Transcript Preek - Henri Veldhuis

Culemborg, 26 februari 2017
Ds. Nini Vok
In oktober ( 2016) stierf de Nederlandse fotograaf Jeroen Oerlemans. het
was even hot news. Hij was oorlogsjournalist en hij werd in Libië geraakt door
een sluipschutter.
Ik heb even wat over hem opgezocht: leuke foto, knappe kerel, vader van drie
jonge kinderen .Hij had politicologie gestudeerd, maar werd toch fotograaf. Hield
van motorrijden en ijshockey en van Brabantse gezelligheid en humor. Aan
vrouwelijke belangstelling geen gebrek, maar altijd trouw aan zijn vrouw, die
advocaat is. En dan toch: die conflictgebieden.
Hij wilde de gevolgen van oorlog voor de mensen op die plekken laten zien.
Ik wil hun verhaal vertellen. Zij zijn mensen zoals jij en ik.
Hij ging door waar anderen stopten.
Stopte overigens zelf ook een poosje toen hij een stervend kind zag, in Darfur.
nam het werk weer op en werd door jihadisten in Syrië ontvoerd en besloot, toen
dat goed was afgelopen, bepaalde risico’s niet meer te nemen. naar Syrië ging hij
niet meer. maar In Libië stierf hij dus toch, volgens collega’s door domme pech.
na de ontvoering had zijn vrouw nog gezegd: ik ga er niet bij hem op
aandringen dat hij moet stoppen, dat is zijn eigen beslissing.
Jezus neemt de leerlingen apart, de twaalf, niet 10, niet 13, ik noem het toch
maar weer even: het getal duidt op de 12 stammen van Israel. Dat
vertegenwoordigen zij als het ware. Zoals Jezus nu de discipelen bij zich wenkt
om wat dieper door te praten, zo heeft God Israel apart genomen om zichzelf te
laten zien onder de volken. De weg van openbaring ging heel menselijk door de
geschiedenis , van mond tot mond.
En weer heeft Jezus het over de slechte afloop van hun tocht naar Jeruzalem.
Hij heeft het al vaker genoemd:
De Mensenzoon zal daar worden uitgeleverd aan de heidenen, bespot,
mishandeld, bespuugd, gegeseld en gedood.
Ja en dan na drie dagen opstaan uit de dood.
Onbegrijpelijk. moet dat nu allemaal zo nodig?
Dat hij met Mensenzoon zichzelf bedoelt is wel duidelijk.
Als de Joden in die tijd hoopten op vrijheid en rechtvaardigheid en vrede dan
hadden ze het in 1 adem over De Mens, de mensenzoon, die dat zou komen
brengen. En gaandeweg had Jezus zich meer en meer met die rol
geïdentificeerd. Hij aanvaardde dat, koos ervoor. Met alle consequenties dus.
Hij zou degene zijn, die door het donker heen zou gaan om het licht aan zijn volk
te brengen.
Zo voegt hij zich in het patroon dat in de weg van God met zijn volk telkens te
zien is: door de Rietzee bevrijd worden uit Egypte, door de Jordaan naar het
beloofde land. Het is kennelijk zo dat als God aan het werk gaat er ook
enorme tegenkracht los komt.
Maar, dat is dan altijd de vraag: je hoeft het toch niet te zoeken!
In de andere Evangeliën staat hoe fel Jezus reageerde toen Petrus zoiets
suggereerde; ga weg Satan! Hij beleefde dat als een verleidelijk idee, waar hij
zelf kennelijk mee worstelde. Gewoon Jeruzalem vermijden, de confrontatie uit
de weg gaan, wachten tot de spanning wat was weggeëbd. Niemand schiet er
wat mee op als u er aan onderdoor gaat, toch?
Ik wil nu even ons antwoord (dat het moest gebeuren, omdat Jezus immers
vanwege onze zonden moest sterven), ik wil dat antwoord expres even buiten
de deur houden. Omdat we dan misschien te gauw voorbij lopen aan het
onbegrip van de leerlingen en aan de enorme spanning en angst die over dat
optreden van Jezus begint te hangen..
Maar, om de vrouw van Jeroen Oerlemans te citeren: we dringen er niet op aan
dat hij moet stoppen, het is zijn eigen beslissing’
Het is ‘eigen’, het hoort zo bij hem, dat je voelt dat je er niet aan mag komen. Het
is roeping, iets tussen Jezus en God de Vader.
En ook hier: Hij gaat door waar anderen zouden willen stoppen.
En hoewel de leerlingen het niet bevatten, toch gaan ze mee , van wege dat
eigene van hem, dat hen triggert.
Als illustratie vertelt Lucas over de blinde man. Wat? ‘zo hoef ik ooit meer
aangeduid te worden!, roept hij: noem me de ziende! Waar ik in het donker
leefde leef ik nu in het licht! het is fantastisch. Die man, die Jezus, bij Hem blijf ik
in de buurt.
Het was meer dan niet kunnen zien; Hij was afhankelijk, kon niet meedoen,
was eigenlijk een lastpost voor het gezin. Ze zaten met hem opgescheept.
Ssst ! roepen ze, als hij Jezus’ aandacht wil trekken. En dan ook nog ‘Zoon van
David’ roepen, dat is zoiets als het Wilhelmus zingen in oorlogstijd. Houd je
mond, maar hij laat zich voor even niet meer klein maken, hij wil meedoen,
mens-zijn zoals de anderen. En het heeft effect!
Hij is in één klap een mens geworden die er mag zijn. Niet meer gevangen in wat
hij allemaal NIET kan, maar een vrij man met mogelijkheden.
Jezus trok zich zijn lot aan, hij maakte dat tot zijn eigen duisternis en nam
hem zo mee naar het goddelijke licht. En zo ( Er zij licht) werd het voor hem een
eerste scheppingsdag en begon zijn nieuwe leven.
Niet dat déze man zal begrijpen waarom de dood van Jezus zo aanstaande is,
maar hij kleeft aan dat onverwoestbare leven dat hem heeft aangeraakt. Hij
volgt.
Wij zijn , zoals de discipelen, misschien niet blind, maar we hebben allemaal,
zonder uitzondering, blinde vlekken. Een dode hoek.
We zien heel veel niet.
En de remedie is je iets aantrekken van mensen die aan de kant zitten, opzij
gezet, onbelangrijk gemaakt, Dat maakt je weer gevoelig voor wat er echt toe
doet. Het helpt ook dat je ziet hoeveel er in je eigen leven goed is, meer dan goed
vaak.
En het zet je er ook toe aan dat je wilt werken om dingen beter te maken. Om
bijvoorbeeld de weg van Jezus te gaan en dat mag dan nog wel iets kosten ook.
Aanvankelijk dacht ik: onze manier van geloven is veel te aangepast. Waar
ontmoet ik nu ooit tegenstand om mijn geloof?! Het gaat eigenlijk meer om hoe je
tegen dingen aankijkt gestart vanuit je geloof. Het is gesublimeerd tot verschil
van mening. Mag er zijn. Deel je trouwens vaak met allerlei anderen die geen
christen zijn. En dat is toch een erfenis van het kerstenen van de westerse
cultuur. Zijn wij er te beschaafd voor geworden, voor de kosten van het
geloven?
Hier en nu gaat het misschien wel vooral om de weerstanden in onszelf. En om
de verleidingen. Om bijvoorbeeld dan toch een afwijkende mening te berde te
brengen , omdat je je anders een verrader voelt. Misschien kost het je je
populariteit, maar je geweten geeft je een schouderklopje.
Het gaat dan om het zoeken naar wankel evenwicht tussen een iets te dikke
reddingsbrigadier zijn of een wegduikende angsthaas.
Het gaat om solidair zijn met mensen die je niet zo in je directe omgeving
tegenkomt, om stappen terug te doen ter wille van andere mensen en ter wille
van de aarde.
Maar zo langzamerhand gaat het wellicht ook weer over verwoorden van onze
drijfveer, omdat de westerse cultuur van haar wortels losraakt. Niet makkelijk
om de juiste toon te treffen, maar we zijn het wel verplicht aan christenen die
wel geplaagd worden, gepest en vervolgd. De Paus noemde hen een paar weken
geleden nog en zei: we horen er niet over, omdat de media hen niet
nieuwswaardig vinden.
Weer getuigen…
ook om de opvatting dat geloven alleen maar ruzies en oorlog voortbrengen te
ontkrachten.
Ik vind dat ook heel lastig. Want :de een is tegen abortus, omdat zij gelooft en :de
ander is voorabortus omdat ze gelooft. ( en dan waarschijnlijk nog afhankelijk
van hoe de situatie is ook)En iemand knot wilgen samen met de agnostische
buurman, maar diegene doe dat vanuit zijn christelijke levensovertuiging van
zorg om de aarde. Moet hij daar dan in de pauze met een mok chocolademelk
over gaan praten? Ik zou het niet weten, maar als we er nooit meer over spreken
zal de kennis van het geloof helemaal verdampt zijn.
Dan is er nog één troost; hoewel het voorlopig nog wel mee zal vallen met de
grote tegenstand, wij lopen tenslotte niet met een keppeltje of met een
hoofdoekje en we horen hier nog steeds tot de comfortabele witte meerderheid.
Maar God heeft ons lief. En waar wij zeggen: neem uw kruis op u, zeggen de
joden en Jezus : neem uw juk op. En het mooie van dat beeld is: dat zo’n juk voor
de wagen gedragen werd door twee dieren. Je hoeft het niet alleen te doen.
Huub Oosterhuis dichtte het zo:
529.
Amen.