Transcript Formy zatrudnienia – mgr Małgorzata Gałkowska

FORMY ZATRUDNIENIA
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY
Umowa
 Umowa
 Umowa
 Umowa
 Umowa

na
na
na
na
na
okres próbny
czas określony
czas wykonywania określonej pracy
czas nieokreślony
zastępstwo
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY






Umowa na okres próbny
Ma charakter fakultatywny i może poprzedzać każdą z umów o pracę
Ma na celu wzajemne poznanie się stron stosunku pracy
Okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy
Okres próbny może być wydłużony bądź skrócony pod warunkiem,
że nie zostanie przekroczony okres maksymalny 3 miesięcy
Nie można w ramach tego samego zatrudnienia zawrzeć kilku umów
na okres próbny
Kodeks pracy przewiduje możliwość wypowiedzenia umowy na okres
próbny
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY
Umowa na okres próbny – okresy wypowiedzenia



jeżeli umowa została zawarta na okres 2 tygodni - 3 dni
jeżeli umowa została zawarta na okres dłuższy niż 2
tygodnie - 1 tydzień
jeżeli umowa została zawarta na 3 miesiące - 2 tygodnie.
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY
Umowa na czas określony
 Zawiera się ją gdy do wykonania jest praca przez
wskazany okres czasu
 Termin końcowy umowy oznaczony jest poprzez
wskazanie konkretnej daty kalendarzowej
 Zasada limitowania liczby kolejno po sobie następujących
umów na czas określony, zawieranych przez tego
samego pracodawcę z tym samym pracownikiem
(zawarcie trzeciej umowy na czas określony, jeżeli
przerwy pomiędzy umowami nie przekroczyły miesiąca,
jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem
umowy na czas nieokreślony)
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY


Umowa na czas określony
Ustawodawca nie precyzuje na jak długi okres może
zostać zawarta umowa na czas określony, jednakże
ustalenie zbyt długiego okresu trwania umowy (np. 10
lat) stanowi ewidentne obejście prawa i może być
ocenione jako sprzeczne z zasadami współżycia
społecznego
Kodeks pracy nie wyklucza możliwości wydłużenia bądź
skrócenia umowy na czas określony
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY
Umowa na czas określony
Wypowiedzenie umowy na czas określony możliwe jest
pod warunkiem spełnienia (łącznie) dwóch przesłanek:
Umowa została zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy
 Strony przy zawieraniu umowy przewidziały
dopuszczalność jej wcześniejszego rozwiązania za
dwutygodniowym wypowiedzeniem
 Wyjątek: ogłoszenie upadłości bądź likwidacja
pracodwcy

FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY
Umowa na czas wykonywania określonej pracy




Czas trwania umowy uzależniony jest od wykonania powierzonej
pracy
Zawiera się ją gdy stronom trudno jest określić termin końcowy
umowy – konstrukcja ta przewiduje, że można ten termin wskazać
pośrednio poprzez wskazanie okoliczności, której nadejście w
przyszłości strony przewidują np. rozładowanie wagonów z węglem,
sporządzenie sprawozdania finansowego
Umowy tego typu zawierane są zatem przy pracach dorywczych,
sezonowych, które nasilają się w pewnych okresach np. remonty,
zbiór owoców
Formuła taka może być wykorzystana także przy zatrudnianiu
specjalistów przy restrukturyzacji czy likwidacji przedsiębiorstw,
tudzież przy wdrażaniu nowych rozwiązań
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY
umowa na czas wykonania określonej pracy


Co do zasady ustawodawca nie przewiduje możliwości
wypowiedzenia takiej umowy
Wyjątki: ogłoszenie upadłości bądź likwidacja
pracodawcy
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY




Umowa na zastępstwo
Zawiera się ją w celu zastępstwa pracownika w czasie jego
usprawiedliwionej nieobecności w pracy
Jest narzędziem elastycznego rozwiązywania przez pracodawców
problemów kadrowych związanych z okresową, usprawiedliwioną
nieobecnością pracowników w pracy (np. choroba, urlop
macierzyński i.t.p.)
Może mieć zastosowanie nawet w przypadku stosunkowo krótkich
nieobecności, ze względu na możliwość wypowiedzenia jej w każdej
chwili
Okres wypowiedzenia wynosi tylko 3 dni robocze (może to mieć
ogromne znaczenie w przypadku kłopotów w określeniu terminu
końcowego umowy
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY



Umowy terminowe – podsumowanie
Odgrywają one bardzo ważną rolę w polityce personalnej
współczesnej firmy, w której poważną rolę odgrywają pracownicy
tzw. peryferyjni np. pracownicy obsługi administracyjno-biurowej i
technicznej, pracownicy produkcyjni, magazynierzy, sprzedawcy,
operatorzy urządzeń
Filozofia zatrudnienia tych kategorii pracowników sprowadza się do
możliwości zastąpienia ich w każdej chwili innymi pracownikami, a w
razie dekoniunktury redukcji zatrudnienia
Przy ewentualnym zwalnianiu pracowników pracodawca nie musi w
ramach takich umów stosować wszystkich procedur, jakie są
związane z zatrudnieniem na czas nieokreślony i nie ponoszą w
związku z tym kosztów
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY





Umowy terminowe – podsumowanie
Umowy terminowe postrzegane są przez pracowników jako mniej
korzystne i mogą prowadzić do negatywnej selekcji kadr
Przy nadarzającej się okazji najlepsi pracownicy mogą odejść
Pracownicy zatrudnieni na czas określony mają obniżone poczucie
bezpieczeństwa związane z pracą (np. utrudniony dostęp do
kredytów bankowych)
Krótkie okresy wypowiedzenia i brak możliwości domagania się
odprawy
W razie niezgodnego z prawem wypowiedzenia takiej umowy
pracownik może domagać się w zasadzie tylko odszkodowania w
wysokości wynagrodzenia za czas, do jakiego umowa miała trwać,
nie dłużej jednak niż za 3 miesiące
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY


Umowa o pracę na czas nieokreślony
Ma na celu nawiązanie trwałej więzi pomiędzy
pracownikiem i pracodawcą
Pracodawca ponosi tu wszystkie możliwe koszty
związane z zatrudnieniem – począwszy od kosztów
naboru i selekcji pracowników, poprzez ich przeszkolenie,
przygotowanie i utrzymanie stanowiska pracy,
wynagrodzenie, świadczenia socjalne, na kosztach
związanych z odprawami i ewentualnymi
odszkodowaniami skończywszy
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY



Umowa o pracę na czas nieokreślony – okresy
wypowiedzeń
jeżeli pracownik był zatrudniony na okres do 6 miesięcy 2 tygodnie
jeżeli pracownik był zatrudniony od 6 miesięcy do 3 lat 1 miesiąc
jeżeli pracownik był zatrudniony pow. 3 lat - 3 miesiące
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY
Umowa o pracę na czas nieokreślony – wypowiedzenie
Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony:
 musi być uzasadnione (przyczyna – prawdziwa, obiektywna,
konkretna) oraz poprzedzone konsultacją związkową,
 Musi mieć formę pisemną
 Musi zawierać pouczenie o prawie odwołania się do sądu pracy
Skutki nie zachowania powyższych warunków powstają w przypadku
gdy pracownik podniesie taki zarzut przed sądem.
Sąd orzeka o :
 bezskuteczności wypowiedzenia o ile pracownik jeszcze pracuje
 jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu sąd orzeka o przywróceniu do
pracy lub ewentualnie o odszkodowaniu.
FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY O PRACĘ PRZEWIDZIANE W KODEKSIE PRACY









Stosunek pracy – charakter prawny
Włączenie pracownika do załogi i podporządkowanie poleceniom
pracodawcy
Pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju a nie
konkretnego zadania (umowa o pracę jest umową starannego działania)
Przestrzeganie ustalonej miary pracy: czasu pracy, norm pracy i.t.p.
Odpłatność
Osobiste wykonywanie pracy
Charakter ciągły – pracownik wykonuje pewne powtarzające się czynności a
praca przez niego świadczona nie jest jednorazowa
Pełna ochrona socjalna pracownika – urlopy wypoczynkowe, świadczenia na
okoliczność choroby i.t.p.
Odpowiedzialność względem osób trzecich ponosi pracodawca (ewentualne
roszczenie regresowe w stosunku do pracownika)
Ryzyko pracodawcy (ekonomiczne, techniczne, osobowe, socjalne)
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY PRAWA CYWILNEGO




Umowa zlecenie została uregulowana w art. 734 - 751 Kodeksu
Cywilnego i według znajdującego się tam zapisu polega na tym, że
przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonych
czynności dla dającego zlecenie, za których ostatecznie efekt nie
jest odpowiedzialny (odmiennie od umowy o dzieło, która jest tzw.
umową rezultatu)
może być zależnie od woli stron, umową odpłatną lub nieodpłatną
Zazwyczaj przyjmuje się, że wykonawca zlecenia musi wykonać
czynność, do której się zobowiązał, osobiście, jednakże dopuszcza
się wykonanie zlecenia przez osobę trzecią – zastępcę
Umowa zlecenia może być w każdej chwili wypowiedziana przez
każdą ze stron.
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY PRAWA CYWILNEGO
Ważne cechy umowy zlecenia:
brak podporządkowania pracodawcy (możliwość
samodzielnego ustalenia terminu i miejsca wykonania
pracy),
 pracę może świadczyć nie tylko osoba fizyczna, ale i
podmiot gospodarczy (firma),
 nie obejmuje jej ustawowe minimum wynagrodzenia i
jest ono wypłacane z dołu (czyli po wykonaniu pracy),
 nie ma ograniczeń w liczbie kolejnych takich umów,
 zleceniodawca nie udziela urlopu, nie wypłaca odprawy,
nie płaci za czas choroby.

INNE FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY PRAWA CYWILNEGO
Umowa o dzieło to tzw. umowa rezultatu, czyli zobowiązanie do
wykonania określonego w niej dzieła (np. napisanie książki, czy
wybudowanie domu)
 Może w niej być określony termin wykonania pracy. Taka umowa
ulega rozwiązaniu po spełnieniu świadczeń obu stron, czyli po
wykonaniu pracy i zapłaceniu za nią
Ważne cechy umowy o dzieło:
 brak podporządkowania pracodawcy,
 pracę może świadczyć nie tylko osoba fizyczna, ale i podmiot
gospodarczy (firma),
 nie obejmuje jej ustawowe minimum wynagrodzenia i jest ono
wypłacane z dołu (czyli po wykonaniu pracy),
 nie ma ograniczeń w liczbie kolejnych takich umów,
 zleceniodawca nie udziela urlopu, nie wypłaca odprawy, nie płaci za
czas choroby.

INNE FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY PRAWA CYWILNEGO
Podstawowa różnica pomiędzy stosunkiem
zlecenia a umową o dzieło to fakt, iż w umowie
zlecenia - przyjmujący zlecenie ma wykonać dla
zamawiającego pewne czynności, a w umowie
o dzieło - zobowiązuje się do dostarczenia
określonych wyników swojej pracy w
postaci dzieła. Na nim ciąży ryzyko
pomyślnego wykonania dzieła. Tylko wykonanie
tego dzieła jest podstawą do żądania
wynagrodzenia.
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
UMOWY PRAWA CYWILNEGO
Umowy prawa cywilnego – podsumowanie:
 Brak tak szerokiego wachlarza uprawnień jak w przypadku
zatrudnienia pracowniczego
 Dają dużo większą swobodę w kształtowaniu treści stosunku
prawnego wiążącego strony, nie narzucając przy tym minimalnych
gwarancji, jakie istnieją na gruncie prawa pracy
 Nie istnieje tu wymóg minimalnego wynagrodzenia (świadczenia
pieniężne mogą być więc ustalone poniżej tej granicy)
 Wynagrodzenie przysługuje nie z tytułu samego świadczenia pracy,
lecz z tytułu uzyskania zamierzonego rezultatu
 Prawo cywilne nie określa dobowych i tygodniowych limitów czasu
pracy
 Brak płatnych zwolnień z obowiązku świadczenia pracy
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
SAMOZATRUDNIENIE





Samozatrudnienie czyli własna działalność gospodarcza
(praca na własny rachunek i własne ryzyko – finansowe,
ekonomiczne)
Forma charakterystyczna dla wolnych zawodów
(adwokaci, doradcy podatkowi, konsultanci, eksperci
Brak zależności przełożony – podwładny (większa
elastyczność i samodzielność w organizowaniu pracy)
Wiąże się z rezygnacją praktycznie ze wszystkich praw
pracowniczych
Do obowiązków samozatrudnionego należy prowadzenie
administracji księgowo-podatkowej
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
SAMOZATRUDNIENIE
Korzyści:
 Możliwość redukowania kosztów przez odliczanie VAT od
kupowanych towarów i usług
 Możliwość obniżania podatku dochodowego przez
rozliczanie inwestycji oraz zatrudnianie innych osób
 Możliwość uniezależnienia się od jednego pracodawcy w
przypadku pozyskania kilku odbiorców usług
 Większa elastyczność w organizowaniu i planowaniu
pracy własnej, zarówno w odniesieniu do godzin jak i
miejsca pracy
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
LEASING PRACOWNICZY-PRACA TYMCZASOWA
Inaczej wynajem pracowników, z którymi został zawarty
stosunek pracy na rzecz innych podmiotów
gospodarczych
Korzyści dla pracodawcy:
 Pozwala uniknąć przeprowadzania rekrutacji i szkoleń
 Zwalnia pracodawcę z obowiązków płacowo-kadrowych
(spoczywają one w całości na agencji wynajmującej
pracowników)
 Pracodawca może szybko wymienić pracownika lub
znaleźć nowe osoby
 Z leasingu często korzystają firmy przy pracach
sezonowych i zastępstwach

INNE FORMY ZATRUDNIENIA
LEASING PRACOWNICZY-PRACA TYMCZASOWA






Formuła ta miała stać się istotnym narzędziem w walce z
bezrobociem
Tak się jednak nie stało z uwagi na fakt, że Polska
przyjęła francuski model pracy tymczasowej tj.:
Konieczność rejestracji agencji,
Rozbudowana procedura uzyskania i przedłużenia
certyfikatu
Limitowanie okresu wypożyczenia pracownika do
jednego pracodawcy-użytkownika
Zakaz „gorszego” traktowania pracownika tymczasowego
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
PRACA NAKŁADCZA





Zasadnicze regulacje dotyczące zatrudnionych na podstawie umowy
o pracę nakładczą znaleźć można w rozporządzeniu Rady Ministrów
z dnia 31 grudnia 1975r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób
wykonujących pracę nakładczą (Dz. U. z 1976r., Nr 3, poz. 19 z
późn. zm.).
Jest to forma zatrudnienia, w której liczy się przede wszystkim
rezultat pracy
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie za wykonanie konkretnych
zadań w wybranym przez niego miejscu i czasie, z reguły w domu
Przedmiotem pracy nakładczej może być produkcja drobnych
przedmiotów, ale też na przykład wykonywanie projektów
marketingowych czy każda inna czynność, która może podlegać
umowie o dzieło
Pracownik nabiera praw do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia
zdrowotnego
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
PRACA NAKŁADCZA


Zatrudniający ma obowiązek zapewnienia zatrudnionemu
odpowiedniej ilości pracy, a przynajmniej:
pracy, za którą zatrudniony może uzyskać co najmniej
najniższe wynagrodzenie pracownicze miesięcznie, w
przypadku, gdy dla zatrudnionego praca nakładcza jest
wyłącznym albo głównym źródłem utrzymania;
pracy, za którą zatrudniony może uzyskać co najmniej
50% najniższego wynagrodzenia pracowniczego
miesięcznie, w przypadku, gdy dla zatrudnionego praca
nakładcza jest dodatkowym źródłem utrzymania
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
KONTRAKT MENEDŻERSKI




Kontrakt menedżerski to umowa cywilnoprawna pomiędzy
podmiotem gospodarczym a podmiotem, najczęściej osobą fizyczną,
który ma nim zarządzać
Na jej mocy osoba zarządzająca zobowiązuje się do wykonywania
czynności w interesie kierowanej firmy, a firma zawiera z nią
umowę, na mocy której powierza jej zarządzanie i określa zakres
odpowiedzialności osoby zarządzającej
Zarządca nie jest ściśle podporządkowany (tak jak w przypadku
umowy o pracę) i ma stosunkowo duży zakres autonomii
Odpowiada za pewien całokształt prac w firmie. Jest odpowiedzialny
za jej prowadzenie, zachowanie jej tajemnic, a także ewentualne
szkody powstałe wskutek niewłaściwego zarządzania firmą, przy
czym menedżer odpowiada na zasadach przewidzianych w Kodeksie
cywilnym a nie Kodeksie pracy (odpowiedzialność za rzeczywistą
stratę i utracone korzyści
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
KONTRAKT MENEDŻERSKI



Zarządca nie ma ściśle określonych godzin pracy
Strony kontraktu określają okoliczności, w których następuje
rozwiązanie umowy
Wadą kontraktu menedżerskiego jest również lojalność, do której
zostaje zobowiązany kandydat do pracy (zakaz konkurencji nie tylko
w trakcie trwania kontraktu ale nawet do trzech lat po jego
zakończeniu) – złamanie zakazu to wielotysięczne kary ponoszone
przez menedżera (w zamian za to bardzo wysokie odprawy)
INNE FORMY ZATRUDNIENIA
JOB SHARING





Jest to podział pracy i świadczeń należących do jednego etatu
pomiędzy dwóch lub kilku pracowników
Zazwyczaj polega na zatrudnieniu na tym samym stanowisku dwóch
osób w połowie wymiaru czasu pracy
Forma korzystna dla osób, które nie mogą pracować w pełnym
wymiarze godzin ze względu np. na naukę, obowiązki rodzinne i.t.p.
Dla pracodawcy korzyścią jest fakt, że w przypadku choroby lub
nieobecności jednego z pracowników przynajmniej część
obowiązków zostanie wykonana kompetentnie
Wadą są zwiększone koszty administracyjne, możliwość rozmycia się
odpowiedzialności oraz potencjalne konflikty pomiędzy dzielącymi
stanowisko dotyczące czasu pracy i obowiązków
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
MAŁGORZATA GAŁKOWSKA