Transcript 1. І дүниежүзілік соғыс

1907жылы
Англия,
Франция,
Ресей
1882 жылы
Германия,
Австро-Венгрия,
Италия
Германияның Африкадағы
отарлары,Таяу Шығыстағы
Осман империясының жері
Орыс
капитализмі
Түркия,Балқанға
Германия ықпалының
күшеюі
АвстроВенгрия үкіметі
Сербияны басып
алу,бүкіл Балқан
түбегінде,Адриат
теңізінде
үстемдік орнату
Германия
Еуропа мен Таяу
Шығыстың көп
бөлігін
бағындыру,Балтық
өңірін,Қырымды,
Кавказ,Азов
теңізі,Дон өңірлерін
бағындыру
1914 жылы 28 маусымда Австро-Венгрия
тағының мұрагері,эрцгерцог Франц
Фердинанд және оның жұбайы Сараево
қаласында қаза тапты.Германия
императорының соғысқа итермелеуімен
Австро-Венгрия 23 шілдеде Сербияға
ультиматум жіберді.Оның жауабын
күтпей,осы жылы 28 шілдеде Австро-Венгрия
Сербияға соғыс жариялады.Германия
Ресейге,Францияға қарсы соғыс ашса,Англия
үкіметі Германияға қарсы соғыс жариялады.
Шлиффен жоспары
1914 жылы 4 тамыз
Неміс әскерлері Бельгия арқылы Франция
жеріне басып кірді.Франция мен Англия
әскерлері басым күшке төтеп бере
алмай,француз үкіметі Парижден Бордо
қаласына көшуге мәжбүр болды.
Германия
әскерлері
• 1914 жылы
• Марна алқабындағы
шайқас
Австро- • 1914 жылы
Венгрия • Галиция мен
әскерлері
Сербиядағы шайқас
1915 жылы 22 сәуірде Германия алғаш
химия қаруын қолданды.Орыс әскерлері
Галицияны,Буковинаны,Польшаны,
Литваны,Латвияның бір бөлігін
тастап,шегінуге мәжбүр болды.
1915 жылы Болгария Антантаға қарсы
соғыс жариялады.Нәтижесінде Төрттік
одақ құрылды.
1916 жылы ақпанда Германия армиясы
Францияға қарсы –Верден қамалына
шабуыл жасады.Франция Ресейден
көмек сұрады.Галиция мен Буковина кері
қайтарылды.
1918
• Аррас маңында Англия мен
Франция АҚШ әскери көмегіне
сүйеніп,шабуылға шықты.
1918
• Болгария,Түркия,Австро-Венгрия
мемлекеттері уақытша бітімге қол
қойып,жеңілгендіктерін мойындады.
1918
• 11 қарашада Компьен орманындағы
Фоштың штаб-вагонында Германия
мен Антанта мемлекеттерінің
арасында уақытша бітімге қол
қойылды.
Бірінші дүниежүзілік соғыс бітісімен жеңіске
жеткен елдер алдында
соғыстан кейінгі дүниені қайта құру міндеті
тұрды.Осы міндетті орындау үшін және бітім
келісім-шарттарын дайындап,қол қою үшін
Парижде бітім конференциясы шақырылды.Ол өз
жұмысын 1919 жылы 18 қаңтарда бастады. Оның
жұмысына 27 елдің өкілі қатысты.Конференция
жұмыс тәртібін ұлы державалар өкілдері –
Францияның премьер-министрі Жорж
Клемансо,Англияның премьер-министрі Дэвил
Ллойд Джордж, АҚШ президенті Вудро Вильсон
анықтады.Олар ол мәселені оңаша шешті.
Конференцияға соғыста жеңілген елдер қатыспады.
Германиямен келісімшарттың мәтіні мамыр
Айында дайын болды.Германия делегациясы
келісімшартқа қол қоюы үшін Парижге
шақырылды. Бұл елмен жасалған бітімшарт
Версаль бітімі деп аталды. 1919 жылы 28
маусымда Версаль сарайының Айналы залында
шартқа қол қойылды.
Келісімшарт талаптары бойынша Германия
аумағының белгілі бөлігі көрші мемлекеттерге
өтті. Экономикалық жағынан аса маңызды Саар
облысы Францияның қолына өтті. Версаль бітімі
бойынша Германия өз аумағының 8/1 бөлігі мен
халқының 1/12бөлігінен айырылды.
Ұлттар лигасын құру жөнінде Париж конференциясы
шешім қабылдады.Оның жарғысын әзірлеуге арнайы
комиссия құрылып,оған ұлы державалардың өкілдерімен
қатар ұсақ елдердің өкілдері де қатысты.Жарғының негізі
Вильсонның басшылығымен 1919 жылы 14 ақпанда дайын
болды.
Лиганың басты мақсаты-халықтар арасында
ынтымақтастықты дамыту,бейбітшілік пен қауіпсіздікті
қамтамасыз ету.
Бірінші дүниежүзілік соғыс Еуропадағы алып күштердің
арасалмағын өзгертті.Аса ірі екі империя-Ресей мен
Габсбург империялары ыдырады. Азияда Ұлы Осман
империясы ыдырады.Қуатты империялар ыдыраған
аумақтарда тәуелсіз мемлекеттер пайда болды.
Вашингтон үкметі Германия және оның одақтастарымен
жаслаған бітімшарт-теңіз қару-жарақтарын шектеу
АҚШ үкметі оны іске асыру үшін Вашингтонда Конференция
шақырды.
Конференция 1921 жылдың 11 қарашасынан 1922 жылдың 6 ақпаны
Оның жұмысына тоғыс елдің –
АҚШ,Англия,Франция,Португалия,Италия,Жапония,Бельгия,
Голландия және Қытайдың өкілдері қатысты. Вашингтон
конференциясында теңіз қару-жарақтарын қысқарту туралы “Бес
державаның шарты” деп аталған құжат қабылданды.Бұл
халықаралық қатынастар тарихындағы қарулануды шектеудің
тұңғыш
келісімі.Париж және Вашингтон конференцияларының шешімдері
соғыстан кейінгі халықаралық
қарым-қатынастар үлгісінің негізін қалаған Версаль-Вашингтон
жүйесі,бейбітшілікті сақтаудың халықаралық ұйымы ретінде
Ұлттар Лигасы құрылды.
Версаль-Вашингтон жүйесінің
баянсыздығы
Капиталистік мемлекеттер арасында
отарларды,кішігірім жерлерді қайта бөлісу жүзеге
асты,отаршылдықтың жаңа түрі пайда болды.
Сондықтан отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық
көтерілістер тыйылмады. Орталық Еуропада үш
империяның орнына бірнеше шағын
мемлекеттердің құрылуы бұл аймақтағы саяси
тұрақсыздықты біржола жоя алмады. Аймақтағы
мемлекеттердің бір-біріне деген көптеген шағым
талаптары сақталып қалды.Ұлы державалардың
арасында шешілмеген қарама-қайшылықтар болды.