Transcript Commerciele vs. fiscale winstbepaling

Commerciële versus fiscale
winstbepaling
Prof. Dr. Martin Hoogendoorn RA
1
Grondslag voor winstbepaling
Commerciële
winstbepaling
Fiscale winstbepaling
Getrouw beeld:
- volgens maatschappelijk
aanvaardbare normen
(RJ-Richtlijnen)
- In overeenstemming met
IFRS
Goed
koopmansgebruik
(hetgeen door de
bedrijfseconomie
wordt voorgeschreven,
tenzij de belastingwet
anders bepaalt)
2
Doelstellingen
Commerciële
winstbepaling
Fiscale winstbepaling
Gericht op een verantwoord
oordeel t.b.v. economische
beslissingen door o.a.
-aandeelhouders
-obligatiehouders
-banken
Vaststellen van het
belastbaar bedrag
 Zo hoog mogelijke winst
 Zo laag mogelijke winst
3
Verschillen in de praktijk
• Onderzoek Belastingdienst in 1997
– 1566 belastingplichtige vennootschappen
– Verschil fiscale en commerciële winst bij
73,6% van de ondernemingen
– Gemiddeld 4 verschillen per jaarrekening
– Totaal fiscale winsten 3 miljard gulden
– Totaal commerciële winsten 5 miljard gulden
• Verschillen leiden tot latente belastingen in
de commerciële jaarrekening
4
Overeenkomsten
Commerciële
winstbepaling
Fiscale winstbepaling
• Schattingen
- gebruiksduur materiële vaste activa
- lagere bedrijfswaarden
- omvang voorzieningen (indien fiscaal erkend)
• Eenduidige stelselkeuzes
- verplichte activering kosten
- percentage of completion methode
5
Tijdelijke verschillen
Commerciële
winstbepaling
• fifostelsel voorraden
• activering
ontwikkelingskosten
• boekwinst bij verkoop
direct nemen
• ongerealiseerde
waardestijgingen effecten
in resultaat
• idem koersverschillen op
leningen
Fiscale winstbepaling
• lifostelsel voorraden
• ontwikkelingskosten in
resultaat
• boekwinst bij verkoop in
herinvesteringsreserve
• waardestijgingen effecten
pas bij realisatie in
resultaat
• idem koersverschillen op
leningen
6
Definitieve verschillen
Commerciële
winstbepaling
• actuele waarde
• herwaardering bij
overname
• deelnemingen tegen
netto-vermogenswaarde
• afschrijving goodwill
• alle boetes zijn kosten
Fiscale winstbepaling
• historische kosten
• geen herwaardering bij
overname
• deelnemingen tegen
kostprijs
• geen afschrijving goodwill
• niet alle boetes zijn kosten
7
Enkelvoudige versus geconsolideerde
jaarrekening
• Harmonisatie fiscale en commerciële winstbepaling
betreft primair de enkelvoudige jaarrekening
• Maar commercieel leiden enkelvoudige en
geconsolideerde jaarrekeningen tot gelijk eigen
vermogen en resultaat
– Via waardering deelnemingen tegen netto-vermogenswaarde
• IFRS vereist in enkelvoudige jaarrekening waardering
deelnemingen tegen kostprijs
– Idem in meeste andere landen
8
Fiscale grondslagen voor kleine
ondernemingen
• Sinds 2007 kunnen kleine ondernemingen de fiscale
grondslagen van waardering en resultaatbepaling hanteren
(ipv die in Titel 9)
– Integrale toepassing
– Presentatie en toelichting wel volgens Titel 9
• RJ-Uiting 2011-4
– Deelnemingen mogen tegen nettovermogenswaarde worden
gehanteerd als de belastingautoriteiten dat toestaan
• Evt. wettelijke reserves vormen
– Acute vpb-last in jaarrekening
• Fiscale correcties retrospectief verwerken
– Herinvesteringsreserve en fiscale kostenegalisatiereserve buiten
resultaat om
9
Internationale ontwikkelingen
• Gee, Haller & Nobes (2010)
• Vergelijking UK en Duitsland inzake grote
ondernemingen
• Rond 1995 waren deze landen uitersten (UK:
volledige loskoppeling, Duitsland:
Massgeblichkeit)
• Anno 2010: Verschillen tussen beide landen zijn
vrijwel verdwenen
– Loskoppeling (‘disconnection’) zowel voor
geconsolideerde als enkelvoudige jaarrekening
10
IFRS
• Achtergronden van verdere loskoppeling in de
wereld:
–
–
–
–
Belang van fair value accounting
Realisatiebeginsel in veel gevallen losgelaten
Voorzichtigheidsbeginsel speelt beperkte rol
Verplichte waardering immateriële activa, soms
zonder afschrijvingen
– Pensioenvoorzieningen met ‘doorkijk’ naar
pensioenfonds
– Kosten aandelenopties in het resultaat
11
Opheffing van verschillen ?
• Gezien verschil in doelstelling niet wenselijk:
– Commerciële winst is geen uitkeerbare winst
– Ongerealiseerde resultaten worden opgenomen in
herwaarderingsreserve of ingehouden in verband met
financieringsstructuur
– Fiscale winst leidt direct tot uitkering
– ‘ Different concepts of profit for different purposes’
12
Ontwikkelingen
• IFRS verandert regelmatig
• IFRS is op sommige punten ‘rules-based’ (en
daarmee niet echt ‘bedrijfseconomisch’)
• Fiscale invloeden op IFRS zijn onwenselijk
• XBRL / SBR maakt koppelingen mogelijk
– IFRS Taxonomy
13
Slotbeschouwing
• De verschillen tussen fiscale en commerciële
winst worden eerder groter dan kleiner
• Op zich is dat geen probleem
• XBRL biedt mogelijkheden om de
administratieve lasten van de verschillen te
beperken
14