Transcript ART.History.de.negentiende.eeuw.INLEIDING

DE NEGENTIENDE EEUW
Cultuur van romantiek en realisme
VOORWOORD
VOORWOORD
• Romantiek (1800-1840) en Realisme (1840-1880)
• Kunstdisciplines:
–
–
–
–
Beeldende kunst
Muziek
Dans
Theater
VOORWOORD
• Hoofdstuk 1: algemene inleiding
– situatie Europa 19e eeuw:
• cultureel
• politiek
• economisch
– invloed op cultuur:
• technologische en wetenschappelijke vooruitgang
1. INLEIDING
Ontstaan van de moderne samenleving
1. INLEIDING
Romantiek (1800-1840) en Realisme (1840-1880)
• voorafgaande stroming: neoclassicisme
• Opkomst burgerij
• Technologische en wetenschappelijke
ontwikkelingen
1. INLEIDING
Neoclassicisme
• Antieke Griekse en Romeinse cultuur
• Oude Grieken: ideale schoonheid
– harmonische maten en vormen
– symmetrie
• Opgravingen Pompeii en Heraculaneum
1. INLEIDING
Neoclassicisme
• Beeldhouwkunst en architectuur
– Oude Grieken: ideale schoonheid
• harmonische maten en vormen
• symmetrie
– Opgravingen Pompeii en Heraculaneum
1. INLEIDING
Neue Wache – K.F. Schinkel
1. INLEIDING
Neoclassicisme
• Schilderkunst
– Heroïsche en mythologische thema’s
1. INLEIDING
De eed van de Horatii – J.L. David
1. INLEIDING
• Filosofie 18e eeuw:
– gebruik je verstand!
(Immanuel Kant)
– verstandelijke, rationele benadering
– nadruk op wetmatigheden in de kunst:
Grieks schoonheidsideaal!
1. INLEIDING
• Kunstopdrachtgevers 18e eeuw:
– machthebbers:
• Adel
• Vorsten
• Kerk
– Adel wil alles bij het oude laten…
1. INLEIDING
• Opkomst burgerij 18e eeuw:
– handel en nijverheid
– opleving economie
– meer invloed
– conflict met kerk en adel…
– Franse Revolutie!
1. INLEIDING
De vrijheid leidt het volk – E. Delacroix
1. INLEIDING
Vrijheid, gelijkheid en broedeschap
1. INLEIDING
Veroveringen door Napeoleon
1. INLEIDING
Napoleon Bonaparte
1. INLEIDING
Europa na Napoleon’s nederlaag
1. INLEIDING
De Bourgeoisie – de rijke burgerij
De Industriële Revolutie
1. INLEIDING
Stoommachine – James Watt
INLEIDING
stoomlocomotief
INLEIDING
arbeidersklasse
De industriestad
INLEIDING
Friedrich Engels
Industrieel proletariaat
INLEIDING
Industriesteden
INLEIDING
arbeiderswijk
INLEIDING
Kinderarbeid textielindustrie
INLEIDING
Immigratie naar VS
Hoofdsteden en bestuurscentra
INLEIDING
Houses Of Parliament – Londen
INLEIDING
Rijksdag - Berlijn
INLEIDING
Aanpak Parijs – Plan Hausmann (1853-1870)
INLEIDING
Parijs – brede boulevards en statige herenhuizen
INLEIDING
Avenue de L' Opera Paris - Camille Pissarro
HOOGBOUW
INLEIDING
Wainright Building – Louis H. Sullivan
INLEIDING
architect Louis Sullivan
Form follows Function
grondlegger functionalisme/modernisme
INLEIDING
New York – 1900
Skycrapers
Transport
INLEIDING
1e metro in Londen (1863)
INLEIDING
INLEIDING
INLEIDING
Cabine Oriënt-express
INLEIDING
Spoorweg ‘kathedraal’ Antwerpen
Architectuur en ingenieurskunst
INLEIDING
Crystal Palace – Joseph Paxton
INLEIDING
Eerste wereldtentoonstelling – Londen (1851)
INLEIDING
Eiffeltoren – opbouw 1887-1889
INLEIDING
Eiffeltoren – Parijs (detail)
INLEIDING
Wereldtentoonstelling – Parijs (1889)
Nieuwe uitvindingen
INLEIDING
• Engeland koploper uitvindingen
– 1e wereldtentoonstelling Londen
toepassingen:
• Stoommachines
• Gas
• Elektriciteit
INLEIDING
uitvinder Thomas Edison
INLEIDING
eerste gloeilamp
fonograaf
INLEIDING
Druktechniek lithografie - uitvinder Aloys Senefelder
INLEIDING
Telegraaf - Marconi
Telefoon - Bell
Radio - Nikola Tesla
Communicatie-middelen
INLEIDING
Thonet stoel
Massaproductie
INLEIDING
Arte Nouveau – Jugendstil
1900
Victor Horta
Fotografie – Werkelijkheid en illusie
INLEIDING
William Talbot - fotografie
INLEIDING
Realistische en naturalistische beelden
INLEIDING
Censuur op foto’s
Naaktfoto’s
Oorlogsslachtoffers
INLEIDING
Invloed fotografie op schilderkunst
Hendrik Breitner
Edgar Degas
INLEIDING
Bewegingen van een paard – E. Muybridge
Nieuwe tendensen in de kunst
INLEIDING
Tendensen:
• Opkomend nationalisme/historisch bewustzijn
• Idealiseren natuur & oorspronkelijke
• Wegdromen/fantaseren over verre exotische
bestemmingen
• Belangstelling voor het verleden
• Aandacht gevoelskwesties:
droefgeestigheid, onbereikbare liefdes,
ontsnappen aan het dagelijkse leven
Kunstenaar krijgt nieuw publiek
INLEIDING
Nieuwe elite 19e eeuw: rijke liberale burgerij
Gevolgen opkomst burgerlijke cultuur voor:
• Muziek
• Schilderkunst
• Kunstenaar
• Opleidingen en wetenschap
INLEIDING
• Hofcomponisten verzelfstandigen
Mozarthuis Wenen
Wolfgang Amadeus Mozart
INLEIDING
• Schilderkunst: terug naar de natuur
INLEIDING
• gevoel benadrukken boven het verstand
Filosoof Jean Jacques Rousseau
INLEIDING
• Kunstenaar: individuele vrijheid
L’art pour l‘art: kunst om de kunst
de kunst geen ander doel heeft dan zichzelf
Théophile Gautier (1835)
INLEIDING
• Burgerlijke cultuur: bewustwording
– Cultuur
– Geschiedenis
– Identiteit
Verzamelen en catalogiseren
INLEIDING
1e encyclopedie - Diderot
INLEIDING
INLEIDING
El Negro of Banyoles – Jules Verraux
‘19e eeuwse verzamelwoede’
INLEIDING
Mauritshuis – Den Haag
Rijksmuseum – Amsterdam
INLEIDING
Opera Garnier - Parijs
Concertgebouw - Amsterdam