Echtscheiding en pensioen

DGA Mr. J.J. Buijze CPL 9 oktober 2013

Programma • Eigen beheer • Jurisprudentie • Verevening • Conversie • Afzien van pensioen

Relevante wetsartikelen Wet LB 1964 Art. 19b, eerste lid, onderdeel b Wet LB 1964: “Ingeval op enig tijdstip een aanspraak ingevolge een pensioenregeling wordt afgekocht of vervreemd dan wel formeel of feitelijk voorwerp van zekerheid wordt, wordt op het onmiddellijk daaraan voorafgaande tijdstip de aanspraak aangemerkt als loon uit een vroegere dienstbetrekking van de werknemer of gewezen werknemer.”

Wet op de Loonbelasting 1964 • Artikel 19b, lid 3 • Terugneming omkeerregel niet van toepassing • als in het kader van echtscheiding, scheiding van tafel en bed en beëindiging samenleving • pensioenrechten worden vervreemd aan (gewezen) partner • of worden omgezet in eigen aanspraak op pensioen voor partner

Uitvoeringsbesluit Loonbelasting • Artikel 10c UBLB • Bij pensioenen in eigen beheer kan alleen een partnerpensioen worden opgebouwd als daadwerkelijk sprake is van een partner

Jurisprudentie • Tendens HR naar afstortingsverplichting van in eigen beheer opgebouwde pensioenaanspraken

Jurisprudentie • 12 maart 2004 C02/319HR • Echtgenote vordert veiligstelling van haar aanspraken • Onvoldoende zorgplicht door DGA • Aanspraken dreigen illusoir te worden • Eigen BV niet (meer) onafhankelijk

Jurisprudentie • 12 maart 2004 C02/321HR • Echtgenote is: werkneemster/ pensioengerechtigde/ geen aandeelhouder • M.i.v. 1995 is BV geen toegelaten verzekeraar meer

Jurisprudentie • 20 maart 2009 C07/201HR • BV in feite verplicht meewerken aan overdracht (indien mogelijk) • Verplichting volgt uit redelijkheid en billijkheid

Fiscale balans is geen commerciële balans •Welk deel van de pensioenaanspraak • Rb Zutphen LJN: AF3874

Ontstaan van de problematiek • Verschil fiscale waardering en werkelijke waarde pensioenverplichting

WEV

Leeftijdscorrecties Direct ingaand risico vooroverlijden Indexatieverplichting

Fiscale waardering

Geen leeftijdscorrecties Overlijdensrisico na pensioendatum Geen indexatieverplichting * • • Belangrijkste oorzaken verschil WEV-fiscaal Arrest HR 14-4-2006, nr. 41569 • Lage rentestand • 17 december 2012!!

Wim Bolderman SPA Actualiteitendag 11 mei 2011 mr. J.J. Buijze cpl

Verevenen van pensioenaanspraken • Verevening 50-50 • fiscaal geruisloos • Verevening 100-0 • vrouw doet afstand om niet • fiscaal geruisloos (ze heeft nl. nog niets) • afhankelijk recht • Schenking?!?

Schenking • Artikel 1, lid 7 Successiewet 1956 • gift • natuurlijke verbintenis • Voorwaardelijke schenking (afhankelijk van leven van man) • Art. 1, lid 9 Successiewet (belast op p.i.d.)

Verevening (standaard) • Partner (vereveningsgerechtigde) • Recht op uitbetaling • 50%van tijdens het huwelijk opgebouwd OP • Vorderingsrecht op pensioenuitvoerder, mits binnen 2 jaren gemeld aan uitvoerder • Indien later gemeld: vorderingsrecht op werknemer (vereveningsplichtige)

Verevening (standaard) • Na overlijden partner vervalt recht op uitbetaling en keert terug naar werknemer • Uitkeringsrecht partner is afhankelijk van twee levens • Waarde uitkeringsrecht werknemer is groter dan uitkeringsrecht partner

• Leeftijd man • Leeftijd vrouw • Pensioenleeftijd • Pensioenvorm • Indexering • Sterftetafel • W.e.v.

• Balans • Rekenrente • Uitkering • Kosten Uitgangspunten voorbeelden 50 jaar 47 jaar 65 jaar OP open GBM/V 1995-2000 man -5, vrouw -6 man 0, vrouw 0 4% continu pm

Verevening (standaard) Voorbeeld • Opgebouwd OP (tijdens huwelijk) • WEV totaal OP • WEV OP partner • WEV OP DGA € 50.000

€ 321.903

€ 141.958 (44,1%) € 179.945 (55,9%)

Conversie Voorbeeld • WEV OP partner € 141.958 • WEV NP € 109.027

• Conversiewaarde € 250.985

• Eigen OP partner € 35.851

(ingaand op 65 jaar partner) • OP DGA € 27.950 (55,9%) • NB: na overlijden partner keert verevend OP niet meer terug!

Resultaat waarden na conversie • WEV totaal OP • WEV NP • WEV totaal pensioen • WEV rechten partner • WEV rechten DGA € 321.903

€ 109.027

€ 430.930

€ 250.985 (58,2%) € 179.918 (41,8%)

Waardering pensioenverplichting en conversie • Voor scheiding: • fiscale voorziening OP • fiscale voorziening NP • Totale voorziening € 258.222

€ 70.157

€ 328.379

• Na scheiding en conversie • fiscale voorziening OP DGA € 144.346

• fiscale voorziening OP partner € 207.977

• totale voorziening • Verlies BV € 23.944

€ 352.323

(grootste oorzaak is vooroverlijdensrisico)

Verevenen van pensioenaanspraken • Door verevening en toekenning bijzonder PP wijzigen de opgebouwde aanspraken niet • Bij overlijden van de ex-echtgenote gaan de aanspraken terug naar DGA • Balanswaardering voor- na echtscheiding fiscaal ongewijzigd

Conversie • Zelfstandig recht op pensioen • Ingangsdatum in principe dezelfde als de DGA (67) • Indien eerder of later: actuarieel korten of oprenten • Bij overlijden ex-echtgenote gaat niets terug naar de DGA • Wijziging van aanspraak: Toestemming nodig van de pensioenuitvoerder (zie jurisprudentie)

Conversie • Verdeling is dus nooit fifty fifty!!

• Ex-echtgenote wordt dan onderbedeeld (vanwege discrepantie fiscale waardering en wev) • Rb Zutphen, 4 september 2002, LJN: AF3874

Afzien door ex-echtgenote • Artikel 10c, onderdeel d UBLB • Uitgangspunt: partner ziet af van bijzonder PP • op echtscheidingsdatum geen verlies van rechten • Waarderingsprobleem!!

• “verplichte” uitruil PP naar hoger OP (o.b.v. WEV) • volledig PP bij hertrouwen alleen bij terugruil OP naar PP nieuwe partner, zonder terugruil alleen PP over diensttijd vanaf scheiding

Slotsom • Pensioenverevening is complex • Verevenen en onvoldoende liquide middelen • Belastingdienst is te laat op de hoogte • Onomkeerbare situaties • nieuwe verrekeningsmethode niet meer bespreekbaar

Conclusie • Schakel tijdig expertise in • • Overleg op tijd met de Belastingdienst