Transcript Slayt 1

Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar
• Kanalların kapasitesi, akış kesitinin ve
su hızının bir fonksiyonudur.
• Su hızı büyük ölçüde kanal eğimine
bağlıdır.
• Kanal enkesiti ve kanalın eğiminin sabit
olmasına rağmen su hızı ve kanaldaki
su derinliği sürekli olarak değişir.
Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar
• Kullanılmış suların içerisindeki katı
maddelerin kanal tabanında
çökelmemesi için, minimum su hızının
0,40 ile 0,50 m/sn nin altına düşmemesi
gerekir.
• Minimum hıza karşı gelen eğim,
minimum eğim olarak tanımlanır ve
kanallar bu eğimden daha küçük eğimde
döşenmez.
Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar
• Cadde eğimlerinin yataya yakın veya kanal
yönüne göre ters yönde olması halinde
kanallar minimum eğimde döşenir.
• Bu durumda kanal boyu arttıkça kanal
derinliği de artar.
• Derinliğin, maks. değer olan 6 m yi aşması
halinde kanalların devam etmesi ekonomik
olmaz; bu noktadan itibaren atık su
tulumbaları kullanılır.
Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar
• Atıksuların taşıdığı maddelerin boru
cidarlarını aşındırmaması için,
maksimum hızın, atık su kanallarında
3 m/sn,
yağmursuyu kanallarında ise 4 m/sn
den büyük olması istenmez.
Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar
• Kanallarda maks. hızları meydana getiren
eğimler, maks. eğim olarak tanımlanır ve
kanallar bu eğimlerden daha büyük
döşenmez.
• Eğimleri maks. kanal eğiminden daha
büyük olan caddelerde, kanallar maks.
eğimde döşenir ve belirli aralıklarla
düşüm yapılarak eğimler arasındaki fark
dengelenir.
Kanalların eğimi, min. ve maks. hızlar
• Kanallara verilebilecek çapların da bir alt
limiti vardır.
• Yönetmeliklere göre, minimum kanal
çapı, ev bağlantılarında-15 cm, atık su
kanallarında-20 cm, birleşik sistem ve
yağmursuyu kanallarında 30 cm dir.
• Kanallardaki min. su derinliği ise, 2-4 cm
dir.
Kanalların eğimleri
Kanal tipi
Minimum
eğim
Maksimum eğim
Normal
İstisnai durum
Tavsiye edilen
eğim
Ev bağlantıları
15 cm
1/100
1/15
1/7
1/50
Başlangıç kanalları
20-30 cm
1/300
1/15
1/7
1/50 - 1/150
Tali kanallar
35-60 cm
1/500
1/25
1/15
1/100 – 1/200
Ana kanallar
65-100 cm
1/1000
1/50
-
1/200 – 1/500
Ana toplayıcılar
100-200 cm
1/3000
1/75
-
1/300 – 1/750
Cadde Eğimlerine göre Kanal Boykesitleri
• Caddelerin eğimine ve kanalların
cadde başlarındaki derinliklerine
göre kanalların eğimleri değişik
değerler alabilir.
• Kanal projelerinde sık sık karşılaşılan
durumlar dan bazıları şunlardır:
Cadde eğimi maks. ve min kanal eğimi
arasındadır
• I kanal eğimini Ic cadde eğimini
gösterirse;
Imin <Ic < Imaks dur. Bu durumda 3 hal
söz konusu olabilir:
Cadde eğimi maks. ve min kanal eğimi
arasındadır
• a) Cadde başlangıcında kanal derinliği
minimum derinliktedir (Ic=Imin). Bu durumda
kanal caddeye paralel döşenir.
Cadde eğimi maks. ve min kanal eğimi
arasındadır
• b) Cadde başlangıcında kanal
derinliği, minimum derinlikten
büyüktür. Bu durumda, caddenin
uzunluğuna göre, iki şekilde hareket
edilebilir:
Cadde eğimi maks. ve min kanal eğimi arasındadır
• i) Cadde sonunda başka bir kanalın bağlanması
veya başka bir kanalın suyunun alınması gibi,
zorlayıcı bir faktör yoksa, kanal derinliği cadde
sonunda minimum olacak şekilde ve I ≥ Imin
olmak şartıyla bir eğim seçilir.
Cadde eğimi maks. ve min kanal eğimi arasındadır
• ii) Cadde uzunluğu büyükse, başlangıçta I = Imin
seçilir ve minimum kanal derinliğine
ulaşılıncaya kadar bu eğimle devam edilir. Bu
noktadan sonra I = Ic seçilerek kanal döşenir.
Cadde eğimi maks. ve min kanal eğimi arasındadır
• c)Kanalın cadde sonunda bir kanala
bağlanması veya başka kanalların
suyunu alması halinde bağlanacak
kanalın cadde sonundaki derinliği,
yanlardan gelecek kanalların suyunu
alacak şekilde seçilerek ona göre
eğim verilir.
Cadde eğimi minimum kanal eğiminden küçüktür
(Ic<Imin)
• Bu durumda kanal minimum eğimde döşenir. Cadde
uzunluğunun büyük olması halinde kanal derinliği
maksimum derinliği (6 m yi) geçebilir. Böyle hallerde
atık sular tulumbalarla yükseltilir ve tekrar minimum
eğimle cadde geçilinceye kadar devam edilir. Ters
meyilli kısa caddeler de aynı şekilde geçilir.
Cadde eğimi maksimum kanal eğiminden
büyüktür (Ic>Imaks)
Cadde eğimi maksimum kanal eğiminden
büyüktür (Ic>Imaks)
• Bu durumda kanal eğimi maksimum
eğime eşit alınır. Cadde eğiminden dolayı
meydana gelen kot kaybı ile kanal
eğiminden dolayı meydana gelen kot
kaybı arasındaki fark bacalarda yapılacak
düşümlerle dengelenir.
• Cadde başlangıcında kanal derinliğinin
minimum derinlikte olması halinde ilk
düşüm cadde başındaki bacada yapılır.
Cadde eğimi maksimum kanal eğiminden
büyüktür (Ic>Imaks)
• Maks. düşüm yüksekliği, 3-4 m dir.
• Düşüm miktarı basit geometrik yollarla
bulunabileceği gibi, şu formül ile de
hesaplanabilir. ∆h1 - ∆h2 = L (Ic – I)
∆h1 : birinci bacadaki kanal derinliği ile min. kanal derinliği
arasındaki fark
∆h2 : ikinci bacadaki kanal derinliği ile min. kanal derinliği
arasındaki farkı
L : bacalar arasındaki mesafe
Ic : cadde eğimi
I : kanal eğimi