Transcript Sociaal strafwetboek + onevenredige verzwaarde

28 april 2011
Internationale dag herdenking slachtoffers
van arbeidsongevallen
Sociaal strafwetboek
Wet administratieve geldboeten
30 juni 1971
• Een eerste harmonisering in één wet (13 art.) van sancties
en procedures tot bestraffing van een aantal inbreuken op
de arbeidswetgeving
– Inbreuken op 28 wetten (1971)
– Eén sanctieniveau in 1971: min. 500 en max. 10000 BEF
• Opzet van de invoering van de administratieve geldboeten:
– Grotere vervolgingsgraad
– Strafvervolging voorbehouden voor zeer ernstige inbreuken
– Enkel aan de werkgever om te vermijden dat “de onderneming zich
ongestraft zou kunnen verrijken bij een onrechtmatige handeling”
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
3
Arbeidsinspectiewet
16 november 1972
• Vervanging van de bestaande toezichtbepalingen
in 43 wetten in het arbeids- en sociaal
zekerheidsrecht door een uniforme
verwijzingsbepaling naar deze
arbeidsinspectiewet voor de regeling van het
toezicht op elk van deze wetten
(integraal vervangen door de programmawet van 22
december 1989)
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
4
Commissie Hervorming Sociaal
Strafrecht
• Ministerraad van 16 december 2000
• KB van 19 juli 2001 tot oprichting van CHSS
– Opdracht tot coördinatie van de inbreuken en de sancties
– Opdracht om mogelijkheden tot depenalisering en decriminalisering
te onderzoeken
– Voor SSW:
• 17 categorieën van gevangenisstraffen (geen, 8 dagen tot 5
jaar)
• 40 categorieën van strafrechtelijke geldboeten (26 tot 100000)
• 5 maximumplafonds bij vermenigvuldiging met aantal wn’s
• 14 verschillende herhalingsregels
• 8 verschillende regelingen voor de verjaring
• 14 verschillende vorken min/max voor de administratieve
geldboeten
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
5
Doelstellingen SSW
•
•
•
•
Eén wetboek
Vereenvoudigen/transparantie
Depenaliseren
Rechten van de verdediging en van de personen
verbeteren
• Actualisering van de bevoegdheden van de
sociale inspecteurs
• Instellen van 4 sanctieniveaus
• Ontwerpen van nieuwe straffen
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
6
Belgisch Staatsblad van 1 juli 2010
• 2 juni 2010 – wet houdende bepalingen sociaal
strafrecht
• 6 juni 2010 – wet tot invoering Sociaal
Strafwetboek
Later : coördinatie van deze wetten bij KB
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
7
2 juni 2010 – wet houdende bepalingen
sociaal strafrecht
• Deze zeer korte wet (6 artikelen) bepaalt de
procedure i.v.m. “beroep tegen de
dwangmaatregelen die genomen zijn door de
sociaal inspecteurs”
– Enkel beroep bij de voorzitter van de arbeidsrechtbank
– Termijn : binnen de 3 maanden na kennisgeving van de
beslissing door de sociaal inspecteur
– Opschorting van de uitvoering van de beslissing
– Beroep wordt behandeld zoals in kort geding
– Vonnis uitvoerbaar bij voorraad
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
8
6 juni 2010 – wet tot invoering Sociaal
Strafwetboek
• Hfst. I – art. 1: algemene bepaling
• Hfst. II – art. 2: het sociaal strafwetboek
– Boek I – De preventie, de vaststelling en de vervolging van
de inbreuken en hun bestraffing in het algemeen (art. 1 –
116)
– Boek II – de inbreuken en hun bestraffing in het bijzonder
(art. 117 – 237)
• Hfst. III – art. 3 - 108: wijzigingsbepalingen
• Hfst. IV – art. 109 – 111: opheffingsbepalingen,
overgangsregeling en inwerkingtreding
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
9
Boek I – De preventie, de vaststelling
en de vervolging van de inbreuken en
hun bestraffing in het algemeen
• Titel 1: beleid inzake preventie en toezicht (art. 1 –
15)
• Titel 2: Uitoefening van het toezicht (art. 16 – 61)
• Titel 3: Processen-verbaal (art. 62 – 67)
• Titel 4: vervolging van inbreuken (art. 68 – 91)
• Titel 5: Bijzondere bepalingen (art. 92 – 100)
• Titel 6: bestraffing in het algemeen (art. 101 – 116)
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
10
Bevoegdheden van de sociale
inspecteurs
• Vooral overgenomen uit de huidige wet van 16
november 1972 betreffende de arbeidsinspectie
Enerzijds uitgebreid, anderzijds bijkomende
waarborgen voor geïnspecteerden bij
maatregelen genomen door sociale inspecteurs:
– Finaliteitsbeginsel: bevoegdheden uitoefenen met het oog
op het toezicht op de naleving van de sociale wetgeving
– Proportionaliteitsbeginsel: de aangewende middelen moeten
passend en noodzakelijk zijn
– Legitimatiebewijs: uniform voor alle sociale inspecteurs en
verplicht voor te leggen
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
11
– Beoordelingsbevoegdheid: inlichtingen/adviezen geven,
waarschuwen, termijn verlenen om zich in regel te stellen,
maatregelen nemen, pv van vaststelling opstellen
– Toegangsbevoegdheid tot arbeidsplaatsen: op elk ogenblik
van de dag of de nacht, zonder voorafgaande verwittiging
– Toegangsbevoegdheid tot bewoonde ruimten:
• Voor vaststelling op heterdaad
• Op verzoek of met toestemming van genothebbende
(schriftelijk en op voorhand)
• In geval van oproep vanuit de plaats
• In geval van brand of overstroming
• Met machtiging van de onderzoeksrechter
– Bevoegdheid tot het inwinnen van inlichtingen (binnen
bevoegdheidsdomein), tot identificatie van op de
arbeidsplaats aanwezige personen of indien nodig, tot
verhoren van personen indien nuttig voor de uitoefening van
het toezicht
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
12
– Informatiedragers met sociale gegevens of door de
wetgeving voorgeschreven gegevens doen voorleggen,
opsporen, kopiëren, in beslag nemen of verzegelen en
vertalingen eisen
– Stalen nemen van bewerkte of afgewerkte goederen, beslag
leggen op of verzegelen van roerende of onroerende
goederen, indien dit nodig is voor bewijs van inbreuken
– Inbreuken vaststellen met beeldmateriaal (eigen opname of
opname door derden indien de opname legaal werd
gemaakt) – in bewoonde ruimten, enkel mits toestemming
van de onderzoeksrechter (toestemming niet vereist bij
arbeidsongeval)
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
13
• In geval van gevaar voor gezondheid of veiligheid van
werknemers
–
–
–
–
–
–
Preventiemaatregelen opleggen
Aanwezigheid verbieden
Gebruik van installaties, machines… verbieden
Gebruik van gevaarlijke stoffen, preparaten… verbieden
Bepaalde productieprocessen verbieden
Incorrecte methoden voor identificatie van risico’s van gevaarlijke
stoffen… verbieden
• Bevelen bijzondere maatregelen te nemen
• Bevel van stopzetting van de arbeid indien
– Noodzakelijk voor veiligheid of gezondheid van de werknemers
– Indien verplichte organisatorische maatregelen niet werden
genomen en dit onmiddellijk of op termijn de veiligheid of
gezondheid van de werknemers in gevaar kan brengen
– Ontruimingsbevel bij dreigend gevaar
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
14
Formele garanties
• Inbeslagname, verzegelingen en
opsporingsmaatregelen moeten schriftelijk
vastgesteld worden
• Persoonlijk aan de werkgever overhandigd (of per
aangetekend schrijven meegedeeld) – tekenen
voor ontvangst
• De schriftelijke vaststelling moet aan strikte
voorwaarden voldoen (datum, identiteit en
hoedanigheid van de sociale inspecteur,
genomen/opgelegde maatregelen,
beroepsprocedure…
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
15
Verplichtingen sociale inspecteurs
• Vertrouwelijkheid van de gegevens
• Geheimhoudingsplicht bij klachten
• Integriteitsplicht (geen rechtstreeks of
onrechtstreeks belang bij betrokken
onderneming…)
• Voorschriften inzake plichtenleer (vastgesteld bij
KB)
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
16
Processen-verbaal
• Proces-verbaal van verhoor
– Opstellen volgens strikte regels
– Kopie aan verhoorde onmiddellijk of binnen de maand
• Proces-verbaal tot vaststelling van inbreuk
– Opstellen volgens strikte regels
– Bijzondere bewijskracht tot vaststelling van de inbreuk tot
het tegendeel is bewezen indien binnen de 14 dagen aan de
vermoedelijke dader werd meegedeeld
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
17
Vervolging van de inbreuken
• Vervolging door het openbaar ministerie
– Strafvervolging
– Minnelijke schikking
– Bemiddeling
• Vervolging vanwege de bevoegde administratie
– Administratieve geldboete
– Schuldigverklaring
– Klassering zonder gevolg
• Overtreding van niveau 1: initiatief van administratie
• Overtredingen van niveau 2, 3 en 4: enkel indien het
openbaar ministerie afziet van vervolging
• Voorrang van strafvervolging
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
18
Sancties – bedragen in SSW
Inbreuk
Sancties
Gevangenis
Straf.geldb.
Niveau 1
Adm.geldb.
10-100
Niveau 2
50-500
25-250
Niveau 3
100-1000
50-500
600-6000
300-3000
Niveau 4
28.04.2011
6m-3j
TWW - RD Lim-VBr
19
Sancties – bedragen met opdeciemen
(5,5)
Inbreuk
Sancties
Gevangenis
Straf.geldb.
Niveau 1
Adm.geldb.
55-550
Niveau 2
275-2750
137,5-1375
Niveau 3
550-5500
275-2750
3300-33000
1650-16500
Niveau 4
28.04.2011
6m-3j
TWW - RD Lim-VBr
20
• 4 niveaus in functie van de ernst van de
inbreuken
• Vermenigvuldiging met aantal betrokken
werknemers (max: maximale geldboete x100)
• Administratieve geldboete enkel aan overtreder,
ook indien de inbreuk werd begaan door een
aangestelde of lasthebber
• Bijzondere strafsancties:
– Exploitatieverbod en bedrijfssluiting gedurende 1 maand tot
3 jaar (niveau 3 en 4)
– Beroepsverbod en bedrijfssluiting gedurende 1 maand tot 3
jaar (niveau 3 en 4) voor beoefenaar van beroep dat bestaat
uit de verstrekking van raad of hulp aan een of meer
werkgevers
• Herhaling of verzachtende omstandigheden
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
21
Inbreuken en hun bestraffing
(voorbeelden)
• Geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag
op het werk
– Niveau 4: dader van G P OSGW
– Niveau 4: diegene die geen einde maakt aan de feiten
– Niveau 2: werkgever, aangestelde of lasthebber die
• Geen maatregelen neemt om G POS GD te voorkomen
• Preventiemaatregelen neemt niet gebaseerd op
risicoanalyse
• Preventiemaatregelen neemt zonder goedkeuring van
het Comité…
– Niveau 1: werkgever, aangestelde of lasthebber die
• Resultaten van de risicoanalyse niet opneemt in GPP of
JAP
• Geen kennis neemt van klachten van werknemers…
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
22
Gezondheid en veiligheid op het werk
• Werkneemster die zwanger is of die borstvoeding geeft
– Niveau 3: geen evaluatie of maatregelen ter zake heeft
doorgevoerd
– Niveau 4: indien hierdoor gezondheidsschade of arbeidsongeval is
opgetreden
– Niveau 1: de resultaten van de evaluatie niet heeft opgenomen in
een schriftelijk document of betrokken werkneemsters niet heeft
ingelicht
• Welzijn op het werk
– Niveau 3: inbreuken op de welzijnswet
– Niveau 4: indien hierdoor gezondheidsschade of arbeidsongeval is
opgetreden
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
23
Inwerkingtreding
• In principe op 1 juli 2011
• Maar:
– Nog 2 wetten vereist
– Minimaal 1 uitvoeringsbesluit
– Globaal protocol van samenwerking tussen
• Sociale inspecties en politie
• College PG’s
• Arbeidsauditeurs
• Directie administratieve geldboeten…
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
24
Verzwaard risico
Verzwaard risico
• Een verzekerd risico wordt als een verzwaard
risico beschouwd indien er in de loop van de
observatieperiode in de onderneming minstens
vijf arbeidsongevallen gebeurden, en indien de
risico-index op jaarbasis in het laatste
kalenderjaar en in een ander kalenderjaar van de
observatieperiode minstens tienmaal de risicoindex van de activiteitensector waartoe de
onderneming behoort bedraagt en minstens 30
keer de risico-index van de privésector.
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
26
Risico-index
• De risico-index is gelijk aan het product van de
frequentie-index en de ernstindex
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
27
Frequentie-index
• De frequentie-index is de verhouding van het
totaal aantal tijdens de beschouwde periode
geregistreerde arbeidsongevallen
vermenigvuldigd met 25, tot het arbeidsvolume
uitgedrukt in voltijdse equivalenten:
frequentie-index = aantal ongevallen x 25 / aantal
voltijdse equivalenten
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
28
Ernstindex
• De ernstindex is de verhouding van het aantal ten
gevolge van arbeidsongevallen werkelijk verloren
kalenderdagen, beperkt tot 60 dagen per
arbeidsongeval, vermenigvuldigd met 250, tot het
arbeidsvolume uitgedrukt in voltijdse
equivalenten, hetgeen uitgedrukt wordt door de
formule :
ernstindex = aantal werkelijk verloren
kalenderdagen(*) x 250/aantal voltijdse
equivalenten.
*max 60 per ongeval (ook voor dodelijke ongevallen)
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
29
Observatieperiode
• Drie voorgaande jaren: eerste observatieperiode
loopt over de kalenderjaren 2006, 2007 en 2008.
• Aantal beschouwde bedrijven beperkt tot
– 100 in 2009
– 150 in 2010
– 200 in 2011
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
30
Consequenties
• Contributie aan de verzekeringsmaatschappij
– De contributie wordt forfaitair vastgesteld op basis van de grootte
van de onderneming. Zij bedraagt 3.000 euro voor de
ondernemingen met minder dan 50 voltijdse equivalenten en wordt
verhoogd met 2.000 euro per bijkomende schijf van 50 voltijdse
equivalenten, maar wordt beperkt tot 15.000 euro. Het aantal
voltijdse equivalenten vastgesteld overeenkomstig artikel 2, vijfde
lid, is dat van het laatste jaar van de observatieperiode.
• De verzekeringsonderneming stelt aan de werkgever een
actieplan voor met concrete preventiemaatregelen teneinde
een herhaling van arbeidsongevallen die aanleiding hebben
gegeven tot de toepassing van dit besluit te voorkomen.
• De werkgever brengt onverwijld het voorgestelde actieplan
en de voorgestelde maatregelen ter kennis van de IDPB,
EDPB en het CPBW voor verdere uitwerking van het
actieplan.
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
31
En TWW?
• Geen specifieke rol in dit proces, maar op basis
van de meegedeelde info zullen we de uitvoering
van de actieplannen opvolgen.
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
32
Toezicht op het Welzijn op het Werk
Regionale directie Limburg – Vlaams-Brabant
28.04.2011
TWW - RD Lim-VBr
33
[email protected]
[email protected]