Transcript Professionalisering Havenbeheer

Professionalisering Havenbeheer
Midden Brabant
Irene van Dongen
Senior adviseur
Havenconferentie Midden Brabant
Oosterhout, 24 november 2010
Buck Consultants International
Postbus 1456
6501 BL Nijmegen
Tel.
: 024 379 02 22
E-mail : [email protected]
Inhoud
1. Introductie
2. Succesfactoren bij havenontwikkeling
3. Havenbeheer in binnenhavens
4. Aanpak professionalisering havenbeheer
5. Meerwaarde
 Buck Consultants International, 2010
1
Wat zien we in binnenhavens?
1 Introductie
Wat zien we in binnenhavens?
 Toename goederenoverslag
 Investeringen in haven en kades
 Recreatief medegebruik
 Wonen aan het water
Maar ook…
 Achterstallig onderhoud infrastructuur
 Droge bedrijven aan het water
 Te weinig voorzieningen
 Buck Consultants International, 2010
3
1 Introductie
Wat zien we bij havengemeenten?
 Geen regie op havenontwikkeling en -beheer
 Veel afdelingen betrokken
 Taken havenmeester in beperkte tijd
 Te weinig contact met havenbedrijven
 Onvoldoende financiële middelen
 Verlangen naar samenwerking met andere havens
 Buck Consultants International, 2010
4
Succesfactoren bij havenontwikkeling
2
Succesfactoren bij
havenontwikkeling
Marktbasis en trends
Ruimte en infrastructuur
•Vervoersvolume
•Concurrentie andere havens
•Groei in sectoren
•Beschikbare ruimte aan water
•Capaciteit weginfrastructuur
•Nautische toegang
•Mogelijkheden clustering bedrijven
•Milieuruimte
Beleid
Mensen en middelen
•Economie
•Ruimte
•Milieu
•Mobiliteit
•Natuur en Landschap
•Organisatiegraad
•Samenwerkingstructuur (netwerk)
•Financiën voor ontwikkeling
•Financiën voor beheer
 Buck Consultants International, 2010
6
2
Succesfactoren bij
havenontwikkeling
Nieuwe samenwerking tussen marktpartijen:
 Netwerken voor efficiënte afwikkeling van
containerstromen tussen zeehavens en het achterland
 Bijv. Transferia, Brabant Intermodal en Fresh Corridor
 Bestaande netwerken overslagbedrijven
 Bijv. VITO en ROC-vereniging
 Voedingsbodem voor nieuwe netwerken:
 Multimodaal vervoer op continentale trajecten
 Ketenoptimalisatie forwarders, verladers, sea-terminals,
inlandterminals, vervoerders
 Buck Consultants International, 2010
7
2
Succesfactoren bij
havenontwikkeling
Havengemeenten verkennen samenwerkingsmogelijkheden:







 Buck Consultants International, 2010
Nieuwe havennetwerken:
 Amsterdam Noordzeekanaalgebied
 Regio Twente
 Havens Limburg
 Port of Utrecht
 Drechtsteden
 Kampen-Zwolle
 Havens Midden Brabant
8
Havenbeheer in binnenhavens
3 Havenbeheer in binnenhavens
Wat is havenbeheer?
Financieel
beheer
•Begroting
•Facturatie havengelden
 Buck Consultants International, 2010
Nautisch technisch
beheer
•Inspecties
•Onderhoudswerkzaamheden
•Monitoring schepen
•Toewijzen ligplaatsen
•Waarborgen veiligheid
•Toezicht en handhaving
•Serviceverlening binnenvaart
Economische
ontwikkeling
•Uitgifte bedrijfsgrond
•Vestigingsvoorwaarden
•Herstructurering
•Nieuwe infrastructuur
•Promotie van de haven
10
3 Havenbeheer in binnenhavens
Wie zijn betrokken bij havenbeheer?
Financieel
beheer
Afdeling Financiën
 Buck Consultants International, 2010
Nautisch technisch
beheer
Afdeling Openbare Werken
Afdeling Civiele Techniek
Afdeling Vergunningen &
Handhaving
Economische
ontwikkeling
Afdeling Economische zaken
Afdeling Juridische Zaken
Afdeling RO
Grondbedrijf
11
3 Havenbeheer in binnenhavens
Instrumenten bij integraal havenbeheer:
Financieel
beheer
Afdeling Financiën
Nautisch technisch
beheer
Afdeling Openbare Werken
Afdeling Civiele Techniek
Afdeling Vergunningen &
Handhaving
Instrumenten:
•MJOP (meerjaren onderhoud)
•Havengeldverordening
•Etc.
 Buck Consultants International, 2010
Economische
ontwikkeling
Afdeling Economische zaken
Afdeling Juridische Zaken
Afdeling RO
Grondbedrijf
Instrumenten:
•Havenverordening
•Vergunningen
•Economische beleidsagenda
•Mobiliteitsplan
•Herstructureringsopgave
•Etc.
12
Aanpak professionalisering havenbeheer
4 Aanpak professionalisering
Welke stappen zetten we?
 We bouwen een sterk team
 We benoemen de motivatie
 We brengen de huidige situatie in kaart
 We werken aan kennisontwikkeling
 We verkennen de meerwaarde door samenwerking
 We maken concrete actieplannen
 …en bieden houvast bij implementatie
 Buck Consultants International, 2010
14
We bouwen een sterk team
 Samenwerkingspartners:
Publieke
partijen
Private
partijen
Gemeente(n)
Watergebonden
bedrijven
Rijkswaterstaat
Havengebruikers
Provincie
en/of regio
Brancheorganisaties
Waterschap
 Buck Consultants International, 2010
15
We bouwen een sterk team
 Stakeholders:
Zeil- en
watersportverenigingen
Veerdiensten
Recreatievaart
(passanten en thuishaven)
Woonschipbewoners
Jachthavenbeheerders
Sportvisserij
Jachtbouwindustrie en
maritieme toeleveranciers
Cruise- en Chartervaart
 Buck Consultants International, 2010
Verladers en
overslagbedrijven
Beroepsvaart
(passanten en thuishaven)
16
We benoemen de motivatie
Waarom gaan we aan de slag?








Kennisdelen
Kwaliteit infrastructuur verbeteren
Interne werkproces professionaliseren
Nieuwe en betere externe dienstverlening te ontwikkelen
Kosten te drukken en rendement te verbeteren
Complexe (ruimtelijke) vraagstukken op te lossen
Onze haven te profileren
Etc.
 Buck Consultants International, 2010
17
We benoemen de motivatie
Meerwaarde:






Wegwerken achterstallig onderhoud
Rendement op gedane investeringen groter
Bewustwording eigen verantwoordelijkheden
Verbetering dienstverlening
Koersvaste samenwerking in één team
Basis voor duurzame ontwikkeling van binnenhavens
Valkuilen:




Onvoldoende aandacht voor best practices
Te weinig sturing en communicatie
Te grote sprongen voorwaarts
Samenwerking wordt doel op zich
 Buck Consultants International, 2010
18
We brengen de situatie in kaart
Eigendomsverhoudingen in de havens
Statendam-Zuid en Vijf Eiken
Eigendom bedrijven
Oosterhout
Havenatlas:
 Alle faciliteiten
 Onderhoudstoestand
 Havengebruik
 Impact bedrijventerreinen
 Eigendomsverhoudingen
 Beleid
 Organisatiestructuur
 Havenbeheertaken
 Buck Consultants International, 2010
Eigendom RWS/Waterschap
Havenbegroting 2008
Begroting
Inkomsten
Activiteitsopbrengsten 1)
Waalwijk
 Havenbegroting
 Havenbaten en -lasten
 Investeringen
Eigendom gemeente
Uitgaven
€
92.637
Tekort 2)
€
235.950
Totaal
€
328.587
€
109.898
Activiteitskosten 3)
€
62.793
Personeel en huisvesting 4)
€
265.794
Kapitaallasten 5)
€
Totaal
€
-
328.587
Werkelijk
Inkomsten
Activiteitsopbrengsten 1)
Uitgaven
Tekort 2)
€
271,067
Totaal
€
380.964
Activiteitskosten 3)
€
99.497
Personeel en huisvesting 4)
€
281.467
Kapitaallasten 5)
€
Totaal
€
-
380.964
Toelichting
1)
2)
3)
4)
5)
o.a. pachten, havengeld, kadegeld, opslaggeld, liggeld, kraangeld, trechtergeld, overige opbrengsten
o.a. begrotingstekort of donatie uit reserve
o.a. kleine reparaties aan de kades, palen, vuilcontainers ophalen, groen-werkzaamheden, levering water, levering electriciteit, overige goederen
o.a. aantal FTE, havenkantoor
o.a. planontwikkeling haven, vernieuwen damwand en kades, verharding haventerrein, baggeren, vernieuwen afmeergelegenheid, reconstructie
haven, aankoop gronden
19
We werken aan kennis
Havenbedrijf Rotterdam:
• Modal split garantie in erfpachtovereenkomst
• Vervoersmanagement (personen en goederen)
• Efficiënt en doelmatig ruimtegebruik in havens
• Havengeld in relatie tot schone binnenvaart
Rijkswaterstaat, Directie Noord Brabant:
• Contractvorming met gemeenten en bedrijven
• Overlegstructuur RWS en havengemeenten
• Inventarisatie overnachtingsplaatsen
 Buck Consultants International, 2010
20
We werken aan kennis
Drechtsteden/Havenbedrijf Dordrecht:
•
•
•
•
•
•
Amsterdam Noordzeekanaalgebied:
•
•
•
•
•
•
•
•
 Buck Consultants International, 2010
Nautisch beheer Dordrecht, Zwijndrecht,
Papendrecht, Sliedrecht binnen Havenbedrijf
Dordrecht
Gemeenten dragen kosten Havenbedrijf naar rato
van geïnde havengelden per haven.
Identieke havenverordening
Onderhoud en inspecties Dordrecht, andere
gemeenten in voorbereiding
Van haalplicht naar brengplicht
Binnenhavens niet financieel dekkend
Nautisch beheer Amsterdam, Velzen, Beverwijk,
Zaanstad binnen Centraal Nautisch Beheer NZKG
Haven Amsterdam financiert CNB, overige
gemeenten betalen alleen voor nieuwe diensten
Gemeenten autonoom beheer van havens NZKG
Regionale havenverordening
Onderhoud en inspectie uitbesteed
Brengplicht
Havengeld binnenvaart klein % in begroting
CNB heeft een overeenkomst met het rijk en
mandatering aan directeur CNB voor beheer op
vaarroute NZK en sluisbediening IJmuiden
21
We werken aan kennis
Provincie Limburg:
Limburgse Havens op de Kaart (huidige situatie)
typologie multifunctioneel container
openb losk nee
Wessem
Wanssum
totaal 1.645.674 ton
diepg (m) 2.90 totaal
1.645.674 ton
max gew sch (ton) 2.500
werkgelegenheid 230
totaal TW 18,7
overslag TEU 70.000
(barge)
Maa
Nijmegen
Waal
l
aa
lkan
aa
s-W
Maas
Berg sche Maas
58%

Gennep 
Gennep
Gennep
totaal 2.742.139 ton
totaal 2.742.139 ton
7%
5%
0%
rt
0%

Wanssum
aa
1%
m sv
ille
W
19%
multifunctioneel agro
nee
3,50
0
610
74,4
0

dZui
81%
typologie
openb losk
diepg (m)
max gew sch (ton)
werkgelegenheid
totaal TW
overslag TEU
Venray
Helmond
0%

typologie industrie
openb losk ja
VenloVenlo
628.280 ton
diepg (m) 2,80 totaaltotaal
628.280 ton
max gew sch (ton) 1.500
werkgelegenheid 360
totaal TW 30,7
overslag TEU 100.000
(rail)
59%
0%
Wilhelminakanaal
totaal 78.619 ton
totaal
78.619 ton
1%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
98%
2%
0%
1%
typologie
openb losk
diepg (m)
max gew sch (ton)
werkgelegenheid
totaal TW
overslag TEU
multifunctioneel agro
ja
2,10
0
0
0
0
typologie
openb losk
diepg (m)
max gew sch (ton)
werkgelegenheid
totaal TW
overslag TEU
zand- en grind
nee
0

0
rt
svaa
0
llem
Wi
id0 Zu
0 Weert
0%
0%
multifunctioneel container
nee
3,00
2.500
390

31,9
115.000
(rail + barge)
typologie
openb losk
diepg (m)
max gew sch (ton)
werkgelegenheid
totaal TW
overslag TEU
industrie
nee
3,00
2.500
1.140

244,1
55.000
(rail + barge)


1%
0%
0%
29%
Stein Stein
0%
totaal
2.457.228
ton
totaal
2.457.228 ton
0%
2%
1%
0%
0%
41%
14%
86%

typologie
openb losk
diepg (m)
max gew sch (ton)
werkgelegenheid
totaal TW
overslag TEU
2%
35%

0%
41%
3%
0%
4%
3%
8%
0%
12%
7%
2%
1%
4%
typologie industrie
openb losk nee
Zevenellen
Zevenellen
totaal 722.523 ton
totaal 722.523 ton
diepg (m) 3,5
max gew sch (ton) 3.000
werkgelegenheid 302
totaal TW 0
 overslag
TEU 0

33%
67%
0%
0%
67%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
M
aa
s


Maasbracht-Wessem
typologie multifunctioneel zand en grind
openb losk ja
Roermond
Roermond
totaal 2.167.370 ton
diepg (m) 3,00 totaal 2.167.370 ton
max gew sch (ton) 0
werkgelegenheid 555
totaal TW 50,5
overslag TEU 0

31%
1%
0%
• Provinciaal havenoverleg en regionale aanpak
(werkgroepen: ambtelijk, bestuurlijk, met bedrijven)
• Havenbeheer en gebiedsontwikkeling
•Opzet uitvoeringsagenda havenbeheer


69%
40%
0%
Roermond
4%
0%
1%
2%

typologie multifunctioneel zand en grind
openb losk nee
Maasbracht-Wessem
Maasbracht-Wessem
diepg (m) 2.9
totaaltotaal
3.875.159
ton
3.875.159 ton
max gew sch (ton) 2.500
werkgelegenheid 361
totaal TW 47,6
overslag TEU 0
Born
8%
82%
Sittard
18%
6%
0%
2%
0%
0%
0%
1%
1%
Stein
Geleen
Julian
a Ka
naal
13%
39%
84%



ert
erwe
totaal2.150.002
2.150.002 ton ton
totaal
0%
21%
ed
-N
sem
BornBorn
16%
Wes
al
2%
0%
1%
5%
0%
0%
0%
2%
0%
Zevenellen
na
26%
36%
64%

Ka
187.485 ton
totaaltotaal
187.485
ton
2%

Venlo
Nederweert
WeertWeert
3%
19%

4%
2%
Nederweert
Nederweert
15%
42%

Heerlen

typologie multifunctioneel zand en grind
openb losk ja
Maastricht
Maastricht
diepg (m) 0
totaal
1.922.040 ton
totaal 1.922.040 ton
max gew sch (ton) 0
werkgelegenheid 1.690
totaal TW 169,2
overslag TEU 0
0%
1%
1%
4%
8%
58%
Maastricht
42%
17%
1%
7%
7%
functie
modaliteit
Gemeente Oss:
landbouw, levende dieren
voeding, veevoer
steen-, bruinkool, cokes
aardolie, gas
ertsen
metaalproducten
ruwe mineralen, bouwmat.
meststoffen
chemische producten
voertuigen, machines, overig

recreatie
agrarisch



CEMT-klasse
spoor
II
pijp
IV
industrie
Va
distributie
Vb
scheepsbouw
Bronjaar:
goederenoverslag 2004
containeroverslag: 2005
kenmerken: 2003
Bron:
Blue Ports: knooppunten
voor de regionale economie
(in opdracht van de
Nederlandse Vereniging van
Binnenhavens NVB)
2008
NSTR-groep
3%
• Jaarlijks Havenbeheerplan
• Interesse in gezamenlijke havenverordening
• Samenwerking op services aan de binnenvaart
 Buck Consultants International, 2010
22
We verkennen samenwerking
Autonomie
Havenoverleg
 Buck Consultants International, 2010
Uitbesteding van
havenbeheertaken
Gemeenschappelijke
regeling / overheids NV
Havenbedrijf
Havenschap
23
We maken concrete actieplannen
Eerste stap: verbetermogelijkheden op lokaal niveau:
Operationeel beheer:
 ‘Havenregisseur’ (ambtelijk) en ‘Havenwethouder’;
 Invulling havenmeesterschap nu en in de toekomst;
 Upgrading voorzieningenniveau en veiligheidsplan
 Professionaliseren registratie van in- en uitgaande schepen en havengeldinning
Financieel beheer:
 Analyseren van de havenbaten versus –lasten;
 Haven(geld)verordening lokaal afstemmen op basis van een regionaal format;
 Nulmeting onderhoudstoestand voor opzet Meerjaren Onderhouds Programma (MJOP)
Economische ontwikkeling:
 Intensiveren van de contacten met havengebruikers en watergebonden bedrijven;
 Visievorming ruimtebehoefte en herstructurering havengebieden
 Buck Consultants International, 2010
24
We maken concrete actieplannen
Volgende stap: verbetermogelijkheden door samenwerking:







Kennisdeling door ambtelijk en bestuurlijk regionaal havenoverleg
Gezamenlijke scheepsregistratie en monitoring (gemeenten samen met RWS)
Harmonisatie haven(geld)verordeningen
Ontwikkelen en afstemmen nieuwe dienstverlening voor de binnenvaart
Gezamenlijke aanbesteding van havenonderhoudswerkzaamheden
Verkennen opzet Regionaal Havenbedrijf
Profilering regio als aantrekkelijk binnenvaartknooppunt
…en bieden houvast bij implementatie
 Buck Consultants International, 2010
25
Vragen?
Irene van Dongen
Buck Consultants International
Postbus 1456
6501 BL Nijmegen
Tel.
: 024 379 02 22
E-mail : [email protected]