Transcript DCMR over roet als indicator

Ervaringen met EC / Roet
Sef van den Elshout
Overzicht
Overzicht
• Waarom roet/EC
• Stand van zaken instrumentarium
• Voorbeelden van de inzet van roet voor analyses van
maatregelen
• Bestuurlijke bruikbaarheid
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
2
Waarom EC/roet
• Fijnstof: deken met weinig lokale gradiënten
• Verkeer: gezondheidrelevant stof maar in
µg/m3 zeer kleine bijdrage
• Verkeersmaatregelen zijn gezondheidsrelevant maar
• Doen weinig voor halen van normen
• Gezondheidseffect slecht te kwantificeren
• Lastig verhaal voor bestuurders
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
3
EC is relatief meer verhoogd door
verkeersemissies dan PM2.5 en PM10
Verkeer Pleinweg, werkdag
Verschil Verkeer - Achtergrond, werkdag
2500
2000
20
1500
1000
10
# voertuigen
concentratie (ug/m3)
30
500
0
0
0
4
PM10
7-4-2015
8
PM2.5
12
16
10 * Roet/EC
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
20
24
verkeer
4 4
EC hogere contrasten
EC: goede indicator voor verkeer
• Duidelijke relatie met verkeersemissies
(beter dan PM10 en veel beter dan PM2.5)
• Door veel lagere achtergrond
verkeersbijdrage zeer goed zichtbaar
• Met modellen en metingen goede analyse
van effecten van verkeersmaatregelen
mogelijk – vergelijk alternatieven
• Andere lokale bron: haarden
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
5
Opbouw volgens GCN 2012 (Velders et al)
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
6
Instrumentarium voor EC
Voor operationele inzet van EC zijn nodig:
1. Metingen, om modellen te controleren, de
GCN te ijken;
2. Emissie Factoren, om verkeersscenario’s
door te kunnen rekenen;
3. GCN, voor het totaaloverzicht.
• 1 is beperkt beschikbaar, daardoor blijft 3
nog wat onzeker
• Verkeersscenario’s zijn nu goed mogelijk
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
7
3.5
4
Absolute EC concentraties iets te hoog
3
A15
RBP
PLW
SHK
2
2.5
BA2
VDS
1.5
RMA
HHB
ZWSSDM
OVT
NDD
BBS
.5
1
ZVD
WKR
WWM
VRP
0
VTN
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
Gemeten EC (µg/m3)
Regionale Achtergrond
Snelweg
3.0
3.5
4.0
Stadsachtergrond
Straat
- Systematische overschatting absolute concentraties
- Oorzaak nog onduidelijk  inzet op vergelijken verkeersalternatieven
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
8
Geeft EC/Roet nu in de praktijk
meer info dan fijn stof?
• Voorbeelden:
– Roet <> NO2 (NSL)
– Schat gezondheidseffecten
– Snelheidsverhoging (opvullen norm) <> gezondheid
– RO, plaats van school
• Uitkomsten bestuurskundigonderzoek
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
9
NO2 monitoringstool:
Hoever is de concentratie in de straat verwijderd van de
grenswaarde? (R’dam 2010)
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
10
Aantal inwoners met effect >1 maand
op basis van EC
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
11
Effect 50% minder verkeer op
basis van EC en van PM10
NB: Rekenen voor een hele
stad nu nog niet zomaar
mogelijk voor iedereen.
Komt mogelijk volgend jaar
via de rekentool
Gezondheidseffect
(maanden)
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
12
Inwoner aantallen en blootstelling
Gebied
Noord + Zuid
Holland
Bevolking
6.000.000
590.000
700.000
PM10
6.700
1.100
2.800
Roet
250.000
39.500
7.400
Levensverwachting
effect >= 2 maanden
door rijkswegen
PM10
9
6
0
Roet
43.000
9.400
1.600
Levensverwachting
effect >= 2 maanden
door wegverkeer
PM10
9.300
1.500
3.800
Roet
401.000
75.000
98.000
Levensverwachting
effect >=2 maanden
door onderliggend
wegennet
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
Rotterdam Amsterdam
13
Stadssnelwegen Rotterdam: “de Ruit”
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
14 14
Effect 80 km/h maatregel op A13
Meetpunt DCMR op 20 m oost:
Snelheidverhoging gemeten: ~ 0,15 μg/m3 (berekend (TNO) ~ 0,125 μg/m3)
Opvullen tot NO2 norm ‘mag’ (IenM), maar levensverwachtingverlies:
3200
-3
jaarlijkse EC concentratie (ng.m )
0 - 1 maand, voor 8 500 mensen
2800
2400
100 km.h-1/25% congestie
80 km.h-1/25% congestie
2000
80 km.h-1/0% congestie
1600
-500
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
TNO
afstand tot de as van de A13 (m)
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
15
NIEUWBOUW DORPSSCHOOL
ROZENDAAL – RO voorbeeld
GGD advies algemeen:
voorzieningen voor gevoelige groepen niet binnen 300 meter van de snelweg te
bouwen, onafhankelijk van de vraag of aan de grenswaarden wordt voldaan;
Het realiseren van gevoelige bestemmingen op minder dan 100 meter wordt sterk
afgeraden;
niet te bouwen direct langs drukke wegen, waarbij ‘druk’ gedefinieerd is als een
verkeersintensiteit van meer dan 10.000 motorvoertuigen per etmaal.
Gedegen onderzoek nodig
Onderzoek vergelijking locaties
Roet (EC)
NO2
PM2.5
Locatie concentratie (µg/m3)
Bestaand
Voorgesteld
1.41
1.57
21.8
23.8
17.3
16.6
Verschil (%)
+11,9
+8,8
-4,3
Significant
+
-
Berekeningen zelfde conclusies  Nieuwe locatie ongeschikt
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
16
Relatieve belang van luchtvervuiling - 1
Balans van de Leefomgeving 2012:
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
17
Relatieve belang van luchtvervuiling - 2
In 320 van de 415 gemeenten in Nederland komen de ambulances te
vaak te laat bij levensbedreigende situaties.
Dat blijkt uit een analyse van de aanrijtijden van 1,3 miljoen ambulanceritten in 2010 en 2011 door de
researchredactie van RTL Nieuws. Ambulances moeten bij levensbedreigende situaties binnen een kwartier
ter plekke zijn. Afgesproken is dat ambulances in 95 procent van de gevallen binnen die norm blijven.
Ambulances leiden tot bestuurlijke commotie (o.a. vragen in Friesland,
Maasluis, Goeree, enz.) en tot acties o.a. VGGM (uitbreiding posten).
In de zwaarste categorie ritten (A1) is 93,3% binnen 15 minuten
aanwezig. Stel dat dat 5% slechter wordt en (worst case) dat elke
verslechtering meteen een sterfgeval oplevert. Het landelijke
levensverwachting effect is dan maximaal 0.7 maand.
Vergelijk met ca 400000 inwoners in Noord- en Zuid-Holland die meer
dan 2 maanden levensverwachtingverlies door verkeer hebben.
effect levensverwachting = [0.05*478000 ritten*80/2 (halve levensverwachting)]/16.8 miljoen (inwoners)
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
18
Nut roet indicator
• Verwachting: betere parameter vergelijken
verkeersalternatieven
• Mogelijkheid lucht issues te vertalen naar gezondheid
en zo (meer) aandacht te krijgen voor onderwerp
Onderzoek bruikbaarheid roetindicator
http://www.academischewerkplaatsmmk.nl/ufc/file2/hgm_internet_sites/unknown/63dfdb9efbc3dcedc7ba04a30
3d2e963/pu/01_Onderzoeksrapport_Bestuurlijke_Bruikbaarheid_van_een_Roetindicator.pdf
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
19
Reacties roet indicator
• Bruikbaar instrument, biedt nieuwe inzichten maar …
Hoe groot is de beleidsruimte?
→ beperkt tot 2015, halen van normen al opgave
Hoe onzeker is de stap die ik neem?
→ Nu nog te onzeker: uitbreiding roetmeetnet, communicatie
onzekerheidsmarges en aanpassing levensduur.
Hoe urgent is het probleem?
→ Schadelijkheid bekend, hoe schadelijk niet. Weging kan
uitkomst bieden.
Kan ik het verschil maken?
→ Nog onduidelijk: betere scenario’s nodig, evenals kaart met
achtergrondconcentraties
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
20
Reacties roet indicator
Hoe verhoudt lucht zich tot andere risico factoren (hart- en
vaatziketen, overgewicht, roken) kosten baten, urgentie, ….De
info is nu voor roet aanwezig maar nog niet voor andere
aspecten.
Het instrument is volgens de informanten in theorie goed
bruikbaar, maar de gezondheidsinformatie uit de roetindicator
leidt nog niet tot een andere beoordeling van de ernst van het
luchtkwaliteitsprobleem. De bestuurlijke ambitie wordt nu slechts
in geringe mate beïnvloed door kennis over roet en gezondheid.
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
21
Discussie
Wat is er verder nodig om met de roetindicator aan de
gang te gaan?
Meer ‘reclame’ / dialoog is nodig om praktische
bruikbaarheid roetindicator onder de aandacht te
brengen? Met wie, hoe organiseren we dat?
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
22
Contact
• Sef van den Elshout
[email protected]
• Specifiek bestuurlijk onderzoek roetindicator
[email protected]
[email protected]
7-4-2015
Sef van den Elshout • Stand van Zaken EC Roet
23