Transcript Beleid - Steunpunt Taal en Rekenen VO

Wilma Willems, Harm van Son
Rekenbeleid als voorloper
op dyscalculiebeleid
6 oktober Arnhem, 13 oktober Eindhoven
Programma
1. Beelden afstemmen (plenair)
-
waar denkt u aan bij rekenbeleid?
welke vragen spelen m.b.t. dyscalculie?
2. Waarom rekenbeleid?
3. Aan de slag met rekenbeleid - ORIVA
4. Modellen voor beleidsontwikkeling
5. Opdracht (in groepen)
1. Beelden afstemmen
• Waar denkt u aan bij rekenbeleid?
• Welke vragen spelen m.b.t. dyscalculie?
Korte brainstorm - plenair
Wie gaat wat doen?
In het vak of schoolbreed?
Waarom?
De aanleiding
Wat ga je inzetten?
Materialen, ook ICT
Aansluiting:
instroom,
doorstroom,
uitstroom
Doelgroepen:
‘zwakke’ leerlingen,
dyscalculie
Plan maken
en invoeren
Wat gebeurt al op
je school? In kaart
brengen
Hoe meet je?
Visie, toetsen,
welke en waarom
Beleid
Voorbeelden van
beleid op scholen
Visie en concepten?
Past aanpak bij de school?
Rol van
de docent
Wie gaat het betalen?
Taakuren, extra geld (57)
Plaats binnen school?
Steun directie, langdurig
Wat is je rekendidactiek?
2. Waarom rekenbeleid?
De wet op de Referentieniveaus…
• … maakt het mogelijk tegelijkertijd in alle sectoren
van het onderwijs niveauverhogende maatregelen te
nemen.
• …maakt het mogelijk de aansluiting van het taal- en
rekenonderwijs tussen de verschillende sectoren in
het onderwijs te verbeteren.
• LET OP: de wet regelt het
‘wat’, niet het ‘hoe’!
Wat wordt van scholen verwacht?
Ontwikkeling taal- en rekenbeleid gericht op:
• systematische verankering effectieve
en efficiënte programma’s en
activiteiten taal en rekenen
• meten van effecten van de
onderwijsinspanning
• leerlingen zo spoedig mogelijk
toerusten voor de referentieniveaus
Belangrijke link: www.taalenrekenen.nl
Rekenbeleid is…
•
… ‘rekenonderwijs met beleid van A naar B’
(beredeneerd, onderbouwd, doelgericht, planmatig)
•
Intern stappenplan rekenbeleid met
referentieniveaus
Extern stappenplan rekenbeleid met
referentieniveaus
- PO-VO en VO-MBO/HBO
•
•
Vraagt om verandermanagement: ‘theorie is nog
geen praktijk’ en ‘papier is geduldig’, dus ..
3. Aan de slag met rekenbeleid - ORIVA
1. Oriënteren en informeren
2. Richten: een rekenfoto maken van de
actuele situatie in de school
3. Inrichten: uitvoeringsplan ontwerpen met
als doel doorgaande leerlijnen rekenen
binnen de school, zodat zoveel mogelijk
leerlingen het vereiste referentieniveau
halen
4. Verrichten: uitvoeringsplan uitvoeren
5. Ankeren: nieuwe situatie borgen!
Oriënteren en Richten
•
Verkrijgen van informatie over taal en rekenen:
- landelijke ontwikkelingen - referentieniveaus
- opdracht voor de school
- doorlopende leerlijn PO – VO – MBO/HO/WO
•
Beginsituatie in school:
- huidig onderwijsprogramma (inhoud, didactiek,
organisatie)
- niveau van leerlingen (incl. interne uitkomsten Citotoetsen taal en rekenen)
- overdracht (intern en extern)
- kaders en richtlijnen vanuit schoolleiding
Inrichten
Een uitvoeringsplan ontwerpen, met als doel te komen tot
doorgaande leerlijnen rekenen binnen de school, zodat zoveel
mogelijk leerlingen het vereiste referentieniveau halen.
Opbrengstgericht werken een must?
Het ministerie van OCW typeert opbrengstgericht werken als:
‘een cyclische werkwijze waarbij de betrokkenen zich in hun
professioneel handelen laten sturen door de uitkomsten van
metingen van observatiegegevens
op basis van vooraf gestelde doelen, gesteld op niveau van
bestuur, school, team en leerkracht, wat leidt tot maximale
prestaties van leerlingen’.
Hoofdlijnenbrief OCW 2010 – 2011 (2009)
Denken vanuit opbrengsten vraagt om anders denken,
anders organiseren!
•
•
Programma’s ontwikkelen voor de leerlingen
Hoe differentiëren naar verschillende doelgroepen?
- per jaargroep?
- voor VMBO/ HAVO/VWO apart?
- voor taal en rekenen apart?
- per coördinator apart? per docent?
- per klas? per kind?
•
•
Hoe volgen we leerlingen?
Welke interventies bij opgelopen achterstanden?
Verrichten en ankeren
Werken met het ankermodel (KPC Groep)
A. Middellangetermijndoelen formuleren voor eigen klas in
samenwerking met coördinator (vanuit trendanalyses op
schoolniveau)
B. Planmatig en cyclisch werken:
1. Waarnemen: informatie verzamelen en registreren
2. Begrijpen: analyseren, interpreteren onderwijsbehoeften
3. Plannen: kortetermijndoelen formuleren en (groeps)plan
ontwerpen (differentiatie, instructie, leeromgeving,
effectieve leertijd)
4. Realiseren: handelen, reflecteren en monitoren collega’s
C. Opbrengsten borgen: leeropbrengsten van leerlingen kritisch
beschouwen in relatie tot vakbekwaam handelen – conclusies!
Ankeren
4. Modellen voor beleidsontwikkeling
•
•
•
•
Verandermanagement volgens Kotter
De CPS – aanpak
De achtbaan (KPC Groep)
De matrix van Camp
Verandermanagement volgens Kotter
CPS-aanpak: de vier B’s
• Bewust
van de noodzaak van verandering
• Belang
ervaren van het nut van de verandering
• Betrokken
door vanuit eigen verantwoordelijkheid de verandering
vorm te geven
• Bekwaam
om de juiste en effectieve interventies uit te voeren
De achtbaan (KPC Groep)
Strategisch
niveau
Tactisch niveau
Operationeel
niveau
Strategisch niveau (voordenken - blauw)
• Welke visie hebben we als beleidsmakers op taal en
rekenen?*
• Wie willen we betrekken bij de visieontwikkeling?
• Welke plaats neemt taal en rekenen in ons
strategisch beleidsplan?
• Welke middelen stellen we beschikbaar om dit
beleidsthema te kunnen vormgeven?
• Welke competentie - eisen hebben we / moeten we
ontwikkelen om ons beleid te kunnen vormgeven?
• Wat is ons wenkend perspectief m.b.t. taalbeleid?
*
Brochure “Op weg met Taal en Rekenen” Steunpunt Taal & Rekenen VO.
Organisatie / Tactisch niveau: de spilfunctie!
•
•
•
•
•
•
•
•
Op welk niveau stromen de leerlingen binnen de verschillende
afdelingen?
Hoe hebben we het overleg georganiseerd met voorafgaand en
vervolgonderwijs?
Wat moeten leerlingen kunnen en kennen van onderbouw naar
bovenbouw?
Welke programma ‘s ontwikkel ik voor alle leerlingen? Welke voor de
excellente leerlingen? Welke voor de achterstandsleerlingen?
Geven we onderwijs vorm via cursorisch onderwijs? Willen we
steunlessen? Krijgt e.e.a. vorm binnen de vaklessen, binnen
Nederlands, binnen wiskunde?
Welke methodes gebruiken we?
Welke scholing heb ik georganiseerd?
Hoe volgen we de voortgang van de leerlingen? Welke
toetsinstrumenten heb ik tot mijn beschikking? Heb ik een PDCA –
cyclus ingebouwd? Analyseer ik de voortgang systematisch?
Operationeel niveau: beleidsuitvoering
•
•
•
•
•
•
•
Welke methodes gebruik ik?
Hoe monitor ik de voortgang op leerlingniveau?
Ben ik in staat om vorm te geven aan klassenmanagement?
Hoe is het gesteld met mijn didactisch repertoire als het gaat
om T&R?
Ben ik in staat te differentiëren in mijn les? Hoe ga ik om met
de verschillende niveaus die leerlingen hebben?
Hoe signaleer ik achterstanden?
Hoe werk ik samen met collega’s in het buiten de school?
Matrix van Peter Camp
“Een model om de school als organisatie in beeld te
brengen en doeltreffend aan te pakken.”
Vanuit verschillende invalshoeken wordt de school
bekeken.
Voor het managen van een organisatie heb je beleid,
een organisatie en personeel nodig. Door rekening te
houden met de belangen van de betrokkenen en de
cultuur verloopt alles technisch goed.
Technisch
(formeel,
instrumenteel)
Politiek
(sociale
verhoudingen)
Cultureel
(waarden en
normen)
Beleid
Organisatie
Personeel
(richten)
(inrichten)
(verrichten)
1
Doelen en
werkwijze
2
Taken en
bevoegdheden
3
Deskundigheid
4
Stakeholders
5
Besluitvorming
6
Autonomie
7
Klimaat
8
Samenwerking
9
Houding
Na oriëntatie volgt…
RICHTEN - Beleid maken
• Cultureel: klimaat
• Politiek: stakeholders
• Technisch: doelen en werkwijze
Cel 7: klimaat
Wat voor een school willen we zijn?
Cel 4: stakeholders
Wat vinden leerlingen en ouders en wat zegt het
maatschappelijk debat?
Uitnodigen en verbinden.
Cel 1: doelen en werkwijze
Wat willen we bereiken en hoe gaan we dat doen?
Opties onderzoeken.
Na richten volgt…
INRICHTEN - Organisatie
• Cultureel: samenwerking
• Politiek: besluitvorming
• Technisch: taken en bevoegdheden
Cel 8: samenwerking
Hoe leren we van elkaar en hoe ontwikkelen we samen
het onderwijs?
Cel 5: besluitvorming
Wie mag waarover besluiten en hebben de
belanghebbenden voldoende stem in de besluitvorming?
Cel 2: baken en bevoegdheden
Hoe verdelen we de taken en bevoegdheden?
Anders organiseren?
Na inrichten volgt…
VERRICHTEN - Personeel
• Cultureel: houding
• Politiek: autonomie
• Technisch: deskundigheid
Cel 9: houding
Dienen we het belang van onze leerling en nemen we
onze verantwoordelijkheid?
Cel 6: autonomie
Is er voldoende speelruimte voor individu, team?
Worden bijdragen gewaardeerd?
Spreken we elkaar aan op resultaten?
Cel 3: deskundigheid
Welke deskundigheid hebben we nodig en hoe
ontwikkelen we onze deskundigheid?
Beleid
(richten)
Organisatie
(inrichten)
Personeel
(verrichten)
Technisch
(formeel,
instrumenteel)
Doelen en
werkwijze
Taken en
bevoegdheden
Deskundigheid
Politiek
(sociale
verhoudingen)
Stakeholders
Besluitvorming
Autonomie
Cultuur
(waarden en
normen)
Klimaat
Samenwerking
Houding
Technisch
(formeel,
instrumenteel)
Politiek
(sociale
verhoudingen)
Cultuur
(waarden en
normen)
Beleid
(richten)
Organisatie
(inrichten)
Personeel
(verrichten)
• Ambities
• Kwaliteitszorg
• Middelen /
instrumenten
• Adaptief
vermogen
• Betrokkenen
• Draagvlak
• Missie & visie
• Opvattingen
‘goed’
onderwijs
• Coördinatie
• Doorlopende
leerlijn
• Samenhang
vakken
• Onderwijstijd
• Niveaugroepen
• Samenwerking
• Organisatie
opstroom &
afstroom
• Expertise
• Leermiddelen
• Verantwoordelijkheid
• Mate van
autonomie
• Beroepsopvattingen
• Didactiek
• Inhoudelijke
keuzes
5. Opdracht
Welke vragen zou je willen stellen binnen je school in
de verschillende fasen, om tot rekenbeleid te komen?
En aan wie?
Brainstorm (ca. 30 minuten) in groepen van 3
Korte plenaire terugkoppeling
Hartelijk dank!
Wat neem je mee voor ‘morgen’?
Meer informatie? Vul je gegevens in op de lijst!
Succes met het rekenbeleid op uw school en
het werken aan de referentieniveaus!
Wilma Willems ([email protected])
Harm van Son ([email protected])