Transcript Przegląd mięczaków-

Znaczenie w przyrodzie i życiu człowieka
Środowisko życia
 Zasieg - występowanie mięczaków jest bardzo
duże. Duża ilość mięczaków zamieszkuje
środowisko wodne są to zarówno wody słodkie jak
i morza gdzie aktywnie pływają w toni morskiej.
Najczęściej jednak występują w strefie wód
przybrzeżnych a wiele z nich prowadzi przydenny
tryb życia.
Podział ze względu na środowisko
życia.
ślimaki
lądowe
morskie
słodkowodne
Lądowe :
słodkowodne:
- Ślimak winniczek - błotniarka stawowa
- Pomrów wielki
- zatoczek rogowy
morskie:
- rozkolce
- porcelanki
małże
słodkowodne
Słodkowodne:
- Szczeżuja wielka
- Racicznica zmienna
- Skójka perłorodna
-
morskie
Morskie:
- sercówka pospolita
- omułek jadalny
- małgiew piaskołaz
- rogowiec bałtycki
Głowonogi
morskie
Morskie:
-Mątwy
-Kałamarnice
-Łodzik
-Żeglarek
Miejsce występowania
Występujące w Polce
zagraniczne
 Ślimaki:
 Ślimaki
- Ślimak winniczek
- Ślinik luzytański
- Pomrów wielki
- Ślimak afrykański
- Błotniarka stawowa
- Brzanka purpurowa
- Zatoczek rogowy
 Małże
 Małże
- Omułek jadalny
- Przydacznia olbrzymia
- Sercówka pospolita
- Rogowiec bałtycki
Występujące w Polsce
zagraniczne
 Głowonogi
 Głowonogi
- Łodziki
- Kalmary
- Ośmiornice
- Mątwy
Charakterystyka wybranych gatunków - Ślimaki
Ślimak winniczek
(Helix pomatia)
-to nasz największy,
oskorupiony ślimak
lądowy. Występuje on w
środkowej i południowowschodniej Europie.
Najistotniejszymi
czynnikami lokalnie
ograniczającymi jego
występowanie są susza i
chłody. Dlatego też
najczęściej spotkać go
można w niezbyt gęstych,
wilgotnych zaroślach.
- Mięso ślimaka jest chude,
zawiera duże ilości dobrej
jakości białka, a także
sporo wapnia, magnezu,
miedzi, cynku i jodu.
Ponadto na bazie
substancji
bakteriostatycznych
zawartych w śluzie
ślimaków wytwarzane są
lekarstwa na tuberkulozę,
schorzenia astmatyczne,
czy też ułatwiające gojenie
się ran.
Pomrów wielki
(Limax maximus)
-Osiąga długość ciała do 20
cm. Ciało o zmiennej barwie, z
charakterystycznymi plamami.
Nie wytwarza muszli.
-- gatunek występujący w
Polsce zawleczony z
południowo – zachodniej
Europy.
-- szkodnik ogrodów ; nie
posiada naturalnych wrogów
przez co jego populacja nie jest
wystarczająco redukowana.
Błotniarka stawowa
(Lymnaea stagnalis)
-słodkowodny płucodyszny
ślimak oddychający
powietrzem atmosferycznym
-Błotniarka stawowa jest
wrażliwa na zmiany
chemizmu wód, szczególnie
wrażliwe kryterium stanowi
rozwój embrionalny oraz
okres adaptacji form
juwenilnych w okresie
wykluwania. Dlatego jest
dobrym bioindykatorem dla
wielu substancji
chemicznych.
--!!! Niektóre z gatunków
błotniarek mogą być
nosicielami pasożytów!!! Np.
błotniarka moczarowa
Zatoczek rogowy
(Planorbarius corneus)
Rozkolec (Bolinus brandaris)
Porcelanki
Charakterystyka wybranych gatunków - Małże
Szczeżuja wielka
(Anodonta cygnea)
Małż słodkowodny o
największych rozmiarach
ciała spośród rodzimych
gatunków. W Polsce jest to
obecnie gatunek coraz
rzadszy, zanikający pod
silną presją działalności
ludzkiej, podlega ścisłej
ochronie.
Racicznica zmienna
(Dreissena polymorpha)
Prowadzi osiadły tryb życia,
przytwierdzając się do
wodnych urządzeń
technicznych: rur i
przepustów, zakłóca ich
prawidłowe działanie.
Stwierdzono, że racicznice
dobrze oczyszczają wody
zbiorników wodnych z
zawieszonych w nich cząstek
organicznych i
nieorganicznych oraz glonów
występujących masowo i
powodujących zakwity wód.
Racicznice są wrażliwe na zbyt
duże zanieczyszczenie
zbiornika, są więc
bioindykatorami środowiska.
Skójka perłorodna
(Margaritifera
margaritifera)
-Gatunek ten został uznany
za globalnie zagrożony.
Wymiera w całej Europie.
W Polsce zapobiegawczo
chroniona.
-- poławiana w XVIII wieku
na szeroką skalę dla
znajdujących się w niej
pereł.
-- po 15- 20 latach osiąga
dojrzałość płciową.
-- może żyć 100 lat.
Omułek jadalny
(Mytilus edulis)
-Występuje w ławicach w
strefach przybrzeżnych
mórz w tym Morza
Bałtyckiego
-- Omułki mają ogromne
znaczenie jako filtratory
przerabiają drobną
zawiesinę morską na
wysokowartościowy
pokarm białkowy,
wykorzystywany przez
zwierzęta i człowieka.
Sercówka pospolita
(Cardium edule)
Małgiew piaskołaz (Mya arenaria)
Rogowiec bałtycki (Macoma balthica)
Charakterystyka wybranych gatunków - Głowonogi
Mątwy (Sepioidea)
-Drapieżne głowonogi
dziesięcioramienne.
- W sytuacji zagrożenia mątwa
wystrzeliwuje ciemnobrązową
substancję (sepię) z worka
czernidłowego. Tworzy się
wówczas wokół niej ciemna
osłona, która dezorientuje i
zniechęca napastnika. Potrafią
zmieniać barwę, dzięki czemu
łatwo dostosowują się do
koloru otoczenia.
Żyją na dnie ciepłych mórz;
występują w m. in. Oceanie
Atlantyckim, Morzu
Śródziemnym i Morzu
Południowochińskim. Są
łowione w celach
konsumpcyjnych.
Kałamarnica olbrzymia (Architeuthis dux)
-O stworzeniach tych
wiadomo bardzo niewiele,
gdyż niemal cała dostępna
wiedza pochodzi od martwych
okazów wyrzuconych na brzeg
lub szczątków znajdowanych
w żołądkach kaszalotów.
Kałamarnica olbrzymia
prawdopodobnie, tak jak inne
głowonogi, rośnie bardzo
szybko i żyje stosunkowo
krótko, około trzy do pięciu
lat. Prawdopodobnie, tak jak
inne głowonogi, ginie po
kopulacji. Jest aktywnie
polującym
drapieżnikiem.
- Mierzy do 24 metrów i żyje
na głębokościach poniżej
1000metrów
Łodzik (Nautilus)
- Łodziki to jedyne
głowonogi mające
zewnętrzną muszlę.
Nazywamy je żywymi
skamielinami, ponieważ
pojawiły się na Ziemi 550
mln lat temu, na początku
ery paleozoicznej, i
przetrwały w mało
zmienionej formie do dziś.
Muszla łodzika zbudowana
jest z wielu komór. Zwierzę
zamieszkuje największą,
zewnętrzną. Pozostałe
komory połączone są
syfonem i pełnią rolę
pływaka. Wypełniając
odpowiednią liczbę komór
gazem łodzik reguluje swoje
zanurzenie.
Mięczaki a ewolucja
 Mięczaki są grupą starą ewolucyjnie. Ze względu na
obecność muszli, zachowały się dobrze w stanie
kopalnym. Dlatego też odgrywają ważną rolę w
badaniach paleontologicznych jako tzw.
skamieniałości przewodnie na przykład należące do
głowonogów belemnity i amonity
 Skamieniałości przewodnie to skamieniałości
charakteryzujące się wąskim zasięgiem
stratygraficznym i szerokim zasięgiem geograficznym.
Belemnity to wymarła w kredzie grupa głowonogów przeważnie niewielkich rozmiarów.
Budową belemnity przypominały współczesne kałamarnice. Do dnia dzisiejszego
zachowały się jedynie części muszli w postaci skamieniałych rostów, zwanych „strzałkami
piorunowymi”. Z kolei amonity posiadały muszlę zwiniętą spiralnie w jednej płaszczyźnie.
Amonity
Belemnity
I życiu człowieka
Pozytywne strony
występowania mięczaków
 Stanowią pokarm dla wielu





zwierząt wodnych głównie
ryb, nadwodnych ptaków i
ssaków.
Poławiane w celach
konsumpcyjnych.
Używane jako nawóz
Muszle poławiane jako
produkt kolekcjonerski
Odgrywają ważną rolę w
badaniach paleozoicznych
jako skamieniałości
przewodnie
bioindykatory
Negatywne strony
występowania mięczaków
 Ślimaki drapieżne niszczą




ławice omułków lub wyjadają
z sieci ryby.
Nagie pomrowy szkodnikami
w ogrodach
Zatykają kraty filtrujące wodę
pitną
Niszczą drewniane
urządzenia portowe (świdrak
okrętowy)
Są żywicielami pośrednimi
groźnych pasożytów np.
motylicy wątrobowej