Prezentacja 2
Download
Report
Transcript Prezentacja 2
Anna Kolczyk gr. B2
Żelazo
W organizmie znajduje się około 3-4g Fe
Pula całkowita
3-4g
40-50 mg/kg
osocze
3mg
transferyna
erytrocyty
1800mg
hemoglobina
szpik
300mg
mięśnie
300mg
mioglobina
wątroba
1000mg
ferrytyna
Dzienna utrata żelaza
to 0,6-1,6mg
Głównie ze
złuszczającymi się
komórkami, ponieważ
brak jest aktywnego
mechanizmu utraty Fe
Czynniki wpływające na
wchłanianie Fe
wchłaniania Fe
-żelazo w diecie
-wzrost erytropoezy
-niedobór żelaza
-zaburzenia syntezy białek
-hemochromatoza samoistna
-leki: atropina, rezorpina
wchłaniania Fe
-dieta uboga w żelazo
-Fe3+ w diecie
-fosforany, szczawiany, teina,
kobalt, mangan, nikiel, EDTA
-achlorhydria
-biegunka, czerwonka
-resekcja żołądka
-nadmiar żelaza w org.
-zakażenia
-anemia aplastyczna
-utrata masy ciała
Rola żelaza w organizmie
Składnik enzymów oddechowych
(cytochromy, peroksydaza, katalaza)
Transport tlenu (hemoglobina, mioglobina)
Rola w wytwarzaniu ATP
Udział w reakcjach jodowania tyrozyny
Bierze udział w tworzeniu składników krwi,
takich jak erytrocyty i leukocyty.
Uczestniczy w syntezie neurotransmiterów
z aminokwasów.
Wpływ niedoboru żelaza
W czasie ciąży może powodować: poronienia,
porody przedwczesne i zwiększoną umieralność
niemowląt.
zmniejsza wydolność fizyczną
Zwiększona podatność na zakażenia i problemy
z odpornością
Zaburzenia funkcji układu nerwowego (produkcja
osłonek mielinowych, przemiany i funkcje
serotoniny i GABA)
obniża zdolność ustroju do utrzymania właściwej
temperatury ciała
Nadmiar
Odkładanie w wątrobie, trzustce i innych
narządach powodując hemochromatozę
U dzieci śmiertelna dawka 3g
Przedawkowanie żelaza powoduje
wzrost ryzyka zachorowania na choroby
serca oraz choroby nowotworowe w
szczególności raka odbytnicy.
Źródła żelaza
Średnio przyswajane jest 10%
Fe zawartego w pokarmach
Składniki zaburzające przyswajanie
żelaza: sole wapnia, fosforu, mleko, sery,
herbata (tiamina), kawa i fityniany
znajdujące się w nasionach zbóż,
czerwone wino, białko jaj
Wzmaga
wchłanianie:
wit C
Metabolizm żelaza
Żelazo hemowe (produkty zwierzęce)
lepiej przyswajalne i żelazo niehemowe
(produkty roślinne)
Etapy:
1. Redukcja w żołądku Fe3+ do Fe2+(HCl)
2. Wchłanianie przez enterocyt Fe2+
utlenienie do Fe3+
3. Połączenie z apoferytyną
ferytyna
4. Żelazo przechodząc z komórek
nabłonka do krwi łączy się z
transferyną.
5. Transferyna łączy się z receptorem
błonowym erytroblastu (Fe do
produkcji erytrocytów w szpiku)
6. Nadmiar magazynowany wewnątrz
komórkowo – ferrytyna (dodatnie
białko ostrej fazy)
Żelazo w diagnostyce
Pozwala na zdiagnozowanie wrodzonej
hemochromatozy.
Anemia - w przypadku niskiego poziomu
hemoglobiny i hematokrytu (przyczyna
choroby?)
Kontrola wchłaniania przy niedoborach
Ocena stanu zatrucia żelazem u dzieci
Białka związane z żelazem
Hemoglobina
Mioglobina
Ferrytyna
Transferryna
Haptoglobina
Hemosyderyna
Hepcydyna
Laktoferryna
Testy oceniające gospodarkę
żelaza
Fe w surowicy
Całkowita zdolność wiązania żelaza TIBC
Utajona zdolność wiązania żelaza UIBC
Transferyna
Hemoglobina
Hematokryt
Erytrocyty (RBC)
wysycenie transferyny żelazem (TfS)
ferrytyna (FR)
średnia objętość krwinki czerwonej (MCV)
średnia zawartość hemoglobiny w krwince czerwonej
(MCH)
Stężenie Fe w surowicy
Norma: Fe= 10-30µmol/l lub 50-150mg/dl
Stężenie Fe w surowicy jest miarą ilości Fe
związanego z transferyną
Stężenie żelaza zależy od:
i płci (niższe u kobiet o ok. 10µg/dl),
wewnątrzosobniczej zmienności
zmienności okołodobowej (większe wartości
w godzinach porannych),
przejściowego zwiększenia po spożyciu łatwo
przyswajalnego żelaza (pokarm, suplementacja).
wieku
Całkowita zdolność wiązania
żelaza TIBC
TIBC (Total iron binding capacity)
oznacza całkowitą ilość żelaza jaką
może wiązać transferyna
TIBC
-niedokrwistość z niedoboru
żelaza
-ciąża
-ostra i przewlekła utrata krwi
TIBC
-ostre i przewlekłe zakażenia
-ch. Nowotworowe
-hemochromatoza, anemia
aplastyczna
-mocznica
-niedokrwistości ch. przewlekłych
Norma: 45-75µmol/l lub 250-400mg/dl
TIBC
Fe
UIBC
Należy wysycić transferrynę Fe3+,
nadmiar żelaza strąca się MgCO3.
Utajona zdolność wiązania żelaza
UIBC
UIBC (unsaturated iron binding capacity)
oznacza taką ilość Fe, która jest
potrzebna do całkowitego wysycenia
transferyny żelazem
Stosowane są metody izotopowe lub
wyliczenie:
UIBC = TIBC – stężenie Fe w surowicy
Transferyna
Transferyna (TRF) jest głównym
białkiem odpowiadającym za transport
jonów żelaza w osoczu. Każda cząsteczka
TRF ma dwa miejsca wiązania dla żelaza,
które wiążą jednak tylko utlenioną formę
żelaza (Fe3+). TRF syntetyzowana jest w
wątrobie, a jej stężenie w osoczu
regulowane jest w zależności od
dostępności żelaza.
Transferyny
-anemia z niedoboru żelaza
(zwiększona synteza)
-ciąża
-estrogeny
Transferyny
-procesy zapalne, guzy złośliwe
(ujemne białko ostrej fazy)
-schorzenia hematologiczne
-marskość wątroby
-ch. nerek
-niedożywienie
W reakcji TRF ze specyficznymi
przeciwciałami powstają nierozpuszczalne
kompleksy immunologiczne. Zmętnienie
powodowane przez takie kompleksy jest
wprost proporcjonalne do stężenia TRF w
próbce i może zostać zmierzone
spektrofotometrycznie.
Haptoglobina
Dodatnie białko ostrej fazy
Wiąże nieodwracalnie wolną hemoglobinę,
kompleks jest fagocytowany i rozkładany w
ukł. siateczkowo-śródbłonkowym.
hemoliza
Hemosyderyna
Zawiera żelazo w formie koloidalnej
Powstaje gdy pozajelitowe żelazo jest w
nadmiarze.
występujące w wątrobie, śledzionie i szpiku
prawdopodobnie jest produktem
częściowej degradacji ferrytyny
Hepcydyna
Hormon peptydowy produkowany w
wątrobie
Inhibitor ferroportyny (białko transportujące
Fe poza kom. magazynujące)
Redukuje wchłanianie Fe -> infekcje
Działanie przeciwgrzybicze
Laktoferyna
Właściwości przeciwbakteryjne
(wyłapuje i blokuje dostępność Fe dla
bakterii)
występuje w organizmie w siarze, ślinie,
mleku, łzach oraz neutrofilach.
współtworzy pierwszą linię obrony
organizmu przed patogenami
Hemoglobina
Białko zbudowane z 4 łańcuchów, z których
każdy zawiera hem wiążący 1 cząsteczkę
tlenu. Hem zawiera jon żelaza (Fe2+).
Różne łańcuchy białkowe: prawidłowe α, β,
γ, δ
HbF - α2 γ2
HbA1 - α2 β2
HbA2 - α2 δ2
u dorosłych: 97.5% HbA1, 2% HbA2, 0.5%
HbF
Metody oznaczania stęż. Hb
opierają się na przekształceniu oksy- i
deoksyhemoglobiny oraz innych
form/pochodnych hemoglobiny do jednej
pochodnej o ustalonym maksimum
absorbancji
Metoda Drabkina
(cyjanomethemoglobinowa) (metoda
referencyjna)
1. Hb + K3[Fe(CN)6] → metHb
2. metHb + KCN → cyjanometHb
3. pomiar przy 540 nm
Metoda azydkowa (Vanzettiego)
1. Hb + NaNO2 → metHb
2. metHB + NaN3 → azydmetHb
3. pomiar przy 540 / 575 nm
Metoda z siarczanem laurylu (SLS) (często
wykorzystywana w analizatorach
hematologicznych) pomiar przy 555nm
Metody szacunkowe oznaczania
hemoglobiny:
wymagają minimalnych nakładów finansowych;
wykorzystywane są w miejscach, gdzie brakuje
energii elektrycznej:
○ Skale barwne
○ Metoda z CuSO4
Dziękuję za
uwagę ;)