Transcript Debata_Nowa WPR, 02 marca, 2011_Eurogroup

1
•
•
•
Od czasu utworzenia w roku 1980, działa na rzecz poprawy traktowania i
warunków utrzymywania zwierząt w całej UE. Jako federacja organizacji
pozarządowych z siedzibą w Brukseli, przemawia w imieniu milionów
Europejczyków zatroskanych losem zwierząt, zachęca Unię Europejską do
przyjmowania wysokich standardów dobrostanu zwierząt oraz służy swoją
wiedzą naukową, prawną i techniczną w tych kwestiach.
Eurogroup pomaga udoskonalać ustawodawstwo unijne dotyczące
zwierząt służąc swoim doradztwem instytucjom europejskim – Radzie Unii
Europejskiej, Parlamentowi oraz Komisji Europejskiej. Wnosi wkład w rozwój
dobrostanu zwierząt na szczeblu międzynarodowym poprzez udział w
międzynarodowych
koalicjach
i
instytucjach
oraz
współpracę
z
międzynarodowymi
organizacjami
ochrony
zwierząt.
Inspiruje
parlamentarzystów europejskich do podejmowania inicjatyw na rzecz zwierząt.
W Parlamencie Europejskim wspiera debaty prowadząc sekretariat
ponadpartyjnej Intergrupy ds. Dobrostanu i Ochrony Zwierząt. Zachęca
sprzedawców i producentów do poprawy standardów dobrostanu zwierząt
poprzez uświadamianie im korzyści i dzielenie się swoją wiedzą.
Monitoruje państwa członkowskie w zakresie zgodności i przestrzegania
prawa, a jeśli jest ono łamane – wnosi skargi. Wspiera działające w UE
organizacje ochrony zwierząt poprzez reprezentowanie ich i przekazywanie im
niezbędnych informacji. Zawiera strategiczne sojusze z różnymi partnerami na
rzecz osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.
2
Eurogroup: cele nowej WPR
• Wkład w poprawę dobrostanu zwierząt
gospodarskich poprzez większe wsparcie dla
hodowców stosujących wyższe standardy
• Przeciwdziałanie
negatywnym
wpływom
dopłat na dobrostan zwierząt poprzez
rzetelną wcześniejszą ocenę
• Wsparcie dla zrównoważonych systemów
hodowli poprzez ocenę ich wpływu na
środowisko naturalne
3
Eurogroup: cele nowej WPR
• Pierwotnym celem WPR było zapewnienie bezpieczeństwa
żywnościowego poprzez wzrost produkcji oparty głównie na
daleko idącej intensyfikacji, która ma negatywny wpływ na
środowisko naturalne i dobrostan zwierząt. Intensyfikacja
produkcji w sposób szczególny odbiła się na hodowli trzody
chlewnej i drobiu, prowadząc do koncentracji zwierząt na małej
powierzchni w nieprzyjaznych warunkach, które uniemożliwiają im
naturalne zachowanie.
• Obecny poziom dobrostanu zwierząt gospodarskich powinien zostać
podniesiony, zgodnie z oczekiwaniami dużej części społeczeństwa
UE poprzez zmianę m.in. systemu dopłat dla rolników i
wprowadzenie nowych zasad, które powinny zostać
zagwarantowane w zreformowanej WPR
Tak więc ….
4
Zasady Wspólnej Polityki Rolnej muszą ulec
głębokiej zmianie. Z uwagi na procedurę „kodecyzji” ich przyjęcie nastąpi prawdopodobnie w
2013 r.
W okresie Polskiej Prezydencji UE, debata
nad reformą polityki rolnej będzie mocno
zaawansowaną
jedną
z
istotniejszych
kwestii, które będą musiały być systemowo
rozwiązane przez państwa członkowskie.
5
• Do tej pory próby reformy WPR były podejmowane kilkakrotnie, m.in.:
 W Agendzie 2000 przyjęto, iż konieczne jest większe zintegrowanie
ochrony środowiska z rolnictwem. Uzgodniono obniżenie dotacji cenowych
kompensowanych dopłatami bezpośrednimi i przedstawiono nowe regulacje
dotyczące rozwoju obszarów wiejskich. Zachęcano rolników do
zróżnicowania źródeł dochodów i zwracania większej uwagi na kwestie
związane z naturalnym środowiskiem
 Reforma WPR w 2003 r. miała na celu przejście od ilości produkowanej
żywności do poprawy jej jakości. Dobrostan zwierząt został
uwzględniony jako w pełni uzasadniony wymóg, na równi z innymi
kwestiami jak ochrona środowiska, jakość i bezpieczeństwo żywności oraz
zdrowie zwierząt Przedstawiono szereg zmian zmierzających do większego
zorientowania polityki rolnej na oczekiwania rynku i biorących pod uwagę
rosnącą świadomość społeczeństwa w kwestiach ochrony środowiska i
dobrostanu zwierząt.
 Ocena WPR (tzw. „health check”) w 2008, czego rezultatem było
przesunięcie dalszych środków z dopłat bezpośrednich na rozwój obszarów
wiejskich i stawienie czoła nowym wyzwaniom jak np. zmiany klimatyczne.
 Brak istotnych rezultatów, bowiem:
6
• W dalszym ciągu gross subsydiów jest przekazywane
w formie dopłat bezpośrednich dla największych
producentów
prowadzących
gospodarkę
intensywną. Zaledwie niewielka część funduszy została
zarezerwowana na rozwój obszarów wiejskich, a i tak nie
wszystkie przedsięwzięcia w tym zakresie przyczyniają
się do ochrony środowiska i polepszenia dobrostanu
zwierząt. Co roku lwia część dofinansowania trafia do
niewielkiej części beneficjentów. W 2007 r. 86%
środków bezpośredniego wparcia w ramach WPR
otrzymało zaledwie 19,8 % beneficjentów
7
Ale obecnie mamy (teoretycznie?)
nowe elementy
8
 Traktat Lizboński:
 Rola PE: ko-decyzja a nie konsultacje
 Art. 13: „Przy formułowaniu i wykonywaniu polityki
rolnej, rybołówstwa i transportu Unii oraz jej polityk
dotyczących rynku wewnętrznego, badań i rozwoju
technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej, Unia i
Państwa Członkowskie w pełni
uwzględniają
wymagania w zakresie dobrostanu zwierząt jako istot
zdolnych do odczuwania, ….”.
 W tym samym duchu Parlament Europejski przyjął 8
lipca rezolucję w
sprawie przyszłości wspólnej
polityki rolnej po 2013r.
9
 Nowa Strategia Zrównoważonego Rozwoju UE, 2006 :
 jednym z podstawowych zadań operacyjnych jest kontynuacja promocji
wysokiego poziomu zdrowia i standardów dobrostanu zwierząt w UE i na
szczeblu międzynarodowym.
 Wspólnotowy Plan Działań Dotyczący Ochrony i Dobrostanu Zwierząt
2006:
 odnosi się do zasad określonych w Protokole Ochrony i Dobrostanu
Zwierząt przyjętym jako załącznik do Traktatu Amsterdamskiego. Jednym z
podstawowych celów Planu jest „dalsze propagowanie wysokich
standardów w zakresie dobrostanu zwierząt w UE i na arenie
międzynarodowej”
 Badania Eurobarometru:
 77% respondentów było zdania, iż należy zwiększyć działania na rzecz
poprawy dobrostanu zwierząt w ich krajach.
 84 % ankietowanych uważa za uzasadnione zmniejszenie wsparcia
finansowego dla rolników nie przestrzegających minimalnych, prawnie
określonych standardów dobrostanu zwierząt
10
A PONADTO:
Państwa członkowskie mają również
możliwość wprowadzenia w osi 2.
swoich PROW konkretnego środka
(215): „Płatność z tytułu dobrostanu
zwierząt”.
11
 W latach 2006-2007 państwa członkowskie przyjęły swoje krajowe i regionalne
programy rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013,
 Ogółem zaakceptowano 90 programów.
 Na początku 2010 roku 21 programów zawierało środek 215 „Płatności z tytułu
dobrostanu zwierząt”.
 Został on wprowadzony w ramach krajowych lub regionalnych programów
przez:
 Austrię,
 Estonię,
 Finlandię,
 Niemcy,
 Węgry,
 Włochy,
 Słowację,
 Hiszpanię
 Szkocję
 Ponadto na Sardynii przewidziano budżet na kontynuowanie działań
związanych z dobrostanem zwierząt określonych w poprzednim programie.
12
 W większości programów zapisano, iż celem tego środka jest poprawa
dobrostanu zwierząt poprzez zachęcanie hodowców do wdrażania
standardów wybiegających poza prawne wymogi.
 W niektórych programach określono również dodatkowe cele takie jak:
• poprawa higieny i/lub zdrowia zwierząt (9 programów)
• poprawa ochrony środowiska naturalnego (8 programów) poprzez
„zwiększenie
bioróżnorodności”,
„ograniczenie
zanieczyszczenia
pozostałościami zwierzęcymi”, „wzrost produkcji produktów ekologicznych”,
„promowanie równowagi środowiska naturalnego”
• poprawa jakości i bezpieczeństwa produktów (6 programów)
• kształcenie hodowców (2 programy) – „zwiększenie świadomości
hodowców w kwestiach dobrostanu zwierząt”, „zmiany niektórych aspektów
tradycyjnej hodowli zwierząt nie przystających do nowoczesnych wymogów”
• konkurencyjność, poprzez poprawę zrównoważonego rozwoju (2 programy)
13
 Hodowcy występujący o dopłaty z tego środka muszą przestrzegać
określone zobowiązania określone jako konkretne działania.
Zobowiązania te zostały zapisane w Artykule 27 (7) Rozporządzenia
Komisji (WE) Nr 1974/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady
stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 :
 „Wszelkie zobowiązania dotyczące dobrostanu zwierząt, o których
mowa w art. 40 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, przewidują bardziej
rygorystyczne normy w przynajmniej jednej z następujących dziedzin:
a. dostarczanie wody i pożywienia w sposób lepiej zaspokajający
naturalne potrzeby zwierząt;
b. warunki w pomieszczeniach inwentarskich takie jak wielkość
przestrzeni, legowiska i światło dzienne;
c. dostęp do wybiegu;
d. brak systematycznych okaleczeń, izolacji lub stałego trzymania na
uwięzi;
e. zapobieganie patologiom związanym głównie z praktykami
hodowlanymi i/lub warunkami hodowli.”
14
• Zgodnie z Załącznikiem VIII rozporządzenia 1974/2006 każdy
program musi zawierać listę wspólnych wskaźników bazowych.
Dla płatności związanych z dobrostanem zwierząt, wskaźniki te
wskazują liczbę gospodarstw rolnych otrzymujących wsparcie i
liczbę umów dotyczących dobrostanu zwierząt.
• Płatności z tytułu dobrostanu zwierząt są obliczane w różny sposób,
zależnie od działań zawartych w środku i zwierząt nim objętych.
• Obliczenia muszą być zgodne z zapisami Artykułu 40 (3)
rozporządzenia (WE) 1698/2005, które stanowią, iż „płatności
udzielane są corocznie i obejmują dodatkowe koszty i utracone
dochody wynikające z podjętego zobowiązania. Tam gdzie to
niezbędne, mogą one również obejmować koszty transakcji”.
• Górną granicę stanowi kwota 500 € za DJP.
• Poziom odniesienia dla obliczenia utraconych dochodów i kosztów
dodatkowych oparty jest na obowiązujących standardach
dobrostanu zwierząt
zawartych w „cross-compliance” oraz
obowiązujące wymagania krajowe zawarte w programie ROW
15
 Budżet przeznaczony na płatności z tytułu dobrostanu zwierząt
waha się od mniej niż 1 miliona € w regionie Hamburga i Galicji,
do 105 milionów w Finlandii.
 Patrząc na część budżetu ROW przeznaczoną na dobrostan
zwierząt, najmniej przeznacza Galicja – 0,06 % budżetu, a
najwięcej region Doliny Aosty – 7,02 % ze swojego budżetu
wynoszącego 124 miliony €.
 Średnia wszystkich 21 Programów – zaledwie 1,56% !!!!
 Nowe Kraje Członkowskie:
 Słowacja – 3,18%, tj. ca 81,5 mln€ (ROW ca 2,5 mld€, EFRROW
– ca 2 mld€)
 Estonia – 2,35%, tj. 21,7 mln€ (ROW ca 925 mln€, EFRROW – ca
715 mln €)
 Węgry – 1,36%, tj. 62,4 mln€ (ROW ca 4,6 mld€, EFRROW – ca
3,9 mld€)
16
 Na razie - ograniczony wpływ na rzeczywistą poprawę dobrostanu
zwierząt – z uwagi na dobrowolność jego wprowadzenia, brak
politycznej woli korzystania z niego oraz brak określonego
budżetu na ten cel.
 Różnorodność programów implementujących środek płatności z
tytułu dobrostanu zwierząt.
 Z samych zapisów środka w poszczególnych programach trudno
ocenić jego wpływ na dobrostan zwierząt, bowiem tylko jeden
region przeznacza znaczącą część swojego budżetu (7%) na
poprawę dobrostanu.
 Dopóty nie stanie się on obowiązkowy, państwa członkowskie mogą
wykazywać ograniczone zainteresowanie wprowadzeniem płatności
z tytułu dobrostanu zwierząt do swoich PROW i przeznaczać na ten
cel minimalną części budżetu.
 Dlatego też Eurogroup for Animals wzywa do wprowadzenia
obowiązku stosowania tego środka w nowej WPR i określenia
wysokości budżetu przeznaczonego na ten cel.
17
Wracając do celów nowej WPR:
Musi ona znacznie więcej uwagi poświęcić kwestiom
poprawy dobrostanu zwierząt gospodarskich, zapobiec
dalszej industrializacji chowu i doprowadzić do odejścia
od obecnych systemów wysokiej intensyfikacji produkcji.
Te cele będzie można osiągnąć jedynie poprzez
rzeczywiste zmiany w WPR, prowadzące do
stworzenia silnej polityki rolnej i polityki rozwoju
obszarów wiejskich, wspierające zmiany i zwiększanie
standardów poprzez dopłaty celowe z I i II filara za
konkretne działania rolników.
18
Co trzeba uwzględnić w nowej WPR:
•
•
•
Jednym z podstawowych celów KE i WPR jest kwestia konkurencyjności,
ale konkurencyjność nie musi sprowadzać się jedynie do zasady
„produkować więcej i taniej”. Jakość produkcji i przestrzeganie
dobrostanu zwierząt mogą i muszą być wykorzystane jako czynniki
wspierające konkurencyjność europejskich rolników. Aby tak się stało,
rolnicy w Unii muszą uzyskać bodźce skłaniające do przejścia na
systemy produkcji bardziej przestrzegające dobrostan zwierząt, ochronę
środowiska naturalnego i stawiające na wysoką jakość zgodną z
oczekiwaniami konsumentów.
Unijna polityka rolna i rozwój obszarów wiejskich muszą ulec
fundamentalnej zmianie, jeśli mają przynieść efekty oczekiwane przez
obywateli. Pieniądze publiczne nie mogą wspierać za wszelką cenę
wytwarzania produktów tanich i niskojakościowych. Również wsparcie
finansowe rolników i poszczególnych państw powinno być bardziej
zrównoważone.
Przyszła polityka rolna musi tak się zmienić, aby promować dobrostan
zwierząt i być kompatybilną z innymi politykami unijnymi mającymi na celu
ochronę zwierząt, redukcję emisji GHG, promowanie zrównoważonej
produkcji i konsumpcji, ochronę środowiska naturalnego i zwiększenie
konkurencyjności rolników z UE.
19
•
•
•
Rolnictwo UE musi dążyć do takiej struktury, aby skrócić czas konieczny do
transportu żywych zwierząt.
WPR powinna ulec daleko idącej zmianie i zostać ukierunkowana na
osiągnięcie celów dopłat. Powinna stać się elastycznym instrumentem
wspierającym
rolnictwo
przyjazne
ochronie
środowiska
i
dobrostanowi zwierząt. Aby to osiągnąć musi nastąpić koordynacja
działań obejmujących rolnictwo, produkcję żywności, ochronę
środowiska i rozwój obszarów wiejskich, ale tak aby nie narzucały
dodatkowych obciążeń administracyjnych na rolników i nie prowadziły
do ukrytej formy kompensat dla rolników za niskie ceny ich
produktów. Subsydia dla rolnictwa powinny przede wszystkim być
wykorzystywane do promowania ochrony środowiska i poprawy dobrostanu
zwierząt i powinny być spójne z celem nowej Strategii Zrównoważonego
Rozwoju, tj. zapewnieniem lepszego zarządzania i uchronieniem przed
nadmierną eksploatacją zasobów naturalnych.
Budżet powinien być jasno podzielony na zaspokojenie środków
pozwalających na osiągnięcie poszczególnych celów.
20
Tak więc Komisja Europejska i państwa członkowskie, powinny dążyć do tego, aby
w przyszłej wspólnej polityce rolnej znalazły się następujące cele:
1.
Wkład w poprawę dobrostanu zwierząt gospodarskich:
•
Zasady cross-compliance muszą zostać wdrożone do wszystkich już
określonych standardów dobrostanu zwierząt, a wszelkie nowe standardy
przyjęte w przyszłości muszą automatycznie zostać włączone do listy
podstawowych wymogów z zakresu zarządzania (SMR). Obecne prawnie
usankcjonowane standardy dobrostanu zwierząt zawarte w „c-c” muszą zostać
rozszerzone na całe ustawodawstwo dotyczące dobrostanu zwierząt. Należy
opracować procedurę, która sprawi, iż nowoprzyjęte standardy zostaną
automatycznie włączone do cross-compliance. Ponadto gatunki nie objęte obecnie
żadnymi standardami w prawie UE powinny zostać objęte standardami
określonymi w rekomendacjach przyjętych przez Komitet Wykonawczy
Europejskiej Konwencji Ochrony Zwierząt Gospodarskich i Hodowlanych
•
Hodowcy muszą uzyskać rekompensaty za inwestycje mające na celu
wyższe standardy dobrostanu zwierząt. Coraz większa liczba obywateli UE
jest za podniesieniem obowiązujących standardów. Związane z tym koszty
powinny zostać pokryte z pieniędzy podatników, co pozwoliłoby na inwestycje
strukturalne i większą konkurencyjność
21
•
•
•
Określone kwoty muszą zostać przeznaczone na przedsięwzięcia zwiększające dobrostan
zwierząt. Tak długo, jak WPR będzie oparta na dwóch filarach, większa część budżetu
powinna zostać przeznaczona na rozwój obszarów wiejskich, w tym znaczące środki
powinny zostać zarezerwowane na finansowanie działań związanych z dobrostanem
zwierząt. Komisja powinna również wypracować mechanizm gwarantujący, iż środki na standardy
dobrostanu zwierząt w cross-compliance zostaną alokowane na przedsięwzięcia związane z
dobrostanem zwierząt w ramach rozwoju obszarów wiejskim w danym kraju. Obecnie większa
część subsydiów (75%) dla rolników, którzy nie przestrzegają SMR wraca do UE. Powinny one
pozostawać w państwie przeznaczenia i być wykorzystane na działania związane z dobrostanem
zwierząt w ramach krajowych programów ROW. Zwiększeniu powinien ulec udział finansowania
tych działań z budżetu UE, ponad dopuszczalny obecnie poziom 50-55%
Wspieranie działań na rzecz poprawy dobrostanu zwierząt powinno być obligatoryjne dla
państw członkowskich. Hodowcy we wszystkich krajach UE powinni mieć możliwość ubiegania
się o fundusze na poprawę dobrostanu zwierząt, a władze powinny proponować i promować takie
działania. Hodowcy powinni mieć co najmniej możliwość kompensaty za wprowadzanie znacząco
wyższych standardów dobrostanu zwierząt (tak jak w działaniu 215 planu ROW na lata 20072013)
Działania skierowane na poprawę dobrostanu zwierząt powinny być lepiej promowane.
Obecnie programy ROW zawierają tak szeroki zakres działań, że nie zawsze są one przejrzyste;
czasami trudno określić, które dotyczą dobrostanu zwierząt. Ponadto poszczególne działania
dotyczą czasami różnych celów. Państwa członkowskie powinny jasno określić, które działania
służą poprawie dobrostanu zwierząt.
22
•
•
Produkty pochodzące z hodowli o wysokich standardach powinny być
promowane na rynku. Mimo, iż coraz więcej obywateli UE deklaruje
zainteresowanie takimi produktami, często są on trudno dostępne z uwagi na ich brak
w supermarketach, lub niedostateczne wyeksponowanie. Towary te muszą być
odpowiednio promowane, co pozwoli nie tylko na ich nabywanie przez osoby
zainteresowane, ale również podniesie świadomość konsumentów nie mających
jeszcze wiedzy na ten temat. Szeroka promocja takich produktów przyczyniłaby się
również do lepszego osiągnięcia określonego w Strategii Zrównoważonego Rozwoju
modelu zrównoważonej konsumpcji i produkcji
Wysokie standardy dobrostanu zwierząt powinny być punktem odniesienia w
ocenie systemów gwarancji zawartych programach rozwoju obszarów
wiejskich. Jesteśmy przekonani, iż KE powinna jak najszybciej zdefiniować wysokie
standardy dla zwierząt hodowlanych. Niektóre programy ROW wspierają udział w
systemach gwarancji ograniczających się do respektowania jedynie minimalnych
wymogów standardów dobrostanu zwierząt. Takie podejście jest niedopuszczalne z
uwagi na fakt, iż każdy hodowca ma obowiązek przestrzegania standardów
określonych prawem. Systemy gwarancji mające poprawić dobrostan zwierząt
powinny być oceniane na podstawie punktów odniesienia na znacznie wyższym
poziomie
23
2.
•
•
•
Uniemożliwienie negatywnego wpływu dopłat na dobrostan zwierząt
Należy stworzyć mechanizm oceny zapewniający, iż wszelkie dopłaty w
ramach I filara nie działają na szkodę dobrostanu zwierząt. Takie podejście
byłoby zgodne z poprawą dobrostanu zwierząt w ramach reformy WPR z 2003 r.,
wymaganiami art. 13 Traktatu i Konkluzjami Rady odnośnie Wspólnotowego Planu
Działań na rzecz Ochrony i Dobrostanu Zwierząt
Należy zakazać refundacji eksportowych za wywóz żywych zwierząt do
krajów trzecich. Od grudnia 2005 r. obowiązuje zakaz refundacji dla zwierząt
rzeźnych, natomiast w dalszym ciągu są dopłaty eksportowe za przeznaczone do
dalszego chowu cielęta i jałówki wywożone do trzecich krajów, co często wiąże się
długotrwałym transportem negatywnie odbijającym się na ich dobrostanie.
Tak długo, jak struktura WPR oparta jest na dwóch filarach, Programy ROW
państw członkowskich muszą być poddane ścisłej weryfikacji, aby mieć
pewność, że wnoszą one wkład w dobrostan zwierząt, zgodnie z zawartymi
w unijnej polityce celami. Dlatego też jeśli w działaniach określa się jakiś cel
mający służyć dobrostanowi zwierząt, należy określić metodę jego oceny w
trakcie kontroli. Takie podejście pozwoliłoby na zagwarantowanie, iż fundusze
będą efektywnie przekazywane hodowcom rzeczywiście wnoszącym wkład w
poprawę standardów dobrostanu zwierząt.
24
3.
Wsparcie systemów zrównoważonej hodowli
•
Subsydia wypłacane hodowcom powinny być powiązane z areałem
a liczebność stad uzależnione m.in. od możliwości wypasu, tak aby
zachować bioróżnorodność. Obecnie rolnicy otrzymują subsydia na
bazie tzw. płatności historycznych, lub na podstawie liczebności
inwentarza.
Mniejsza liczba intensywnych producentów otrzymuje największą
część unijnych funduszy. Konieczność odejścia od takiego modelu
została podkreślona w Deklaracji w sprawie przyszłości Wspólnej
Polityki Rolnej po 2013 roku. Obecny system powiększa nierówności
pomiędzy gospodarstwami pod względem subsydiów. Powiązanie
dotacji uwarunkowanych zrównoważoną hodowlą pozwoliłoby na
rozwój dobrze zarządzanych gospodarstw ekstensywnych, co z
kolei miałoby pozytywny wpływ na zmiany klimatyczne, poprzez
redukcje nadmiernej liczebności stad i mniejszą emisję GHG, zgodną z
celami Health Check WPR z 2008.
•
25
Komentarz Eurogroup for Animals
do Komunikatu Komisji Europejskiej
„WPR w kierunku 2020 r.: sprostać wyzwaniom
przyszłości związanym z żywnością, zasobami
naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi”
26
•
•
•
•
Komunikat Komisji zawiera trzy główne wyzwania: bezpieczeństwo żywności, środowisko
naturalne i zmiany klimatu oraz równowagę terytorialną. Wymienia cele polityczne WPR po
roku 2013, tj. zapewnienie opłacalnej produkcji żywności, zrównoważone zarządzanie zasobami
naturalnymi oraz zrównoważony rozwój terytorialny
W Komunikacie przyznano, że rolnicy muszą wziąć pod uwagę oczekiwania obywateli UE, w tym
te dotyczące dobrostanu zwierząt, a w celu zapewnienia opłacalnej produkcji żywności niezbędna
jest poprawa konkurencyjności sektora rolnego. Stwierdzono, iż utrzymanie przez UE pozycji
konkurencyjnego podmiotu oznacza konieczność respektowania przez rolników wysokich
standardów dotyczących środowiska naturalnego, bezpieczeństwa żywności, jakości i dobrostanu
zwierząt
Przyszła polityka będzie oparta na dwóch filarach, z bardziej sprawiedliwymi płatnościami
bezpośrednimi dla rolników i państw członkowskich oraz dodatkowymi środkami ochrony
środowiska stosowanymi na całym terytorium UE. Warunkiem otrzymywania funduszy, podobnie
jak obecnie (?), będzie przestrzeganie przez rolników wymogów ustawodawstwa unijnego, przy
uproszczeniu procedur aplikacyjnych. Drugi filar – rozwój obszarów wiejskich – nadal dotyczyłby
trzech kategorii działań, aby sprostać wspomnianym wyżej wyzwaniom
Dobrostan zwierząt jest kilkakrotnie wymieniony, ale w kontekście już istniejących
standardów, które muszą być przestrzegane przez rolników, a nie jako cel, który powinien
ulec poprawie w UE. Komunikat również stwierdza, że globalne wyzwania, takie jak dobrostan
zwierząt są lepiej podejmowane na szczeblu ponadnarodowym niż na szczeblach krajowych.
27
Komentarze Eurogroup: wezwanie do zmian na lepsze
• Eurogroup jest zawiedziona, że Komunikat nie zawiera
konkretnych propozycji, jak Komisja zamierza poprawić
dobrostan zwierząt poprzez WPR. Wzywamy Komisję
do zawarcia klarownych środków dotyczących
dobrostanu zwierząt w propozycjach ustawowych,
które mają być przyjęte w lipcu 2011 roku.
• Eurogroup wyraża swój niepokój w kwestii uproszczenia
zasad cross-compliance, które mogłyby oznaczać
zmniejszenie liczby kontroli gospodarstw.
• Jesteśmy przekonani, że implementacja dobrych
standardów dobrostanu zwierząt może się przyczynić do
osiągnięcia niektórych z określonych celów przyszłej
WPR. Powinno to zostać wyjaśnione w założeniach w
sposób następujący:
28
1. Konkurencyjność rolników UE, a opłacalna produkcja żywności
•
•
UE przyjęła kilka pakietów dotyczących standardów dobrostanu zwierząt,
które rolnicy są zobowiązani przestrzegać. Rolnicy, którzy wdrażają dobre
standardy w tym zakresie powinni mieć możliwość wykorzystania tego jako
zalety swojej konkurencyjności, bowiem odpowiadają na oczekiwania
konsumentów. Dobrostan zwierząt jako dobro publiczne powinien być
wspierany poprzez filar I WPR. W debacie publicznej, która miała miejsce
w 2010 roku, obywatele UE wezwali do polepszenia standardów dobrostanu
zwierząt w WPR, potwierdzając tym samym wyniki Eurobarometru
przeprowadzonego w roku 2007, gdzie 77% respondentów UE stwierdziło,
że władze w ich krajach powinny zwiększyć działania na rzecz dobrostanu
zwierząt.
Obecnie unijne standardy dobrostanu zwierząt często nie są przestrzegane
przez
rolników,
co
prowadzi
do
potencjalnego
wypaczenia
konkurencyjności. Jest to nie do przyjęcia ani dla społeczeństwa, ani dla
rolników, którzy stosują ustawowe wymagania.
29
•
•
•
Rolnicy powinni otrzymywać wsparcie z pierwszego filara za stosowanie
ustawowych standardów, a dodatkowe środki powinny być przeznaczane dla
tych, którzy chcą wdrażać wyższe wymagania dobrostanu zwierząt, co
umożliwiłoby im wyjść naprzeciw oczekiwaniom konsumentów, a jednocześnie
zwiększyć ich konkurencyjność.
Metody produkcji i standardy dobrostanu zwierząt są uważane za element
postrzegania jakości przez konsumentów, a dobrostan zwierząt jest nieodzownym
elementem polityki jakości UE. Dobre standardy dobrostanu zwierząt prowadzą
do lepszej jakości, więc rolnicy je stosujący powinni to wykorzystywać do
promowania swoich produktów.
W ramach rozwoju obszarów wiejskich, nadal powinno się promować
systemy gwarancji jakości, zawierające dobrostan zwierząt. Ponadto
płatności z tytułu dobrostanu zwierząt (środek 215) w ramach Osi 2
powinny zostać wprowadzone jako obligatoryjne i fundusze na nie
powinny być alokowane do wszystkich programów ROW, co dałoby
rolnikom we wszystkich państwach członkowskich możliwość uzyskania
wsparcia za wprowadzanie wyższych niż ustawowo wymagane standardów
dobrostanu zwierząt. Byłoby to bardziej sprawiedliwe dla wszystkich
producentów.
30
2. Ochrona środowiska i łagodzenie skutków zmian klimatu
Konwencjonalna, przemysłowa hodowla inwentarza
koncentruje się na maksymalnej produkcji przy jak
najniższych kosztach. Ma to nie tylko negatywny wpływ
na środowisko naturalne i zmiany klimatu z uwagi na
ogromną ilość wytwarzanego obornika i gnojowicy; jest
to również szkodliwe dla dobrostanu zwierząt. W chowie
przemysłowym zwierzęta są bardzo zagęszczone,
trzymane w nieprzyjaznym środowisku, które zagraża ich
dobrostanowi z uwagi na brak możliwości ruchu i
naturalnych zachowań. W takich warunkach fizjologiczne
potrzeby zwierząt nie są zaspokajane, co negatywnie
wpływa na ich zdrowie i dobrostan.
31
•
•
Przejście na bardziej zrównoważoną hodowlę z wyższym dobrostanem
może znacząco wpłynąć na ochronę środowiska naturalnego i
złagodzenie skutków zmiany klimatu. Promowanie dobrze zarządzanych
systemów ekstensywnych daje konkretne możliwości poprawy dobrostanu
zwierząt, zachowania bioróżnorodności i ochrony środowiska naturalnego.
Systemy ekstensywnego wypasu mogą przyczynić się do zmniejszenia
CO2 w środowisku naturalnym, poprzez lepsze zarządzanie pastwiskami i
liczbą zwierząt adekwatną do możliwości hodowli. Zmniejszenie
zagęszczenia zwierząt ograniczy również ilość emitowanych gazów
cieplarnianych (metanu i azotu) przez nie wytwarzanych.
Eurogroup popiera przejście na ekstensywne formy hodowli i wzywa
do przeprowadzenia rzetelnej oceny wpływu na dobrostan zwierząt
poszczególnych opcji polityk proponowanych przez Komisję
Europejską. Czynnik dobrostanu zwierząt w systemach produkcji
wspieranych przez WPR musi być w pełni wzięty pod uwagę przy
dokonywaniu takiej oceny.
32
3. Zrównoważony rozwój terytorialny
• Systemy produkcji bardziej przyjazne dobrostanowi
zwierząt z reguły wymagają większych nakładów
pracy i, w konsekwencji, przyczyniają się do wzrostu
zatrudnienia na obszarach wiejskich oraz
ich
rozwoju. Komisarz potwierdził wsparcie dla lokalnych
społeczności i rozwoju krótszych systemów dystrybucji.
Wiemy, że konsumenci, którzy kupują produkty
bezpośrednio od rolników, biorą pod uwagę metody
produkcji i kwestie dobrostanu zwierząt będących jego
częścią.
• Środki wspierania rozwoju obszarów wiejskich
powinny również brać pod uwagę poprawę
dobrostanu zwierząt.
33
•
•
•
Pozytywne aspekty
Eurogroup przyjmuje z zadowoleniem niektóre aspekty zawarte w
Komunikacie, uważając że mogłyby one wnieść wkład w rozwój
zrównoważonych gospodarstw rodzinnych, zamiast kontynuować
promowanie nadmiernej intensyfikacji rolnictwa w UE. Aspekty o
których mówimy, to:
osiągnięcie bardziej sprawiedliwego podziału płatności dla
rolników i koncepcja ograniczania (maksymalnego pułapu)
płatności;
przeznaczanie płatności czynnym zawodowo rolnikom, co
zagwarantuje, że subsydia UE będą wypłacane tylko osobom,
które prowadzą funkcjonujące gospodarstwa;
kontynuacja i wzmocnienie filara rozwoju obszarów wiejskich
w WPR
34
•
•
•
•
Konkluzja
W Komunikacie Komisji brak jest szczegółowych
propozycji poprawy dobrostanu zwierząt poprzez
politykę rolną UE. Eurogroup wzywa Komisję do
zawarcia następujących kwestii w propozycjach
ustawowych:
Wsparcie dobrostanu zwierząt zarówno w ramach
filara I oraz filara II dotyczącego rozwoju obszarów
wiejskich;
Obowiązkowe wprowadzenie przez państwa
członkowskie dopłat z tytułu dobrostanu w
programach ROW i przeznaczenie odpowiedniego
budżetu na ten cel;
Ocena wpływu musi zawierać ocenę wpływu
poszczególnych polityk na dobrostan zwierząt.
35
Co proponujemy:
Płatności związane z lepszym
traktowaniem zwierząt, które w
pełni przyczyniłyby się do rozwoju
zrównoważonego rolnictwa
36
1. Podstawowa płatność z tytułu dobrostanu zwierząt
• Proponujemy, aby rolnicy otrzymywali subsydia z filara I na
podstawie przestrzegania ustawowych wymagań dotyczących
dobrostanu zwierząt.
• To stanowiłoby mocny bodziec dla rolników do przestrzegania
prawa. Obecnie większość gospodarstw nie respektuje przepisów
dotyczących dobrostanu zwierząt, a obecne przepisy crosscompliance nie wystarczają, aby znacząco poprawić przestrzeganie
tych wymogów przez większość rolników. Przyznawanie
subsydiów tylko tym, którzy przestrzegają wymogi, byłoby
znacznie skuteczniejszym bodźcem.
• Rolnicy, którzy zdecydują sie na przestrzeganie nowych
ustawowych wymogów dotyczących dobrostanu zwierząt
powinni otrzymać subsydia równoważące koszty produkcji przy
lepszych standardach dobrostanu zwierząt.
• Tego typu subsydia można by zakwalifikować jako płatności
Zielonego Koszyka, w ramach Porozumienia dotyczącego
Rolnictwa WTO, nie naruszające zasad handlowych.
37
2. Dodatkowe subsydia za wprowadzanie bardziej zaawansowanych
standardów dobrostanu zwierząt
• Popieraliśmy dane państwom członkowskim, zgodnie z artykułem
68 Rozporządzenia Rady (WE) NR 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009
ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia
bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i
ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników,
możliwości wykorzystania części ich narodowych kopert na poprawę
dobrostanu zwierząt. Popieramy wprowadzenie takiej możliwości
również w przyszłej WPR, dla standardów wyższych aniżeli
ustawowo określone. Wierzymy, że wsparcie powinno być
udzielone na bazie ścisłych kryteriów, odnoszących się do
standardów znacząco wykraczających poza wymogi prawne.
• Obecnie artykuł 68 zawiera wiele celów, i jest głównie
wykorzystywany przez państwa członkowskie dla sektora
mlecznego w następstwie kryzysu gospodarczego. Naszym
zdaniem nie powinien on
być wykorzystywany do
kompensowania załamań rynku i niestabilności cen, a do
rekompensowania rolnikom dodatkowych zobowiązań w sferze
dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska
38
3. Rozwój obszarów wiejskich (ROW)
• Obecne rozporządzenie dotyczące ROW zawiera pewną
liczbę środków, które wspierając różne działania,
potencjalnie mogą wpłynąć na poprawę dobrostanu
zwierząt. W osi I dotyczy to inwestycji, szkoleń,
korzystania z usług doradczych, udziału w systemach
gwarancji wysokiego dobrostanu i wdrażania nowych
standardów prawnych.
• Środki te pozwalają zapewnić znaczące wsparcie
rolnikom, którzy chcą poprawić dobrostan zwierząt
w swoich gospodarstwach. Naszym zdaniem
powinny one pozostać w przyszłej polityce rolnej.
39
ROW – oś II
•
•
W ramach osi II, płatności z tytułu dobrostanu zwierząt (środek 215)
pozwalają na wsparcie rolników za wprowadzenie pewnych standardów
dobrostanu zwierząt, które w sposób znaczący wykraczają poza wymogi
prawne. Obecnie środki te są wykorzystywane w niewielkim stopniu,
bowiem zostały zawarte jedynie w ok. 20 % programów ROW, a ich
przeznaczenie jest dyskusyjne z punktu widzenia efektywności wymogów
poprawy dobrostanu zwierząt. Również budżety przeznaczone na ten
środek są niewystarczające na wprowadzenie istotnych zmian
pozwalających na polepszenie dobrostanu w danym kraju czy regionie
Niemniej jednak płatności z tego tytułu dają dobry potencjał na
poprawę dobrostanu zwierząt, czego przykładem są wyniki jego
implementacji w Szkocji od roku 2005 w sektorze hodowli owiec i bydła.
Jego wstępna ocena przeprowadzona w roku 2008 pokazała, że „nastąpiła
poprawa, której by nie było, gdyby zależała jedynie od praw rynku,
szczególnie, że przenoszenie atrybutów dobrostanu zwierząt poprzez
łańcuch marketingowy nie jest łatwo osiągalne dla takich gatunków jak
owce czy bydło mleczne”
40
• Wzywamy Komisję i Państwa Członkowskie, aby
pozostawiły środek 215 “płatności z tytułu
dobrostanu zwierząt” w przyszłej WPR, ustaliły
obowiązek jego obligatoryjnego wprowadzenia oraz
określiły budżet na ten cel.
• Ponadto nie jest sprawą jasną, czy obecnie władze
krajowe, regionalne i organizacje rolnicze mają pełną
świadomość różnych możliwości, które w ramach
rozwoju obszarów wiejskich mogą służyć poprawie
dobrostanu zwierząt gospodarskich, toteż
• Eurogroup
jest
przekonana,
że
właściwe
mechanizmy powinny zostać zawarte w reformie
WPR, tak by zapewnić, że rolnicy będą lepiej
informowani
o
możliwościach
wykorzystania
środków na poprawę dobrostanu zwierząt.
41
Reasumując:
42
Czy musi być tak …
© Mark Rissi
43
Czy powinno być tak …
44
Dziękuję za uwagę
KRZYSZTOF JĘDRZEJEWSKI
45