Transcript semptomatik son ekler

SHMYO TIBBİ TERMİNOLOJİ
Öğr.Gör..Ecz.Sibel Emül
[email protected]
[email protected]
Alfabe













A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M


S veya K



G veya C



İ veya Y

Ç, C, J veya Y



N
O
P
Q
R
S
T
U
V
X
Y
Z
KS
İ)
Sesli Harfler
A,E,I (i)O,U,Y
Difthonglar (Çift Sesliler)
ae = e,
oe = ö, au = au, eu = eu, ei = ei, ui = ui.
Bunlardan en fazla kullanılan (ae) dir.
Sessiz Harfler
G,J,Q,X
C Harfi
• a, o, u’dan önce yazılırsa ‘k’
okunur.
Cavity-kavite
Colon-kolon
• Cure-kur(C) ae, oe, y ’den önce
yazılırsa ‘s’ veya ‘ç’ okunur.
Caecum-sekum çekum
Coeliacus-Sölyak çölyak
•
(Ch) ‘k’ okunur.
Cholesterol-kolesterol
Y Harfi
Y) İki sessiz harfin
ortasında ‘i’ okunur.
Systema-sistem
Symbiozis-simbioz
Synapse-sinaps
Sessiz Harfler
G harfi a, o, u önünde (g), e ve i önünde (j) gibi okunur.
Generic
Gonad
Gigantisme
Gastroenteroloji
Geriatry
 J harfi bazan (C) bazan (J) veya (Y) gibi okunur.
 Q harfi'nden sonra daima (u) harfi gelir. (qu = kv) okunur.
Ör :a - qua = a - kwa
 X harfi çift seslidir. (KS) sesini verir,



ra - dix = ra - diks.
Xerosis-zerozis
Çift Ünsüzlerin Okunuş Kuralları
(Th ) ‘t’
Thallassemia
(Ps) ‘s’ okunur.
Psychology-saykoloji
(Ph) ‘f’ okunur.
Nephroptosis-nefrotozis
(Pt) ‘t’ okunur.
Nephroptosis-nefrotozis
Çift Ünsüzlerin Okunuş Kuralları
(Rh) ‘r’ okunur.
Rhythm-ritim
(Rrh) ‘r’ okunur.
Hemorrhoid-hemoroid
(Sch) ‘ş’ okunur.
Schizophrenia
Bronch
Örnekler
Gastroscopia
 Gastritis
 Gastroenteritis
 Gingivitis
 Gynecology
 Gynecomastia
 Gangrene

Chronic
 Chemotherapy
 Colitis
 Colonoscopia
 Chronometer
 Pharenx

Sözcüklerin Tekil ve Çoğul Biçimleri
Çoğul
Son hece
-a
-is
Tekil
Örnek
vertebra
diagnosis
Anlamları
omur
tanı
-ma
condyloma
siğil
-on
-um
-us
phenomenon
bacterium
fungus
belirti
bakteri
mantar
Son hece
Örnek
Anlamları
-ae
vertebrae
omurlar
-es
diagnoses
tanılar
-mata
condylomata siğiller
-a
phenomena
belirtiler
-a
bacteria
bakteriler
-i
fungi
mantarlar
Sözcüklerin Tekil ve Çoğul Biçimleri
Son hece
-ex
-ix
-y
Tekil
Örnek
Anlamları
apex
uç
appendix
ek parça
pathy
anormal
durum
Son hece
-ices
-ices
-ies
Çoğul
Örnek
apices
appendices
pathies
Anlamları
uçlar
ek parçalar
anormal
durumlar
ÖN EK, KÖK, SON EK
Ön ek + Kök + Son ek
Tıbbi terimler 3 ana parçadan
oluşur.
……………KÖK……………….
KÖK NEDİR: Bir kelimenin
daha küçük parçalara
ayrılmayan, anlamlı en
küçük parçasına denir.
REN
 NEPHRON
 URE
 TENSION
 LİPİD
 GLUCOSE (GLUKOZ)
 NAZUS ,RINUS

PHARYNX (FARINKS)
 GASTER
 CARDIA
 BRONCH
 INTESTINE
 VAS
 SPLEN
 CRANIUM
 PULMONARIUS, PLEUMON

ÖN EK…………..
ÖN EK NEDİR: Tıbbi sözcük kökünün
önüne gelerek sözcüğe belirli bir
anlam katan ektir.
Örneğin:
Hyper + protein + emia
Hypo
ön ek
kök
son ek
Örnek
Hyperglycemia
Hyper + glucose +emia
Hyponatremia
Hypo + Natrium + emia
Ure + emia
kök
son ek
Üremia=Üremi
ÖN EK ………………..

Hyper
+
Tension
ön ek
kök
Yüksek
Tansiyon









a….
eksiklik, yokluk
aplasia, bir
organın yokluğu
an….
…..sız
anemia, kansızlık
ante..
antenatal,
doğumdan önce











pre..
Ön, önce,evvel,
preanesthetic,
anesteziden önce
pro..
Prognosis
hastalığın seyrini
öngörme
post..
sonra,arkasında
postnatal
doğum sonrası














anti..
karşı, zıt
antibiotic,bacterilere karşı
contra..
karşı, zıt
contraception,
Gebeliğe karşı
circum… peri…
çevresinde
circumoral ağız çevresinde
pericardiac,
ecto..
Dış, dışarı
ectoderm,derinin dış
tabakası











exo..
ötesinde, dışında
exocardial, kalbin dış yüzü
extra…
fazladan
extrasistol,
Fazla kasılma
En…endo
iç, içi,içerde ,içine
encranial,kafatası içine
endoderm,derinin dış
tabakası











intra..
iç,içeride,içi
İntraarticular
eklem içi
hemi.. semi..
yarım
hemialgia,
Yarım vücut ağrısı
semicanal,yarım
kanal
hyper.. aşırı,fazla
hyperactivity












hypo..
altında,az,
hypotansiyon,
tansiyon
infra..
alt,altında,
infraaxillar,
Koltuk altında
super..
Aşırı,fazla,üst
superexciatation,
aşırı,fazla
aşırı heyecan
supra..
 üst,yukarı
 suprarenal,
 böbrek üstü
 sym..
 beraber,birlikte
 symbiosis,
 Birlikte yaşamak









Syn..
birarada,birleşik
syndactylia,
Parmakların birbirine
yapışık olması
tachy..
çabuk,hızlı
tachycardia,
kalp atım sayısının
normalden hızlı
olması
……………. SON EKLER



Son ek kökün sonuna
eklenir.
Son ekler isim fiil veya
sıfat formu olarak köke
gerçek anlamını kazandırır.
İki tip son ek vardır;
-basit
-bileşik
Basit Son Ekler
-ic -ac
ait olmak
Gaster
Mide
Gastr + ic
Gastric
Cardia
Cardiac
-itis
 İltihabi durum
 Gaster
 Mide
 Gastr + itis
 Gastritis
 Cardia
 Carditis


Bileşik Son Ek
Apendix + Ec + tomy
Apendectomy
Örnekler
gastrectomy midenin ameliyatla çıkarılması
Hysterectomy uterusun ameliyatla çıkarılması
Vasectomy
damarın ameliyatla çıkarılması
Semptom
Operasyon
Semptomatik Son Ekler
Diagnostik Son Ekler
Operatif Son Ekler
Referans Son Ekler

Diagnose
Referans
SEMPTOMATİK SON EKLER
..algia ….. ..dynia
Sözcüğün sonuna
geldiğinde sözcüğe
Hastalığınbelirtilerini
tanımlayan, bir
sözcükanlamı verir.
ağrı
Renalgia
(böbrek ağrısı)
Cephelo dynia
(baş ağrısı)
..genic oluşan
Cardio genic
(kalpten kaynaklanan)
SEMPTOMATİK SON EKLER
..genesis
 Oluşum
 Lithogenesis
 (taş oluşması)
 ..megaly
 aşırı büyüme
 splenomegaly
 Dalağın aşırı büyümesi









..spasm
kasılma sonucu istem
dışı ağrı
Vasospasm
Damar Kasılmasına bağlı
Ağrı
--rrhea
Akıntı
Menorrhea
Adet kanaması
DİAGNOSTİK SON EKLER
…cele
 fıtık
 entrocele barsak fıtığı
 …emia
 kan
 uremia
 kanda üre bulunması
 …itis
 iltihap, enfeksiyon
 bronchitis
 bronş iltihabı

..malacia
 yumuşama
 Hepatomalacia
 Karaciğerin yumuşaması
 …oma
 tümör
 adenoma
 bez epitelinden gelişen
tümör

CERRAHİ SON EKLER
…tomy
 insizyon, kesi
 tonsillotomy
 (bademciğe yapılan
kesi)
 ..ostomy
 Delmek, ağızlaştırmak
 Colostomy
 Kalın Barsağın Karın
duvarın ağızlaştırması

…centesis
Ponksiyon iğne ile sıvı çekme
pleuracentesis
plevra ponksiyonu
… ectomy
Ameliyatla çıkarma
Vasectomy
Damarın ksilerek çıkartılması
Lomber Ponksiyon
Colostomy
CERRAHİ SON EKLER
…plasty
 onarmak ,
düzeltmek
 rhinoplasty
 burun düzeltme
ameliyatı
 …rrhaphy
 dikiş koyma
 herniorraphy
 Fıtığa dikiş koyma


……pexy
 colopexy
 kalın barsağın
ameliyatla karın
arka duvarına
tespiti

REFERANS SON EKLER
…gram
çizilen yazılan,
cardiogram
kayıt edilen
…graph
kayıt edici alet
cardiograph
…graphy
çizelge halinde
kaydetme
cardiography
…
iatrics
tıbbi tedavi
pediatrics
…logy
bilim dalı
cardiology
…logist
bir konuda özel yetişmiş
uzman
cardiologist
GENEL SON EKLER
…scope
 inceleme,
 gastroscope
 gözlem amacı ile
kullanılan alet

…scopy
 incelemek,
gözlemek
 gastroscopy

Arthrodyna
 Arthroplasty
 Cardiogenic Shock
 Uterospasm
 Hipernatremi
 Acromegali

Lomber Ponksiyon
 Colonoscopia
 Nephrectomy
 Renal Angiography
 Anuria
 Enuresis nocturna

SÖZCÜK OLUŞUMLARININ TEMEL KURALLARI
Hypo + glyce + emia
ön ek
kök
son ek
Ech /o/ + cardi /o / + gram
SÖZCÜK OLUŞUMLARININ TEMEL KURALLARI
Köke eklenen son ek eğer ünlü ses ile başlıyorsa
birleştirici ünlü ses kullanılmaz.
Bronch
+ itis
Hepat /o/ + carcinoma
Ünlü sesle biten ön ek ünlü sesle başlayan
bir kökle birleştiğinde ön ekin ünlüsü
genellikle düşer.
Para + enteral
Parenteral
BİRDEN FAZLA KÖK
Tıp terimleri genellikle
iki yada daha fazla
kökten türerler.
Ünsüzle biten birinci
kök sözcük,
ünsüzle başlayan
ikinci kök
sözcükle birleşirken
araya kaynaştırıcı
ünlü ses
‘o’ alır.
Hyper + lip /o/ protein + uria
Nas /o/ pharing /o/ + scopy
İKİ ÖN EK
poly + hypo + menorrhea ( Menore )
İKİ ÖN EK, KÖK VE SON EK
Kök teriminin önüne iki ön ek ve sonuna bir
son ek eklenerek oluşturulan tıbbi terimler.
sub + endo + gastr + ic