Transcript hes - Konelsis

ENERJİ SEKTÖRÜNDE
ANAHTAR TESLİMİ
ELEKTRİK VE OTOMASYON
ÇÖZÜMLERİ
1
INDEX
1. Enerji Sektörü ve KONELSİS
2. HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ
2.1 HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ (HES)
2.2 Hidroelektrik Santrallerin Ana Bölümleri
2.3 Türbin Çeşitleri
2.3.1
Kaplan Tipi Türbinler
2.3.2
Francis Tipi Türbinler
2.3.3
Pelton Tipi Türbinler
2.3.3.1 Dikey Eksenli Pelton Türbin
2.3.3.2 Yatay Eksenli Pelton Türbin
2
INDEX
2.4 Governor (Hız Regülatörü)
2.5 Jeneratör
2.6 Jeneratörler ve Senkronizasyon
2.7 Enerji İletim Hatları
3.
ELEKTRİK ÇÖZÜMLERİ
3.1 HES Tipik Tek hattı
3.2 HES Tipik Elektrik Tesisatı
3.3 Hidroelektrik Santralleri ve KONELSİS Çözümleri
3.3.1 Orta Gerilim Hücreleri
3.3.2 Alçak Gerilim Pano Çözümlerimiz
3.3.3 Kompanzasyon Pano Çözümlerimiz
3.3.4 MCC Pano Çözümlerimiz
3.3.5 Lokal Pano Çözümlerimiz
3.3.6 Trafolar
3
INDEX
4.
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.6
4.7
4.8
4.9
4.10
OTOMASYON ÇÖZÜMLERİ
Otomasyon Sisteminin Fonksiyonları
Otomasyon Sistem Elemanları
PLC Panoları
Tesis PLC Panosunun Özellikleri
Tesis PLC Panosunun Fonksiyonları
Ünite PLC Panosunun Fonksiyonları
Scada Sisteminin Fonksiyonları
Jeneratör ve Trafo Koruma
Şalt Tesisi İzleme ve Kontrol Referans Örnekleri
Enerji Kontrol Sistemi Referans Listesi
Hidroelektrik Santrallerinde Partner Firmamızın Referans Listesi
4
ENERJİ
5
Enerji Sektrörü ve KONELSİS




Hidroelektrik Santrallerinde,
Termik Santrallerinde,
Doğalgaz Santrallerinde,
Jeotermik Santrallerde
Anahtar Teslimi Elektrik ve Otomasyon
Çözümleri Üretmektedir.
6
HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ
7
HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ (HES)
Doğal havzalarda biriktirilen yada
kendiliğinden birikimi olan potansiyel
enerjiye sahip sular ile belirli bir
yükseklikten, belirli bir hızda
düşürülmesi ile kinetik enerji oluşur.
Ortaya çıkan bu kinetik enerji türbin
kanatlarından geçer iken bir mekanik
enerji oluşturarak jeneratörde
ivmesel dönme hareketi meydana
getirir.
Sonuçta Jeneratörün de hareket
etmesiyle elektrik enerjisi elde
edilmiş olur.
8
Hidroelektrik Santrallerin Ana Bölümleri

Su kaynağı yapısı

Su alma ağzı yapısı

Cebri (basınçlı) Borular

Salyangoz (spiral)

Türbin

Jeneratör

Transformatörler

Şalt alanı

Diğer teçhizat
9
Hidroelektrik Santrallerin Ana Bölümleri

Su Kaynağı Yapısı :
Rezervuarlı santrallerde baraj, kanal tipi santrallerde ise
bir tünel ya da açık kanaldır.

Su alma ağzı yapısı:
Cebri boruya suyun giriş kısmıdır.

Cebri (basınçlı) borular:
Su alma ağzı ile santral arasında , ölçüleri debi ve düşü
ye göre hesaplanan kalın etli büyük çaplı çelik borulardır.

Salyangoz (spiral) :
Cebri boru sonuna monte edilen, salyangoz biçimindeki
basınçlı su haznesi, suyun çarka çevresel olarak ve her
bir noktadan eşit debide girmesini sağlar.

Türbin :
Türbin çarkı, türbin şaftı, türbin kapağı, hız regülatör
sistemi, basınçlı yağ sistemi, türbin yatağı, soğutma
sistemi, kumanda panosu ve yardımcı teçhizattan oluşur.

Jeneratör:
Jeneratör rotoru, statoru, yatağı, ikaz(uyartım), soğutma
sistemi, koruma sistemi, kumanda ve işletim
sistemi,doğru akım sistemi, kesici ve ayırıcılar ile
yardımcı organlardan oluşur.

Transformatörler:
Gerilimi yükseltme ya da alçaltma işlevini üstlenmişlerdir.

Şalt alanı :
Transformatörlerden çıkan yüksek gerilim enerjinin iletim
hatlarına bağlantı noktasıdır. Kesiciler, ayırıcılar,
topraklama sistemi, koruma sistemi, basınç sistemi, ölçü
sistemi, iletim hatları üzerinden haberleşme sistemi
kısımları vardır.

Diğer teçhizat:
Ana teçhizatlardan ayrı olarak; ısıtma havalandırma
sistemleri, aydınlatma sistemleri, doğru akım acil enerji,
alternatif akım acil enerji (dizel jeneratör) sistemleri,
sızıntı toplama havuzları, besleme pompaları, boşaltma
pompaları, haberleşme sistemleri, kompresör ve tanklar
gibi basınçlı hava sistemleri, yangın koruma ve
söndürme sistemleri, bakım, onarım ve küçük imalat
atölyeleri, montaj demontaj sahaları, vinçler,krenler gibi
taşıma, kaldırma sistemleri, arıtma sistemleri, ilk yardım
bölümü, batardo kapakları, laboratuarlar vb bölümlerdir.
10
Türbin Çeşitleri
Eskiden beri kullanılan hidrolik çarklar yıllarca
uğraşılarak yeniden düzenlenip geliştirilmiş ve bunlara
"Hidrolik Türbin" adı verilmiştir.
Hidrolik Türbin Çeşitleri:

Kaplan Türbin

Francis Türbin

Pelton Türbin
11
Türbin Çeşitleri
12
Türbin Çeşitleri
Kaplan Tipi Türbinler
Kaplan türbini, düşünün
az debinin yüksek olduğu
yerlerde kullanılmaktadır.
En uygun türbin tipi. 2 ile
40 metre düşme
yükseklikleri arasında
verimli olabilmektedir.
13
Türbin Çeşitleri
Francis Tipi Türbinler
Francis türbini 50 m ile 350 m
arasındaki düşüler de
kullanılmaktadır. Francis tipi
türbinler ilk defa 1838 yılında
Amerikalı HOWD tarafından
keşfedilmiş ve 1848 yılında da
yine Amerikalı FRANCIS
tarafından geliştirilerek
denenmiştir.
14
Türbin Çeşitleri
Pelton Tipi Türbinler
1880 yılında Amerikalı
PELTON tarafından
keşfedilmiştir.
Pelton tipi türbinler, 50m
ile 1300 m aralığındaki
düşülerde ve küçük
su debilerinin olduğu
noktalarda kullanılmaktadır.
15
Türbin Çeşitleri
Dikey Eksenli Pelton Türbin

Yüksek güçlü türbinler için dik eksenli model kabul edilir. Bazen birkaç
çark üst üste konur ve her çarkın etrafına çok sayıda püskürtücü
yerleştirilmiştir.
Yatay Eksenli Pelton Türbin

Jeneratörle türbin aynı mil üzerine kamalanmıştır. Çarklar rotorun
sağına ve soluna yerleştirilmiştir.Pelton tip türbinler dakikada 500–750
devir/dak hızına dayanabildiklerinden, bu türbinlere 4’le 6 adet
arasında çift Kutuplu jeneratör bağlanabilir.
16
Governor (Hız Regulatoru)
Governor yani hız regülatörü
suyun debisini türbin kanatları ile
kumanda ederek aktif gücü
(MWatt) dolayısıyla primer frekans
kontrolünü regüle eden bir
teçhizattır.
Dijital Valf Governor
Mekanik Governor
Step Motor Governor
17
Jenerator
Belirli bir yerde birikmiş yada
biriktirilmiş olan suyun,belirli
bir yükseklikten türbinlere
düşerek meydana gelen
mekanik enerjiyi elektrik
enerjisine dönüştürmek
için kullanılır.
18
Jeneratorler ve Senkronizasyon
Türbinlere düşen suyun oluşturduğu
mekanik enerjiyi elektrik enerjisine
dönüştüren jeneratörler, santralin güç
ihtiyaçlarına göre santraldeki diğer
jeneratörle paralel bağlandığı gibi,
başka santrallerdeki jeneratörlerle de
paralel bağlanabilir
Paralel bağlamada dikkat edilecek en
önemli faktör şebeke gerilim dalgalanması
oluşturmamaktır. Bu amacın yerine
getirilebilmesi için yapılacak işlemlere
“SENKRONİZASYON” veya
“SENKRONLAMA” adı verilir.
Jeneratörlerin paralel bağlanması sırasında
yerine getirilmesi gereken senkronizasyon
şartları,
1.
Gerilim eşitliği,
2.
Frekans eşitliği,
3.
Aynı adlı uçların birbirine
bağlanması,
4.
Uçlarda faz farkının bulunmaması
19
Enerji İletim Hatları
Jeneratörlerin ürettikleri enerji, trafo
merkezlerine enerji nakil hatları ile
iletilir.
Jeneratör çıkışı doğrudan Orta Gerilim
Hücrelerine (OG Panosu) oradan da
yükseltici trafoya bağlanır.
Yükseltici trafodan, enerji nakil hatları
yardımı ile enerji istenilen yerdeki trafo
merkezlerine taşınır.
Bu şekilde Hidroelektrik santrallerinden
üretilen enerji kullanıcılara iletilir.
20
ELEKTRİK ÇÖZÜMLERİ
21
Hidroelektrik Santralleri ve KONELSİS
Çözümleri











OG (Orta Gerilim) hücrelerinin temini,
AC, DC, UPS dağıtım panolarının imalatı,
Kompanzasyon panolarının imalatı,
MCC panolarının imalatı,
Step-Up Trafolar, DC ihtiyaç trafolarının temini,
Trafo ve Jeneratör nötr hücrelerinin imalatları,
Dizel jeneratörler, UPS, akü, redröser gruplarının temini,
Tüm ekipmana ait topraklamanın yapılması,
Tüm güç ve kumanda kablolarının temini ve montajlarının yapılması,
Otoprodüktör feederinin donatılması,
Saha enstrümanlarının temini ve montajının yapılması (Basınçlı hava, yağ,
governor vs…),

Mekanik ve elektrik montajların yapılması,

154 kV salt tesisinin yapılması işlerinin tamamında,
ANAHTAR TESLİMİ ÇÖZÜMLER SUNMAKTADIR
22
HES Tipik Tek hattı
Generatör 1
fideri
Generatör 2
fideri
İç ihtiyaç
trafo fideri
Regulator
besleme
Bara gerilim
ölçü
Tedaş ölçü
Tedaş ölçü
Tedaş fider
çıkışı
HES tipik elektrik tesisatı (2 türbin)
23
HES Tipik Elektrik Tesisatı
24
Orta Gerilim Hücreleri
*Schneider, Merlin Gerin ürünleri olan
•Metal clad OG hücreleri,
•Metal enclosed OG hücreleri,
•Metal enclosed, çekmeceli OG hücreleri ile,
*Lokal İmalatlarda temin edilmektedir.
25
Alçak Gerilim Pano Çözümlerimiz
AG Panoları TSE, CE ve ISO 9001–14001
standartlarında üretilmektedir.
Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler
SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır
26
Kompanzasyon Pano Çözümlerimiz
Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler
SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır
27
MCC Pano Çözümlerimiz
MCC Panoları TSE, CE ve ISO 9001–14001
standartlarında üretilmektedir.
Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler
SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır
28
Lokal Pano Çözümlerimiz
Lokal Panoları TSE, CE ve ISO 9001–14001
standartlarında üretilmektedir.
Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler
SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır
29
Transformatörler
•
6,3/ 36 kVA ve 0,4/ 36,5 kV ve 6000
kVA’nın üzerinde
•
İçeride veya dışarıda kullanılabilen,
•
Porselen Busingli
•
IEC standartlarında,
•
Bess, ABB, Transtek, Best
markalarında hermetik veya genleşme
depolu yağlı trafolar temin
edilebilmekte ve devreye alınmaktadır.
30
Trafo ve Jeneratör Nötr Dirençleri




Orta gerilim şebekelerinde
oluşan tek fazlı arıza
akımlarını transformatörlere
ve generatörlere zarar
vermeyecek seviyelere
indirilmesi,
Kısa devre arıza akımlarının
kesilmesiyle oluşan geçici
aşırı gerilimlerin sınırlanması,
Şalt cihazlarının uzun ömürlü
olmasının sağlanması,
Adım gerilimlerinin personel
için zararsız seviyelere
indirilmesi
31
Trafo ve Jeneratör Nötr Dirençleri
Nötr Toprakalama Direnci (Zn
Topraklama Trafosu ile)
6,3 kV 2000 A Nötr Topraklama
Direnci ile birlikte 6,3 kV 500 A
32
OTOMASYON ÇÖZÜMLERİ
33
Otomasyon Sisteminin Fonksiyonları
Start/Stop sıralı işlemleri,

Elektronik türbin denetleyicisinin izlenmesi ve kontrolü,

Hidrolik türbin denetleyicisinin izlenmesi ve kontrolü,

Türbin soğutma sisteminin izlenmesi ve kontrolü,

Türbin yataklarının yağlama sisteminin izlenmesi ve kontrolü
(sıcaklık çok yükseldiği zaman stop sırasının açması ile birlikte),

Jeneratör soğutma sisteminin izlenmesi ve kontrolü,

Demir ve jeneratör bobin sıcaklığının izlenmesi (sıcaklık çok
yükseldiği zaman stop sırasının açması ile birlikte),

Jeneratörün elektrik ölçümlerinin prosesi ,

Türbin, jeneratör, transformatör ünitesi ve makinenin tüm yardımcı
aletlerinin alarm prosesi,

Güç yönetim sistemi ,

Merkez havuz su seviyesinin kontrolü ,

Güç metre değerlerinin kaydı,

34













36 kV şalt tesisinin kontrolü ve izlenmesi,
24 V DC beslemesi dahil olmak üzere 400 V AC ve 24 V DC
yardımcı dağıtımın izlenmesi,
Transformatörlerin nötr noktası topraklama ayırıcılarının izlenmesi
ve kontrolü,
Isıtma ve havalandırmanın izlenmesi ve kontrolü,
Yangın algılamanın izlenmesi ve kontrolü,
Güvenlik sisteminin izlenmesi ve kontrolü ,
Drenaj pompalarının izlenmesi ve kontrolü ,
Dağıtım sisteminin izlenmesi ve kontrolü,
Tesisin İzlenmesi ve Kontrolü,
Senkronizasyon Sistemi,
Şalt Tesisinin (AG/ OG/ YG) İzlenmesi ve Kontrolü,
Otomatik/ Manuel – Lokal/ Uzaktan Kumanda Fonksiyonları,
Otomatik Devreye Giriş ve Çıkış Sıralı İşlemleri,
35
Otomasyon Sistem Elemanları












PLC Panoları,
Schnedier; Modicon Quantum, Premium, M340 Çözümleri,
Siemens; S7 400, S7 300 PLC Çözümleri,
Scada Sistem Donanımı,
Schnedier Vijeo Citect Scada Yazılımı,
Siemens WinCC Scada Yazılımı,
Santral’e Web üzerinden Uzaktan Erişim,
GPS Sistem ile 1ms Hassasiyet,
Fiber Optik Kablo, Bakır Kablo İle Haberleşme Altyapısı,
Ethernet Switchler,
110VDC/ 24VDC Akü Redresör Grupları
MGE/APC Kesintisiz Güç Kaynağı
36
PLC Panoları

Tesis (Common/ Plant) PLC
Panosu,

Ünite PLC Panosu,

Yükleme Havuzu (Intake ) /
Regülatör PLC Panosu,
37
Tesis PLC Panosunun Özellikleri












Bina İçi (Indoor) Kullanımına Uygun,
Schneider ve Siemens PLC Modülleri,
Endüstriyel PC, Dokunmatik Ekran,
Bakır Toprak Barası,
Voltmetre, %1 Hassasiyet,
Frekansmetre, %1 Hassasiyet,
Synchronoscope,
Watt Transducer, 4-20mA
Manual/Auto Switch,
Alarm Horn,
Alarm Susturma Anahtarı,
Primery ve Secondory PLC modülleri,
38
Tesis PLC Panosunun Fonksiyonları







Yükleme Havuzu Seviyesi,
Salt Panoları İzleme ve
Kontrolü,
Dizel Jeneratör Kontrolü,
İstasyon Servis Fonksiyonları,
Regülatör Aydınlatma,
Kapak Açma-Kapama
Pozisyon Takibi,
Gelen Su Debisi Bilgi ve
Kayıtları,
39
Ünite PLC Panosunun Fonksiyonları

Start/Stop Sıralı İşlemler,

Generatör ve Türbin Kontrolü,

Senkronizasyon,

Koruma Fonksiyonları,

Excitation Kontrol,

Inlet Vana Sistemi Kontrolü,

Hidrolik Sistem Kontrolü,

Yağlama (Lubrication) Sistem Kontrolü,

Ünite MCC Kontrolleri,
40
SCADA Sisteminin Fonksiyonları

Kontrol Odasından Santralın
İzlenmesi ve Kontrolü,

İnsan Makine Ara yüzü (HMI),

Santrale Ait Tüm Verilerin
Mimik Ekranlardan İzlenmesi,

Santrale Ait Alarm ve Olay
Yönetimi,

Gerçek Zamanlı ve Tarihsel
Veri İzlenmesi,

Tarihsel Veri Kaydetme,

İstatistiksel Proses Kontrol,

Raporlama,
41
Jeneratör ve Trafo Koruma
42
Jeneratör Senkronizasyon ve Koruma
Sistemleri
• Senkronizasyon
• Senkron kontrol
• Dead bus start
MFR 13 akıllı bir koruma birimidir.
Entegre voltaj ve akım giriş ölçümlerini
ölçer.
43
Jeneratör Senkronizasyon Sistemi
MRN3
Mains Decoupling Relay
ESDR 4T blok bağlantılı jeneratörler, motorlar
ve trafolar için akım differansiyel koruma
rölesidir.
• Alçak/ Yüksek gerilim koruma,
• Alçak/ Yüksek frekans koruma,
• Şebeke elektriği kesilmesi
durumunda jeneratörün çok hızlı
devreye girmesi
44
TİPİK SCADA ANA EKRAN TASARIMI
45
TİPİK SCADA ANA EKRAN TASARIMI
46
ALÇAK GERİLİM TEK HAT İZLEME EKRANI
47
ORTA GERİLİM TEK HAT İZLEME EKRANI
48
GENERATÖR RAPORLAMA EKRANI
49
Sıcaklık İzleme
50