Transcript Ekonomika preduzeća 5a

Nastavnik: doc. dr. Jasmin Halebić
E-mail: [email protected]
Kabinet: 103,
Konsultacije ponedjeljak: 11:00-12:00
Asistentica: dipl. oec. Saliha Čabro-Arnautović
E-mail: [email protected]
Reprodukcija kao predmet proučavanja EP
 Reprodukcija: stalno ulaganje u proizvodnju sa ciljem
ostvarivanja rezultata proizvodnje. Stalnost ulaganja je
uslovljena realizacijom proizvoda na tržištu, naplatom na
tržištu.
 Stalnost proizvodnje je uslovljena vraćanjem upotrebljenih
sredstava u pdnju.
 Ostvarivanje dobiti je cilj reprodukcije a stopa dobiti je izraz
uspješnosti reprodukcije (viša stopa – veća uspješnost).
 Tipovi tokova reprodukcije (normalni i poremećeni)
Ekonomika preduzeća
2
Kružni tok reprodukcije
Ekonomika preduzeća
3
Razlaganje tokova reprodukcije
 Cilj razlaganja tokova reprodukcije je uspješno upravljanje
reprodukcijom, efikasno organizovanje i odgovornost za
ostvarene rezultate – sve sa motivom ostvarivanja ciljeva
poslovanja preduzeća.
 Uslov za početak pdnje je raspolaganje sa kapitalom u
novčanom obliku (KN), koji se opredjeljuje za nabavku SzP
 Kupovinom inputa KN se transformiše u robni oblik
kapitala (Bm, Bi)
Ekonomika preduzeća
4
Razlaganje tokova reprodukcije
Ekonomika preduzeća
5
Reprodukcija kao predmet proučavanja EP
 Tokovi reprodukcije mogu biti zasnovani na:
a) Proširenoj osnovi- normalni tokovi
b) Prostoj osnovi- poremećeni tokovi
c) Suženoj osnovi- poremećeni.
-Redovni gubitak- prihod manji od ukupnih troškova
(umanjenje zarada)
-Gubitak u supstanci- prihod manji od troškova materijalne
proizvodnje (umanjenje zarade i problemi u održavanju
reprodukcije u istom obimu)
Ekonomika preduzeća
6
Reprodukcija kao predmet proučavanja EP
 Tokovi reprodukcije mogu biti zasnovani na:
a) Proširenoj osnovi- normalni tokovi
b) Prostoj osnovi- poremećeni tokovi (Do, G=0)
c) Suženoj osnovi- poremećeni.
-Redovni gubitak- prihod manji od ukupnih troškova
(reprodukcija se odvija uz umanjenje zarada)
-Gubitak u supstanci- prihod manji od troškova materijalne
proizvodnje (umanjenje zarade i problemi u održavanju
reprodukcije u istom obimu)
Ekonomika preduzeća
7
Reprodukcija kao predmet proučavanja EP
 Uzroci poremećaja mogu biti faktori ekonomije preduzeća
(objektivni: društveni, tehnički; ili subjektivni:
organizacioni).
 Objektivni društveni faktori kao uzrok poremećaja:
-smanjenje ukupnog prihoda zbog smanjenja ostv. i realiz.
obima p-dnje.
-negativna razlika tržišne cijene po jedinici proizvoda od
vrijednosti po jedinici proizvoda
-negativna razlika tržišne cijene faktora p-dnje po jedinici
utroška od vrijednosti po jedinici utroška
Ekonomika preduzeća
8
Reprodukcija kao predmet proučavanja EP
 Objektivni tehnički faktori kao uzrok poremećaja:
-povećanje troškova zbog većih tehnički uslovljenih
utrošaka faktora proizvodnje u odnosu na utrošak
proizvođača prosječne tehničke opremljenosti.
 Subjektivni (organizacioni) faktori kao uzrok
poremećaja:
-organizac. uslovljeno smanjenje korišć. kapaciteta
-negativna razlika prodajne i tržišne cijene proizvoda
-povećano trošenje faktora p-dnje
-negativna razlika nabavne od tržišne cijene faktora
p-dnje
Ekonomika preduzeća
9
Reprodukcija kao predmet proučavanja EP
 Zbirni (saldirani) uticaj objektivnih (društveni i tehnički) i
subjektivnih (organizacionih) faktora na poremećaj tokova
reprodukcije u preduzeću:
G=G+g
G- ostvareni gubitak poslovanja;
G- objektivno uslovljeni gubitak;
g- subjektivno uslovljeni gubitak
Ekonomika preduzeća
10
Ciljevi i način rehabilitacije poremećenih tokova
• Normalni tokovi reprodukcije donose dobit (kao mjeru
•
•
•
•
rezultata) i stopu dobiti (kao mjeru uspjeha)
Poremećeni tokovi donose gubitak (cilj preduzeća gubitaša je
smanjenje gubitka i stope gubitka)
Rehabilitacijom se poremećeni tokovi reprodukcije
normalizuju (poslovanje na prostoj i suženoj osnovi se
proširuje).
Iz dijela poduzetničke dobiti nastaju rezerve (Dr), a njihova
uloga je stvaranje pretpostavki za vraćanje poremećenih u
normalne tokove. Dr može poslužiti za sanaciju gubitka ali se
stanje ne riješava bez otklanjanja uzroka nastanka gubitka.
Gubitak vodi u stečaj koji može biti likvidacija preduzeća ili
reorganizacija.
Ekonomika preduzeća
11
Ciljevi i način rehabilitacije poremećenih tokova
 Likvidacija preduzeća dovodi do prodaje cjelokupne
imovine preduzeća (stečajnog dužnika) i izmirenje
obaveza prema povjeriocima.
 Reorganizacija znači namirenje povjerilaca na način i
pod uslovima određenim planom reorganizacije.
 Zakonska regulativa o stečaju u BiH, uloga stečajnih
upravitelja.
Ekonomika preduzeća
12
Ulaganja u reprodukciju
 Ulaganja su uslov kontinuiteta reprodukcije i postizanja
rezultata reprodukcije (dobit i stopa dobiti)
 Samo efikasnost upotrebe faktora p-dnje dovodi do
ostvarivanja ciljanih rezultata.
 Angažovanje faktora p-dnje i njihovo trošenje
-Angažovanje prethodi trošenju
-Angažovanjem se dobavljaju faktori proizvodnje određene vrste,
obima i kvaliteta
-Angažovanje omogućava neprekidnost (kontinuitet) p-dnje
 Angažovanje prethodi trošenju.
 Angažovanje i trošenje mogu biti u naturalnom i
novčanom obliku (str. 52, slika 9)
Ekonomika preduzeća
13
Ulaganja u reprodukciju
Ekonomika preduzeća
14
Rezultati reprodukcije
• Mogu biti
1) Originalni i izvedeni
-Originalni: fizički proizvod (Q); vrijednost p-dnje (V); ukupan
prihod (C)
-Izvedeni: dohodak (D); dobit (Do)
2) Prethodni i konačni
-Prethodni: fizički proizvod (Q); ukupan prihod (C)
-Konačni: dohodak (D); dobit (Do)
Ekonomika preduzeća
15
Rezultati reprodukcije
 Fizički proizvod (Q): fizička količina proizvodnje (kg, t,
kom,...). Nije podložan uticaju društvenih faktora jer se u
potpunosti odvija u okviru preduzeća. Determinira, sa
jedne strane, C i Do
 Ukupan prihod (C): finansijski izraz rezultata
reprodukcije, realizovana vrijednost proizvodnje. Vrlo
podložan uticaju društvenih faktora.
 Dohodak (D): razlika između ukupnog prihoda i
troškova materijalne reprodukcije (Tmi), bez troškova
radne snage.
 Dobit (Do): razlika između (C) i ukupnih troškova (T).
Ekonomika preduzeća
16
Ekonomski uspjeh
 Omjer između rezultata reprodukcije i potrebnih ulaganja.
Cilj je maksimalizacija ekonomskog uspjeha.
 Ekonomski uspjeh se postiže ostvarivanjem opšteg
ekonomskog principa: maksimalan rezultat uz minimalna
ulaganja.
 Eu = O / I
max.
Ekonomika preduzeća
17
Hvala.
Ekonomika preduzeća
18