Transcript Symptomen
Motoriekstoornissen van slokdarm en maag Circa 50% van de patienten die MDL-arts bezoeken heeft geen structurele (organische) afwijking aan het maagdarmkanaal …. ….maar een functionele aandoening of een functiestoornis upper esophageal sphincter (UES) diafragma Lower esophageal sphincter (LOS) Z-lijn Maagdarmmotoriek wordt aangestuurd door zenuwen in de wand van het maagdarmkanaal….. …… en cellen van Cajal • Submucosale plexus (Meissner) • Myenterische plexus (Auerbach) Interstitiële cellen van Cajal circulaire spierlaag longitudinale spierlaag … gereguleerd door het autonome zenuwstelsel Sympathisch zenuwstelsel Parasympathisch zenuwstelsel De nervus vagus slokdarmmotoriek pharynx Onderzoekstechnieken: UES • endoscopie dwarsgestreept spierweefsel glad spierweefsel LES • manometrie • Röntgen (barium) 50 slik mmHg pharynx 0 50 UES mmHg 0 50 mmHg 0 50 peristaltiek mmHg 0 50 mmHg 0 50 mmHg relaxatie LES 0 25 mmHg 0 seconden Achalasie gevorderd stadium beginstadium Normaal 50 Achalasie 50 mmHg mmHg 0 50 0 50 mmHg mmHg 0 50 0 50 mmHg mmHg 0 0 50 50 mmHg mmHg 0 0 pharynx UES 50 mmHg LES ontbrekende peristaltiek mmHg 0 0 50 50 mmHg mmHg 0 25 0 50 mmHg niet-relaxerende LES 0 seconden 50 mmHg 0 seconds Achalasie • Relatief zeldzaam • Verworven • Alle leeftijden • Degeneratie van zenuwcellen in slokdarmwand en vagus Symptomen: • Dysfagie (vast en vloeibaar) • Regurgitatie (niet-zuur) • Retrosternale pijn Behandelingsmogelijkheden bij achalasie Gladde-spier-relaxantia • calciumkanaalblokkers • nitroglycerine Pneumodilatatie Chirurgische myotomie (Heller) Injectie met botuline-toxine (Botox), 4 x 25 IE Slokdarm-spasmen • 50 Slokdarm-spasmen mmHg pharynx 0 50 UOS mmHg 0 50 mmHg 0 100 mmHg 0 100 mmHg 0 100 simultane contracties, krachtig en lang van duur mmHg 0 25 mmHg LOS 0 seconds 150 mmHg Oes 0 150 mmHg Oes 0 645 mmHg 150 mmHg Oes 0 150 mmHg Oes 0 25 LOS mmHg 0 25 mmHg Fundus 0 30 seconds Ambulante 24-uurs slokdarm-manometrie Slokdarm-spasmen Symptomen: • Retrosternale pijn • Dysfagie Slokdarm-spasmen Symptomen: • Retrosternale pijn • Dysfagie Therapie: • Gladde spierrelaxantia • Botox (10 x 10 IE) • Lange myotomie Ambulante 24-uurs slokdarm-manometrie Notenkraker-slokdarm 50 mmHg pharynx 0 50 UES mmHg 0 100 mmHg esophagus 0 100 mmHg esophagus 0 100 mmHg esophagus 0 100 mmHg esophagus 0 25 mmHg LES 0 seconds Notenkraker-slokdarm 100 mmHg 0 Oes 100 mmHg 0 Oes 100 mmHg 0 Oes 100 mmHg LOS 0 100 mmHg Fundus 0 30 seconds Notenkraker-slokdarm is NIET radiologisch of endoscopisch te herkennen ‘ een notenkraker ! ’ Notenkraker Kurkentrekker 50 Ineffectieve slokdarmmotoriek mmHg pharynx 0 50 UES mmHg 0 50 mmHg 0 50 mmHg 0 50 mmHg 0 50 mmHg 0 25 mmHg LES 0 seconden 50 mmHg pharynx 0 50 UES mmHg 0 50 mmHg 0 50 mmHg 0 50 mmHg 0 50 mmHg 0 25 mmHg LES 0 seconden Ineffectieve slokdarmmotoriek Oorzaken • idiopathisch • secundair • sclerodermie • refluxziekte • diabetes Symptomen dysfagie Therapie dieet-aanpassing prokinetica (weinig effectief) Conventionele Manometrie Hoge-resolutie manometrie geperfundeerd ‘solid-state’ 36-kanalige HRM catheter hoogtekaart Pharynx-contractie UES UES-relaxatie ‘transition zone’ peristaltiek LES-relaxatie LES Maagmotoriek proximale maag: langzame (tonische) relaxaties en contracties pacemakergebied distale maag: peristaltische contracties Diagnostiek bij maagmotoriekstoornissen • Gastroscopie • Maagledigingsonderzoek - Scintigrafie - C13-ademtest Maagledigingsonderzoek m.b.v. scintigrafie Maagledigingsonderzoek m.b.v. scintigrafie % activiteit in maag 100 vast 80 60 40 vloeibaar 20 0 0 30 60 90 tijd na maaltijd (min) 120 150 13C-octaanzuur-ademtest 13C-octaanzuur uitademingslucht alveoli 13C-octaanzuur 13CO2 Oorzaken vertraagde maaglediging (gastroparese) • • • • • • Geneesmiddelen – Anticholinergica – Morfinomimetica Diabetes mellitus Postoperatief Bij ernstige ziekte Na vagotomie Idiopathisch Vagotomie truncaal selectief Functionele dyspepsie Gekenmerkt door: • Dyspeptische klachten • • Chronisch, intermitterend Afwezigheid van organische pathologie – Vol, opgeblazen gevoel in bovenbuik – Pijn in bovenbuik – Misselijkheid, braken Functionele dyspepsie Mechanismen • Gestoorde maagmotoriek • • Verhoogde visceroperceptie Helicobacter pylori ~ 35% – Verminderde relaxatie proximale maag – Vertraagde maaglediging ~ 50% ~ 5% Oorzaken versnelde maaglediging (dumping) • • Vagotomie Distale maagresectie Billroth II end-to-side gastrojejunostomie Billroth I end-to-end gastroduodenostomie Behandeling vertraagde maaglediging • • • • Dieet (frequente kleine maaltijden, vetbeperkt) Prokinetica – domperidon, metoclopramide – erythromycine Voeding via dunne darm (sonde, PEJ) Partiële / subtotale / totale maagresectie Behandeling versnelde maaglediging • Dieet (anti-dumping-dieet) Dank voor Uw aandacht …