Transcript 1.İşsiz və peşə ehtiyacı olan ailə üzvləri “Peşə təlimi və iş yerlərinin
Azərbaycanda sosial təminat islahatları: Müvəffəqiyyətlər və gələcək perspektivlər
Babək Hüseynov Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi Sosial təminat siyasəti şöbəsi
Bakı 9 aprel 2013
90 cı illərin ortaları: müşahidə olunan problemlər • bir iqtisadi formasiyadan digərinə transformasiya zamanı iqtisadi böhranın yaranması; • iqtisadi əlaqələrin itirilməsi; • yeni iqtisadi əlaqələrin qurulmaması • kəskin inflyasiya; • 1.000.000 nəfərdən artıq məcburi köçkün və qaçqınların mövcudluğunu;
90 cı illərin sonları: atılmış addımlar • ölkə iqtisadiyyatının tənəzzüldən çıxarılması; • daxili sabitliyin təmin edilməsi; • dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsi
90 cı illərin sonları: qəbul edilmiş Qanunlar • Şəhid adının əbədiləşdirilməsi və şəhid ailələrinə edilən güzəştlər haqqında; • Çernobıl qəzasının ləğvində iştirak etmiş və həmin qəza nəticəsində zərər çəkmiş vətəndaşların statusu və sosial müdafiəsi haqqında; • Veteranlar haqqında; • O cümlədən, şəhid ailələrinin, qaçqınların və məcburi köçkünlərin, Vətən müharibəsi və 20 Yanvar əlillərinin, veteranların sosial təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində çoxsaylı Fərman və Sərəncamlar
2000-2006 cı illər: Sosial siyasətin başlıca istiqamətləri • Pensiya islahatları; • Sığorta-pensiya sisteminin müavinət sistemindən ayrılması; • Əmək pensiyaları haqqında Qanun; • Sosial müavinətlər haqqında Qanun; • Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdləri • Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında Qanun.
Aylıq sosial müavinətlər • Yaşa görə müavinət • Əlilliyə görə müavinət • SİM 18-yaşınadək uşaqlara müavinət • Ailə başçısını itirməyə görə müavinət • Müharibə veteranlarına müavinət • Şəhid ailələrinə kommunal, nəqliyyat və digər xidmətlərə gorə müavinət • Bəzi kateqoriya şəxslərin uşaqlarına müavinət • Qəyyumluğa görə müavinət • Bir yaşınadək uşağı olan aztəminatlı ailələrə müavinət • Dövlət qulluqçularına ömürlük müavinət • Müddətli hərbi xidmətdə olanların uşaqlarına ödənilən müavinət
Birdəfəlik sosial müavinətlər • Radiasiya qəzası nəticəsində zərə çəkmiş şəxslərə hər il müalicə üçün müavinət • Dəfn üçün müavinət • Uşağın anadan olmasına görə müavinət • Əmək zədəsi və peşə xəstəliyi nəticəsində sağlamlığı pozulmuş işçiyə və ya bu səbəbdən həlak olmuş şəxslərə birdəfəlik və aylıq müavinət • Penitensiar müəssisələrdən cəza çəkmədən azad edilmiş şəxslərə sosial adaptasiya üçün birdəfəlik ödənc
Azərbaycan Respubliksı Prezidentinin təqüdü • • Müharibə, 20 yanvar, ÇAES – də hərbi xidmət keçmiş əlillərə prezident təqaüdləri • Şəhid ailələrinə ödənilən prezident təqaüdü • Xalq və Əməkdar adlara görə ödənilən prezident təqaüdləri • Milli qəhrəmanlara ödənilən prezident təqaüdü • 1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarına prezidentinin təqaüdü fərdi prezident təqaüdü
Aylıq və birdəfəlik sosial müavinətlər və təqaüdlər, onların ödənişi üzrə statistik məlumat 01 yanvar 2013 və kompensasiyaların cəmi cü il tarixinə Aylıq və birdəfəlik sosial müavinətlərin,təqaüdlərin – 473.003 nəfər O cümlədən, Sosial müavinətlər və kompensasiyalar – 437.845 nəfər Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdləri – 35.158 nəfər Cəmi Xərclənmiş vəsait Sosial müavinətlər və kompensasiyalar – 182,2 mln manat Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdləri – 51,3 mln manat – 233,5 mln manat
• Ədalətlilik • Bərabərlik • Ünvanlılıq Ünvanlı dövlət sosial yardımı
Ünvanlı dövlət sosial yardımı • Ünvanlı sosial yardım aztəminatlı ailələrə dövlət tərəfindən verilən pul yardımıdır; • Sosial yardımın məbləği ailənin orta aylıq gəliri ilə hər bir ailə üzvü üçün ehtiyac meyarının məcmusu arasında yaranan fərq məbləğində hesablanır; • Ehtiyac meyarı ünvanlı dövlət sosial yardımının təyin edilməsi üçün təsdiq olunan bir həddir və hər il dövlət büdcəsi ilə birlikdə Milli Məclisdə təsdiq edilir.
Ünvanlı dövlət sosial yardımı 2006 cı il 2007-ci il 2008-ci il 2009-cu il 2010-cu il 2011-ci il 2012-ci il 2013 cü il Ehtiyac meyarının orta illik məbləğinin artım tempi
30 37,5 50 60 65 75 84 93
manat manat manat manat manat manat manat manat
Ünvanlı dövlət sosial yardımı Ehtiyac meyarının həddinin orta illik məbləğinin yaşayış minimumuna nisbəti 2006 cı ildə 2007 ci ildə 2008 ci ildə 2009 cu ildə 2010 cu ildə 2011 ci il ildə 2012 ci il ildə 2013 cü il ildə 51,7 % (YM 58,6 % (YM 71,4 % (YM 71,4 % (YM 74,7 % (YM 78,9 % (YM 77,8 % (YM 80,1 % (YM – 58 manat) – 64 manat) – 70 manat) – 84 manat) – 87 manat) – 95 manat) – 108 manat) – 116 manat)
Ünvanlı dövlət sosial yardımı 01 yanvar 2013 cü il tarixə ÜSY alan ailələrin sayı ailə üzvlərinin sayı Hər ailəyə düşən sosial yardımın orta aylıq məbləği
136 023
ail ə 548 668 nəfər
113.42
manat Hər bir ailə üzvünə düşən sosial yardımın məbləği
5,68
manat 2012 ci ildə dövlət büdcəsindən ayrılmış vəsait 207.000.000 manat
Birdəfəlik sosial yardım – Özünədəstək proqramı İlkin mərhələdə pilot olaraq seçilmiş rayonlar Masallı, İsmayıllı, Xaçmaz rayonları, Bakı şəhəri Nizami rayonu Növbəti mərhələdə pilot olaraq seçilmiş rayonlar Sumqayıt şəhəri və Daşkəsən, Ağstafa, Qazax, Tovuz, Ağcəbədi, Beyləqan, Fizuli, Ağdam rayonları Ümumilikdə proqrama 271 ailə cəlb olunmuşdur.
Birdəfəlik sosial yardım – Özünədəstək proqramı İlkin nəticələr Proqramda iştirak edən ailələrin
96
faizi (261 ailə) «Ailənin fəaliyyət planı»nda qeyd olunan şərtləri və ailəni təmsil edən şəxslə bağlanmış “Sosial müqavilə”də əks olunmuş öhdəlikləri uğurla yerinə yetirmişdir.
Proqramda iştirak edən ailələrin olmayan bilməmişlər.
səbəblərdən
2,5
(fors-major) faizi (6 ailə) özlərindən asılı öhdəlikləri yerinə yetirə Proqramda iştirak edən ailələrin
1,5
faizi (4 ailə) “«Ailənin fəaliyyət planı»nda qeyd olunan şərtləri və ailəni təmsil edən şəxslə bağlanmış “Sosial müqavilə”də əks olunmuş öhdəlikləri pozaraq verilən vəsaiti aidiyyəti üzrə xərcləməmişdir.
Sosial Dəstək Fondu • Birdəfəlik sosial yardımların maliyyələşdirilməsi; • Aztəminatlı ailələr güzəştli sosial kreditlərin verilməsi; • Mövcud ünvanlı sosial yardım proqramının icrasına ayrılan maliyyə vəsaiti və ştat vahidləri çərçivəsində formalaşdırılması.
Sosial xidmət haqqında AR Qanunu Sosial xidmətin formaları: • evdə (səyyar); • yarımstasionar (günərzi); • stasionar; • sosial-məsləhət yardımı;
Sosial xidmət haqqında AR Qanunu Sosial xidmətin növləri • sosial-məişət; • tibbi-sosial; • sosial-psixoloji; • sosial-pedaqoji; • sosial-iqtisadi; • sosial-hüquqi; • palliativ.
Azərbaycan 2020: atılacaq addımlar • İşləyən vətəndaşların layiqli həyat səviyyəsini təmin etmək məqsədi ilə iqtisadiyyatın inkişafından asılı olaraq minimum əməkhaqqı məbləğinin tədricən minimum yaşayış standartlarına və Avropa ölkələrində müəyyən edilmiş normativə-orta aylıq əməkhaqqının 60 faizi məbləğinə çatdırılması istiqamətində tədbirlər görüləcək; • əhalinin ümumi gəlirlərində əməyin ödənilməsi payının artırılması üçün işlərin davam etdirilməsi və sosial müdafiə sahəsində müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi əsasında əhalinin gəlirlər üzrə diferensiasiyasının azaldılmasına nail olunacaqdır; • qeyri-formal məşğulluğun qarşısının alınması üzrə ciddi tədbirlər görüləcəkdir.
Azərbaycan 2020: atılacaq addımlar • Əhalinin sosial təminat sistemi daha da təkmilləşdiriləcək; • sosial xidmət göstərən dövlət müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, onların növləri və şəbəkəsinin genişləndirilməsi ilə yanaşı, bu sahədə fəaliyyət göstərən qeyri dövlət və qeyri-kommersiya təşkilatları sektoru inkişaf etdiriləcəkdir; • Sosial müavinətlər unifikasiya ediləcək, onların məbləğlərinin artırılması üzrə həyata keçirilən tədbirlər davam etdiriləcəkdir; • Uşaqlı ailələrə verilən müavinət sistemi təkmilləşdiriləcəkdir; • Ölkədə müasir sosial müdafiə sisteminin qurulması və yoxsulluğun azaldılması məqsədi ilə ailələrin sosial yardımlara olan ehtiyacının müəyyən edilməsi qaydaları təkmilləşdiriləcək.