Vizantijska umetnost

 

Vizantijska umetnost

- nastajala i razvijala se na prostoru Istočnog rimskog carstva (

Vizantije

) od V veka do pada Carigrada 1453. Njeno delovanje nije bilo samo ograničeno na prostor Vizantije, već i na prostore država koje su bile pod njenim direktnim uticajem (Srpske oblasti, Bugarska, Ruske države, Mletačka republika, Napuljska kraljevina).

    Zbog geografskog položaja na granici između zapada i istoka Vizantijska umetnost je bila predodređena da sjedini elemente grčko-rimske i istočnjačke umetnosti.

Centar Vizantiske umetnosti bio je Carigrad,u kome u stvoreni estetski principi vizantijske umetnosti.

Umetnost je trebalo da materijalizuje božanske zakone Pošto se razvijala tokom srednjeg veka,njenu osnovu daje religiozni pogled na svet.

Vizantijska umetnost se deli na 3 perioda: -Justinijana ( V-VI veka) - Ikonoborstava (VIII-IX) -Kominia (XI – XII) -Paleologa (XIII – XV)

JUSTINIJANOV PERIOD  Za vreme cara Justinijana  Napoznatiji spomenici : 1.

AJA SOFIJA - u Carigradu 2.

3.

SAN VITALE - u Raveni EUFRAZIJEVA BAZILIKA – u Poreču

Aja Sofija ili Crkava Božje premudrosti je postala crkva u kojoj se odvijalo krunisanje vizantijskih careva.

Sagradjena od kamena i unutar je ukrašena mozaicima… Pravougaonog oblika, velikom kupolom sa tamburom, na kojima su prozori, 2 polukupole, 4 male polukupole i apsida Kasnije su dodati 4 minareta

Aja Sofija sagradjena je od kamena a unutra je ukrašena mozaicima.

Presek Aja Sofije

Unutrašnjost Aja Sofije

Unutrašnjost Aja Sofije



San Vitale je oktogonalna gradjevina, sa kupolom na vrhu a poznata je po mozaicima koji se nalaze unutar bazilike. Na njima su prikazani Car Justinial sa sivtom, kako drži zdelu i Carica Teodora,sa svitom i peharom pozadina je zlatna, figure su izdužene (9 glava ulazi u visinu tela) i okrenute frontalno. Osnovni likovni element je linija.

San Vitale

San vitale

Justinijan sa pratnjom.

Carica Teodora

Eufrazijeva bazilika Poreč  Napravljena u VI veku  U ravenskom stilu su napravljeni mozaici

Eufrazijeva bazilika u Poreču  U ravenskom slikt su pravljeni mozaici (VI vek)

IKONOBORSTVO  Posle cara Justinijana – seoba naroda i osvajanja ( Sloveni, Avari, Persijanci, Arabljani)  P očinje period ikonoborstava – zabranjuje se prikaz ljudskih figura u crkvama

KOMNINSKI PERIOD  R azvija se najviše u Makedoniji, za vreme vladavine dinastije Komnina  Najpoznaji spomenici: 1.

2.

3.

SV. LUKA - Fokida SV. SOFIJA – Ohrid SV. PANTELEJMON - Nerezi

Arhitektura  Nov način gradnje:  O snova je upisanog grčkog krsta i to:  S ažet – kupola je na zidovima  Razvijen – kupola je na stubovima Kupole imaju tambur sa prozorima Z ida se naizmenično od opeke i kamena – fasada je polihromna

Sv. Sofija

Sv. Sofija - Bogorodica sa Hristom u naručju

Slikarstvo Komina  Pozadina je tamno plava  L inija nema samo konturnu funkciju, već želi da naglasi volumen  Sv. Pantelmon zaštitnik lekara – drži kutuju sa lekovima

Sv. Pantelejmon

Sv. Pantelejmon

Vajarstvo  R eljefi u štuko tehnici  B iljni i životinjiski svet, prepleti  O ko značajnijih freseka i na kapitelima  12 04.g. – IV krstaški rat i kraj dinastije Komina

Period Paleologa  P očinje 1261.g. Počinje dinastija Paleologa  Na pozadinama freska sada je naslika prostor  P lastičnost i trodimenzionalnost  Dekorativnost

 Tokom XI i XII veka vizatijski stil umetnosti prodire i u Rusiju- Kijev,Suzdalj,Novgorod a kasnije i u Moskvi.Najpre crkvenoj arhitekturi je bila uzor carigradska ali kasnije se razvija orginalan tip građevine kvadratnog oblika sa kosim krovovima i karakteristične kupolama.

Najznačajnija dela u Rusiji su ikone.Na njima se ističu velike površine čistih boja skoro bez senki sa ritmovima jasne vijugave linije.Najbolji slikar ikona i fresaka je Andrej Rubljov koji je naslikao ikonu Starozavetne Trojice.

Satarozavetna Trojica