COMPLIANCE IS ZO SLECHT NOG NIET ALS DE OMSTANDIGHEDEN HET TOELATEN.

Jo sé va n d er Ko o ij , VS GGZ

D ISCLOSURE BELANGEN SPREKER

  (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven  Sponsoring of onderzoeksgeld  Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk … Geen Bedrijfsnamen     Geen Geen Geen Geen

        Aanleiding Probleemstelling en vraagstelling Doelstelling Theoretisch kader Methode en data Onderzoekspopulatie en respondenten Bevindingen Discussie, conclusie en aanbevelingen I

NHOUD

A

ANLEIDING

 30 tot 60 % psychiatrische comorbiditeit in het algemeen ziekenhuis (NVvP, 2008)  Gedragsproblemen kunnen grote gevolgen hebben voor patiënt en behandelteam  Jaren ‘80 eerste CPV-en uit behoefte aan ondersteuning bij de zorg voor deze moeilijke categorie patiënten (Zandstra & Gillissen, 1998)

A

ANLEIDING

 Compliance is voorwaarde voor effectieve en succesvolle consultvoering (NVvP, 2008)  Richtlijn consultatieve psychiatrie (2008)  Gericht op compliance van adviezen door huisartsen en medisch specialisten, gegeven door een psychiater  Rol van de CPV en de compliance van adviezen door verpleegkundigen komen niet aan bod.

P

ROBLEEMSTELLING

 Compliance is niet altijd even duidelijk  Ervaring is dat adviezen niet altijd helemaal nageleefd worden  Beweegredenen voor het niet naleven van adviezen zijn niet duidelijk

V

RAAGSTELLING Welke factoren zijn binnen de Gelre ziekenhuizen, lokatie Apeldoorn, van invloed op de compliance van adviezen door verpleegkundigen, gegeven door de consultatieve psychiatrie?

D

OELSTELLING

 Bijdrage leveren aan het verbeteren van de compliance van adviezen op basis van kennis over:  Welke beweegredenen bij verpleegkundigen een rol spelen bij die compliance  Welke factoren spelen binnen de Gelre ziekenhuis en rol in de compliance  Welke factoren de compliance kunnen verbeteren

T

HEORETISCH KADER

 Literatuur over effectiviteit van de CP is beperkt en divers  Gericht op ligduurverkorting of kostenbesparing  Compliance door patiënten  Validering screeningsinstrumenten  Er zijn een paar onderzoeken gedaan naar compliance door medisch specialisten

M

ETHODE EN DATA

 Gefundeerde theoriebenadering  Dataverzameling en Data-analyse  Vragenlijst, topiclijst  Interviews  Transcripties  Codes en memo’s  Logboek

O NDERZOEKSPOPULATIE EN RESPONDENTEN

 Gebaseerd op inclusiecriteria  Gediplomeerd verpleegkundige  Langer dan 2 jaar werkzaam  Dienstverband minimaal 20 uur  Bijgesteld op basis van geanalyseerde data  Respondenten

B

EVINDINGEN

Consultatieve psychiatrie:

Verwachtingen Transparantie Beschikbaarheid

Verantwoordelijkheid Toegankelijk Zichtbaar

De patiënt

Gedrag Attitude patiënt

Gedragsproblemen

Complexiteit Psychiatrisch

ziektebeeld

Afdelingsdynamiek

Werkdruk Tijdgebrek

Aard van de afdeling

Prioriteit Somatiek

Medepatiënten

Overdracht Schriftelijk

Mondeling

De verpleegkundige

Vaardigheden Kennis

Inzicht

Attitude Verantwoordelijkheid

Eigen belang

Emotionele effecten Weerstand

Ervaren last Zekerheid Bevestiging

Interesse Betrokkenheid

Openheid

Communicatie

Adviezen Inhoud

Consultgever Follow-up Richtlijnen

Overleg MDO

Teamoverleg

C

ONSULTATIEVE PSYCHIATRIE

Verwachtingen

Transparantie Verantwoordelijkheid

Beschikbaarheid

Toegankelijk Zichtbaar

V

ERWACHTINGEN

CP

Transparantie Verantwoor delijkheid

‘Directe adviezen vaak, van ziektebeeld, uitleg daarvan (…..) en jullie vertellen ook heel vaak wat ik kan verwachten van het gedrag, hierdoor ben ik er wel op voorbereid en kan ik mezelf er op instellen.’ (R7)

Toegankelijk Zichtbaar

B

ESCHIKBAARHEID

CP

‘Het feit dat je al zegt, als het niet gaat of je twijfelt, bel dan even, dan kom ik gewoon even met je meekijken. Ja, geheid iemand belt, want iemand heeft je gezien en die belt. Ja, dat is het denk ik, het valt of staat met je gezicht zien.’ (R8)

D

E PATIËNT

Gedrag

Attitude patiënt Gedragsproblemen

Complexiteit

Psychiatrisch ziektebeeld Comorbiditeit

Gedrags problemen Attitude patiënt

G

EDRAG

‘Agressie denk ik, onhandelbaar gedrag ja. Als er echt geen land meer mee te bezeilen valt, als je helemaal gek, tureluurs wordt, dan gaat dat wel een hele grote rol spelen. Dan zullen we vaak met jullie aan de telefoon hangen’. (R9)

Psychiatrisch ziektebeeld Comorbiditeit

C

OMPLEXITEIT

‘Als het rustig is, je hebt geen andere complexe patiënten en je hebt alles goed onder controle wordt het altijd wel opgevolgd. Als het minder complex is, dan zijn de problemen minder groot en dan lijkt het minder belangrijk en dan schiet het er sneller bij in’. (R3)

D

E VERPLEEGKUNDIGE

Vaardigheden Attitude Emotionele effecten

Bevestiging Zekerheid Kennis Inzicht Eigen belang Verantwoordelijkheid Weerstand Ervaren last

Interesse

Betrokkenheid Openheid

Verantwoor delijkheid Eigen belang

A

TTITUDE

‘Ja, het is gewoon makkelijk als jullie het opschrijven en dan ook een soort actielijst erbij. Ook van, waar moet je op letten zodat je gewoon verder kunt.’ (R1) ‘En als je dan daar naar kijkt dan denk ik ja, wordt het opgevolgd of niet, een beetje in ons eigen belang denk ik. En als je heel specifiek gaat kijken of alle adviezen opgevolgd gaan worden dan denk ik dat het tegen gaat vallen.’ (R3)

Weerstand Ervaren last Zekerheid Bevestiging

E

MOTIONELE EFFECTEN

‘Ik denk hoe moeilijker de zorg, hoe meer last je er als verpleegkundige of als medisch personeel van krijgt, hoe meer het een rol gaat spelen en hoe meer je met die adviezen gaat doen. Dan ga je er echt tijd voor nemen, want je werkt met prioriteiten, dan is dat toch wel prioriteit voor je.’ (R9)

A

FDELINGSDYNAMIEK

Werkdruk Prioriteit Overdracht

Tijdgebrek Aard van de afdeling Somatiek Medepatiënten Schriftelijk Mondeling

Tijdgebrek Aard van de afdeling

W

ERKDRUK

‘Stel je zegt ons, dat als iemand in paniek is, dat we hem rustig moeten benaderen en het is hartstikke druk, dan schuif je nog wel eens binnen en dan dat soort dingen. Qua gedrag en houding van ons, ja dan denk ik dat je minder kan verwachten.’ (R6)

Somatiek Medepatiënten

P

RIORITEIT

‘En je moet ergens je prioriteit gaan leggen, maar onze prioriteit is dan en dat besef ik dan ook wel, niet op de psychiatrie op dat moment, het ligt op de somatiek.’ (R2)

Schriftelijk Mondeling

O

VERDRACHT

‘Kijk dit onderzoek gaat over het nakomen van afspraken, maar ik merk gewoon in de overdracht dat je zo druk bent, dat je eigenlijk alleen maar de broodnodige dingen overdraagt, de rest wappert er maar achteraan en lukt het gewoon niet.’ (R9)

C

OMMUNICATIE

Adviezen

Inhoud Consultgever Follow-up Richtlijnen

Overleg

MDO Teamoverleg

Inhoud Consultgever Follow up Richtlijnen

A

DVIEZEN

‘Ik denk wel dat juist die chemie die je hebt, met je verpleegkundige achtergrond, dat je je toch meer collega voelt dan en dat het allemaal wel helder over komt (….) maar sneller zal vragen. En ik denk dat jullie ook wel meer de handleiding voor de praktijk weten, die de psychiater waarschijnlijk niet zo goed weet. Dat hij ook vanuit zijn medische achtergrond denkt.’ (R9)

MDO Teamoverleg

O

VERLEG

‘Terugkoppeling vindt vaak één op één plaats. En dat zou ook best in de groep kunnen, want dan zitten er ook weer collega’s bij die bij dat eerste moment er niet bij waren en die natuurlijk ook inbreng hebben.’ (R9)

D

ISCUSSIE

 Hoe zichtbaarder de CP, hoe meer aandacht voor de psychiatrie, hoe groter de compliance  Gedragsproblemen en mate van complexiteit bepalen de mate van compliance, hoe heftiger de problematiek bij een patiënt, hoe groter de compliance  Patiëntenkenmerken uit de literatuur als >60 jaar en bekend met psychofarmaca gebruik spelen geen rol in de compliance

D

ISCUSSIE

 De rol van de verpleegkundige bij de compliance komt in de literatuur niet naar voren  Toch blijken vaardigheden, attitude, emotionele effecten en interesse van grote invloed te zijn op de mate van compliance  Afdelingsdynamiek, heeft grote invloed op de compliance, dit komt niet naar voren in eerdere onderzoeken

C

ONCLUSIE

 Factoren uit de literatuur worden deels bevestigd, maar zijn beperkt aan de orde   Compliance door verpleegkundigen is niet optimaal Compliance lijkt in belangrijke mate door de afdelingsdynamiek bepaald te worden   Evenals factoren bij de verpleegkundigen Liaisoncontacten, consultatie en teamoverleg hebben een positieve invloed op de compliance.

A

ANBEVELINGEN

 Groot landelijk vervolgonderzoek onder verpleegkundigen: diepgaand inzicht in factoren die belangrijk zijn, dit kan bijdragen aan de ontwikkeling van een zorgmodel en kwaliteitsbeleid  Bij de herziening van de richtlijn de gevonden factoren meenemen, met name de rol van de verpleegkundigen en de afdelingsdynamiek

T

OT SLOT De compliance van adviezen is zo slecht nog niet mits de omstandigheden het toelaten!

V

RAGEN

?