Transcript Nederlands Genootschap van Burgemeesters bij crises

Waar Openbaar Ministerie en
burgemeester elkaar treffen
Wouter Jong www.burgemeesters.nl
& Roy Johannink
Nederlands Genootschap van Burgemeesters
www.burgemeesters.nl
www.burgemeesters.nl
www.burgemeesters.nl
• Belangrijke lessen uit OM-bundel:
– Kennen en gekend worden, snap elkaar positie en
bevoegdheden
– Besef dat buitenwereld niet altijd onderscheid maakt
en burgemeester en OvJ als vertegenwoordigers zien
van “de autoriteiten”
– Leer van het OM in het anticiperen en het
gedisciplineerd uitwerken van scenario’s
www.burgemeesters.nl
Wat voor een gemeente een crisis
lijkt, is voor het Openbaar Ministerie
wellicht “business as usual”
www.burgemeesters.nl
Gezinsdrama Zoetermeer (2005)
www.burgemeesters.nl
Les: Betrokken burgemeester.
Buurt heeft ook meegeholpen met
zoektocht naar moeder en de
kinderen. Daarna blijkt vader de
dader te zijn. Afstemming tussen
burgemeester en OM hoe dit
nieuws wordt gedeeld met buurt.
www.burgemeesters.nl
Zaken uit strafrechtketen hebben
vaak impact op emoties in
samenleving. Daar is bij uitstek de
burgemeester aan zet.
www.burgemeesters.nl
www.burgemeesters.nl
Moord op Milly Boele (2010)
www.burgemeesters.nl
Bij ontvoering, gijzeling en andere
zaken met strafrechtelijk tintje is
OvJ de voorzitter crisisteam
www.burgemeesters.nl
Inzet van speciale eenheden
www.burgemeesters.nl
Openbaar Ministerie heeft bevoegdheden
die burgemeester niet heeft. Denk bijv.
aan inzet van arrestatieteam of Dienst
Speciale Interventies.
Tegelijkertijd “communiceert” de inzet van
DSI an sich dat het een bijzondere situatie
is. Dat is een feit waar een burgemeester
“iets mee moet”
www.burgemeesters.nl
Dreiging scholen Weesp (2009)
www.burgemeesters.nl
TIP: Schoenmaker houd je bij je
eigen leest. Burgemeester spreekt
niet over aard dreiging of stand
van onderzoek. Adresseert wel
onrustgevoelens.
“Ik kan mij voorstellen dat u
geschrokken bent, want dat ben
ikzelf ook.”
www.burgemeesters.nl
Zwemschoolhouder in Den Bosch (2009)
www.burgemeesters.nl
TIP: Stem kaders af. Elke
uitspraak van burgemeester kan
in principe – als
overheidsfunctionaris – impact
hebben op uiteindelijke
strafproces (EHRM-jurisprudentie)
www.burgemeesters.nl
Pyromaan in Veendam (2010)
www.burgemeesters.nl
TIP: Stem bijv. ook acties t.a.v.
preventief fouilleren af. In Veendam
is preventief fouilleren op
brandbare stoffen mogelijk obv
noodverordening (en niet op basis
van apart veiligheidsrisicogebied).
Als tekst is afgestemd tussen
bestuur en OM wordt kans van
slagen bij evt. procedure vergroot.
www.burgemeesters.nl
Aanslag Apeldoorn (2009)
www.burgemeesters.nl
Les: Het kenteken is zichtbaar.
Nog voordat OM heeft uitgezocht
of de auto gestolen is, wie de
bestuurder was en telefoontaps
zijn geplaatst, is het na oproepen
op Twitter en GeenStijl bij het huis
van Karst T. in Huissen al een
drukte van belang.
www.burgemeesters.nl
www.burgemeesters.nl
Gezinsdrama’s
Almere en Zwijndrecht (voorjaar 2009)
www.burgemeesters.nl
Les: Als burgemeester kun je
emoties kanaliseren (bijv. door ter
plaatse te gaan of bijeenkomst te
organiseren) zonder inhoudelijk
op onderzoek in te hoeven gaan
www.burgemeesters.nl
TIP: Leg contact met voorlichters
van het OM en bespreek wat
ieders communicatiekader is
www.burgemeesters.nl
Moord in Groot Ammers (2010)
www.burgemeesters.nl
Les: Nieuws gaat snel rond.
Bevestig indien mogelijk wat klopt,
ontkracht geruchten of vertel wat
procedures zijn en wanneer
`nieuw nieuws` komt
www.burgemeesters.nl
Rellen in Ondiep (2007)
www.burgemeesters.nl
Les: Samenwerking in driehoek, bijv.
door lik-op-stuk beleid voor
“reltoeristen” af te stemmen. Focus
burgemeester op betrokkenheid richting
eigen inwoners, focus HOvJ op
tegengaan voetbalgerelateerde rellen.
www.burgemeesters.nl
Les: Bij stille tocht: Laat informatie van
politie meespelen of burgemeester
meeloopt met stille tocht en wie er te
verwachten zijn.
www.burgemeesters.nl
Tot slot…
www.burgemeesters.nl
“Ten aanzien van de aansprakelijkheid en
verantwoording heeft u meer te vrezen van
Pieter van Vollenhoven dan van ons”
PG Han Moraal op NGB-bijeenkomst 2009
www.burgemeesters.nl