Transcript Program Aktywności Lokalnej

Aktywne przeciwdziałanie wykluczeniu
społecznemu – projekty i programy w
praktyce Filii nr 7 Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Krakowie
RENATA GAŁKA
FILIA NR 7 MOPS
Jakie były początki realizacji projektów socjalnych
inicjatywa pracowników MOPS




Analiza problemów utrudniających bądź w znaczny sposób ograniczających
prawidłowe funkcjonowanie społeczne osób korzystających z pomocy, |
a także istniejących w obszarze działania Filii zasobów wykazała, że
strategicznym celem podejmowanych działań winno być wzmocnienie
integracji społeczności lokalnej. Poszukując najbardziej skutecznych
metod realizacji zadania skoncentrowano się na następujących aspektach:
Zmianie steorotypowego sposobu postrzegania beneficjentów MOPS,
minimalizacja stygmatyzacji
Przełamaniu barier w relacji „człowiek-instytucja”
Stworzeniu sieci współpracy z podmiotami działającymi w środowisku
lokalnym (Radami Dzielnic oraz placówkami, instytucjami, organizacjami)
Aktywizacji społeczności lokalnej
Za formułę umożliwiającą osiągnięcie powyższych szczegółowych celów
uznano projekty socjalne skupiające się między innymi wokół organizacji
cyklicznych przedsięwzięć.
Obszary realizacji projektów socjalnych
 Tworzenie i prowadzenie grup wsparcia
i samopomocowych
 reintegracja społeczna klientów MOPS i ich rodzin
działania umożliwiające osobom/ rodzinom dostęp do dóbr i usług
pozwalających na realizację potrzeb wyższego rzędu np. kulturalnych
i utrzymanie lub odnowienie więzi ze społeczeństwem
 integracja ze środowiskiem lokalnym – działania otwarte
na środowisko lokalne
Przykłady działań: festyny, organizowanie pomocy sąsiedzkiej.
 tworzenie sieci współpracy z podmiotami działającymi
w środowisku lokalnym, współpraca z specjalistami
z innych instytucji, tworzenie zespołów
interdyscyplinarnych
Tworzenie i prowadzenie grup wsparcia, grup samopomocowych
Projekt socjalny „Przyjemne z pożytecznym”
Cele projektu
 Zwiększenie samodzielności i aktywności
beneficjentów w zakresie rozwiązywania problemów
życia codziennego i uczestnictwa w życiu społecznym
 Nabycie przez beneficjentów wiedzy istotnej dla poprawy
jakości ich życia
 Zwiększenie motywacji beneficjentów do uczestnictwa
w życiu zbiorowym poprzez umożliwienie nawiązania
kontaktów interpersonalnych, udzielnie sobie wzajemnej
pomocy, rozwój zainteresowań
 Rozwijanie umiejętności wymiany i korzystania
z doświadczeń innych osób i wzajemnego udzielania
sobie wsparcia
Tworzenie i prowadzenie grup wsparcia, grup samopomocowych
Projekt socjalny „Przyjemne z pożytecznym”
Beneficjentami są osoby niepełnosprawne, które
poprzez udział w grupie edukacyjno-wspierającej
integrują się, mają możliwość wykazania własnej
inicjatywy, mobilizowani są do wyjścia z domu
i budowania relacji interpersonalnych, mają
możliwość wypowiadania swoich poglądów.
Działalność grupy na celu również wywołanie
pozytywnych zmian w środowisku lokalnym
wrażających się zaktywizowaniem społeczności
lokalnej do działań mających na celu polepszenie
jej funkcjonowania.
Tworzenie i prowadzenie grup wsparcia, grup samopomocowych
Projekt socjalny „Przyjemne z pożytecznym”
Specjaliści zapraszani na spotkania
 profesor AGH - gemolog
 kosmetyczka
 pracownik banku
 rehabilitant
 lekarz rodzinny
Reintegracja społeczna klientów MOPS i ich rodzin
Projekt socjalny Z kulturą na Ty
Cele projektu
 Poprawa jakości życia beneficjentów poprzez
zapoczątkowanie i pogłębianie uczestnictwa w życiu
kulturalnym i społecznym
 Zminimalizowanie poczucia osamotnienia i bezradności
poprzez uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych
i udział w życiu społecznym
 Zwiększanie aktywności w zakresie korzystania
z dostępnej oferty kulturalnej
 Promowanie pozytywnych wzorców spędzania czasu
wolnego oraz aktywnej formy wypoczynku
Reintegracja społeczna klientów MOPS i ich rodzin
Projekt socjalny Z kulturą na Ty
Formy aktywności
 Uczestnictwo dzieci w zajęciach na basenie TS Wisła
 Udostępnianie beneficjentom pozyskanych zwrotów
czasopism
 Wyjścia do Muzeum Narodowego
 Wyjścia dzieci do Parku Wodnego
 Wyjścia do kin: ”AGRAFKA”, Multikino, Kijów
 Wyjście rodzin z dziećmi do ZOO
 Wyjścia do teatru
 Wycieczka krajoznawczo - integracyjna do Szczawnicy
 Piknik integracyjny w stadninie koni (atrakcje: przejażdżka na
koniach, występ muzyczny, wycieczka do zamku)
 Spotkanie świąteczno-integracyjne
Reintegracja społeczna klientów MOPS i ich rodzin
Projekt socjalny Z kulturą na Ty
Efekty
 W 2009 r. z oferty skorzystało ponad 200 osób .
 Z około 200 dzieci z rodzin korzystających z pomocy
MOPS w wieku od 2-16 lat z udziału w zajęciach
skorzystało około 1/3 dzieci, w tym z kilku ofert 60%
 Około 100 osób dorosłych wzięło udział w projekcie,
w tym 70 % korzystało systematycznie z ofert
z własnej inicjatywy, 40 % wzięło udział
w projekcie jeden lub dwa razy, 10% osób wymagało
zachęty do skorzystania z oferty.
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Podziel się swoim talentem





Cele projektu
wzmacnianie działań na rzecz pełnego i prawidłowego
funkcjonowania społecznego klientów Ośrodka, zarówno
dzieci jak i dorosłych poprzez stworzenie dogodnych
warunków dla rozwoju osobistego w formie prezentacji
posiadanych talentów na forum publicznym
zmiana wizerunku klientów MOPS w społeczności
lokalnej
podniesienie poczucia własnej wartości beneficjentów
wzmacnianie kompetencji społecznych beneficjentów
zmniejszanie poczucia osamotnienia i izolacji społecznej
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Podziel się swoim talentem




Prezentacje
Recytacja poezji klienta MOPS przez uczniów Liceum
Ogólnokształcącego Nr VII
Wernisaż obrazów klientki MOPS i koncert tercetu
muzyki poważnej
Pokaz talentów dzieci klientów MOPS: występy
taneczne, muzyczne, gimnastyczne
Pokaz prac osób działających w Polskim Związku
Emerytów i Rencistów
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Środy u Seniora




Cele projektu
Integracja osób starszych w środowisku lokalnym
poprzez nawiązywanie kontaktów interpersonalnych
w ramach realizowanych przedsięwzięć
Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób
starszych
Zwiększenie poziomu wiedzy na temat problemów
związanych z wiekiem
Zwiększenie aktywności osób starszych i nabycie
umiejętności aktywnego spędzania czasu wolnego
poprzez udział w przedsięwzięciach organizowanych
przez MOPS i PKPS
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Środy u Seniora





Projektu jest realizowany w partnerstwie z Polskim Komitetem Pomocy
Społecznej:
wspólna organizacja przedsięwzięć z prowadzonym przez PKPS Klubem
Seniora atrakcyjnych z punktu widzenia osób starszych, wykorzystując zaplecze
jakim dysponuje Klub.
zachęcanie osób starszych korzystających z pomocy MOPS do włączenia się
w działalność Klubu.
Pracownicy socjalni raz w miesiącu organizują imprezy o charakterze
okolicznościowym i integracyjnym, spotkania ze specjalistami, podczas których:
beneficjenci uzyskują wiedzę na temat problemów związanych ze starzeniem
się, co pomaga w zaakceptowaniu faktu się i upływu czasu
mają kontakt z osobami w podobnej sytuacji. rozwijają własnych
zainteresowania, których wcześniej nie mogli realizować.
Klienci MOPS mają szansę na integrację ze środowiskiem osób starszych
przejawiających aktywność poprzez włączanie się w działania organizowane
w środowisku , szansę oderwania się od codziennych problemów, do zamiany
otoczenia i towarzystwa osób z tej samej grupy wiekowej o podobnych
problemach.
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Środy u Seniora






Specjaliści zapraszani na spotkania
lekarz
psycholog
strażnik miejski
policjant
strażak
prawnik
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Radość Dziecka 2010




Cele projektu
integracja rodzin korzystających z pomocy MOPS ze
społecznością lokalną
wzmocnienie więzi rodzinnych poprzez uczestnictwo
we wspólnej zabawie.
dostarczenie oferty dotyczącej sposobu spędzania
czasu wolnego poprzez wykorzystanie zasobów
środowiska
tworzenie sieci współpracy ze środowiskiem
lokalnym
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Radość Dziecka 2010





Efekty projektu
Impreza plenerowa z okazji Dnia Dziecka w Parku Jordana była
okazją do:
Pokazania beneficjentom możliwości spędzania czasu
wolnego:
bez ponoszenia nakładów finansowych.
wspólnie z rodziną, co może inspirować rodziców do zabawy
z dziećmi i tym samym wzmacniać więzi rodzinne.
Włączenia innych podmiotów i społeczności lokalnej do
projektu socjalnego - zwiększenia sieci współpracy (YMCA)
Wyjście z ofertą na zewnątrz pozwala na inne postrzeganie
pomocy społecznej, nie tylko, jak to często funkcjonuje
w potocznej opinii społeczeństwa, skoncentrowanego na pomocy
finansowej.
W projekcie uczestniczyło kilka tysięcy osób, na scenie występowało
140 osób.
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Kocham moje miasto
Cele projektu
 aktywizowanie beneficjentów poprzez
współtworzenie i korzystanie z alternatywnych form
spędzania czasu wolnego
 nabycie umiejętności aktywnego spędzania czasu
wolnego
 poszerzenie dotychczasowych form aktywności
beneficjentów
 nabycie i pogłębienie wiedzy na temat Krakowa
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Kocham moje miasto
Możliwości intelektualne człowieka są niezależne od
wieku oraz stopnia niepełnosprawności i mogą trwać
na zadowalającym poziomie, pomimo obiektywnych
przeszkód i ograniczeń. Projekt ma pokazać, że osoby
starsze i niepełnosprawne mogą sprostać stawianym
wyzwaniom– mogą być przewodnikami
i uczestnikami wycieczek po Krakowie –
pomysłodawcami i inicjatorami, odbiorcami.
Cel wycieczek: rejon Drogi Królewskiej, Łobzów
i Salwator, wybrane na podstawie zainteresowań
i pasji naszych Klientów.
Integracja ze środowiskiem
Projekt socjalny Kocham moje miasto
Rezultaty projektu
- zdobycie wiedzy na temat wybranych rejonów Krakowa
i jego zabytków
- utworzenie grupy pasjonatów, chcących nadal rozwijać
swoje zainteresowania
- wzrost umiejętności aktywnego i wartościowego spędzania
czasu wolnego
- przełamanie własnych barier i ograniczeń
- wzrost poczucia własnej wartości i pewności siebie
- możliwość oderwania się od problemów dnia codziennego
- okazja do samorozwoju
- nawiązanie nowych przyjaźni i wzajemnych sympatii na
gruncie prywatnym
Tworzenie sieci współpracy z podmiotami działającymi w środowisku lokalnym
Projekt socjalny Razem możemy więcej – tworzymy sieć współpracy
Cele projektu
 Poprawa funkcjonowania społecznego i aktywizacja
beneficjentów poprzez dostarczenie im wiedzy i informacji
pozwalających na rozwiązanie ich trudnej sytuacji życiowej
 Wzmocnienie i poszerzanie dotychczasowej sieci współpracy
z parafiami działającymi na terenie Filii nr 7, poprzez
wzajemną wymianę informacji na temat świadczonego
wsparcia i wspólne działania na rzecz osób potrzebujących
pomocy
 Podniesienie świadomości beneficjentów na temat pomocy
świadczonej przez MOPS i inne instytucje, poprzez
dostarczenie im informacji i wiedzy o przysługujących im
prawach i uprawnieniach.
Tworzenie sieci współpracy z podmiotami działającymi w środowisku lokalnym
Projekt socjalny Razem możemy więcej – tworzymy sieć
współpracy






Partnerami w realizacji projektu są Koła
Charytatywne działające przy parafiach:
Św. Szczepana
Matki Boskiej z Lourdes
Błogosławionej Anieli Salawy
Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
Najświętszego Salwatora
Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Tworzenie sieci współpracy z podmiotami działającymi w środowisku lokalnym
Projekt socjalny Razem możemy więcej – tworzymy sieć współpracy
Rezultaty projektu
 Utrzymanie stałej współpracy z 6 parafiami poprzez
comiesięczne spotkania
 Udzielenie pomocy osobom i rodzinom potrzebujących wsparcia
wskazanym lub skierowanym przez parafie
 Uzyskanie przez przedstawicieli kół charytatywnych oraz osób
zgłaszających się do nich po pomoc wiedzy o zasadach
korzystania z pomocy oferowanej przez Miejski Ośrodek Pomocy
Społecznej i inne instytucje
 Nabycie umiejętności samodzielnego załatwiania spraw
urzędowych
PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ:
- obejmuje działania na rzecz aktywizacji
społecznej i rozwiązywania problemów
społeczności lokalnej w celu zapewnienia współpracy
i koordynacji działań instytucji i organizacji
istotnych dla zaspokajania potrzeb członków
społeczności lokalnej
- realizowany jest w partnerstwie lokalnym
- skierowany jest do osób w ramach konkretnego
środowiska lub członków danej społeczności.
Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków
Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego
Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 20072013
PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ:
W ramach programu można prowadzić działania
aktywizacyjne adresowane do:
 osób mieszkających na pewnej przestrzeni,
obejmującej obszar gminy: dzielnicy, osiedla,
sołectwa, wsi.
 środowiska grupy zawodowej lub
społecznej (niepełnosprawnych), mieszkańców
bloku czy kilku rodzin mieszkających w okolicy.
Programy Aktywności Lokalnej
kontekst realizacji
Program Operacyjny Kapitał Ludzki - Priorytet
VII - Promocja integracji społecznej - działania z
zakresu polityki integracji społecznej w tym
projekty systemowe w zakresie rozwoju i
upowszechniania aktywnej integracji przez
ośrodki pomocy społecznej – działanie 7.1.
Narzędziem realizacji projektu
systemowego może być program
aktywności lokalnej
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Wybór obszaru realizacji i grupy beneficjentów
Obszar realizacji projektu - rejon dzielnic V i VII
miasta Krakowa.
Grupa docelowe uczestników projektu – młodzież
w wieku od 15 do 25 roku życia i ich rodziny.
O wyborze grupy zadecydował zespół pracowników socjalnych
filii, opierając się na dotychczasowych doświadczeniach w pracy
z rodzinami, uznając że oddziaływania skierowane do młodych
osób pochodzących ze środowisk zagrożonych wykluczeniem lub
wykluczonych społecznie, zapobiegnie dziedziczeniu
negatywnych wzorców i postaw.
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Diagnoza problemów i potrzeb
W ramach diagnozy wykorzystano:
 dane Urzędu Statystycznego w Krakowie
 dane Grodzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
 dane ze strony internetowej www.statkrak.pl
 dane zawarte w sprawozdaniach i bazie danych Systemu
Informatycznego POMOST Filii nr 7 MOPS w Krakowie
 dokumentację rodzin wstępnie wytypowanych do udziału
w programie, prowadzoną przez pracowników socjalnych
 materiały uzyskane podczas przeprowadzania ankiet
i wywiadów z wstępnie rekrutowanymi beneficjentami (rodzice
i młodzież), przedstawicielami podmiotów zaangażowanych do
współpracy (placówki wsparcia dziennego, szkoły)
i pracownikami socjalnymi prowadzącymi rodziny
wytypowane do włączenia w realizację programu
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Uzasadnienie potrzeby realizacji programu
 Młodzież wychowująca się w rodzinach
marginalizowanych zagrożona jest
dziedziczeniem społecznego wykluczenia, bądź
czynników związanych z wykluczeniem, takich jak bieda,
bezrobocie, czy uzależnienia. Dzieci wywodzące się
z takiego środowiska rzadziej zdobywają dobre
wykształcenie, a co za tym idzie mają mniejszą szansę
poprawy swojego położenia w stosunku do rodziców.
 Czynnikiem sprzyjającym dziedziczeniu wykluczenia
społecznego jest przekazywany z pokolenia na
pokolenie brak zaradności życiowej
i umiejętności skutecznego radzenia sobie
w otaczającej rzeczywistości oraz uzależnienia od pomocy
społecznej (zjawisko „wyuczonej bezradności”).
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Cele programu
Przełamanie u młodych ludzi w wieku 15 – 25 lat,
mieszkających w Dzielnicy V i VII miasta Krakowa
dziedziczenia marginalizacji, braku
aktywności społecznej i zawodowej poprzez
ich osobiste wsparcie
oraz wsparcie ich rodzin,
a także aktywizację podmiotów lokalnych
działających na rzecz rodzin i młodzieży.
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Cele programu
 Nabycie przez młodych umiejętności
prawidłowego pełnienia ról społecznych,
rodzinnych i zawodowych w dorosłym życiu
poprzez udział w życiu kulturalnym, zajęciach
sportowo-rekreacyjnych oraz treningach
kompetencji społecznych;
 Wzmacnianie rodzin we właściwym
wypełnianiu swoich funkcji poprzez
uczestnictwo w zajęciach budujących kompetencje
społeczne, uczestnictwo w Klubie Rodziny
stworzenie grup wsparcia;
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Cele programu
 Wspieranie aktywizacji zawodowej rodziców
i młodzieży mających trudności na rynku pracy poprzez
udział w konsultacja u doradcy zawodowego, psychologa
oraz kursach zawodowych;
 Kształtowanie umiejętności samodzielnego
rozwiązywania problemów przez beneficjentów
poprzez warsztaty kompetencji społecznych oraz wsparcie
psychologiczne;
 Stworzenie sieci współpracy podmiotów działających
na rzecz beneficjentów PAL w środowisku lokalnym;
 Wypracowanie modelu pracy z rodzinami zagrożonymi
wykluczeniem społecznym.
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Posiadane zasoby niezbędne do osiągnięcia założonych celów
 Animator Lokalny oraz pracownicy socjalni i specjaliści
zatrudnieni w Filii nr 7 MOPS
 Instytucje lokalne – szkoły, placówki opiekuńczo
wychowawcze
 Zasoby lokalowe - podnajęty lokal mieszczący się przy ul.
Urzędniczej 20/3 -siedziba PAL „Siła Rodziny”.
Lokal to:
•
•
•
•
miejsce pracy animatora lokalnego
siedziba Klubu Rodziny,
siedziba pogotowia lekcyjnego i spotkań z wolontariuszami,
punkt informacyjno-konsultacyjny dla mieszkańców
• miejsce zajęć grupowych oraz konsultacji i indywidualnych porad
specjalistycznych dla beneficjentów oraz spotkań z przedstawicielami
lokalnych instytucji i organizacji
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Metodologia pracy
W projekcie „Siła Rodziny” podstawową metodą pracy
jest CAL
Centrum Aktywności Lokalnej w oparciu o wiedzę
dotyczącą sposobów organizowania środowiska
lokalnego i rozpoznane potrzeby i zasoby tego
środowiska tworzy strategię rozwoju lokalnego. Poprzez
działania animatorów społeczności lokalnej lub
animatorów lokalnych (community workers) inicjuje
różne formy aktywności społecznej.
za www.cal.boris.org.pl
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Centrum Aktywności Lokalnej
Metoda charakteryzuje się:
 podejściem całościowym, biorącym pod uwagę
wszystkie czynniki środowiskowe: prawnopolityczne, demograficzne, ekonomiczne, zdrowotne,
kulturowe, edukacyjne
 równoprawnością uczestników – mieszkańców
i lokalnych instytucji
 aktywizowaniem pojedynczych osób, grup
społecznych, jak i ich lokalnego otoczenia
Podstawowa zasada:
„Pomóżmy ludziom, aby pomogli sobie sami„
za www.cal.boris.org.pl
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Instrumenty Aktywnej Integracji
Instrumenty aktywizacji społecznej:
• Wolontariat, polegających na aktywizacji społecznej, włączeniu w działania
środowiskowe, pomocy w nauce
• Treningi kompetencji i umiejętności społecznych w formie wyjazdowej
i stacjonarnej – zajęcia warsztatowe w zakresie pełnienia ról rodzinnych,
wyznaczania celów życiowych, trening twórczości
• Indywidualne poradnictwo psychologiczne i pedagogiczne
• Asystent rodziny
• Grupy wsparcia
Instrumenty aktywizacji zawodowej:
 Doradca zawodowy – poradnictwo indywidualne i zajęcia warsztatowe
grupowe
Instrumenty aktywizacji edukacyjnej:
 Zajęcia mające na celu podnoszenia lub zdobywania nowych kompetencji
i umiejętności zawodowych umożliwiających aktywizację zawodową
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Oferta zajęć
Oferta zajęć atrakcyjnych dla młodzieży
 kurs grafiki komputerowej,
 trening samoobrony,
 warsztaty parateatralne,
 warsztaty fotograficzne,
 wyjścia do kina,
 basen (aquapark),
 paintball (laserowy) ,
 ścianka wspinaczkowa,
 zajęcia z wizażu, z kosmetyczką
 uczestnictwo w imprezach kulturalno-rekreacyjnych: koncertach,
wycieczkach (np. skutery śnieżne w górach), imprezach plenerowych,
 kursy zawodowe, dostosowane do indywidualnych potrzeb, np. kurs
przewodnika miejskiego, kursy językowe, kursy prawa jazdy
Program Aktywności Lokalnej „Siła Rodziny”
Zrealizowane działania
Program realizowany jest od lipca 2010. W tym czasie:
 Przygotowano diagnozę potrzeb, problemów i zasobów
 Zrekrutowano 40 beneficjentów
 Pozyskano lokal
 Zorganizowano spotkanie integracyjno-kulturalne w Ojcowie,
wolontariusze z Teatru Ognia Mandragora przeprowadzili warsztaty
artystyczne: bębniarskie, baniek mydlanych oraz pokaz teatru ognia
 Zorganizowano 4 –dniowy wyjazdowy trening kompetencji społecznych dla
rodzin w Zakopanem, w którym uczestniczyło 58 osób – zrealizowano
warsztaty psychologiczne dla rodziców i młodzieży, indywidualne
poradnictwo psychologiczne, trening prawidłowego żywienia, trening
zachowań w miejscach publicznych w ramach wycieczki po Zakopanem
 Zorganizowano douczanie dla dzieci z rodzin beneficjentów
 Zorganizowano zajęcia warsztatowe prowadzone przez psychologa dla
młodzieży i rodziców w siedzibie PAL
 Wprowadzono do jednej rodziny asystenta rodzinnego
 Zrealizowano integracyjne wyjście dla młodzieży na paintball laserowy
 Zrealizowano integracyjne wyjście dla młodzieży do kina