Transcript INTRAFAMILIAAL GEWELD

Kinderen in onveilige
gezinssituaties
Verwachtingen, visie en kader
multidisciplinair samenwerken
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
1
Korte Voorstelling
Provinciale coördinatie inzake geweld- en
slachtofferbeleid (1991)
(Samenwerkingsovereenkomst tussen
federale overheid, Vlaamse overheid en
provinciebesturen)
 Sociale dienst Jeugdbrigade Antwerpen

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
2
Filmclip
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
3
Rol heeft te maken met verwachtingen
Verwachtingen van andere partners op het
veld: politie, justitie, huisartsen, andere
hulpverleners, CLB, school, enzovoort.
 Verwachtingen van de verschillende
mensen in dit gezin (slachtoffer, pleger,
kinderen) bij tussenkomst?
 Bij het opmaken van een “stappenplan” of
“actieplan” is het belangrijk deze
verwachtingen te bespreken en mee te
nemen

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
4
Rol in samenwerking vertrekt vanuit
(consensus)visie en kader



Richtlijnen, regelgeving en rolbepaling vertrekken
vanuit een visie op de problematiek
Finaliteit van de verschillende betrokken
professionelen is dezelfde (stoppen van geweld,
veiligheid in het gezin, herstel van ouder/kind
relatie), maar middelen en weg ernaar toe
verschillen
Open discussie tussen de verschillende
beroepsgroepen en consensusafspraken zijn
nodig om multidisciplinaire samenwerking op te
zetten
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
5
Visie aanpak IFG
Integrale aanpak met duidelijke afspraken
tussen verschillende instanties: politie,
justitie en hulpverlening
 Doel van hulpverlening is niet het
verbreken van de relaties noch het
samenblijven van het gezin
 Doel is dat er veiligheid ontstaat en
genoegdoening voor alle gezinsleden kan
bereikt worden.

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
6
Vaak een grotere problematiek
In gezinnen met een escalatie aan
partnergeweld zijn er vaker
multiproblemsituaties, een opeenstapeling
van fundamentele problemen die samen
risicofactoren vormen voor partnergeweld
 Deze problemen kunnen zich situeren op
niveau pleger als op niveau koppel/gezin

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
7
Achterliggende problematiek












Verleden
Relationele problemen
Werk
Materiële en financiële problemen
Gezondheid
Isolatie
Middelenmisbruik
Persoonlijkheidsstoornissen
Psychische problemen
Opvoedingsverschillen
Culturele factoren
…
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
8
Partnergeweld situeert zich in een
relationele dynamiek




Een zich steeds herhalend patroon
Moeilijk te doorbreken
Weinig invoelbaar voor buitenwereld
Het aandeel van de betrokken volwassenen kan
op een continuüm geplaatst worden : aan de ene
zijde een duidelijk machtsonevenwicht tussen
beide partijen, aan de andere zijde dynamiek die
via wederzijdse invloeden tot spiraal van geweld
leidt (visietekst intrafamiliaal geweld hulpverlening provincie
Antwerpen)
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
9
Hoe situeren kinderen zich hier?






Bij herhaald geweld, escalerend geweld,… is kind
medeslachtoffer
Kinderen zijn veel vaker getuige van geweld dan
wordt aangegeven (bevragen, detectie, kinderen
« zien » en « horen »)
Geweld tast de veiligheid van de kinderen aan
Kinderen zien zich vaak als oorzaak (schuld) van
het geweld, de ruzies,…
Gevolgen van het leven in gezin met (dreiging
met) geweld situeert zich bij het kind op vele
vlakken
Gewelddadige relatiepatronen worden in
meerdere situaties doorgegeven
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
10
PRINCIPES AANPAK
Multidisciplinair
politie
justitie
gezondheidszorg
hulpverlening
Dossieropbouw
Vroegdetectie
Veiligheidsplanning
Aanklampend
Recidive voorkomen
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
11
Overheidsniveau: initiatieven
Nationaal actieplan partnergeweld (NAP)
 Justitie: COL 3/2006 en COL 4/2006
 Omzendbrief AWW
 Opleidingen
 Sensibilisatie
 Evaluatie
 Onderzoek

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
12
Politie en justitie: Col 3 en 4 / 2006
Registratie van de diverse vormen van
intrafamiliaal geweld + extrafamiliaal
seksueel geweld tegen minderjarigen,
zowel op vlak van aard feiten als aard
relatie
 Richtlijnen over aanpak van partnergeweld
door politie en justitie

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
13
Rol politie

politionele taak bij IFG:
 zorgen voor veiligheid
 vaststellen van (strafbare) feiten en
verzamelen bewijsmateriaal
 registratie en dossieropbouw
 goede doorverwijzing
 aandacht probleemgezinnen
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
14
Rol Justitie
opvolgbeleid IFG
 dossieropbouw
 registratie
 systematiseren van snelle, actieve
begeleiding plegers en slachtoffers
 belangrijke rol voor justitiehuis

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
15
Rol hulpverlening
creëren van multidisciplinair aanbod op
vlak van IFG
 integratie van kennis en methodologie bij
alle betrokken diensten
 zo naadloos mogelijk aanbod met
politie/justitie
 aandacht voor alle gezinsleden
 « aanklampend » aanbod
 vroegdetectie

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
16
Hulpverleningspartners:bloemlezing
Centra algemeen welzijnswerk

Centra Geestelijke Gezondheidszorg

Netwerk Kindermishandeling

Drughulpverlening

Dader in-zicht

Vertrouwenscentrum Kindermishandeling

Psycho-sociale dienst gevangenis

Kind en Gezin

Integrale jeugdhulpverlening - crisisteam

Daderhulpverlening (vb Time Out,

Justitiehuis

OCMW

Domus Medica (Wetenschappelijke Vereniging Vlaamse Huisartsen)

Steunpunt Ouderenmisbehandeling en netwerk ouderenmisbehandeling (ingebouwde
CAW’s, thuiszorg, residentiële ouderenzorg,…)

Steunpunt Algemeen Welzijnswerk

Psycho-scoiale dienst gevangenis

Mutualiteiten

CLB

Kinder- en Jeugdpsychiatrie

Centra voor Integrale gezinszorg

Centra voor kind- en Gezinsonersteuning
Provinciale
21 oktober 2010
17

… coördinatie inzake

geweld en slachtofferbeleid
Hulp aan kinderen in een onveilig
gezin/medeslachtoffer IFG
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling
 Comité Bijzondere Jeugdzorg
 Jeugdbrigade/dienst Jeugd en Gezin
Lokale Politie
 Jeugdrechtbank

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
18
Nav politietussenkomst bij IFG waar
ook kinderen bij betrokken zijn
De procureur kàn de sociale dienst van de
jeugdbrigade/de van de afdeling Jeugd en
Gezin van de lokale politie vragen om sociaal
onderzoek te verrichten naar de
leefomstandigheden van de kinderen en na te gaan
of
 er mogelijks sprake is van een gevaarssituatie
en/of een problematische opvoedsituatie
 beschermingsmaatregelen nodig zijn
 hulpverlening mogelijk is op vrijwillige basis
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
19
Vervolg optreden nav politietussenkomst
Afhankelijk van de resultaten van dit onderzoek met als prioriteit ‘de veiligheid en bescherming van
minderjarigen'- zal er advies verleend worden aan
de procureur en zal er gekozen worden voor:
 vrijwillige hulpverlening (CBJ , VK, dadertherapie,
CKG, CGG, CAW's ... )
ofwel
 gedwongen hulpverlening waarbij een
jeugdrechter wordt gevorderd en een consulent van
de JRB wordt aangesteld om een verder traject
voor de minderjarige uit te werken
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
20
Integrale Jeugdhulpverlening
De structuur van IJH is in elke provincie hetzelfde:
 regionale stuurgroep
 netwerk/stuurgroep Rechtstreeks Toegankelijke
Jeugdhulp
 Netwerk/stuurgroep Crisisjeugdhulp
De prioritaire opdrachten van IJH zijn momenteel:
 Crisisjeugdhulp
 Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp
 Toegangspoort
 Maatschappelijke Noodzaak
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
21
Crisisteam -18




In alle regio’s in Vlaanderen zijn er
crisishulpprogramma’s waarin de opdrachten
meldpunt, interventie, begeleiding en opvang
geboden worden
In de provincie Antwerpen is gekozen voor een
koppeling tussen meldpunt en interventie: de
Crisisteams
In de meeste andere provincies zijn deze
opdrachten ingebed in reguliere werkingen vb.
het meldpunt bij een CKG, de interventie door
Crisishulp aan Huis,…
In enkele provincies (vb. Limburg) worden er nu
ook aparte teams opgestart.
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
22
Werkingsgebied crisisnetwerken
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
23
Ter illustratie: werking crisisteam -18
Antwerpen




Centraal permanent meldpunt (7/7, 24/24)
Telefonische ondersteuning van de verwijzer, advies. Bepaalt met de
verwijzer of de crisissituatie acuut is, waardoor een interventie zich kan
opdringen.
Ambulante of mobiele crisisinterventie
Als de crisissituatie acuut is, komt de crisismedewerker van het Crisisteam
-18, ter plaatse mét de verwijzer, met toestemming van de cliënt. De
crisismedewerker werkt drie dagen actief in het gezin. Met de cliënt, zijn
leefomgeving en de verwijzer wordt in deze periode actief gezocht naar de
gepaste hulp.
Crisisbegeleiding
Na de crisisinterventie kan een crisisbegeleiding georganiseerd worden in
samenwerking met de partners van het crisisnetwerk. De crisissituatie
wordt dan 4 weken intensief begeleid.
Crisisopvang
Dit kortverblijf met een maximumduur van 7 dagen, wordt georganiseerd
in samenwerking met de leefomgeving, het sociaal netwerk en/of de
partners van het crisisnetwerk. Crisisopvang wordt altijd gecombineerd
met een crisisinterventie en/of een crisisbegeleiding.
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
24
Centrum Kinderzorg en
Gezinsondersteuning (CKG)
Hulp aan gezinnen met kinderen van 0 tot 12 jaar, waar de
opvoedingssituatie voor ouder en/of kind vastloopt (of
dreigt vast te lopen:






Begeleiding aan huis (Mobiele begeleiding)
Intensieve begeleiding aan huis (Amber-begeleiding)
Positief ouderschapstraining (Triple P)
Dagopvang met ouder- en kindbegeleiding (Ambulante
begeleiding)
Dagopvang met intensieve oudertraining en
kindbegeleiding (Tuimel-werking)
Dag- en nachtopvang met ouder- en kindbegeleiding
(Residentiële begeleiding)
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
25
Knelpunten in de samenwerking
Te delen informatie tussen hulpverlening
enerzijds en politie en justitie anderzijds
 Gericht voorstel: uitwerken
samenwerkingsprotocols voor dossiers
bekend bij politie en justitie, in duidelijk
afgelijnd kader

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
26
Knelpunten in de samenwerking
“Dossiers” blijven lang hangen, zeker
problematisch als kinderen betrokken zijn
bij partnergeweld/gezinsgeweld
 Verbetering: korte ketenaanpak
ontwikkelen via protocol (voorrang!),
koppeling dossiers volwassenen en
kinderen

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
27
Knelpunt: Integrale aanpak van
gezinssyteem
Nog te vaak vertrekt de geboden
hulpverlening of van de ouder(s) of van
het kind.
 Verbetering: bij gezinsgeweld het hele
gezin betrekken, kinderen én volwassenen
in het hulpverleningsaanbod meenemen
en terug verbindend werken in de
maatregelen en het aanbod tav ouders en
kinderen

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
28
Knelpunten in de samenwerking
Aanbod op langere termijn, ook gericht op
herstel van relaties, zeker waar kinderen
betrokken zijn
 Verbetering: langduriger aanbod, na
instellen Time Outtechnieken, veiligheid
enz ook doorwerken op de verschillende
onderliggende problemen én
(groeps)aanbod om pedagogische relatie
ouders/kind te herstellen

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
29
Knelpunten in de samenwerking
Crisisopvang en vooral langdurigere
begeleiding van gezinnen met bijkomende
moeilijkheden zoals precair verblijfstatuut,
taalproblemen, chronische armoede,
psychiatrische problematiek, mentale
mindervaliditeit,…
 Voorstel: in hulpverlening “advocates”
aanstellen cfr UK

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
30
Rol CGG bij IFG
Vrijwillige hulpverlening: Begeleiding
ouders (plegers/slachtoffers), hulp bij
stoppen gewelddadig gedrag, aanpak
onderliggende problematiek
 Forensisch luik: idem
 Link tussen aanbod ouders - kinderen

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
31
Rol van CGG naar kinderen bij IFG
Aanbod tav traumatische ervaringen bij
het kind
 Aanbod in herstel ouder/kind relatie
 Verbinden van aanbod aan kinderen en
deze van de ouders
 Veiligheid moet eerst worden
gegarandeerd:cruciaal in het aanbod is
dat herstel pas kan starten als geweld is
gestopt.

Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
32
Pascale Franck
03.240.61.68
[email protected]
Provinciale coördinatie inzake
geweld en slachtofferbeleid
21 oktober 2010
33