Transcript klik Hier - Bedrijf & Recht

1 Inleiding
Hoofdstuk 1
Recht
• een verzamelnaam voor het geheel van
alle rechtsregels
– recht heeft twee functies:
a. ordenen van het menselijk gedrag
b. geschilbeslechting
• dit gebeurt door middel van
gedragsvoorschriften (geboden en
verboden)
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
2
Rechtsregels
• normen die we belangrijk vinden voor een
samenleving
• kenmerken van rechtsregels:
– rechtsregels worden gesteld en gehandhaafd
door de overheid
– rechtsregels gelden in beginsel voor iedereen
– rechtsregels gaan in het algemeen voor
andere regels en normen
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
3
Rechtsbronnen
• rechtsbronnen:
– de informatie bronnen van het recht (waar
vindt ik recht?)
• de rechtsbronnen:
1.
2.
3.
4.
wet
jurisprudentie
Verdrag
gewoonterecht/ongeschreven recht
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
4
Wet
• ieder regeling van een daartoe bevoegd
overheidsorgaan dat algemeen
verbindende voorschriften bevat
• geschreven recht gemaakt door regering
en parlement
– lagere overheden maken ook “wetten”
• wetten van lagere overheden:
– verordeningen (APV)
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
5
Jurisprudentie
• rechtspraak of het geheel van rechterlijke
uitspraken
• rechters moet recht spreken, ook in die
gevallen waarvoor geen wettelijke regel is
of waarvoor een onvolledige regel is
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
6
Gewoonte recht
• ongeschreven regels:
– gewoonten
– gebruiken
• een rechter kan er rekening mee houden
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
7
Staatsrecht
Publiekrecht
Bestuursrecht
Strafrecht
Recht
Belastingrecht
Privaatrecht
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
8
Publiekrecht & Privaatrecht
publiekrecht
• organisatie van de
overheid
• verhouding tussen
overheid als zodanig en
burgers
• verhouding overheden
onderling
© 2010 mr. J. Keizer
privaatrecht
• regelt de
rechtsverhouding tussen
burgers onderling
www.BedrijfenRecht.nl
9
Privaatrecht & Strafrecht
privaatrecht
• regelt de
rechtsverhouding tussen
burgers onderling
© 2010 mr. J. Keizer
strafrecht
• het geheel van
rechtsregels waardoor
bepaalde handelingen
door de overheid
strafbaar worden gesteld
• houdt iemand zich niet
aan deze regels, dan
pleegt hij een strafbaar
feit en moet hij mogelijk
als verdachte voor de
rechter verschijnen
www.BedrijfenRecht.nl
10
Formeel- en materieel recht
formeelrecht
• procesrecht:
materieelrecht
– de regels die aangeven op
welke wijze een proces
moet worden gevoerd
© 2010 mr. J. Keizer
– de rechtsregels die rechten
geven of verplichtingen
opleggen
www.BedrijfenRecht.nl
11
Wet in formele- en materiële zin
• wet in formele zin:
– wet dat tot stand is gekomen in
samenwerking tussen regering en 2e en 1e
kamer (parlement)
• wordt wet genoemd
• wet in materiële zin
– een regeling van een daartoe bevoegd
orgaan dat algemeen verbindende
voorschriften bevat
• bijvoorbeeld: verordening APV, AMvB
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
12
Rechterlijke organisatie
• de rechtspraak in Nederland is
opgebouwd uit diverse instanties
– Hoge Raad (1)
– gerechtshof (5)
– rechtbank (19)
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
13
Hoge Raad
• hoogste rechtscollege in Nederland
• arresten Hoge Raad zijn richtinggevend
voor lagere rechters
• géén feitenrechter
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
14
Rechtbank
•
rechtbanken zijn een onderdeel van de
rechterlijke macht van Nederland
–
•
de rechterlijke macht onafhankelijk
alle rechtzaken (civiel + straf) beginnen
bij de rechtbank
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
15
Meervoudige kamer
Sector civiel
Sector strafrecht
Rechtbank
Kortgeding
Meervoudige kamer
Politierechter
Sector bestuursrecht
Civiele zaken
Sector kanton
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
Strafzaken
16
Kort geding
• een kort geding is een snelle civiele
procedure
– spoedeisend belang
– voorlopige voorziening
– vonnis is uitvoerbaar bij voorraad
• gewone procedure duurt meestal vrij lang
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
17
Relatieve competentie
• Civiele zaken
• Strafzaken
– rechter woonplaats
van de gedaagde
© 2010 mr. J. Keizer
– waar het strafbaar feit
zich heeft voorgedaan
– waar de verdachte
woont of verblijft
– waar de verdachte
zich bevindt (art. 2 SV)
www.BedrijfenRecht.nl
18
Beginselen burgerlijk procesrecht
• openbaarheid
• verplichte procesvertegenwoordiging
(advocaat)
– m.u.v.
• procedures bij sector kanton
• gedaagde bij een kort geding
• hoor en wederhoor
• lijdelijkheid van de rechter
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
19
Absolute competentie civiele
rechter
• alle civiele zaken beginnen bij de sector
civiel van de rechtbank
• uitz:
• sector kanton
– alle arbeids- en huurzaken
– agentuur, huurkoop of pacht
– geldvorderingen tot € 5000
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
20
Welke strafrechter is bevoegd
(absoluut competent)?
misdrijven
• ernstige vergrijpen:
overtredingen
• minder ernstige
vergrijpen
– sector kanton
– zware misdrijven:
• meervoudige kamer v/d
rechtbank
– lichte misdrijven:
• politierechter
– maximaal één jaar
gevangenisstraf
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
21
Uitspraak strafrechter
1. vrijspraak:
– het strafbare feit is niet bewezen
2. ontslag van rechtsvervolging
– strafbare feit wel bewezen meer geen
veroordeling
• dader geestelijk gestoord of noodweer
3. veroordeling van de verdachte
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
22
Straffen en maatregelen
• hoofdstraffen
– gevangenisstraf (bij misdrijven)
– hechtenis (bij overtredingen)
– dienstverlening
– geldboete
• bijkomende straffen
– verbeurdverklaring, ontzetting uit rechten etc.
• maatregelen (bij niet strafbaarheid dader)
– T.B.S. (Ter Beschikking Stelling)
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
23
Openbaar Ministerie
• officier van Justitie
– vertegenwoordiger van het OM
• vervolging van strafbare feiten
– vervolging:
• verdachte voor de strafrechter brengen
– vervolgingsmonopolie
• seponeren
– (voorwaardelijk) afzien van vervolging
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
24
Hoge Raad
cassatie
Gerechtshof
hoger beroep
Rechtbank
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
25
Hoger beroep
• bij hoger beroep wordt de hele zaak door
het hof nogmaals bekeken
• slechts eenmaal mogelijk
• niet altijd hoger beroep mogelijk
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
26
Cassatie
• Hoge Raad kijkt of het hof het recht goed
heeft toegepast
• Hoge Raad beoordeelt niet de feiten
• kan alleen bij de Hoge Raad
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
27
Bestuursrecht
• regelt de verhoudingen tussen overheid en
burger
• bezwaar
– bestuurlijke heroverweging bij orgaan dat
beslissing in eerst instantie genomen heeft
• beroep
– bij sector bestuursrecht van de rechtbank
• hoger beroep
– bij afdeling bestuursrechtspraak van de Raad
van State
© 2010 mr. J. Keizer
www.BedrijfenRecht.nl
28