Transcript Prawo pracy
PRAWO PRACY Rodzaje umów o pracę na czas nie określony na czas określony(w tym na zastępstwo) na czas wykonania określonej pracy na okres próbny Obowiązek potwierdzenia rodzaju zawartej umowy i jej warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika Umowa na czas określony Zawarcie III kolejnej umowy na czas określony oznacza zawarcie umowy na czas nie określony , jeżeli przerwa pomiędzy umowami nie przekracza 1 miesiąca. Powyższe nie obejmuje : - umów na zastępstwo - umów na prace dorywcze,sezonowe ,realizowane cyklicznie ANEKS DO UMOWY O PRACĘ W ZAKRESIE CZASU JEJ TRWANIA OZNACZA ZAWARCIE KOLEJNEJ UMOWY Obowiązek informowania pracownika częstotliwość wypłaty wynagrodzenia za pracę, dobowa i tygodniowa norma czasu pracy, urlop wypoczynkowy, długość okresu wypowiedzenia, Pracodawców gdzie brak regulaminu dodatkowa informacja o : porze nocnej,terminie, miejscu i czasie wypłaty wynagrodzenia, sposobie potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy. W/w informację należy potwierdzić w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę Zmiana treści umowy porozumienie stron wypowiedzenie warunków pracy lub(i)płacy – art.42 k.p. Tryb rozwiązania stosunku pracy porozumienie stron wypowiedzenie przez jedną ze stron rozwiązanie w trybie natychmiastowym z winy pracownika (art.52k.p.), bez winy pracownika (art.53k.p.) z upływem okresu na jaki zawarta z dniem ukończenia pracy, dla której była zawarta Wymogi formalne wypowiedzenia pismo przyczyna (umowy na czas nieokreślony) wymagany okres wypowiedzenia pouczenie o możliwości odwołania do sądu pracy uprzednia konsultacja ze związkiem zawodowym Zakaz wypowiadania choroba urlop pracowniczy (wypoczynkowy,bezpłatny, macierzyński) inna usprawiedliwiona nieobecność w pracy 4 lata przed emeryturą Okres wypowiedzenia cd. uzależniony jest od stażu pracy u danego pracodawcy staż pracy u poprzedniego pracodawcy uwzględniamy tylko wtedy gdy przejęcie pracowników nastąpiło na podstawie art.231 k.p. lub wystąpiło następstwo prawne Skrócenie okresu wypowiedzenia art.361 kp wypowiedzenie następuje z przyczyn wynikających z ustawy z dnia 13.03.2002r. O tzw.zwolnieniach grupowych wypowiedzenie 3 m-nie może być skrócone nawet do 1 m-ca za pozostałą część wypowiedzenia-odszkodowanie i zalicza się go pod warunkiem, że pozostaje bez pracy do okresu zatrudnienia (okres nieskładkowy) Zwolnienie dyscyplinarne-art.52kp ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych popełnienie przestępstwa w czasie zatrudnienia zawiniona utrata uprawnień koniecznych do pracy Wyczerpanie okresu zasiłkowego-art.53kp choroba ponad 90 dni -staż pracy poniżej 6 m-cy choroba ponad 182 dni - staż pracy co najmniej 6 m-cy Liczy się tylko staż pracy u danego pracodawcy. Rozwiązanie umowy nie może nastąpić,jeżeli po wyczerpaniu okresu zasiłkowego pracownik otrzyma „pozytywne” zaświadczenie lekarskie Wymogi formalne rozwiązania umowy w trybie art.52,53 kp pismo przyczyna pouczenie o możliwości odwołania do sądu pracy zachowanie terminu 1 m-ca od uzyskania przez pracodawcę informacji uzasadniającej zwolnienie dyscyplinarne Rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika w trybie art.55§11 kp pracodawca narusza w sposób ciężki swoje podstawowe obowiązki (art.111-183e,94 k.p.) pracownik przed sądem pracy może domagać się odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia do którego byłby uprawniony Wygaśnięcie stosunku pracy śmierć pracownika śmierć pracodawcy upływ 3 miesięcy nieobecności z powodu tymczasowego aresztowania nie zgłoszenie powrotu do macierzystego zakładu pracy, w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru nie powrócenie do pracodawcy w ciągu 30 dni od zakończenia pełnienia służby wojskowej Obligatoryjne elementy płacowe wynagrodzenie zasadnicze wynagrodzenie za urlop wynagrodzenie za czas choroby wynagrodzenie za dyżur wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych dodatek za pracę w porze nocnej Obligatoryjne cd. odprawa emerytalno-rentowa odprawa dla zwalnianych z przyczyn ekonomicznych odprawa pośmiertna odprawa dla „poborowego” odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia Obligatoryjne cd. ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy ekwiwalent za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego ekwiwalent za pranie i konserwację odzieży i obuwia roboczego świadczenia wynikające z odbycia podróży służbowej Fakultatywne elementy płacowe trzynastka, czternastka nagroda jubileuszowa dodatek stażowy dodatek funkcyjny dodatek „szkodliwy” premia/nagroda Termin wypłaty co najmniej raz w miesiącu stały i określony z góry termin najpóźniej do 10 dnia następnego miesiąca składniki za okresy dłuższe niż jeden miesiąc wypłaca się w terminach wynikających z regulacji wewnętrznych Forma wypłaty pieniężna część wypłaty mogą stanowić deputaty,ale tylko wtedy gdy przewidują to ustawy lub regulamin pracy wypłata może być zrealizowana w innej formie niż do rąk pracownika gdy: -przewiduje to regulamin pracy lub -pracownik wyraził zgodę na piśmie Kary porządkowe upomnienie nagana kara pieniężna Za co karzemy Za nieprzestrzeganie: -porządku pracy -organizacji pracy -przepisów bhp i p-poż. -przyjętego sposobu potwierdzania przybycia do miejsca pracy i usprawiedliwiania nieobecności w pracy można wymierzyć karę upomnienia lub nagany Kara pieniężna nieprzestrzeganie przepisów bhp lub p-poż opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy Warunki ukarania Pracownika nie można ukarać po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 m-cy od dopuszczenia się tego naruszenia uprzednie wysłuchanie pracownika dochowanie terminów z art.109 kp pismo o ukaraniu pouczenie o drodze odwoławcze po roku nienagannej pracy odpis pisma o ukaraniu należy usunąć z akt osobowych Odpowiedzialność materialna szkoda z winy nieumyślnej – odszkodowanie od pracownika nie może przekraczać kwoty 3 miesięcznego wynagrodzenia szkoda z winy umyślnej – pracownik odpowiada w pełnej wysokości Pracodawca nie może potrącić odszkodowania z wynagrodzenia za pracę bez zgody pracownika na piśmie Odpowiedzialność za mienie powierzone Pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkodę w mieniu powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się (art.124 kp) Urlopy pracownicze wypoczynkowe bezpłatne szkoleniowe dodatkowe tzw.okolicznościowe Prawo do urlopu prawo do urlopu w roku kalendarzowym podjęcia pracy– po 1 miesiącu 1/12 urlopu przysługujące po roku prawo do kolejnych urlopów – w każdym następnym roku kalendarzowy nie absolwent uzyskuje prawo do urlopu z dniem zatrudnienia Wymiar urlopu 20 dni – do 10 lat pracy 26 dni – po 10 latach pracy pracownik zatrudniony w niepełnym w niepełnym wymiarze czasu pracy uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze proporcjonalnym Wliczanie szkoły do urlopu zasadnicza zawodowa – 3 lata średnia zawodowa – 5 lat średnia ogólnokształcąca – 4 lata policealna – 6 lat wyższa /w tym uzyskanie licencjatu/ - 8 lat Udzielanie urlopu dni robocze w przypadku wykonywania pracy dozwolonej w niedziele lub święta,urlop może być udzielony w każdym dniu,tj.w: - niedzielę lub święto - dzień wolny od pracy wynikający z pięciodniowego tygodnia pracy Udzielanie urlopu cd urlopu udziela się tylko w dni pracy pracownika w wymiarze godzinowym-czyli pracownik ma prawo np. do 208 godzin urlopu (26 razy 8 godz.) urlop rozlicza się w godzinach przyjmując,że jeden dzień urlopu odpowiada 8 godz. pracy (ewentualnie normie mniejszej) Rozliczanie urlopu ustanie stosunku pracy nawiązanie stosunku pracy W obydwu w/w sytuacjach obowiązuje zasada proporcjonalności Urlop w częściach Co najmniej jedna część urlopu powinna dawać pracownikowi wypoczynek obejmujący nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych Plan urlopów nie musi być opracowany gdy u pracodawcy nie ma organizacji związkowych Termin urlopu ustala pracodawca z pracownikiem gdy istnieją związki zawodowe, planu nie będzie jak związki wyrażą zgodę na jego nie tworzenie w każdej sytuacji plan opracowuje sam pracodawca Wykorzystanie urlopu zgodnie z planem na wniosek pracownika do końca roku,w którym pracownik nabył do niego prawo do końca I kwartału roku następnego (pracodawca ma prawo zmusić pracownika – Wyrok Sądu Najwyższego) w terminie późniejszym (wyjątkowe przypadki) Urlop w okresie wypowiedzenia pracodawca może zażądać pracownika,aby wykorzystał urlop w okresie wypowiedzenia w wymiarze proporcjonalnym UWAGA Każda choroba pracownika w czasie urlopu przerywa urlop. Niewykorzystaną część urlopu pracownik wykorzystuje w terminie późniejszym /stosownie do swojego wniosku i zgody pracodawcy/ Urlop na żądanie 4 dni urlopu z puli podstawowej w danym roku kalendarzowym żądanie udzielenia urlopu zgłasza się najpóźniej przed rozpoczęciem dniówki roboczej 4 dni razem lub w częściach informacja o wykorzystanym urlopie w świadectwie pracy Wynagrodzenie za urlop takie jakie otrzymałby pracownik gdyby w tym czasie pracował przy zmiennych składnikach należy obliczyć średnie wynagrodzenie z 3 (do 12) miesięcy Ekwiwalent za urlop rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy Urlop bezpłatny na wniosek pracownika nie wlicza się do okresu pracy od którego zależą uprawnienia pracownicze informacje o korzystaniu z urlopu zawiera świadectwo pracy Urlop okolicznościowy 2 dni-ślub pracownika,urodzenie się dziecka pracownika,zgon: małżonka,ojca,matki,ojczyma lub macochy 1 dzień-ślub dziecka pracownika, zgon:siostry,brata,teściowej, teścia,babci,dziadka,a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką Wykaz prac wzbronionych kobietom Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10.09.1996r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U.Nr 114,poz.545 z późń.),kobieta w ciąży : - 4 godz. przy komputerze - 3 godz. w pozycji stojącej WAŻNE Stan ciąży powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim Ochrona stosunku pracy kobiet w ciąży zakaz wypowiadania i rozwiązania stosunku w czasie ciąży i urlopu macierzyńskiego wyjątki: -likwidacja lub upadłość pracodawcy -zwolnienie dyscyplinarne (wymagana zgoda związków zawodowych) Ochrona stosunku pracy kobiet w ciąży cd Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający 1 miesiąc,która uległaby rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu Ochrona zdrowia kobiety w ciąży Zakaz zatrudniania w : -godzinach nadliczbowych -porze nocnej -systemach ponad 8 godz.na dobę Nie wolno jej bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy Urlop macierzyński 18 tyg. przy pierwszym porodzie 20 tyg. przy każdym następnym 28 tyg. przy ciąży mnogiej Osoby opiekujące się dziećmi do 4 lat zakaz zatrudniania w : -godzinach nadliczbowych -porze nocnej -systemach ponad 8 godz. zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy BEZ ICH ZGODY/stosowne oświadczenie winno być w aktach osobowych/ Urlop wychowawczy co najmniej 6 m okres pracy uprawnia do 3 letniego urlopu nie dłużej niż do czasu ukończenia przez dziecko 4 roku życia orzeczenie o niepełnosprawności dziecka uprawnia pracownika do 3 lat urlopu do czasu ukończenia przez nie 18 lat urlop może być wykorzystany w najwyżej 4 częściach rodzice dziecka mogą jednocześnie skorzystać z 3 miesięcy urlopu Dni opieki dwa dni opieki,jeżeli chociaż jedno dziecko ma mniej niż 14 lat należy wykorzystać w danym roku kalendarzowym korzysta ojciec lub matka dziecka,stosownie do oświadczeń znajdujących się w ich aktach osobowych Profilaktyczne badania lekarskie wstępne okresowe kontrolne Wszystkie w/w badania może wykonać tylko ten lekarz (ZOZ), z którym pracodawca ma podpisaną stosowną umowę o opiekę profilaktyczną nad pracownikami Badania okresowe należy wykonać w terminie wskazanym przez lekarza profilaktyka pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku Badania kontrolne W przypadku niezdolności do pracy trwającej nieprzerwanie ponad 30 dni,spowodowanej chorobą,pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim Badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę wykonuje się w miarę możliwości w godzinach pracy koszty badań ponosi pracodawca Szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy Nie wolno dopuścić pracownika do pracy,do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności,a także dostatecznej znajomości przepisów lub zasad bhp Obowiązki pracodawcy w związku z wypadkiem eliminacja lub ograniczenie zagrożenia pomoc osobom poszkodowanym ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku zastosowanie odpowiednich środków profilaktycznych Obowiązki cd powiadomienie PIP i Prokuratora o śmiertelnym,ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz innym wypadku,który wywołał w/w skutki prowadzenie rejestru wypadków przy pracy