Energia ze źródeł odnawialnych - Systemy wsparcia dziś i jutro

Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej

Warszawa 23.03.2011

Szkolenia BOŚ Bank

Agenda

2

     Wprowadzenie   Co mamy dziś w OZE Podstawa prawna i definicje Obecny system wsparcia w Polsce   zielone i brązowe dla energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych żółte, czerwone i fioletowe dla energii elektrycznej z kogeneracji Systemy wsparcia proponowane projektowanymi rozporządzenia    Zmiany udziałów dla zielonych/brązowych certyfikatów w perspektywie 2020 Propozycje udziałów dla certyfikatów fioletowych Propozycja algorytmu dla certyfikatów brązowych Analiza Krajowego Planu Działania – przyjęte plany i scenariusze Propozycje PIGEO dla systemów wsparcia – dyskusja   do zmiany ad hoc do wprowadzenia w ustawie o odnawialnych źródłach energii

3

Co mamy dziś w finalnym zużyciu energii?

Cały sektor energii: 2700 PJ (750 TWh) 20% elektryczna ok. 7%

25% 50%

50% z biomasy współspalanej z węglem 25% z dużej wodnej Bo zielone certyfikaty wspierają jednakowo MWh bez względu na technologię i moc zainstalowaną 57% ciepło i chłód 23% transport ok. 12.0% ok. 6% ok. 65 TWh

95%

Biomasa (źródła niesieciowe)

100%

Biopaliwa I generacji x 100% = ca. 8%

Podstawa Prawna

4

  ustawa Prawo energetyczne z dn. 10 kwietnia 1997 (ze zm.) nowelizacja ustawy Prawo energetyczne z dnia 8 stycznia 2010   rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 14 sierpnia 2008 (ze zm.) projekt nowego rozporządzenia z lutego 2011   rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 26 września 2007 projekt nowego rozporządzenia z kwietnia 2010  projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie potwierdzania wytworzenia biogazu rolniczego oraz wprowadzania go do sieci gazu dystrybucyjnego   Dyrektywa 2009/28/WE Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źróde odnawialnych

Definicje – energia ze źródeł odnawialnych (OZE) 5 za energię OZE uznaję się:

Definicje – biomasa 6 biomasa

– stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, zbóż niespełniające wymagań jakościowych.

pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji, oraz ziarna

Definicje gazowe – biogaz, biogaz rolniczy, paliwo 7 biogaz

– gaz pozyskany z biomasy. Każdy rodzaj biogazu jest odnawialnym źródłem energii (OZE)

biogaz rolniczy

– paliwo gazowe otrzymywane z: • surowców rolniczych, • produktów ubocznych rolnictwa, • płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, • produktów ubocznych lub pozostałości przemysłu rolnospożywczego • biomasy leśnej w procesie fermentacji metanowej

paliwa gazowe

– różne gazy nie będące OZE, które są dostarczane za pomocą sieci gazowej, a także biogaz rolniczy.

Definicje – kogeneracja, jedn. kogeneracji, ciepło użytkowe 8 kogeneracja

– wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej w jednym procesie (CHP)

jednostka kogeneracji

– wyodrębniony zespół urządzeń, który może wytwarzać energię elektryczną w kogeneracji

ciepło użytkowe

(E CHP th ) – ciepło wytwarzane w kogeneracji, służące zaspokojeniu niezbędnego zapotrzebowania na ciepło lub chłód, które gdyby nie było wytworzone w kogeneracji, zostałoby pozyskane z innych źródeł

Definicje – energia elektryczna z kogeneracji 9 energia elektryczna z kogeneracji

– energia elektryczna wytwarzana w powiązaniu z wytwarzaniem ciepła użytkowego i wyliczona jako

E CHP el

= a) całkowita produkcja energii elektrycznej (Eel) w CHP ze średnioroczną sprawnością ogólną na poziomie co najmniej 75% b) C * E CHP th w pozostałych przypadkach, gdzie C jest współczynnikiem związanym z E CHP el /E CHP th

Definicje – wysokosprawna kogeneracja 10 wysokosprawna kogeneracja

– wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła użytkowego w CHP zapewniające oszczędność energii pierwotnej (PES) w porównaniu do rozdzielnego wytwarzania na poziomie: PES ≥ 10% dla jednostki kogeneracji o mocy zainstalowanej P el ≥ 1 MW PES > 0% dla jednostki kogeneracji o mocy zainstalowanej P el < 1 MW

Koncesja lub rejestracja 11 Koncesja

Urząd Regulacji Energetyki wymagana jest dla: • wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych nie będących biogazem rolniczym • wytwarzania ciepła ze źródeł odnawialnych w jednostce o mocy cieplnej zainstalowanej > 5 MW, także z biogazu rolniczego.

Rejestr

Agencja Rynku Rolnego wymagany jest dla: • wytwarzania biogazu rolniczego • wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego.

Biogaz rolniczy do sieci gazowej 12

 Należy spełnić wymagania jakościowe biogazu wtłaczanego do sieci określone w rozporządzeniu (w ciąż ten dokument prawny jest w przygotowaniu). Prawdopodobnie parametry jakościowe jak dla gazu grupy E.

 Należy być przyłączonym do sieci, aby wtłaczać biogaz rolniczy oraz aby pozyskiwać certyfikaty  „Certyfikacji” podlegać będzie tylko wtłoczony biogaz rolniczy a nie całkowita produkcja, jak jest w przypadku wytwarzania energii elektrycznej w źródłach odnawialnych  Brak gwarancji ceny oraz prawa żądania zakupu biogazu od tzw. sprzedawców z urzędu jakie posiadają koncesjonowani wytwórcy energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych  Wytwórcy biogazu rolniczego posiadają jedynie prawo żądania odbioru biogazu rolniczego przez operatora sieci gazowej, ale dopiero po przyłączeniu

Nie ma gwarancji ani parytetu w porównaniu do innych źródeł w staraniu się o przyłączenie

Wejście na rynek z energią elektryczną 13

 Jedynie koncesja gwarantuje cenę i daje prawo żądania zakupu wytworzonej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych od sprzedawców z urzędu oraz prawo żądania przesyłu energii z parytetem.

=> energia elektryczna z biogazu rolniczego nie ma parytetu w przesyle i nie ma gwarancji ceny tak jak energia elektryczna z pozostałych rodzajów biogazu czy innych odnawialnych źródeł energii.

 Należy być przyłączonym do sieci elektroenergetycznej oraz posiadać koncesję/rejestr, aby otrzymywać certyfikaty

14 Rodzaje certyfikatów – kolory

OZE wszystkie biogazy (fizyczne wytwarzanie energii elektrycznej) CHP biogaz rolniczy (dowolna moc) i wszystkie biogazy (P el < 1 MW) biogaz rolniczy wtłaczany do sieci (ekwiwalent) biomasa i biopłyny (P el ≥ 1 MW) wszystkie biogazy (dowolna moc)

15 Rodzaje certyfikatów – “łączenie”

OZE CHP

16 Rodzaje certyfikatów – “łączenie”

OZE CHP

17 Rodzaje certyfikatów – “łączenie”

lub lub

18 Rodzaje certyfikatów – “łączenie”

*

wytwórca odbiorca

lub *

wytwórca odbiorca

*) 1 m 3 biometan -> 1 MWh el ekwiwalent

19 Rodzaje certyfikatów – co się kwalifikuje?

Za całkowitą ilość energii elektrycznej wytworzonej z biogazu (E el ), wliczając : • własne zużycie • energię elektryczną wytworzoną poza kogeneracją

20 Rodzaje certyfikatów – co się kwalifikuje?

Za każdą ekwiwalentną* MWh energii elektrycznej wynikającą z ilości wtłoczonego do sieci gazowej biometanu powstałego z biogazu rolniczego (te same zasady rynkowe co zielony certyfikat); *) Rozporządzenie, określi sposób - algorytm przeliczania (m 3 ) biometanu na elektrycznej (MWh).

ekwiwalentną ilość energii

21 Ekwiwalentna (projekt ilość energii elektrycznej rozporządzenia)

energia wspierana certyfikatami brązowymi

(MWh)

ilość biogazu

(m3)

wartość opałowa

(MJ/m3)

umowna sprawność referencyjna

(%) Ministerstwo Gospodarki proponuje η = 42% PIGEO proponuje η > 60%

22 Rodzaje certyfikatów – co się kwalifikuje?

lub lub Za każdą MWh energii elektrycznej z kogeneracji wytworzonej w wysokosprawnej jednostce kogeneracji E CHP el

23 Okres funkcjonowania certyfikatów

2005 – 2017* 2011 – 2017* *Zostanie wydłużony jeśli dokonana zostanie nowelizacja Rozporządzenia OZE 2010 – 2012 2010 – 2018 2010 – 2018 Tylko zmiana ustawy Prawo energetyczne może wydłużyć ich funkcjonowanie

24 Rodzaje certyfikatów – kto zobowiązany jest do ich zakupu?

Obowiązek zakupu elektrycznej dla spoczywa na odbiorców końcowych * sprzedawcach energii *Obowiązek jest spełniony jeśli dany sprzedawca zakupi w danym roku (i przedłoży do URE) określoną liczbę certyfikatów lub wpłaci opłatę zastępczą.

25 Rodzaje certyfikatów – wielkość obowiązku 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

10,4% 10,4% 10,9% 1 1,4 % 11,9% *11,9 % 12,4% *12,4 % 12,9% *12,9 % *13,4 % *13,9 %

*14,4 %

*

3,3% 22,2% 3,5% 23,2% - - - - - - - - - - - - - - - - ** 1,6% ** 1,6% ** 1,7% ** 1,9% ** 2,0% ** 2,2% ** 2,3% ** 2,5% - - % udział energii elektrycznej podlegającej obowiązkowi w całkowitej ilości dostarczonej w danym roku energii elektrycznej do odbiorcy końcowego.

* Projekt rozporządzenia OZE ** Projekt Rozporządzenia CHP

Rodzaje certyfikatów – ceny 26

Cena certyfikatów silnie uzależniona jest od jednostkowych opłat zastępczych, które wnoszone mogą być przez zobligowanych zamiast przedkładania certyfikatów.

opłaty zastępcze: : Ozj wartość ustalona (coroczna inflacja) Ozg Ozk Ozm wartość corocznie ustalana w oparciu o określone kryteria ze wskazanego przedziału ceny energii elektrycznej 15 – 110 % 15 – 40 % 30 – 120 %

Rodzaje certyfikatów – ceny 27

opłaty zastępcze PLN / MWh: :

2008 2009 2010

248,46 - 117,00 17,96 258,89 - 128,80 23,32 267,95 - 128,80 23,32 - - 59,16 Cena certyfikatu na rynku stanowi ok. 95% opłaty zastępczej

2011

274,92 127,15 29,58 59,16

28 Spodziewane przychody (energia elektryczna)

ok. 200 ok. 200 ok. 200 ok. 200 < 274,92 < 274,92 < 274,92 < 274,92 PLN/MWh rozdzielne wytwarzanie energii elektrycznej lub w CHP, która nie jest wysokosprawna < 127,15 < 29,58 < 59,16

2011

jednostka CHP jest wysokosprawna

29 Spodziewane przychody (biogaz rolniczy sieciowy)

ok. 1,00 PLN / m3 biometanu

2011

< 274,92 PLN / MWh energii elektrycznej ekwiwalentnej

Ekwiwalentna ilość energii elektrycznej 30 CHP vs biometanownia

typowy projekt “1 MW”

31 Nowy projekt rozporządzenia dotyczący zielonych certyfikatów (ver.2.6)

– podobno wdraża Dyrektywę 2009/28/WE udziały energii zielonej w finalnym zużyciu energii elektrycznej netto wg. projektu rozporządzenia

32

Dyrektywa 2009/28/WE

33

Co oznacza cel dyrektywy dla Polski?

udział energii z OZE paliwa transportowe ciepło energia elektryczna

15%

Jak osiągnąć cele Dyrektywy ?

34

KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA

zgodnie z art. 4 dyrektywy każde państwo członkowskie określa swój Plan do dnia 30 czerwca 2010 r. Polska przedłożyła Plan do Komisji dopiero 9 grudnia 2010 r.

W jego oparciu powinien być realizowany i osiągany cel.

35

Krajowy Plan Działania KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA SCENARIUSZE ROZWOJU PLANY USPRAWNIEŃ REGULACYJNYCH

36 Krajowy Plan Działania (NREAP-Polska)

Scenariusze: udziały odnawialnych źródeł w poszczególnych sektorach w 2020 r.

ktoe – kilotona paliwa ekwiwalentnego 17,05% 19,13% 10,14% 5 921 ktoe 2786 ktoe 2 018 ktoe 5921+2786+2018

69 200



15,5%



100%

69 200 ktoe – prognozowane zapotrzebowanie na całkowitą finalną energię brutto w Polsce w roku 2020

37 Krajowy Plan Działania (NREPAP - Polska)

Scenariusze: odnawialne źródła energii w elektroenergetyce 2010-2020

...

38 Nowy projekt rozporządzenia dotyczący zielonych certyfikatów (ver.2.6)

– odbiega od przyjętego scenariusza KPD, a nie powinien!

zanalizujmy tylko rok 2020 (elektroenergetyka) metodologia OZE-E brutto E finalne udział OZE-E (jest) udział OZE-E (powinno być)

Krajowy Plan Działania

OZE-E Brutto / E brutto

projekt rozporządzenia

OZE-E Brutto / E netto 169 798 GWh (brutto) 32 400 GWh 129 743 GWh (netto) 19,13 % 14,4 % 19,13 %

25 %

39 Scenariusz PIGEO dla rozwoju sektora z aktywnym wsparciem

Projekt REPAP2020: www.repap2020.eu

40 Krajowy Plan Działania (NREPAP - Polska)

Plany?!: Usprawnienie obowiązującego systemu wsparcia operacyjnego w elektroenergetyce ?! “Kluczowy z punktu widzenia realizacji projektów jest fakt, że wytwórcy mają zapewniony popyt na prawa majątkowe w wieloletniej perspektywie, co najmniej do roku 2017 (...)” “Rozważa się modyfikację obecnie obowiązującego systemu tak aby wsparcie było zależne od technologii OZE.

Planuje się, aby zmodyfikowany system uwzględniał m.in.

• stopień zwrotu inwestycji, • postęp techniczny w tym obniżenie kosztów stosowania technologii, • szacunkowego efektywnego okresu pracy instalacji.

Zamierzeniem modyfikacji jest również, aby zaproponowany system jednocześnie upraszczał sposób naliczania opłaty zastępczej w tym likwidował zagrożenie corocznego, niekontrolowanego wzrostu tej opłaty, skutkującego wzrostem cen energii elektrycznej.”

Nowy System wsparcia - dyskusja

41 PIGEO postuluje za wprowadzeniem dobrze zaprojektowanego systemu cen gwarantowanych (FiT):

• przynajmniej na 15 lat od momentu oddania do użytku jednostki wytwórczej (typowy okres kredytowania + rok) = stabilność inwestycyjna • odpowiednia wartość na MWh uzależniona od zastosowanej technologii = zwrot nakładów inwestycyjnych = i dywersyfikacja źródeł OZE

42

Dziękuję za uwagę !

Michał Ćwil, [email protected]

PIGEO

ul. Gotarda 9, 02-683 Warszawa Tel. +48 22 548 49 99, Fax +48 22 548 49 00 [email protected] www.pigeo.org.pl

Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej