Transcript TEATR LALEK
TEATR LALEK Alicja Baran Spis treści Co to jest teatr lalek? Krótka historia teatru lalek Teatr lalkowy w Polsce Rodzaje lalek teatralnych Podsumowanie Literatura Co to jest teatr lalek? Rodzaj teatru, w którym zamiast aktorów w spektaklach grają lalki Jedna z najstarszych form sztuki teatralnej Głównym środkiem wyrazu jest lalka teatralna animowana przez aktora-lalkarza, najczęściej ukrytego za parawanem, czasem występującego razem z lalką na scenie. Lalki mogą też być poruszane przez mechanizm (mechaniczny teatr lalek) Krótka historia teatru lalek Teatr lalek wywodzi się z obrzędów kultowych Najwcześniejsze jego ślady znajdujemy w starożytnym Egipcie, później w Azji i Europie W średniowiecznej Europie przedstawiał przede wszystkim repertuar religijny (m.in. misteria na Wielkanoc i Boże Narodzenie) oraz świecki W połowie XIX w. dostrzeżono dydaktyczne i wychowawcze możliwości teatru lalek i zaczęto tworzyć repertuar adresowany do dzieci W 1858 r. w Monachium powstał pierwszy stały teatr lalek dla dzieci J. Schmida i F. Pocciego Teatr lalkowy w Polsce W Polsce tatr lalek wywodzi się z tradycyjnej szopki (w Krakowie zachowały się lalki z XIV w.) Pierwszym wymienianym lalkarzem jest Waśko z Wilna W XVIII w. stałe teatry lalek działały na dworach magnackich Istniały też teatry uliczne, np. „chodzenie z szopką", która czasem spełniała funkcje polityczne, jak szopka Baraniego Kożuszka (1794) Teatr lalkowy w Polsce Na początku XX w. powstały pierwsze stałe teatry dla dzieci: Teatr Lalek M. Weryho (19001904), Teatr Kukiełek M. Dienstla- Dąbrowy (1910-1912) W dwudziestoleciu międzywojennym powstawało coraz więcej teatrów lalek dla dzieci, m.in.: Teatr Miniatur w Krakowie S. Polony-Polońskiego, Teatr Błękitny Pajac w Poznaniu, Teatr Kukiełek Baj w Warszawie Rodzaje lalek teatralnych W teatrach lalkowych najczęściej stosowane są następujące lalki: pacynki kukły (kukiełki) jawajki marionetki lalki zmechanizowane Rodzaje lalek teatralnych PACYNKA lalka wkładana bezpośrednio na rękę poruszana z dołu nie posiada żadnych dodatkowych środków, za pomocą których była by poruszana dłoń aktora wewnątrz pacynki może być różnie ułożona nazwa pochodzi z języka rosyjskiego (Pietruszka) Rodzaje lalek teatralnych PACYNKA Rodzaje lalek teatralnych KUKIEŁKA nie jest umieszczona bezpośrednio na ręce aktora poruszana na patyku (gabicie) poruszana od dołu posiada pełny kształt może być poruszana w trojaki sposób: patykiem, patykiem i ręką, patykiem i sznurem Rodzaje lalek teatralnych KUKIEŁKA Rodzaje lalek teatralnych JAWAJKA nazwa pochodzi od indonezyjskiej wyspy Jawa skąd wywodzi się ten rodzaj lalek nazywany również wayang golek głowa lalki osadzona jest na krótkim kiju ukrytym pod kostiumem, do rąk doczepione są czempuryty poruszana od wewnątrz ręce zginają się we wszystkich stawach wykonana z drewna Rodzaje lalek teatralnych JAWAJKA Rodzaje lalek teatralnych MARIONETKA nazwa wywodzi się z Francji zawieszona na tzw. krzyżaku, poruszana za pomocą nici poruszana z góry posiada wszystkie stawy porusza się tupiąc, stepując, maszerując pokazywana w całości Rodzaje lalek teatralnych MARIONETKA Rodzaje lalek teatralnych LALKI ZMECHANIZOWANE stosowana w skomplikowanych rolach, których nie mogą odtwarzać ani pacynki, ani jawajki dostosowana do precyzyjnego wykonywania ściśle określonych funkcji wprawiana w ruch za pomocą nitek korpus wykonany z drewna nazwana marionetką poruszaną z dołu używa się jej do odtwarzania ról zwierząt Literatura Prezentację opracowano na podstawie materiałów ze stron internetowych: www.wikipedia.pl www.teatr.lalek.pl/historia/wiek-xx-przedwojna www.ikropka.pl/product.php oraz ilustracji z podręcznika do kształcenia zintegrowanego „Wesoła Szkoła”