Transcript Varl*k-Ba**nt* Çizelgelerinin *li*ki *emalar*na Dönü*türülmesi

Veri Tabanı Yönetim Sistemleri 1
Ders 4
E-R Çizelgelerinin İlişkisel Veri Modeline
Dönüştürülmesi & Access'e Giriş
Yrd. Doç. Dr. Altan MESUT
Trakya Üniversitesi
Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
E-R Çizelgelerini İVTYS’ye Dönüştürme
• Varlık-ilişki modeli kullanılarak veri modelleme
yapıldıktan sonra, eğer veri tabanını gerçekleştirmek
için ilişkisel bir VTYS kullanılacaksa, oluşturulan
varlık-ilişki çizelgesinin tablolara (ilişki şemalarına)
dönüştürülmesi gerekir.
• Bu amaçla varlık-ilişki modelindeki her farklı
kavramın (varlık kümesi, nitelik, ilişki kümesi, ilişki
kümesinin tanımlayıcı niteliği, güçlü ve zayıf varlık
kümeleri, var olma bağımlılığı, genelleme, kümeleme,
..vb) ilişkisel modelde nasıl gösterileceğinin bilinmesi
gerekir.
Varlık Kümelerinin Dönüştürülmesi
• Varlık-ilişki modelindeki her varlık kümesi için
ilişkisel modelde bir tablo oluşturulur.
• Tablonun alanları olarak varlık kümesinin
nitelikleri kullanılır.
Örnek
DKODU
ADI
SOYADI
CİNSİYETi
DERS
ÖĞRNO
ÖĞRENCİ
KREDİSİ
DOĞTAR
DERSADI
• Daha önce verilmiş bir örnek olan, ÖĞRENCİ ve DERS
varlık kümelerine karşılık, ilişkisel modelde aşağıdaki
tablolar oluşturulur.
– ÖĞRENCİ (ÖĞRNO, ADI, SOYADI, CİNSİYETİ, DOĞTAR)
– DERS (DKODU, DERSADI, KREDİSİ)
Zayıf Varlık Kümelerinin Dönüştürülmesi
• Eğer varlık kümesi en az bir anahtarı bulunan
güçlü bir varlık kümesi ise, tablo alanları olarak
varlık kümesinin niteliklerinin kullanılması
yeterlidir.
• Eğer varlık kümesi anahtarı olmayan zayıf bir
varlık kümesi ise (niteliklerin hepsi birlikte
alındığında bile bir anahtar oluşturmuyorsa),
tablo alanları olarak zayıf varlık kümesinin
niteliklerinin kullanılması yeterli değildir.
Zayıf Varlık Kümelerinin Dönüştürülmesi
• Bu nedenle zayıf bir varlık kümesine karşı
gelen tablo oluşturulurken, ilişki nitelikleri
olarak zayıf varlık kümesinin niteliklerine ek
olarak, bu varlık kümesinin var olma bağımlı
olduğu güçlü varlık kümesinin anahtarında yer
alan niteliklerde kullanılır.
Örnek
ADI
ÖĞRNO
LİSENO
SOYADI
ÖĞRENCİ
OKUDUĞU
LİSE
LİSEADI
KENT
• Daha önce verdiğimiz yukarıdaki çizimdeki güçlü LİSE
varlık kümesi ile zayıf ÖĞRENCİ varlık kümelerine
karşılık, ilişkisel modelde aşağıdaki tablolar
oluşturulur:
– LİSE (LİSENO, LİSEADI, KENT)
– ÖĞRENCİ (LİSENO, ÖĞRNO, ADI, SOYADI)
İlişki Kümelerinin Dönüştürülmesi
• Varlık-ilişki modelindeki her ilişki kümesi için
ilişkisel modelde bir tablo oluşturulmasına
gerek yoktur. Sadece çoğa-çok ilişki türü için
bir ara-tablo kullanmak gereklidir.
• Eğer ilişki türü birden-çoğa yada birden-bire
ise varlık kümesi için oluşturulan tablolardan
birine, diğer varlık kümesinin anahtarında yer
alan nitelikleri eklemek yeterlidir.
İkili Çoktan-Çoğa İlişki Kümelerinin
Dönüştürülmesi
• Eğer bir ikili ilişki kümesinin türü çoktan-çoğa
(ilişki hiçbir yönde işlevsel değil) ise ilişkisel
modelde bu ilişki kümesi için ayrı bir şema
oluşturulur.
• İlişki kümesine karşılık gelen ilişki tabloda, her
iki varlık kümesinin anahtarları ile, varsa ilişki
tanımlayıcı niteliklerine yer verilir.
Örnek
• Örneğin SATTIĞI ilişkisi ilişkisel modelde
aşağıda şeması verilen ilişki ile gösterilir.
SATTIĞI (MAĞNO, ÜRÜNKODU, MİKTAR)
MAĞNO
MAĞADI
MAĞAZA
n
ÜRÜNKODU
SATTIĞI
MİKTAR
m
ÜRÜN
ÜRÜNADI
İkiden Büyük Dereceli İlişki Kümelerinin
Dönüştürülmesi
• Eğer bir ilişki kümesi ikiden çok varlık kümesi arasında
kurulmuşsa, ilişkinin diğer özellikleri (eşleme
sınırlamaları, ilişkinin tanımlayıcı niteliklerinin bulunup
bulunmaması, ..vb.) ne olursa olsun, ilişkisel modelde bu
ilişki kümesine karşılık ayrı bir tablo oluşturulur.
• Oluşturulan tabloda, aralarında ilişki kurulan tüm varlık
kümelerinin anahtarlarına ek olarak, varsa ilişkinin
tanımlayıcı niteliklerine yer verilir.
• Bu varlık kümelerinden biri ya da birkaçı zayıf varlık
kümesi ise, bu varlık kümelerinin anahtarlarını bulmak
için ilgili yöntem kullanılır.
Örnek
TARİH
KONSNO
SALON
KONSER
GÖREVİ
KATILIM
ESNO
ESER
ESADI
BESTECİ
ESTÜRÜ
MZSNO
MÜZİSYEN
SOYADI
ADI
• KONSER, ESER ve MÜZİSYEN varlık kümeleri
arasındaki KATILIM adlı üçlü ilişki kümesini
düşünelim.
Örnek
TARİH
KONSNO
SALON
KONSER
GÖREVİ
KATILIM
ESNO
ESER
ESADI
BESTECİ
ESTÜRÜ
MZSNO
MÜZİSYEN
SOYADI
ADI
• Bu ilişki kümesi hangi konserde, hangi eser
çalınırken orkestrada hangi müzisyenlerin yer
aldığını ve görevlerinin ne olduğunu
göstermektedir.
Örnek
TARİH
KONSNO
SALON
KONSER
GÖREVİ
KATILIM
ESNO
ESER
ESADI
BESTECİ
ESTÜRÜ
MZSNO
MÜZİSYEN
SOYADI
ADI
KONSER(KONSNO, TARİH, SALON)
ESER(ESNO, ESADI, ESTÜRÜ, BESTECİ)
MÜZİSYEN(MZSNO, ADI, SOYADI)
Örnek
• Üçlü KATILIM ilişkisi için, ilişkisel modelde aşağıdaki
tablo oluşturulur:
KATILIM (KONSNO, ESNO, MZSNO, GÖREVİ)
• Eğer varlık kümeleri arasındaki ikili eşlemelerin
(konser-eser, konser-müzisyen ve eser-müzisyen) her
üçü de çoktan-çoğa ise KATILIM ilişkisinin anahtarı,
yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi üç varlık kümesinin
anahtarlarının birleşiminden oluşur.
İkili Birden-Çoğa İlişki Kümelerinin
Dönüştürülmesi
• Eğer bir ikili ilişki kümesinin türü birden-çoğa
ya da çoktan-bire (ilişki bir yönde işlevsel) ise
ilişkisel modelde bu ilişki kümesi için ayrı bir
şema oluşturmaya gerek yoktur.
• Örneğin BÖLÜM ve PERSONEL varlık kümeleri
arasındaki ÇALIŞAN ilişkisini düşünelim.
Örnek
• Eğer her personel yalnız bir bölümde çalışıyorsa, bu ilişkinin
türü BÖLÜM'den PERSONEL'e birden-çoğadır. Yani ilişki
PERSONEL'den BÖLÜM'e işlevseldir.
• Bu varlık-ilişki çizelgesi ilişkisel modele dönüştürülürken
BÖLÜM ve PERSONEL varlık kümelerine karşı gelen ve
anahtarları sırasıyla BNO ve PNO olan iki şema oluşturulur.
Örnek
• Eğer ÇALIŞAN ilişki kümesi için ayrı bir şema oluşturulursa, bu
şema, anahtarı PNO olan ve çalışan her personel için yalnız bir
satırı olan bir şema olacaktır.
• Oysa anahtarı PNO olan ve kurumdaki her personel için yalnız
bir satır içeren PERSONEL şeması zaten vardır.
• Dolayısıyla ÇALIŞAN ilişki kümesini göstermek için ayrı bir ilişki
oluşturmaya gerek yoktur.
Örnek
• Bu ilişki kümesini göstermek için PERSONEL ilişkisine BÖLÜM
varlık kümesinin anahtarı olan BNO ile ilişkinin tanımlayıcı
nitelikleri olan GÖREVİ ve GBAŞTAR eklenir.
• Bu durumda, yukarıdaki çizimdeki PERSONEL ve BÖLÜM varlık
kümeleri ile aralarındaki ÇALIŞAN ilişkisine karşılık, ilişkisel
modelde iki şema oluşturulur.
Örnek
BÖLÜM (BNO, BADI)
PERSONEL (PNO, ADI, SOYADI, DOĞTAR, BNO, GÖREVİ,
GBAŞTAR)
• Yukarıdaki tablolardan ilki varlık-ilişki çizeneğindeki BÖLÜM
varlık kümesine, ikincisi ise hem PERSONEL varlık kümesine
hem de ÇALIŞAN ilişkisine karşılık gelmektedir.
İkili Birden-Bire İlişki Kümelerinin
Dönüştürülmesi
• Eğer bir ikili ilişki kümesinin türü birden-bire
(ilişki her iki yönde de işlevsel) ise ilişkisel
modelde bu ilişki kümesini göstermek için de
ayrı bir şema oluşturmaya gerek yoktur.
• Örneğin BÖLÜM ve PERSONEL varlık kümeleri
arasındaki BBAŞKANI (bölüm başkanı) ilişkisini
düşünelim.
Örnek
• Eğer her bölümün bir başkanı olabiliyorsa; bir
personel de en çok bir bölümün başkanı
olabiliyorsa, her iki yönde de işlevsel olan bu
ilişkinin türü bire-birdir.
Örnek
• Bire-bir varlık kümelerini ilişkisel modelde
göstermek için, varlık kümelerinden birinin
anahtarını, varsa ilişkinin tanımlayıcı nitelikleri
ile birlikte, diğer varlık kümesine karşı gelen
şemaya eklemek yeterlidir.
• Bunun için de olası iki seçenekten biri seçilir.
İlişkilerin anlamlarına ve kullanım ortamına
göre bu seçeneklerden biri daha uygun olabilir.
Örnek
• 1. seçenek:
– BÖLÜM (BNO, BADI)
– PERSONEL (PNO, ADI, SOYADI, DOĞTAR, YBNO, GBAŞTAR)
• Burada YBNO personelin (bölüm başkanının)
yönettiği bölümün numarasıdır.
Örnek
• 2. seçenek:
– BÖLÜM (BNO, BADI, BBPNO, GBAŞTAR)
– PERSONEL (PNO, ADI, SOYADI, DOĞTAR)
• Burada BBPNO bölüm başkanı personel numarasıdır.
(Bu örnek için bu seçenek daha uygun bir çözüm
olarak görülmektedir.)
Aynı Varlık Kümesi İçindeki İlişki
Kümeleri
• Eğer ilişki kümesi iki farklı varlık kümesi
arasında tanımlanmak yerine, aynı varlık
kümesi içinde tanımlanmışsa, bu varlık
kümesinin ilişkisel modele dönüştürülmesinde
hiçbir farklılık yoktur.
• İlişki kümesinin türünün birden-bire, birdençoğa ya da çoktan-çoğa olmasına göre
yukarıda söylenenlerin tümü geçerlidir.
Aynı Varlık Kümesi İçindeki İlişki
Kümeleri
• Ancak aralarında ilişki kurulan varlık kümeleri
aynı olduğu için, bir tabloda aynı niteliğin farklı
rollerde yer alması söz konusu olabilir.
• Bunun için de, roller de düşünülerek
niteliklere uygun adlar seçilmesi gerekir.
Örnek
• PERSONEL varlık kümesi ve bu varlık kümesi içindeki
birden-çoğa YÖNETİCİ ilişkisi ilişkisel modelde tek bir
şema ile gösterilebilir.
PERSONEL(SİCİLNO, ADI, BÖLÜMÜ, GÖREVİ,
GBAŞTAR, YSİCİLNO)
SİCİLNO
BÖLÜMÜ
ADI
PERSONEL
1
üst
YÖNETİCİ
n
GBAŞTAR
ast
GÖREVİ
Örnek Soru
• Bir sanal alışveriş sitesi için geliştirilen veri
tabanında ürünler, kategoriler, tedarikçi
firmalar, müşteriler ve siparişler varlık
kümelerini, bu kümeler arasındaki ilişki
kümelerini (ilişki türlerini de belirterek) ve size
göre bu kümelerin sahip olması gerekli
nitelikleri de gösterecek şekilde varlık-ilişki
modeli çizelgesini oluşturunuz.
Sorunun Cevabı
Satış
Fiyat
Ürün ID
Alış
Fiyat
KDV Oranı
n
ÜRÜN
n
AİT OLDUĞU
1
KATEGORİ
n
Kategori ID
Ürün Adı
YER ALDIĞI
TEDARİK
EDEN
Sipariş ID
Adres
1
Firma ID
Firma Adı
Kategori Adı
FİRMA
Telefon
n
Adet
Tarih
SİPARİŞ
n
VERDİĞİ
Adres
1
MÜŞTERİ
Telefon
Ad
Soyad
Müşteri ID
İlişkisel Veri Modeli Gösterimi
• ÜRÜNLER(Ürün ID, Ürün Adı, Alış Fiyatı, Satış
Fiyatı, Kategori ID, Firma ID)
• KATEGORİLER(Kategori ID, Kategori Adı, KDV
Oranı)
• FİRMALAR(Firma ID, Firma Adı, Telefon, Adres)
• MÜŞTERİLER(Müşteri ID, Adı, Soyadı, Adresi,
Telefonu)
• SİPARİŞLER(Sipariş ID, Müşteri ID, Tarih)
• SİPARİŞ_DETAY(Sipariş ID, Ürün ID, Adet)
İlişkilerin Tablolar ile Gösterimi
Access 2013
Tablo Yaratma ve İlişkilendirme
Tablo1 adında
tablo otomatik
olarak
oluşturulur
"Kimlik" sütununa
(alanına) veri girilemez.
Bu sütun tablodaki her
satırı (kayıtları)
birbirinden ayırmak için
kullanılan ve otomatik
olarak artan sayı
değerleri içerir. Bu sütun
birincil anahtar olarak
tanımlanmıştır.
Sütun için veri türü seçilir.
Tür seçilmeden veri girişi
yapılırsa, Access girilen
verinin biçimine göre
otomatik olarak türü
seçebilir. Tür seçildikten
sonra o sütun için bir
sütun başlığı yazılabilir
(yazılmaz ise Alan1,
Alan2, Alan3, … olarak
isimlendirilecektir).
Veri girişi yapıldıkça yeni bir satır otomatik olarak tabloya ilave
edilecektir. Eğer en sağdaki sütuna veri girilir yada o sütunun türü
belirlenirse sağ tarafına otomatik olarak sütun ilave edilecektir.
Access'te Veri Türleri
Sayı
Tamsayı veya Ondalıklı Sayı
Para Birimi
Türk Lirası yada döviz verisi
Kısa Metin
En fazla 255 karakterlik metin
Uzun Metin
Sınırsız uzunlukta metin
Zengin Metin
Yazıtipi, rengi, vs. ayarlanabilen metin
Tarih ve Saat
Sadece tarih, sadece saat, veya ikisi beraber
Evet/Hayır
Sadece iki farklı değer alabilen veri = Doğru/Yanlış
Ek
Kayıta bir yada daha çok dosya eklemek için kullanılır
Köprü
Web adresi saklamak için kullanılır
OLE Nesnesi
Ses ve resim gibi verileri barındırır
Örnek: Öğrenciler Tablosu
• Aşağıdaki gibi bir öğrenci bilgileri tablosu yaratın:
• Bu tabloyu "Öğrenciler" ismi ile kaydedin.
• Bu alana sol tıklama ile bir, sol tıklama ve sürükleme ile
birden çok kayıt seçilebilir. Sağ tıklama ile Kes-KopyalaYapıştır ve Kayıt Silme gibi işlemler yapılabilir.
• Seçim yapıldıktan sonra DEL tuşu ile veya GİRİŞ sekmesi
Kayıtlar grubundan Sil seçilerek te kayıtlar silinebilir.
GİRİŞ sekmesi Görünümler
• Veri Sayfası Görünümü: Veri girişi yaptığımız önceki
slayttaki görünüm
• Tasarım Görünümü: Tablonun aşağıdaki özelliklerini
değiştirebileceğimiz görünüm
•
•
•
•
Alan (sütun) Adı
Alanların Veri Türü
Alanlar ile ilgili Açıklamalar
Veri Türüne göre farklılık gösteren Alan Boyutu, Biçim,
Giriş Maskesi, Varsayılan Değer, Resim Yazısı gibi
özellikler.
Tasarım Görünümü
Eğer tablomuzda ÖğrenciNo
gibi her kayıt için farklı değer
alacak bir alan varsa, Kimlik
alanını silip o alanı birincil
anahtar yapabiliriz. ÖğrenciNo
alanı Otomatik Sayı türünde
olmadığından her kayıt için bu
alana veri girilmek zorundadır.
Adı ve Soyadı alanlarının 255
karakter olan Alan Boyutu özelliğini
25 karakter yapabilirsiniz.
Tasarım Görünümü – Alan Özellikleri
Alan Boyutu
• Metin türü veriler için alan boyutu karakter sayısını ifade
ederken, sayı türü veriler için ise programlama dillerinde
kullanılan veri tiplerine benzer boyutlar yer almaktadır.
• Tamsayılar:
• Bayt (8 bit): 0 ile 255 arasında 256 (28) farklı değer alır
• Tamsayı (16 bit): -32.768 ile +32.767 arasında 65.536 (216) farklı
değer alır
• Uzun Tamsayı (32 bit): -2.147.483.648 ile +2.147.483.647 arasında
232 farklı değer alır
• Ondalıklı Sayılar:
• Tek 32 bit, Çift ise 64 bit büyüklüğündedir.
• Ondalık alan boyutu seçilirse sayıda yer alacak toplam basamak
sayısı Duyarlık değeri ile belirlenir (varsayılan değer = 18). Ölçek
değeri ile bu basamaklardan kaç tanesinin noktanın sağında yer
alacağı belirlenir (varsayılan değer = 0).
Tasarım Görünümü – Alan Özellikleri
Biçim
• Veri türüne bağlı olarak alanda görüntülenecek biçim
• Sayı yada Para Birimi için:
• Tarih/Saat için:
• Evet/Hayır için:
Tasarım Görünümü – Alan Özellikleri
Giriş Maskesi
• Alana girilen değerlerin belirli bir maskeye (şablona)
göre girilmesini sağlar
• Örneğin Telefon Numarası maskesi kullanılırsa alan kodu için
parantezler ve numara arasındaki boşluklar otomatik olarak
verilir, kullanıcı sadece sayıları girer (deneyin)
• Sadece metin ve tarih/saat veri türleri için verilir
Tasarım Görünümü – Alan Özellikleri
Varsayılan Değer & Resim Yazısı
• Varsayılan Değer: Yeni öğeler için alana otomatik
olarak girilen değerdir.
• Örneğin maaş alanı için asgari ücret varsayılan olarak
verilebilir.
• Resim Yazısı: Alanın Veri Sayfası Görünümündeki
etiketidir. Bu alan boş bırakılırsa, alan adı etiket
olarak kullanılır.
• Örneğin ÖğrenciNo alan adının Resim Yazısı özelliğine
Öğrenci Numarası yazarsanız veri sayfası görünümünde
bu etiket görüntülenir.
Tasarım Görünümü – Alan Özellikleri
Geçerlilik Kuralı & Geçerlilik Metni
• Geçerlilik Kuralı: Alana veri girişi yapılırken, belirli
bir kısıtlama dahilinde yapılmasını sağlamak için
kullanılır.
• Örneğin sınav notları ile ilgili bir alana sadece 0 ile 100
arasında değerler kabul edilmesi için Geçerlilik Kuralı
olarak >=0 AND <=100 verilmelidir.
• Geçerlilik Metni: Geçerlilik kuralı ile belirlenen kural
dışında bir veri girildiğinde görüntülenecek mesajı
saklar.
• Örneğin: 0 ile 100 arasında bir değer giriniz
Tasarım Görünümü – Alan Özellikleri
Gerekli & Sıralı
• Gerekli özelliği Evet ise seçili ise o alan her satırda veri
içermelidir (boş geçilemez), Hayır ise boş geçilebilir.
• Birincil Anahtar olan bir alan boş geçilemez (Gerekli: Evet)
• Sıralı özelliği o alan üzerinde arama ve sıralama
yapılırken işlemi hızlandırmak için Dizin (Index)
oluşturma amacıyla kullanılır (Dizin oluşturmak tablo
üzerinde güncelleştirme ve eklemeleri yavaşlatabilir).
• Evet (Yineleme Var) seçilirse o alanda aynı veri başka bir kayıt
için tekrar edebilir, Evet (Yineleme Yok) seçilirse tekrar
edemez.
• Sorgular genelde birincil anahtar üzerinden yapılacağından
otomatik olarak bu alan için dizin oluşturulmuştur. Benzersiz
değerler içermesi gerektiği için de türü: Evet (Yineleme Yok).
Veri Sayfası Görünümünde
ALANLAR Sekmesi
• Tasarım Görünümüne geçmeden, seçili alanın bazı
özellikleri ve veri türü ile "sayılar için biçim", "metinler
için ise alan boyutu" değerleri bu sekme altından
değiştirilebilir.
• Ekle ve Sil grubu ile istenen türde yeni bir alan
eklenebilir veya seçili alan silinebilir.
• Alan Doğrulaması grubu ise önceki slaytta yer alan
seçenekleri içerir (Gerekli, Benzersiz = Yineleme Yok,
Dizini Oluşturulmuş = Sıralı)
Filtre Uygulama ve Sıralama
• Veri sayfası görünümünde
bir alan seçili iken Filtre
simgesi tıklandığında, veya
bir alanın başlığındaki küçük
üçgene tıklandığında
yandaki gibi bir pencere
belirir.
• Bu pencerede o alanda yer
alan tüm farklı veriler seçili
olarak gelir. Bu verilerden
görüntülenmesi istenmeyen
veriler varsa seçimleri
kaldırılabilir.
• Artan ve azalan sıralama
seçenekleri bu pencerede
de yer almaktadır.
Seçim (Hızlı Filtre)
Filtreyi Değiştir simgesi
tıklandığında en son seçilmiş
olan filtre uygulanır yada
filtreleme kaldırılır.
• Bir hücre seçili iken "Seçim"
simgesine tıklandığında o
hücredeki veriye eşit olan
yada olmayana göre filtre
uygulanabileceği gibi, o veriyi
içeren yada içermeyen filtresi
de uygulanabilir.
• Yandaki örnekte "Ali" içeriyor
seçilirse, 2 farklı Ali dışında
Salih te filtreden geçer.
Kayıtlar Grubu
• Yeni tıklanırsa kayıt eklemek için son satıra gidilir (son
satıra kendiniz de gidebilirsiniz).
• Kaydet tıklanırsa yapılan değişiklik yada yeni eklenen
kayıt kaydedilir (başka bir satıra geçildiğinde Access
zaten otomatik olarak kaydeder).
• Sil tıklanırsa, seçili kayıt yada kayıtlar silinir (silmeden
önce emin misiniz? sorusu sorulur). Silmek için
alternatif olarak DEL tuşu kullanılabilir yada sağ tıklama
ile çıkan menüden Kaydı Sil seçilebilir.
• Yazım Denetimi tıklanırsa, seçili olan dil (Türkçe) için
yazım denetimi yapılır ve sözlükte olmayan bir girdiye
rastlanırsa uyarı görüntülenir.
Topla
seçilmiş
Toplamlar simgesi tıklandığında en altta yeni bir satır belirir. Bu
satırdaki hücrelerde ilgili sütunun veri türüne göre farklı sayıda
seçenek gelir.
GİRİŞ Sekmesindeki Diğer Gruplar
• Pano, Bul ve Metin Biçimlendirmesi
gruplarındaki simgeler ve kullanım
amaçları Word, Excel ve Powerpoint gibi
diğer Office uygulamaları ile aynıdır.
• Metin Biçimlendirmesi grubunda en sağda
yer alan iki simgeden Klavuz Çizgileri ile
yatay, dikey veya her iki yönde çizgiler
çizilmesi / kaldırılması sağlanırken, Satır
Rengini Değiştir simgesi ile çift numaralı
satırların rengi ayarlanabilir.
Satır
Rengini
Değiştir
NOT: Tablolar ile çalışırken yazıtipi ayarları değiştirilirse seçili alan için değil tablonun
tamamı için geçerli olur.
OLUŞTUR Sekmesi
• OLUŞTUR Sekmesi ile Tablo, Sorgu, Form ve Rapor
oluşturulabilir.
• Hazır Şablonlara ve Makrolara da bu sekmeden
ulaşılmaktadır.
• Yeni bir tablo oluşturmaya;
• Tablo simgesi ile Veri Sayfası Görünümünde,
• Tablo Tasarımı simgesi ile Tasarım Görünümünde
başlanabilir.
NOT: OLUŞTUR sekmesindeki diğer gruplara sonraki
derslerde değinilecektir.
Örnek: Dersler Tablosu
Kısa M.
6
Veri Türü
Alan Boyutu
Kısa Metin
100
Sayı
Bayt
Sayı
Bayt
Kısa Metin
255
Genellikle Birincil Anahtar alanlar sayı türünde belirlenir. Fakat bu tabloda
harfleri de içermesi gerektiği için Kısa Metin (6 karakter) türündedir.
Ders içeriklerinin 255 karakterden uzun girilmesi istenirse Uzun Metin veri türü
seçilmelidir. 0 ile 255 arasında 256 farklı değer alabilen Bayt, Teorik ve Uygulama
saatleri haftada en fazla 5 veya 6 saat olacağından bu alanlar için yeterli bir veri
türüdür. Kısa Metin türündeki alanlar için alan boyutu ALANLAR sekmesinden
ayarlanabilir, ama Sayı türündeki alanlar için alan boyutu sadece tasarım
görünümünden ayarlanabilmektedir.
Notlar hangi tabloya eklenebilir?
• Öğrencilerin ara sınav ve final gibi not bilgilerini
Öğrenciler tablosunda saklayabilir miyiz?
• Öğrencinin aldığı her ders için tüm sınav notları ayrı alanlarda
saklanmalı. Her öğrenci farklı dersler seçebiliyorsa bu uygun
bir çözüm değildir. Çünkü seçilebilecek tüm derslerin tüm
sınavları için alanlar oluşturulmak zorunda (ki o dersi almayan
öğrenciler için ilgili hücreler boş kalacak).
• Not bilgileri Dersler tablosunda saklanabilir mi?
• Bu defa o dersi alan tüm öğrenciler için (ve hatta girdikleri
tüm sınavlar için de) yeni alanlar oluşturulmalı.
• En uygun yöntem Not bilgilerini ayrı bir tabloda
saklamak ve bu tabloda mutlaka ÖğrenciNo ile
DersKodu alanlarının bulunmasıdır.
Örnek: Notlar Tablosu
Not değerleri için Bayt uygundur.
• Eğer tasarım görünümünde ÖğrenciNo ve DersKodu alanlarının ikisi birden
seçilerek Birincil Anahtar yapılırsa, bir öğrenci ile bir ders kodu iki defa eşlenemez
(tek değil iki alanın birleşimi üzerinde benzersizlik sağlanır).
• Dersler tablosunda olmayan bir ders kodunu veya Öğrenciler tablosunda olmayan
bir öğrenci numarasını Notlar tablosuna girdiğinizde hata vermediğini
gözlemleyebilirsiniz. Bu durum bilgi tutarsızlığına neden olmaktadır.
Bilgi tutarlılığı için ne yapmalı?
• VERİTABANI ARAÇLARI (veya
TABLO ARAÇLARI bağlamsal
sekmesinin TABLO veya
TASARIM sekmelerinden)
İlişkiler simgesini tıklayın.
• Açılan pencerede tüm tabloları
seçerek Ekle tıklayın (yada
tabloların üzerine çift tıklayın).
Hepsi eklendikten sonra
pencereyi kapatın.
Sonraki aşamaya
geçmeden önce açık
olan tüm tabloları
üzerlerine sağ tıklayıp
Kapat seçerek
kapatmanız gerekir.
İlişki Kurma
• Dersler tablosunun Ders
Kodu alanına fare ile
tıklayarak Notlar
tablosunun DersKodu
alanına sürükleyip
bırakın.
• Açılan pencerede:
Bak Sonraki Slayt
Bilgi Tutarlılığına Zorla seçili yapılırsa: Notlar tablosuna Dersler
tablosunda olmayan bir Ders Kodu değeri girilemeyecektir.
İlişkili Alanları Art Arda Güncelleştir seçili yapılırsa: Dersler
tablosunda bir Ders Kodu değiştirildiğinde, Notlar
tablosunun DersKodu alanında da güncelleme yapılır.
İlişkili Kayıtları Art Arda Sil seçili yapılırsa: Dersler tablosundan
bir ders silindiğinde, Notlar tablosunda o ders kodunu içeren
tüm kayıtlar silinir (geri alınamaz, riskli bir seçimdir).
• Benzer işlemi Öğrenciler tablosundaki ÖğrenciNo ile
Notlar tablosundaki ÖğrenciNo ile de yapın.
• Bu ilişkilerin türü Bir-Çok (1-) dur. 1 olan tarafta
alanın verileri tekrar edemezken (birincil anahtar),
sonsuz olan tarafta ise tekrar edebilir.
• İlişki kuracağınız alanlar aynı veri türüne ve alan
boyutuna sahip olmalıdır, ama isimleri farklı olabilir
(Dersler tablosunda Ders ile Kodu arasında boşluk
var, Notlar tablosunda ise bitişik. Notlar tablosunda
sadece Ders gibi başka bir alan ismi yazsaydık ta
ilişki kurulabilirdi).
Bilgi Tutarlılığına Zorla yapıldı ise:
• Notlar tablosuna, Öğrenciler tablosunda olmayan bir
Öğrenci numarası girmeye çalıştığınızda aşağıdaki gibi bir
hata alırsınız:
• Benzer durum, Dersler tablosunda olmayan bir ders kodu
girilmeye çalışıldığında da yaşanacaktır.
• Eğer ilişki kurulurken İlişkili Kayıtları Art Arda Güncelleştir
(yada Sil) seçmediyseniz, Notlar tablosunda notları bulunan
bir öğrencinin numarasını Öğrenciler tablosunda
değiştirmek istediğinizde (yada Öğrenciler tablosundan o
kaydı silmek istediğinizde) 'Notlar' tablosunda ilişkili kayıtlar
olduğundan kayıt silinemiyor veya değiştirilemiyor uyarısı
görüntülenir
Eğer bir tablo başka bir tablo ile Bir-Çok türünde ilişkide
ise Bir olan tarafa ait tabloda her kaydın solunda bir +
işareti görünür. Bu işarete tıklandığında ilgili kayıtla ilişkili
olan Çok tarafın tablosundaki tüm kayıtlar görüntülenir:
GİRİŞ sekmesi Kayıtlar grubu Diğer simgesi
altındaki Alt Veri Sayfası seçeneği
tıklanınca gelen yandaki menü + ile açılan
bu kayıtlar (alt veri sayfaları) ile ilgilidir.