Transcript Zespół Aspergera. Prawie wszystko o chorobie

ZESPÓŁ ASPERGERA
- przyczyny, objawy,
funkcjonowanie
Opracowała : Karolina Dyrda
Wprowadzenie



W 1944 r. psychiatra Hans Asperger pochodzący z
Austrii opisał dziwne zachowania kilkorga dzieci
przebywających w jego klinice.
Dzieci te, według niego były do siebie podobne pod
kątem pewnych wzorców zachowania i wyglądu.
Artykuł Lorny Wing opublikowany w 1981 roku
opisywał dzieci, przypominające według niej te,
które opisał wcześniej Asperger.
Wprowadzenie

przypadki opisane przez Kannera w 1943r.

przypadki opisane przez Aspergera w 1944r.

ZA jako jednostka chorobowa we wstępnej wersji
Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO z 1990r.
Opracowała: Joanna Grochowska
ZA/Autyzm
Jakościowe nieprawidłowości w zakresie:
 rozwoju społecznego, zwłaszcza do
uczestnictwa w naprzemiennych
interakcjach społecznych,
 komunikacji (słownej i bezsłownej),
 zachowań, aktywności i zainteresowań
(od 5% do 15% badanej populacji HFA i ZA, w
normie intelektualnej nie wykazuje żadnych
szczególnych zainteresowań – za: A. Rynkiewicz
„Zespół Aspergera”)
Autystyczne spektrum (ASD)
AUTYZM DZIECIĘCY
Głęboki poziom zaburzeń
ZESPÓŁ ASPERGERA
Niski poziom zaburzeń
Diagnoza a funkcjonowanie
językowe
Zaburzenia
języka
Zaburzenia
funkcjonowania
poznawczego
Ograniczenia
w myśleniu werbalnym
(meta-myślenie)
Różnice w diagnozowaniu Zespołu
Aspergera i autyzmu dziecięcego



Różnica w diagnostyce obu zespołów odnosi się
również do wieku diagnozowanych dzieci
średni wiek diagnozy dzieci z zespołem
Aspergera wynosi osiem lat
autyzm dziecięcy wykrywany jest około
trzeciego roku życia.
Diagnoza różnicowa i
współwystępowanie






zaburzenia zachowania,
ADHD/ADD,
dysleksja (trudności z nauką oraz
płynnym pisaniem i czytaniem
pojedynczych wyrazów)
dysgrafia (mało staranne, nieczytelne
pismo),
zaburzenia psychiczne (depresje,
nerwice, zaburzenia obsesyjnokompulsywne, zaburzenia lękowe),
zaburzenia osobowości, inne.
Inne kryteria diagnostyczne

Szwedzki badacz Christopher Gillberg
zajmujący się Zespołem Aspergera na
podstawie kryteriów diagnostycznych DSM
IV oraz własnych obserwacji dzieci z tym
zaburzeniem, określił sześć kryteriów
diagnostycznych.
Kryteria diagnostyczne zespołu
Aspergera wg Christophera Gillberga
1. Zaburzenia w sferze relacji społecznych (skrajny
egocentryzm)
(przynajmniej dwa z następujących):
 niezdolność do interakcji z rówieśnikami
 brak chęci do nawiązywania kontaktów z
rówieśnikami;
 słabe rozumienie sygnałów społecznych
 niewłaściwe społeczne i emocjonalne zachowania
Kryteria diagnostyczne zespołu
Aspergera wg Christophera Gillberga
2. Całkowicie pochłaniające wąskie zainteresowania (przynajmniej
jedno z następujących):
 wykluczenie innych działań
 powtarzające się zaangażowanie w daną aktywność
 więcej odtwarzania niż działań celowych
3. Narzucanie codziennych zajęć i zainteresowań (przynajmniej
jedno z następujących):
 sobie, w różnych aspektach życia
 innym
Kryteria diagnostyczne zespołu
Aspergera
4. Zaburzenia mowy i języka (przynajmniej trzy z
następujących):
 opóźniony rozwój
 powierzchownie doskonały, ekspresyjny język
 formalny, pedantyczny język
 dziwna prozodia, osobliwe cechy głosu
 upośledzenie rozumienia, obejmujące błędną
interpretację znaczeń dosłownych i ukrytych
Kryteria diagnostyczne zespołu
Aspergera
5. Zaburzenia komunikacji niewerbalnej
(przynajmniej jedno z następujących):
 ograniczona gestykulacja
 niezdarna lub niezręczna mowa ciała
 ograniczona mimika twarzy
 niewłaściwa ekspresja
 osobliwe, chłodne spojrzenie
6. Niezdarność ruchowa.
Sławne osoby z ZA
Albert Einstein
Izaak Newton
Eric Satie
INNE SŁAWNE OSOBY
POSIADAJACE CECHY ZESPOŁU
ASPERGERA:
ANDY WARHOL
ARTUR SCHOPENHAUER
CHARLES DE GAULLE
INNE SŁAWNE OSOBY
POSIADAJACE CECHY ZESPOŁU
ASPERGERA:

ARCHIMEDES
MICHAŁ ANIOŁ

CHARLES DARWIN
Problemy charakterystyczne dla
osób z zespołem Aspergera
- Deficyty w zakresie odbioru i
przetwarzania bodźców sensorycznych
- Problemy w zakresie rozwoju czynności
poznawczych:
• zaburzenia w zakresie teorii umysłu
• zaburzenia w zakresie centralnej koherencji
- Zaburzenia funkcji wykonawczych
Integracja sensoryczna
• organizacja wszystkich odbieranych bodźców
proces, w którym mózg człowieka otrzymując informacje ze
zmysłów dokonuje ich:


rozpoznania,

segregowania,

interpretacji,

integruje je ze sobą i z poprzednimi
doświadczeniami,


i na tej podstawie tworzy
odpowiednią reakcję

(celowe, efektywne działanie)
Czy więc są zaburzenia sensoryczne?
•są to zaburzenia odbioru i integracji bodźców
sensorycznych (zmysłowych) w mózgu
• powstają gdy informacje pochodzące z różnych zmysłów nie
łączą się w jasną i spójną całość
Dotyczą następujących zmysłów:
• równowaga – układ przedsionkowy w uchu wewnętrznym,
rejestruje ruch i zmiany pozycji głowy, związany z siłą grawitacji
• propriocepcja (czucie głębokie: dotyk, nacisk, ból, temperatura)
– receptory w mięśniach, ścięgnach i stawach, dają nam poczucie pozycji ciała
• dotyk (czucie powierzchniowe) - receptory w skórze,
błonie śluzowej jamy ustnej i nosa
• słuch - receptory w uchu wewnętrznym
w narządzie Cortiego
• wzrok - receptory w siatkówce oka
• smak - receptory w błonie śluzowej języka,
gardła, krtani
• węch - receptory w błonie śluzowej nosa
i w jamie ustnej
Model poziomów integracji sensorycznej wg
Violet F.Maas (na podstawie J.Ayres)
Poziom I:
Rozwój percepcji wrażeń: dotykowych, proprioceptywnych, przedsionkowych,
wzrokowych i słuchowych
Poziom II:
Planowanie ruchu, duża motoryka
Integracja dwóch stron ciała
Poziom III:
Bardziej precyzyjna/różnicująca percepcja wrażeń dotykowych, wzrokowych,
Planowanie-mała motoryka,
Rozwój lateralizacji kinestetycznych i percepcji przestrzeni
Poziom IV:
Czytanie, pisanie, liczenie, myślenie koncepcyjne
Schemat ciała
PROFIL SENSORYCZNY
Osoby z ZA/HFA wykazują:

przeciążenia sensoryczne na dotyk, dźwięk, światło, smak lub zapach,

chwilowe niedosłyszenia lub niedowidzenia,

osłabioną wrażliwość lub nadwrażliwość ciała na ból lub temperaturę




zniekształcenia głębokości obrazu – obrazy mogą wydawać się bliżej lub dalej niż są
w rzeczywistości, mogą być także postrzegane jakby się poruszały,
trudność z przekazywaniem informacji za pomocą kilku zmysłów jednocześnie,
współtowarzyszące wrażenia uczuciowe, tak zwane synestezje, na przykład widzenie
różnych kolorów lub odczuwanie różnych zapachów w reakcji na różne dźwięki
muzyki
Za: Agnieszka Rynkiewicz „Zespół Aspergera” (Harrison, Hare, 2004)
Występowanie zaburzeń w
odbiorze i integrowaniu bodźców
zmysłowych powoduje:
- dysfunkcje w rozwoju
poznawczym,
- motorycznym
- oraz w zachowaniu dziecka.
czynności
poznawcze
teoria
umysłu
Teoria umysłu

1. rozpoznawanie i rozróżnianie własnych stanów umysłowych
(emocjonalnych i motywacyjnych)

- wiedza kiedy i o czym się myśli, czego się pragnie, do czego się zmierza.

- umiejętność określenia czynników, które wpływają na motywację (np.
czyjeś krytyczne oceny czy uwagi), na myślenie (np. brak lub posiadanie
jakiś informacji) i na działanie (np. posiadane umiejętności),

2. obserwacja własnej aktywności umysłowej ,

3. wnioskowanie o analogicznych stanach umysłowych występujących u
innych ludzi w określonych okolicznościach (na podstawie obserwacji
zachowań oraz wiedzy o ludzkim umyśle),

4. przewidywanie zachowania ludzi w określonych okolicznościach (na
podstawie obserwacji zachowań oraz wiedzy o ludzkim umyśle).

Opracowanie: Małgorzata Młynarska „Autyzm w ujęciu psycholingwistycznym”
Simon Baron-Cohen (ur. 1958)

brytyjski psychopatolog, profesor na Wydziale
Psychiatrii i Psychologii Eksperymentalnej
Uniewrsytetu w Cambridge.
„The essential difference” (Istotna różnica”)


Hipersystematyzacyjna teoria autyzmu
Zaburzenia ze spektrum autyzmu są
stanem nierównowagi między dwoma
rodzajami inteligencji: empatyzacji
(potrzebnej do rozumienia ludzi) i
systematyzacji (potrzebnej do
klasyfikowania przedmiotów)
„The essential difference” (Istotna różnica”)


Autyzm = „skrajnie męski” sposób
patrzenia na rzeczywistość, w
przeciwieństwie do kobiecego (więcej
zdolności empatycznych)
Inne spojrzenie na autyzm – jako na
odmienny styl myślenia
Badania prof. Simona Barona - Cohena




Badania: podwyższony poziom testosteronu w
okresie płodowym powoduje zaburzenia ze
spektrum autyzmu
Nie wiadomo co jest przyczyną podwyższonego
poziomu testosteronu
Badania wskazują, że odpowiadają za to czynniki
genetyczne i środowiskowe
Testosteron może wpływać na mózg, zmieniając
układ połączeń między neuronami i
neuroprzekaźniki
Badania prof. Simona Barona - Cohena




Badacze określali stężenie testosteronu, badając próbki
wód płodowych
po urodzeniu przyglądano się nadal rozwojowi dzieci
W wieku 18 i 46 miesięcy, przebadano je testami na
zaburzenia autystyczne (jak często dziecko spogląda na
twarz matki, jak rozbudowany jest jego słownik)
Udało się wykazać istnienie związku między
zachowaniem malucha na tak wczesnych etapach
rozwoju a stężeniem testosteronu w okresie prenatalnym
Badania prof. Simona Barona - Cohena




Badania powtórzono w wieku 8 lat
matki wypełniały kwestionariusz AQ
Barona Cohena
Korelacja nie jest idealna ale wynik okazał
się istotny statystycznie
Planowane jest rozszerzenie zakresu
badań
centralna
koherencja
Zaburzenia w zakresie
centralnej koherencji
o niezdolność do zrozumienia głównej idei
zadania;
o postrzeganie wszystkich szczegółów jako
równie ważnych;
o przewaga pamięci odtwórczej (słuchowej,
wzrokowej) nad pamięcią deklaratywną;
o uczenie się schematyczne, bez
wychwytywania sensu;
o
Opracowała: Joanna Grochowska
Zaburzenia w zakresie
centralnej koherencji
o preferowanie uczenia się sekwencjami, krok po
o
kroku, często tracąc z oczu sens całości zadania;
trudności z nowymi sytuacjami i nauką;
powolne przetwarzanie informacji;
„sztywny” sposób myślenia;
interpretowanie dosłowne;
skupianie się na nieistotnym detalu.
o
Opracowała: Joanna Grochowska
o
o
o
o
Zaburzenia w zakresie centralnej
koherencji
Zaburzenia funkcji
wykonawczych
o Trudności z planowaniem;
o Niezdolność do przełączania się między zadaniami;
o Niezdolność do generowania nowych pomysłów;
o Nieumiejętność inicjowania i podtrzymywania
działań zmierzających do osiągnięcia określonego
celu;
o Nieumiejętność elastycznego dostosowywania się do
charakteru zadania, utrzymania koncentracji na
zadaniu i pobudzenia poznawczego potrzebnego do
jego wykonania
Autyzm i zespół Aspergera – J. Komender, G. Jagielska, A. Bryńska
Zespół Aspergera



zaburzenie pojawia się we wczesnym
dzieciństwie
pierwsze objawy zaobserwować można
już w pierwszym roku życia
pełna gama zachowań ujawnia się do 36
miesiąca życia
Przyczyny Zespołu Aspergera



Przyczyny powstawania Zespołu Aspergera jaki i
autyzmu nie są dokładnie znane
Wiadomo, że istotą tych zaburzeń są dysfunkcje
mózgowe, jednak mechanizm ich powstawania nie
został jednoznacznie określony
Głównym nurtem poszukiwań są teorie biologiczne i
poznawcze
Przyczyny Zespołu Aspergera

•
•
•
Teorie biologiczne
Przyczyny genetyczne
Uszkodzenie układu nerwowego
Urazy okołoporodowe
Inne przyczyny na podłożu
biologicznym




•
•
•
•
•
•
zmiana w sposobie myślenia o zaburzeniach ze spektrum autystycznego
aktualnie rozpatruje się te problemy nie jako chorobę zlokalizowaną w mózgu ale
jako zaburzenie całego ustroju
podatność genetyczna i czynniki środowiskowe, które hamują i zaburzają rozwój
dzieci
do dodatkowych czynników będących przyczyną zaburzeń należą:
zaburzenia metaboliczne, przede wszystkim nietolerancja glutenu i kazeiny oraz
niedobory metaboliczne i niedobory substancji odżywczych
zespół nieszczelnego jelita
szczepienia w okresie niemowlęcym
infekcje w okresie niemowlęcym i kuracje antybiotykowe
alergie i obniżona odporność
zmiany biochemiczne – nieefektywne usuwanie substancji toksycznych
„Mogłabym opowiedzieć Ci dużo więcej, ale zamiast tego,
na zakończenie, podzielę się z Tobą tylko jeszcze jedną
refleksją. Nie roztkliwiaj się nade mną za bardzo, nie próbuj
mnie leczyć lub zmieniać. Gdybyś przeżył z moim umysłem
zaledwie jeden dzień, mógłbyś wzruszyć się do łez na
widok piękna, jakie ja odczuwam swoimi zmysłami, patrząc
na nasz świat. I chociaż siła tego piękna przytłacza mnie
czasami, nie zamieniłabym najdrobniejszej jej części na to,
co nazywamy potocznie „normalnością””.
Za: Agnieszka Rynkiewicz „Zespół Aspergera. Innymózg. Inny umysł”.
Autorka jest 48 letnia kobieta z ZA
dziękuję
[email protected]