semptomatik son ekler
Download
Report
Transcript semptomatik son ekler
SHMYO TIBBİ TERMİNOLOJİ
Öğr.Gör..Ecz.Sibel Emül
[email protected]
[email protected]
Alfabe
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
S veya K
G veya C
İ veya Y
Ç, C, J veya Y
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
X
Y
Z
KS
İ)
Sesli Harfler
A,E,I (i)O,U,Y
Difthonglar (Çift Sesliler)
ae = e,
oe = ö, au = au, eu = eu, ei = ei, ui = ui.
Bunlardan en fazla kullanılan (ae) dir.
Sessiz Harfler
G,J,Q,X
C Harfi
• a, o, u’dan önce yazılırsa ‘k’
okunur.
Cavity-kavite
Colon-kolon
• Cure-kur(C) ae, oe, y ’den önce
yazılırsa ‘s’ veya ‘ç’ okunur.
Caecum-sekum çekum
Coeliacus-Sölyak çölyak
•
(Ch) ‘k’ okunur.
Cholesterol-kolesterol
Y Harfi
Y) İki sessiz harfin
ortasında ‘i’ okunur.
Systema-sistem
Symbiozis-simbioz
Synapse-sinaps
Sessiz Harfler
G harfi a, o, u önünde (g), e ve i önünde (j) gibi okunur.
Generic
Gonad
Gigantisme
Gastroenteroloji
Geriatry
J harfi bazan (C) bazan (J) veya (Y) gibi okunur.
Q harfi'nden sonra daima (u) harfi gelir. (qu = kv) okunur.
Ör :a - qua = a - kwa
X harfi çift seslidir. (KS) sesini verir,
ra - dix = ra - diks.
Xerosis-zerozis
Çift Ünsüzlerin Okunuş Kuralları
(Th ) ‘t’
Thallassemia
(Ps) ‘s’ okunur.
Psychology-saykoloji
(Ph) ‘f’ okunur.
Nephroptosis-nefrotozis
(Pt) ‘t’ okunur.
Nephroptosis-nefrotozis
Çift Ünsüzlerin Okunuş Kuralları
(Rh) ‘r’ okunur.
Rhythm-ritim
(Rrh) ‘r’ okunur.
Hemorrhoid-hemoroid
(Sch) ‘ş’ okunur.
Schizophrenia
Bronch
Örnekler
Gastroscopia
Gastritis
Gastroenteritis
Gingivitis
Gynecology
Gynecomastia
Gangrene
Chronic
Chemotherapy
Colitis
Colonoscopia
Chronometer
Pharenx
Sözcüklerin Tekil ve Çoğul Biçimleri
Çoğul
Son hece
-a
-is
Tekil
Örnek
vertebra
diagnosis
Anlamları
omur
tanı
-ma
condyloma
siğil
-on
-um
-us
phenomenon
bacterium
fungus
belirti
bakteri
mantar
Son hece
Örnek
Anlamları
-ae
vertebrae
omurlar
-es
diagnoses
tanılar
-mata
condylomata siğiller
-a
phenomena
belirtiler
-a
bacteria
bakteriler
-i
fungi
mantarlar
Sözcüklerin Tekil ve Çoğul Biçimleri
Son hece
-ex
-ix
-y
Tekil
Örnek
Anlamları
apex
uç
appendix
ek parça
pathy
anormal
durum
Son hece
-ices
-ices
-ies
Çoğul
Örnek
apices
appendices
pathies
Anlamları
uçlar
ek parçalar
anormal
durumlar
ÖN EK, KÖK, SON EK
Ön ek + Kök + Son ek
Tıbbi terimler 3 ana parçadan
oluşur.
……………KÖK……………….
KÖK NEDİR: Bir kelimenin
daha küçük parçalara
ayrılmayan, anlamlı en
küçük parçasına denir.
REN
NEPHRON
URE
TENSION
LİPİD
GLUCOSE (GLUKOZ)
NAZUS ,RINUS
PHARYNX (FARINKS)
GASTER
CARDIA
BRONCH
INTESTINE
VAS
SPLEN
CRANIUM
PULMONARIUS, PLEUMON
ÖN EK…………..
ÖN EK NEDİR: Tıbbi sözcük kökünün
önüne gelerek sözcüğe belirli bir
anlam katan ektir.
Örneğin:
Hyper + protein + emia
Hypo
ön ek
kök
son ek
Örnek
Hyperglycemia
Hyper + glucose +emia
Hyponatremia
Hypo + Natrium + emia
Ure + emia
kök
son ek
Üremia=Üremi
ÖN EK ………………..
Hyper
+
Tension
ön ek
kök
Yüksek
Tansiyon
a….
eksiklik, yokluk
aplasia, bir
organın yokluğu
an….
…..sız
anemia, kansızlık
ante..
antenatal,
doğumdan önce
pre..
Ön, önce,evvel,
preanesthetic,
anesteziden önce
pro..
Prognosis
hastalığın seyrini
öngörme
post..
sonra,arkasında
postnatal
doğum sonrası
anti..
karşı, zıt
antibiotic,bacterilere karşı
contra..
karşı, zıt
contraception,
Gebeliğe karşı
circum… peri…
çevresinde
circumoral ağız çevresinde
pericardiac,
ecto..
Dış, dışarı
ectoderm,derinin dış
tabakası
exo..
ötesinde, dışında
exocardial, kalbin dış yüzü
extra…
fazladan
extrasistol,
Fazla kasılma
En…endo
iç, içi,içerde ,içine
encranial,kafatası içine
endoderm,derinin dış
tabakası
intra..
iç,içeride,içi
İntraarticular
eklem içi
hemi.. semi..
yarım
hemialgia,
Yarım vücut ağrısı
semicanal,yarım
kanal
hyper.. aşırı,fazla
hyperactivity
hypo..
altında,az,
hypotansiyon,
tansiyon
infra..
alt,altında,
infraaxillar,
Koltuk altında
super..
Aşırı,fazla,üst
superexciatation,
aşırı,fazla
aşırı heyecan
supra..
üst,yukarı
suprarenal,
böbrek üstü
sym..
beraber,birlikte
symbiosis,
Birlikte yaşamak
Syn..
birarada,birleşik
syndactylia,
Parmakların birbirine
yapışık olması
tachy..
çabuk,hızlı
tachycardia,
kalp atım sayısının
normalden hızlı
olması
……………. SON EKLER
Son ek kökün sonuna
eklenir.
Son ekler isim fiil veya
sıfat formu olarak köke
gerçek anlamını kazandırır.
İki tip son ek vardır;
-basit
-bileşik
Basit Son Ekler
-ic -ac
ait olmak
Gaster
Mide
Gastr + ic
Gastric
Cardia
Cardiac
-itis
İltihabi durum
Gaster
Mide
Gastr + itis
Gastritis
Cardia
Carditis
Bileşik Son Ek
Apendix + Ec + tomy
Apendectomy
Örnekler
gastrectomy midenin ameliyatla çıkarılması
Hysterectomy uterusun ameliyatla çıkarılması
Vasectomy
damarın ameliyatla çıkarılması
Semptom
Operasyon
Semptomatik Son Ekler
Diagnostik Son Ekler
Operatif Son Ekler
Referans Son Ekler
Diagnose
Referans
SEMPTOMATİK SON EKLER
..algia ….. ..dynia
Sözcüğün sonuna
geldiğinde sözcüğe
Hastalığınbelirtilerini
tanımlayan, bir
sözcükanlamı verir.
ağrı
Renalgia
(böbrek ağrısı)
Cephelo dynia
(baş ağrısı)
..genic oluşan
Cardio genic
(kalpten kaynaklanan)
SEMPTOMATİK SON EKLER
..genesis
Oluşum
Lithogenesis
(taş oluşması)
..megaly
aşırı büyüme
splenomegaly
Dalağın aşırı büyümesi
..spasm
kasılma sonucu istem
dışı ağrı
Vasospasm
Damar Kasılmasına bağlı
Ağrı
--rrhea
Akıntı
Menorrhea
Adet kanaması
DİAGNOSTİK SON EKLER
…cele
fıtık
entrocele barsak fıtığı
…emia
kan
uremia
kanda üre bulunması
…itis
iltihap, enfeksiyon
bronchitis
bronş iltihabı
..malacia
yumuşama
Hepatomalacia
Karaciğerin yumuşaması
…oma
tümör
adenoma
bez epitelinden gelişen
tümör
CERRAHİ SON EKLER
…tomy
insizyon, kesi
tonsillotomy
(bademciğe yapılan
kesi)
..ostomy
Delmek, ağızlaştırmak
Colostomy
Kalın Barsağın Karın
duvarın ağızlaştırması
…centesis
Ponksiyon iğne ile sıvı çekme
pleuracentesis
plevra ponksiyonu
… ectomy
Ameliyatla çıkarma
Vasectomy
Damarın ksilerek çıkartılması
Lomber Ponksiyon
Colostomy
CERRAHİ SON EKLER
…plasty
onarmak ,
düzeltmek
rhinoplasty
burun düzeltme
ameliyatı
…rrhaphy
dikiş koyma
herniorraphy
Fıtığa dikiş koyma
……pexy
colopexy
kalın barsağın
ameliyatla karın
arka duvarına
tespiti
REFERANS SON EKLER
…gram
çizilen yazılan,
cardiogram
kayıt edilen
…graph
kayıt edici alet
cardiograph
…graphy
çizelge halinde
kaydetme
cardiography
…
iatrics
tıbbi tedavi
pediatrics
…logy
bilim dalı
cardiology
…logist
bir konuda özel yetişmiş
uzman
cardiologist
GENEL SON EKLER
…scope
inceleme,
gastroscope
gözlem amacı ile
kullanılan alet
…scopy
incelemek,
gözlemek
gastroscopy
Arthrodyna
Arthroplasty
Cardiogenic Shock
Uterospasm
Hipernatremi
Acromegali
Lomber Ponksiyon
Colonoscopia
Nephrectomy
Renal Angiography
Anuria
Enuresis nocturna
SÖZCÜK OLUŞUMLARININ TEMEL KURALLARI
Hypo + glyce + emia
ön ek
kök
son ek
Ech /o/ + cardi /o / + gram
SÖZCÜK OLUŞUMLARININ TEMEL KURALLARI
Köke eklenen son ek eğer ünlü ses ile başlıyorsa
birleştirici ünlü ses kullanılmaz.
Bronch
+ itis
Hepat /o/ + carcinoma
Ünlü sesle biten ön ek ünlü sesle başlayan
bir kökle birleştiğinde ön ekin ünlüsü
genellikle düşer.
Para + enteral
Parenteral
BİRDEN FAZLA KÖK
Tıp terimleri genellikle
iki yada daha fazla
kökten türerler.
Ünsüzle biten birinci
kök sözcük,
ünsüzle başlayan
ikinci kök
sözcükle birleşirken
araya kaynaştırıcı
ünlü ses
‘o’ alır.
Hyper + lip /o/ protein + uria
Nas /o/ pharing /o/ + scopy
İKİ ÖN EK
poly + hypo + menorrhea ( Menore )
İKİ ÖN EK, KÖK VE SON EK
Kök teriminin önüne iki ön ek ve sonuna bir
son ek eklenerek oluşturulan tıbbi terimler.
sub + endo + gastr + ic