Transcript TEATR LALEK
TEATR
LALEK
Alicja Baran
Spis treści
Co to jest teatr lalek?
Krótka historia teatru lalek
Teatr lalkowy w Polsce
Rodzaje lalek teatralnych
Podsumowanie
Literatura
Co to jest teatr lalek?
Rodzaj teatru, w którym zamiast aktorów w
spektaklach grają lalki
Jedna z najstarszych form sztuki teatralnej
Głównym środkiem wyrazu jest lalka teatralna
animowana przez aktora-lalkarza, najczęściej
ukrytego za parawanem, czasem występującego
razem z lalką na scenie. Lalki mogą też być
poruszane przez mechanizm (mechaniczny teatr
lalek)
Krótka historia teatru lalek
Teatr lalek wywodzi się z obrzędów kultowych
Najwcześniejsze jego ślady znajdujemy w
starożytnym Egipcie, później w Azji i Europie
W średniowiecznej Europie przedstawiał przede
wszystkim repertuar religijny (m.in. misteria na
Wielkanoc i Boże Narodzenie) oraz świecki
W połowie XIX w. dostrzeżono dydaktyczne i
wychowawcze możliwości teatru lalek i zaczęto
tworzyć repertuar adresowany do dzieci
W 1858 r. w Monachium powstał pierwszy stały
teatr lalek dla dzieci J. Schmida i F. Pocciego
Teatr lalkowy w Polsce
W Polsce tatr lalek wywodzi się z tradycyjnej
szopki (w Krakowie zachowały się lalki z XIV w.)
Pierwszym wymienianym lalkarzem jest Waśko
z Wilna
W XVIII w. stałe teatry lalek działały na
dworach magnackich
Istniały też teatry uliczne, np. „chodzenie
z szopką", która czasem spełniała funkcje
polityczne, jak szopka Baraniego Kożuszka
(1794)
Teatr lalkowy w Polsce
Na początku XX w. powstały pierwsze stałe
teatry dla dzieci: Teatr Lalek M. Weryho (19001904), Teatr Kukiełek M. Dienstla- Dąbrowy
(1910-1912)
W dwudziestoleciu międzywojennym
powstawało coraz więcej teatrów lalek dla
dzieci, m.in.: Teatr Miniatur w Krakowie
S. Polony-Polońskiego, Teatr Błękitny Pajac
w Poznaniu, Teatr Kukiełek Baj w Warszawie
Rodzaje lalek teatralnych
W teatrach lalkowych najczęściej stosowane są
następujące lalki:
pacynki
kukły (kukiełki)
jawajki
marionetki
lalki zmechanizowane
Rodzaje lalek teatralnych
PACYNKA
lalka wkładana bezpośrednio na rękę
poruszana z dołu
nie posiada żadnych dodatkowych środków, za
pomocą których była by poruszana
dłoń aktora wewnątrz pacynki może być różnie
ułożona
nazwa pochodzi z języka rosyjskiego
(Pietruszka)
Rodzaje lalek teatralnych
PACYNKA
Rodzaje lalek teatralnych
KUKIEŁKA
nie jest umieszczona bezpośrednio na ręce
aktora
poruszana na patyku (gabicie)
poruszana od dołu
posiada pełny kształt
może być poruszana w trojaki sposób: patykiem,
patykiem i ręką, patykiem i sznurem
Rodzaje lalek teatralnych
KUKIEŁKA
Rodzaje lalek teatralnych
JAWAJKA
nazwa pochodzi od indonezyjskiej wyspy Jawa
skąd wywodzi się ten rodzaj lalek nazywany
również wayang golek
głowa lalki osadzona jest na krótkim kiju
ukrytym pod kostiumem, do rąk doczepione są
czempuryty
poruszana od wewnątrz
ręce zginają się we wszystkich stawach
wykonana z drewna
Rodzaje lalek teatralnych
JAWAJKA
Rodzaje lalek teatralnych
MARIONETKA
nazwa wywodzi się z Francji
zawieszona na tzw. krzyżaku, poruszana za
pomocą nici
poruszana z góry
posiada wszystkie stawy
porusza się tupiąc, stepując, maszerując
pokazywana w całości
Rodzaje lalek teatralnych
MARIONETKA
Rodzaje lalek teatralnych
LALKI ZMECHANIZOWANE
stosowana w skomplikowanych rolach, których
nie mogą odtwarzać ani pacynki, ani jawajki
dostosowana do precyzyjnego wykonywania
ściśle określonych funkcji
wprawiana w ruch za pomocą nitek
korpus wykonany z drewna
nazwana marionetką poruszaną z dołu
używa się jej do odtwarzania ról zwierząt
Literatura
Prezentację opracowano na podstawie
materiałów ze stron internetowych:
www.wikipedia.pl
www.teatr.lalek.pl/historia/wiek-xx-przedwojna
www.ikropka.pl/product.php
oraz ilustracji z podręcznika do kształcenia
zintegrowanego „Wesoła Szkoła”