Transcript De Cameraad is het verenigingsblad van Fotoclub Bilthoven e.o

De
De Cameraad is het verenigingsblad van Fotoclub Bilthoven e.o
Cameraad FCB februari 2017
Inhoud
Informatie over Fotoclub Bilthoven e.o. .................................................................................................. 2
Data en onderwerpen seizoen 2016-2017............................................................................................... 3
Van het bestuur – Wim Kastelijn ............................................................................................................. 3
Het interview ........................................................................................................................................... 4
Lensloos ................................................................................................................................................... 7
Wat deed Ton Bergmans met ”Naarden-vesting”? ............................................................................... 10
Architectuurfotografie - oog voor het lijnenspel ................................................................................... 13
Informatie over Fotoclub Bilthoven e.o.
Voor meer informatie over de FCB: http://www.fotoclubbilthoven.nl.
Redactie:
Marijke van de Lubben - [email protected] - 030 2745528
Jeannette Kok - [email protected] - 030 2286515
Gerard Buter - [email protected] - 0346 352459
Marijke van de
Lubben
Jeannette kok
Gerard Buter
De teksten en de foto’s in ‘De Cameraad’ zijn auteursrechtelijk beschermd. Overname zonder
toestemming van de redactie is op geen enkele wijze toegestaan.
2
Cameraad FCB februari 2017
Data en onderwerpen seizoen 2016-2017
27 februari:
Algemene ledenvergadering.
13 maart:
Presentatie werkgroep A/V.
27 maart:
Eigen werk.
10 april:
Passe-partout in de hoofdrol.
24 april:
Lezing Peter de Krom (freelance fotograaf),
geeft een presentatie van eigen vrij werk.
8 mei:
Toppers van nu, Twee foto’s per lid worden ingeleverd voor de jaar-expositie.
22 mei:
Gast aan tafel (hiervoor komen nog nadere aanwijzingen).
5 juni:
Eigen werk, sluiting clubseizoen.
Kopij voor de volgende Cameraad die midden-april zal verschijnen, moet vóór 10 april bij Gerard
binnen zijn. Kopij voor de Nieuwsbrief van februari graag vóór 24 februari en kopij voor de
Nieuwsbrief van maart vóór 24 maart via de mail aanleveren bij Gerard.
Van het bestuur – Wim Kastelijn
Van de voorzitter:
Mij overkomt het wel eens dat ik moeite heb met het vinden van inspiratie bij
het fotograferen. Dan helpt het wel eens als je van anderen een zetje krijgt in
de goede richting. Bijvoorbeeld dat je uitgedaagd wordt een fotoverslag te
maken van een bepaald evenement of dat je tijdens één van onze fotoavonden
op een nieuwe gedachten wordt gebracht.
Dat is nu juist ook de bedoeling van onze fotoavonden in het Witte Dorpshuis.
Medeleden kunnen je inspireren, maar ook sprekers van buiten of leden van
andere fotoclubs kunnen je op ideeën brengen. Maar daar blijft het niet bij.
Ik kwam er onlangs achter dat er op internet ook veel inspiratie is te vinden.
Op de site:
http://www.diyphotography.net/25-ways-to-jump-start-photography-inspiration/
staan 25 manieren om inspiratie op te doen op het gebied van de fotografie. Een aantal zijn bij ons
natuurlijk al bekend en hebben we zelfs al uitgevoerd zoals nr 4. “Join a photowalk” of nr. 23 “Tell a
story in 5 pictures”. Maar dan blijven er nog 23 over om je op uit te leven.
Ik raad ieder aan om eens door de ideeën heen te lopen. En vind je iets leuks: je vindt altijd wel een
medelid die graag bereid om met je hiermee aan de slag te gaan. Want samen is het leuker dan
alleen.
3
Cameraad FCB februari 2017
Het interview
Deze keer met Coby:
“De beste zoom zijn je benen”.
Het nieuwe jaar is nog maar net begonnen
of we zijn al weer op pad voor De
Cameraad. We zijn voor het interview bij
Coby Janssen, maar eerst bewonderen we
haar achtertuin die wel een volière lijkt!
Door de vele voederplekjes vliegen de
vogeltjes af en aan. Terwijl wij genieten van
een heerlijk kopje thee, vertelt Coby dat er
ooit ook nog een vijver was, maar na een
stevige vorstperiode moest ze er tot haar grote verdriet tientallen dode kikkers en vissen uit
scheppen. Nou had ze wel wat met vissen, want ze werkte er dagelijks mee op het lab. En zo zaten
we meteen in het interview.
Geboren en getogen in het oosten van het land ( Twello), werd haar na de middelbare school
geadviseerd om te gaan studeren. “Nou nee hoor, dat deden ze bij ons in de familie niet”. En dus ging
Coby werken bij een bedrijf waar zij werd opgeleid tot chemisch analist. Nou, dat had ze gauw in de
vingers en toen werd het routine werk. Dat vond ze al gauw saai. Coby vond een baan op de afdeling
embryologie van de universiteit van Utrecht. Daar werd ze opgeleid tot zoölogisch analist, haalde
haar zoölogisch diploma en had eindelijk de baan waar ze blij van werd! Coby deed veel analytisch
werk aan slakken en vissen. Dat ze erg goed was blijkt wel uit het feit dat ook de profs haar
aanraadden om te gaan studeren. Toch maar niet gedaan, haar werk gaf haar al zoveel voldoening.
“De slakken hielden we in bakken met daarin water en sla als voer. Als we ze dan de volgende dag in
schoon water deden, dan gingen ze meteen eitjes leggen”, vertelt Coby. Zo leer je nog eens wat bij
een interview. In die tijd leerde zij ook haar man Henk kennen en twee jaar later waren ze getrouwd.
Ze gingen wonen in Harderwijk waar Henk werkte bij de verkeerspolitie. Al snel werd dochter Christa
geboren, gevolgd door de zonen Martin en Erik. Het huishouden vond Coby veel van hetzelfde waar
ze niet echt gelukkig van werd. Dat zag manlief ook. Het gezin verhuisde in 1972 naar Bilthoven, waar
Henk ging werken op het politiebureau dat gevestigd was in de Varenkamp. Coby kon na 10 jaar haar
baan bij de Universiteit weer krijgen. Bij Centrum De Uitwijk op het Universiteitsterrein werden
cursussen gegeven, ook fotocursussen. Daarin zag Coby een nieuwe uitdaging. In 1993 kocht ze haar
eerste Canon, een analoge spiegel reflexcamera en volgt de basis- en een vervolgcursus en ook nog
een cursus over kleuren in de fotografie.
Drie jaar later wordt Coby lid van de FCB. “Nou die eerste keer dacht ze wel; wat een oude
mannenclub. Maar ik werd welkom geheten door de secretaris en kreeg zelfs een kopje koffie
aangeboden. Helaas bleek dat alleen voor die eerste keer….” .
In 1999 gaat Coby met pensioen. Van dochter Christa moet Coby een computer kopen. Daar zag ze
eerst het nut niet van in. Maar toen er computers van het bedrijf waar haar dochter werkte
beschikbaar kwamen, ging ze toch overstag. Ze zou nu niet meer zonder kunnen! De eerste jaren met
de analoge Canon maakte Coby alleen dia’s. “ Maar het voordeel is wel, dat de foto meteen goed
moet zijn, ook de belichting”, vindt Coby. Ze wilde wel graag zelf afdrukken. Dus kocht ze in 2009 de
R-2880 printer van Epson. Om zelf af te drukken liet ze eerst nog haar dia’s digitaliseren door de
firma Brouwer. Maar al snel had ze daarvoor zelf een apparaat.
Het digitale tijdperk brak aan. In 2006 kocht Coby een Canon 350 D. Via de universiteit kocht zij het
bewerkingsprogramma CS 5 en in de winkel het boek “Fotoshop in 24 uur”. Zo leerde Coby haar
foto’s bewerken. Ze werd lid van de werkgroep Stad en Land en later ook van Digitale
4
Cameraad FCB februari 2017
Beeldbewerking. Daar leerde ze van de leden van de werkgroepen nog veel meer over bewerken en
printen. Maar ook over fotograferen. Van Han (Baartmans), ook lid van de werkgroep Stad en Land,
leerde ze bijvoorbeeld: ”de beste zoom zijn je benen”!
Als actief clublid werd Coby ook nog eens voor vier jaar secretaris van de FCB.
Nu zit ze veel achter de PC en geniet van het zelf printen. “Het grootste voordeel is, dat je veel meer
eigen inbreng hebt in je foto. En je kunt zelf je papier kiezen”, vertelt Coby. Ook de techniek van het
inbrengen van eigen profielen in Photoshop en het kalibreren van haar scherm heeft voor Coby geen
geheimen meer. Haar papier koopt zij bij de firma Arca en de inkt bij 123inkt. En de resultaten? Die
zijn prachtig. Gelukkig deelt ze haar foto’s vaak met ons op een clubavond.
In 2013 kocht Coby de Canon 600 D en twee jaar geleden ook nog een Panasonic Lumix. Toen ze met
pensioen ging, kreeg zij bij haar afscheid een telelens, de Canon 75-300 IS. Maar die gebruikt Coby
niet zo vaak. Als Coby op stap gaat neemt ze niet alles mee. Ze kiest voor een stad vaak de Sigma 1020 mm groothoek. Als ze de natuur in trekt, stopt ze juist de Canon 28-105 mm in haar tas. Naast een
statief heeft ze ook veel plezier van de Gorilla pod. Voor macrofotografie heeft ze een 90 mm van
Tamron.
Natuurlijk maakt Coby ook wel kiekjes van de kleinkinderen, maar het liefst fotografeert ze de natuur
en, dat zal niemand verbazen, bomen. ”Voor vogeltjes heb ik geen geduld, in opdracht fotograferen
vind ik moeilijk en ik houd er ook niet zo van om mensen te fotograferen”. Als ze met Henk op
vakantie is, gaat ze het liefst haar eigen gang. ”We spreken gewoon af waar we elkaar later op de dag
weer treffen”.
”Tot mijn 70ste heb ik kunnen zien als een kind. Zo goed waren mijn ogen”, vertelt Coby. Maar nu
heeft ze Glaucoom die niet te genezen is. “Als ik dus oud genoeg word, dan kan ik zomaar blind
worden”. Natuurlijk hoopt ze dat het proces langzaam zal gaan. Want ook al fotografeert ze nu wat
minder, ze is nog elke dag achter haar pc te vinden. ”Het bewerken en afdrukken van mijn foto’s vind
ik machtig mooi om te doen”.
5
Cameraad FCB februari 2017
6
Cameraad FCB februari 2017
Lensloos
Op 23 januari werd de clubavond gevuld met een heel andere tak van sport: fotograferen zonder
lens, ook wel pinhole fotografie. Fotograaf Danny Kalhoven is er al 15 jaar mee bezig. Hij vertelde
erover en liet ook heel veel zien. Zelfs als je eigenlijk niets met de camera obscura dacht te hebben,
werd je gaandeweg de avond steeds enthousiaster. Zoveel mogelijkheden en zoveel verrassende
foto’s!
“Het is een waanidee dat beter spullen ook betere foto’s opleveren”, zei hij in zijn inleiding. “De
pinholecamera is goedkoop en simpel: een piep klein gaatje waar het licht door komt, in de camera is
het donker en achterin zit een film waarop het beeld komt. Je hoeft niets in te stellen. Je richt de
camera zo goed als je kan, maar het blijft een gok want je hebt geen zoeker. Je hebt alleen een
lichtmeter meter nodig om de belichtingstijd te bepalen.” En die heeft Danny nu als een app op zijn
iPhone.
Dus kocht hij een simpele ‘rolletjes’camera, Haalde de lens eruit en kocht via
internet fotorolletjes voor grootbeeld 6x6. Het moeilijkste onderdeel bleek
het gaatje. Want ja, hoe maak je in een lensdop een gaatje van niet groter
dan 0,2 mm? Het werd dus een groter gaatje. Maar daarachter plakje hij een
plaatje mica waarin hij met een naaldje, dat diabetes gebruiken om uit hun
vinger een bloedmonster te kunnen nemen, het hele kleine gaatje. “Het
meest gebruikte materiaal van de pinhole fotograaf is zwart plakband”,
lachte Danny. De rolletjes laat hij ontwikkelen, waarna hij de negatieven
inscant en vervolgens laat afdrukken.
Inmiddels heeft hij zeker 14 verschillende camera’s, variërend van platte
camera’s tot een rond koekblik, van kunststof tot houten box. Hij heeft ze
overal vandaan, ook uit het buitenland, bijvoorbeeld uit Hongkong en hij liet ze ook allemaal zien. De
7
Cameraad FCB februari 2017
platte camera’s variëren vooral in de grootte van het negatief. Hij heeft ze van 6x6, 6x9 en 6x12 cm.
“Want hoe groter het negatief, hoe groter de ruimte en hoe beter de foto”, licht Danny toe. Hij heeft
er zelfs ook een van 6x17 cm. Deze heeft hij in Frankrijk gekocht en gebruikt hij voor panoramafoto’s.
In deze camera wordt het rolletje enigszins gekromd aangebracht, zodat de hele 17 centimeter
egaler wordt belicht. En daarbij heeft deze camera twee gaatjes boven elkaar zodat je de keuze hebt
om de horizon in het midden van de foto of iets naar boven te plaatsen.
In de koektrommel zit de film dus in het rond en heeft maar liefst 3 pinholes die tegelijk of om
beurten opengezet kunnen worden. Tenslotte toonde hij een camera waarin de film als een koker zit
en het gaatje middenvoor. Op die film komen dus alleen beelden van wat er links en rechts, boven en
onder voor het gaatje staat. Deze techniek heet anamorf en geeft foto’s met een twist.
Gelukkig had Danny heel veel foto’s bij zich en kon hij laten zien wat het effect is van al die
verschillende camera’s. Toch hebben foto’s gemaakt met een pinholecamera één ding gemeen: ze
zijn in velerlei opzichten extreem. Enkele van hun specifieke eigenschappen zijn:
•
Extreme groothoek.
•
Zachte, ijle. mistige beelden.
•
Maar extreme kleuren zijn ook mogelijk door crossprocessing: gebruik een diarolletje en laat
dit als een gewoon rolletje te laten ontwikkelen, dan krijg je foto’s met typische en harde kleuren.
•
Extreme scherpte diepte. Waar de gewone camera meestal hoogtuit tot f22 gaat, heb je bij
de pinholecamera maar liefst f200 tot f300! Alles op de foto is van voor tot achter scherp, ook het
voorwerp dat maar een paar centimeter vanaf de camera staat Daardoor kun je spelen met het
perspectief, want iets kleins lijkt heel groot doordat het dichtbij voor de camera staat terwijl verder
naar achter ook alles scherp is maar steeds kleiner. Een heel mooi perspectief ontstaat ook door de
camera op de grond te zetten. De grond wordt dan ‘landschap’.
•
Extreme belichtingstijd. En geeft weer geesten op de foto. Mensen bewegen nu eenmaal en
door de lange belichting worden ze doorzichtig. Danny liet zelfs een foto zien van een trap op een
station waar hele hordes mensen over gingen. Niet één stond uiteindelijk op de foto! Tijdens de
lange belichting verandert ook het licht. Hij liet een foto zien die hij in een hotel maakte. Hij zette zijn
camera in de vensterbank, gericht naar buiten en op andere gebouwen. Het leverde een schitterende
foto op met de lichtblauwe lucht van ‘s middags als ook het gebouw met de verlichting aan van ’s
avonds.
•
Vanwege het ontbreken van een zoeker is veel aan het toeval overgelaten. Dat geeft
verrassende foto’s.
8
Cameraad FCB februari 2017
We hebben erg genoten van de vele foto’s en wat Evert terecht opmerkte; “wat zijn de kleuren
prachtig”. Veel leden waren deze avond niet aanwezig, maar gelukkig kunnen ze de foto’s alsnog
zien. Gedurende de gehele maand juli en augustus exposeert Danny met de overzichtstentoonstelling “15 jaar Lensloos” in het oude stadhuis in Utrecht (ingang Korte
Minnebroedersstraat) .
9
Cameraad FCB februari 2017
Wat deed Ton Bergmans met ”Naarden-vesting”?
Het eerste wat mij opviel bij deze foto is dat er weinig licht in zit, ondanks dat het een bijna tegenlicht
foto is.
Weinig licht? Nou maak er dan licht in! En ik moest denken aan een foto waar ik heel lang geleden
licht in gemaakt heb.
Maar hoe zat dat ook weer. Tja, dat is nou typisch voor werken met Fotoshop je vergeet bepaalde
mogelijkheden.
Onder filters zit: rendering – “belichtingseffecten”. Je kunt hiermee ergens in een foto een ”spotje”
zetten.
De drie ”borden” kunnen best wel een spotje gebruiken. In het filter zit ”5 spotjes naar
beneden” Je kunt ze gelukkig één voor één uitschakelen.
Het instellen van de spotjes is een ramp: het display is te klein en de muis-gevoeligheid te
te groot (even terug zetten dus).
10
Cameraad FCB februari 2017
Zie het bij gevoegde plaatje. Eén tip: (en verder moet je het maar zelf uitzoeken) de “ovaal” van de
spot heeft “oortjes” waar je aan kan sturen.
Deze bewerking is onherstelbaar!! (net zoals verscherpen). Maar daar is het volgende op gevonden.
Weer onder filters staat “slim object maken”. Je moet eerst van de laag een slim object maken
voordat je met de spotjes gaat stoeien. In die laag kan het effect aangeklikt worden en verder gegaan.
Zo, dat was de eerste avond. Wat verder? Ja, natuurlijk die toren!
Die moet geselecteerd worden om in een aparte laag daar ook een paar spotjes op te kunnen zetten.
Dat valt even tegen, want hij zit met z’n spits afgedekt door de boom. Boom strak langs de spits weg
klonen. De spits ontbladeren en het ornament weer aanvullen. Zo, dat is dat.
Nu met de lasso de toren grof geselecteerd en in de snelmasker-mode netjes aanpassen.
Ja, dat is een tijd priegelen met de zwarte kwast.
Met verder inzoomen zie je pas hoeveel van het dak van de kerk verstopt zit achter de ”omgeving” .
Dat wordt weer klonen! Bosjes weg, huisjes wat kleiner, dak netjes doortrekken.
De selectie kopiëren naar een nieuwe (transparante) laag. Laag omzetten in een slim object, want we
gaan er weer spotjes opzetten. Keuze wordt ”drie spotjes omhoog”.
Je moet vaak schakelen tussen het gehele beeld en de toren om het effect te bekijken.
De geselecteerde toren komt op de “bestaande” toren te liggen.
Dat was weer een avondje (overdag zit ik bij uitzondering achter mijn PC), morgen maar eens verder
kijken, want we zijn er nog lang niet!
Doordat we het hele beeld donker gemaakt hebben, om de lichteffecten beter te laten uitkomen, is
het licht in de boom ook ”uitgegaan” en dat is nou net wat we niet wilden: namelijk meer licht.
De boom moet geselecteerd worden en anders belicht. De boom selecteren is een
ramp met al die blaadjes en gaatjes. Daar ben ik een hele avond mee bezig geweest en je ziet steeds
weer nieuwe onvolkomenheden. Verder hebben we een ander probleem: voor de toren hebben we
er een “gat” ingeknipt. We moeten nu een originele foto gebruiken. Hier de selectie in maken en in
een laag kopiëren. Deze laag kopiëren in de foto met de ”toren”.
Deze laag komt boven op de foto te liggen en zie de belichting is prima!! kon ook niet anders, want
de ”schaarse zon” zit achter de boom.
Niet onaardig toch? Of….. in het water zit niet erg veel leven, een paar vissen of kikkers?
11
Cameraad FCB februari 2017
De vraag hardop gesteld, levert direct een antwoord op: zoek in de map van Texel.
Een sloot vol met kikkers. Selecteren en naar de torenfoto kopiëren. Wat, past dat niet?
Oh, nee hé. De foto staat in 72 ppi ! En ik kom met een selectie aan met 240 ppi. Om verdere
vergissingen te voorkomen, de originele foto omgezet naar 240 ppi. Zo nu kennen we elkaar weer.
Nu wordt het nooit mooi om een laag zomaar op een andere laag te plakken echter daar is ook al iets
op gevonden: de ”overvloei modus”, een methode om een laag in een andere laag te
laten ”oplossen”. Bovenin kan men kiezen welke ”overvloei modus” je wilt toepassen. ”Bedekken”
zou hier een optie zijn.
Vond het niet mooi. Ik heb het ”tovergummetje” gebruikt, hiermee kan je in de bovenliggende laag
delen van gelijke waarden min of meer weg gummen zodat de onderliggende laag weer zichtbaar
wordt.
Nou ja, als we toch bezig zijn en de clubavond is pas over een week, kan er nog wel wat meer in het
water: de prinses die een kikker moet zoenen om aan een prins te komen.
Deze prinses komt uit Valencia. In de vijver van de Calatrava gebouwen. De bal niet te krap uitknippen
(er moet nog bewerkt worden) en kopiëren naar de torenfoto. Ook nu weer met klonen en gummen
de bal zo realistisch mogelijk in het water en tussen het kroos laten zakken.
Hé, onze oeverplanten zijn verdwenen, die zitten achter het kroos. Dat wordt weer selecteren, in
transparante laag kopiëren en de laag voor het kroos zetten.
Nog iets? Ik ben niet blij met het formaat van de foto. Ben eigenlijk nooit blij met het 3/2 formaat.
Links en/of rechts wat knippen? Nee, maar meer water!! Stuk onderaan de foto erbij klonen
met ”behoud van inhoud” zoals dat heet.
Hoe het Photoshop-plaatje eruit ziet met al de lagen zie
je hiernaast. Een tore laag is uitgeschakeld, die had niet
de goede ”belichting”.
Ook de gekoppelde correctie laag voor het groen is
uitgezet.
Tip: gebruik correctie lagen, die zijn na het opslaan weer
oproepbaar en bewerkbaar.
En nog zijn we er niet, voor het printen moet de foto in
portret-stand gedraaid worden.
Dat dacht j !! de foto draait wel maar de lichten blijven
staan!! De lagen moeten eerst
“zichtbaar” verenigd worden en sla deze op met een
andere naam, want anders ben je alles kwijt.
En zo is het geworden: (zie pagina 13)
12
Cameraad FCB februari 2017
Architectuurfotografie - oog voor het lijnenspel
bron: Zoom.nl (auteur: Jeroen Jazet)
Ultramoderne stations, vervallen zwembaden en imposante bruggen. Met architectuurfotografie kun
je heel veel kanten op en deze tak van sport biedt ook interessante technische uitdagingen.
Extreme groothoekobjectieven, manshoge statieven en stapels filters. Dat is wat de gemiddelde
professionele architectuurfotograaf met zich meesleept. Is dat nou echt nodig? Ja en nee. Met een
(extreme) groothoek ziet een interieur er imposanter uit. Met een 14 of 17 mm maak je van een
kleine slaapkamer een enorme balzaal, zoals je op Funda.nl vaak ziet. Maar je kunt daardoor ook te
veel laten zien. Neem een grote ruimte als een bibliotheek ook eens op met een standaard (50 mm)
of zelfs tele (200 mm) objectief. Je pikt er een deel van de ruimte uit en stuurt de aandacht
daarnaartoe. Met een groothoek weet je soms niet waar je moet kijken.
13
Cameraad FCB februari 2017
petersoetewey
Statief
Een stevig statief is handig, zo niet essentieel. Bij interieurfoto's heb je vaak met weinig licht te
maken. Het zijn wel allemaal muren, plafonds en meubels die je fotografeert. Niets beweegt. Je hoeft
dus niet bang te zijn voor bewegingsonscherpte in het beeld; de sluitertijd is flexibel in te stellen.
Meerdere seconden of zelfs minuten belichten is met de combinatie van statief en stilstaande
meubels goed te doen. Het is dan wel zaak je camera goed stil te houden. Architectuurfotografen
doen dat met grote en vooral hoge statieven. Die hoogte hebben ze nodig om de lijnen in het beeld
recht te houden. Met een laag statief moet je al snel omhoog fotograferen, met meer vertekening
tot gevolg.
Polarisatie
In tegenstelling tot een zwaar statief wegen filters bijna niks. Die neem je dus gemakkelijk mee,
waardoor je foto's al snel een professionele uitstraling krijgen. Meest gebruikt bij
exterieurarchitectuur is het polarisatiefilter. Draai het in een bepaalde hoek voor je objectief en je
kunt lichtreflecties makkelijk wegfilteren. Bij water- en ruitreflecties zie je dit het duidelijkst terug,
maar ook bladeren aan een boom of reflectie van water worden keurig weggewerkt. Door de
reflectievermindering krijg je ook veel meer kleur in je foto's. Een zeer bruikbaar filter dus voor de
architectuurfotograaf.
Zonnebril
Neutral density filters, ook wel grijsfilters genoemd, werken als zonnebril voor je objectief. Je kunt bij
aanschaf kiezen hoeveel stops licht het filter tegenhoudt: 1, 2, 3, 5, 10 of zelfs 16 stops. Meest
gebruikt is de 10-stops. Als je sluitertijd zonder filter 1/30 is, ga je met het filter erop ineens naar 30
seconden.
Wat kun je daarmee? Met dertig seconden (of nog veel langer) worden bewegende onderwerpen
wazig. Wolken bewegen in beeld, water krijgt een soort zijdeachtige vervaging. Het zorgt voor
cleane, trendy architectuurfoto's. Andere toepassing; als ergens veel mensen rondlopen, kun je die
laten verdwijnen door een paar minuten te belichten met een nd-filter op je lens. Handig op stations
en vliegvelden.
14
Cameraad FCB februari 2017
vincenze
Waterpas
Het lijnenspel is een van de belangrijke gereedschappen van de architectuurfotograaf. Belangrijke
keus daarbij: zet ik mijn camera waterpas of niet? Je camera waterpas zetten heeft grote voordelen.
Je mag ervan uitgaan dat alle gebouwen (behalve een enkele toren in Italië) waterpas gebouwd zijn.
Als je camera ook waterpas staat, lopen alle lijnen dus recht. En dat ziet er direct strak uit.
Het is niet altijd mogelijk om je camera waterpas te zetten en toch alles in beeld te hebben. Veel
gebouwen zijn hoger dan de statiefhoogte. Om in dat geval alles in beeld te krijgen, ben je
gedwongen de camera naar boven te kantelen. Deze perspectiefvertekening kan heel mooi werken.
Vooral als je het extreem doet, bij hoge wolkenkrabbers bijvoorbeeld, werkt het indrukwekkend.
Een klein stukje omhoog fotograferen ziet er vaak uit als een willekeurig gemaakt kiekje. Er is een
speciale lens bedacht om dit probleem te verhelpen. Met een 'tilt shift'-objectief kun je de camera
omhoog richten en daarna je lens aan de voorkant weer waterpas terugdraaien. Zo heb je een
onvertekend beeld, ondanks dat je camera niet waterpas staat. Nadeel is de speciale - dure - lens, die
je weinig gebruikt. Je kunt het effect ook opheffen door in de nabewerking de vertekening te
verwijderen, waarbij je dan vaak wel een deel van je kader moet inleveren.
Compositie
Actie is vaak ver te zoeken in architectuur- en interieurfoto's. De dynamiek moet dan ook komen uit
de compositie. Er zijn veel verschillende composities die je kunt toepassen, zowel binnen als buiten.
Veel gebruikt is symmetrie. Alles lijkt meer geordend als het er aan twee kanten hetzelfde uit ziet.
Het beeld oogt daardoor logisch en strak. Architecten gebruiken zelf ook symmetrie in hun
ontwerpen. Aan jou als fotograaf de taak om dat te accentueren.
Een tegenhanger is de gulden snede. Bij deze techniek plaats je een belangrijk element - bijvoorbeeld
een stoel - in een hoek van de compositie. Ons oog scant in een foto eerst de hoeken. En dus is de
stoel met deze techniek direct in beeld voor de kijker. De compositie is bij de gulden snede
asymmetrisch.
15
Cameraad FCB februari 2017
mathijsvandenbosch
Techniek
Er gebeurt veel in een gemiddelde architectuurfoto. Dat zorgt voor nogal wat technische uitdaging.
Allereerst heb je - vooral met groothoek - elementen dichtbij en veraf, die je allebei scherp wilt
hebben. Het is handig om hiervoor een klein diafragma (groot getal) in te stellen. F 11 of F 16 is een
mooi streven. Hierdoor loopt de scherptediepte door van dichtbij tot oneindig. Een klein diafragma
kun je zonder problemen gebruiken, omdat er geen bewegende objecten in beeld staan en je
sluitertijd dus lekker lang kan zijn. Secondenlang belichten is geen enkel probleem. De iso kan dan
ook laag blijven, iso 100 levert veel dynamisch bereik en amper ruis op. Met deze instellingen is het
wel zaak goed steady te werken. Dit kun je - naast een statief - doen door met een draadontspanner
te werken. Zo zit je niet aan de camera zelf tijdens de opname. Heb je geen draadontspanner? Stel de
camera dan in op de zelfontspanner van tien seconden, zodat je zeker weet dat er geen beweging
door jouw toedoen in de foto terechtkomt.
Hdr
Een veel voorkomend probleem, met name in een interieur, is het grote dynamisch bereik. De zon
schijnt door de ramen, kaarslicht en spotjes zorgen voor onoverbrugbare contrasten voor de camera.
Althans in een enkele opname.
Als je meerdere belichtingen van hetzelfde onderwerp maakt, grijp je het hele dynamische bereik.
Achteraf kun je dan deze beelden combineren tot een hdr-beeld (high dynamic range). Hoeveel
beelden je maakt, is afhankelijk van het onderwerp. Soms zijn drie opnames met twee stops verschil
genoeg. Als je op safe wilt spelen, maak je negen opnames met één stop verschil. Zo heb je in 99%
van de gevallen genoeg speelruimte. Als je achteraf met minder opnames toe kunt, pik je die er
gewoon uit. Better safe than sorry...
16
Cameraad FCB februari 2017
Colourbex
Tijdstip
Een van de essentiële onderdelen van een goede architectuurfoto is het tijdstip van de dag. Het
overgrote deel van de buitenfoto's maak je tijdens het 'gouden' of 'blauwe' uurtje. De zon is net op
(gouden uur) of nog net niet onder (blauwe uur). Hierdoor komt er een prachtige gloed over het
gebouw of de brug. Als de straat- of kantoorverlichting aan is, is de sfeer compleet. Er zijn apps, zoals
'Sun Surveyor', waarmee je makkelijk kunt zien wanneer verschillende uurtjes aanbreken.
Als de zon eenmaal op is, moet je goed in de gaten houden hoe hij draait. Hij komt in het oosten op
en gaat in het westen weer onder. Een gebouw op het westen heeft dus alleen middagzon. De dag
van de week speelt ook een rol. Op zondag staan er geen auto's voor kantoorpanden, op maandag is
het rustig in een winkelcentrum. Allemaal elementen die meespelen voor een geslaagd beeld.
Lenscorrectie
In de nabewerking zijn er aantal belangrijke zaken die je goed moet doen bij een architectuurfoto. Bij
exterieurfoto's is het zaak de lijnen recht te zetten als die niet waterpas zijn opgenomen. Hiervoor is
een speciaal gereedschap in Photoshop: Filter-Lenscorrectie. Je selecteert je eigen objectief, waarna
de tool vervorming corrigeert. Met de optie Verticaal perspectief kun je vallende lijnen corrigeren tot
dat ze weer recht staan.
17
Cameraad FCB februari 2017
martijnvandernat
Locaties
In Nederland en België zijn veel locaties te vinden waar je blij van wordt als architectuurfotograaf.
Het station van Luik is zo'n voorbeeld. Sowieso zijn stations een dankbaar onderwerp. Op Rotterdam
Centraal, Utrecht, Arnhem en de achteruitgang van Barneveld-Noord (tijdens het blauwe uurtje)
schiet je gegarandeerd raak. In Amsterdam is het nieuwe filmmuseum Eye erg interessant, in
Rotterdam de Kop van Zuid. Naast de 'Zwaan', de brug van architect Ben van Berkel staat hier sinds
kort 'De Rotterdam' van Rem Koolhaas. Almere heeft een mooi havengebied met een aluminium
golvend appartementencomplex, The Wave.
18