Transcript Gisteren vandaag - Cultuur in Beeld

Gisteren vandaag
Andries van den Broek en Pepijn van Houwelingen (SCP)
Sociaal en Cultureel Planbureau
1
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Gisteren vandaag
onderzoek naar de interesse in erfgoed
1Beschikbare gegevens over erfgoed(organisaties)
2Interesse en activiteiten van de Nederlandse bevolking anno 2012
3Een lokale verdieping: het ‘sociale erfgoed’-weefsel in Alphen aan den Rijn
Sociaal en Cultureel Planbureau
2
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Gisteren vandaag
onderzoek naar de interesse in erfgoed
1Beschikbare gegevens over erfgoed(organisaties)
2Interesse en activiteiten van de Nederlandse bevolking anno 2012
3Een lokale verdieping: het ‘sociale erfgoed’-weefsel in Alphen aan den Rijn
Sociaal en Cultureel Planbureau
3
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Historische verenigingen
• Ongeveer 800 verenigingen in Nederland
• Samen hebben ze enkele honderdduizenden leden
• Vaak ontstaan als reactie op nieuwbouwprojecten
• Verrichten (lokaal) historisch onderzoek
• Publiceren hierover in een (kwartaal)blad
• Zetten zich vaak ook in voor het behoud van erfgoed
Sociaal en Cultureel Planbureau
4
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Genealogie en archeologie
Nederlandse Genealogische Vereniging (NVG): 26 afdelingen en
ongeveer 10.000 leden
Aantal leden is gegroeid de afgelopen jaren
De Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland (AWN) heeft 24
afdelingen en 1860 leden
Aantal leden is gedaald de afgelopen jaren
Verdrag van Malta?
Sociaal en Cultureel Planbureau
5
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Leden en vrijwilligers van monumentenorganisaties
naam organisatie
aantal leden of
donateurs
aantal vrijwilligers
Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland
1860 (1955)
372
Cuypersgenootschap
350
10
Erfgoedvereniging Heemschut
5500 (6500)b
150
Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond
700 (1000)c
Nederlandse Kastelenstichting
822
Stadsherstel Amsterdam
2500
50
Stichting Alde Fryske Tsjerken
3800
250
trend vrijwilligers
-
-
-
=
-
Stichting Hart voor het Vondelpark
=
=
+
78
Stichting Het Drents Landschap
15.813 (16.070)
263 (242)
Stichting het Geldersch Landschap en Kasteelen
42.000
700d
Stichting Het Groninger Landschap
17.000
336 (250)
Stichting het Utrechts Landschap
20.100 (21.200)
500 (400)
Stichting Menno van Coehoorn
1085 (1114)
Stichting Monumenten van de Maatschappij van Weldadigheid
246 (252)
Stichting Oude Gelderse Kerken
900 (1236)e
Stichting Oude Groninger Kerken
5911 (6258)f
Stichting Twickel
-
4088 (4104)
Vereniging Hendrick de Keyser
4505 (4121)
+
+
-
+
-
+
-
+
400
-
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
=
-
100 (120)
Vereniging De Hollandsche Molen
Sociaal en Cultureel Planbureau
6
trend leden
+
Immaterieel erfgoed
Moeilijk te inventariseren
Inventarisatie Nederlands centrum voor Volkscultuur……..
………. & lijst met 100 belangrijkste tradities
Veel tradities lokaal, dorpen oververtegenwoordigd?
Sociaal en Cultureel Planbureau
7
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Gisteren vandaag
onderzoek naar de interesse in erfgoed
1Beschikbare gegevens over erfgoed(organisaties)
2Interesse en activiteiten van de Nederlandse bevolking anno 2012
3Een lokale verdieping: het ‘sociale erfgoed’-weefsel in Alphen aan den Rijn
Sociaal en Cultureel Planbureau
8
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Erfgoedinteresse (12 jaar en ouder)
Sociaal en Cultureel Planbureau
9
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Spreiding van erfgoedinteresse
ruim 20% niet geïnteresseerd in minstens één vorm van erfgoed
ruim 20% sterk geïnteresseerd in minstens één vorm van erfgoed
Sociaal en Cultureel Planbureau
10
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Spreiding van erfgoedinteresse
ruim 20% niet geïnteresseerd in minstens één vorm van erfgoed
ruim 20% sterk geïnteresseerd in minstens één vorm van erfgoed
wat meer iets voor mannen dan voor vrouwen (behalve ambachten)
onder volwassenen niet heel duidelijk aan leeftijd gebonden
veel minder aan opleiding gebonden dan zoiets als museumbezoek
Sociaal en Cultureel Planbureau
11
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Nieuw element: erfgoedbeoefening
bij kunsten heel gebruikelijk om de zaak van twee kanten te bezien
- bezoek en beoefening
- receptieve en actieve cultuurparticipatie
amator = liefhebber
amateurkunst is heel gangbare en geaccepteerde term
Sociaal en Cultureel Planbureau
12
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Nieuw element: erfgoedbeoefening
bij kunsten heel gebruikelijk om de zaak van twee kanten te bezien
- bezoek en beoefening
- receptieve en actieve cultuurparticipatie
amator = liefhebber
amateurkunst is heel gangbare en geaccepteerde term
maar pas op: ‘amateurerfgoed’ stuit op weerstand
Sociaal en Cultureel Planbureau
13
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Erfgoed-, kunst- en cultuurbeoefening (12 en ouder)
erfgoedbeoefening + kunstbeoefening = cultuurbeoefening
incidenteel
frequent
erfgoedbeoefening
26%
8%
kunstbeoefening
55%
40%
___________________________________________(+
cultuurbeoefening
64%
43%
Sociaal en Cultureel Planbureau
14
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Erfgoedbeoefening
Sociaal en Cultureel Planbureau
15
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Spreiding van erfgoedbeoefening
Iets meer iets voor mannen dan voor vrouwen
(behalve ambachten/re-enactment)
Onder volwassenen niet heel duidelijk aan leeftijd gebonden
Wel enig verband met opleiding
Weinig verband met inkomen (na controle voor opleiding niet meer!)
Sociaal en Cultureel Planbureau
16
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Kenmerken van erfgoedbeoefening (beoefenaars)
Sociaal en Cultureel Planbureau
17
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Gisteren vandaag
onderzoek naar de interesse in erfgoed
1Beschikbare gegevens over erfgoed(organisaties)
2Interesse en activiteiten van de Nederlandse bevolking anno 2012
3Een lokale verdieping: het ‘sociale erfgoed’-weefsel in Alphen aan den Rijn
Sociaal en Cultureel Planbureau
18
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Alphen aan den Rijn
Waarom Alphen?
Weinig erfgoed
Vooral industrieel erfgoed
Geringe interesse voor erfgoed: ‘handelsgeest’
“Gemeente Alphen sloopt alles”
Speciaal: Limes, Archeon, boomkwekerijmuseum, jaarmarkt, Laura.
Sociaal en Cultureel Planbureau
19
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Erfgoedbeleid gemeente Alphen aan den Rijn
Herindeling begin 2014 met Boskoop en Rijnwoude
Motto erfgoedbeleid: sober, doch doelmatig
Subsidieplafond is nul euro
Sturing d.m.v. herbestemming
Geheugen van de gemeente: Streekarchief Rijnlands Midden
Sociaal en Cultureel Planbureau
20
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Cultureel erfgoed in Alphen
Vijf historische verenigingen of werkgroepen met veel leden:
Alphen aan den Rijn, Zwammerdam, Boskoop, Benthuizen,
Hazerswoude en Koudekerk aan den Rijn
Amateurkunstenaar versus erfgoedbeoefenaar
Stichting Behoud Alphens Erfgoed
Grootmoederstijd-Museum vs Sinterklaasmuseum
‘Culturele opperhoofden’
Sociaal en Cultureel Planbureau
21
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Waar zijn de informele groepen?
Weinig informele groepen gevonden in Alphen
Verklaringen?
•Enquête overschat het aantal
•Er zijn simpelweg weinig informele groepen in Alphen
•Ze zijn er wel maar we hebben ze niet gevonden
Sociaal en Cultureel Planbureau
22
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Gescheiden werelden? Website OudAlphen.nl
Sociaal en Cultureel Planbureau
23
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015
Bedankt voor uw aandacht.
Sociaal en Cultureel Planbureau
24
Cultuur in Beeld 2014
woensdag 8 april 2015