Transcript ***********3***K***********O***************6***7***8***9

M
ikołaj Rej herbu Oksza urodził się w roku
1505 w Żurawnie pod Haliczem w
zamożnej rodzinie
szlacheckiej. Wcześnie (w 1514 r.) oddany do szkoły parafialnej w Skalmierzu,
spędził tam trzy lata, a następnie rok w Bursie Jerozolimskiej Akademii
Krakowskiej.
W roku 1525 dostał się na dwór wojewody sandomierskiego Andrzeja
Tęczyńskiego, gdzie pełnił funkcję sekretarza, później komornika. (Podpisywał
się wprawdzie "Mikołaj Rej z Nagłowic", ale nigdy w Nagłowicach nie
mieszkał.)
W roku 1546 Zygmunt Stary nadał mu za zasługi na polu rymotwórczym
wieś Temerowce na ziemi halickiej. Jednocześnie mianowano go dworzaninem
królewskim. Zygmunt August nadał mu w kilka lat później godność sekretarza
królewskiego. Jednakże życie dworskie i sprawy kancelarii królewskiej nie
wypełniły życia pisarzowi.
R
ej wiódł żywot niezwykle czynny,
ruchliwy, wiele jeździł, bywał na sejmach i
sejmikach szlacheckich, kilkakrotnie
wybierano go na posła. Nadto
gospodarował, procesował się długo i uporczywie o
różne majętności, prowadził ożywione życie towarzyskie i zdobywał
coraz większą popularność u szlachty. Około r. 1540 zerwał z
katolicyzmem, przeszedł na kalwinizm. Stał się jednym z
najczynniejszych opiekunów kościoła reformowanego w Polsce.
Zakładał zbory kalwińskie i wyposażał je. Założył również
miasteczko Rejowiec.
Rej, energiczny, bystry obserwator rzeczywistości, pisarz pełen
temperamentu, świadomie i programowo tworzył literaturę w języku
narodowym. Nie zachowały się wszystkie utwory Reja. O niektórych
wiemy tylko ze wzmianek w biografii. Pragnął on w swej twórczości
dowieść , że w języku polskim można wyrazić równie dobrze jak w
języku łacińskim. Na człowieka spoglądał zazwyczaj z wyrozumiałym
uśmiechem humorysty.
M
ikołaja Reja nazwano "ojcem literatury polskiej", ponieważ był
pierwszym pisarzem, tworzącym wyłącznie po polsku. Pisał
dzieła w pełni oryginalne, nie zaś przeróbki obcych tekstów,
toteż w jego utworach znalazło odbicie współczesne życie
narodu. On pierwszy dowiódł, że literatura może rozwijać się w języku narodowym,
przyczyniając się w ten sposób do zwycięstwa języka ojczystego nad panującą
wówczas łaciną. W ten sposób zrodziło się hasło, które było myślą przewodnią całej
jego twórczości: "A niechaj narodowie wżdy postronni znają, Iż Polacy nie gęsi, iż
swój język mają". Utwory, w których Rej porusza aktualne wydarzenia polityczne,
społeczne, religijne i obyczajowe, mają charakter dydaktyczny. Sprostały one jednak mimo tego mentorstwa - aktualnym potrzebom społeczeństwa, dzięki czemu Rej stał
się pisarzem popularnym i cenionym, ulubieńcem ostatnich Jagiellonów - Zygmunta
Starego i Zygmunta Augusta. Twórczość Reja miała znaczenie przełomowe w
dziejach literatury polskiej, była dowodem, że nie tylko łacina, ale również język
polski nadaje się do wyrażenia różnorodnych uczuć i przeżyć.
P
oeta posługiwał się niezwykle bogatym
słownictwem, wyrazistym, czasem nawet
dosadnym, często zaczerpniętym z
potocznego języka. Najłatwiej radzi sobie
Rej z obrazami satyrycznymi, trudniejsze jest dla niego
opisywanie stanów uczuciowych. Dla urozmaicenia swej
wypowiedzi często używa pytań retorycznych,
wykrzykników, zwraca się do czytelnika bezpośrednio.
Humanistyczne wartości jego dorobku to radość człowieka,
który potrafi cieszyć się życiem, potrafi w życiu ziemskim czuć
się szczęśliwym. Ta pogodna afirmacja świata i jego spraw
pozwala nazwać Reja poetą - humanistą. Do
najwybitniejszych jego dzieł należą: "Krótka rozprawa..." ,
"Żywot człowieka poczciwego" , „Źwierzyniec" , Witczak,
"Studia nad twórczością Mikołaja Reja" , „ O Erazmie i Reju"
Dialogi:
D
Rozmowa Lwa z Kotem,
Warwas z Lupusem,
Kostyra z Pijanicą
Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem
ramaty:
Żywot Józefa...,
Kupiec
Psałterz Dawidów (parafraza)
Postylla
Komentarz do księgi biblijnej ,Apocalypsis
Wizerunk własny żywota człowieka poćciwego
Źwierzyniec
Źwierciadło
KONIEC