Transcript Presentatie les bestuursrecht2

Normstelling








1
Vergeldende
gerechtigheid
Gelijkheid als gegeven
Gelijke gevallen gelijk
houden
Rechtszekerheid
Normstelling voltooid in
de abstracte fase
Eenduidig
Goedkoop
Weinig politieke sturing








Verdelende
gerechtigheid
Gelijkheid als eis
Ongelijke gevallen gelijk
maken
Rechtvaardigheid
Normstelling afmaken
naar concrete geval toe
Veel uitzonderingen
Duur
Veel politieke sturing
Bestuursorganen
Op grond van definitie in art. 1:1 Awb twee
soorten bestuursorganen:
– A. Organen van rechtspersonen ingesteld
krachtens publiekrecht (organen van
openbare lichamen)
– Krachtens art.2:1, lid 1 BW:
» Staat, provincies, gemeenten, waterschappen
» En andere openbare lichamen met verordenende
bevoegdheden, zoals pbo
– Krachtens art. 2:1, lid 2 BW
» Andere openbare lichamen waaraan bij wet
rechtspersoonlijkheid is verleend
– B. Andere personen of colleges met enig
openbaar gezag bekleed
2
Bestuursorganen van
openbare lichamen
A-ORGANEN
RECHTSPERSONEN
IN HET PUBLIEKRECHT
PRIVAATRECHTELIJKE
RECHTSPERSONEN
BESTUURSORGANEN
BenW
GS
MINISTER
IN HET PRIVAATRECHT
OPENBAAR
LICHAAM
GEMEENTE
PROVINCIE
STAAT
"ANDERE"
PRIVAATRECHTELIJKE
(INRICHTING BEPAALD
DOOR PRIVAATRECHT)
NV
BV
VERENIGING
STICHTING
3Alle handelingen van A-organen vallen onder Awb (besluiten,
privaatrechtelijke rechtshandelingen en feitelijke handelingen)
Andere personen of
colleges (b-organen)


4
Bestuur wordt soms opgedragen aan organen
“die op afstand” van de overheid staan:
– Zelfstandige bestuursorganen (bv
commissariaat voor de media)
– Privaatrechtelijke rechtspersonen (Stichting
CBR, Apk-station)
Criterium is: met enig openbaar gezag bekleed
– B-organen zijn alleen maar bestuursorgaan
voor zover zij openbaar gezag uitoefenen
– Van besluiten B-organen staat beroep op
bestuursrechter open
Zbo’s





5
Vorm van functionele decentralisatie
Beschikken over bestuurlijke bevoegdheden en
functioneren wordt overwegend beheerst door het
publiekrecht
Vallen buiten ministeriele verantwoordelijkheid
Voordelen
– Scheiding beleid en uitvoering
– Geeft verantwoordelijkheid minister duidelijker aan
– Voorkomt machtsconcentratie
– Mogelijkheid inzetten specifieke deskundigheid
– Mogelijkheid inzetten belanghebbenden bij
beleidsuitvoering
Nadelen
– Vermindering overzichtelijkheid bestuur
– Wegvallen politieke controle (via minister)
Gedragingen overheid
BESTUURSHANDELINGEN
FEITELIJKE
HANDELINGEN
RECHTSHANDELINGEN
PRIVAATRECHTELIJK
PUBLIEKRECHTELIJK
MEERZIJDIG
= Besluit volgens awb; mits
schriftelijk
6
EENZIJDIG
ALGEMEEN
CONCREET
Legaliteitsbeginsel

Onderworpenheid aan algemene regel
– Iedere bevoegdheid moet op algemene regel berusten
(slechts in hoogst uitzonderlijke gevallen is “publieke
taak” voldoende)
– Awb gaat verder dan “traditionele” formulering
(verplichtingen burger); zie art. 4:23 lid 1 awb
– Fluorideringsarrest vormt bevestiging van uitgangspunt
dat belangrijke besluiten voor burgers moeten berusten
op wettelijke grondslag

7
Onderworpenheid aan ander (hoger) orgaan,
waarvan volksvertegenwoordiging deel uitmaakt
– Algemene regel en besluit moeten niet afkomstig zijn
van hetzelfde orgaan
– Democratische legitimatie vereist betrokkenheid
volksvertegenwoordiging
Wetten
Wetten in formele zin
Er zijn een beperkt aantal wetten
in formele zin die niet tevens wet
in materiële zin zijn:
begrotingswet, naturalisatie,
goedkeuring huwelijk
troonopvolger
Meeste wetten in formele zin zijn
ook wet in materiële zin
8
Wetten in
materiële zin
Wetten in materiële zin, die
niet tevens wet in formele zin
zijn, zijn de lagere regelingen
uit de Stufenbau, zoals AMvB,
Ministeriele regeling,
Provinciale Verordening,
Gemeenteverordening
(Algemeen)
wettelijk voorschrift



9
Awb gebruikt term “wettelijk
voorschrift” als bedoeld wordt
“algemeen verbindend voorschrift” (=
avv; = wet in materiële zin)
Algemeen verbindend voorschrift is
publiekrechtelijke rechtshandeling
Algemeen verbindend voorschrift is
besluit van algemene strekking
Besluit van algemene
strekking (BAS)



Algemeen verbindend voorschift
Beleidsregels
(Sommige) plannen
= BAS niet zijnde AVV
10
Normstelling bestuursrecht
Algemene
regels (=
wetten in
materiele zin)
Verordening lagere overheid
Algemene regels kunnen ruimte bieden
voor beleidsafweging bij beslissing:
freies ermessen
Beslissing in concreet geval
Normstelling wordt
steeds concreter
Formele wet
AMvB
Ministeriele regeling
Beschikking
Gelede normstelling (= normstelling die in gedeelten tot stand komt en pas
naar het concrete geval toe wordt afgerond) is kenmerk van bestuursrecht
Overheid kan voorspelbaarheid voor beslissingen in concrete gevallen
vergroten door het maken van beleidsregels
11
Normstelling bestuursrecht
Als een lagere regeling in strijd is met een hogere
regeling, verklaart de rechter de lagere regeling
Bestuursbevoegdheid lagere
onverbindend.
overheden op basis van autonomie Dit is ook het geval WIE
STELT
VAST
als de
lagere
regeling wordt
(eigen huishouding) en medebewind
overruled door
een later
hogere
WET
REGERING
ENvastgestelde
STATEN GENERAAL
(medewerkingFORMELE
aan hogere
regelingen)
regeling (bv
een verordening
de gemeente
ALGEMENE
REGELSvan
(=+WETTEN
IN
AMvB
KROON
(=
MINISTER
KONINGIN)
door een verordening
van
de
provincie)
MATERIELE ZIN OF ALGEMEEN
MINISTERIELE REGELING
MINISTER
VERBINDENDE
VOORSCHRIFTEN (AVV))
VERORDENING LAGERE OVERHEID
PROVINCIALE STATEN OF GEMEENTERAAD
ALGEMENE REGELS KUNNEN RUIMTE
BIEDEN VOOR BELEIDSAFWEGING BIJ
BESLISSING: FREIES ERMESSEN
WIE STELT VAST
BIJ RIJK: DE MINISTER
BESCHIKKING
BIJ PROVINCIE: GEDEPUTEERDE STATEN
GEMEENTE: COLLEGE BURGEMEESTER
HOE KUN JE BEOORDELEN OF EENBIJ
BESTUURSORGAAN
NETJES
EN WETHOUDERS OF DE BURGEMEESTER
BESLISSING IN CONCREET GEVAL
OMGAAT MET HET FREIES ERMESSEN? TOETSING AAN DE WET EN
AAN DE RECHTSBEGINSELEN (A.B.B.B.)
12
HOE KAN DE OVERHEID VOORSPELBAARHEID EIGEN GEDRAG
VERGROTEN BIJ GEBRUIK FREIES ERMESSEN? GEBRUIK
BELEIDSREGELS EN PLANNEN
Soorten beschikkingen
Gebonden
Vrij
Onderscheid relevant voor:
* Mogelijkheid stellen voorschriften
* Intrekken/wijzigen beschikking
* Toetsing rechtsbeginselen
* Betrekken belangen van derden
Begunstigend
Belastend
Onderscheid relevant voor:
* Intrekken/wijzigen beschikking
* Terugwerkende kracht
13