Transcript File - Gaelcharraig

Aiste
Teastas Sóisearach
Beatha Teanga í a labhairt.
Beatha teanga í a labhairt
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Foclóir agus Nathanna
An Ghaeilge (baininscneach) Í
Caint
Labhairt
Teanga – teangaithe
Tír, tíortha
Cultúr – is cuid dár gcultúr í.
Reiligiún agus Creideamh
Spórt – CLG iománaíocht,
camogaíocht, peil ghaelach, liathróid
láimhe
Traidisiúin – traidisiúnta.
Ceol agus Damhsa
Rince Ghaelach, Céilí, na Seit,
Riverdance
Gaelscoileanna
Coláistí Samhraidh
Seachtain na Gaeilge
Lá ‘le Pádraig
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Foclóir agus Nathanna
Ceol traidisiúnta
Uirlisí; bodhrán, bosca cheoil,
veidlín/fidil, feadóg stáin, banjo,
cláirseach
Stair – nuair a tháinig na Sasanaigh
chun cumhacht in Éirinn, d’imigh an
Ghaeilge.
Na Celts, Na Lochlannaigh
Throid daoine ar son na teanga
Sa Ghaeltach
TG4, Raidió na Gaeltachta
Leabhair, Dánta, Scéalta
Béaloideas - Fionn MacCumhaill,
Setanta, Oisín I dTír na nÓg
Oidhreacht – Is cuid dár n-oidhreacht
í.
Tábhachtach
Taighde
•
•
•
•
Stair
Gaeltacht – cá bhfuil, cé mhéad
Líon na ndaoine atá ag labhairt
Staitisticí
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Taighde
Thosaogh daoine ag labhairt Gaeilge sa bhliain 200 BC.
Thosaigh a lán daoine ag labhairt Béarla in áit Gaeilge i rith an Gortá Mór
mar bhi siad ag smaoineamh ar dul thar lear.
2011 – Dár leis an census labhraíonn 2 milliúin daoine in Éirinn Gaeilge.
Téann 3895 daltaí go dtí Gaeltacht Chorcaí agus labhríonn 2951 Gaeilge i
mBaile Mhic Íre
Tá 47 Coláistí Samhraidh in Éirinn anois.
I 2009 fuair grúpa cead chun 38 teach a thógáil I Ballymun do na daoine a
bhí ag cónaí san áit agus ag labhairt Gaeilge.
Bunaíodh an CLG in 1884
Bhí scoileanna gramadaí in Éirinn sa bhliain 1831 ach ní raibh Gaeilge ar
an siollabas.
Cónaím i gCarraig Uí Leighin agus tá an Gaelscoil is mó i gcúige Mumhan
lonnaithe ann.
Tá an scéal Clann Lir le fáil i 13 teanga. Is scéal Béaloideas Ghaelach é.
I 1928 rinneadh Gaeilge ina ábhar éigeantach don Teastas Sóirearach
agus don Ardteist i 1934.
Tá píosaí Gaeilge le fáil i dteangacha eile mórthimpeall an domhain, tóg
mar shampla ‘Do you dig?’ I Meiriceá….tagann sé sin ó ‘An dtuigeann tú?’.
In Éirinn tosaíonn páistí ag foghlaim Gaeilge ón aois 4 nó cúig go dtí 17nó
18.
Plean
• Oscailt
• Pointí
• Críoch
• Cad faoi
• Na trí príomhphointí
• Níl daoine ag labhairt
Gaeilge…agus cén fath
• Ní úsáideann siad í nuair
a fhágann siad an scoil
agus cén fath
• Cén fath gur cheart dúinn
Gaeilge a choimeád beo.
• An réiteach agus an
todhchaí.
Nathanna
• Beatha teanga í a labhairt.
• Tá sé tábhachtach, dar liomsa, do mhuintir
na hÉireann an Ghaeilge a choimeád beo
mar is cuid lárnach dár gcultúr agus dár noidhreacht í.
• Baineann ceol, spórt agus traidisiúin na
tíre le Gaeilge.
• Tá Gaeilge fite fuaite tríd an sochaí
Éireannach anois agus fadó.
Nathanna
• Is í Gaeilge teanga dúchais na hÉireann.
• Tá stair agus cultúr fairsing fada ag an nGaeilge.
• Ba cheart do gach duine an teanga a úsáid go minic, ar
scoil, sa bhaile, san ollscoil, sa phost, tíortha eile agus
go ginerálta sa ghnáthshaol.
• Is féidir an Ghaeilge a bheith cosúil le teanga rúnda
nuair a théann tú thar lear.
• Is gá dúinn ár dteanga féin a chaomhnú.
• Is ábhar riachtanach/éigeantach í an Ghaeilge don
Ardteist.
• Labhraíonn a lán daoine in Éirinn an teanga go laethiúil.