Transcript neoliberalisme in het onderwijs

Is het mogelijk om onderwijs vorm te geven in een neoliberale wereld?
Het eerste rapport van dit schooljaar is uitgedeeld. Dat betekent dus de eerste meetbare indicatie van
het niveau van mijn kinderen. Resultaten uitgedrukt in een letter of een cijfer. De resultaten worden in
een grafiek gezet en de ontwikkellijn van het kind is een feit. Het liefst natuurlijk een rechte lijn
omhoog. Maar wat nou als er een knik in de lijn zit en de resultaten slechter zijn dan vorige jaar. Is
het kind dan slechter gaan presteren? Is het onderwijs veranderd? Worden wel dezelfde soort toetsen
afgenomen? Moet heet kind extra ondersteuning om de dip in het onderwijsleerproces weer positief
om te buigen? En wat nou als we niks doen? Komt het dan nog wel goed met het kind. Zijn we niet
een beetje doorgeslagen in de meetbaarheid van het onderwijs en het kind?
We leven in een neoliberale samenleving waarin de marktwerking floreert. In een neoliberale
samenleving draait het om groei, verdeling van goederen en diensten die zoveel mogelijk moeten
plaats vinden via de markt en zelfs het efficiënter maken van de publieke sector komt in deze
samenleving voor. En dat laatste is precies waar het in het
onderwijs om draait, efficiëntie, verbetering van de
kwaliteit, hogere cijfers en ranglijsten. Om te bepalen of het
onderwijs wel “goed” is zijn smart geformuleerde doelen
noodzakelijk. Meetbaarheid en cijfers doen er toe, gericht
op betere resultaten en op groei. Kortom: het
neoliberalisme viert hoogtij in het onderwijs.
De opdracht van het onderwijs is om kinderen te begeleiden in hun ontwikkeling, richting geven aan
kinderen gebaseerd op kennis. Overdragen van kennis en dat toetsen alleen is niet genoeg. Kennis
verwerven is nooit het einddoel an sich. Het kunnen toepassen van kennis, begrijpen waar het
vandaan komt en waar de kennis voor dient, is waar het om draait. Als een kind begrijpt waarom
hij/zij iets moet leren wordt het onderwijs niet alleen veel leuker, maar ook direct toepasbaar. Het
probleem is echter dat een kind niet altijd direct begrijpt waar de kennis die hij/zij vergaart voor
dient. Het kan zijn dat dat pas na 10 of 15 jaar tot uitdrukking komt. Daarmee is de meetbaarheid van
de opgedane kennis discutabel. Hoe meet je wat een kind weet en hoe een kind iets toepast.
Onderwijs is veel meer gebaseerd op het vertrouwen dat het geleerde op lange termijn effect heeft
op de ontwikkeling van het kind. Vertrouwen en lange termijn effecten zijn niet uit te drukken in
cijfers of getallen.
Het onderwijs is niet meetbaar op de korte termijn. Geen afvinklijstje om te bepalen of een
leerkracht het goed doet, geen pisa lijstjes om te zien of de onderwijsinstelling internationaal op de
goede weg is. Toetsen of een kind het geleerde beheerst staat hier niet ter discussie. Maar een kind
en de onderwijsinstelling afrekenen op behaalde resultaten wel.
Los van de cijfers laten mijn kinderen zien dat ze sociaal emotioneel goed in hun vel zitten. Ze
hebben veel vriendjes heeft, sociaal is en goed met de leerkracht om kan gaan. Op de
methodegebonden toetsen komen ze makkelijk mee, ze genieten van sport en twee keer in het jaar
een spreekbeurt doen voor de klas vinden ze geweldig.
We zijn zo gefocust op de resultaten dat we bijna vergeten dat ze
ook gewoon een kinderen zijn, die zich als mens ontwikkelen en
vooral gestimuleerd moet worden om hun best te doen ongeacht
wat de uitkomst ook zal zijn. En dat is toch waar het onderwijs om
draait.
Alma Reitsma
Consultant
(06) 48 59 29 76
www.desamengroei.nl