Transcript Presentatie Leren drinken M Blokhuis D Roelofs

Datum: 3 oktober 2013
Spreker: Marloes Blokhuis
Veilig leren drinken
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Wat komt vanavond aan de orde
￭
￭
￭
￭
￭
normale zuigontwikkeling
prematuur zuigpatroon
Early Feeding Skills
overige voedingsproblemen bij baby’s
filmpjes
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Normale zuigontwikkeling
Vanaf geboorte tot 3e-5e maand:
 orale reflexactiviteit
 reflexmatig zuigen
Vanaf ongeveer 3 maanden:
 ontwikkeling willekeurige zuigmotoriek
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Wat is zuigen?
Zuigen bestaat uit:
 suctie: negatieve druk, ontstaat bij
kaakopening
 compressie: positieve druk, ontstaat bij
kaaksluiting
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Kenmerken normaal zuigpatroon
￭ ritmisch herhalend geheel,ademen continue en
ongestoord (10-30 zuigbewegingen per reeks)
￭ korte pauzes
￭ geen stress, benauwdheid, verkleuring
￭ geen verslikken en/of knoeien
￭ geen bijgeluiden
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Wat is nodig voor een goede
coördinatie zuigen-slikken-ademen?
￭ efficiënt zuigen, zowel suctie als compressie fase
￭ snel slikken
￭ minimale luchtweg afsluiting, Dit duurt bij a
termen 0,35 - 0,7 seconde (Koenig et al, 1990)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Verschil voedend – niet voedend zuigen:
Niet voedend zuigen
(nvz)
Voedend zuigen (vz)
Twee keer zo snel
Langzamer
Korte kaakbewegingen
Grote kaakbewegingen
Minder coördinatie nodig,
want geen/minder slikken
Coördineren zuigen/
slikken/ademen
Tegelijkertijd ademen
Adem wordt onderbroken
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Zuigontwikkeling eerste levensmaand a
terme geborenen
Toename efficiëntie drinken:
 van 00.231 naar 0.438 cc per slik
 toename aantal zuigbewegingen per minuut
 zuigritme van 1:1:1 gaat naar 2:1:1 of 3:1:1
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Kenmerken prematuur zuigpatroon
￭ 3-5 zuigbewegingen per reeks
￭ lange pauzes
￭ afstemming van het zuigen, slikken en
ademen is nog in ontwikkeling
￭ zuigen overheerst ademen
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Problemen bij prematuren
 onrijp zenuwstelsel (wiring)
 overdaad aan negatieve prikkels in mond/keelgebied
 moeite met coördinatie tussen zuigen, slikken en
ademen
 instabiliteit fysiologische parameters (hartslag,
ademhaling, saturatie, bloeddruk, temperatuur)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Uit onderzoek blijkt dat……(Da Costa 2012)
 prematuren ontwikkelen later en op een andere manier een
normaal zuigpatroon
 zwangerschapsduur en geboortegewicht zijn bepalende
factoren
 op de uitgerekende datum heeft 25% van de prematuren een
normaal zuigpatroon
 tien weken na de uitgerekende datum heeft 75% een normaal
zuigpatroon
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Waarom is saturatie zo belangrijk?
￭ voor zuurstofvoorziening van de organen, met
name de hersenen
￭ saturatiedaling >hartslag daalt;
ademfrequentie stijgt; evt. apneu
￭ kind voelt zich beroerd tijdens saturatiedaling
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Evt. gevolg
 na een paar forse dippen komt er associatie tussen
de saturatiedaling/niet prettig voelen en de voeding
of speen in de mond > dus…..
 de baby gaat voeding en tenslotte ook de speen
weigeren > dus…..
 begin eetprobleem (later)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Gegevens uit diverse onderzoeken
(bij prematuren)
Bij 6 mnd. 6x meer last van spugen en 3x meer de
neiging tot hoesten bij dikvloeibaar voedsel
Bij 12 mnd. 4x meer moeite met stukjes in het eten en
9x vaker hoesten bij kauwbaar voedsel
Tussen 8-12 mnd. achterstand en gebrek aan ervaring
is een kritische factor, wat betreft wennen aan nieuw
eten en nieuwe voedingsmodaliteiten (drinken uit
beker, kauwen, zelf eten)
(Pickler et al, 2009)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Gebrek aan ervaring bij prematuren
8 maanden:
12% nog geen gepureerde lepelvoeding
40% eet nog niet zelf koekje
30% nog geen slokje uit beker
12 maanden:
8% eet nog niet zelf een koekje of brood
51% eet nog geen geprakt eten
23% eet heel weinig gevarieerd
13% kan geen 4-5 slokjes achter elkaar uit beker
drinken
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Doel Early Feeding Skills
(Suzanne Thoyre)
Manier van kijken naar voedingsvaardigheden
van prematuren en een zo optimaal mogelijk
oefenmoment creeren om voedingsproblemen
te voorkomen.
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Early Feeding Skills Assessment
Oral readiness, o.a. spierspanning,
voedingshouding
Oral feeding skills, mogelijkheid om slikken
en ademen te coördineren, fysiologische
parameters op pijl te houden
Oral feeding recovery (gedurende eerst 5
min. na de voeding, o.a. saturatie)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Doel verkorte versie EFS/EFS-checklist
￭ maximaliseren veiligheid orale voeding door
minimaliseren saturatiedalingen, verslikincidenten
en stress-signalen
￭ optimaliseren ervaringen orale voeding voor
zowel kind als zijn directe omgeving
￭ rekening houden met variatie in mogelijkheden
van een prematuur op verschillende momenten
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Wanneer toe aan orale voeding (orale
bereidheid):
 (klinisch) baseline saturatie boven
de 88 % (prematuren) ; 92% (a termen)
 Lichaam in voldoende flexie met armen en handen in de
middenlijn
 Rooting reflex opwekbaar (openen mond en tong
laag); voldoende alert adequate state
 voldoende energie, handhaving tonus en flexie lichaam
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Aandachtspunten
￭ accepteer zelfgenomen pauzes om te ademen en
zich te herstellen, dus niet stimuleren door te
drinken tijdens pauzes
￭ let op stress signalen
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Aanpassingen
￭ voeden in zijligging
￭ beperk de ‘flow’ waardoor het kind tijd krijgt
om te rusten zonder zich te verslikken
￭ zuigreeksen onderbreken
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Voordelen van voeden in zijligging
￭ niet tegen zwaartekracht ademen
￭ kost minder energie om te ademen
￭ de longen kunnen beter expanderen
￭ voeding loopt eerst in de wang (niet direct achter in de
mond)
￭ typische positie voor borstvoeding (veel op dezelfde manier
voeden/ hoe consequenter hoe beter)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Stress signalen
 wegdraaien van de speen
 wenkbrauwen optrekken/ fronsen
 neusvleugelen
 ogen knipperen
 onrustig worden
 zwaaien met armen
 abnormaal ademen –zuigen -slikken patroon
 saturatiedaling (maskeren)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Vertaling naar de praktijk
Waar komt het nu concreet vaker op neer:
1.
2.
3.
4.
Letten op de signalen van het kind
Voeden in zijlig
Vaker een lowflow speen
Zuigreeksen onderbreken indien nodig
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Voorbeelden ‘low flow’ spenen
￭ Difrax S
￭ Dr. Brown fase I evt. Prematurenspeen
￭ Special Need Feeder
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Niet-voedend zuigen vóór de fles:
(vooral bij moeilijke drinkers)
￭ Voordeel :
Activeren reflexen
Alert maken baby
Betere groei (DiPietro e.a. ’94)
Vermindert stress (Field ’93)
Oefening voor voedend zuigen (Pickler e.a. ’96)
Betere spijsvertering (Widstrom e.a. ’98)
 Nadeel:
- lang niet voedend zuigen kost energie
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Overige voedingsproblemen bij baby’s
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Problemen borstvoeding/flesvoeding
￭ slechte coördinatie zuigen, slikken, ademen
(knoeien, (nét niet) verslikken, korte reeksen)
￭ moeilijk op te wekken voedingsreflexen
￭ responsiviteitsproblemen (rond 3 maanden, kan
ook al eerder)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Interventie slechte coördinatie
￭ aanpassen speen/fles (low flow)
￭ aanpassen voeding (indikken)
￭ gebruik maken van de voedingreflexen
￭ ritme aanbrengen in zuigreeksen (b.v. max.5
zuigbewegingen)
￭ houding aanpassen (zijligging, nekverlenging,
heupflexie, schouders ondersteunen, licht romprotatie)
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Interventie moeilijk op te wekken
voedingreflexen
￭ stimuleren reflexactiviteit (altijd voor het aan
bieden van de speen gebruik maken van
voedingsreflexen!)
￭ houding aanpassen (nekverlenging, heupflexie,
schouders ondersteunen, licht romprotatie)
￭ kleine hoeveelheden op wakkere momenten
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Wanneer logopedie in consult?
￭ (klinisch)Bij start orale voeding bij prematuren (op indicatie/n.a.v.
EFS)
￭ bij slordig drinken, knoeien, verslikken, niet ritmisch drinken uit
de fles/borst
￭ bij moeite met aanleren lepelvoeding
￭ bij problemen met overgang naar grover/kauwbare voeding
￭ bij niet leeftijdsadequate voeding
￭ bij afbouwen sondevoeding
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Eetteam ZGT (verwijzing via kinderarts)
Kinderarts
Othopedagoog
Diëtist
Pedagogisch medewerker
Maatschappelijk werkende
Logopedist
3 oktober 2013
'Nooit te vroeg voor
borstvoeding'
Afdeling logopedie ZGT
Mariël Böhmer, tel.0546 693970
[email protected]
Marloes Blokhuis, tel.0546 693315
[email protected]
Dieta Roelofs, tel.0546 693770
[email protected]