Transcript Lees hier de nieuwste column

Wat een verschil!
column maart 2017 column maart 2017 column maart 2017 column maart 2017
Filemon
Enkele weken geleden heb ik geboeid
zitten kijken naar het programma Het is
hier autistisch van tv-maker Filemon Wesselink. In deze vierdelige documentaire
maakt Filemon, zoals hij zelf zegt, ‘een
reis door een wereld vol mysteries, uit
dagingen, valkuilen en verborgen talenten’
– de wereld van autisme dus. De titel is
geïnspireerd op een reisprogramma dat
Ursul de Geer ooit voor RTL4 heeft gemaakt, ’t Is hier fantasties.
Filemon vermoedt al een hele tijd dat hij zelf in het spectrum zit; hij krijgt al jaren van zijn omgeving te
horen dat hij ‘niet zo autistisch moet doen’. Toen hij voor het programma F*ck me I’m famous een
persoonlijkheidstest deed en een extreme uitslag bleek te hebben (qua narcisme en doelgerichtheid
scoorde hij heel hoog, en op empathisch vermogen juist erg laag), was dat genoeg reden om zich
meer in autisme te verdiepen en er een programma over te maken.
In een interview met Linda Nieuws zegt hij: ‘Eén op de honderd mensen heeft autisme, maar we weten
er eigenlijk weinig over. Ik wil vooral het stigma van autisme afhalen. Laten zien hoe ontzettend breed
het is.’
Is Filemon daar in geslaagd? Niet helemaal, want hij laat naar mijn smaak wel erg veel ‘zware’ gevallen zien. Maar eigenlijk zijn vier afleveringen van 40 minuten ook veel te weinig om een volledig beeld
van autisme te krijgen. Het autismespectrum is zo breed, zo veelomvattend, ieder mens met autisme
is weer anders. Er wordt niet voor niets gezegd: ‘Als je één persoon met autisme hebt ontmoet, heb je
één persoon met autisme ontmoet.’
De ontmoetingen die mij het meest zijn bijgebleven zijn die met Jelle Bakker, een 33-jarige man met
autisme die eigenhandig de meest spectaculaire knikkerbanen bouwt, met Christina Curry over haar
obsessies en met Birsen Basar over vrouwen met autisme. Heel interessant waren de gesprekken met
wetenschapsfilosoof Berend Verhoeff, die vindt dat we afwijken van de norm niet te veel moeten medicaliseren, en met de Amerikaanse autismedeskundige Steve Silberman, de auteur van NeuroTribes:
The Legacy of Autism and the Future of Neurodiversity.
Het meest inspirerend vond ik het bezoek van Filemon aan de STEM3 Academy, een school in Californië waar vooral naar de talenten van de leerlingen wordt gekeken (de letters STEM staan voor
Science, Technology, Engineering en Mathematics). Filemon raakt helemaal enthousiast als hij ziet
waar de leerlingen mee bezig zijn; ze maken van alles, onder andere robots, en werken veel samen in
projecten. Zelf werd ik er ook heel blij van. Waren er in Nederland maar zulke scholen!
Als Filemon uiteindelijk zijn diagnose krijgt, moet hij dat eerst wel even laten bezinken; het voelt nog
een beetje onwennig. Mensen kunnen nog zo vaak tegen je zeggen dat je autistische trekjes hebt, als
je een officiële diagnose krijgt is het opeens wel heel erg definitief. Hij is overigens ‘niet een ernstig
geval’, volgens psychiater dr. Cees Kan van het Radboud UMC. Maar dat heeft Filemon inmiddels zelf
ook wel in de gaten: de meeste mensen met autisme die hij voor zijn programma heeft ontmoet zijn
toch wel een stuk autistischer dan hij. Hij herkent nog het meest van zichzelf in Christina Curry.
Ik vind het ontzettend dapper van Filemon om op deze manier ‘uit de kast te komen’. Hij is het levende
bewijs dat mensen met autisme heel veel kunnen bereiken. Hij maakt overigens niet alleen boeiende
televisieprogramma’s, maar schrijft ook leuke boeken en columns. Een veelzijdig, creatief en kleurrijk
mens. Ik ben nu al benieuwd naar zijn volgende project!