Transcript 4 MBSpirometrie puntjes op de i (sheets)

Puntjes op de i
bij spirometrie
Spirometrie, hoe zo moeilijk?
Opzet cursus uitvoeren spirometrie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Introductie toets
waaraan moet een goed geblazen curve voldoen?
Reproduceerbaarheidscriteria
Verschil herkennen tussen foute curves en pathologie
Fouten door (verkeerd gebruik van) de spirometer
Belang van calibreren en schoonmaken
Ingebrachte casus
Zelf oefenen
Afsluiting
De volgende longfunctiewaarden kunnen
met een spirometer bepaald worden:
FVC, FEV1, FRC, PEF, FEF25-75
Juist
Onjuist
Ik weet het niet
Longvolumes
De voorspelde waarde van het FEV1
is afhankelijk van:
lengte, leeftijd en geslacht
Juist
Onjuist
Ik weet het niet
In de flow/volume curve zijn de volgende
parameters af te lezen:
Piekstroom (PEF)
1 seconde waarde (FEV1)
Geforceerde vitale capaciteit (FVC)
Juist
Onjuist
Ik weet het niet
PEF
FVC
In de volume-tijd curve kun je het FEV1 en
de FVC aflezen
Juist
Onjuist
Ik weet het niet
FVC
3,6
L
3,6L
De flow/volume curve kan inzicht geven in de
locatie van de obstructie (centraal- perifeer)
Juist
Onjuist
Tsja…
Bij een goed uitgevoerde spirometrie is het
verschil tussen de 2 beste FEV1’s
<200ml of 5%
Juist
Onjuist
Ik weet het straks wel
Voor een goede FVC meting moet er
minstens 8 sec uitgeblazen worden en er
moet minimaal 1 seconde geen flow
verandering meer meetbaar zijn
Juist
Onjuist
Ik weet het niet
De criteria voor de “end of test” van het FVC
zijn te zien in de flow/volume curve
Zeker weten
Natuurlijk niet
Ik twijfel
De FEV1/FVC ratio daalt met de leeftijd.
Hierdoor kan een ratio <0,7 fysiologisch
zijn bij personen ouder dan 60 jaar.
Juist
Onjuist
Ik weet het niet
Wat is goed geblazen?
Minimaal 3 goed uitgevoerde manoeuvres
Maximaal 8 keer blazen
- Helemaal inademen
- Niet aarzelen aan begin uitademing (piek valt
meteen)
- Goede piekflow
- Niet hoesten of onderbreken in de eerste seconde
- Maximaal uitblazen: min. 6 sec. of totdat er een
plateau is bereikt
Goed geblazen curven
Normale curve
Schouder variant
Meest voorkomende fouten:
Niet volledig uitgeblazen
Te trage start geforceerde
uitademing
Hoesten
Reproduceerbaarheid
Minimaal 3 acceptabele ademmanoeuvres, met maximaal 8 pogingen,
Van 3 goed geblazen curven mogen
De 2 beste FEV1’s niet meer dan 150ml of
5% van elkaar afwijken
De 2 beste FVC’s niet meer dan 150ml of
5% van elkaar afwijken
De 2 beste PEF’s niet meer dan 10% van
elkaar afwijken
Reproduceerbaarheid:
vorm:
Heeft de piek een duidelijke punt en ligt de piek
dicht bij de y-as?
Is de expiratie vloeiend en continu
Is er bij het einde van de expiratie een duidelijk
plateau?
FVC 'end of test' criteria:
• patiënt kan niet of moet niet verder uitademen, of
• de volume-tijd curve laat duidelijk plateau zien, of
• de geforceerde uitademing heeft voldoende lang geduurd (min. 6
sec.)
was er maximaal ingeademd tot
TLC - niveau?
Is het verschil tussen de 2 hoogste waarden van
de FVC en FEV1 kleiner dan 5% of 150 ml?
Is het verschil tussen de 2 hoogste waarden van
de PEF < 10%?
De curve waarbij de som van de FEV1 en FVC
het hoogste is vormt het eindresultaat.
Voer FVC manoeuvre uit
nee
Voldaan aan criteria voor goede manoeuvre?
nee
ja
Drie acceptabele curven verkregen?
nee
ja
Reproduceerbaarheidcriteria behaald?
ja
- Kies de grootste FVC, FEV1 en piekflow
- Kies de curve waarvan de som van de FVC en
FEV1 het grootst is
Opslaan en interpreteren
Pathologie
Door spirometrie geinduceerde obstructie
Variabele intra-thoracale obstructie
Variabele extra-thoracale obstructie
Gefixeerde intra-thoracale obstructie
2 compartimenten:
1 slechte en 1 redelijke long
Mogelijk afwijkende flow-volume
curve bij:
Kyfo/scoliose
Ziekte van Bechterev
Myasthenia gravis
Ziekte van parkinson
…..
Fouten door de apparatuur
Spida
Welch Allyn
• vaantje
• pneumotachograaf
• meet aantal omwentelingen
• meet drukverval over weerstand
• ongevoelig voor luchtdruk en temp
• gevoelig voor luchtdruk en temp
• gevoelig voor (uitademings)vocht
• gevoelig voor (uitademings)vocht
• jaarlijks laten ijken door firma
• voor gebruik calibreren
Bij pneumotachograaf is meten van
de omgevingsfactoren belangrijk:
Kamer temperatuur
Luchtdruk
Luchtvochtigheid
Tip 1 Gebruik een “weerstation” goedkoop
te verkrijgen bij bijv. Kijkshop
Tip 2 Ga naar Meteocunsult voor de actuele
luchtdruk
Lucht van 37°C heeft een groter volume dan
lucht van 20°C (kamertemperatuur)
Wet van Boyle Gay Lussac:
P(druk) x V(olume)
------------------------- = C(onstant)
T(emperatuur)
1 en 2
3
Lekke drukslang
3
2
1
Nat geblazen pneumotachograaf
of vinger voor mondsuk
Schoonmaken
Veiligheid patiënt en van jezelf
Disposabels
Bacteriefilters
Draai de patiënt van je af als hij blaast
Indien je de meet-unit niet tussen elke
patiënt kan schoonmaken (Spida), gebruik
dan een bacteriefilter
Neem voor elke patiënt een schoon
mondstuk en/of bacteriefilter
Zet een papiertje tussen de neus en de
klem en maak de klem aan het einde van
de dag schoon
Schoonmaken Welch Allyn
Voor elke patiënt een schoon mondstuk (is
meetunit)
Disposables evt. meermalen te gebruiken:
goed huishoudelijk schoonmaken
Goed laten drogen
Beschadigde/vervormde mondstukken
weggooien
Schoonmaken Spida
Voor elke patiënt schoon mondstuk en/of
bacteriefilter
Bacteriefilters weggooien
Meetunit aan het einde van de dag
schoonmaken volgens de aanwijzingen
van de fabrikant
Casus
Soms lukt het niet aan de criteria te voldoen.
Kan zijn door hoesten of door dat de "lucht"
op is (pat. kan na aantal blaaspogingen
onvoldoende inspanning leveren, of wel de
"power" is op).
Doorgaan tot wel aan de criteria is voldaan
is geen optie, maar wat mag je dan voor
waarde hechten aan de uitkomst?
Ingebrachte cases
Spirometrie oefeningen
A.
Doe bij elkaar een spirometrie test zoals jij denkt dat het goed is. Gooi geen
pogingen weg.
Beoordeel de verschillende pogingen op fouten en reproduceerbaarheid
B.
1. Blaas een gewone flow/volume curve
2. Houd bij de volgende flow/volume curve je vingers voor het mondstuk
3. Maak het mondstuk of bacteriefilter nat en blaas nog een flow/volume curve
Wat zie je? Probeer het te verklaren.
C.
1. Blaas een normale flow/volume curve
2. Blaas een curve waarbij jij niet op je hardst begint
3. Blaas een curve waarbij je “hoest”
Zie je verschil in de FEV1?