Transcript Palliatieve zorg (B.Verdonk)

NVFG Najaarscongres 2010
Kanker bij ouderen
Thema
Palliatieve zorg
H.P.M. Verdonk
Fysiotherapeut UMCU
Docent fysiotherapie HU
Titel van uw bijdragen
Palliatieve zorg
• Palliatieve zorg is een benadering die de
kwaliteit van het leven verbetert van patiënten
en hun naasten die te maken hebben met een
levensbedreigende aandoening, door het
voorkomen en het verlichten van lijden door
middel van vroegtijdige signalering en
zorgvuldige beoordeling en het behandelen van
pijn en andere problemen van lichamelijke,
psychosociale en spirituele aard.
• WHO 2002
NVFG Najaarscongres 2010
Kanker bij ouderen 2
Continuüm van zorg voor mensen met
kanker of andere progressieve
aandoening
revalidatie en rehabilitatie
curatieve zorg
terminale
zorg
A
palliatieve zorg
bestrijding symptomen
kwaliteit van leven
ondersteunende zorg
diagnose
kwaliteit
van
rouwen
en
sterven
rouwbegeleiding
dood
Titel van uw bijdragen
Veranderingen
• Soms is scheidslijn curatie naar palliatie
niet duidelijk
• De lengte van leven neemt toe tijdens de
palliatieve zorg
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 4
Titel van uw bijdragen
Informatie als aanvulling op de
diagnose??
• Welke informatie wilt u kennen van de
verwijzer voordat u kennismaakt met de
patient
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 5
Titel van uw bijdragen
Palliatief redeneren
(Theunissen,2006)
• Stap 1: in kaart brengen problematiek
• Stap 2: vat problematiek en beleid
samen
• Stap 3: maak afspraken over evaluatie
van beleid
• Stap 4: stel beleid zo nodig bij
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 6
Titel van uw bijdragen
Anamnese/onderzoek??
– Vorm en functie
– Activiteiten
– Participatie
– Omgevingsfactoren
– Persoonlijke factoren
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 7
Titel van uw bijdragen
Aandachtspunten
anamnese/onderzoek
• Betrek mantelzorg al in anamnese en onderzoek
• Beoordeel meer mogelijkheden dan
onmogelijkheden
• Bewaak de autonomie van de patient
• Geef ruimte voor een brede inventarisatie bijv.
Meerdere symptomen bespreken
• Krijg een beeld van de andere hulpverleners
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 8
Titel van uw bijdragen
Overweeg gebruik
meetinstrumenten
• ESAS (items koppelen aan NRS)
• Mantelzorg: Caregiver Strain Index(CSI),
Caregiver Reaction Assessment(CRA)
• Kinesiofobie(TAMPA)
• Hospital Anxiety and depression
scale(HAD)
• 6 minuten looptest
• www.meetinstrumentenpalliatievezorg.nl
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 10
Titel van uw bijdragen
Palliatief redeneren
(Theunissen,2006)
• Stap 1: in kaart brengen problematiek
• Stap 2: vat problematiek en beleid
samen
• Stap 3: maak afspraken over evaluatie
van beleid
• Stap 4: stel beleid zo nodig bij
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 11
Titel van uw bijdragen
Invulling
• Stel werkhypothese op
• Beleidsoverwegingen:
– Prioritering symptomen
– Aard problematiek
– Situatie patient
– Organisatie zorg
• Omschrijf doel behandeling
• Stel behandelplan op
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 12
Titel van uw bijdragen
Concreet
• PATIENT EN FYSIOTHERAPEUT:
• Groeperen actieve versus passieve
problemen
• PATIËNT:
• Rangschikking op te lossen problemen
• FYSIOTHERAPEUT:
• Groeperen van gerelateerde problemen
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 13
Titel van uw bijdragen
Behandelplan
• ????????
• 4 minuten in tweetallen
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 14
Titel van uw bijdragen
Palliatief redeneren
(Theunissen,2006)
• Stap 1: in kaart brengen problematiek
• Stap 2: vat problematiek en beleid
samen
• Stap 3: maak afspraken over evaluatie
van beleid
• Stap 4: stel beleid zo nodig bij
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 15
Titel van uw bijdragen
Stap 3: evaluatie
• Meet effect aan de hand van klachten en
welbevinden
• Overweeg gebruik meetinstrumenten
• Spreek af door wie en wanneer het effect
gemeten wordt
• Evalueer snel in de tijd, gezien
verandering in de tijd
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 16
Titel van uw bijdragen
Stap 4: stel beleid zo nodig bij en
evalueer
• Effect goed
– Blijf periodiek evalueren
• Effect beperkt
– Of accepteren of terug naar een vorige stap
• Geen effect
– Of accepteren of terug naar een vorige stap
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 18
Titel van uw bijdragen
Dossiervoering
• Het gebruik van een bij de patient
aanwezig schriftelijk zorgdossier, dat door
de hulpverleners adequaat wordt
bijgehouden, verbetert de coordinatie en
daardoor de kwaliteit van de zorg.
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 19
Titel van uw bijdragen
Problemen in de palliatieve fase
•
•
•
•
Vermoeidheid
Pijn
Immobiliteit
(Lymf)oedeem
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 20
Titel van uw bijdragen
Palliatieve kennis
• Bij wervelmetastase ongeveer 20% kans
op myelumschade
• Meestal partiele uitval
• Circa 1400 patiënten per jaar
pathologische dwarslaesie;200
traumatische dwarslaesies per jaar
• Radiotherapie helpt bij snelle interventie
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 21
Titel van uw bijdragen
Traumatische versus pathologische
dwarslaesie
-
revalidatiecentrum versus thuis
trainer versus coach
vorm/functie versus activiteiten
compensatie versus aanpassing
hoge versus lage intensiteit
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 22
Titel van uw bijdragen
De palliatieve fysiotherapie
• Wens van de patiënt staat centraal
• Meer coach dan trainer
• Meer op activiteiten en sociale deelname
gericht
• Samenwerking met mantelzorg en andere
disciplines
• Compensaties en aanpassingen
• Meelevend, niet meelijdend
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 23
Titel van uw bijdragen
Massage
•
•
•
•
•
Pijn (Ernst,2009)
Misselijkheid (Wilkinson,2008)
Slaapproblemen (Soden,2004)
Angst (Cassileth,2004)
Somberheid: tegenstrijdige uitkomsten
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 24
Titel van uw bijdragen
Ontspanningsoefeningen
•
•
•
•
•
•
Pijn (Anderson, 2006)
Angst (Antoni,2009)
Vermoeidheid (Jacobsen,2002)
Somberheid (Targ,2002)
Misselijkheid en braken (Yoo,2005)
Kortademigheid (Bausewein,2008)
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 25
Titel van uw bijdragen
Nevenpathologie
•
•
•
•
•
•
Lymfesysteem
Veneus systeem
Huid
Skelet
Zenuwstelsel
Vitale organen: lever, hart, longen en
hersenen
• Gewicht
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 26
Titel van uw bijdragen
SKELET(85%)
•
•
•
•
Wervelkolom
Ribben en sternum
Scapula en humerus
Bekken en femur
• Invloed pijn, immobiliteit, compensatie en
(loop)hulpmiddelen op het oedeem
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 32
Titel van uw bijdragen
VITALE ORGANEN
•
•
•
•
Lever: ascites
Hart: decompensatio cordis
Longen: desaturatie
Hersenen: hemibeeld, vegetatieve schors
• Invloed op oedeem, mobiliseren en in
mindere mate pijn, conditie
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 35
Titel van uw bijdragen
autorijden mogelijk
• Brochure CBR (2009):
– Codeine: tot 20 mgr daags geen invloed;
meer dan 20 mgr na 14 dagen
– Opioiden: na 14 dagen stabiele dosis
– Meeste antidepressiva en antiepileptica
zonder problemen
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 39
Titel van uw bijdragen
wwwwwwwwwwwweetjes
• www.oncoline.nl
• www.pallialine.nl
• www.cbo.nl
• Palliatieve zorg. Richtlijnen voor de
praktijk(2010)
NVFG Voorjaarscongres 2010
Door de lijnen heen 40