Transcript Itziar Zubizarreta

PINOTXOREN ABENTURAK
CARLO
COLLODI
TRADIZIOAREN LEIHOTIK…
CALVINO, Italo. Klasikoak zergatik irakurri.
Klasikotasuna:
1. Klasikoa: unibertsoaren baliokide agertzen den liburua.
2. Klasikoa, gaurkotasuna halako zurrumurru urrun gisara aditzera
ematen duena da, zurrumurru hori behar-beharrezkoa duelarik.
3. Klasikoak,aditzez, ustez, zenbat eta ezagunagoak izan, orduan eta
berriagoak, ustegabekoagoak eta ezezagunagoak iruditzen zaizkigun
liburuak dira.
Carlo Fabretti. Behinola 60
CARLO COLLODI: PINOTXOREN ABENTURAK
Haur guztiek ezaguna dute Pinotxo, liburua irakurri
dutelakoan daude, baina Italiatik kanpo inork gutxik
irakurri du Collodiren jatorrizko lana.
r
Antzeko zerbait gertatzen da ipuin miresgarri
tradizionalekin eta haien transkripzio kanonikoekin:
aditzez denek ezagutzen dituzte baina oso gutxi dira
bertsio originalak irakurri dituztenak
GAITASUN
LITERARIOAREN
ERAIKETA
HEZKUNTZAKO
GAITASUN OROKORRAK
ADITUEN HAINBAT IRITZI
ITALO CALVINO
Desde que comencé a escribir lo
he considerado modelo de
narración de aventuras, pero creo
que su influencia, consciente o
aun más a menudo inconsciente,
tendría que ser estudiada en
cuantos escriben en italiano, dado
que éste es el primer libro que
todos leen después del
abecedario (o antes).
Pinocho o Las andanzas de un
pícaro de madera (...)
PABLO ALBO
• Cuentista e inventor de historias
Yo leo literatura infantil nada más
aunque cuente para adultos. El
Principito, Peter Pan, el mismo
Quijote. Todo menos Pinocho. Es
demasiado moralista. Tienes cosas
buenas pero le interesa tanto
educar que llega a aburrir. Pinocho
me repugna. Ya tienes un título: “Me
repugna Pinocho”. O quizás, “Ojalá
muera Pinocho”.
GUILLERMO PIRO
• “El libro está lleno de aventuras fantásticas, aunque relatadas con un
realismo que las convierte en algo cercano y usual, de modo que lo cotidiano y
lo fantástico se compenetran, hermanan y acompañan a la perfección.
• La enseñanza del libro es la de la burguesía de su tiempo. Lo que parece
integrarse en esa historia es lo fantástico y el tono aleccionador. Los niños leen
la historia en clave fantástica; los adultos prefieren traducir la aventura en
enseñanzas educativas: la miseria se puede soportar con dignidad(…)no hay
que ser demasiado escrupuloso(…)no hay que hacer caso a los consejos de las
malas compañías(…)los niños que, aburridos de los libros, los maestros y las
escuelas, pasan sus días entre juegos y diversiones, acaban tranformándose
en burros, y así sucesivamente”
“Qué cómico resultaba cuendo era muñeco.” Imaginaria
Itzultzailea, poeta, kazetaria
Zer dakit
Pinotxori
buruz?
Nolakoa
da?
Irakurria
dut?
www.youtube, Saló de lectura. Homenatge a Pinotxo ( 2003- 04 )
http://www.youtube.com/watch?v=IUUGGg0qQak
-
“Geppetto oso behartsua zen eta, bi sosen jabe ere ez zenez,
trajetxo bat egin zion paper loredunaz, oinetako pare bat
arbola- azalez, eta kapela txiki bat ogi-mamiz” 32.or
“Orduan Geppetto izeneko aguretxo azkar eta bizi bat sartu
zen lantegian; auzoko neska-mutikoek aguretxo hura
haserre bizian ikusi nahi zutenean, Artobixar deitzen zioten,
artobizarraren antzeko ileorde horia zuelako.
Geppetto oso haserrekorra zen. Berehala jartzen zen sutan
eta ez zegoen hura lasaituko zuenik” 12.or
CARLO COLLODI
Irene Vasco: Historia de la mentira
más larga del mundo.
Cuatrogatos.
COLLODI ALA LORENZINI….?
Haur literaturako egile ospetsua?
Zein da Pinotxoren benetako izenburua?
Zer da Pinotxo, ipuin bat, nobela bat, antzerki obra bat, gag komikoa
edota abentura literario bat?
Nor da nor? Batzuk oso onak dira, beste batzuk
oso gaiztoak.
Gezurrik handiena: Walt Disney.
Pinotxoren liburuan dena da gehiegizkoa,
kaotikoa. Egunerokotasuna eta egoera
fantastikoak loturik agertzen dira.
Pinotxoren mundua maskulinoa da.
Pertsonaia nagusietako bat: heriotza
…
…
…
PINOTXOREN ABENTURAK liburua ESKOLAN
JATORRIZKO TESTUAREN EGOKITZAPENA.
GIDA
Jatorrizko HASIERA
JATORRIZKO
HASIERA mantendu.
MANTENDU
“ Behin bazen…J
- Errege bat! – esango dute nire irakurle gaztetxoek .
- Ez, gazteok, oker zabiltzate. Behin bazen egur pusketa bat. Ez zen luxuzko egurra,
egur puska arrunt bat baizik, neguan berogailuetan eta beheko suan sartzen diren
horietakoa, sua piztu eta gelak epeltzeko.
Ez dakit nola gertatu zen, baina egun batean egur puska hura Maisu Antton zeritzan zurgin
zahar baten lantegira iritsi zen;”
1. abentura:
BEREKOIKERIA
2. abentura
JAKINMINA
3. abentura
ZEKENKERIA
AZERIA ETA KATUA
4. abentura
SETAKERIA
ILE TURKESAKO NESKA
5. abentura
ZORITXARRA
NEZAKAL ETXEA
6. abentura
“ZINTZOTASUNA”
ERLEEN HIRIA,ESKOLA
7. abentura
8. abentura
IHESALDIA
TRAGIKOMEDIA KLASIKOA
TXOTXONGILOEN EMANALDIA
COMMEDIA DELL´ARTE
AHULEZIA, NORTASUN EZA
MAITASUNA
FABULA
MAITAGARRIEN IPUINA
JOSTAILUEN LURRALDEA
MARRAZOA ETA GEPPETO
BIDAIA INIZIATIKOA
JATORRIZKO AMAIERA MANTENDU. ( 36. Kap. )
IPUIN HERRIKOIA
IPUIN HEZITZAILEA
IPUIN FANTASTIKOA
ABENTURAZKO IPUINA
PINOTXOREN ABENTURAK liburua ESKOLAN
HAUR HEZKUNTZA – LEHEN HEZKUNTZA
IRAKURKETA / KONTAKETA
MAILA
HAUR HEZKUNTZA
2. zikloa
METODOLOGIA
KONTAKETA SOILA
KONTAKETA + JARDUERAK
1 eta 2. maila
HAUR HEZKUNTZA
2. zikloa. 3. maila
PROIEKTU BATERATUA
GAITASUNAK
Komunikazioa eta
adierazpenaren eremuko
oinarrizko gaitasuna.
Adimen emozionala.
Gaitasun desberdinen arteko
ikuspegi integratzailea
LEHEN HEZKUNTZA 1 zikl.
LEHEN HEZKUNTZA 2. 3. zikl
IRAKURKETA PROIEKTUA
Gaitasun linguistikoa eta
literarioa
HAUR HEZKUNTZA
BIGARREN ZIKLOA
LEHEN ETA BIGARREN MAILA
KONTAKETA ETA JARDUERAK
SAIO BAKAR BATEAN EGINDAKO KONTAKETA ( ILUSTRAZIORIK GABE (?) )
Atsegingarritasuna: Gustukoa izan duzue?
Zein abentura (zati ) gustatu zaizue gehien? Zergatik?
( Marraztu )
KOMUNIKAZIOA ETA ADIERAZPENA
Egurrezko panpina izanik, Pinotxok haurra izan nahi du. Hori da Pinotxoren
ametsa.
Zurea zein da?
Zer egin behar duzu amets hori lortzeko?
Adimen emozionala:
Pinotxo haserretu egiten da Ile turkesako anderearekin. Zu, amatxorekin
haserretzen zara…aitatxorekin, lagunekin… Zergatik haserretzen zara?
Zer egiten duzu horrelakoetan?
Sormena (ahoz)
Beste behin…
Ezagutzen dituen beste istorioekin loturak egin
SAIO DESBERDINETAN EGINDAKO KONTAKETA ZATIKATUA, ILUSTRAZIOAK LAGUN.
( 4 – 5 URTE )
PROIEKTU baten azalpena.
PROYECTO :
“· LAS
AVENTURAS DE
PINOCHO”
MªJOSÉ GÓMEZ JORQUERA
C.E.I.P. VIRGEN DEL CARMEN
TOÑI ORTEGA HERNANDEZ
EDUCACION INFANTIL 4 AÑOS
http://centros3.pntic.mec.es/cp.virgen.del.carmen4/PINOCHO.pps
IRAKURKETA PROIEKTUA
LEHEN HEZKUNTZA. 2.3. ZIKL.
HELBURUA(k)
ABENTURA
BATEN
IDAZKETA
IRAKURKETA testu luze
bati egokitu ( utzi,
berreskuratu …)
Iritziak eta
interpretapenak trukatu.
Idazteko IRAKURRI
Helburu jakin batekin
IDATZI
IRAKURKETA SAIOAK
LIBURUAREN
AURKEZPENA
BERTSIOAREN
HAUTAPENA
KRONOGRAMA
Iraupena
Irakurketa mota
LERNER, DELIA. La autonomía del lector.
“ Las diversas opciones de lectura intentan favorecer la progresiva autonomía de los
alumnos como lectores de novelas especialmente en 2do. año por ejemplo: una vez
que varios capítulos completos fueron leídos por el docente, se puede seleccionar uno
particularmente interesante o breve con mucho diálogo directo para que el maestro lea
en voz alta la primera parte del capítulo y proponga a sus alumnos finalizarlo por sí
mismos, en clase o en forma domiciliaria ( en el caso de poder hacer copias del
capítulo para todos”.
Equipo de Lengua. Proyecto Escuelas del Bicentenario.
Lectura de novela: Las aventuras de Pinocho. (2007-08)
IRAKURKETA SAIOEN PROPOSAMENA
Hiruhilekoan zehar. Astean bi saio.
•
•
•
1,2,3 kap. IRAKASLEAK, AHOZ GORA. Liburuaren aurkezpena
4-5-6-7-8 IRAKASLEA – IKASLEAK. AHOZ GORA.
9-10-11-12 IRAKURKETA ISILA (?)
12-13-12-15 IRAKASLEAK AHOZ GORA ( elkarrizketak : Ikasleak )
•
IRAKURKETA SAIO BAKOITZA AMAITZEAN: IDEIEN TRUKAKETA, MATERIALA OSATZEKO TARTEA…
•
( …)
LEHEN LAU
SAIOAK
10 – 12 saio. ETXEAN (3): 20-22; 32-34 eta tartean, besteren bat
POLIFONIKOA…
“Une hartantxe,haitzulotik arrantzale itsusi bat ikusi zuen irteten, hain itsusia ere
non munstroa baitzirudien. Ilearen ordez, belar berde trinko zeukan buruan;
berdea zuen gorputzeko azala, berdeak begiak eta berdea lurreraino iristen
zitzaion bizar luzea ere. Atzeko hanken gainean zebilen musker handi bat
zirudien” 110. or
Kanitxea zalgurdi-gidari arropaz jantzita zegoen, gala-arropekin. Buruan, urrez
apaindutako hiru adarreko kapela zeukan eta ileorde zuri bat lepotik behera
erortzen zitzaizkion kizkurrekin; soinean, diamantezko botoiak zituen
txokolate koloreko jaka bat, bi poltsiko handi zituena bere etxekoandreak
jateko ematen zizkion hezurrak gordetzeko; belus gorri iluneko galtza motzak,
zetazko galtzerdiak, zapata irekiak eta, atzealdean halako aterki-zorro
moduko bat, satiñezkoa eta turkesa kolorekoa, euria hasiz gero, isatsa
gordeta eramateko.”. 59.0r
“Geppettoren bizilekua etxabe bat zen, eskailerapeko leiho batetik kanpoko
argia hartzen zuena. Altzariak ezin zitezkeen apalagoak izan: aulki txar bat,
ohe bat ez oso ona eta mahai txiki hondatu bat. Barru-barruko paretan, sua
piztuta ikusten zen su-bazterrean; baina sua pintaturik zegoen, eta haren
ondoan, eltze bat borboka irakiten, pintaturik hura ere, benetakoa zirudien
lurrina zeriola.” 15. or
“Zeru koloreko zalgurditxo polit bat irten zen zalditegitik, kanario-lumez
estalita kanpotik eta esnegain harrotuzkoa barnetik, krema eta bizkotxoz
bigunduta. Ehun pare sagutxo zutik tiratzen zuten, eta Kanitxeak,
gidariaren eserlekuan, ezker-eskuin dantzatzen zuen zartailua, berandu
iristeko beldur den zalgurdi-gidari batek bezala” 59.or
“Katu gaixoak, tripako minez zegoenez, hogeita hamabost barbarin
tomate saltsan eta lau platerkada tripaki parmatar erara besterik ez
zuen jan; eta tripakiak gutxi onduak iruditu zitzaizkionez, gazta
birrindua eta gurina eskatu zituen hiru bider”. 49. 0r
“-Zergatik iraindu nauzu?
-Nork iraindu zaitu?
-Artobixar deitu nauzu!
-Ni ez naiz izan.
-Ez, neu izango nintzen, bada, Zeu izan zara jakina!
-Ezetz!
-Baietz!
-Ezetz!
-Baietz!
Eta gero eta gehiago berotuz zihoazenez hitzetatik ekintzetara
pasatu ziren, eta elkarrekin liskartuta, atzaparka, hozka eta
ileetatik tiraka hasi ziren.
Borroka bukatu ondoren, maisu Antton konturatu zen Geppettoren
ileorde horia eskuartean zuela; Geppetto aldiz, zurginaren ileorde
zuria ahoan zeukala ohartu zen,”
13.or
IRAKURRI BITARTEAN …
• Agertzen diren heinean PERTSONAIA ezberdinen eranskina (fitxak) osatu.
Eredua:CAIRNEY. Enseñanza de la comprensión lectora.
Beste eranskin batean ( bakarkako koadernoan, mural batean) atal bakoitzeko gakoak
jaso. Horrela EKINTZEN kateatzea eta konplexutasuna ikusi ahal izango dute, pertsonaien
egitekoa, agerraldiak eta desagerpenak.
Irakurketak aurrera egin ahala, Pinotxoren inguruan egindako filme / marrazki bizidunen
zatiak ikusi. Desberdintasunaz jabetzeaz gain, interesgarria litzateke hizkuntza desberdinen
ezaugarriak azpimarratzea.
• Pinotxoren abenturak liburuaren argitalpenari buruzko informazioa bildu, iturri
desberdinak erabiliz. Egilea: Biografia ( laburpen biografikoak, kronologiak, obren zerrenda…)
Obra: aldizkari bateko orrietatik liburura.
TALDE KOOPERATIBOEN BIDEZ LANDU
IRAKURRI ONDOREN …
•
ABENTURA BATEN BERRIDAZKETA
1, Bertsio desberdinen irakurketa ( 2-4 bertsio)
2. Pertsonaien azterketa: ezaugarri nagusiak
Bakarka: Jarraian, denon artean taula bat osatu (kolektiboa).
3. Lehen pertsonan egindako narrazioa. Liburuko pertsonaia bat hautatu eta ikuspuntu horretatik berridatzi.
ZAILTASUN NAGUSIAK: Fokalizazioa.
Ahots narratiboa: sendoa, sinesgarria.
4.IDAZKETA / ZUZENKETA PROZESUAK.
ZUZENKETA MOTAK.
4.1 Alde/ kontrako elementuak dituen ikasle baten lana hautatu, Erdi mailakoa
Zuzenketa, berrikuspena egiteko BALDINTZAK
-Ordenagailuz pasa, espazio bikoitza utzi ( azalpenak, zuzenketak egin ahal izateko )
-Ortografia “normalizatu”, trabarik egin ez dezan. Aurrerago helduko zaio gaiari.
-Kopiak, zuzenketak bikoteka egin ditzaten ( talde osoaren aurrean lotsatzen direnak lasaiago ibil daitezen)
-Testuaren egileari baimena eskatu; zuzenketak jaso eta berak erabakiko du onartu bai/ez.
4.2. Bikoteka, historia desberdinen lanak zuzendu
4.3. Talde txikiak egin eta historia berdinari buruzko lanak zuzendu
4.4. Irakasleak zailtasunak dituzten ikasleen lanak errebisatuko ditu
4.5. BAKARKAKOA. Lehen bertsiora itzuli eta egin beharreko aldaketak egin.
Ferreiro, E. Narrar por escrito desde un personaje. (2008)
IRAKURRI ONDOREN …
ABENTURA BERRI BATEN IDAZKETA
(Gurasoekin, eskolakoekin konpartitua izateko)
A. 1. Binaka, abentura berrien zerrenda bat proposatu.
Irakasleak idatzizko adierazpena egiten laguntzen du. Ikustarazten die garrantzitsua dela jakitea
non kokatuko den, aurrekoarekin eta hurrengoarekin lotura izan dezan.
Hainbat kapituluren amaiera irakur arazi: 31.a. “Bost hilabete horrela igaro ondoren, egun osoa
jolasean eta olgetan, sekulan santan libururik eta eskolarik ikusi gabe, halako goiz batean,
esnatutakoan Pinotxok ezusteko itsusi bat izan zuen” 133.or
2. Talde desberdinen hari narratiboak arbelean jaso irakasleari diktatuz. Idazketa kolektiboa.
3. Idatzitzakoaren berrikuspena. Tartea, osatu, ezabatu, azalpenak jaso.
5. Edizioa. Ilustrazioka: non eta nola. Azken zuzenketak.
6.Ahozko eta idatzizko ekintza(k): Kapitulu berriaren aurkezpena. Argumentua idatzi, denon artean
eztabaidatu ondoren.
B. Talde bakoitzak abentura mota bat hautatu eta ezaugarri bereko testua sortu. Webquest .
C. Pinotxo XXI. mendean ( klasikoak gaur )
TRADIZIOAREN LEIHOTIK
SALÓ DE LECTURA. HOMENATGE A
PINOTXO. 2003-04
http://www.youtube.com/watch?v=IUUGGg0qQak
OINARRIZKO BIBLIOGRAFIA
CAIRNEY, T.C Enseñanza de la comprensión lectora. Ediciones Morata.
Madrid, 1992
COLLODI, C Pinotxoren abenturak. Klis-Klasikoak bilduma. Alberdania, Erein, Igela
argitaletxeak. Zarautz, 2011
FERREIRO,E, SIRO,A. Narrar por escrito desde un personaje. Fondo de Cultura
Económica. Buenos Aires, 2008
MARTÍN VEGAS, R, Manual de Didáctica de la Lengua y la Literatura. Síntesis.
Madrid, 2009
OBIOLS, N. “Pinocho de Innocenti: el encanto de la pulcritud.” CLIJ,2003 PACHECO
DE BALBASTRO, G. “Pinocho, el leño que habla”. Imaginaria aldizkaria, 29. zbkia
RUBIO TORRES,C De cuando Pinocho aprende valores. Revista Electrónica
Educare. Ekaina, 2009
VASCO, I “Las aventuras de Pinocho,. Historia de la mentira más grande del
mundo” . Cuatrogatos aldizkaria.
Youtube: Pinocho. Walt Disney. 1940
EITB. Ipupomamua