Transcript Dziennikarstwo

Jan Gutenberg (ur. ok. 1399, zm. 3 lutego 1468) –
złotnik i drukarz moguncki, niemiecki rzemieślnik,
twórca pierwszej przemysłowej metody druku
na świecie.
Działalność Gutenberga przypada na okres rozwoju drukarstwa
w zachodniej Europie. Początkowo Gutenberg stosował znane już
wcześniej w Europie czcionki drewniane, z czasem opracował własną
wersję czcionek metalowych (również znanych już w Europie),
posługiwał się także czcionkami glinianymi. Skonstruował specjalny
aparat do ich odlewania, w którym nowością było używanie
wymiennych matryc. Zaprojektował również własną wersję prasy
drukarskiej na wzór znanych już pras introligatorskich.
W 1448 r. założył wMoguncji drukarnię. W 1455 r. ukazała się drukiem
tzw. Biblia Gutenberga, której jeden egzemplarz można oglądać
w muzeum diecezjalnym w Pelplinie.
Zmarł w biedzie.
Jest uważany za wynalazcę ruchomej czcionki, mimo że historia jej sięga
przynajmniej XI w. (Chiny). Wynalazek czcionki ruchomej był
prawdopodobnie pierwotnie autorstwa Laurensa Janszoona Costera,
Holendra z Haarlemu. Gutenberg mógł zobaczyć jego druk wystawiony
przy okazji uroczystości ku czci relikwii akwizgrańskich w roku 1440.
Sposób konstruowania czcionek i ich składu został przez Gutenberga
opracowany na nowo i następnie udoskonalany, dlatego też jemu
przypisuje się wynalazek nowoczesnego druku.
Gutenberg popadł w długi i część jego warsztatu została przejęta przez
Jana Fusta, który zatrudnił ucznia Gutenberga Piotra Schőffera. Z tego
warsztatu wyszły druki dawniej przypisywane Gutenbergowi,
m.in. Psałterz moguncki (1457), pierwszy tekst z drukowanymi
iluminacjami (inicjały czerwone i niebieskie, ryte w metalu, nie
w drewnie).
Jego prekursorskim dokonaniem było stworzenie w Europie
pierwszego prawdziwie dużego wydawnictwa książkowego. Do tamtej
pory drukowano tylko pojedyncze karty zawierające skomplikowane
zdobienia, przeznaczone do dalszego wypełnienia pismem ręcznym,
oraz niewielkie akcydensy.
Inne ważne osiągnięcia Gutenberga to udany projekt modyfikacji
dotychczasowego gotyckiego kroju pisma ręcznego, a przede
wszystkim stworzenia podstawowych zasad składu tekstu, z których
korzysta większość zawodowych typografów, jak i projektanci
oprogramowania dla DTP.
Za datę wynalezienia druku uznaje się rok 1450. Pierwszymi księgami
jakie Gutenberg wydrukował były: Biblia (tzw. Biblia 42-wierszowa,
1455) oraz Księga Wszelkiej Mądrości.
Prasa jest jednym z najstarszych środków masowego przekazu, a jej
początkowe fazy sięgają II w.p.n.e. w Chinach. Jednak jej najbardziej
dynamiczny rozwój nastąpił na przełomie XVI-XVI, kiedy to został
wynaleziony druk i w Europie zaczęły się pojawiać pierwsze periodyki
i magazyny.
Na rozwój prasy miało wpływ wiele czynników. Są to m.in.:
 Powstanie maszyny do pisania
 Bardziej efektywna produkcja papieru
 Wynalezienie telefonu
W pierwszej połowie XX wieku mówiło się o nastaniu „nowego
dziennikarstwa”, które zaczęło intensywnie szukać sposobów na poszerzenie
kręgu zainteresowanych prasą. W gazetach pojawiały się sensacyjne nagłówki
i tematy uważane często za tabu, czyli dotyczące seksu, brutalnych morderstw,
gwałtów, wypadków, a nawet plotki dotykające osób publicznych. Wówczas
wyróżniano dwie metody, według których działali dziennikarze. Jedną z nich
było tzw. pranie brudów czyli udostępnianie opinii publicznej informacji, które
nie powinny być ujawnione. Innym sposobem na zdobywanie czytelników było
nagłaśnianie i angażowanie się w sprawy dotykające społeczeństwa, np. walka
z korupcją, nadużyciami, co zostało nazwane krucjatami prasowymi. Cechą
prasy jest to, że:
•Jest periodyczna (nie może się ukazywać rzadziej niż raz w roku)
•Nie ma zamkniętej formy, zawsze można w niej coś zmienić.
•Dostosowuje się do odbiorców
•Uniwersalność
•Jest dostępna.
Czasy współczesne charakteryzują się dużą różnorodnością
prasy. Pisma redaguje się z myślą o wielu grupach
odbiorców: kobietach, mężczyznach, specjalistach
w określonych dziedzinach czy o młodzieży. Większość
ukazujących się tytułów nastawionych jest na zysk, dlatego
poziom periodyków jest bardzo zróżnicowany. Obok pism
przekazujących istotne i rzetelne informacje istnieją
wielonakładowe wydawnictwa zdobywające mało
wymagającego czytelnika kolorowymi fotografiami osób
publicznych oraz sensacyjnymi treściami. Takie tytuły
zalicza się do prasy bulwarowej albo inaczej brukowej.
Warto więc spośród dostępnych periodyków wybierać
takie, które pomagają pogłębiać naszą wiedzę i wzbogacać
osobowość.
 ,,Gazeta wyborcza”
 ,,Fakt”
 ,,Rzeczpospolita”
 ,,Dziennik Polski”
System gatunków dziennikarskich można podzielić
na dwa podsystemy: pierwszy obejmuje gatunki
informacyjne, drugi - publicystyczne.
Gatunki informacyjne pełnią przede wszystkim
funkcję powiadamiania. Pozwalają tekstom
przekazywać wiadomości w sposób najbardziej zwarty
i rzeczowy oraz możliwie najbliższy faktom,
zjawiskom czy wydarzeniom. Dają
możliwość rozszerzenia wiedzy odbiorcy o świecie.
•wzmianka - najmniejszy gatunek informacyjny. Zawiera powiadomienie
o pojedynczym fakcie lub wydarzeniu.
•notatka - jest odmianą wzmianki wzbogaconej o dodatkowe fakty
szczegółowe. Cechą charakterystyczną notatki jest statystyczne wyliczanie
tych faktów.
•sprawozdanie - prezentacja zdarzeń, które już się zakończyły i mają swój
finał. Fakty przedstawiane są w sposób dynamiczny oraz w porządku
czasowym.
•relacja - równoległa prezentacja zdarzeń, które trwają. Przekaz barwny,
emocjonalny.
•życiorys - chronologiczne przedstawianie wydarzeń z życia postaci.
Obowiązuje ograniczenie do istotnych dat i faktów.
•sylwetka - sposób prezentacji osób przez opis ich osobowości, a także
wyglądu zewnętrznego, sposobu bycia, upodobań itd.
•kalendarium - uporządkowane chronologicznie wzmianki lub notatki
przekazujące informacje o zdarzeniach, jakie miały miejsce w ściśle
określonym przedziale czasowym (tydzień, miesiąc, rok itd.).
•przegląd prasy - seria cytatów z najciekawszych materiałów zamieszczonych
w innych mediach.
•reportaż - sprawozdanie dziennikarskie z prawdziwych wydarzeń,
wzbogacone o dokładny opis środowiska, charakterystykę postaci oraz
o wrażenia samego reportera.
•wywiad - rozmowa przeprowadzona przez dziennikarza z budzącą
zainteresowanie osobą. Składa się z celowo formułowanych pytań i odpowiedzi.
Gatunki publicystyczne podporządkowane są funkcji interpretacyjnej
i perswazyjnej; służą wyjaśnianiu rzeczywistości.
Pozwalają pogłębiać już posiadaną wiedzę oraz wywoływać
intelektualne i emocjonalne reakcje na przedstawiane fakty.
•komentarz - wypowiedź publicystyczna o najwyższym stopniu aktualności
i silnie zarysowanym stanowisku autora (autorów).
•artykuł - wypowiedź publicystyczna na aktualne w danym momencie
tematy, w której wywód podporządkowany jest wyraźnie sformułowanym
tezom.
•esej - obszerny utwór, swobodnie rozwijający i interpretujący jakieś
zjawisko lub dociekający problemu. Charakteryzuje go niekonsekwentna
erudycja, brak linearności, skojarzenia poetyckie, zaskakujące sformułowania,
paradoksy oraz narracja liryczno-refleksyjna.
•recenzja - omówienie lub ocena jakiegoś faktu kulturalnego (wydania
książki, wystawy, koncertu, spektaklu, filmu). Powinna zawierać skrótowe
przedstawienie treści omawianego utworu.
•felieton - krótki utwór publicystyczny w lekkiej i dowcipnej formie,
poruszający aktualne sprawy, także trudne i bulwersujące. Jest cykliczny i ma
stałą pozycję w czasopismach i mediach elektronicznych.
•dyskusja (debata) - jest formą wywiadu, bierze w niej udział większa liczba
osób reprezentująca różne stanowiska na dany temat. Istotną rolę pełni
prowadzący.
-Informacja
Odbiorcy oczekują od mediów, że dostarczą im informacji takiego rodzaju
i w takim wymiarze, aby mogli lepiej funkcjonować w życiu codziennym.
Oczekują, że informacje te ułatwią im podejmowanie decyzji, przed którymi
stają zarówno jako uczestnicy rynku, jak
i obywatele.
-Artykulacja (system wczesnego ostrzegania)
Media artykułują pewne zjawiska i problemy- inaczej mówiąc, podają je
do publicznej wiadomości. W idealnym przypadku stają się przez to dla
społeczeństwa ,,systemem wczesnego ostrzegania’’.
-Agenda setting
Pojęcie to oznacza, że media, kierując uwagę odbiorców na pewne- wybrane
i nieliczne- tematy i wydarzenia, stawiają te tematy w centrum zainteresowania.
Mimo coraz większego zróżnicowania oferty tematycznej mediów, często
zdarza się, że na porządku dziennym staje właściwie jeden temat, który
dominuje i tendencyjnie spycha wszystkie inne na bardzo daleki plan. Właśnie
na takie skoncentrowanie uwagi opinii publicznej nauki społeczne ukuły
pojęcie ,,agenda setting’’, ponieważ jego skutkiem jest jednocześnie swoiste
,,ustalenie porządku dziennego’’ dla całego życia publicznego.
-Krytyka i kontrola
Specjaliści, którzy dostarczają dziennikarzom informacje, jednocześnie pilnują, by inne
informacje nie wydostały się na zewnątrz. ,,Strach przed prasą udaremnił więcej
przestępstw, korupcji i niemoralności niż prawo’’- zauważył sławny amerykański wydawca
Joseph Pulitzer.
-Rozrywka
Naturalne jest oczekiwanie odbiorcy, że media towarzyszące mu w życiu codziennym
pomogą mu także odprężyć się i zabawić. Media, a z nimi dziennikarstwo, są integralną
częścią ,,społeczeństwa zabawy’’ i ,,gospodarki rozrywki’’. Kształtują je i wyciskają na nie
swe piętno.
-Edukacja
Szkoły i uniwersytety nie wykorzystują w pełni różnorodnych i coraz nowocześniejszych
możliwości kształcenia, jakie dają media. Jednak faktem jest, że znaczną część naszej
wiedzy ogólnej nabywamy przez prasę, radio i telewizję. Dlatego też o edukacyjnej funkcji
dziennikarstwa wypada choć trochę od czasu do czasu przypomnieć. Wydawcy prasy kilka
lat temu odkryli nowy obszar mieszczący się w określeniu ,,news in use’’. Dołączając do
swoich wydawnictw programy do samodzielnego obliczania podatków , testy gimnazjalne,
kursy językowe, poradniki psychologiczne czy rozkłady jazdy.
-Integracja
Kolejną funkcją dziennikarstwa o której rzadko się myśli i mówi chociaż staje się coraz
ważniejsza, jest funkcja integracyjna. Media budują mosty pomiędzy kulturami i stylami
życia, przy czym dotyczy to w równym stopniu dzienników ogólnokrajowych, tygodników
opinii, jak i prasy regionalnej i lokalnej.
Definiując pracę dziennikarza mówi się, że polega ona
na wykonywaniu trzech rodzajów czynności: zbieraniu
materiałów o określonych wydarzeniach i ich
bohaterach, opracowywaniu, selekcjonowaniu
i ocenianiu zebranych wiadomości, wreszcie
prezentacji zebranego materiału.
Dyskusja na temat etyki dziennikarskiej, toczona od kilkudziesięciu lat
na międzynarodowych forach, doprowadziła do określenia pewnych
zasad, które obecnie większość środowisk dziennikarskich uznaje
za uniwersalne. Zazwyczaj dziennikarskie kodeksy etyczne zawierają
przesłania takie jak:
1.Prawda
2.Obiektywizm
3.Uczciwość
4.Szacunek i tolerancja
5.Wolność i odpowiedzialność
Źródła: ,,Dziennikarstwo’’ Marek Chyliński, Stephan Russ-Mohl,
wikipedia.pl
Wykonały:
Milena Skierkowska,
Agata Więckowska,
Dominika Wojciechowska,
Martyna Żurawska,