Transcript Procedura postępowania - prezentacja - opr

mgr Agnieszka Kortas – Koczur
Certyfikowany Specjalista w Zakresie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
mgr Martina Węsierska
Psycholog
WSPÓŁPRACA
WSPÓŁPRACA
Praca zespołem pozwala
nie tylko na wspólne
badanie przypadku,
ale także na zespołowe
podejmowanie decyzji.
pomoc
wsparcie
interwencja
WSPÓŁPRACA
Szkoła
Przedszkole
Ośrodek
Profilaktyki
Rodzinnej
Miejski Ośrodek
Pomocy
Społecznej
Komenda
Powiatowa
Policji
Zespół
Kuratorskiej
Służby Sądowej
Poradnia
Psychologiczno
Pedagogiczna
Powiatowe
Centrum Pomocy
Rodzinie
DEFINICJA PRZEMOCY
Ustawa o przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie
• Art.2 pkt 2 : przemoc w rodzinie – należy przez to rozumieć
jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie
naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w
szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia,
zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w
tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub
psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób
dotkniętych przemocą
• członek rodziny – należy przez to rozumieć osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z
dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.), a także inną osobę
wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą; ( art.115§11 KK: osobą najbliższą jest małżonek, wstępny,
zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku
przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu (np. konkubent)
PRZEMOC W RODZINIE
CHARAKTERYZUJE SIĘ TYM, ŻE:
JEST INTENCJONALNA
Przemoc jest zamierzonym działaniem
człowieka i ma na celu kontrolowanie i
podporządkowanie ofiary.
SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE
W relacji jedna ze stron ma przewagę nad
drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca
silniejszy.
NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE
Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza
podstawowe prawa ofiary (np. prawo do
nietykalności fizycznej, godności, szacunku
itd.).
POWODUJE CIERPIENIE I BÓL
Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na
poważne szkody. Doświadczanie bólu i
cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą
zdolność do samoobrony
FAZY PRZEMOCY W RODZINIE
Fazy te trwają nieraz po kilkanaście lat, ofiara pozostaje w
swoistego rodzaju pułapce czasowej i emocjonalnej, przechodząc
do fazy do fazy, powtarzając cały cykl od początku.
FAZY PRZEMOCY
FAZA NARASTANIA NAPIĘCIA
Charakteryzuje się stopniowaniem przemocy sprawcy w stosunku do ofiary
w coraz bardziej gwałtowny sposób. Ofiara stara się zaspokoić
oczekiwania oprawcy, chce naprawić zły humor partnera, realizuje jego
polecenia. Kiedy satysfakcja nie zostaje osiągnięta pomimo realizacji
wszelkich obowiązków, pokłady agresji sprawcy przybierają coraz
ostrzejsze formy. Najczęściej irytacja sprawcy a bezsilność i narastające
napięcie pokrzywdzonego wywołuje awanturę.
Fazę tę wyraża:
1. Ciągłe napięcie i poirytowanie partnera
2. Nieustające awantury
3. Wzmożona ilość substancji uzależniających (alkohol, narkotyki)
4. Prowokacje ze strony partnera
5. Złe fizyczne i psychiczne samopoczucie ofiary
FAZY PRZEMOCY
FAZA GWAŁTOWNEJ PRZEMOCY
Charakteryzuje się brakiem kontroli u sprawcy nad własnymi
emocjami. Wobec tego, wybuch drastycznych form przemocy
spowodowany jest najczęściej mało istotnymi przyczynami, jak
niezamknięte drzwi, obiad podany w niewłaściwy sposób, a nawet fakt
przebywania w zbyt bliskiej odległości do sprawcy. Ofiara najczęściej
pozostaje w stanie szoku, niezrozumienia, osłabienia, rezygnacji i
przerażenia.
Faza charakteryzuje się:
1. Gwałtowność, ataki szału
2. Używanie przemocy fizycznej
3. Bezradność, ból, szok poszkodowanego
4. Uczucie wstydu i przerażenia strony poszkodowanej
FAZY PRZEMOCY
FAZA MIODOWEGO MIESIĄCA
To faza diametralnej odmiany. Sprawca uświadamia sobie, że postąpił zbyt ostro.
Chcąc się zrehabilitować w oczach ofiary, dokonuje u siebie chwilowej zmiany.
Najczęściej przeprasza, wykazuje żal i skruchę, przynosi prezenty. Pojawiają się
również sformułowania w stylu: „to się już nigdy nie powtórzy”, „tak bardzo cię
kocham”, „zapomnijmy o tym co już minęło”, „zaopiekuję się tobą”. Zaczyna więcej
czasu spędzać z ofiarą, pokazując jak bardzo potrafi się o nią troszczyć. W tej fazie
ofiara nabiera znowu sił i odwagi, zaczyna wierzyć w obietnice i prawdziwość
zachowania sprawcy. Często nawet czuje się szczęśliwa i zapomina o wyrządzonej
krzywdzie, przynajmniej do ponownego wystąpienia pierwszej fazy.
Faza miodowego miesiąca charakteryzuje się:
1. Żal i skrucha sprawcy, zapewnienia o zmianie na lepsze
2. Poszukiwania uzasadnienia popełnionych czynów
3. Diametralna zmiana sprawcy- kwiaty, czułości, rozmowy, zapewnienia o lepszą
przyszłość
RODZAJE PRZEMOCY
PRZEMOC FIZYCZNA
Naruszanie nietykalności fizycznej. Przemoc fizyczna jest
intencjonalnym zachowaniem powodującym uszkodzenie ciała lub
niosącym takie ryzyko.
Formy przemocy fizycznej:
szarpanie, kopanie, popychanie, szarpanie,
ciągnięcie, szturchanie, ciągnięcie za uszy,
włosy, kopanie, krępowanie ruchów
obezwładnianie, duszenie, odpychanie,
przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie,
bicie otwartą ręką, pięściami, różnymi
przedmiotami, przypalanie papierosem,
topienie, polewanie substancjami żrącymi, itp.
RODZAJE PRZEMOCY
PRZEMOC PSYCHICZNA
Naruszenie godności osobistej. Przemoc psychiczna zawiera przymus i groźby.
Przemoc psychiczna jest najczęstszą formą przemocy i jest trudna do
udowodnienia.
Formy przemocy psychicznej:
obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie,
krytykowanie, straszenie, szantażowanie,
grożenie, nieliczenie się z uczuciami, krzyczenie,
oskarżanie, obwinianie, krzywdzenie zwierząt,
czytanie osobistej korespondencji, ujawnianie
tajemnic, sekretów, lekceważenie, wyśmiewanie
opinii, poglądów, przekonań, religii,
pochodzenia, narzucanie swojego zdania,
poglądów, wmawianie choroby psychicznej,
izolowanie, kontrolowanie, ograniczanie
kontaktów z innymi ludźmi, wymuszanie
posłuszeństwa i podporządkowania, ograniczanie
snu, pożywienia i schronienia, wyzywanie,
używanie wulgarnych epitetów, poniżanie,
upokarzanie, zawstydzanie, stosowanie gróźb,
szantażowanie, itp.
RODZAJE PRZEMOCY
PRZEMOC SEKSUALNA
Naruszenie intymności. Przemoc seksualna polega na zmuszanie osoby do
aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej,
gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub gdy na skutek
zaistniałych warunków obawia się odmówić. Przymus może polegać na
bezpośrednim użyciu siły lub emocjonalnym szantażu.
Formy przemocy seksualnej:
wymuszanie pożycia, obmacywanie
gwałt, wymuszanie pożycia
seksualnego, nieakceptowanych
pieszczot i praktyk seksualnych,
zmuszanie do seksu z osobami
trzecimi, sadyzm w pożyciu,
wyśmiewanie wyglądu, ciała i krytyka
zachowań seksualnych, itp.
RODZAJE PRZEMOCY
PRZEMOC EKONOMICZNA
Naruszenie własności. Przemoc ekonomiczna wiąże się celowym niszczeniem
czyjejś własności, pozbawianiem środków lub stwarzaniem warunków, w
których nie są zaspokajane niezbędne dla przeżycia potrzeby.
Formy przemocy ekonomicznej:
niszczenie rzeczy, kradzież, używanie
rzeczy bez pozwolenia, zabieranie
pieniędzy, przeglądanie dokumentów,
korespondencji, dysponowanie czyjąś
własnością, zaciąganie pożyczek „na
wspólne konto", sprzedawanie osobistych
lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia,
zmuszanie do spłacania długów, nie
łożenie na utrzymanie, uniemożliwianie
podjęcia pracy zarobkowej,
szantażowanie, uniemożliwianie
korzystania z pomieszczeń niezbędnych
do zaspakajania potrzeb (kuchnia,
łazienka) itp.
RODZAJE PRZEMOCY
ZANIEDBANIE
Naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich. Są to sytuacje, w
których najbardziej podstawowe potrzeby dziecka (wyżywienia, ubranie,
higiena, ochrona, bezpieczeństwo, wychowanie, opieka lekarska) nie są
zaspokajane przez osoby za to odpowiedzialne.
RODZAJE PRZEMOCY
ZNĘCANIE SIĘ
szczególny rodzaj przemocy psychicznej lub fizycznej, połączony z
cyklicznością działania sprawcy wobec uzależnionej od niego ofiary: art. 201
par 1-3 Kodeksu Karnego
Art. 207. § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub
nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności
od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan
psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do
lat 5.
MOBBING
szczególnego rodzaju przemoc zwrócona przeciwko osobom fizycznym
pozostającym w faktycznej zależności od sprawcy miejscem pracy zarobkowej,
wykonywania obowiązków służbowych lub zawodowych
STALKING
przemoc psychiczna lub fizyczna bez
zaistnienia zależności ofiary od
sprawcy
ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY
Zespół Interdyscyplinarny to grupa specjalistów podejmująca się współpracy
celem udzielenia pomocy osobom lub całym rodzinom znajdującym się w
kryzysie i dotkniętym problemem przemocy. Działania te skierowane są na
rozwiązanie konkretnego problemu.
W skład zespołu interdyscyplinarnego obligatoryjnie wchodzą przedstawiciele:
• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
• gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
• policji;
• oświaty;
• ochrony zdrowia;
• organizacji pozarządowych;
W skład zespołu interdyscyplinarnego mogą także wchodzić kuratorzy sądowi,
prokuratorzy i przedstawiciele innych podmiotów, działających na rzecz
przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Na pierwszym posiedzeniu zespołu
wybierany jest, spośród jego członków, przewodniczący zespołu
interdyscyplinarnego.
ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY
Podstawowym zadaniem zespołu interdyscyplinarnego jest realizacja działań
określonych w gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz
ochrona ofiar przemocy w rodzinie, a także integrowanie i koordynowanie
działań podmiotów działających na rzecz ochrony ofiar przemocy w rodzinie,
oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Zadania te są wykonywane w szczególności przez:
• inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
• dokonywanie diagnozy problemu przemocy w rodzinie;
• inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie;
• podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie
mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku;
• rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach
udzielenia pomocy w środowisku lokalnym;
ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY
GRUPY ROBOCZE
Zespół interdyscyplinarny może tworzyć grupy robocze, których celem i
zadaniem jest rozwiązywanie problemów związanych z wystąpieniem przemocy
w rodzinie w indywidualnych przypadkach.
W skład grup roboczych obligatoryjnie wchodzą przedstawiciele:
• jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
• gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
• policji;
• oświaty;
• ochrony zdrowia.
Do zadań grup roboczych należy, w szczególności:
• opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach
wystąpienia przemocy w rodzinie,
• monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin
zagrożonych wystąpieniem przemocy,
• dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi
do przemocy oraz efektów tych działań
NIEBIESKA KARTA
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 13 września 2011r. w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”
§ 2. 1. Wszczęcie procedury następuje przez wypełnienie formularza
„Niebieska Karta — A” przez przedstawiciela jednego z podmiotów
wymienionych w art. 9d ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie, zwanej dalej „ustawą”, w obecności osoby, co do której
istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie.
Art. 9d ust. 2.
Procedura "Niebieskie Karty" obejmuje
ogół czynności podejmowanych i
realizowanych przez przedstawicieli
jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej, gminnych komisji
rozwiązywania problemów
alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony
zdrowia, w związku z uzasadnionym
podejrzeniem zaistnienia przemocy w
rodzinie.
NIEBIESKA KARTA
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 13 września 2011r. w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”
§2.4. W przypadku gdy nawiązanie bezpośredniego kontaktu z osobą, co do
której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, jest
niewykonalne, wypełnienie formularza „Niebieska Karta — A” następuje bez
udziału tej osoby.
§ 5. 1. W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec
dziecka, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury, zwane
dalej „działaniami”, przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego
lub faktycznego.
NIEBIESKA KARTA
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 13 września 2011r. w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”
§ 6. 1. Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta — A” osobie, co do której
istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przekazuje się
formularz „Niebieska Karta — B”.
§ 7. 1. Przekazanie wypełnionego formularza „Niebieska Karta — A” do
przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego (MOPS) następuje
niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia wszczęcia procedury.
NIEBIESKA KARTA
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 13 września 2011r. w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”
§ 8. 1. Przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego po otrzymaniu formularza
„Niebieska Karta — A” niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni od dnia jego
otrzymania, przekazuje go członkom zespołu interdyscyplinarnego lub grupy
roboczej.
§ 8. 4. Na posiedzenie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej nie
zaprasza się dziecka.
§ 8. 5. Niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest
dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje prac zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.
§ 8. 6. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej wypełniają
formularz „Niebieska Karta — D” w obecności osoby, wobec której istnieje
podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie.
NIEBIESKA KARTA
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 13 września 2011r. w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”
§ 16. 1. W ramach procedury członkowie zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej:
1) udzielają pomocy osobie, co do której istnieje
podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
2) podejmują działania w stosunku do osoby, wobec której
istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, w
celu zaprzestania stosowania tego rodzaju zachowań;
3) zapraszają osobę, co do której istnieje podejrzenie, że
jest dotknięta przemocą w rodzinie, na spotkanie zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej;
4) opracowują indywidualny plan pomocy dla osoby, co do
której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w
rodzinie, i jej rodziny, który zawiera propozycje działań
pomocowych;
5) rozstrzygają o braku zasadności podejmowania działań.
NIEBIESKA KARTA
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 13 września 2011r. w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”
§ 15. W ramach procedury przedstawiciel oświaty:
1) podejmuje działania, o których mowa w § 11
pkt 2 lit. a i c oraz pkt 3 i 5;
2) diagnozuje sytuację i potrzeby osoby, co do
której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta
przemocą w rodzinie, w tym w szczególności
wobec dzieci;
3) udziela kompleksowych informacji rodzicowi,
opiekunowi prawnemu, faktycznemu lub osobie
najbliższej o możliwościach pomocy
psychologicznej, prawnej, socjalnej i
pedagogicznej oraz wsparcia rodzinie, w tym o
formach pomocy dzieciom świadczonych przez
instytucje i podmioty w zakresie specjalistycznej
pomocy na rzecz osób dotkniętych przemocą w
rodzinie.
USTAWA O PRZECIWDZAIŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
ZGODA OSOBY DOTKNIĘTEJ PRZEMOCĄ – ART. 9D.1
Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny
dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę
„Niebieskie Karty” i nie wymaga zgody osoby dotkniętej
przemocą w rodzinie.
USTAWA O PRZECIWDZAIŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
INTERWENCJA KRYZYSOWA WOBEC DZIECI – ART. 12A
1. W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z
przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma
prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej niezamieszkującej
wspólnie osoby najbliższej, w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6
czerwca 1997 r. - Kodeks karny, w rodzinie zastępczej lub w całodobowej
placówce opiekuńczo-wychowawczej.
3. Decyzję, o której mowa w ust. 1, pracownik socjalny podejmuje wspólnie z
funkcjonariuszem Policji, a także z lekarzem, lub ratownikiem medycznym,
lub pielęgniarką.
4. Pracownik socjalny ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia sądu
opiekuńczego, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin, o odebraniu
dziecka z rodziny i umieszczeniu go u niezamieszkującej wspólnie osoby
najbliższej, w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczowychowawczej.
5. Do umieszczenia dziecka u osoby najbliższej niezamieszkującej wspólnie
stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umieszczenia dziecka w rodzinie
zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej.
USTAWA O PRZECIWDZAIŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
INTERWENCJA KRYZYSOWA WOBEC DZIECI – ART. 12B
1. Rodzicom, opiekunom prawnym lub faktycznym
przysługuje zażalenie do sądu opiekuńczego na
odebranie dziecka, o którym mowa w art. 12a. W
zażaleniu można domagać się zbadania
zasadności i legalności odebrania dziecka oraz
prawidłowości jego dokonania.
2. Zażalenie może być wniesione za pośrednictwem
pracownika socjalnego lub funkcjonariusza
Policji, którzy dokonali odebrania dziecka. W
takim przypadku zażalenie podlega
niezwłocznemu przekazaniu do sądu
opiekuńczego.
3. Sąd rozpatruje zażalenie niezwłocznie, nie
później jednak niż w ciągu 24 godzin. W razie
uznania bezzasadności lub nielegalności
odebrania dziecka sąd zarządza natychmiastowe
przekazanie dziecka rodzicom, opiekunom
prawnym lub faktycznym, od których dziecko
zostało odebrane.
4. W przypadku stwierdzenia bezzasadności,
nielegalności lub nieprawidłowości odebrania
dziecka sąd zawiadamia o tym przełożonych
osób, które dokonały odebrania.
USTAWA O PRZECIWDZAIŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE
OBOWIĄZEK ZAWIADOMIENIA – ART. 12
1. Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków
służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu
ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie,
niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora.
2. Osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić
o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz
przeciwdziałania przemocy w rodzinie
OŚRODEK PROFILAKTYKI RODZINNEJ
W CHOJNICACH
ul. Strzelecka 31
89-600 Chojnice
tel./fax 52 397 35 74
www.opr-chojnice.pl
e-mail:[email protected]