Transcript 20101027 LR strategia NCBiR

Strategia dla NCBiR
Leszek Rychlewski
Ustawa o NCBiR
Art. 31.
• Centrum prowadzi systematyczną ewaluację
realizowanych strategicznych programów badań
naukowych i prac rozwojowych oraz innych zadań
Centrum, w tym ocenę ich wpływu na rozwój nauki i
gospodarki.
• Dyrektor przedstawia Ministrowi plan ewaluacji, o
której mowa w ust. 1, oraz informację o jej wynikach.
Do tej pory:
 Brak rzetelnej oceny wpływu na rozwój
 Brak rzetelnej oceny efektywności inwestycji
Sprawozdanie 2008
[Uzupełnienie MNiSzW]
•
Ustawa o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju w art. 5 ust. 1, nie
wyróżnia „zadań własnych”. Brak ustawowego upoważnienia do ogłaszania
własnych konkursów na projekty z zakresu badań stosowanych powoduje,
że dominującą formą realizacji zadań statutowych w tym zakresie są
zadania zlecone przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W tej
sytuacji twierdzenie, że prowadzenie całości działań związanych z
zawieraniem umów, zarządzaniem finansowaniem i rozliczaniem 157
projektów Inicjatywy Technologicznej I o wartości łącznej 215 456 842 zł
(na lata 2008-2013), których wyniki badań, zgodnie z założeniem
Przedsięwzięcia Ministra NiSW, będą komercjalizowane, nie stanowiło
działania w zakresie wspierania komercjalizacji wyników badań
naukowych i prac rozwojowych do gospodarki, jest niezrozumiałe.
•
Pomimo nawiązania wielu kontaktów i podejmowania wielu rozmów na
temat możliwości wykorzystania tworzonego potencjału NCBiR w
zarządzaniu programami badań naukowych i prac rozwojowych
finansowanych przez inne podmioty, Centrum nie uzyskało żadnej
realnej oferty ze strony podmiotów zewnętrznych w tym zakresie
Sprawozdanie 2008
[Uzupełnienie MNiSzW]
Niektóre programy są mało efektywne
Sprawozdanie 2009
Programy i projekty strategiczne
Programy z zakresu mobilności naukowców i wspieranie rozwoju kadry naukowej
Projekty badawcze zamawiane
Projekty rozwojowe (IV konkurs)
Projekty rozwojowe (VI konkurs)
Projekty Inicjatywy technologicznej I
Projekty IniTech
Projekty badawcze w ramach programu wieloletniego Polskie sztuczne serce
Projekty w ramach programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy
Projekty międzynarodowe niewspółfinansowane (EUREKA) 2008
Projekty międzynarodowe niewspółfinansowane (EUREKA) 2009
Eniac
Era-nety zlecone przez MNiSW
Era-nety -konkursy NCBiR
Eurostars
Wspieranie komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych
Rada Centrum
koszt obsługi wypłacone dotacje
1 345 483
296 362
110 205 211
503 815
57 642 119
903 923
50 615 680
63 453 832
1 090 684
417 870
4 500 000
118 545
8 699 517
296 362
657 847
318 981
1 639 988
289 891
2 255 481
4 756 628
434 603
1 174 910
466 756
232 583
Niektóre programy są mało efektywne
Sprawozdanie 2009
Przykłady efektów uzyskanych w ramach realizacji projektów Inicjatywy
Technologicznej I
1. Branżowy Ośrodek Badawczo – Rozwojowy Maszyn Elektrycznych KOMEL wykonał projekt
Elektryczny napęd statku powietrznego – paralotnia. Uzyskane dofinansowanie: 1 263
700 zł.  Uzyskane rezultaty zostaną wykorzystane do opracowania w przyszłości napędów
elektrycznych ultralekkich samolotów treningowych (ULM)
2. Instytut Nafty i Gazu wykonał projekt Opracowanie systemu oceny stanu technicznego i
analiza ryzyka dla dystrybucji sieci gazowych. Uzyskane dofinansowanie: 338 060 zł 
Wdrożenie do praktyki eksploatacyjnej, opracowanego systemu przyczyni się do
podniesienia efektywności i konkurencyjności oraz jakości zarządzania bezpieczeństwem
dystrybucyjnych sieci gazowych w Polsce.
3. Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej wykonał projekt Nowoczesny
serwonapęd z silnikiem synchronicznym prądu przemiennego PMSM ze sterowaniem
adaptacyjnym. Uzyskane dofinansowanie: 335 300 zł  Wyniki przedstawione w raporcie
końcowym z realizacji projektu wskazują na możliwości wdrożenia opracowanego sterownika
do produkcji.
4. Laboratorium Badań Materiałów dla Przemysłu Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej
wykonało projekt Opracowanie i wdrożenie procedur określonych wymogami
akredytacyjnymi uznanymi przez światowy przemysł lotniczy w Laboratorium Badań
Materiałów dla Przemysłu Lotniczego w ramach Inicjatywy Technologicznej I. Uzyskane
dofinansowanie: 454 500 zł  Laboratorium Badań Materiałów dla Przemysłu Lotniczego
uzyskało akredytację wymaganą przez światowy przemysł lotniczy
 Brak rzetelnej oceny wpływu na rozwój nauki i gospodarki
 Brak rzetelnej oceny efektywności inwestycji
Sprawozdanie 2009
Przykłady efektów uzyskanych w ramach realizacji projektów badawczych
zamawianych
1. Instytut Maszyn Przepływowych PAN Gdańsk wykonał projekt Zintegrowany dynamiczny
system oceny ryzyka, diagnostyki oraz sterowania dla obiektów i procesów technicznych.
Uzyskane dofinansowanie: 4 200 000 zł  Wyniki mają wysoką wartość naukową i istotne
znaczenie dla rozwoju nauki. Prezentowane wyniki prowadzonych badań pozwalają na ich
dalszą kontynuację przez inne zespoły badawcze.
2. Wojskowa Akademia Techniczna wykonała projekt Modele zagrożeń aglomeracji miejskiej
wraz z systemem zarządzania kryzysowego na przykładzie m. st. Warszawy. Uzyskane
dofinansowanie: 6 500 000 zł  Uzyskane wyniki będą bardzo przydatne w dalszych
pracach nad poprawą bezpieczeństwa i tworzenia ogólnokrajowego systemu zarządzania
kryzysowego.
3. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wykonał projekt Związki metaloorganiczne i
koordynacyjne w syntezie chemikaliów i materiałów o specjalnych zastosowaniach.
Uzyskane dofinansowanie: 4 000 000 zł  W wyniku realizacji projektu uzyskano
potencjalnie technicznie użyteczne rozwiązania.
4. Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN wykonał projekt Nowe materiały kataliczne
jako podstawa procesów chemicznych przyjaznych dla środowiska. Uzyskane
dofinansowanie: 4 500 000 zł  Uzyskane wyniki mają duże szanse na wdrożenie w
zakładach przemysłowych ze względu na szeroki wachlarz zastosowań.
5. Instytut Biochemii i Biofizyki PAN wykonał projekt Genomika funkcjonalna modelowych
mikroorganizmów w badaniach molekularnych podłoża ludzkiego chorób genetycznych i
patogenności. Uzyskane dofinansowanie: 3 000 000 zł  W ramach projektu zgłoszono do
Urzędu patentowego szczep drożdżowy przeznaczony do biologicznej walidacji inhibitorów
szlaku kwasu mewalonowego (P-386922) jak i nowe fungicydy (P-385165).
 Brak rzetelnej oceny wpływu na rozwój nauki i gospodarki
 Brak rzetelnej oceny efektywności inwestycji
Kontrola 2009-09-24
Projekty strategiczne
• Unikanie konfliktu interesów w związku z pracami Centrum nad
uszczegółowieniem programów oraz konkursem ofert.
– W ramach programu „Interdyscyplinarny system interaktywnej
informacji naukowej i naukowo technicznej" wpłynęły 3 oferty z
czego dla ofert nr 77065 oraz nr 77219 można stwierdzić przypadki
wystąpienia konfliktu interesów.
– W ramach programu „Zaawansowane technologie pozyskiwania
energii" wybór oferty (czyli pozytywnej oceny każdej z ofert w ramach
zadań 1-3) i jej finansowanie będzie oznaczało potencjalne wystąpienie
konfliktu interesów z uwagi na uczestnictwo w pracach zespołu i
potencjalny wpływ na kształt uszczegółowienia przedstawicieli
oferentów.
– Problem występowania konfliktu interesów można zauważyć w związku
z realizacją strategicznego projektu badawczego „Zintegrowany
system zmniejszenia eksploatacyjnej energochłonności
budynków". Dwie oferty na wykonanie zadań badawczych złożyła
Politechnika Śląska, której prorektor ds. nauki i współpracy z
przemysłem, dr hab. JKŚ jest członkiem Komitetu Sterującego Projektu.
Kontrola 2009-09-24
Projekty strategiczne
• Konkursy na wykonanie zadań badawczych
– Efektem niedostatecznych działali informacyjno promocyjnych
podejmowanych przez Centrum jest złożenie 3 ofert w ramach
programu Interdyscyplinarny system interaktywnej
informacji naukowej i naukowo-technicznej, z których 2
dotyczą podmiotów, dla których występuje potencjalny konflikt
interesów, o którym wspomniano wyżej. Natomiast w przypadku
programu Zaawansowane technologie pozyskiwania energii
wystąpiła sytuacja złożenia pojedynczych ofert dotyczących
realizacji 3 z 4 zadań badawczych programu, przez konsorcja
współtworzone przez podmioty, których przedstawiciele
uczestniczyli w procesie uszczegółowienia programu. Sytuacja
ta oznacza, że na etapie oceny wniosku nie występuje element
konkurencyjności ofert.
Kontrola 2009-09-24
Projekty strategiczne
•
Merytoryczna ocena ofert na wykonanie zadań badawczych w ramach
programów strategicznych
– W ramach kontroli stwierdzono, iż dobór członków zespołów ekspertów
oceniających oferty w ramach programów strategicznych, nie był powiązany z
zaproponowanymi kandydatami przedstawionymi, zgodnie z obowiązującą w
Centrum procedurą, przez koordynatorów zespołów.
W opinii kontrolującego w tym przypadku mogło dojść do sytuacji wyboru przez
p.o. Dyrektora Centrum członków zespołów ekspertów, których uczestnictwo
powoduje występowanie konfliktów interesów, pomimo iż koordynator programu
przedstawił listę kandydatów w przypadku, których nie występują oczywiste
powiązania z oferentami.
W sytuacji zbliżającego się terminu rozstrzygnięcia konkursów, których
budżet stanowi blisko 400 mln zł istotne jest wyjaśnienie wątpliwości,
które pojawiły się po przeprowadzeniu przez kontrolującego czynności w
ramach kontroli kompleksowej NCBiR. Realizacja programów
strategicznych w sposób pozostawiający wątpliwości co do rzetelności
przyjętego trybu realizacji programów, mogłaby podważyć wiarygodność
Narodowego Centrum Badań i Rozwoju jako instytucji, której zadaniem
jest prawidłowa realizacja programów badań naukowych i prac
rozwojowych ważnych z punku widzenia interesów państwa.
Kontrola 2009-09-24
23 Zalecenia
•
•
•
•
•
•
•
•
Powołania dyrektorów programów strategicznych
Określenia procedury wyboru ekspertów do zespołów ds.
Uszczegółowienia programów, przewidującej mechanizmy unikania
możliwego konfliktu interesów
Wdrożenia procedur unikania możliwości powstania konfliktu interesów w
projektach konkursowych finansowanych przez Centrum
Wdrożenia procedury oceny ryzyka dla programów własnych
Zlecania w ramach umów cywilno-prawnych tylko tych działań, których
realizacja jest niemożliwa przez pracowników Centrum oraz stosowania
powszechnie przyjętych standardów uwzględniających określenie i
uzasadnienie potrzeb, protokólarny odbiór przez zlecającego oraz ocenę
przydatności opracowań
Wdrożenia audytu wewnętrznego jako działalności planowej opartej o
analizę ryzyka, mającego na celu usprawnienie systemu zarządzania,
Delegowania uprawnień – dokładnego określenia zakresów obowiązków i
uprawnień pracowników,
Stosowania się do przyjętych i zatwierdzonych procedur rekrutacji
Polityka Informacyjna
Kogo reprezentuje NCBiR?
• 2010-05-17 BioInfoBank występuje o dostęp do wniosków IniTech w
ramach podpisanych umów
• 2010-05-28 BioInfoBank przypomina o wniosku
• 2010-06-01 NCBiR pisze że będzie konsultować z organem nadzoru
kwestie udostępnienia informacji
• 2010-06-02 skarga do Sądu Administracyjnego za pośrednictwem
NCBiR, które nie przekazuje skargi do sądu
• 2010-07-05 skarga do Sądu Administracyjnego na nieprzekazenie
skargi z dn. 2010-06-02
• 2010-07-06 NCBiR wysyła formularze do beneficjentów z sugestią
zastrzeżenia części informacji
• 2010-10-14 NCBiR odmawia udzielenia jakiejkolwiek informacji o
treści wniosków
 NCBiR nie ocenia wpływu projektów na rozwój nauki lub gospodarki
 NCBiR uniemożliwia ocenę przez podatnika
Wizerunek NCBiR na podstawie
informacji publicznej
• Niektóre programy mają bardzo wysokie koszty obsługi
(Era-Net)
• Strategiczne programy badawcze są realizowane w
sposób rodzący podejrzenia co do ich strategicznego
znaczenia
• Brak zastosowania procedur unikania konfliktu interesów
• Informacje o faktycznych pracach badawczych
finansowanych ze środków publicznych są ukrywane*
• Brak prób oceny wpływu wielomilionowych inwestycji na
rozwój nauki lub gospodarki
 fatalny wizerunek marnotrawienia pieniędzy publicznych
Strategia rozwoju NCBiR
1. Analiza dotychczasowych efektów prac
badawczych w celu wypracowania procedur
przewidywania efektów nowych inwestycji
2. Prowadzenie otwartej polityki informacyjnej w
celu przedstawiania przewidywanych i
faktycznych wyników finansowanych prac
badawczych
3. Unikanie konfliktów interesów poprzez
przejrzysty proces oceny wniosków
4. Wprowadzenie nowych modeli oceny
inwestycji gwarantującą szybką i niezależną
rynkową ewaluację
1. Analiza dotychczasowych
efektów prac badawczych
• Analiza efektywności na poziomie
jednostki [ankiety jednostek]
• Analiza efektywności na poziomie
laboratorium
• Budowanie kredytu zaufania poprzez
pozytywne rozliczanie rezultatów z
dotychczasowych dotacji w celu
zwiększenia „linii kredytowej”
2. Otwarta polityka informacyjna
• Ustanowienie publicznych i poufnych
punktów we wnioskach o dofinansowanie
• Automatyczne publikowanie wszystkich
publicznych dokumentów w biuletynie
informacji publicznych
• Regularne sporządzanie i publikowanie
analiz i raportów dotyczących
efektywności finansowania badań
3. Unikanie konfliktów interesów
• Obiektywizacja oceny poprzez wskaźniki
• Zwiększenie ilości recenzentów
• Niezależna ocena różnych elementów
wniosków
• Publiczna ocena publicznych części
wniosków*
• Upublicznianie informacji o kierownikach,
głównych wykonawcach wniosku*
Rynkowa ocena inwestycji
• Fundusz inwestycji naukowych
– Inwestowanie w objęcie udziałów w przedsiębiorstwach
innowacyjne we wczesnej fazie rozwoju, które w ciągu 2 lat będą
notowane na giełdzie
– Dofinansowanie projektów badawczych w celu komercjalizacja
dotychczasowej wartości intelektualnej lub stworzenia nowej
– Maksymalnie 50% wkładu w gotówce
 Momentalna wycena wartości inwestycji
 Prosta wycena wartości po zakończeniu projektu
 Potencjalny zysk, który może być ponownie
wykorzystany