Transcript De invloed van de intrathoracale druk op de wijdte en

De invloed van de intrathoracale druk op de wijdte en stromingsweerstand van de
luchtwegen bij normale proefpersonen en bij patiënten met asthma en emphyseem
Dekker, Egbart
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to
cite from it. Please check the document version below.
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Publication date:
1958
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):
Dekker, E. (1958). De invloed van de intrathoracale druk op de wijdte en stromingsweerstand van de
luchtwegen bij normale proefpersonen en bij patiënten met asthma en emphyseem [S.l.]: [S.n.]
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the
author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately
and investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the
number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
Download date: 24-04-2017
\
DE INVL OED V AN DE INTRATH ORAC ALE DRUK: OP
DE WIJDTE EN STR O MI N G SWE ERST A N D VAN DE
LUCHTWEGEN BIJ NORMALE PROEFPERSONEN EN BIJ
P ATIËNTEN MET A STHMA EN EMPHYSEEM.
THE INFLUENCE OF INTRATHORACIC PRESSURE ON
THE DIAMETER AND FLOW RESISTANCE OF THE AIR­
WAYS IN NORMAL INDNIDUALS AND IN PATIENTS
WITH ASTHMA AND EMPHYSEMA.
(WITH
SUMMARY IN ENGLISH} .
E. DEKKER
DE INVLOED V AN DE INTRATH ORACALE DRUK OP
DE WIJDTE EN STR O MING SWE ER ST A N D VAN DE
LUCHTWEGEN BIJ N ORMALE PROEFPERSONEN EN BIJ
P ATIËNTEN MET ASTHMA EN EMPHYSEEM.
THE INFLUENCE OF INTRATHORACIC PRESSURE ON
THE DIAMETER AND FLOW RESISTANCE OF THE AIR­
WAYS IN NORMAL INDMDUALS
AND IN PATIENTS
WITH ASTHMA AND EMPHYSEMA.
(WITH SUMMARY IN ENGLISH) .
P R O E F S C H RI F T
TER
VERKRIJGING
DOCTOR
IN
DE
VAN
DE
GRAAD VAN
GENEESKUNDE
AAN
DE
R IJK SU N IV E R S IT E IT TE G R O N I N G E N,
OP
GEZAG VAN
DE
RECTOR MAGNIFICUS
PROF. Mr H. J. SCHELTEMA. HOOGLERAAR IN
DE FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID, IN
DAG 17 DEC EMBER 1958 DES NAMIDDAGS TE
HET OPENBAAR TE VERDEDIGEN OP WOENS­
3 UUR PRECIES
DOOR
EGBART DEKKER
GEBOREN TE BLOEMENDAAL
LE
NOBLE
&
1958
BRONDER
-
ROTTERDAM
PROMOTOR:
PROF. DR. N. G. M. ORIE.
S T E L L I N G E N
1.
A s thma- aanval l en k unnen wo rden v e rwek t d o o r psyc h i s ch e s t imu l i .
2.
D e indel ing van a s thmap a t i ë n t en i n e e n al l e r g i s ch e e n e e n psy­
cho gene groep is n ie t z i n vo l .
3.
De beste v i su e l e represen t a t i e van path o l o g i s che ademhal ings ge­
l ui d e n wo rd t ber e i k t me t h e t z.g. sp e c t o g ram.
4.
H e t h ae m an g i o b l a s t o m a c e re be l l i ,
d e tumoren b i j d e z i ek te van
v.H IPPEL - L I N DAU en h e t z . g . an g i o b l a s t i s c h m e n i n g i o o m z i j n
glomustumo r en ( type gl omus c a ro t i cum) .
5.
E e n z i j d i g e a fs l u i ti n g v a n e p i d i dy m i s o f vas d e fe re n s k a n b i j
de m an s t e ri l i t ei t v e roo rzaken , o o k in d i en a a n d e and e r e z i j d e
de spermatogene s e i n ta c t i s e n de afvo e rende zaadwegen doo rgan­
k e l ij k z i j n.
6.
Bij
pa t i ë n t en m e t e e n e c z e e m ,
o n ts t a a n do o r h u i d c o n ta c t met
2 - m e th y l , 4 - c h l o o r - b en z e e n - d i az o n i u m c h l o r i d e
( ge d i a z o t e e rd
E ch t ro t - TR) ,
b es taat geen k ru i s o v e rg evoe l i gh ei d voo r parapheny­
l eendiam i n e ,
anilin e o f ch inondilmine.
New l o r k, Karge r, 19511.
MA lER, R. L . ,
IV, p .
79.
in:
-
Progre s s in .Hle rgy
7,
Os teotom i e t e r c o r re c t i e van d e fo rm i te i ten aan de e x trem i te i ten
van p a t i ën t e n m e t t e gen v i t am i n e- n re s i s t e n t e rhach i t i s d i e n t
n i e t te gesch i e den alvo rens de gro e i beeïn d i g d i s .
8,
D e op v a t t i n ge n van KNISELY o v e r de ci rcu l a t i e in d e m i l t zi j n
onvo l do en d e gefun d e e rd.
KI ISELl, N. B,, Anat, Ree,
9.
H e t i s o n j u i s t te m e n e n ,
65 :131 , 1936b,
d a t d e s y n the s e v a n a c e ty l - c ho l i n ­
e s t e ra s e t i j d en s d e e m b ry o na l e on twi k ke l i n g g e r e m d z a l w o r d en
doo r s to ff en a l s e s e ri n e,
SA�lER, Ch. B., J, exp, ZooL, 92:1,1Bq3,
BOELL, E.J., Ann, H.I. Acad. Sc. qB,773,
1sqa.
10.
H e t v e rd i en t i n h e t al gem een geen aanbe vel i ng, om bij d e ch i rur­
g i s ch e b e h an d e l i n g v an h e t m amma c a r c i no o m e en i n g r i j p e n d e r
op e ra t i e u i t te vo e r en dan de amp u ta t i e vol gens HALSTED.
11.
De s n e lh ei d en vol l e d i gb e i d v an de resorp t i e van p e r s uppo s i to ­
rium t o e gedi ende s t o f f e n i s s t e r k afhan k e l ijk v a n d e a a r d v a n de
suppo s i to r i umbas i s .
12.
De rea c t i e vo l g ens PAUL en BUNNELL b e e f t vri j we l geen betek e n i s
voo r de d i agnos t i ek van mon o nu c l e o s i s i n fectiosa.
AAN PHIE, MAGGY, BERT,
RUTH EN SYLVIA.
Dit Proefschrift werd bewerkt in de Tweede Interne K liniek van het Wilhelmina­
Gasthuia te Amsterdam onder leiding van Prof. Dr. J. Groen en in het Algemeen
Provinciaal-, Stads- en Academisch Ziekenhuis te Groningen in de Afdeling voor
Interne Ziekten (Prof. Dr. F. S. P. van Buchem), Onderafdeling voor Longziekten
onder leiding van Prof. Dr. N. G. M. Orie.
Dit onderzoek werd verricht met steun van de Gezondheidsorganisatie T. N. 0.
VOORWOORD .
H oogge leerde ORI E , H o o gge ach t e Promo to r , mij n b ewond e r i n g voor
h e t onde rzoe k , dat d oo r U e n Uw medewerkers in G ron ingen wordt v e r ­
r icht , b r a c h t mij e r reeds e nk e l e j aren ge leden t oe , om Uw ste un e n
adv ies t e zoe ken b i j e e n onderzoe k o p ast hmag e b i e d .
c h ia l e , UW grote gastv r i j he id e n de pret t i ge s ame nw e r ki ng.d ie i n Uw
U w g r ot e ke n n is van d e pathophys iol og i e v a n h e t asthma bron­
s ta f b e s taat , moe d igden m i j thans opn ie uw aan , om Uw h u l p t e verzoe ­
k e n v oor een moe i l i j k ond e r d e e l van het h i e r
beschreven onderz oe k .
G ij hebt mij daarb i j opnie uw s t e un v e r l eend i n
w i j ze , waarvoor i k U grote dankbaarhe id
een mate
en o p een
v e rsc hu ld igd be n .
e c ht e r d a n k ik U , d a t G ij m i j n promotor hebt
Bov e na l
w i l le n z i j n . D e
l a n gd ur ige be s pre k i nge n , d ie i k met U over d it
ve l e
proe fschr ift
mocht
he bbe n , bewaar ik i n b i j zonder d ankbare he r inne r i n g .
I k pr i j s m i j ge l uk k i g , dat d e t rad it ie
t oe staat ,
om m i j in
d it v oorwoord met d ankbaarhe id t e r ic h t e n tot al d ie ve l e n ,
d ie e r
d ir e c t of ind irect t oe hebbe n b ij gedra g e n , d at d it proe fs c h r ift k o n
ve rse h ij nen .
H e t i s n ie t moge l ij k , om i n e nke l e r e g e ls uit ing t e geven aan
m i j n gevo e l van d ie pe dan kbaarhe id j e ge ns mij n ouders , d ie n ie t a l ­
l e e n mij n s t ud ie f inanc iee l moge l ij k maakt e n ,
maar
d ie t huis
een
har monische s fe e r s c h ie pe n , waar i n s t ud ie d ie pgang k o n kr i j g e n . M ij n
moe d e r e n mij n groot moe d e r gav e n da arb ij
in onte lbaar ve le ure n hun
d aadw e r ke l ij ke s t e un .
bracht op de B l oemenda a l s e Scho o l veren i g i ng , We l e d e lges trenge W ILSON ,
Me t v e e l genoe g e n denk i k t e rug aan
de t i j d ,
d ie i k
door ­
waar ik onder Uw l e id i ng werd gebracht t o t ze l fwe rkzaa mh e id .
M i j n be langs t e l l in g voor d e
nat uurw e t e ns c happe l i j ke
v a k ke n
werd gewekt d oor d e v oort r e f fe l i j ke v oorople id ing , d ie ik v a n U ,
le­
raren van h e t Kenne me r Lyceum e n onde r Uw ins p ir e re nd e le id ing, Z e e r ­
g e l e e rd e D E VLETTER, ont v ing,
Hoog l e r a r e n , Le ctoren e n D oc e nt e n van de A ms t e rd a ms e Un ive r ­
s it e it , U a l le n b e n i k vee l dank v e r s c h u ld igd v o or u w onde rw i j s. v e ­
le n Uwer hebbe n m i j b i j z onde r geïns p ire erd . De c o l le ge - d ictaten v a n
w i j l e n Professor IHLE z i j n m i j een kos t baar bez i t . Uw mag istrale ana­
t o mie -co l l e ge s , Hoogg e l e e rde WOERDEMAN , behoorden to t de hoogt epun­
ten van d e prek l i n i sche ople i d i n g ,
Hoogge le e rde FOR M I JNE , a a n de z e e r b i j z ond ere w i j ze ,
waarop
G ij ons , s t udente n , hebt vertrouwd gemaakt met d e e e r s t e grond b e g i n ­
se l e n van de i n t e r n e geneesk unde , dank i k de l iefde voor e e n sys t e ­
mat is c h e n grond i g phy s i s ch-d iagnos t is c h ond e rz oe k.
Hoogge l e e rde BORST , Uw c o l le ges , d ie de mons t r e e rd e n , dat goe ­
de interne ge ne es k unde onafs c he ide l ij k is van k l in is c h
w e t e ns c ha p 3
pe l ij k ond e rz oek,
waren voor e e n be langr i j k d ee l b e palend
voor de
ke uze van m i j n spec ia l isat ier ic ht in g .
s c honken m ij
Uw c o l l e ge s , Hoogge l e e rd e VAN DER HORST ,
a l le e n e e n onmisbare bas is v o o r het lat ere w e r k o p
n ie t
ps ychosomat isc h
geb ied , maar z ij had d e n bov e nd ien grote i nv loed o p m i j n pe rsoon l ij ke
v o r mi ng .
Hoogge l e e r d e BOEREMA , d e w i j z e waar op G ij h e t med isch d e n ke n
aan u w s t udent e n w is t b ij t e bre nge n , hee ft e e n onu itw is bare indr uk
o p mij ge maakt .
Z e e r ge l eerde VAN DA M ,
ik b e n U zeer d ankbaar ,
reeds a ls s t ud e nt in de ge l e ge nhe id s t e ld e ,
dat
om pract ische
G ij
m ij
ervar ing
o p te doen in het Patho log is c h Ana tomisch Laborat or i um van het B in­
ne ngas t h u is .
I k kwam d ie p onder de ind r uk van Uw persoon l i j khe id , d ie
i k zo hoog l e e rd e s c hat te n , d at he t m i j haas t a l s e e n o nb e s c he iden­
he id voorkomt t e z e gge n , dat i k daarvan d e b l ij ve nd e i nv loed onder­
ging.
H oogge l e erde GROEN , reeds
a ls s t udent
werd ik aang e t r okke n
d oor de grote r oe p , d ie u it g ing van Uw we r k e n Uw
pe rs oon l i j khe id .
G ij verv ulde m i j een j ar e n lang gekoe s t e rd e w e ns , om ond e r Uw
l e i­
d i ng t ot int e r nist en w e t e ns c happe l i j k we r ke r gevor md te w ord e n . D it
be lang r i j k dee l he t p r od uc t v a n UW s t imule rende inv loe d , Uw oors pron­
pr oe fschr ift is ond er Uw le id ing t ot s t and ge kome n,
He t is voor e e n
ke l i j ke ideeën e n van Uw v e r moge n , om Uw me dewerkers de v r i j e
te laten b ij de bew e r k i ng ook van e e n ond e rw e r p ,
hand
dat zoze e r Uw b e ­
langs te l l ing had a l s h e t ond erwerp v a n d it proe fschr i f t .
He t war e n
ge lukk ige j ar e n , d ie i k in U w k l in ie k d oorbrac ht , v o o r a l o o k , omdat
het dage l ij ks c ontact met e e n int e r n is t , e e n we t e nsc happe l i j k ond e r ­
z oe ke r , e e n l it e rat uur ke nne r e n e e n mens v a n U w f ormaat e e n v oorrecht
l i j ke medewe r k e rs beter dan w ie ook in s t aat ,
i s , dat s lechts we inigen t e n de e l v a l t .
We l l ic ht z i j n Uw onm idd e l ­
z e e r Uw v e r t r e k een v e r l ies is voor ons land .
om t e bes e ffe n ,
hoe
Ik mis de woord e n , om
adaequaat u itd rukk ing t e gev e n aan m ij n gevoe l e ns van grote bew ond e ­
r ing , dankbaarhe id en vr ie nd sc hap , d ie in de l o o p d e r j aren s teeds
s t e rker z ij n gewor d e n ,
U , Hoogge leerd e VAN B UGHEM ben i k zee r dankbaar v o o r u w gas t ­
v r ij he id , d ie m ij het we rk o p Uw afde l ing moge l ij k maakte.
Hoogge l e e rd e BR INKMAN ,
ik da nk U zeer v oor de
fac i l it e it e n ,
d ie i k in Uw laborator ium kreeg e n voor d e vr ij he id , d ie G ij m i j b ij
de uitv oer ing van he t ond e rzoek he bt ge late n .
Hoogge l e e rde Z IEDSES DES PLANTES , voor Uw bere idw i l l ighe id o m
U w onm is bare medewe r k ing t e geven aan h e t Rö nt ge no l o g is c h
Hoo gg e l eerde DEEL:.IAIII,
gedee lte
van d it proe f s c hr ift ben ik U zeer da nkbaar.
4
he t ware n Uw v o ort r e f fe l i j ke c o l le ges
i n de a l g e me ne pat h o l ogie e n pat h o lo gi s c he anat omie , d ie m i j s t i mu­
leerde n tot practis c he b e o e f e ni n g van d e pat h o l o g ische anat om ie , waar­
b ij ik de moge lij khe id l eerde k e nnen , om organe n post mor te m te ge ­
b r u ike n v o or ond e r z oe k op e e n wi j ze , zoals hi ero nd er is beschr e ve n .
w e r k ing e n d i e v a n UW s t a f , i n het bij z onde r v a n D r . DRUKKER e n DR .
D it wer k z o u o ok verder nie t moge li j k zij n gewee s t , zond e r Uw med e ­
SLUITER en de obd uce nt e n b ij het t e r beschi k k ing s t e l le n van de pre­
paraten ,
U , Hoog g e l e e r d e POLMAN , e n U , Ge leerd e Me j uffrouw W INKE L , b e n
i k v e e l d a n k v e r s c h u ld igd , De Gezond heids organisat ie
T . N. O.
heeft
mi j nie t a l le e n d it e n and e r w e r k op het geb ied van het ast hmaond e r ­
z oe k financ iee l moge li j k gemaakt , maar het v e r t r o uw e n , dat G ij
m lJ
daarbi j hebt g e s c honken e n de grote v r i j heid , die G ij m i j s teeds hebt
g e laten , ware n ee n krachti ge s ti mulans ,
I k leg U
dit proefs c hr ift
v oor i n de hoo p , dat daar in e n igsz ins w ordt we e r s p i e ge ld ,
hoe zeer
ik mij n verantwoo rd e lij khe id gevoe l en waardeer .
Hoo gge l eerde DURR ER , de w i j z e waarop G i j mij heb t v r ij gela­
een van de v e l e red e ne n ,
t e n , om d i t p roe fst r if t te vo l too i e n , is
d ie mi j m e t ver l an g e n d o e t u i t z i e n naar o n z e v erdere same nwerk i n g,
Z e e rge leerd e HEEMSTRA , b e s t e Hiepke ,
Zeerge leerde
DEFARE S ,
b e s t e Ji m, me t groot g e noegen d e nk ik te r ug aan de dage n van ons g e ­
mee nsc happe l i j k o nd e rz oe k ove r d e bronchusdr ukme t i n g ,
lee n d o or j u l lie gas tvr ij he id e n medewe r king
s lo t e n , maar d at o ok in de h ie r
dat niet a l­
s ne l kon w orde n af ge ­
weergegeven v o r m op ve le
plaatse n
he t product is van j u l l ie inventi v iteit e n kr it isc h oordee l . Hiepke ,
j e u itvoerige kri t i s c he lez i ng van he t manuscr ipt was v oor m i j
v an
g r o t e bete ke n is . Nogmaa ls hee l hart e l i j k dank!
Zee rge l e e rde SL U ITER , Zeerge leerde ISRA Ë LS ,
ook U be ide n b e n
i k bij zond e r d a nkbaar v o or d e gas t v r i j he id , d i e i k s t eeds in de on­
de rafde l ing v o or Long z ie kt e n van d e
Gron ingse
Univers ite i t
moch t
onderv i nd e n e n v oor de d ir e c t e h u l p b ij d it onde rzoe k ,
Ge l e e rd e VAN VOLLENHOVE N , b e s t e E r i k ,
v oor j e kr it is c he bewe r k ing
j ou dank i k hart e l ij k
van d ie ged e e l t e n in d it proe fschr ift ,
waar i n phys ische pr o b l e me n aan de orde kwame n , a ls ook voor j e hulp
b ij het berekenen v a n de s t r omingsweerstande n .
Ge leerde LEDEBOER , i k b e n j e zeer dankbaar
v oor d e
t oew ij ­
het R önt g e n o l o g i s c h gedee 1 t e van he t h ier bes chreve n ond e rzoe k ,
d in g , waarme e j e j e vakkund ighe id ter besch ikking hebt geste ld
van
Ik
d e n k met g enoe g e n t e r ug aan onze same nwer k ing .
B i j h e t psycho s o mat isch onderzo e k , dat het uit gangspunt vormde
voo r d i t proe fschr i ft , wa ren het vooral de Z e e r g e l e e rd e BARENDRECHT ,
BAST IAANS en VAN DER VALK , d ie m ij op des kund ige w i j ze op we g hie l ­
pen.
5
He t g r ootste dee l van het e x pe r imente le we r k w e rd v e r r ic h t i n
d e Tweede K l i n ie k v oor I nw e nd ige Z ie kt e n v a n het W i lhe ! m i na-Gasthu is ,
waar e e n b ij z o nder p l e z ier ige same nw e r k i ng
houd ing het w e r k vergemakke l ij ke n . A l le
e n onde r l inge
v r oegere
en
vers tand ­
t e ge nwoord ige
c o l le gae e n medewe r kers , b e n i k d aarv oor vee l dank verschuld igd,
De
mee s t e n van hen hadd e n bovend ie n een d ir ec t aande e l in he t onderzoek
a ls normal e proefpersone n .
He n dank i k in he t b ij zonder voor de v r i e nd ­
s c hap , waarmee z i j hun moe it e , t ij d e n v e r tr o uw e n gav e n .
Grote bewonde r i ng, Ze e r ge l e e rde FRENKEL , kr e e g i k voor j e ken­
n i s van de interne genee s k unde ,
j e aan v i rtuo s i t e i t grenzend d iagno s ­
t i s c h kunnen e n j e d idact ische gave n. Je d r o e g er i n n i e t g e r inge ma­
t e t oe b ij , d at de j ar e n van mij n o p l e i d i n g n i e t a l l e e n
produc t ie f ,
maar ook ge l uk k i g ware n ,
Zeerge l ee rde PELSER , b e s t e He n k ,
j ouw nauwgeze the id e n w e r k ­
kracht z ij n m i j e e n moe i l ij k nav o lgbaar ideaa l .
Je plez ier ige s ame n ­
w e r k i ng e n g e ne r e uze taakve rd e l ing i n he t afge l ope n j aar maakt e n het
gereed kome n v a n d it proe fs c hr ift moge l ij k ,
Z e e r geachte Zr . STOEK, w ie z ich
de prac t ische c onse quent ies
voors t e lt , d ie een onde rzoe k a ls h ie r beschreve n w ordt ,me e b r e ngt v oor
een int e r ne kl inie k , moet n ie t a l le e n bewonde r ing ,
maar
missc h ie n
ze l f s v e rw o nd e r ing voe l e n over d e breedhe id van opvat t ing e n de b ij ­
zond e r pos it ieve inste l l ing t e n opz ic hte v a n w e t e nschappe l i j k ond e r ­
zoek van d e hoofdzus ter , 'd ie daar de l e i d ing hee f t . B ij ge l e ge nhed e n
a l s deze is het goed,er n o g e e ns aan t e kunne n he r i nnere n , h o e groot
daardoor Uw aande e l is in a l het wer k dat u it de Twe e d e I nt e r ne K l i ­
n ie k verschee n ,
I n de l oop d e r j aren b e n i k s t e eds b e te r gaa n be gr ij ­
pe n , hoe groot het pr iv i le ge is , met U te mog e n s a me nw e r ke n.
le and e re z us ters ,
Ook a l ­
i n het b ij z onde r de zus t e rs van de vas t e sta f , de
d iä t is t e n en de s e c re i ares s e van
' pav i l j oe n 7 ' dank ik harte l ij k v oor
de prett ige s a me nwerk ing,
Ze erge l eerde DEN EXTER ,
ik waardeer het zeer , dat G ij mij het
g lazen vat,waa r i n G ij Uw be langwe kke nde proe v e n
met
konij ne n l onge n
hebt v e r r ic ht , t e r b e s c h i k k ing hebt geste ld .
Onder d e ge ne n , d ie de mee s t e s s e nt ië le b ij d rage
leveren
aan
een e x pe r ime ntee l ond e rz o e k moet e n , zoals s t e eds , de instr ume ntma ke r s
w orden g e re ke nd . Z ij ware n mij b e h u l pzaam b ij het ontwi kke l e n en ve r­
vaa r d i g e n van de be nod igde apparat uur, De Her e n BOD E , T UINMA N , MINT ­
JES , V. BEUBEKOM e n BANDW IJK b e n ik b ij z ond e r d ankbaar voor hun aan­
d e e l h ie r i n . De Hee r NIEMEYER gaf in het G roningse Phys i o l og isc he La­
bora tor ium z i j n zeer gewaardee rde hulp
bij de opbouw van een proef ­
geb ied en UW g rote t oew ij d i ng , d ie U s le cht s t oe s t aat , om met he t best
ops t e l l i n g .
Waarde LAMMENS , Uw g r o t e des kun d ighe id op
foto grafisch
bere ikbare g e noegen t e neme n , d r oegen in be langr ij ke mate bij t ot de
uite r l i j ke v or m van d it proe fsc hr ift . Ook de p lez ier ige h u l p , d ie ik
steeds van de He r e n V. D .
s teHe ik ze e r o p pr ij s ,
6
EYD E N , KLAVER e n DE JONG
mocht ontvange n ,
Verd e r d ank ik a l d ie ve le n , d ie i k he l aas n i e t met name heb
k unne n noeme n , aan w ie i k d ir e c t o f ind irect m i j n op le i d i n g d a n k , of
d ie een aande e l hadde n b ij het t ot s t and kome n van m i j n p r oe fsc hr ift .
T e n s lott e ,
maar zeker n ie t in de laa t s t e plaat s ,
d a nk uit naar mij n v r o uw,
gaat m i j n
Nu ons p r oe f s c h r i f t k laar is , RUTH ,
kij k
ik met g r ot e dankbaar he id t e r ug op d eze, s o ms zo e inde loos l i j ke nd e
t ij d , waar in j e zovee l deed :
het v erzame l e n
l it erat uur , he t t e kenen v a n f igure n ,
e n fot ogr aferen v an d e
he l pe n b ij het t ypen e n pers ­
k laar maken van het manus c r ipt e n he t c or r igere n v a n de d r ukpr oeve n .
Maar he t mee s t dankbaar b e n i k j e voor h e t v e le , dat j e l ie t , P r of ,
S napper ze i e e ns:
' Me d ic ine is l ike a j e a l o us m i s t r es s , she d oes not
e v e n leave you t ime for your w i fe ' . Ik dank je v oor het begr ip , waar ­
mee j e haar heb t ged u l d ,
I k z a l nu t racht e n m i j te b e t er e n.
'1
HOOFDSDUK I
D E F I N I T I E ,
I N L E I D I N G
As thma bronch i al e ,
E N
P R
0
B L E E M S T E L L I N G.
*)
asthmat i s che bron ch i ti s en e mphysema p u l­
menurn zij n ve rwan t e ziek tebeel den .
Voo r i ed e r daarvan k an men vo l gen s ORIE ( 2 4 3 ) s c h em a t i s c h
e en aan tal c ri t e ri a aan ge ven :
A s thma b�onc h i a �e . D e z e zi e k te wo r d t gek e n m e rk t d o o r e en
aanval sgewi j ze ben auwdhe i d ,
gepaard m e t een voornam e l i j k e xpi ra to i r
o p t redende bel emme rin g van d e ademh a l i n g m e t dyspn o e . Auscul tato i r
wo rden t i j dens e en d e r ge l i j k e aanva l p i e p en d e rho n ch i waargen o m en ,
even e en s hoo fdzak e l i j k in de exp i ra to i re ph ase van de ademh al i n g .
N a h e t ve rdwij n en van een derge l i j k e aan val -
'spon taan ' o f n a the ­
rap e u ti sch e maatre g e l en - z i j n su bj e c ti e v e k l ach ten e n o bj eet l e v e
afwi j k i n gen ve rdwen en . D aa rn a wo r d t vaak w a t gl azi g ,
s l i j m i g spu­
tum o p gegeven .
A s thm a t i s c he b�onc h i t i s . D i t i s e en zi e k t e to es tand gek e n ­
m e rk t doo r een m i n o f m e e r p e r i o d i ek o p t reden de ben auwdh e i d ,
bij e ve n e en s d e e x p i r a to i r e dys p n o e op
waar­
de voo r g r on d s t a a t .
Ook
h i e rbij zij n au s cu l tato i r b rommende o f p i ep en d e rho n c h i waarn e em ­
baar.
De p a t i �n t en geven gewoon l ij k wat s l i j m i g spu tum o p . Ook bij
deze aan do en i n g k o m t soms e en k l ach tenvrij i n t e rval voo r, m a ar ge­
woo n l i j k kunnen dan t o ch o bj e c ti eve a f w i j k i n gen wo rden aan g e toond
en in vel e geva l l en i s ook subj e c t i ef geen du i de l ij k e k l ach tenvrij e
p e riode aanwez i g.
Longemphyseem. Di t k an wo rden gede fin i e e r d al s e en i r rever­
s i be l e l o n g rek k in g , w e l k e m e e s tal gepaard gaat met v e rl i e s van a l ­
veol aire wand e n . D e ze aan doen i n g v e roo rzaak t een o v e rw e gen d e xp i ­
rato i re dyspno e , d i e voo ral bij
i n sp ann i n g op t re e d t en d i e h e t ar­
bei dsvermo gen van de pat i ë n t en in de loop d e r j aren s t e e ds s t e rk e r
p l e e g t t e bep e rk en . Ook d e s too rn i s s en veroo rz aak t doo r h e t l on g ­
emphy s e em zij n i n de regel on derhevi g aan re m i s s i e s e n e x a c e r b a ­
ti e s . D e z e z i e k te reageert v e e l a l gun s ti g op d ez e l fde therap i e al s
h e t as thma bro n chi al e en de asthmati sch e bronchi t i s .
*J
Het gemeensc h a p p e l ij k e k o mt
ting i n
h et gun s tig re age r en
m o lyt l s c h e"
reactie ,
to ediening
a n d eren
medic a m e n t en ,
d ie
bij
v an
h i s t a m ine e n
n i et we r kz a a m z i j n ,
DRIE
mee r m i s sc h i en
dez e patiënten
ge v o e l ige" p a t iënten .
8
en
v o l gen s
12'13 1
h et
b e st t o t u i ­
o p s y m p a t h i c o m im et i c a e n ande re" s pas­
nog
i n
regel m a tig w o r dt
a cety l c h o l i n e i n
de
o n g u n s t ige
a a n getro ffe n
d o s e r i n ge n ,
h etgeen deze me n s en
die
na
bij
k e n m e r k t a l s "o ve r ­
Hoe u i te e n l opend d eze k l i n ische b e e l d e n
ook moge n z i j n ,
in h un zuivere vorm
in de pract i jk k omen er van pat i ë n t t ot pat ië nt
ook gedurende d e ont w ikk e l i n g van d e z iek te i n d e t i j d
en
b i j één pa­
t ië nt t a l van over gan gsvormen voor . Bij een pr ogr e s s i e van h e t l i j ­
d e n v i ndt men o p d e n d uur vee l a l i n t o enemende mate emphyseem.
H e t b es tuder en van d e l i t erat uur wordt vee l a l
bemoe i l i jk t ,
doordat n ie t s t e e d s d u i d e l ij k i s , u i t w e lk e cate gor i e� n de
be schre ­
ven pat i� n t e n a fk o ms t ig z i j n. Waar het h ier verwante z i ek t e be e lden
be tr e f t z i j n in d it pro e f s c hr i ft de terme n asthma en e mphys e e m dan
ook ve e la l min o f meer door e lkaar gebr uik t ,
vaar d i g d s c h i j n t , omdat v er sc h i l l e nd e
het gee n mede ger e c h t ­
v a n de h i er
b e s chre v e n v er ­
s c h i j n s e l e n z ich b i j a l le dr ie genoe mde z iek te typen z u l l e n v oor d o e n .
Naar we lk e cr i t er i a
me n d e pat ië n t e n
groep a l s ge h e e l ge ldt , d a t de e t io l ogie
ook ind e e l t ,
niet
voor d e
vastst aat e n d a t de
pat hophys i o l o g i e nog ste eds onv o l d oe nd e bekend i s .
We l z i j n er e e n
gr oot aant a l fac t or en , waaraan men b e t ek e n is h e e ft t o e geke nd b i j het
ont s t aan van de
z iekte e n het
u itbreke n
van de
per ioden van be­
nauwdhe id , zoals hered i taire - en m i l ie u- inv l oede n , onder we lke laat­
ste me n voor a l de nadr uk h e e f t ge l e gd op de r o l van k l imato l o g is che ,
a l l er g ische ,
fac tore n .
in f e c t i euze ,
•aspec i f iek-:pr ikk e l e nde
•
en psycho - s o c i a l e
In verband me t de gec omp l iceerdhe id van h e t pr o b l e e m h e b ­
ben de me este onderzoekers z ich beperkt
s lecht s e nk e le v a n d e z e fac t or e n .
t o t de
O p gee n
s t ud ie v a n
één of
van d eze s t ud ie g e b i e d e n
z i j n e c h t er t o t n u t oe vond s t e n gedaa n , w e lk e het moge l ijk mak e n , o m
e e n v o l l e d i ge verk l ar ing op t e s t e l l en voor de reeks ver sch i j nse le n ,
d i e de best uder ing van de versch i l le nde aspec t e n van he t asthma bro n ­
c h i a l e a a n h e t l icht h e e f t gebracht ( 1 2 7 ) .
Deze versch i j nse l e n z i j n name l ijk van zo u i t e e n l o pe n d e aar d ,
dat h e t moe i l ijk is , h e t onder l i ng verband t e over z i e n,
ook behoe f t e aan onderzoek inge n ,
Er i s
dan
die poge n verband te l eggen t us s e n
d e r e s u l t a t e n , w e lk e m e t vers ch i l le nde me t h ode n v a n onderzoek
wer­
d e n verkr e ge n.
Reeds eerder verr icht t e n w ij onderzoek ingen ( 7 2 , 7 3 ,
75 ) , d i e
t en d o e l h adden , verband te l e ggen tussen p sycho somat i sch e en al l er g i ­
sche aspe c t e n v a n h e t ast hma bro nc h i a l e .
Door midd e l van r e g istra­
tie k on wor d e n aang e t oond , dat me n zo w e l met ' psycho l o g i sche ' a l s
m e t al l er go l o g i sche pr ikk e l s as thma- aanval l en o p reproduceerbar e
w i j ze kan pr ovocere n . B ij e nk e l e pat iënten b l ek e n pr ikk e l s van b e i ­
der l e i aard werkzaam . Daarmee was tevens b e l angr ijke s te un v er l ee nd
aan de psych osomat ische hypot he s e ,
we lk e t o t d usverre voor name l ij k
op anamne s t isch verkr e g e n ge gevens gebas eer d w a s ( 2 0 ,
w a s e r verband ge l e gd t u s s e n de a l lerg ische en de
opvat t i n g
van de g en e se van
1 25 ) .
Teve n s
psychosomat ische
a s thma-aan va l l en door het bewij s , dat
zow e l e mo t i one le als a l l er g ische pr ikke ls b ij éénze l fde pat iënt
aanva l l en k onden opwekk e n .
de
9
Deze waarne m i ngen brach ten ech t e r n ie uwe prob lemen
naar vo­
ren, waarvan d e vraag l angs we l k e pathophys i o l og ische banen z u l k e e n
psychogene a s t hma-aanva l t o t s tand komt , al le reerst o p d e voorgrond
kwam. D it is een vraag , waarvan de beantwoord i n g opn i e uw e e n poging
moest z i j n , om v e rband t e l e ggen t ussen d e r e s u l t at e n van twee ver­
sch i l l ende s t ud i eme t hoden van he t asthma bronch ia l e :
de psycho log i ­
sche e n de phys i o l o g is c he.
Deze vraag naar de anatomische en phys i o l o g ische bane n , waar­
l angs psycho g e ne asthma-aanva l le n kunnen ontstaa n , i s u i t eraard n i e t
a l l e e n v a n theore t isch be l ang; z i j hee ft o o k be l angr i j ke
t he rape u­
t ische cons e q uent i e s . Nu z i j n e r v e rsch i l l ende w e g e n beke nd ,
la ngs he t ce rebrum de andere organe n van het l ic haam
waar­
kan beïnv l o e ­
d e n. D it k a n gebeuren v i a de c e re bros p i na l e zenuw e n , h e t v e ge tat i e ­
v e zenuwst e l s e l e n d e organen v a n interne secret i e ,
I n d it
proe f ­
schr i ft wordt voo r a l de e erste moge l ij kh e i d aan e e n nader onde rzoek
onderworpen. H e t f e i t , dat d e l onge n geen e igen cerebros p i na l e
in­
ne rvat ie he bbe n , hee ft naar ons in zic ht h e t ond e rzoe k i n d e z e r ic h ­
t ing in h e t v e r lede n t e z e e r b u i t e n de aandacht d e r ond e rz o e ke rs ge­
houd e n ,
ve rnauw inge n v a n de l uchtwege n m e t a l s gev o l g ee n b emoe i l ij k­
t e passage van de l ucht , vooral gedurende de u i t adem ing is e e n
van
de me e s t karak t e r i st i e ke versch i j n s e l e n uit de pathophys i o l og ie van
het asthma bronch ia l e . Daarom werd de prob l e e mste l l ing
van d it on­
d e rzoek a l s v o l g t ge formul e e r d :
Kunn en de
'w i l l ek e ur i ge ' ademha l i n g s s p i e r e n ,
w e l ke d o o r
de
c e re bros p i n a l e ze nuw e n worden geïnnervee r d , i n aanz i e n l i j ke mate i n ­
v loed u i t oe f e n e n op de � ij dte v a n de l uchtwegen in de l on g e n daar ­
mee op de s t romi ngswe ers tand van de l ucht in de bronch i e ë n b i j
ge­
zonden e n b i j pat ië nt e n l ij d e nd aan asthma e n emphy s e e m ?
I n d e o ud e r e l i t e rat uur vonden w i j vooral
v a n E INTHOVEN ( 9 0 ,
9 1 ) , TALMA ( 3 1 6 ,
in de gesch r i ft e n
3 1 7 ) a lsmede i n h e t daarop
ge­
base erde w e r k v a n STRÜB ING (3 1 0 ) e e n brui kbaar u i t gangspunt voor ons
onderzoek. Ook in de l it e rat uur der latere j aren
kome n b e l angr i j ke
aanw i j z i nge n v o o r , dat de dwars gest ree pt e ad e mha l i ngsspieren het ka­
l iber van d e l uchtwege n i n aanz i e n l i j ke mate kunnen w i j z ige n.
Maar
d e z e gegevens z i j n verspre i d en s l e chts sporad i s c h v i ndt men e e n po­
g in g om deze in e e n onder l ing ve rband te rangsch i kke n
en te
ove r ­
z i e n , D it i s in he t l ite rat uurgedee l te v a n d i t proe fschr i ft getracht.
D aar i n komen a na t omis che en phy s i o l og is c he gege ve ns ,
de oudere l i­
t e rat uur en b r onc hoscopische en bronchogr a f i s che waarne mingen aan de
ord e , v erde r was het noodzake l ij k, i e t s u i t voer i ge r i n te gaan op e n ­
ke l e aspec t e n van d e longme chan i c a , De l ezer , d ie voor d it vr i j ge ­
c ompl i c eerde onderwe rp geen s pe c i a l e be langste l l i n g
z o u door he t overs laan v a n
§5
mocht
hebbe n ,
n i et erns t i g worde n g e s t oord b i j het
kenn i snemen van het e i ge n o nde rzoe k , dat in Hoofd s t uk I I I wordt b e -
10
s pr ok e n .
In een same nvat t ende b eschouw ing wordt
tens l ot t e de vraag
be spr ok e n , welke de p l aa t s is van het mec han i s me van rt e k a liberw i j ­
z i g ing van de bro n ch i d oor de w i l l ek e ur ige ademha l i ngsmus c u l a t uur i n
d e pathophys i o l o g i e v a n h e t ast hma e n he t longemphys e e m , waar b i j dan
t ev e ns de b e t ek e n i s van deze r e s ul t at e n voor de psychosomat ische hy­
pothese en d e cons e q ue nt i e s voor de t h er a p i e
van deze z iek t e n
t er
s prake w orde n gebr acht.
11
HOOFDSTUK I I
L I T E R A T U U R 0 V E R Z I C H T
§ 1 . ANA.!OMISCHE EN PHISIOLOGISCHE INLEID ING:
Ee n u it v oer ige beschr i j v ing
van ana t o m ie e n phys i ol o g i e van
de l ongen is op deze plaats overbod i g . Oe lezer z ij h ierv oor verw e ­
z e n naar e nke l e voortr e f fe l ij k e over z ic ht e n , d ie h ier over de laat s t e
j ar e n z i j n v er s c h e n e n (63, 138, 142, 225, 237, 259, 287).
S lechts zeer in het kort z a l w or d e n ingegaan op een aant a l
aspe c t e n van d e anat omie e n phys i o l og ie van d e l o ng ,
e ig e n onderz oek en v o or
he t overz ie n van d e
l it erat uur van b ij z onder e b e t eke n is z i j n.
d ie voor
het
h ier onder aangeha a l d e
T a l van
andere aspe c t en
van de long f unc t ies t oor niss e n b ij pat ië nt e n me t a s t h ma e n e mphys e e m ,
zoa ls de v er ander inge n in l ongvent i lat ie , d e c ir c u lat ie ,
s ie en d e gasw iss e l ing moe t e n onb e s pr ok e n b l i j v e n .
fac e t te n van de s t oor n is s e n i n de mechan ica
d e d if f u ­
S lechts
e nke le
v a n de ademhal ing z u l ­
l e n word e n b e l ic h t .
ANAT OMIE .
De l onge n onder s c he ide n z ic h
in ve le opz ichte n van de andere
organen in het l ichaam. Eén van de mees t ke nmerke nde
e ige ns chappe n
van de l o ngen is we l , dat hun vor m e n v oora l hun v o l ume
in s t erker
mate van de omgev ing afhank e l i jk z i j n d an d ie van e n ig ander or gaan
in he t l ic haam. Z i j bes taan uit een aan t a l l uc htge le ide nde
b u ize n ,
de br o nc h i , waarvan de wand v erstev igd is door kraakbee ns tnkk e n , we l ­
k e naar d e per ipher ie in u i t br e id ing e n
s terkte afnemen
e n in d e
k le inste vert akk ing e n , d e br onc h i o l i , me t e e n d oors nede van ongeveer
1 mm,
gehee l ontbrek e n . Deze br onc h io l i z e t t e n z ic h
na hun ver t ak ­
k ing i n d e bro nc h io l i r es p irator i i e n d uc t us alveo l ares
t e ns lotte
v oort in he t op e e n spons g e l i j k e nd e a lve o l a ir e w e e fs e l, waar in
de
e igen l i jk e gasw isse l ing plaats v ind t . Deze opbouw is t erecht verge ­
leken met een b oom. Langs s t am en t akke n van
d eze
b oom
s l inger e n
z ic h b loedvate n , z e n uw e n en lymphebane n .
B i ndwe e f s e l s c h ot t e n z or ge n v o or e e n meer of m i nd er v o l led ige
v erde l i ng van het l ongw e e fse l in c ompar t ime n t e n . D e bronc h ieë n z i j n
r ij k aan g lad s p i erwe e fs e l (273), hetwe lk dee ls s p iraa l s gew i j s , d oc h
i n hoofd zaak c ir c u l a ir , om het l umen is gerangsch ik t e n aan e last i ­
s c he v ez e ls (273), we lke gr ote nd e e ls in de le ngter ic ht i ng ver l ope n .
Ook h e t i nt er s t i t ië le wee fs e l v a n d e longen
i s r ijk aan e last ische
veze ls e n g lad s p ierwee fse l (35}. D e ze ze t t e n z ic h t ot in de wand e n
van de a lv e o l e n v o ort . A a n d e per ipher ie i s de l o n g omge v e n d oor d e
ela s t i sche p l e ur a v isceral i s .
B ij het ontbreken v a n inv loeden v a n d e omgevende w e e f s e ls ,zo12
a ls het geva l is b ij e e n open pne umothorax ,
is de levende l o ng e e n
orgaan v a n n i e t mee r d a n twe e mans v u iste n groot, dat s le c hts we i n i g
l uc ht bevat . Onde r p hys i o l og i s c he omstand ighed e n
daa r e nte gen
z ij n
d e l ongen ont p l o o id t ot ste r k l uc ht h o ud e nd e , sc huimac ht ige organe n,
d ie g e m idd e ld onge v e e r 6 l iter
' luc ht ' bevatt e n ( 63 ) . De l onge n z i j n
i n d e thorax s lec hts aan d e h i l us bevest i gd e n v e rt one n ook h ie r e e n
r e l at ie f g r ote pas s ieve b e w e e gbaar he id , H oewe l d e l ong i n grote mate
afhanke l ij k is v a n de v o r m van de omgeve nde organe n ,
kan me n
over e e n z e ke r e e ige n vorm van de l ong s pr e k e n ( 13 5 ,
13 8).
toch
H ie rvan
kan men z ic h gemakke l ij k ove rt ui g e n d oor b ij een gelso leerde l ong de
trac hea ond e r e n ige ove r d r uk met lucht t e v u l l e n . Het a l d us ont p l o o i ­
de orgaan hee ft d u ide l ij k e e n v o r m , we lke g oed v e r ge l ij kbaar i s aan
d ie in de thorax .
Me n her ke nt d u ide l ij k d e we lv ing van de thoraxwand
en d iaphragma a ls me d e de
'afd r ukke n ' van d e med iast ina le or ga nen aan
het opperv l a k ( Z ie ook f i g . 30 en 3 1 ) .
I n d e v o l ge nd e h o ofdst ukke n z u l le n v ormve ra nder ingen
v a n de kraak ­
b e e nhoud e nde l uc htwe gen e en de r hoofdonderwe r pe n van bespr e k i ng v o r ­
me n . D it r e c htvaard igt e e n nad e r e
besc hr i j v ing van d e bouw
van de
r ij k d e e l o nt lee nd aan v. HAYEK ( 63 ) .
trachea e n grote b r o nc h i . Oe gegevens h i e r ov e r z i j n v oor e e n be lang­
De trachea is voor onge v e e r de he l ft ( 3 3 )
in d e hals ge le gen
( pars
c e r v ic a l is ) . Het ove r ige d e e l ( pars t horac a l is ) v e r l oopt in het me ­
d iast inum, Aan de v oorz i j de bev i ndt z ic h
verste r kte wand , de par ies anu latus .
een
Deze
met kraakbee ns pange n
v o orwand hee ft de
v orm
v a n e e n g o ot , waarvan de kromming ind iv i d ue e l v r ij st e r k kan w isse ­
l e n . Aan de achte rz i j de wordt deze goot
afges l ot e n d o or de
par ies
membranace us .
In de wand van de trachea
kan men e e n
v ie rta l lagen ond e r ­
s c h e id e n : d e t un ic a muc o s a , d e t u n ic a s ub muc os a , de t u n ic a cart i l a ­
g ineo- musc u l o - f ib r os a e n de t unica adve nt it ia .
Oe t un ic a muc osa bestaat uit e en d r ieta l lage n:het e p ithee l ,
d e bas a l e membraan e n de membrana propr i a ,
Het e p ithee l is e e n mee r ­
r ij i g h oog pr ismat isc h e p ithee l , waar in men t r i lhaarc � l l e n , 's l ij m­
b e ke rce l le n e n vervangc e l le n v indt .
De bas a le membraan bestaat uit
b indwe e fse lveze ls, w e l ke met z i lv e r k l e urbaar z i j n ,
I n d e membrana
prop r ia v i ndt me n e e n opperv lakkige laag , w e l ke vr ij vee l lymphocy­
te v a n de membra n a propr ia v indt me n e e n veze l r ij ke laag , waar i n vee 1
ten bevat en waar i n b loedvat e n en lymphebanen l ope n . Meer in de d ie p ­
e last is c he veze l b unde ls in de l e ngt e r icht ing v e r l o pe n ,
de membrana
e last ica i nterna trac heae ( 1 6 ) . Deze is voor a l in het me mbraneuze ge ­
d e e lte van de wand goed ontw ikke ld .
De s ubmuc os a is een lame l ia ir
ge b ouwde b indwe e fse l laag , d ie
de s l ij mk l ie r e n v a n de trac hea bevat . D it z i j n geme ngd e k l ie re n met
13
sere uze en muce uze e le me nte n .
D e t u n ic a c art i la g i ne o-mus c u l o- f ib r osa i s d e laa g , w e l ke v oor ­
a l de mec ha n is c he e ige ns c happe n van de trachea
bepaa lt.
De
par ies
anulatus bevat een 1 6- 2 0 ta l naar achtere n ge b ogen kraakb e e ns pa nge n ,
De
d ie s o ms v e rtakt zij n , o f onder l ing s a me nhangen .
b o uw
van deze
kraakb e e nst ukke n b l ij kt b i jz o nd e r gesc h i kt v o or het b ie d e n v a n wee r ­
stand aan c o mpr i me r e nd e kracht e n ( 24 ) . Wordt d e t rachea samenge d r ukt ,
b , v , b ij hoeste n of b ij v e r h o g i ng v a n d e t onus v a n d e s p i e r e n , w e lke
in de achterwand l o pe n , d an z u l l e n de kraakbee ns pange n aan de b u it e n­
z ij d e mechanis c h w orde n b e last door e e n tract iekracht ,
de z ij d e van het l ume n het kraakbee n d r ukkracht e n
t e rw ij l
ove r e e nstemming h i e r mee z iet me n , dat het per ichond r ium
tenz i j d e
aan
moet opnemen ,
In
aan d e b u i­
van het kraakbe e n v e le , i n dwarse r ic ht ing ve r lopende c o l ­
lagene veze ls bevat . BENNINGHOFF ( 2 4 ) hee ft de l o op v a n d e veze l b un ­
de ls i n de kraakbee ns ubstant ie nad e r ond e rz ocht e n
v o nd ,
dat
deze
vanuit hun ver lo op in het pe r ic hond r ium van d e b u it e nz i j d e , para l l e l
aan d e oppe r v lakte ,
l oodrecht afboge n naar
d e d ie pte van het kraak­
been in d e r ic ht ing v a n het l ume n . Deze veze ls
geven de
kraakbe e n ­
r inge n aan de b u it e nz i j d e e e n grote weerstand t e ge n tre kkrachte n . D e
b innenste lagen v a n het kraa kbee n daar e nte gen b evatte n
ên ' van g r oe p j e s kraakbee nce l le n , w e l k e
'te rr itor ie ­
d o or b indwe e fs e lveze ls wor­
d en gesc he iden e n t ot d r u kbe ste nd ige c o mpart iment j e s z i j n v e re n igd ,
Ook het prof ie l van de kraakbe e ns pangen
op
d oors nede
heeft
f unct ione le bet e ke n is ( 13 8 ) , Aan de b u ite nz ij d e is het opperv l a k v r ij­
we l v la k , zodat b ij buig ing a l le veze ls ge l ij kmat i g w ord e n aanges pan­
ne n . Aan de b inne nzi j d e daare nte gen z i j n de kraakbe e n r i nge n wat c on­
vex i n de r ic ht i ng van het l ume n , waardoor ze
l o od r e c hte ged e e lte van e e n T -b a l k .
e e ns gevorkt van b o uw. O o k t r e ft me n ,
v ing van de b if urcat ie , kraa kbe nige
k unne n we rke n a l s het
Deze kraakb e e nr ingen z i j n nog a l
i n het b ij z ond e r
in de omge ­
verb ind ings st ukke n
t us s e n twee
aang r e nzende kraa kbe e ns pangen aa n . De kraakb e e nst ukke n w or d e n ove r i ­
gens ond e r l ing v e r b onden d o o r e e n b indw e e fs e l ige membraa n , waar in me n
e e n d r ieta l lagen kan ond e rsche ide n:
e e n d ikkere b u ite nste laag , d ie
c o nt inu is met het per ic h ond r ium van de b u ite nz i j d e ,
d ie de rand e n v a n de kraakbe ens pange n v e r b i ndt ,
e e n midde lste ,
e n e e n d unne re laag
aan de b inne nz i jde, d ie v e r b ond e n is met het pe r ic hond r i um van de l u­
me nkant . T us s e n deze dr ie lagen z ij n k l e i ne vetkwabj es
wat k l ie re n ge l e ge n . Het b indwe e fs e l e rvan bestaat
e n vaak
ook
uit ongeve e r g e ­
l ij ke hoeve e lhed e n c o l lagene e n e last ische veze ls , we l k e
hoofdza k e ­
l ij k in d e le ngter icht ing ve r lope n e n d ie m e d e de r e kbaarhe id v a n het
orgaan in de l e n gte r ic ht i ng bepa l e n , De d o r s a l e e ind e n van de kraa k­
b e e ns pa ngen w or d e n onder l ing verbond e n d o o r een i n d e le ngte r icht ing
v e r lopende b indw e e fse lbunde l , we l ke hoofdzake l ij k uit e last is c he ve ­
z e ls bestaat.
14
I n de membrane uze achterwand van de t rachea is d e t un ic a c a r ­
t i lag ineo -musc u l o- f ibrosa v e r t e g e nw o or d igd
d oor een l a a g v a n g lad
s p ierwee fse l en e e n daarb u it e n ge l e g e n b indwe e fs e l la a g ,
De s p ie r laag v or mt é é n nagenoe g cont i nue me mbraa n ,
waarvan
de g ladde s p ierve z e l s v r i j w e l z u iver dwars v e r lopen ( 2 73 ) , de mus ­
c u l us t ransvers us t rac heae , Z ij
inse rere n
me t e last is c he
pees j e s
a a n de d ors a le u i t e i nd e n v a n de kraakbee ns pange n en a a n de e la s t i ­
s c he veze ls , d ie d eze s pa ngen i n lengt e r ic ht ing v erb ind e n ,
D e opperv l a k k ige b indweefse l me mbraa n bevat e las t isc he en c o l ­
l a g e ne veze ls , we l ke v oora l i n d e lengt e r icht i ng ver l o pe n .
D e t u n ica advent i t ia t e ns l ot t e omge e ft
laag v a n l os maz i g b indw e e fs e l , waar i n
d e trachea a ls
b l oedvate n ,
een
lymphevat e n e n
ze nuw e n ver l o pe n .
Voor de l engte v a n de t rachea g e e ft me n meest a l o ngeveer 1 2
c m o p ( 3 01 ) . BRAUS ( 3 3 ) v e r me ld t 1 0 t o t 1 1 c m . V IERORDT ( 3 3 0 ) gee ft
op 9 , 5 t ot 1 2 , 2 cm, AEBY ( 1 ) :
v indt me n 1 2 c m v oor manne n ,
(241 ) :
1 1 , 5 t ot 1 3 , 6 c m.
B ij BR ÜN I NGS ( 3 9 )
1 0 c m voor v r o uwe n;
bij
OPP IKHOFER
1 4 , 8 cm v o or ma nnen en 13 , 8 c m voor v r o uwe n , gemet e n aan was ­
a f g ie ts e ls t us s e n s t e mband e n e n b ifurcat ie .
Het orgaan heeft ove ­
r i gens geen vaste l e n gt e . Na de verwi j de r i ng u i t het l i j k zou de t ra ­
che a door z i j n e l ast ic it e i t sament rekken t ot ongevee r 8 c m ( LE JARS
( 1 89) ) ,
B ij mat i ge trac t i e in
t e toe t o t 1 2 cm,
à
5 c m meer.
de lengt e r i c h t i n g
b i j s t er ke t ract ie
nog 2
neemt de
l e ng ­
V o l g e ns
D IETZEL ( 78 ) bedraagt de ge m idde lde re kbaarhe id v a n de t rachea
in
de lengte r ic h t i ng 29'70 b ij k ind e r e n , 2 7% b ij v o lwas s e ne n en 2 1' b ij
g r i j saards . De re kbaarhe id van het midd e ls te derde d e e l b leek
bij
a l le l e ef t i j d s k l a s s e n het groots t .
Ook i n v iv o is d e l e ngte van d e trachea s t e r k w is s e l e nd , af ­
han ke l i j k van d e s tand van het hoofd , W ILD ( 3 4 4 ) verme ldde , d at de
t rachea b ij sterk acht erover geboge n hoofd 6 , 5 c m langer z o u
ne n word e n , HUIZ I NGA ( 64 ,
65 ,
6 6 ) kon d it aant one n
dwarse Rö nt ge nfo t o' s , B i j ac hte r over gebog e n
5 0' langer dan b ij v oorover geboge n hoofd .
kun­
me t be h u l p van
hoofd was de trachea
Deze
e last ic i t e i t
in
le ngt e r ic ht ing dankt de t rac hea v ooral aan het i n d e l e n g t e r ic ht ing
Op
v e r l o pe nd e veze l s ys t e e m , dat c ont inu is me t dat i n de b r o nc h i .
deze w i j ze maakt de t rachea dee l uit van éé n
groot e last is c h
sy­
s t e e m , d a t z ich ui t s tr e kt.van de s c hede lbas is t ot de p leura (3 8 ) e n
h e t d iaphragma ( f i g .
1 ) , Ee n g oed overzicht van d eze
e las t i s c he
krac h t e n v i ndt me n b ij HEEMSTRA ( 1 43 ) .
De d oors ned e van de t rachea bedraagt ongeve e r 2 c m ( 3 9l ) . De
dwarse ( front a l e ) d iame ter is vaak groter dan de voorachterwaar tse
15
( sag i t t a l e
LATARJET
).
TESTUT e n
(319)
geven op
v oor d e v o lwas s e n man e e n
f ronta le afme t ing v a n 1 8 2 2 m m e n sag it taa l 2 0 mm,
B ij OPP IKHOFER (24 1 ) v indt
men een fronta le afme t ing
van ge m idde ld
18 mm v oor
v o lwas s e n mannen e n 15 mm
voor v rouwe n e n e e n sag it ­
t a l e d iame t e r
de ld
van ge m i d ­
17 mm b ij manne n en
1 4 mm b ij vrouwe n . Oe vaak
gec iteerde
c ij fers
AEBY ( 1 ) z ij n
van
onbe t r o uw ­
baa r , omdat z i j w e rd e n ge ­
me t e n aan a f. g iet s e l s
de
l uc ht w e ge n
me taa l .
van
met W oods
oe t rachea
we rd
daar b i j kenne l ij k d o or d&
zwaarte van h e t met aa l ge ­
d e f ormeerd .
f i R. 1. Sche ma van he t e ve nw i ch t van d e
luch tdruk e n d e
(33 0)
e las t ische kra chten i n
lonRen e n b ors t kas volRens V.RAYEK(l38).
Zwar te Pi jlen : e las t i s ch e krachten,
OPen Pi jlen : luchtdruk,
voor
20 mm
B ij V IERORDT
v ind t me n 2 0 - 27 mm.
de front a l e
voor de
e n 1 6-
sag i t t a l e
d iame t e r aang e ge v e n . LEJARS
( 1 89 )
aan
vond b i j
me t i ngen
1 1 t racheae
op ver-
m idde ld 16 à 1 8 mm , wat k l e i nere afmet ingen d us dan men b ij de mee s ­
sch i l l ende n i veau' s g e m idde l d frontaal
17 à 18 mm en s a g i ttaal ge-
t e andere aute urs v indt . D ez e onde rzoe ker s t ichtte ove r i gens
nogal
wat verwarr i n g , door afgaande op een waarneming
(2 3 2 )
b ij de hond ,
aan te neme n , d at b i j
b ij N ICAISE
de l evende mens de dorsale u i t ­
e i nden van i e d e re kraakbe enr ing t e n g e v o l g e van de t onus van d e mus ­
c u l us transversus aane en zouden l iggen ,
zodat de d iameter
van h e t
orgaan i n v iv o 4 t o t 7 m m k l e iner z o u z ij n , dan i n het l i j k , e e n o p ­
vatt ing, we l ke in versch i l lende lee rboe ken van d e anato m ie ( 3 3 , 3 1 9 )
i ngang vond . Z o ve rme ldt BRAUS ( 3 3 ) dat d e afme t i nge n van d e t rachea
in vivo 1 1 à 1� , 5 mm bedrage n ,
z i j n,
t e rw i j l
zij post mortem
1 6 a 17 mm
D i t is i n st r i j d met de waarnemingen van bronchoscop i s t e n , d ie
b i j me t i ng e n van de t rachead iame ters in v ivo waarde n vonde n ( 2 ) t us ­
de volwassene aan ge f ixee rde anatom ische preparaten op 4 , 5 à 6 , soms
sen 20 e n 2 7 mm. KOIKE ( 1 8 1 ) bepaalde d e omt rek v a n de trachea
7 cm. Be s chouwt me n e e n dwar s e doorsnede van de t rache a ,
ve rhoud i n g van de afme t ing van de membraneuze wand
16
van
dan i s de
tot d ie
van de
kraakben ige wand van groot be l ang voor de compre s s i b i l ite i t van de t ra ­
c hea ( z ie § 1 1 ) . Men v indt d e z e v e rh o ud i ng v e rs c h i l l e nd opge geve n .
TESTUT e n LATARJET ( 3 1 9 ) e n SAPPEY ( 2 9 1 ) noe me n e e n verhoud ing
van
1 : 4 à 1 : 5 . De a fme t ing v a n d e membrane uz e ach t e rwand nam b ij de pre ­
parate n van LEJARS ( 1 8 9 )
in c a ud a le r ich t ing
ge leide l i j k
t oe
van
1 3 , 5 t ot 1 8 , 5 mm. POIRIER en CHARPY ( 2 5 8 ) ve r me lde n eve ne e ns e e n v e r ­
houd ing 1 : 4 à 1 : 5 s oms echter o o k 1 : 3 ;
1 : 7 e n b ij h e t k ind 1 : 8 .
b ij j onger e ind i v i d ued 1 : 6 à
Ook v e rs c h i l lende a nd er e a ut e ur s v e s t igde n de aandacht op d e
var iab i l ite i t v a n d e afme t inge n v a n d e t rache a ,
Er z ij n v e r d e r ge ­
s lac hts v e rsc h i l le n ( 24 1 ) . De trach e a v a n de vr ouw is n ie t a l le e n in
het a lg emee n na uw e r dan d ie van de man ,
van
vorm ZlJ n
maar zou ook mee r afgerond
met een kortere me mbraneuze
wand ( 1 89 ) ,
Ook k r e e g
LEJARS ( 1 8 9 ) de i n d r uk , d at de me mbrane uze ach t erwand me t de l e e ft ij d
lange r w e rd , V e r d e r z ij n e r b ij deze l fde trachea k le i ne v e rs c h i l l e n
i n d oo r s ne de o p ve rsc h i l l e nd e n iveau• s ( 2 5 8 ) ,
wat
o . a , b e pa a ld i s
door d e r e lat ie t ot de omgeve nd e organe n , T e r p laatse v a n de s c h i ld ­
k l i e r bev ind t z ic h norma l it e r e e n v e r nauw ing ( 1 8 9 ) , e v e na ls t e r p laat ­
se v a n de aorta ( 2 5 8 ) , Mede h ie r d o or kan de v or m van de t ra c he a vaak
s t e r k asymme t r is c h z ij n ( 1 89 , 2 5 8 ) .
Over de vorm van d e t rachea in v iv o
v indt me n v e rs ch i l lende
opvat t ingen in de l it e rat uur . T e rw ij l de mee s t e a ut e urs
me t de b e ­
ke nde b ronchos c o p is t CHEVALIER L . JACKBON ( 1 7 1 ) he t e nd os c op i s c h as ­
pe ct van de t rachea beschr i j ve n a ls dat van e e n
aan de
ac hte rwand
a f g e p l a t t e buis , mee nt STUTZ ( 3 1 2 ) d at de t rach ea e nd o s c o p isch
ova le o f b ij na rond e d oorsnede vert oont ,
een
d oordat de ne gat ieve t h o ­
rax d r uk d e s lappe membraneuze wand naar b uite n z o u d o e n uit p u i l e n ,
De b ouw v a n d e be ide h oofdb r o ne b i ge l i j kt o p d ie v a n d e t r a ­
c h e a , Ook h ie r w or d t de v oorwand gev ormd d o o r
een
g ootv ormige
r ie s anu latus v e rs te r kt d oor kraakbee nspange n , t e rw ij l
de
pa­
acht e r ­
wand me mbraneus is ,
De bouw v aa de
intrapulmonale bronchi is e c ht e r v e rsc h i l l e nd
va n d ie v a n de e x t r ap u l mona le bronc h i .
B i j de intrapulm ona le b r on ­
e b i v e r l iezen d e kraakb e e ns pa nge n h un r e ge lmat ige , hoe f ij z e r v or m i g e
bouw . D e kraakbe n i ge v e rs t e r k ing van de wand e n
b e s t aat
h ier
u it
kraakbe e np l a t e n van onr e ge lmat i ge , gr i l l i ge v or m , d ie het l ume n van
a l le z ij d e n omgeve n ( 2 73 ) .
BAR IÉTY c . s .
( 1 6 ) bes t ud eer d en het ove r gangs geb ied aan de h i ­
l us e n v ond e n , dat d e brone b i van b ove.t kwabbe n e n m idde nkwab , reeds
onmidde l l ij k nà hun a f gang , van a l le z ij de n
d oor
kraakbe e n p late n
t e r in c a ud a l e r ic ht ing nog we 1 over e n ige afs t a nd voort ,
z ij n omg e v e n . De me mbrane uze ach t erwand ze t z ich intrapulmonaa l ech ­
ge l t ot a a n de afga ng van de apic a l e o nd e r kwabsb r o nc h us .
in de r e ­
Ove r
d it
t ra j e c t ve r l iest de me mb ra ne uze wand z ij n d orsa l e l i g g i ng en kr ij gt
17
e e n sp iraa lvor m i g v e r l o o p :
v ia é é n of
be ide z ij wand e n b e r e i kt h ij
dan de v oorv lak t e van de b ronch us . V o l ge ns D IETZEL ( 7 8 ) h oudt d it in ,
dat z i ch b e id e rz i j d s b ij de ove rgang van de ond e r kwabsbronch us , re s p ,
i n de l inker h oofdbr onch us e n in d e s tambronchus v a n de r e ch t e r l ong ,
e e n geb ied van e nke l e m i l l i me t e rs bev ind t ,
dat s lech t s we inig d o or
kraakb een wordt verste rkt , zodat de wand h ie r
d oor e e n
u itwe nd ige
d r uk gemakke l ij k kan w ord e n gede formeerd . D IETZE L ( 7 8 ) gaf verder e e n
gedet a i l l e e rd e besch r i j v ing van de kraakbe n ige
ve r s t e r k ing
os t ia v a n d e g r ot e re intra pulmona le br onch ustakke n .
b le e k de s ch e rpe rand v a n d e s p l its ings p laats
van de
I n h e t a l ge me e n
d oor e e n
kraakbee n ­
p laat j e t e worde n g es t e und . E e n tweede verste r k ing treft me n me e s t ­
lo l aan in de a nt e r o - lat e r a le wand e n in de c r a n i a l e rand van he t l u ­
me n , D e z e v e r s t e r k inge n kunnen ond e r l ing z i j n verg roe id ,
maar n i m­
mer is h e t os t ium a lz ij d ig d o o r kraakbee n omge v e n , S t e e d s v i nd t me n
vooral aan de d orsa le z ij de , e e n membraneus gedee lte in de rand van
h e t ost i um , d ie een c o mpre s s ie van het l ume n moge l ij k maa kt . DIETZEL
b e v i n­
( 7 8 ) trach t t e e en v e rband te le g g e n t uss e n z ij n a nat omische
d inge n e n z ij n b r onch oseep ische waarne m ingen
van de d e t a i ls van de
v ormverande r ing van de vers ch i l l e nde os t ia t ij d ens het h oe s t e n ( z i e
§ 3 ).
I n de wand van de int r a- p u lmona le b r one b i kan me n versch i l le n ­
de lagen onde rsche ide n : de mucosa, de s ubmuc os a , de mus c u lar is , de
e x t ramus c u l a i r e laa g , de f ibr o-cart i lag ine uze laag en de adv e nt it i a ,
De muc os a h e e ft e e n meerr ij i g e p ith e e l m e t s l i j mbe kerce l l e n ,
tr i lhaarc e l le n e n c e l le n z onde r t r i lhaar . De h o ogte v a n h e t e p ithe e l
is i n s t e r ke mat e afhanke l i j k van d e r e k k ingst eestand
ch uswand en w is s e lt b . v .
pr is mat isch ,
i n d e bronch i o l i t us s e n
van d e b ron­
c ub isch
en
hoog
I n de bronch io l i is het e p ith ee l e e n l a g i g geworde n. H ie r
v indt me n h o ofdzake l i j k t r i lhaarc e l le n e n nog s lechts e nke le s l ij m­
be kerce l le n.
Ond e r de bas a l e membraan bev indt z i ch de membrana propr ia van
d e muc osa me t w ij d e cap i l l a i r e n en vee l e last isch e veze ls , we l ke in
vr ij d ikke b unde ls in de l e ngter ich t ing v e r l ope n . Deze z i j n ook ma­
crosc o p isch in de geope nd e b ronchus d uide l i j k z ichtbaar ( l 6 , 1 81 , 2 7 3�
Er z ij n evene e ns t ransversaa l ver lopende e las t ische veze ls ( 1 6 , 1 8 1 ) .
Deze z ij n ech t e r vee l m inde r t a l r ij k . Me n v indt ze v oora l b ij d e af­
gangen v a n d e g rot e br onch ust a k ke n . Deze
e last isch e veze ls
s pe len
ee n be langr i j ke rol b ij d e leng t e - e n kal ibe rverander 1nge n , we l ke d e
brone b i k unne n ond e rgaan b ij de adembewe g inge n . W ij k ome n h ierop nog
t e r ug .
D e s ubmuc os a , e e n laag losmaz ig
b i nriwee fse l ,
g l ij bewe g in g e n t e n opz ich t e van de mee r naar b u it e n
moge l i j k .
k l ieren.
18
maakt daarb ij
ge l e g e n
lagen
In de grot e r e b r one b i bev ind e n z ich in deze laag de s l ij m­
In de kle ine r e b r onebi l iggen de k l ieren
in de
los maz ige
b indwe e fs e l laag t us s e n de mus c ular is e n de f ibrocart i lag ine uze laag ,
De s p i e r e n van de mus c ular is ve r lope n in de be ide hoofd b r o n ­
eb i dwars , evena ls i n de t rac hea, Z i j i n s e r e r e n a a n de b i nne nz i j d e
v a n de kraa kbeens pange n 1 t ot 1 � m m v a n de dorsale rand.
phe e r i n d e bronc h ia a l b oom ve rsc hui ft d it
Meer pe r i ­
aanhe c ht ingspunt
s teeds
me e r naar ve ntraa l ,
t otdat de s pi e r bunde l s e e n e ige n g e he e l ges l ot e n
laag vorme n , waarvan s lechts nu e n dan e e n b und e l t j e z ic h naar het
kraakb e e n begeeft.
Mee r naar de pe r iphe r ie
kr i j g e n de
s p i e r bunde ls
e e n s p iraa lv ormig ve r l oop, d oor s ommige n ook besc hreve n a ls e e n v e r ­
takt b uisvormig net w e r k (2 1 0 )
o f e e n ge odet i s c h ne twe rk ( 2 2 4 , 2 25 ) .
De s p ie r laag neemt i n d e k le inere br one b i r e l at i e f aan d ikt e
t oe , t e rw ij l ge l ij kt ij d ig de kraakbe e np laat j es d unne r en kle i ne r w o r ­
d e n e n verde r u i t e e nge lege n z i j n. U i t h e t s p iraa lvor m i g v e r loop hee ft
me n afge l e id , dat de bronc hus s p i e re n ,
b ij verhog ing
de bronc h i n iet a l le en z u l le n v e r na uw e n ,
RADFORD c . s.
te e l t oe t s t e n
van hun t onus ,
d och ook v e rkorte n ( 2 24 ) .
( 2 6 8 ),d ie in e e n r e c e nt ond erzoe k d eze me n i n g e x pe r imen­
aan geïs o leerde b roneb i van hond en kat ,
t e r g e e n ver kort ing b ij c ontrac t ie van de s p iere n ,
me e nde t r o uw e ns a l e erder uit he t ver loop
vonde n e c h­
V.
HAYEK ( 1 3 6 )
van d e s p ira l e n t e kunnen
af le ide n , dat z i j b i j same nt r e k k i ng v oora l ve rnauw i ng e n s lechts we i ­
n i g ve rkor t i ng zoud e n veroorzake n .
D e bewe g i ng e n v a n d e mus c u lar is word e n v e r gemakke l ij kt , door­
dat zich aan weersz i j d e n een losmaz i ge b indwee fse l laag bev i ndt .
Aan
de kant van het l ume n is d it de s ubmuc osa ; aan d e b u i t e nz i j de bev indt
z ic h e e n derge l ij ke laag,
In de me e r pe r iphere b r one b i
v i ndt me n in
deze l aag een net van w ijne v e ne n , d at v o l g e ns V . HAYEK ( 1 3 6 )
a ls een p l as t is c h , r uimte v u l l e nd k us s e n ,
dat de
mus c u l a r i s mog e l i j k maakt , He t s l ij mv l i e s wordt d aarb ij
l e ngt e r ic ht i ng g e p l o o id.
In deze laag , d ie i n de
vee l a l wordt aang ed u id a ls
' l e c h or i on ' ,
kunne n
we r kt
c ontract i e s v a n d e
sterk in de
Franse
l it e rat uur
z i c h v e rs c h i l lend e
pat h o l o g i s c he proc e s s e n afspe l e n , d ie o o k voor he t ast hma van b e t e k e ­
n is z i j n, H ie r z oude n b . v .
b i j e e n a l l e r g ische re ac t ie van het b r on­
chuss l i j mv l ies he t oed eem ( 8 6 , 25 2 , 334 )en d e hyperae m i e ( 3 3 4 ) voor­
De f ibroc art i lag ine uze laag van d e k le inere b ronebi bevat g r 11-
name l i j k ge l oc a l i s e e rd z i j n ,
l ig gev ormde kraakbe e np laat j e s . De grote re z ij n in het a lge mee n
ge bouwd uit hya l ie n kraakbee n , de k l e inere
op­
uit e last isch kraakb e e n.
Tus s e n be iden kome n ge l e id e l ij ke overgangs v orme n
voor
(16) .
Deze
kraakb e e np laat j es word e n ond e r l ing verbond e n d oor b indweefs e lband j es
van co l l ag e ne en e la s t ische ve ze l s , we l ke zowe l in de l e n g t edwarse r icht ing ver lope n .
a ls i n
In de k le inere brone b i vert oont he t v le c ht ­
w e r k van deze bunde l s s t e e d s � r o t e re maze n,
Naar b u ite n t oe gaat d eze f ibrocart i l ag i ne uze laag over i n het
pe r i bronc h ia le wee fs e l , waar i n ook de mee s t e ze nuwe n , b l oed - en lymphe­
vaten van de l ong v e r l ope n . Ee n g r e nsme mbraan sche idt het
pe r ibron19
c h ia le w e e f s e l
kraakb e e n
van de omgevende longalve o l e n ,
van de
f ibroe la s t isch e
laag
He t laat s t e
plaats waar e e n k le ine bronc hus z ich vertakt
s t uk j e
aa nge t r of f e n op d e
w o1"dt
in
bronc h i o l i .
Deze
laat s te n , d ie een d oorsnede hebbe n va n mind e r dan 1 mm, z ij n verde r
kraakbeen loos , Vanu it het e inde
van de
laag
f ibrocart i lag ineuze
s t ra le n ta lr i j ke e last isc he veze ls uit in he t s l i j mv l ies van de bron­
c h i o l i . Deze hebben v o l ge ns V .
HAYEK ( 3 8 ) de f unct i e , om de e la s t i ­
sche krac hten uit he t geb ied van de a lv e o le n ov er
t e dragen
op de
w and van de kraa kbee nhoudende l uc htw e ge n .
De w ij ze , waa r op de bronc h i z ic h vertakke n ,
v oor de s t r om i ngsw e e rsta nd , Sc hemat iserend
is
va n
kan me n ze ggen,
be lang
dat d e
bronc h i a l e boom e e n d ichotoom vertakt sys t e e m is ; d . w . z . d at iedere
bronchus z ich
voortze t
in twe e z ij t akke n van ongev eer ge l i j ke groot ­
t e , d ie z ich b e ide opn i e uw ,
ieder in twee t akke n , s p l it s e n e n z .
In
w e r ke l ij khe id z i j n er echter be langr ij ke afw i j k i nge n van d it schema,
vaak z i j n de takke n , w aarin e e n bronchus z ic h s p l itst va n onge l i j ke
groot t e , De k le inere ta kken monde n in het a l gemeen na e e n
g e r inger
aant a l d e l i ng e n i n a lv e o l e n dan de d ikke r e t akke n , z odat brone b i van
gel i j ke o rde , wat d it bet re f t , geenz ins verge l i j kbaa r behoe v e n t e
z i j n , O o k e e n s p l its i ng v a n e e n br onc hus
in dr ie t akke n komt nu e n
d a n v oor .
vanaf de t rac hea le ide n ongeveer 8 à 13 verta k k ingen
t ot in
i n be id e l ongen t eza me n ( 3 8 , 2 79 ) . Na 3 à 4 verde re d e l ingen z ij n de
de bronc h io l i . He t t ota le aanta l bronch i o l i
bed raagt ongeve er 1 000
bronc h io l i t e rm ina les bere i kt , de k l e inste br onc h io l i .
Z ij
hebben
een doorsnede van ongeveer 0 , 4 mm. Hun w a nd bevat nog geen a lveo l e n ,
Deze v indt me n pas i n de wanden van d e b e ide b r onc h io l i a lve o lares ,
w aa r i n ied ere bronc h i c l us t e r m i na l is z ic h s p l it s t . De bronc h io l i a l ­
v e o lares de l e n z ic h gem idde ld e lk nog tw ee kee r ;
om va n bronc hi o l i a lv e o lares van de eers t e ,
me n s pree kt daar ­
tweede e n
derd e orde .
Van deze laat s t e z oude n er een 1 5 0 . 000 z ij n ,
V ia ve rdere v e rta k k inge n in d uc t us a lve o lares
en sacc i a l ­
v e o la r i s bestaat er e e n ver b ind ing me t de naar s c ha t t ing 3 00, 000, 000
a lv e o l e n , Vanaf de t rac hea t ot aan de bronc h i o l i t e rm inales
de bronc h i d us b ij
w orden
iedere v e r takk i ng k l e iner van d oors ned e . Hun aa n­
tal neemt u i t eraard t oe , Daa rv a n gee ft t abe l I e e n overz ic ht . :
Bronchus-doormede in
mm
Aanta l dezer
broneh i
20
TABEL
-
I
17
12
9
8
7,5
6
5,5
5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
9
2
1
1
2
6
5
8
22
24
36
67
86
204
Deze tabe l is ont l eend aan he t w e r k van ROHRER ( 2 7 9 ) , d ie van e e n ge c o l labeerde , v e r s e me ns e l i j ke long
pos t mor t e m
le ngte van a l le brone b i t ot aan de bronc h i o l i
de d iame t er
en de
bepaalde , d oor ze te
s ondere n met b oug i e s van versc h i l l e nd e d ikte .
H e l aas he e ft R OHRER ( 2 7 9 ) de res ultate n van z ij n me t i ng e n niet
in deta i l w e ergegeven , zodat me n g e e n goede i nd r uk
d e gemidde lde d o orsne d e van d e l um i na van
v e r kr ij gt
over
br oneb i v an vers c h i l le n­
de orde .
De met inge n v a n STUTZ ( 3 1 2 ) met b e h u l p van bronc hogramme n ge ­
v e n d aar i n a lt hans ee n g l obaa l i nz ic ht . I n t abe l I I e n I I I is de ge ­
m idde lde d oorsnede van de t rachea en van brone b i
van vers c h i l l e nd e
orde w e e r g e ge v e n , z oa ls w ij d ie b e r e ke nd e n u it d e me t inge n v an STUTZ
( 3 1 2 ) . T e ve ns bere kenden w ij he t ge midd e ld e opperv l a k ,
hore nd
bij
iedere orde v a n bronc h i . Gaat me n u i t v a n e e n d ic hot oom vertakt s y ­
s t e e m , dan k a n me n t e ve ns aangeve n , hoe ve e l brone b i van iedere ord e
aanwez i g z ij n, Door het verme n i gv u ld igen van deze aanta l le n me t he t
ge midde lde oppe r v lak van de brone b i van iedere cat e gor ie kan men dan
e e n i nd r uk k r i j gen van de s om va n de d oorsne d e n van a l le b r one b i van
een b e paa l d e ord e , Op deze w ij z e i s het moge l i j k , d e t ot a le d o or s ne ­
de van de bronc h ia le boom op ieder n iveau te v e rge l ij ke n met d ie van
de t rache a ,
De ze c i j fe r s
zi j n
ge ring a a nt a l
zij
met
b ronc h i
gen s
bij
v o o r z i c h t igh eid
w a a r s c h i j n l ij k
du iden ,
v e r k r egen
metingen
uit gemidde l de n
een tweet a l
m o eten
o o k de o o r z a a k ,
dat de s o m
klein e r
wo rde n
i s da n de o p p e r v l a kte
Deze
te r a a rd a f h a n k e l i j k
tot a an de
te
h o o fd­
32, 2 7 9 1 330 1 ,
v a n de t r a c h e a ,
b edr o eg g r o otteo rde 20 $ 1
V e rde r i s de R ö n t g en o l ogis c h e
z od a t
Dit w a s
s c h i j nt a a n
v a n de b e i de
ande r e met in g en i s d i t n i et h et ge v a l l l ,
k en i ng ge b r a c ht .
s l e c h t s een
b e o o rdee l d .
d a t de t a b e l
v an de o p p e r v l a k ken
van
p r oe f p e r s o n en ,
ve rg r a ti n g s f a cto r niet in
do c h
v an de a f st a nd v a n de gemeten
wa s
Vo l ­
re­
ui­
b ron c h u s
fi l m.
21
N
N
TABEL I l
Doorsnede van trachea e n brone b i v a n ve rs c h i l le nde orde i n d ie pe e x p i ra t ie
Bronc h i ,
T rachea
2e
1e
Gnidd . ds n. liDI
2
Opp. mrt
Aant a l van de ze
broneb i
T otaa l opp . mm2
Opp. i n S van
de trachea
- �--
13, 6
22
98
4,4
3,9
2, 8
2,7
1,8
1,5
16, 0
12, 6
6, 6
7, 2
2, 5
1, 9
8
16
32
64
128
25 6
512
218
256
4 03
422
925
643
911
1 05 %
111 %
242 '
1 68 %
238 %
4
3 83
290
323
-
se
5,6
2
76 s
7e
27.3
1
--
se
80, 7
1 45
-
5e
10, 1
383
1 00 s
orde
4e
3e
84 s
57 "
-
67 s
TABEL I I I
D oors nede van trachea en brone b i van versch i l l e nde orde in d ie pe ins p ira t i e .
Bronc h i ,
T r ach e a
1e
Ge•idd , ds n . mll
2
Opp . •1!1
Aant a l van deze
bronebi
T otaa l opp. mm 2
Opp . in % van
de t rachea
23 , 6
15, 2
orde
2e
3e
4e
5e
Se
7e
Be
9e
11,2
6, 6
5, 2
4, 8
3, 8
3, 2
2, 6
2, 6
98, 6
36, 8
22, 0
1 8, 2
11,9
8, 2
6, 0
6, 0
440
1 82
1
2
4
8
16
32
64
128
256
512
440
364
394
294
352
5 82
762
1 04 6
1 52 8
3057
132 %
1 73 %
1 00 %
83 s
90 %
77 %
80 %
238 s
347 %
695 %
U i t deze tabe l v o l gt ,
dat de s om van de oppe rv lakken van de
be ide t a kke n , waar in z ic h e e n bronchus s p l it s t ,
n ie t s t eens groter
is dan d ie van de oors pr onke l ij ke bronc h us , zoa l s v e e l a l w or d t aan­
ge nomen
( V . HAYEK 1 3 8 } .
I n t e ge ndee l ,
de tot a le
s t roombaan van
de
z ie n l i j k t e w orde n v e r nauwd , t ot e e n grootte orde van 50 à 6 0 'J'O
l uc ht s c h i j nt i n de intrapu l mona l e bronc h i
aanvank e l i j k v r i j aan­
van
de d iame t e r van d e t rache a , Op deze plaatse n moet d us de s t r o m ings ­
w e e rs t and van de luc h t hoger z ij n , e v e na ls de ge midd e lde
st rooms ne l he id .
l ine a ire
Ook AEBY ( 1 } , BRA UNE EN STAHE L ( 3 2 } en ROHRER
v on­
den een derge l ij ke v e r nauw i ng in rt e eerste intrapu lmona le t a kk e n ,
he idsverde 1 ing rl oor v e r nauw ingen v a n de s t r oombaan op verse h i l le nde
ROHRER ( 2 7 9 } h e e f t u i t z i j n met i nge n ber e ke nd , •lat
rte
s t rooms ne l ­
n ive au' s w is s e l t .
H ij berekend e voor d e b rone b i van 6 t ot 4 mm
d oorsnede
een
s t r oomsne lhe id van meer dan 1 , 7x d ie i n d e t rac hea; v o or de brone b i
van 3 , 5 tot 2 , 5
mm
d o ors nede v ond h ij
e e n s t rooms ne lhe id
van 0 , 5x
in de t rachea , E e n tweede s t i j g i ng t ot ongeveer dez e l fde s t r oom­
d ie
s te r k t e a ls in d e t rachea v o lgd e in d e brone b i van 2 t ot 1 , 5 mm. Na
een d a l ing tot ongev e e r 0 , 4
i n de k l e inste
pe r i phe re b r one b i
1 , 5 mm v o l gde e r nog een k l e ine s t i j g i ng i n de
bronc h io l i ,
van
waarna
de s t rooms ne lhe id i n de k l e i ne re vertakk ing e n v e r d e r g e l ij kmat i g zou
dalen,
De aanz i e n l i j ke r e s p irat o ire verande r i nge n
van het
van de bronc h i , zoa ls d ie u i t de v e r ge l i j k ing van tabe l
kal i b e r
II en
III
naar voren kome n , z u l le n i n § 3 e n 4 nog nad e r besproken w o r d e n .
PHYS I OLOG IE ,
Na d i t ove rz i c ht van enke le anat om isc he gegevens ove r de bouw
van dat gedee lte van de l uchtw e g e n ,
ve rband staat ,
dat met ons onde rw erp in d ir e c t
keren w ij o n s thans t ot de besprek i ng van e nk e l e phy­
s io log ische as pec te n van de ad e mha l i ng .
De mot or iek van de
wordt bepaa ld door e e n s ame ns pe l van ve le r l e i fac t ore n :
krac ht e n , s p ie rkrac ht e n , de l ic haams houd i ng ,
hoe v e e lhe id vetwe e fs e l op d e t horaxw and ,
t horax
e la s t i s c he
de zwaar t e k racht ,
d e bew e g e l i j kbe id
de
van d e
w e rve l k o lom e n de b e n ige t horaxwand e n van de ve le fac t or e n , d ie d e
bewe g ing v a n h e t rl iaphragma e n d e hoogte van de i n traabdom i na l e d r uk
bepa le n . D e ze fac t or e n z ij n in hun w e r k ing moe i l ij k
Z o ha ngt b . v .
te analys e r e n .
de s p i e rw e rk i ng op ge comp l i cee rde w ij z e
samen me t d e
hoe k , waarond e r d e s p ie rkrac ht e n op de t h oraxwand aang r i j pe n e n me t
het s amens pe l van de
dan ook moe i l ij k ,
versch i l lend e s p ier groe pe n onde r l ing,
He t is
om e e n goed ove r z ic ht t e ve rkr ij ge n van de f unc t ie
van de ademha l ings organe n in hun gehee l met i nbegr ip van de s p ie r e n .
E e n be lang r i j ke me t h od ische veree nvoud i g i ng ka n me n b e r e i ke n ,
de p l e uradr uk a l s u i t gangs punt te k iezen
d oo r
e n e rvan u i t t e gaan , dat
de mot or ie k van de t h oraxw a nd t o t uitd r uk k ing komt
in e e n be'inv l o e 23
d i ng v a n de p l e urad r uk z o nd e r d i e pgaande ana l ys e v a n de W lJ Z e , wa a r ­
op d e z e l a at s t e t ot s t a nd k omt . Me n kan d a n d e p l e urad r u k d i re c t me ­
te n e n het v e rd e re ond e rz o e k r ic ht e n op de
op d e me c h a n i c a v a n d e
l o ng . T e rw i l l e
i n d i t proe fs c hr i ft e e n d e r ge l i j ke
g e e n n ie t b e t e k e n t ,
inv loed van de p l e uradruk
v a n d e ov e rz ichte l i j khe id i s
ve ree nv o ud ig i n g t oe g e pas t ,
he t ­
d at h e t s a me ns pe l van s p ie re n e n t h oraxw a nd v o o r
de pat h op hys i o l o g ie van he t a s thma z o nd e r bet e ke n is z o u z i j n .
V oor
pog i n ge n t ot e e n me e r g e d et a i l l e erde b e s c h r i j v ing van de f unc t ie van
de t h oraxwand en d e h i e r o p a a ng r ij pe nd e krac h t e n
ROHRER c . s
( 2 83 ) e . a .
(3 1 , 4 2 ,
1 02 , 1 3 9 ,
1 61 ,
Z l J v e rwe z e n naar
234 , 2 6 9 ,
G l obaa l g e s p r o k e n kan men z e g ge n , da t d e mot or i e k
e n bors twand w or d t b e h e e r s t d o or e e n
312 ) .
van l o n g e n
s a menspe l v a n kracht e n :
e l as ­
t is ch e krac h t e n e n s p i e r k ra c h t e n .
E La s t i s c he krac hten, H i er z i j n he t v oo r a l twe e sys t e me n , w e l ­
ke ,
i n ond e r l i n g t e g e n ge s t e l d e r icht ing we r ke nd , e l kaar i n e v e nw ic ht
h o ud e n :
d e e l a s t i s c h e krac ht e n i n d e t h o rax
te n i n d e
long
t h oraxwand
(45 ,
79,
2 73 ) .
D e opb ouw
en de
van
de
r e t r a c t i e k r ach­
be n i g - kraakb e n ig e
is d us d a n i g , d a t d e z e s t r e e f t naar e e n v e r w i j d i n g v a n d e
t h orax , B ij h e t ope n e n v a n d e b ors t k as b ij e e n proe fd ie r ,
l ij k ,
b ij
een
b i j e e n pne umoth orax o f t i j d e ns e e n operat ie , ge e f t d e t h o ra x ­
wand i nd e rdaad aan d ez e krac h t e n t oe e n s t i j gt d e b or s t omva n g ( 63 ) .
N o r ma l i t e r w o rd e n d e ze ve r w i j d e nd e k r ac h t e n in de t h oraxwand g e r e md
d o o r de i n te g e nge s t e lde r icht ing w e r ke nd e e l ast i s c he
de
kracht e n h e bb e n o . a .
h u n a nat o m i s c h s ubs t raat
in d e
r icht i n g van d e b r o nc h i v e r l o p e nd e e n d us rad i a ir
u i t s t r a l e nd e e la s t i s c h e v e z e l s
lame l l e n , we l ke
(208,
2 73 ) ,
in
in
l aa ts t e
d e l e ng t e ­
in het pare nc hym
a l smede i n d e e l a s t i s c he
in de p l e ur a e v e nw i j d i g met h e t o p pe r v l a k v e r l o p e nd ,
t r ac ht e n d it te v e r k l e i ne n .
57,
k r ac h t e n
l o n g , d ie d it orgaan trachte n t e d oe n s a menva l l e n , D e z e
V o l ge ns V .
NEERGAARD
(23 0 ,
23 1 ) e . a . ( 3 8 ,
2 2 3 ) z o u ook d e o p pe rv l ak t e s pa n n i n g v a n het v oc ht i n d e a l ­
58,
ve o l a i re wand e n vee l b i j d rage n aan de r e t ract ie krachte n i n d e l o ng ,
t e r w i j l v e rd e r het ov e r a l
in de a l ve o l a ire s c h ot t e n a a nw e z i g e e la s ­
t is c he wee fse l e n we l l ic h t ook de t o n us v a n het g l ad d e s p ie r w e e f s e l
(3 5 ) e e n s a me ntre k k i ng van d e l o n g be v ord e r e n .
Deze b e ide t e ge n g es t e lde t e nd e nze n ,
i n d e t h orax e n d e v e r k le i n e nd e i nv l oe d e n ,
ga a n ,
d e v e rw i j d e nd e krac ht e n
we l ke
van d e l o n g
ont m oe t e n e l k a nd e r a l s he t ware i n d e p l e ur as p l e e t .
z o g e naamde v ir t ue le r u i mt e , we l ke nor ma l i t e r
e n ke le m l v oc ht ,
mos phe r is c he .
h e e r s t daard oor e e n d r u k ,
is g e v u ld me t
uit­
I n d ez e ,
s le c h t s
we l ke l a ge r is d a n d e at ­
De b e t e ke n i s v a n de p l e ur a d r u k is v o or a l o o k d o or o n ­
d e r z oe k i n g e n v a n o n z e landge n oot DONDERS ( 7 9 ) d u ide l i j k i n he t l icht
geste ld ,
Deze o nd e r d r uk is e e n g e v o l g v a n het fe i t , dat a a n de p l e u ­
r a par ie t a l is krac h t e n aangr i j pe n i n d e r icht i ng
t e rw ij l op de
24
p l e ura v is c e r a l is v a n de
l on g
v a n d e inade m i ng ,
k r ac ht e n w e r ke n
i n de
r i c ht i n g v a n de u it ad e m i ng ,
Te r w ij l ge d ur e nd e de r us t ige ade mha l i n g he t
d r uk v e rsc h i l i n
d e a l v e o l e n e n d a t i n d e p le uraho l t e he t c o l l a be r e n v a n d e l o n g b e ­
le t ,
v e r h i nd e r t a nd e rz i j d s het d r ukversc h i l
t us s e n de
b u i t e n l uc ht
e n de p le urah o l te , d a t d e bors t kas z ic h g e he e l u it ze t ,
Waar he t e v e n w i c h t t usse n d e z e be id e inv l o e d e n t o t s t a nd k omt,
me t andere w oor d e n ,
z ic h
ins t e l t ,
b ij we l k l on gv o l ume he t n iv e a u v a n de r e s p irat i e
i s d us o . a .
a f hanke l i j k v a n d e g r oo t t e
pe c t i eve e las t is c he krachte n ,
b ij
is b . v .
van d e ze r e s ­
é é n v a n d e o or z a ke n ,
dat
het s ubstant i ee l l o nge mphys e e m de t h orax z ic h in i ns p irat i e s t a nd
bev i nd t
de
Dit
( 63 ) .
B i j d e ze aandoe n i ng is na me l ij k d e r e t r act ie krac h t v a n
l o ng v e r laagd ,
zodat d e t horax meer
i n i ns p irat ie s t and komt , V oor
d e pat hophys i o l o g i e van het l o ng e m physe e m zou he t
z i j n t e wete n ,
van g r oot be l a n g
b ij w e l k l o n gv o l ume rie e l ast ische krac ht e n i n de t h o ­
rax gehee l onts p a n ne n z ij n , d us waar
het e last i s c h e v e nw ic ht
l i gt
van d e t h oraxw a nd z o nd e r d e l on g ,
H i e r ov e r v i nd t men e c h t e r s le c h t s sc haarse g e g e v e ns .
c.s.
( 63 ) geve n op e e n s c hat t i ng v a n 7 0% v a n
on t s pa nne n was b i j e e n l o n gv o l ume v a n 70 à 7 9% van de
CHR IST IE c . s .
c it e i t .
(53 )
mee nd e n , d at b i j emphys e e m -pat i ë nt e n
Ook R A H N c . s .
in de bors t k as ook b i j
ont s pa nne n z i j n .
( 2 6 9 ) name n a a n ,
de gezond e me ns
PE NN ( 1 02 ) s c hatte d e
d at d e
de
ne utr a le
t h orax
t ot a le c a p a ­
e l as t i sc he
b ij d it
( 1 3 9 ) v o nd e n 5 0 à
c o�m OE
de v it a l e capac i te it .
l on g v o l ume
k r ac hte n
g e he e l
s t a nd v a n d e t ho ­
rax b i j n o r ma l e proe f pe r s o ne n op e e n l o ngv o l ume v a n 5 3% van d e
t a l e c a pac i t e it .
HEAP c . s .
701,
B ij
een
vi­
groter
l ongv o l ume zou d us d e i ns p i rat o i r e i nv l o ed va n de e la s t i s c he b o rs t ­
wand ove r gaan i n e e n e x p irat o ir e inv l oed . B i j
l i j d e r s aan lo n g e mphy­
s e e m v ind t me n in d e re ge l e e n t o t a l e l ongc apac it e i t
1 1 0% van d e n o r m ( 2 2 ) .
v a n meer
dan
He t is d us ze e r we l d e nkbaar , d a t voor a l b i j
i n s pa n n i n g de ademha l i n g z ic h b i j d e ze pat i ë nt e n z a l a f s p e le n i n e e n
g e b i e d , waar i n d e e la s t ische krachte n i n d e b or s t w a nd s y ne r g is t i s c h
me t d e e la s t ische k r ac h te n i n de l o ng e x p i ra t o ir w e r kzaam z i j n ,
Op
de b e t e ke n is h i e r v a n v o or de mec h a n i c a v a n d e ade mha l in g b i j he t em­
physee m kome n w i j h ie r o nd e r t e r ug ,
S b i e nve r k inf! . D e ze is
i n s t aat o m he t b ov e n g e noemde e v e nw ic ht
v a n k r ac ht e n te v e rs c h u i v e n in de r ic h t ing zowe l v a n
a nde r i ng v a n d e s ta t i s c he
i n - a ls
toe s ta nd , d ie daarv a n h e t g ev o l g is :
van
e x p i rat ie , Z i j v e r r i c ht d aa r b i j arbe i d . Besc h o uw e n w ij e e r s t d e v e r ­
ve r g r oot o f v e r k l e i nd
een
l ongv o l ume , d a n z ij n d e me c ha n ische v e r h oud i n ­
g e n n o g r e lat i e f e e nv o ud i g . D e i ns p i rat ie - musc u l a t u ur k a n he t e v e n ­
w ic ht v a n e last ische krac h t e n v e r sc h u iv e n
d e m i ng ,
f ig .
i n d e r ic ht i ng v a n
ina­
d e e x p i rat i e - m us c u lat uur i n d e r ic h t i n g v a n u i t ad e m i ng ( z ie
2).
25
inspiratiespieren
expiratrespieren
F' if! . 2 . S c he ma van he t e ve nw ic h t van de
p �e ura inwe r ke n. (Gewi jz if!d naar V.
krac h t e n, d ie op de
HA YEK ( 1 3 8 ) ) .
O p deze w i j z e kan d e t o n us v a n d e a d e mh a l i ngsmuscu l at uur he t thora x ­
v o l ume v o o rt d u r e nd be ïnv l oede n .
Gecomp l ic e e r d e r w or d t het mecha n i s me v a n d it g e he l e s ys t ee m ,
wanneer w ij d a ar i n o o k d e d ynam is c he as pe c t e n be t r e kk e n , m . a . w . w a n ­
neer w i j o n s e e n voorst e l l in g trac ht e n t e v o r me n , van het g e e n z ic h
i n e n o m d e l o n g a fs pe e l t g e d urende d e a d e mha l i ngs b e •IJe)! inJ? e n .
Ge­
d ur e nd e d e i nade m i n g v e r r u i mt z ic h d e b or s t kas ond e r de i nv l oed v a n
h e t aans pa nne n v a n e e n de e l v a n d e ade mha l i ngs musc u l a t uur ,
z ie n d e i n t r a p le ura l e r u imte s l ec hts g e v u ld
Aange­
is me t e e n we i n i g v l oe i ­
s t o f , d ie gee n merkbare v o l umev e r a nd e r i n g e n t oes taat ,
z a l d e p l e u­
r a v is c e ra l is deze b ewe g i n g e n van de t h o r ax h o l t e v o l ge n .
Daard oor
n e e mt h e t l on g v o l ume t oe , w aa r b i j de e la s t isc he sys te me n in d e l ong
s t e r k e r w ord e n aanges pa nne n , Daard o or da a l t de d r uk
h o l t e , D e p l e ura v is c e r a l is z e t u i t .
i n de p l e ur a ­
van
de
a l v e o l i ko me n d aa r d o o r o nd e r rad i a i r e t ract i e k racht e n , z od a t de
lu­
m i na z i c h v e rw i j d e n ,
laagd ,
De e las t is c he w a nd e n
Daardoor w or d t rl e l uc ht d r u k i n d e a l v e o l e n v e r ­
waard o o r e e n d r ukve r v a l onts t a at ,
d at
h e t t oe s t r o me n
van
l uc ht n a a r d e a l v e o l e n t e n g e v o lge heeft . T i j d e ns de e x p ir a t i e g e l d t
het omge ke e rd e , De t on us v a n d e i n ad e m i ngss p ie r e n v e r s lapt . De t ho ­
rax he r ne e mt z ij n oors pr o n ke l i j ke e v e nw ichts s t a nd
de t ract ie v a n d e e la s t ische s y s t e me n i n de
t e n gevolge van
l o ng , a l of n i e t g e h o l ­
p e n d o o r e e n v e rhog i ng v a n d e t o n us v a n d e u it ad e m i ngs s p ie re n .
p le ur a v o l gt d e ze b e we g i n g , D e e l ast ische s yste m e n
v a n d e a l v e o l e n i n het b ij z o nd e r ,
De
v a n d e l on g e n
k r i j g e n g e l e g e nh e id z i c h t e c on ­
t rahe r e n , waard oor d e a lve o l a ir e r u i mt e n k le i ne r w orde n , z odat h ie r -
26
i n e e n overd r u k onts taa t , w e l k e de
l uc h t u i t de t horax d o e t we gv l oe i ­
en.
Ged ur e nd e d e
la ire d r u k ,
p i r at ie
1l us
i n s p irat i e i s d e d r uk i n d e a lv e o l e n , d e a lve o ­
l a g e r d a n d i e v a n d e b u ite n l.uc ht .
Ged ure nde d e e x ­
is d e ze d r u k h o g e r d a n d ie v a n d e b u i t e n l uc h t .
Dat de a l v e o l a i re d r uk n ie t onm id d e l l i j k e v e nw ic ht kan make n
me t d i P v a n de b u i t e n l ucht k omt ,
"l inr, i n b u i z e n behee r s e n ,
w e e rs tand ond e rv i nd t .
d oordat de s tr o m i ng
Dez e v o l g t d e phys i s c he we t t e n ,
in
v a n de
het b i j zond e r d i e v o l g e ns we l ke b i j e e n
v e rnauw i n g v a n d e l uc h tge l e id ers d e s t r o m i ng sw e e r s t a nd s t ij g t .
d e bes t uel e r i n g v a n de
i nv l oed van d e
Voor
w i l l e ke ur i ge ad emha l i ngs s p i e ­
rP n o p de w i j d t e v a n d e b r o nc h i i s d i t f e i t
b e pa l i ng v a n de s t r o m i n gs w e e r s t and k a n
d e w i j d t e v a n de
l uc h t
d ie d e st r o­
nl.
v a n gr oot b e l a n g .
Ee n
aanw ij z i n g e n g e v e n ov e r
l um i na v a n d e b r o nc h i .
Behalve de
l o ng e last ic i t e it
e n d e s t r o m i n gs w e e r s t a nd
voor de s t ud i e d e r ade mmec ha n i c a nog andere
k ome n
fac t or e n i n aanme r k i ng ,
L: o z i j n P. r k r achte n nod i g voor d e v or mv e rand e r ing v a n d e n ie t - e las ­
t i s c he w e e f s e l g edee l t e n v a n de
d raagt z i ch v i sc e us :
l o ng .
e l e rne n t e n z i j n krac hte n n od i g , d ie ,
v o or ·Ie s t rom i ng v a n d e l uc ht ,
rad ruk .
V e r d e r s pe l e n ,
te krac ht e e n ro l .
aan ,
dat de
D i t d e e l v a n h e t w e e fs e l
ge­
v oor d e ond e r l i ng e v e rsc h u iv ing v a n d e w e e fs e l ­
e v e na l s d ie , we l ke z i j n be nod i g d
'll o e t e n w orde n g e l ev e r d d o or de p l e u ­
a l t ha ns t h e or e t is c h , de t r aaghe id e n de zw aar ­
Me n nee mt e c ht e r a l g e m e e n met
ROHRER
c. s.
{ 2 83 )
i n v l oe d e n v a n be ide laat s t e fac t or e n z o g e r i n g z ij n , d at
Z i J v e rwaar l oosd moge n w o rd e n { 2 1 7 ,
2 2 2 , 2 87 ) .
Me n kan d it d ee l v a n d e l on g me c han ica
me n v a n d r u k ke n ,
k rac ht e n e n w e e rs t a nd e n
i n p l aa ts v a n i n t e r ­
o o k beschr i j v e n i n t e r me n
v a n e ne r g ie e n d us d e h oe v e e l he id arbe id bereke ne n ,
ove rw i n ne n v a n d e e l as t i s c he ,
nod i g z ij n ( 2 1 ,
44 , 5 1 ,
70,
d e v is c e uze
d ie
v oor
het
e n d e s t r o m i ngsw e e r s tand
1 02 , 2 03 , 2 04 , 2 6 9 , 2 7 8 ,
2 93 ) .
E e n de r ­
g e l i j ke e ne r g e t isc h e besc houw i n g is v oor d e b e s c h r i j v i n g v a n d e i n ­
v l oed van d e i n t rat horaca le d r uk o p d e w ij dte v a n d e l uc ht w e g e n e c h ­
ter n iet
noodzake l i j k e n
z o u d e v e r d e r e u i t ee nz e t t i nge n
no d e l oos
c o mp l i c e r e n .
De b e t e ke n is v a n p l e urad r uk ,
e l as t i s c he krac h t e n i n d e l on g ,
s t r om i ngswe e r s t and e n v is c e uze w e e r s t a nd z u l l e n in
k i n g v a n de
§
5 b i j d e bes pre ­
l o n g phys i o l og isc he l i te rat uur nog u it v oe r i g e r worde n ge ­
ana lyseerd .
27
§2 .
OUDERE LITERA T U UR .
B IE R MER
( 2 7 ) bracht
in het j aar 1 8 70 a r g u me nt e n b i j ee n v oor
z ij n opv a t t i n g , d at het as t h ma b r o nc h i a l e ee n g e v o l g is van e e n t o ­
n is c he kramp v a n d e b r o nc h u s - m usc u la t u ur , e e n opv at t i n g , d ie s ind s ­
d i e n ve e l aanhangers h e e f t g e v o nd e n . T oc h wees h ij
er ook a l
d a t ged urende de e x p i rat ie d e b r o nc h i o l i w e r d e n v e r nauwd ,
l e e n d o o r e e n s pa s t isc he c ontrac t ie v a n
z o s c hree f h ij ,
' Me n moet er ze l fs r e k e ­
' d a t - a a ngez i e n
de
b r o nc h i o l i
w e e k e n c o m pre s s i b e l z i j n - d e z e d oo r d e e x p irat i e d r u k
v a n g e o p e nd nog mee r a f ges l ot e n w orde n ,
maar
d e b r o n c h uss p ie r e n ,
bove nd i e n d oor d e a l g e mene e x p irat i e d r u k .
n i ng mee h o ud e n ' ,
op,
n i et a l ­
hetgeen
in
p laats
b ij na g e l ij k
s ta a n met een ve nt i e lacht ige a fs l u i t i n g van d e a lv e o l i . '
zou
De e x p i ­
rat i e krac h t e n e n d e w e r k i n g v a n d e b r o nc h us s p ie r e n noemde h ij s y n ­
e r g i s t i s c h . B IERMER was t ot d e z e opvatt i n g g e k o me n , d oo r z ij n k l i ­
n isc he obs e rvat ies b i j ast hmapa t ië nte n . Er w a re n t oe n n o g g e e n ph y ­
s i o l o g ische ond e rz oe k i n ge n , e n e r w a s me t name n o g v e e l v e r s c h i l v a n
me n i ng ove r d e vraa g ,
N.
o f h e t moge l i j k was ,
d oor pr i kke l i n g v a n d e
v a g us b r o nc h us m usc u lat uur t ot c o nt rac t ie t e b r e ng e n . D e z e l aa t ­
s t e vr aag i s doo r
EI NTHOVEN
9 1)
( 90 ,
i n b e v e s ti g en d e zi n b e an t ­
w o ord d o or e e n ex pe r iment e e l onderz oe k b i j h o nd e n . Op g r o nd v a n d e ­
z e onderzoe k i n g e n s l o ot E I NT HOVEN z ic h aa n
B IERMER ove r d e b e t e k e n is v a n d e N .
b i j d e opv a t t i n g e n v a n
v a gus e n de br o nc h us mus c u la t u ur
v o or het onts t a a n v a n a s t hma-aanva l le n .
Ee n moe i l i j kh e i d
w as , d a t he t e f fe c t v a n v a g us pr i k ke l i n g op d e
z o voorb ij gaand w a s ,
h e t g e e n E I NT H OVE N
daarb i j
b r o nc h us m usc u l a t uur
aan een
s poe d ige v e r moe i ­
baar he ld t oe s c h re e f .
E INTHOVE N g a f i n Z l J n art i k e l e n b ov e nd ie n
een
b e s c h o uw i n g
o v e r d e i nv l oed v a n d e i nt rat h or ac a l e d r uk o p d e w i j d t e v a n de b r o n ­
c h us l um i na , w e lke u i t muntte d o or g r o t e he l d e r h e id ,
He t was ee n d e ­
d uc t ieve b e s c h o uw i n g , d i e s l e c h t s o p z e e r we i n i g e x p e r i m e n t e n s t e u n ­
de ,
maar d i e d oo r t a l r ij ke w a a r ne m in g e n i n l at e r j ar e n z ij n b e v e s ­
t i g i ng z o u v i nde n .
Hoewe l ze ld e n
in de
r e c e nt e l i t e rat uur
gec i ­
t ee r d , z i j n E I NTHOVE N' s ( 9 0 ) b e s c h ouw i n g e n o o k v oor o ns e ig e n wer k
v a n zo g r o t e b e t e ke n is g e b l e ke n , d a t w i j ze h ie r c it e r e n
(gedee l ­
t e l ij k i n v e r t a l i ng ) :
'Ged ur e nd e e e n mome nt van a d e ms t i l s t a nd h e e r s t i n d e a lve o le n ,
b r onc h i e n d e t rac hea ov e r a l deze l fd e ,
name l i j k
de
de
atmos f er i s c h e
s e n be i d e d r ukke n z a 1 d e verw i j d i n g v a n a l le b r on c h i b e v ord e r e n . He t
d r uk ,
t e rw i j l d e i nte r p l e ura le d r uk negat i e f is . Het v e rsc h i l t us ­
v e rsc h i l is d e s t e grot e r ,
de v er w i j d e nd e kracht
k e r naa r mate d e l on g e n ge r e k t z ij n .
d us d e s t e s t e r ­
T e r v e r d u id e l ij k i ng v a n
b ov e ns ta a nd e moge de b ij gaande graf i s c he v o or s t e l l in g
fig.
he t
d i e n e n ( z ie
3).
29
y
ult•rnli
i
.,..._.. ...-
,,----------------------------
tmrllt!tr
JN("
ttdt'lfrr"'l'•
I
I
��--........_.._
------·-····----;;;..
;,;; ;..,_ �;-.,"*
W. E I N T H OV E N . - A S T H il A
N E RVOIUII.
r>e . 3. Sc hemG VGn de trGnsaurG !e druk >n de wanden van de
luchtweeen
(316).
_./1
-- x
De w e g v a n de t rache a
naar d e a l v e o l e n w ord t
v o o r ge s t e ld d o or e e n
b u is , d ie b ij de t rachea w i j d i s e n i n d e r ic h t i n g
n a uw e r w o rd t .
v a n d e a lv e o l e n
I n d e a s v a n d e z e b u is z e l f loopt d e abc is ( OX ) , De o r ­
) of ,
d i nat e n geve n he t v e rs c h i l t us s e n d e i nt e r p l e ur a l e e n d e · i nt ra pu l mo ­
n a l e d r uk
•
krac ht e n aa n .
me t a n d e r e w oorde n ,
Is d e
me t andere woorde n ,
d e g r oot t e v a n d e v e rw i j d e nd e
i nt e r p le ur a l e d r u k l a g e r d a n d e i nt r a p u l mona le ,
is er e e n w e r ke l ij k verw ij de nd e k rac ht , d a n
v i nd e n z ic h de ord i nat e n ond e r en
in het andere geva l
be ­
b ov e n de a b ­
c is .
B i j ad e ms t i ls ta nd w orde n de d r ukv e rs c h i l le n d o or e e n
AB v oor ges t e l d , d ie e v e nw i j d i g i s aan d e x - as
l o opt ,
z od a t de v e r w i j d e nd e k racht d us b ij
r ec ht e
e n daar b e nede n v e r ­
een
be paa l d
l ongv o l ume
v oor a l l e b r o n c h i g e l i j k OA i s .
Om ons ee n v o o r s t e l l i ng v a n de v e r na uw e nd e
k r ac ht e n g e d ure nd e e e n ade mbewe g i ng t e make n ,
te r p le urale e n de
of
v e rw i j d e nd e
b e s c h o uwe n we de
in­
i n t r a p u l mona le d r uk i n e e n be pa a lde phas e v a n
de
bewe g i n g .
W e kieze n h i e rv o or gemakke l i j k he ids ha lv e e e n phase , waar i n b ij
adems t i l s t a n d de v e r w i j d e nd e kracht g e l ij k z o u z i j n aan OA.
1 . Ged urende ee n ins p irat iebewe g i ng is in i e d e r e phase de i n ­
t r a t horac a l e d r uk negat i e f . D e i nt r a p u l mona l e d r uk
ve r a l d e ze l fd e .
aan de
i s n ie t me e r o ­
Me n m a g aan neme n , d at d e z e i n d e t r ac h e a
a t mos fer ische .
Deze ne gat i v i t e i t n e e mt i n d e k le i ne r e b r o nc h i
v e o l e n h e t gr oot s t .
H e t vers c h i l t us s e n de
toe
l on g e n g e g ev e n .
is
e n i s in de a l ­
i n t r a p u l mo na l e d r uk
d i e i n d e a lv e o l e n w ord t s t e eds d o o r d e e la s t ische
OA z ij n .
ge l ij k
D e d r uk i n d e b r o nc h i w or d t e c h t e r ne gat i e f .
en
s pa n n i ng v a n d e
I n d e a lv e o l e n z e l f m o e t d e verw i j d e nde k r a c h t d us =
Deze kracht is e c ht e r g r ot e r i n d e b r o nc h i e n ne e mt v a n d e
nauwe naar d e w i j d e b r o nc h i t oe , D e t oe ne m i n g i s b i j e e n r us t i g e i n ­
ade m i ng ge r in g ,
b ij
ee n kracht i ge r i n ad e m i n g a a nz i e n l ij ke r e n k a n i n
d e f i g u ur b i j v o orbee l d d oo r d e gest i p pe ld e l ij ne n
AC en
A D w orde n
v oor ge s te l d .
2.
Ged ur e nd e de e x p irat iebewe g i n g i s i n d e z e l fde phas e d e i n ­
t e r p l e ur a l e d r uk v er hoogd ,
ve n groot .
De
i n t r a p u l mona l e d r uk i s n ie t ove r a l e ­
I n d e t rachea ka n me n deze w e e r g e l ij ks te l le n a a n d e a t ­
mos ph e r ische d r uk .
I n d e b r o nc h i is h ij
w ij d e re naar de na uw e r e t oe en is
pos it ie f .
s c h i l t us s e n d e i n t e r p l e ura le d r uk e n d e d r uk
we e r OA z i j n , D it d r ukv e rs c h i l ,
H i j n e e mt v a n de
i n d e a lv e o l e n h e t hoog s t , Het v e r ­
i n de
a lve o l e n moet
id e nt i e k me t d e ve rw ij d e nd e k racht ,
is e c h t e r k le i n e r i n de bronch i e n ne e mt v a n d e na uw e r e naar d e w ij *J
In d it
p r o e f s ch r i f t
E I N T H OV E N o v e r
wordt
de
w o r d t " i nt r a b r o n c h i a l e
i nt r a p u l m o n a l e
p l e urad ruk
d r uk
s preekt .
d r u k " geb r u i kt ,
Met
i n te r p l e u ra l e
wa a r
d r uk
bed o e l d .
31
d e re me er e n meer af . He t k a n
• 0 w orde n e n z e l f s omk e r e n ,
e e n ver n a uw e nd e krac ht v e rande r e n .
d . w . z. in
H e t a f ne me n va n d e verw i j d e nd e
krac ht is b ij r us t i g e u i t ad e m i n g g e r i n g ,
b i j kracht i g e r u it ad e m i n g
" 0
aanz i e n l i j ker e n kan i n de f i g u ur word e n v o orgeste ld d oo r AE e n AF .
AF t oont ,
F over gaat
hoe d e verw i j d e nd e kracht b i j G
in e e n v e r nauwe nd e kracht .
d us e e n ve r nauw e nd e k r ac h t .
w or d t e n verder naar
I n ve le bronc h i w e r k t
h ie r
I s d e z e v e r na uw e nde krac ht we l o o it i n
s t a a t d e b r o nc h i t e s l u i t e n ?
Omd a t e e n he ft ige u i t ad e m i ng b ij w i j d
ge ope nde g l ot t is
en
mond e n ne us s l ec hts ze l d e n v o orkomt , z ij he t o n s t oe g e s t a a n d e aan­
dac ht te ve s t i g e n op ee n v e r sc h i j n s e l ,
d a t o p tre erlt , w a n n e e r d e om­
s t a nd i g he d e n g u ns t ig z i j n voor het s l u i t e n van de b r o nc h i : w a n ne e r
m e n b i j e e n h o nd t r ac heoto m i e he e f t verr icht
t rachea is vas t ge maakt ,
e n de
rat ie bewe g i nge n z oa ls b i j
hoe s t e n o f h l a f fe n .
in de
e e n e i g e na a rd i g ge 1 u id �e h o orrl ,
H i e r h i j w o rdt s oms ,
z oa ls versc h i l l e n d e ond e r z o e kers w aarsc h i j n l i j k
w aa r ne me n ,
canule
ma akt h e t d ie r v a a k o n m i d d e l l i j k na d e o p e ­
p l o tse 1 ing
a l hebbe n
als of
kunnen
een
d e v e r o nd e rs t e l l i n g , d a t h i er rl e o nr x a a k
v � n he t ge l u id
za l w o rd e n i n d e vorm van b l oerl o f s l i j m ,
dat z i ch h i e r hee ft v e r ­
k l e p d ic h t s l oe g ,
O nw i l l e k e ur i ng ond er.l oekt me n d e tracheac a n u l e
in
gev ond e n
zame l d . Wanneer men t ev e r g e e f s z oe k t , is het i n hoge m a t e waarsc h i j n ­
l ij k ,
eh!.
d a t me n t e make n had m e t e e n p l ot s e l i n g s l u i t e n v a n de b r on­
'
'Be g r i j pe n w ij e e n ma a l g oed ,
h oe d e b r o nc h i
d oor de
inad e ­
m i n g v e rw i j d e n d oor d e u i t ad e m i ng v e r n a uwd w ord e n ,
dan
n ie t moe i l i j k va l l e n , d e w i j ze van ad e mhal e n van d e
a s t h m a- l ij d e r
t e l ee re n kennen.
Want
zij n door
d e werking
zal
het
d e r o nw i l l ek e u r i g e
b ronch iaa l -s p ie re n d e b r o nc h i a a nz ie n l ij k v e r nauwd , d a n za l d e l i j ­
d e r g e no od zaakt z i j n , he n d o or d e w e r k i ng z ij ner w i l l e k e ur ige s p i e ­
r e n t e ve rw ij d e n . De
inadem ing z a l d ie p e n
kracht ig m o e t e n
w a nt hoe d ie pe r d e ins p i r a t o r ische s t a nd is ,
h oe krac ht i g e r de
z ij n ,
des t e gr ooter i s OA ;
inad e m i ngsbewe g i n g w or d t u i t gev oerd , d e s te me e r
nad e r t d e l ij n d e r d r ukve rs c h i l l e n t ot AD .
De u i t ad e m i ng moe t o p ­
pe rv l a k k i g z ij n e n we i n i g krac h t i g , w a n t h o e m i nd e r
d e i ns p i r at o ­
r is c he s t a nd v a n d e n t h or ax ged ur e nd e d e u i t ad e m i n g
a fnee mt ,
t e g r o ot e r b l ij f t OA ;
e n hoe m i nd e r krac h t ig
de
des
u i t a d e m i n g w or d t
u it g e v o e rd , d e s t e meer n ad e r t de l i j n d e r d r u kv e rs c h i l le n t o t A B .
E e n h e f t ige e x s p irat ie z o u h ie r e e n n ut t e l oaze
versp i l l ing
v a n kracht e n z ij n , '
E INTHOVEN kwam op g r o nd van d e ze t he oret is c he b e s c h o uw i n g e n
t ot d e c o nc l us ie , d a t h e t a s thma b r o nc h ia le g e k e n me r kt
d oor e e n i ns p i r a t o i r e i n p laats van d o or e e n
moet
zijn
e x p irat o ir e d y s p noe ,
Moge l i j k h e e ft d e ze c onc l us ie e r t oe b ij ged ra ge n , d at z ij n h ie r b o­
ve n aangeha a l d e b e s c h o uw i nge n ove r d e w ij d t e van
32
de l um i n a v a n d e
b r o ne b i in de l ite rat uur ove r he t a s thma
n ie t d ie aandacht kre ge n ,
we lke z i j achteraf ongetw ij fe ld verd ie nd e n . In h e t kort was z ij n r e ­
d e ne r ing a ld us . Ast hma pat i�nt e n z i j n dys pno is c h . E e n kracht ige u i t ­
ad e m i n g vers t e r kt b l ij kbaar d e dyspnoe .
Aangez ien n i e t kan
w or d e n
aange nome n , dat de asthmapat iënt op ond oe l mat ige w ij z e ademha a l t , kan
d us de ex p irat i e n ie t met abnorma le kracht word e n u i t gevoe rd en moet
b i j ge v o l g de dyspnoe ins p irat o ir z ij n . He t is t e ve rwac ht en , dat de
as thma pat ië nt ze lfs t i j de ns d e ex pira t ie z i j n ins p irat i e s p i e r e n aan­
s pa nt , om d e ex p irat ie te r e mme n en zod oende d e intrat hora c a le d r u k
ged urend e de ex p irat ie l a a g houd t , waard oor e e n c o l l aps van d e l uc h t ­
wege n wordt v e r med e n ,
E INTHOVE N h e e ft d oor z ij n w e r k
d e opvatt ingen
van
n i e t a l l e e n e e n be l angr ij ke ex pe r imente le s t e un ve r le e nd ,
B IERMER
maar bo­
ve nd ie n e e n theoret isc he u itbre id ing gege v e n .
Z ij n t ij d ge noot , de k l i n ic us TALMA ( 3 1 6 , 3 1 7 ) , w i j dd e e nke le
j a r e n l a t e r een be l angwe kkend art ike l aan de onts taa ns w i j z e van
de
be nauwdhe id en het p ie pe n t ij dens d e aanva l le n van as thma bronc h ia ­
l e . H ij maakte ond e r s c he id t ussen de zogenaamde s ib i l e r ende rhonc h i ,
e e n hoog e n f ij n p i e pe n , d a t b ij aus c u l tat ie me t d e s te t h os c oop b o ­
v e n d e long e n wordt ge hoord e n het
' g ie r e n ' . S ib i l e r e nd e rhonchi zou­
d e n a fkoms t ig z ij n uit de k l e ine r e bronc h i . Z ij z ij n mees t a l s l echts
op enke le p laats e n t e hore n e n w is se l e n s t e r k van plaats tot p laats .
He t g ie r e n daar e nte gen is z ow e l b ov e n de t rachea a l s bove n de
rax l inks e n rec hts voor en ac hte r ge l i j ke l ij k t e hor e n .
t ho­
He t is ook
op e n ige a fs ta nd va n d e pat iënt hoorbaar . Het hee ft overa l hetz e l f ­
de kara kt e r e n h e t verand e r t o p al le plaat s e n
ge l ij kt ij d ig o p
de ­
ze l fd e w ij ze , Deze verander ingen z ij n of s pontaan of me n kan ze waa r ­
ne men b ij het opene n van de mond , h e t uits t e k e n v a n de t o n g , b i j d-e
v e rand e r ing van d e s ne l he id v a n d e ad e mha l i ngsbewe g i ngen e nz . Daar ­
uit moe t men c o nc l ud e r e n , a ld us TALMA , dat het g iere nde ge l u id
moge l ij k in de bronc h io l i kan onts taa n , d oc h
in de grotere l ucht w e ge n ,
z ij n oors prong
on­
v ind t
of we l in de pharynx of larynx , in de t r a ­
c he a o f m is s c h ie n i n e e n hoofd b r o nc h us .
BAMBERGER ( 5 )
vroeger v e r onder s te ld , dat het ast hmat isc h g ie r e n
had
reeds
in d e s t e ms p l e e t
z o u ontstaan. PARROT ( 25 1 ) b e s c h r e e f ' d e s s i f f le ments très - sonores
ayant pour s ié ge l e s v o ies s upér i e ures d e la res p irat i o n .
ZWAARDE ­
•
MAKER ( 3 1 6 , 3 1 7 ) v o nd e c h t er in same nwe r k ing met TALMA , dat ged ure n­
de de as t h ma t is c he bena uwdhe id de s t ems p l e e t
in he t a l g e me e n
geope nd is e n pas b ij h e t a l le r l a ats te d e e l van d e ex p i ra t i e
w ij d
word t
ges l o t e n . TA LMA werd e r d oor ZWAARDEMA KER op geweze n , dat ged urende
e e n a s thmat ische b e nauwdhe idsaanval de t rac hea ged ur e nd e de uitade ­
ming e e n a l ge mene v e r nauw ing o nd e r g ing , t e rw ij l VAN HOEK ( 3 1 6 , 3 1 7 )
zag , dat d e acht erwand i n het l umen u it pu i lde .
TALMA kon d it late t
beves t ige n . Hoewe l TALMA b l ij kens d e d oor h e m gec i t e e rd e l it erat uur
33
op de hoogte moet z ij n gewee s t v a n de opvat t ingen van E I NTHOVEN ove r
h e t pass ieve karakter v a n d e r g e l ij ke ver na uw in ge n v a n de bronch i aa I ­
boom gedurende d e e x p i rat ie , nam h i j t oc h aan , dat deze e e n gevo l g
moes t e n z ij n v a n de werk ing van de s p iere n in d e pars me mb ranac e a .
B l ij kbaar v i e l h e t h e m n i et o p , dat e e n i nb oc ht ing v a n de me mbra­
ne uze wand van de t r ac he a door contrac t ie va n de g ladd e s p i e r e n , om
mec ha n is c he redene n a l , hoogst onwaarsc h i j n l i j k w as . H ij mee nde ove ­
r i gens , dat deze v e r na uw i ng v a n de t r �c hea n i e t de oorzaak kon z ij n
van de as t hmat is che dys pnoe. I mmers bootste h ij deze v e r na uw i ng na
b ij e e n me ns e l i j ke trac h e a , b ij obd uc t ie v e r krege n , d oor de wand e n
t e c ompr imeren , t ot d at d e u it e i nd e n v a n d e kraa kbee ns pange n tegen e l ­
kaar lage n , d a n b lee k he t l ume n s lechts tot Q , 7 à 0. 8 cm d iame t e r
t e z i j n ver nauw d . D it was v o l ge ns he m onvo ld oende , om de b e na uwd he id
te k unne n ve r k lar e n . De voornaams te oorzaa k va n de dyspnoe moe s t dan
ook v o l g e ns TALMA g e le ge n z ij n in e e n vernauw ing van rte larynx bo­
v e n de g l ott is . He t was wede rom ZWAARDEMAKER , d ie d it het eerste
vas t s t e ld e. Deze waar nemingen z ij n moe i l ij k met e l kaar i n ove r e e n ­
st emming te brenge n . I mmers wanneer b ove n de s tems pleet e e n aanz ie n l ij ke vernauw ing ged ure nde de ex p irat ie zou bestaa n , e e n vernauw i ng,
zo s te r k , dat d eze de oorzaak zou z i j n van de be na uwd he id b ij het
ast hma , dan is het moe i l ij k i n t e z ie n , hoe VAN HOEK , ZWAARDEMAKER ,
en TALMA ( 3 1 6 , 3 1 7 ) me t de k e e l s p iegel konden waarnemen, d at geduren­
de de gehe le e x p i rat ie de g l ot t is w i j d geope nd was , terw i j l de mem­
braan van d e t rac hea in he t l ume n uitpui lde . De ve r k lar ing van deze
parad ox moet waars c h ij n l ij k w ord e n gezocht in he t fe i t , d at TALMA ook
e e n ree ks waarne mingen deed b ij nor ma le proe f pers one n , waaronder h ij
ze lf ( 3 1 8 ) , d ie het p ie pe n van as t hmapat ië nte n kond e n nabootse n . Nu
kan me n d it d oe n op ee n w ij ze , zoa ls d oor STRÜBING (3 1 0 ) is aangege ­
ven e n d ie h i e r ond er verder u i t v oe r ig za l w orden be s proken, maar het
is ook moge l i j k , e en op he t a s t hmat isch p ie pe n s t e r k g e l ij ke nd ge l u id
voor t te bre nge n door c ontract ie van de s p ie re n in he t b ove ns te dee l
van de l arynx . H e t l ij k t ons niet onwaarschij n l i j k , d at ZWAARDEMAKER
z i j n waarne m i n g e n omt rent de v ernauw ing van het bov e ns t e
de e l
van d e larynx heeft verr icht b ij � � n van d eze norma le pr oe f personen.
W ij verme ldd e n reeds , dat TALMA had aange t oond , dat gezonde
pers onen i n staat z ij n , w i l le ke ur ig het ast hmat is c h p ie pe n t e imite­
ren. H i j was t o t d eze obse rva t ie gekome n v ia d e waa r ne m i ng , dat d e
mee s t e as thmapat ië nte n b u iten hun aanva l l e n h i e r t oe i n staat wa re n .
Hij nam t e ns l ot t e nog waa r , dat d e b ij d it w i l le ke ur ig as t hmat isch
p ie pe n geobs e rveerde vernauw i ng van de l uchtwegen secret ie van s pu ­
t um kon veroorzake n . G e z onde proe f pe rs onen , e n i n nog s t erkere mat e
pers onen met ' gevoe l ige l uc htwege n , d ie la nge t ij d as thma - aanva l ­
le n nabootste n , kregen s poed ig afsche id i ng van s p utum. D e pij n , we l ­
k e d oor deze pe rs one n i n d e pharynx , d e larynx e n d e trachea werd
gev oe l d , vatte TALMA op a ls e e n a nd e r bew i j s van d e s c had e l i j ke i n34
v l oed van derge l ij ke v e r na uw ing e n op de wand e n . O p g rond v a n deze
waar ne mingen en overw e g i ngen was TALMA d us tot de conc l us i e ge komen ,
dat de as thmat ische dyspno e , het e x p ira t o ire piepe n en missch ie n ook
de s l i j msec ret ie ge v o l ge n wa re n van e e n pat holog ische we r k ing van
w i l le ke ur ige s p ie re n , waartoe h i j ook de mus c ulat uur van d e bron­
c h iaa l boom rekende . H i j schre e f : 'De d ia gnos e , dat ast hma e e n ne uro­
s e is , b e t e e ke nt n ie t me e r , dan dat he t een gev o l g is v a n abnorma le
w e r k i ng der bewee gze n uwen op d e s p ie re n der ade mha l ingswe r kt u ige n .
H ij verb ond h ieraan de log ische c onse quent i e , dat h e t d a n ook moge ­
l ij k moest z ij n , d o or oe f e n i ng e e n i nv l oed t e n g oed e op deze w i l le ­
k e ur ige s p i e r e n e n daarmee o p het ast hma uit t e oe f e ne n .
H i e rd oor
w e rd h i j één d e r gr ond leggers v a n de behand e l i ng v a n het as thma me t
b e h u l p van ade mha l i ngs gymnas t ie k .
P . STR ÜB ING ( 3 1 0 ) herhaa lde d e onderzoe k i nge n van TA LMA met
gezonde pr oe fpers onen en as t hmapat i� nt e n en beves t i gde , dat het b ij
b e id e n vaa k ge l ukt , om het p iepend e x p ir i u m van de asthma-aanv a l t e
i m itere n . H i j g a f ze lfs e e n voorschr ift , om h e t aan lere n van
deze
asthmat isc he ademha l i ng t e vergema kke l ij k e n .
Dit v oorschr ift b l e e k
ons b ij e igen ond e rz o e k ingen zo b r u ikbaa r , d a t w ij he t h ie r in z ij n
gehee l ( in ver t a l in g ) laten v o l g e n : Men leert de ge forceerde e x p i ­
ratiebe w e g i ng v a n d e asthmapa t it! nt waars c h i j n l i j k h e t g e ma k ke l ij kste,
wanne e r me n na e e n k orte ins pirat ie het hoes t e n s lechts eve n inze t ,
rt e hoestbewe g i ng n ie t gehee l tot s tand laat kome n , maar d irect i n
aans l u it ing d aaraan krac ht ig pers e nd e n ver l e ngd u itademt . W i l me n
de ad e mha l i ng van de as thmapat ië nt imitere n , d a n moe ten deze ex pira­
t iebewe g inge n wor d e n v oortgezet t ezame n met korte i ns p irat ie s . Het
op de j u iste w ij z e uit voer e n van deze exp irat ies vere ist e nige oe ­
f e n ing .
STRÜB ING b e s chree f v e rd e r , hoe asth m ap ati ën t en , d ie op deze
w ij z e w i l le ke ur ig p iepend e x p ir e ren , een ben auwdhe id s aanv al k unnen
k r ij g e n , d ie z ij dan n ie t me e r w i l l e ke ur i g kunne n ond e rd r ukke n . Z ij n
ond e rzoek b ij gezonde n verr ichtte STR ÜB I NG v oorname l ij k b i j med ische
ad e mha l ing
s t ud e nt e n . E é n van he n , d ie de patho log ische p i e pe nde
zeer freque nt oe fe nde , beme r kte na e n ige weken k r iebe l i n de ke e l
e n hoes t pr ik ke l , z o vaak h i j d it d e e d . Deze versch i j ns e l en werde n
ge le id e l i j k inte ns iev e r e n trad e n b ij de oe f e n ingen s te eds v r oe ger
op, E r ontw ikke lde z ich een ver koudhe id en een c atarrh van de gro­
t e l uc htwege n , T ij de ns z u l k een bronc h it is me rkte d e proe fpersoo n ,
d at h ij n u o o k zond e r h e t te w i l le n ex pirat o ir g in g p i e pe n . Na e e n
ha l f j aar trad p l ots e l ing midde n i n de nacht e e n hev i ge as thma-aan­
va l op. N u g in g d e proe fpersoon j u is t aandacht besteden aan een nor­
male ad e mha l ing , waarb i j voora l he t pe rse nd e x p ir ium w e rd v e r med e n .
V o or a l t ij d ens v er koudhede n t r ad het path o l og ische ade mtype echter
s t eeds weer op. He t d uurde wel een j aar , voordat d e ne i g ing h ie r t oe
ge he e l v e rdwenen was . Verder kon STR ÜB I NG evene e ns de waarneming v a n
35
TALMA bevest ige n , dat �e pat h o l og is c he expirat iebewe g inge n b ij g e ­
z onde n l e idden tot de e x pe c t ora t ie van ger inge hoeve e l heden s l ij m i g
s p ut um. I n h e t b ij z ond er was d it he t g ev a l , wanneer e r t e ve ns e e n
c a tarrh van d e l uc htwe gen bes tond .
STRÜB I NG verzette z ic h e c ht e r tegen de verk lari ngsw i j z e v a n
TALMA , waar d e z e mee nde , dat d e g ladde s p iere n van d e luchtwege n
w i l l e ke ur i g konden w orde n v e r nauwd , H ij s t e lde d aartege nov e r , dat de
ge forc e e rd e e x p i rat ie bewegingen door d r uk de b u igzame bronebi zou­
den vernauw e n , in het b ij zond e r wanne e r het s l ij mv l ies door catarrh­
a le onts t e k in g gezwo l le n was , STRÜB ING v ond de hypot hes e van de s pa s ­
mus van de bronchusmus c ulat uur d a n o o k overbod i g . H i j mee nde , dat
e e n abnorma l e f unc t ie va n de w i l l e ke ur ige ademha l in g smusculatuur het
o nt s t aan va n a s t hma - aa nva l le n onder psyc h ische inv l oed e n v o l le d i g
ve r k laren k on ; o o k h e t z o p l o ts e l inge b e g i n v a n s ommige as t hma-aan­
v a l le n kon op deze w ij z e , zo mee nde h i j , word e n ve r k laard .
I n e e n b oe k 'Ueber Asthma und s e i ne Behand lung ' , waarvan i n 1 9 1 7
reeds d e tweede druk versc he e n , gaf SAENGER ( 2 87 ) e e n ge c omb i ne erde
psyc h is c h - s omat ische z ie nsw ijze op het ont s taan van as tbrna-aan­
va l le n , Deze z oude n word e n u i t ge l okt d oor l ic hame l i j ke of ook we l
d oor psyc h ische oorza ken, d ie dit gemeen zoud e n hebbe n, d at z i j , on­
afhanke l ij k v a n he t fe it of z ij e e n as thma - aa nv a l opwe kt e n of n ie t ,
e e n s t oo r n is van d e ad e mha l in g zoud e n geven, Hun as thma - ve r oorzaken­
de w e r k ing berus t op de 'vorasthm�t isc he Atmungs s t ör unge n
Als
hype r ­
voorb e e ld v a n d e rge l i j ke l ic hame l ij ke inv loeden noemde h i j :
secret ie i n de brone b i door i nademing v a n mee lst of , hoogs tand van
h e t d iaphragma bij l iggende houd i ng of b ij het ge br uik van koo l z uur­
houd e nde drank e n , l ichame l ij ke inspa n n i ng , sterk hoes t e n , n iezen e n
l ache n , Ook e mot ione le inv loed e n zoud e n de ademh a l ing verande re n . D e
aandacht van d e pat ië nt zou o p d e pat h o l o g is c he ade mha l in g w orde n
geves t igd , A ls voorwaarde l i j ke r e f l ex zou hype rsecret ie i n d e bron­
e b i k unne n optred e n , De pat i ë nt zou overmat ig angs t ig w orde n en a ls
gev o l g h iervan e e n abnorma l e s ne l le en d ie pe ademha l ing kr ij ge n ,
waarb ij de long e n w orde n opge b lazen e n d e k le ine l uc htw e g e n w orden
d ichtged r ukt . SAENGER verwees h ierb i j naar het werk van TALMA en
STRÜB I NG . Is ee nmaa l op deze w ij ze e e n aanva l t ot s t a nd ge kome n , da n
z ij n later s teeds onbe la ngr ij ker aanle id ingen v o ldoende o m e e n as t h ­
ma-aanva l t e voors c h i j n t e roepe n , zo mee nde h ij ,
•,
SAHLI ( 2 9 0 ) had soortge l ij ke opvat t i nge n . H i j me e nde , dat de
v e r k lar i n g van de ne rve uz e i n v l oede n b ij het ast hma moest e n w orde n
gezoc ht in een verhoogde pr i k ke lbaarhe id van het ade mc e nt rum. B i j
het as thma bronc h i a le z o u pr ima ir e e n s t e nos e re nde bronc h i t is be­
staan. D e d aard oor ve roorzaakt e dyspno e , a lsook de nerv e uz e c o ns t i ­
t ut ie e n acc id e nt e l e opw ind i ngst eestand e n zoud e n e e n s ne l le e n d ie ­
p e ad e mh a l i n g veroorzak e n , waarbij de l uc htwe ge n ged ure nd e h e t ex 36
p ir ium mechanisch zoud e n w orde n gec ompr imeerd . Deze a ute ur verme ldt
eve ne e ns , d at asthmapat ië nte n o p verzoek e e n expiratoir e s t r idor
kunne n opwe k ke n , d ie z ic h in n i e ts van d e vers ch i j nse l e n b i j e e n
asthma - a a nv a l o nd e r s c he idt , D e l oc a l is a t ie v a n d e bronc h ia le c om­
pre s s ie zocht SAHL I evena ls SAENGER ec hter i n d e k l e i nere l uchtw e ­
g e n z ond e r d aarvoor ar gume nt e n te noemen,
In 1 93 7 gaf CLARKSON ( 5 6 ) een fraa ie beschr i j v ing van wat hij
noemd e de ' ar b itrary re f lex re inforee me nt of b r o nchospa s m ' b ij asth­
mat ische k i ndere n . D it phenome e n zou i n meerd e re of m inde r e mate b ij
a l le asthma pat i ë nt e n voorkome n , d oc h z e ld e n aanwez ig z ij n b ij het
ontbre k e n van 'pub l ie k ' , D i t e x press ieme c han is me maakt gebr u i k van
de w i l le keurige ad e mmus c u la t uur : 'Wanne e r d e pat iënt in aanwez ig­
he id van angst i ge fami l i e led e n de nadruk w i l leggen op het v eront­
r us t e nd e van z i j n t oe s t a nd , dan kan h i j w i l l e ke ur i g de w e r k i n g van
de acces s o ir e ad e mha l ingsspieren versterken. De s te r noc le id omas t o i ­
de i zwe l le n me t nad r u k , de s choud er s word e n naar v o r e n geworpe n , de
w e rv e lko lom s t e rk geb oge n e n de borstwand met d w i ngende nadr uk ge ­
c ompr ime e rd tegen e e n r ig ide middenr if . ' Ter i l l ustr at i e beschre e f
CLARKSON e e n 1 7 - j ar ig e j ongen, e en ast hmapat iënt , d ie r us t ig e n zon­
der bena uwdhe id lag te s lapen. Toen hij d oor d e s c h r i j v e r we rd ge­
w e kt , nam h ij oge nb l i k ke l ij k de bovenbesc hreven houd ing aan. Er was
l u id p ie pe n , D e l i ppen werd e n s t e r k cyanot isch. Na e e n sche rpe r e ­
p r i ma nd e ont s pande d e pat iënt z ic h e n de cyanose e n he t p ie p e n v e r­
dwenen,
D e waar neming, dat as t hmapa t ië nte n op verzoe k w i l l e ke ur ig e e n
aanv a l k unne n naboots e n , w e r d v e rd e r bevest i gd ( 82 ) , doch ove r igens
v indt men in de j are n na de medede l ing van STR ÜB ING we i n i g of gee n
b ij d rage n van i nt e r n g e ne e s k und i ge z ij de t ot het prob l e e m van he t
aand ee l van c ompr es s i e van de l uchtweg e n d oor e e n verhoogde intra­
t horac a l e d r uk v oor d e benauwdhe id en he t p iepen b ij ast hma b r on­
c h ia le , Het w ar e n n u vooral kee l - , neus - e n oorarts e n , d ie n a het
invoeren van d e br onchoscoop waarne mingen dede n , d ie onze k e nn i s van
de b r o nc h us c ompres s ie bij he t a s thma b r onch ia le aanz ie n l i j k hebbe n
uitgebr e i d ,
37
§ 3 . BR ONCHOS CO PISCHE LITERA T U UR .
H e t b r o nchosc o p i s c h o n d e r z o e k
he e f t
in de l o o p d e r j a r e n i n
d e h a nd e n v a n v e l e ond e rz oe k e rs be l a n g r i j ke b i j d r agen
g e l e v erd t o t
d e ke n n i s v a n d e pat hophys i o l og ie v a n h e t ast hma b r o nc h ia l e .
Z oa l s
iedere methode v a n o nd e rz o e k h e e ft de b r o n c h os c o p ie z ij n nad e l e n e n
b e per k i ng e n . O p he t t e r r e i n v a n het w e t e ns c ha p pe l i j k
b r on c h os c o o p z i j n d i e o . a .
na te gaa n ,
ge l e g e n in h e t f e i t ,
me t
de
h oe gr oot de i n v l oed v a n d e aanwez ighe id van h e t i ns t r u ­
ment o p de f un c t ie v a n d e
l uc h t w e g e n i s .
d o or v e l e n w or d t t oege pas t ,
neemt .
werk
dat het moe i l ij k is
Ook de
a na e s t he s i e ,
d ie
kan i nv l oe d he bbe n op h e t g e e n me n waar ­
Zo z o u met name het u i t e r l i j k v a n h e t s l i j mv l ies d oo r rle l o ­
c a l e anaes thes ie k un n e n v e ra nd e r e n .
Daarte ge n ov e r s t a a n d e be l a n g ­
r i j ke v o o rd e l e n , d i e de d i rec t e obs e r v a t ie v a n de l u c h t w e ge n te b i e ­
d e n hee f t .
D e b r o nc hosc o o p maakte he t n i e t a l l e e n mog e l i j k , d e t oe s t a nd
v a n het s l i j mv l i es t i j d e ns de a s t hma-aanv a l l e n
i ns pe c t ie t e be s t ud e re n ,
maakt .
Deze me t h od e g a f o o k e e n be t e r i nz ic ht
h e t t a a ie s e c r e e t ,
o p hope n .
e n daa r b u i t e n
d o or
maar ook p r oe fe x c is ies w e r d e n moge l i j k g e ­
dat z i c h b i j as t hmapat i ë n t e n
i n d e b e t e k e n is
in de
van
bronch i kan
Z i j d r oeg ve rde r b i j t o t d e d i f fe r e nt ië l e d iagnos e t e n o p ­
z ic h t e v a n a n d e r e t oe s t a nde n ,
rl i e o p a s t hma ge l i j ke nde
ge r u i s e n met.
aanva l le n v a n b e n a uwd he id k o nd e n v e r oorzake n . V o l g e ns s ommige s c h r i j ­
v e r s z o u de b r onc h os c o p i e b i j e r nst ige s t a t us as t h mat ic us o o k
r a pe ut is c h be l a ngr ij ke , s oms
( 1 7,
60,
68,
1 88 ,
1 90 ,
200,
the ­
le v e ns reli ct e nd e be t e ke n i s k un n e n he bbe n
239,
263 ,
3 15 ,
326 ,
333 ,
336,
351 ) .
V o or ons vraags t uk i n t e r e s s e e r t het b r o nc hos c o p i s c h ond e rzee k
ons
in de e e rs t e p l aa t s ,
omd at het de moge l i j khe id b i edt ,
de m o t o ­
r ie k v a n rl e l uc ht w e g e n ged ur e nde e e n a s t hma - a a nva l d ir e c t te obs e r ­
v e re n ,
V o l l ed i g he i d s h a l v e z u l l e n w i j e c h t e r
in d i t overz i c ht v o oraf
k o r t s a me nv at t e n , we l ke a fw i j k i n ge n d o o r d e br onchos c o o p
bij as t h ­
mapat i ë nt e n z i j n waar g e n ome n
200 ,
(71 .
97,
1 15 ,
1 60 ,
1 90 ,
196,
25 2 ,
327).
1.
V"erand er in;en van he t s l i jm v l i e s .
Deze z i j n s t e r k v a r iabe l ,
z odat me n
g e e n be paa l d
bee ld ty­
p is c h v o o r he t as t h ma b r o nc h i a l e ma g n o e me n ( LELL ( 1 9 0 ) ) . H e t i s i n ­
t usse n n ie t a lt i j d gehee l d u i de l i j k ,
i n h o eve r r e d e aanwe z i g he id v a n
l uc h tw e g infec t ie e n/of e mphys e e m b ij d e o nd e rz o c h t e
d e z e v a r iab i l it e i t h e b b e n b i j g edrage n .
pat i ë n t e n
tot
He t s l i j mv l ies kà n , b u it e n d e
aanva l le n , e e n ge h e e l normaa l as pec t h e bbe n .
V e e l a l is
het echter
o o k d à n r o od , ge zw o l l e n e n oedemat e us . T ij d e ns d e a a nv a l l e n z i j n d e ­
z e a fw i j k i nge n me e s t a l s t e r k u i t ge s p r o k e n ;
he t s l i j mv l ies z ie t d a n
mee r cya not is c h . D e kraakbe e n r i ng e n v a n d e t r a c he a
w or d e n
z we l l i n g v a n he t s l i j mv l i es v a a k a a n h e t o o g o n t t r o k ke n . B ij
38
door de
pa t h o -
l og isch a na t om isch ond erzoek
van proefexc is i e s u i t de bronc h uswand
t i j d e ns as t h ma - aa nv a l l e n , d i e d oor a l lergenen werd e n ge provoc ee rd ,
h lee k de zwe l l i ng voorna me l i j k te z i j n veroorzaakt d oor oedeem e n
hyperae m ie , ge l oc a l i s e e rd i n 1le l a a g t us s e n d e g l adde s p i e r e n e n he t
kraakbe e n ( 2 5 2 ) .
D e zwe l l i ng e n de r o od h e id k unne n d i f f uus a a nwe z ig z i j n ; s oms
z i j n z i j echter s l echts op é é n of e nke le p laatse n gevond e n ,
in ge ­
l oca l ise e r•le laes ie s , we l ke s oms me t urt icar ia verge l e k e n z ij n . H e t
voor k ome n van e e n b le e k s l i j mv l ies ( 1 2 9 ) a ls voor he t as thma kar a k ­
ter ist ie k be e l d wor•tt d o or ande r e n ( 1 90 ) op grond va n e e n groot aan­
tal waarne m i nge n ontke nd .
De c ar i na e n de a nd e re vertakk ings p laat s e n v a n de bronc h ia le
b oom k unnen d oor de zwe l l ing s t e r k z i j n v e rbreed , t e rw ij l de l umina
zeer aanz ie n l ij k v e r na uwd kunne n z i j n .
2.
Ve r • c h i j�se t e n v� n h yb e r • e c re t ie .
He t bronchus lumen is zeer vaak met secreet gevuld . S oms is
d i t wate rdun vocht , d a t in grote hoevee lhede n u it d e d ie pe r e bron­
ebi l i j kt op te we l le n . Vaak ook zag men, voora l in d ie geva l l e n ,
waar b ij d e i nd ic a t i e t ot b r onchosc opie o p therape ut ische grond e n was
geste l d , omd at me n hoopte d aardoor s l i j m te k unnen verw i j d e r e n , e e n
z e e r taa i s e c re e t , waarvan d e c ons i s t e nt i e ze l fs met r ubber i s ve r ­
ge l e k e n . D i t z a t d a n z o vas t in de l u m i na , dat verw i j d e r ing d o or a f ­
z u ige n onmog e l i j k b l e e k , zodat he t me t andere mec ha n ische h u l pmid­
d e l e n u i t de l um i na moest word e n g e t r o k ke n . D it s put um s l oot de l u ­
m i na , ve e l a l in de vor m van a f g ietse ls , a f . Daarnaast vond me n ook
s l ij m in de vorm van d rade n e n v l ie z e n in he t l ume n u i t ges pa n ne n of
a ls k l ompj es of meer v la k ke a l of n ie t ge loc a l iseerde bes lage n op d e
wand e n , Na he t verw i j d e ren v a n d e z e me mbranen b le e k he t as pe c t v a n
het d aar ond e r l i gge nde s l i j mv l ies n iet van het ove r ige s l ij mv l ies t e
ond e rsche i d e n .
Verand e r in; e n v a n d e 1110 tor i e k van d e '•Xl nd e n van de bronc h i a te boolll ,
De waarne m i nge n , d ie h ie r op b e t r e k k ing hebbe n , z u l l e n i n v e r ­
b a nd m e t h e t grote be lang , d a t z ij v oor o ns ond erzoek hebb e n ,
mee r
gede t a i l leerd w ord e n bes proke n . Z i j z i j n gede e lt e l ij k reeds van vr ij
o ude d atum, waar b i j w i j he rhaa ldel i j k get roffen word e n d oor de m i ­
n u t ;.e uze beschr i j v ingen van d e z e oudere o nd e r z oe kers .
PIENIAZEK ( 254 ) vond b ij t rache os c o p i e , dat i n de gezonde
t rachea b ij i nad e m i ng een verw i j d ing en b ij uitad e m ing e e n v e r na u­
w ing te z ie n was , Hetz e l fde g old v oor de l um i na van de b r o nc h i , we l ­
ke h i j bro nc hos c op is c h obs e rveerde .
I n de meer per i phere b r o nc h ustakken b le k e n deze r e s p ir a t o ire
schomme l i nge n v o ora l b ij d ie pe ad e mha l ing nog d u id e l ij ker . He t d u i ­
d e l i j ks t v o nd h ij d e v e r a nd e r i ngen i n de t rachea b ij k le i ne k inde -
3.
39
r e n , b ij w i e na ee n langd ur i g gebr u i k van ee n t racheot omie c a n u l e d e
trac heawand vers lapt was , Voerden deze k i nderen pers e nde arf e mbew e ­
g ingen u i t , d a n werd de t rachea t ot e e n zeer nauwe , h a l v e maanv or mige
s p l eet , d oordat de ac hterwand s t erk in het l ume n uit pui ld e .
PIE NIAZEK v e r r ichtte a ls eerste een ' obere Trac heos kop i e ' i n narc o­
se ged ure nde een as t hma - aanva l b ij een 2'� - j ar ig k i nd .
H i j vond een
s t erke rood h e i d en zwe l l ing van het and ers te dee .1 van d e t rachea ,
van de b i furca t ie e n van de t oe gangen t ot de b e id e hoofd bronc h i . Over
het a l of niet aanwez ig z ij n van ee n e x pirat o i re c o l laps van tra­
c hea e n hoofd brone b i b ij d it k i nd l ie t PIENIA Z EK z ic h n i e t u lt . hoe ­
we l h i j e e n ex p irato ire v e r nauw ing van de grote luc htwegen onder i n ­
v l oed va n d e ve rhoogd e in trat horac a l e d r uk b ij h e t asthma bronc h i a ­
l e we l v a n b e t e k e n is acht te voor d e vererge r i ng va n de aanv a l le n ,
waarvan h ij d e pr ima ire oorzaak echter zocht i n e e n zwe l l i ng van het
s l i j mv l i es .
F LETCHER- INGALS ( 1 05 ) be s t udeerde in 1 9 05 bronchosc opisch de
ka l iberschomme 1 ingen van de trachea e n br a nc h i . B ij e e n twe e j a r i g
k i nd zag h 1 j t i j d e ns d e verw i j d e r ing van e e n vreemd l i chaam , zeer
s te r ke s c h omme l ingen i n de d iameter van de hoofdbrone b i e n hun v e r ­
ta kk inge n , d ie b ij ins p i rat i e we l t w e e k e e r z o w ij d werde n . O o k d e
t rachea v e rtoonde derge l i j ke r e s p irat oire beweg i ng e n , B i j v o lwass e ­
n e n waren d e bewe g inge n van de t rac hea n ie t d uid e l ij k ,
he t ge e n h i j
t oeschre e f aan de grot e re s t ev ighe id v a n het kraakb e e n . B ij e e n hond
kon h ij z e eve neens waar neme n . H ie r werden ze b e l n v loed d oor door ­
s n i j d i ng e n pr i k ke l ing van de vag i , Daar gegevens over het re s p ira­
t ie pa t roon van het proe fd ier ontbre ken, z ij n u i t deze proe v e n ov er de
i nv loed van d e nervus vagus g e e n c onc l us ies te t re kke n .
I n 1 906 g a f VON SCHRÖTTER ( 2 9 9 ) e e n d u id e l i j ke b e s c hr ij v i ng
van de i nv loed van de res pirat iebew e g i ngen op de w ij d t e van de bron­
c h iaa lboom , z oa l s h ij d ie d oor de bronchoscoop kon waarneme n . B ij
r ust i ge ad e mha l i ng v ond h i j b ij vo lwasse ne n geen respiratoire s c hom­
me l inge n van de d iameter van t rachea en bronc h i . B ij s ne l le , d ie pe
resp irat iebew e g ingen daare nte ge n s t e lde h ij b ij i ns p irat ie e e n v e r ­
w ij d i ng e n b ij e x p irat ie e e n ve r nauw ing v a n de g r o t e l uc htwegen vas t .
D eze werd e n d o or hem bes c hreve n a ls be hor e nd b ij het norma le bee ld .
In de t r ac hea e n hoofdbronc h i b le e k daarbij v ooral de m em br aneu­
ze ac hterwand d u id e l ij k r e s p irato ire v ormverandar i ng t e o ndergaan ,
T ij d e ns de i ns p irat ie werd deze uit geboc ht , t ij d e ns de ex pirat i e in­
g e b oc h t , waardo or het lume n t ot een dwarse s p leet of halvemaanv orm ig
w e rd vernauw d , I n s ommige geva l le n zag h ij he t l ume n z ic h ze l fs ge ­
hee 1 s 1 ui t e n .
B ij k i nd e r e n e n b ij v o lwasse n pat iënten me t emphys e em o f met
een hyperae m is c h en gezw o l le n s l i j mv l ies b le ke n deze r e s p ir a t o ire
bewe g ingen in s te r ke r mate aanwez i g . B ij hoes t e n war e n zij het meest
40
u i tgesproke n ,
V ON SCHR ÖTTER v e r k laarde deze resp irat o ire beweg ing v a n d e
l uc htwegen a ls een pas s ie f g e v o l g v a n schomme l ingen i n d e i nt ratho­
racale d r uk , d ie t ij d e ns de ex p i rat ie zeer hoge waard e n , v o l g e ns
z ij n schatt ing t ot 1 5 0 mm Hg , kon bere i ke n . H oewe l h i j gee n ervaring
had met het ond erzoek van as thma pat iënte n t ij de ns e e n aanv a l veron­
d e r s t e lde hij , dat d e e x p irat o i r e ve r na uw ing van d e grote l uc htwegen
bete ke n i s had voor d e ast hmat isc he d ys pnoe ,
H i j zag verd e r hoe t ij d e ns e e n ex p irato ire hoes tbewe g ing d e
bronc h ieë n naar b ov e n w e r d e n gedrong e n , t e rw ij l de trachea i n de
l e ngter icht ing we rd v e r kort .
Van grot e bete ke n is z i j n ook z i j n w aar ne m ingen over d e v e r ­
a nrl e r inge n van het s l i j mv l iesaspe c t t i j de ns geforcee rde ui t ad e m i n g
e n in he t b ij zonde r t ij d e ns hoe ststote n , Er ontst ond daarb i j e e n i n ­
t e ns ieve r ood he id e n v e rhoogde g lans van d e muc o s a , voor a l aan d e
car ina e n de v e r t a kk i ngsp laats e n van d e bronc h i , d ie na e nk e l e nor ­
ma le ad emha l inge n w e e r v e rdwe e n , B ij bronc h it is waren deze ve rand e ­
r i nge n s t e r ker uitge s pr o ke n . N a e e n re e ks hoeststote n kwam e r b ij de
uit mond i ngs p l aats e n der branc h l e e n d us d a n i ge zwe l l ing van het s l ij m ­
v l ies t ot s t and , dat daardoor de l uc ht s le c hts met moe ite u i t d e a l ­
v e o l a ire geb ieden k o n ontw i j ke n .
BRÜNINGS ( 3 9 ) maakte g e b r u ik van korte b ronc hos c ope n , we lke
d o or de larynx i nge b racht tot i n het orale dee l van d e t rachea r e i k ­
t e n , Aan d e ora le z ij d e w a re n deze bronc h oseopen d oor e e n venster
afges lot e n . Z i j war e n voorz i e n van een z ij b uis , waardoor de pat iënt
kon ad eme n . D oor deze af t e s l uite n , was he t d us moge l ij k , de i nwe r ­
k i ng van v e rsc h i l le nd e d r ukverhoud ingen o p d e w i j dt e van het t ra ­
c hea l ume n t e b e s t ud e r e n , Me t e e n overe e nk oms t ig instr ument w e rd d e
mot or iek v a n de r e c h t e r hoofd bronc h us ge obse rveerd . Met d it a p paraat
deed BR ÜNINGS ond e r z oe k i ng e n b ij personen • ) , b ij w ie de bronchos c o ­
p ie gema k ke l ij k was u i t t e v oere n .
A l lereerst k o n w orden vas tges te ld , d a t h e t l ume n van de t r a ­
c hea e n van d e grote bronc h i ook b i j s t e r k pos it ie v e , r e s p , negat i e ­
ve , intrat horac a le d r uk n ie t duide l ij k ve randerde , wannee r de z i j ­
b u is werd afges lot e n , waard oor het t rache a l umen was afges loten v a n
de buitenwere l d ; e e n t oes tand d us , overee nkome nd me t d ie b ij ges l o ­
t e n g lott is .
W e rd b i j e e n pat i ë nt , d ie me t kracht een e x p irat i ebewe g i ng
i n het afges l ot e n instrument maakt e , e c h t e r p l ot s e l ing de z ij buis
ge opend , dan zag BRÜN I NGS ogenb l ikke l ij k de u it mond inge n van d e bron*J
ze
d at
Ve rdere
g e g e ve ns
pe r s o n e n
het
d os c o p i e
h ie r
kon
we r d e n
ov e r
n i et
n o r ma l e
het
aa nta
v e r me l d ,
B R Ü II J M G S
I
a d e mme c h a n i s me n
e n d e e v e n t ue I e
1)91
betrof,
d ie
d i a g nose
s c h reef
me n
b i j
van
ec ht e r
i e d e re
de­
we l ,
e n­
w a a r ne me n .
41
c h i na uw e r w o r d e n ,
t e r w i j l e e n c o l l a ps opt rad v a n h e t o nd e r s t e d e e l
v a n de t rachea v oo r name l i j k t e n gev o l ge v a n h e t u i t p u i l e n v a n d e mem­
b r a ne uze ac h t e rwand
i n het
l u me n .
Ee n d e r ge l i j k k l e i n e r word e n v a n d e
t e rw ij 1 d e b r o n c h o ­
l u m i n a d e r l uc h t w e g e n nam
d e z e onde r z oe ker e v e ne e ns waar b i j h o e s t s t ot e n ,
s c o o pb u is he t s l u i t e n va n de g l o t t i s v e r h i n d e r d e .
T e rw i j l b i j v o l w a s s e ne n
hij
r us t ige ademha l i ng
r e s p i rat o i re s c h omme l i nge n v an
d e d i am e t e r
l uchtwe g e n w e r d e n waar g e n o me n ,
w as d i t b i j
der
nauwe l i j k s
k r aa k b e e n h o u d end e
k i nd e r e n e e n rege l mat i g
o pt r e d e nd v e r s c h i j nse l , d a t v o l ge ns d e z e s c h r i j ve r s a menhangt m e t d e
ge r i nge s t ij f h e id v a n d e w a nd v a n d e k i nd e r l i j ke b r o nc h iaa l b oom . E e n
a nd e r gev o l g v a n d e z e b u igzaa m h� id van d e wand w as o o k , d a t t i j d e ns
de b r o n c h osc o p i e k i nd e r e n vaak nog me t e e n l u i d e t oo n kond e n
ten ' ,
w a n nee r de br o nc h os c oop de g l o t t is
al
g e pas s e e r d
' h oes ­
was .
D it
h oes t ge l u i d ontst o nd d a n d oor e e n p l otse l i nge e x p i r at o i re afs l u i t i ng
v a n d e l uc h t w e g e n .
O e ve r k l a r i n g v a n a l d e ze v e r s c h i j nse l e n
h e t e f fect v a n d e
e b i . Z i j n he l d e r e t he o r e t i s c he
rne 1 dd e n (
g r ot e
l i j ne n d i e v a n
§ 2)
BRÜN I NGS
in
v o lge n d a n o o k
in
z oc h t
i n trat horac a l e d r u k o p d e t r Rc hea e n
.
u i t e enze t t ingen
g r ot e b ro n ­
I<: I NT HOVEN ( 9 0 , 9 l ) , d i e w i j reeds u i tvoe r i g v e r ­
Ook w a n ne e r de res p i r a t o i r e k a l i b e r v e rande r i n g e n b i j de r us ­
t i ge ade mha l i ng van d e v o l w ass e ne z o ge r i ng z i j n , d a t z i j
c h osc o p is c h ond e rz o e k nauwe l i j ks z i c h t b aar z i j n ,
BAR IÉ T Y c . s ,
( 1 6 ) t o c h nog
reg istreren
ba l l o n ne t j e i n d e l uc h t w e ge n ,
d oor het
inbre nge n
waarvan me n d a n d e
ge n r e g i s t r e e r t me t e e n t a mb o ur v a n
MARE:Y
Hoe s t e r k de bewege l i j khe ld van d e
bij
bron­
k a n men z e v o l ge ns
van een
v o l u me v e r a nd e r i n ­
l uc htwe ge n kan z i j n , d a a r ­
ov e r g e e ft o o k he t r e c e n t e ov e r z icht v a n D IETZ E L ( 7 8 ) ee n goe d e
in­
verande r i ng v a n d e
het
druk.
Deze o n d e r zoe k e r m a a k t e e e n ged e t a i l lee rde s t ud i e v a n de vorm­
hoes t e n .
l uc h t w e g e n t i j d e ns d e u i t d r i j v ings p hase v a n
B i j d e n ie t - kraakb e e n h o ud e nde l uc htw e g e n , d i e u i t e r aard n ie t
v o o r b r o n c h os c o p is c h o nd e rz o e k t oe g a nke l i j k z i j n ,
z i j d i g e c o mpre s s i e aan , waa r b i j d e r onde v o rm
D e v o r m v a n d e kraa k b e e n ho ud e nde
aa n t a l ter p l aatse aanwez i g e kraakbeen p l aa t j e s ,
t oonde h i j d e
a f ha nke l i j k van het
ovaa l o f
i nd r ukwe k k e n d e v e r na uw i n g aa n , d i e d a a r b i j
in
I n d e re ge 1 s c h u i f t
t ie v a n d e k r aa kbe e nve r s t e r k i n ge n , d ie b i j
(z i e
voor a l a a n
i n t r a p u l mona l e h r onc h us t a k ke n o p t r e e d t ,
t a i ls v a n deze v e r a nd e r i ng e n b r a c h t h i j
§
1),
De
de­
v e rba nd me t J e l oc a l i s a ­
anat o m i s c h o n d e rz oe k wa­
d aarb i j h e t k r a a kb e e n ­
s t u k , d a t d e s c h e r pe r a nd v a n he t os t i um s t e unt ,
na a r b i n ne n ,
het os t i um n ie t a l l e e n s p l e e t v or m i g w o r d t v e r na uw d ,
42
( mee s t a l
Met beh u l p v a n d o o r d e b r onc hos c o o p o pg e n ome n f o t o ' s
d e os t i a d e r g r ot e
re n gev o nd e n
al­
i n t r a p u l mo na l e b r onc hus t a k k e n d aa r ­
e n t e ge n b l e e k o p i e d e r n i v e a u w e e r w a t and e rs ,
d r ie - ) h oe k i g ,
nam h i j e e n
bewaard z o u b l i j v e n .
d o c h ook
z od a t
tra-
c heawaarts w or d t omge b og e n ,
d u id e l i j ks t e t o n e n ,
b r o nc h i t is ,
h ij
De f ot o ' s , d ie d eze v e rs c h i j ns e l e n
z i j n a f k oms t ig
van
pat i ë nt e n
Wat b e t re ft de obse rvat ies van d e
pat i � n t e n m e t a s t h ma e n e m p hys e e m ,
met
he t
c h r o n i s c he
ka l i b e rve r a nd e r i ng e n
z i j e r a l l er e e r s t a a n h e r i n ­
3 1 7 ) r e e d s i n 1 8 9 8 me t b e h u l p v a n ee n l a ­
.
r y n g os c oop h i j as t hmapat i l! n t e n e en e x p ir a t o i r e v e r na uw i n g van d e t r a ­
neerd ,
d a t VAN HOE:K
c h e a waarnam,
(316,
w e l k e o n t s t ond d o or het
a c h t e rw a nd in het
O o k E:PHRA I M ( 95 )
vond b ij 2 k i nd e r e n
c h i t is res p i rat o i r e bewe g i nge n
o nd e rz o e k ,
i n b oc h t e n v a n d e
memb r a ne uze
l u me n .
met as t hma t i s c he b r on ­
v a n d e b r o ne b i
b ij b r o nc h osc o p is c h
B i j vo l w as s e n l i j de r s a a n b r o nc h i t is v ond h i j t i j d e ns ge ­
f or c e e rde ad e mha l i n g e n b i j h oe s t e n e e n v o l l e d ige afs l u i t ing van de
b ro nc h us l um i na ,
KE I PE:R ( 1 75 ) v e r r ic h t t e b ij
e e n as t hmat ic us b r o nc h os c o p ie e n
v ond daa r b ij b e h a l v e s t uw i n g e n z we l l ing van he t s l ij mv l i e s r h y t h m i ­
s c he c o nt r ac t i e s van e e n b r o nc h us ,
' , , s o m a r k e d as t o t e r r i fy one ' ,
O e s c h r i j v e r v e r me l d t n i e t , o f d e z e rhy thm i sc h e co n t rac t i e s sy n c h ro o n
v e r l i e p e n met d e ad e mha l i n g ;
hij
i nt e r p r e t e e rde z e a l s s pa s me n , d oc h
gaf daarvoor geen b e w i j z e n ,
R . M.
LUKENS
( 2 0 0 ) v e r r ic h t t e b r onc h os c o p i e b ij as t h ma pa t i ë n ­
t e n ged urend e d e a a nva l e n b e s c h r e e f d a ar b i j ee n s t e r ke ex p ir a t o i re
c o l l a ps van d e t r ac h e a ,
k i ge v o r m ,
I n d e z e gev a l l e n had
d o or d a t z owe l de
h e t l umen e e n d r i e h oe ­
l a t e ra l e w a nd e n a ls de membra n e uz e ac h ­
t e rwa nd t i j d e ns d e e x p i r at i e i n h e t l ume n we rde n u i t g e b oc ht . B i j e e n
pat i ë nt , b i j w i e d e b ro n c h os c o p i e t i j d e ns e e n e r n s t ige b e na uw d h e icts ­
aanva l ve r r i c h t w e rd ,
ming,
d e ed d e z e s c h r i j v e r e e n
mer kwaard ige waa r n e ­
H e t i nb re nge n v a n d e b r o nc h osc o o p w a s b ij z onder moe i l i j k ,
om­
dat ged ure nde i ed e re ex p i ra t ie de t ra c he a t e l ke ns tot e e n nauwe d r ie ­
h oe k i ge s p le e t w e rd a fges l ot e n , z odat he t i n b re n g e n v a n h e t i ns t r u­
m e nt a l l e e n ged ure nd e d e i n ad e m in g mog e l i j k was , O e t r a c �e a was d a n
w i j d g e o pe nd ,
B ij
d e r d o orges c h ove n ,
i e d e re i nad e m i n g we rd d e b r onc h osc o o p n u w a t v e r ­
t o tdat d e c a r i n a b e re i k t was . D e d ys pnoe b l e e k n u
p l o ts e l i ng g e he e l v e rdw e ne n e n d e pat iënt ad e md e v r i j , z o l an g d e w a n ­
d e n van d e t ra c h e a w e rd e n o nd e rs te und d o o r d e b r onc hos c oo p , Oe b r o n ­
e b i name n n l .
gee n d e e l aan d e ze e x p i r a t o ir e c o l l aps ,
B i j e e n v ie r d e pat iënt had h e t l ume n de v o r m
maa n ,
H e t a r t i k e l b ev a t h ie r v a n o o k d u ide l i j ke
MOORE
(227)
n o e md e h e t v o o r komen
l a ps b ij 3 va n d e 2 7 pa t ië nt e n ,
van e e n
ha lve
a f b e e l d i n gen ( f i g , 4 ) ,
v a n t r a c h e o b r o nc h i a l e c o l ­
d i e d o or he m b r onc hosc o p i s c h w e rd e n
o nd e rzoc ht .
CLERF
(59,
6 0 ) v ond e v e ne e ns b ij as t hmapa t i ë n t e n e e n e x p i r a ­
t o ir s amenva l le n v a n t r a c he a e n h o ofd b r o n c h i ,
waa r b i j h e t l ume n d e
v or m v a n e e n h a lve maan o f van e e n d r i e h o e k k r e e g ,
B ij
e n ke l e
van
z i j n pa t ië nt e n v e r t o o nd e n o o k d e i n t r a p u l mona l e b r on e b i e e n v e r na u 43
w i ng ged u r e nd e d e e x ­
p i ra t ie e n e e n v e rw i j ­
d i ng ged u r e nd e d e i n ­
s p ir a t i e . D e z e e x p ir a ­
van de
t o i r e c o l l a ps
was g e d u ­
l uc ht w e g e n
r e nde e e n a s t h m a - a a n ­
v a l i n v e rs t e r kt e ma­
c
t e aanwe z ig .
Deze ond erzoe ­
ker me e nd e o o k de on t ­
s t aans w i j ze t e k un n e n
v e r k l a re n va n d e p i e ­
we l ke
pe nde ge r u i se n ,
me n b i j as thma pat i ë n ­
t e n v a a k reeds o p a f ­
s t a nd k a n
waar n e me n .
dat
H i j mee nd e ,
van de
pe rse n
d oor
het
l uc h t
g e r i m ne l d e
s p l e e t v or m ige
bron-
c h us l ume n , w a a r v a n d e
h ov e nd i e n met
w a nd e n
8
de ­
ze ont s t on d e n d o or h e t
D
f if! . IJ . E-çp ira t o ire trac heave rna wvinf! b i j
pa t iè"nte n me t as t hma e n e m ohysee m in d e
v orm v a n e e n d r ie hoe k (A ) o f van e e n ha � ­
u e maan ( C} , naar L YKENS ( 2 00 ) .
rl i k muc o i ll s e c r e e t bed e k t ware n .
Ook d e z e s c h r i j v e r z oc h t d e o o rzaa k van d e l uc h t we gve r na uw i ng
in e e n v e r h oogd e
i n t ra t horaca l e d r uk .
DA I L Y e n DA I L Y ( 6 6 ) besc hrev e n , h oe h e t i n b r e n g e n van d e b r o n ­
s te r k
e b as c oop b i j e e n v r o uwe l i j ke ast hmapa t i � n te
ri nor e e n e x p i rat o i r e c o l laps van •Je t r a c h e a .
i ns p i r i n111 was het
i n b re n ge n moge l ij k
w e rd
g e h i nd e rd
A l l e e n ged ur e nd e
het
en o o k dan k os t t e d i t moe i t e ,
omri a t rl e v e r n a uw i ng o o k t i j d e ns d e i ns p i r a t ie b l e e f b e s taan , z ij het
m i nd e r s t e r k .
d oo r d e
ri e
H e t s a me nv a l l e n van d e t r achea
werd
niet
b e lnv l oe d
loca le a pp l ic a t i e v a n ad r e na l i ne e n c ocal ne . Ee n c o l l a ps v a n
i nt r a p u l mona l e b r one b i k o nd e n d e ze s c hr i j v e r s n i e t w a a r n e me n .
W . B . FA ULKNER ( 1 00 ) s ug ge r e e rd e aan e e n d r ie t a l as t h mapat i ë n ­
t e n a fw i s s e l e nd aange name e n o naange name s i t uat ies e n b e s c h r e e f , h oe
hij d a ar b i j d o o r d e b r o ne b as c o o p de b r o ne b i
resp.
w ij d e r en na uw e r
z a g w o r1le n .
B i j as t h mat i s c h e k i nd e r e n v ind e n V . LOON c . s .
e e n e x p irat o i r e v e r na uw i ng v a n de t rachea
maa n ,
( 1 96 )
e v e ne e ns
i n de v or m v a n e e n h a l v e
e e n d r i e h o e k o f e e n /\ .
Deze s c h r ij v e rs kwa m e n op g r o nd v a n h u n b r onchoscop is c h e waar ­
ne m i ng e n b i j 1 00 as t hma t is c he k ind e re n , v a n w i e e r 3 6 in m e e rd e r e o f
m i nd P r e mate e e n ex p i rat o ir e t r acheac o l l a ps v e rt oonde n , t o t d e c o n 44
c l us ie , d at d i t v e r s c h i j n s e l vo o r a l voo r kwam b i j p a t i ë n t j e s ,
h e t a s t h ma k o r t e r d a n e e n j aa r aanwe z i g was
b i j w ie
( 6 0% ) , t e g e n s l ec h ts b ij
2 2% van d i e gen e n , b i j w i e h e t lan g e r d a n 5 j aa r aanwe z i g was .
Het z o u v o o r he t
v e r n a uw i n g v a n de g r ote
i n z i c h t i n d e b e t e ke n i s
v a n d e mecha n i s c he
l uc h t w e g e n v oo r het o n t s t a a n v a n as t hma-aan­
va l l e n van d e g r oo t s t e be t e ke n is z ij n , ind i e n z o u k unne n w or d e n
ves t i gd ,
be ­
d a t ind e r d aad v o ora l b i j h e t be g i n v a n het a s t hma d e ze c o l ­
laps he t v e e lv u ld i g s t o nt s t aa t ,
He laas
late n
d e g e ge v e ns v a n
de
s c hr i j ve rs gee n s t a t i s t i s c he s i g n i f i c an t i e be r e k e n ing t oe ,
Het o p t r e d e n v a n d e e x p i r a t o i r e
t r a c h e ab r onc h ia l e c o l l a ps is
d o o r ve l e a nd e r e ond e r z oe kers b e v e s t igd
15 6 ,
1 62 ,
177,
1 90 ,
191 ,
1 92 ,
327,
( 2,
66,
333 , 349) ,
71 ,
99,
13 1 ,
155 ,
a l b l i j k t e r v r i j ve e l
versc h i l van me n i ng t e b e s taa n ove r he t oorzake l i j k mec ha n is me
van.
A l d e ze ancte r z oe k e rs v o l s t ond e n
er­
me t v is ue l e w a a r ne m i n g e n be ­
s c hr i j v i n g van het h r o nc h os c o p is c he b e e ld .
ANDREWS
( 2 ) deed e e n po­
g i ng t o t r e g is t r a t i e v a n ka l i b e r v e r a nd e r i n ge n v a n de l uc htwe ge n d o or
m i dd e l v a n e e n s o o r t mee t pass e r met s t o mpe punte n , d i e d oo r d e b r on ­
c h os e a a p w e rd
i ngeb r a c h t . o e bew e g i ng e n va n d e
ge r e g is t r e e r d ,
t ez a me n me t e e n t ho rac o g r a m .
w ij z e 9 pa t i ë nt e n ,
pas s e r p unt e n w e r d e n
Hij
o nd e rz oc h t op d eze
waa rvan er 2 l e d e n aan as t h ma en 4 aa n e mphys e e m .
D e a l d us ge me te n d o o r s ned e v a n de t r achea b i j t w e e e mphys e e m pat ië n ­
t e n v a r i e e rde t i j d e ns r u s t ige ad e mha l in g v a n 2 5 t ot 2 1 mm r e s p .
2 8 t o t 2 6 m m . T i j d e ns het hoes t e n w e r d d e d o o rs ne d e
van
v a n d e t r achea
v a n een a s t h mapat i ë n t v e r n a uwd v a n 2 5 tot 12 mm en b i j 2 e m phys e e m ­
pa t i ë nte n van 2 5 t ot 2 2 mm r es p .
v a n 2 2 t ot 1 2 mm . De re c ht e r h o ofd ­
b ro nc h us v a n e e n a s t hmapat ië n t v e r n a uwde z ic h
t i j d e ns r us t ige u i t ­
ad e m i n g v a n 1 1 t ot 7 mm e n b i j 2 e mphys e e m pat i ë n t e n
res p .
van 12
v a n 9 t o t 7 mm
tot 1 1 mm. D e r e c h t e r hoofrtbr o nc h us v e r na uw d e z i c h v a n
D e bewe g i n g e n
van
b r o nc h us w a nd e n t h o r a x w a nd w a r e n n i e t s t eeds g e he e l s y nc h r o o n ,
1 1 t ot 9 mm b ij e e n hoes t e nd e e mphys e e mpat iënt .
d oc h
c 1 us i e t r e k k e n .
h i e r u i t k a n men z o nd e r me t i ng v a n d e
i n t r a t horaca le d r u k
v a n b i j z o net e r b e l a ng Z I J n o o k d e waar ne m i nge n
v a n d e Zw i t s e r s e a nct e r z oe ke r W YSS ( 3 4 9 ) . W YSS v o nd
me t R USS I b i j e e n pa t i ë nt
e n c o nc l us ie s
in s a me nwe r k i n g
i n e x t r e e m s t e r ke s t at us as t h mat i c us g e d u ­
r e nd e h e t ex p i r i um e e n b i j na v o l led ige c o l l a ps van d e
l e b r o nc h i ,
ge e n c on ­
i n t r a p u l mona­
a ls o o k v a n d e t rac h e a , waar b ij ct e par s me mbranac e a van
de t r a c he a en van rte h o ofdb r o ne b i ge d ur e nd e d e e x p i r at i e
sterk
in
het l u me n u i t p u i l de n . �aar d a a r e n b ov e n deed deze a ut e ur n o g e e n t w e e ­
t a l a n d e r e b e langr i j ke waar n e m i ng e n .
i n de t ra c h e a h e t s p ut um s oms
was u i t g e s pa n ne n .
Te n e e r s t e s t e lde h i j vas t , d a t
in d e vorm
van v l iezen
i n h e t l umen
D e z e v ib reerde n ged ur e nd e het e x p i r i u m en d i t kon
p ie pe nd e g e r u is e n v e r oo r z a k e n .
I e d e r e k e e r , w a n ne e r d e hr onchosc oop
45
ov e r e e n d e r ge l i j k v l i e s h e e n g l e ed ,
e e n nuance a r me r ,
D i t w e es e r o p ,
w e r d h e t b e ke nd e
' p i e p c o nc e r t '
a ld us W YSS , d at he t p i e pe n v oor e e n
d e e l z i j n oors prong k o n h e b b e n i n d e b ov e ns t e l uc ht w e g e n .
V e rd e r bes c h r e e f WYSS ,
d at aanz ie n l i j ke e x p irat o i re
w in g e n van he t lumen v a n de b r o ne b i b i j a s t hma
v e r na u­
bronc h i a l e m e e r
r us t t e n op hyperv e n t i l a t ie d a n op s t e nose i n d e br onc h i o l i .
be­
B ij het
i n b r e n g e n van d e b r o nc h os e a a p o n t s t ond b i j a s t hmapat i ë n t e n n ie t z e l ­
d en e e n s t e r k angs t gevoe l me t hype rvent i l at i e . Hype rve n t i l a t ie b e t e ­
k e n d e e c h t e r e e n g r o ot ade mv o l ume ,
l a i re ri r uk nod i g ,
·l e n .
Daarvoor was e e n g r ot e re
a lveo­
d i e w e d e rom t ot c o mpre s s i e van de b r o ne b i kon le i ­
Vaak k o n w o r d e n v as t g es t e l d , d a t d e ade mha l i ng b i j h e t ge r us t ­
s t e l l e n van d e pat i ë nt r us t i ge r w e r d e n d aa r me e
var i at ies
werde n
i n he t ka l i h e r van d e b r o ne b i k le i ne r .
d a n o o k de
D i t i s e e n v a n de
me e s t be l a ngw e k ke nde d i rec t e waar n e m i ng e n i n d e l i t e r a t uur over een
belnv l oed i ng v a n het ka l ibe r van d e b r o ne b i
d o or psyc h i s c h e fac t o ­
ren.
O nd a n ks deze waarne m i ng e n kwam W YSS t ot d e c onc l us ie ,
dat de
z ic h t b are v e r a nde r i nge n van d e b r o nc h us l um i na b ij d e ad e mha l i n g n ie t
1 l e pr i ma i r e o orzaak v a n d e as t hmat isc he br onc h us s t e no s e
c he a - e n b r onc hus l ume n i n
H i j me e nd e n l . , eve na ls B ULLOWA
(4 1 ) ,
kon
z ij n ,
d a t v e r na uw i n ge n i n he t t r a ­
rus t ge e n g r ote s t i j g i ng va n d e s t r o m i ngs ­
w ee r s t a nd t e n gev o l g e hadd e n .
Trachea e n b r onc h i z i j n in v e r h oud i ng
t ot de be h oe f t e z e e r r u i m g e b o uw d , De t rac hea kan v o or o ngev e e r 4 /5 e
� e e l z i j n a f g e s l ot e n ,
v o ordat d at
i n r us t t o t dys p noe le id t ,
REG L I ( 2 7 1 ) k o n vas t s t e l le n b i j e e n pat i ë nt ,
a d e n o o m het
l u me n v r i j w e l v o l led i g a fs l o o t ,
pos td i pht e r is c he tracheas t e nose d e ed W YSS
b ij
B ij
wi e
een
z oa l s
e e n t r ac he a ­
pa t i ë n t e
me t
( 3 4 9 ) e e n ove r e e n koms t ige
waa r ne m i ng . W YSS b es c ho uw t d a a r o m de bronc h us - en t rac hea c o l l a ps als
een s e c unda ir ve rsc h i j ns e l .
De ad e mbe l e mme r i ng
b ij
het as t h ma
is
v o l g ens h e m n i et he t gev o l g van d e c o l l a ps van d e g r ot e b r o nc h i , maar
d e c o l l aps van d e b ro neb i i s v e e l e e rd e r het ge v o l g van e e n v e rh o o gde
w e e r s t a nd
i n de br o nc h i o l i ,
nauw i n g in d e g r ot e
zo s c hr e e f h i j ,
Op d e vraag,
o f de v e r ­
l uc h tw e g e n t i j d e ns d e as t h ma - aa nv a l d us p r i m a i r
of s ec un d a i r o n t s taat , i s o p g rond v a n deze w aa rn e m i n g en nog g e e n a n t ­
w oord te geve n .
W i j k o m e n o p d i t b e l angr i j ke a s p e c t t e r ug na de b e ­
s c h r i j v i ng v a n h e t e ig e n o nd e r z oe k .
E e n i n t e ressante b i j d ra ge t ot d e p a t h ophys i o l o g ie v a n d e pa ­
r ies memb r a na c e a is o n l a n g s ge l e v e rd d oor de waarne m i ng e n van HERZOG
( 155 ,
156) .
D eze o nd e rz o e k e r nam 1 6 geva l le n waar v a n pat i ë nt e n me t
as t hma t o id e b ro nc h i t i s, b ij w i e z i c h e m phys e e m ont w i k k e ld e ,
e e n mass ieve e x p i rat o i r e i nvag i nat ie van de acht e rw and
c h e a e n v a n d e h oo f d br o ne b i b e s t ond .
b le e k ,
B i j b r onc h os c op is c h o nd e r z oe k
dat d e p l o o i e n i n l e ng t e r ic h t i ng , w e l ke n o r ma l it e r i n d e pars
memb ranac e a a a nw e z i g z ij n ,
b ij
deze pat i ë n t e n ontbrake n . D i t zou v o l ­
gens d e z e a ut e ur w ij z e n o p ee n d e g e ne ra t ie van d e s ub m uc e uz e
46
w a ar h i j
van de tra­
e l as -
t is c he veze ls van d e t rachea e n grote b r onch i . Het l umen van de t r a ­
c he a w e r d s oms t o t e e n nauwe s pl eet gereduc e erd , t e rw i j l b i j and e r e
pat iënt en geen l ume n mee r k o n worden gez ien.
De pat iënt en vert oon­
den t ij de ns h un benauwdhe id , d ie in aanv a l len verergerd e , een l uide
s t r idor g e d urend e de e x p ir a t ie e n s oms ook aan het beg in van de in­
s p irat i e . B ij het be tasten van de kraakbeenr ingen van d e t rachea me t
de b r onch os e aap b l e e k , d a t deze e en normale c o ns istent ie had d e n . D e
s c h r ij ver mee nde , d a t de invag inat ie moe s t worden ve r k l aard , d oordat
een ve rhoogde intrat horac a l e d r uk b ij deze pat iënten inwer k t e op e e n
pars membranac ea , w a a r i n het e last isc h a pparaat
gedegene r e e rd was .
B l ij kbaar verkeert de musc u lat uur h iervan b i j het as t hma bronc h i a le
( a lt hans b ij deze pat iënt e n ) niet in s pas me , z oa ls men vaa k aanne e mt ,
immers dan z o u e en d erge l i j ke invaginat ie niet moge l i j k z ij n , a ld us
mer kt e d e z e sch r i j v e r op ( 1 55 ) .
De ve rnauw ing v an t rachea e n hoofdbrone b i z ouden v o l gens d e ­
z e ond erzoe k e r e e n extra be l e mmer ing v o r me n
s o mmige as t hma - e n e mphyse empat iënt e n ,
v a n d e ade mha l ing
we l ke z o
bij
t ot dre ige nd e as ­
phyc t ische t oe s t ande n aanle id ing kan geven.
De invag inat ie z o u ook de oorzaak kunnen z ij n v an moe i l i j k t e
onde r d r uk ke n hoestaanv a l le n , d oordat d e aanraking van v o o r - e n ach­
t e rw and v a n de t rachea t ij dens de c ompr ess ie
e e n hoest p r i kke l
kan
geven o p s o or t ge l ij ke w ij z e a ls e en v re emd l ic haam .
Verder nam HERZOG ( 1 5 6 ) w aar , dat ze lfs b ij
één dezer pat iënten e e n e x p irat o ire inb ocht ing
open t h orax b ij
van de
wand o pt r ad , De v e r k lar ing h ie rv a n werd gez ocht in
w e r king van de s ne l le luchts t room op de wand
NOULL I - e ffect ( z ie ook
§ 5).
M. a. w.
membraneuze
e en aanz u igend�
( 1 5 5 , 15 6 ) ,
een BER ­
er moet re kening mee w orde n g e ­
houden, d a t e e n vernauw ing v a n de l uc htwege n n i e t steeds behoe ft t e
b e r us t en op e e n druk van b u it e n , d oc h d a t d e ze
vernauwing evene ens
kan ontstaan door e e n z u igwer k ing aan de b innenz ij de ,
van groot be lang voor het inz icht in de bet e ke n is van de 'w i l ­
le k e ur i ge ' ade mmus c ulat uur v oor d e w ij dt e van l uc htwegen is ook
de
waarnem ing ( 1 5 6 ) , d a t de e x p i rat oire v e r na uw ing van t rac hea e n bron­
ebi b ij deze pat iënt e n mee s t a l s lechts z ic htbaar is ,
pat iënten ond e r locaa l anae s t he s ie e n d us b ij v o l
ind ien men d &
bewustz ij n
b r on­
c hosc opisch ond e rz oe kt . B ij onde r z oe k in narc ose , waarb ij de w i l le ­
ke ur ige ade mmusc u lat uur met c urare i s u itgesc hake ld ,
len van de membrane uz e wand na uwe l ij ks z ichtbaa r ,
is het u i t p u i ­
of ont bree kt ge ­
hee l .
B i j é é n van d e z e pat iënten beschr e e f d e c h i r ur g N ISSEN ( 23 6 )
e e n p last ische operat ie . T ij d e ns d e ing r ee p
meende
hij
t e k unnen
vas ts t e l l e n , dat de t racheamembraan abnormaa l s la p was . Ze was z on­
der e nige krachts ins panning met ho t p ince t te bewege n .
De
t r ac he a
47
was s t e r k a f ge p lat ,
k ond e n de u i t e ind e n
haa kj es
d e me m­
zodat de d oorsnede op e e n boog g e l e e k ;
d o or de t racheac a n u le
braan w e rd
d ic ht b ij ee n ge b rac ht w ord e n .
d u id e l i j k u it g e r e k t .
Me t k le ine
gema kke l ij k
kraakb e e ns pangen
v a n de
D e ac h t e rwand v a n d e t rachea werd me t
e e n b ot tr a ns p l an t aat v e rs t e r kt .
HERZOG
( 1 5 6 ) heeft o n l a ng s de res u l t a t e n van d e z e o pe r a t ieve
behand e l i n g b i j een 4 - t a l pat ië n t e n u i t v oe r i g be s c hreve n . R e e ds t ij ­
d e ns d e ope r a t ie zou b i j é é n pa t i ënt ,
b i j w ie he t BERNOULL I -e ffect
e e n rol v a n b e t e ke n is zou heb b e n ges pe e ld ,
v a n de
e e n v e rb e t e r i ng
ademha l i ng z i j n vas t g e s t e l d d o or de a nae s t h es is t .
Ook d e a nd e r e pa­
Na de
t i ë n t e n z o ud e n d oor d ez e i ng r e e p aanz ie n l ij k z i j n ve rbet erd .
b r o nc h o ­
operat ie was d e t racheas t r id or in de r e ge l ve rdwe ne n . B i j
sc op is c h e n R ö n t g e n o log is c h n a - onderzoe k b le e k d e e x p i r a t o ire
nauw ing v a n d e l uc htwe g e n s t e r k afge nome n ,
aanva l l e n ware n eve nee ns v e rd w e ne n ;
ver­
De he v ige be nauwdhe idB­
d e l o ng f unc t ie v e r b e t e rd e ,
zo­
6 maand e n , 3 maande n e n 2 maan­
d a t de pa t i!! nt e n , d ie me r e nd e e ls t ot a a l i nva l id e ware n gewe e s t , b l i j ­
ke ns d e nac ont r 8 le na res p .
3 j aar,
de n weer we r kzaamheden k o nd e n hervat te n ,
b ij
al w e r d e n de me e s t e n daar ­
nog we l d oor h u n e mphys e e m ge h ind e r d ,
A l z ij n d e z e waarne m i n g e n v a n u it t he o r e t i s c h oog punt z e e r b e ­
langr ij k , w a t betre ft d e prac t is c he t oe pas s i ng
i n de v o r m v a n
de hoop in v e rv u l l i n g gaat , d at h i er e e n ,
t i ë nt e n ,
v o or s om m ige pa­
a l t hans
b e l a n g r i j k e u i t b r e id i n g van d e t herape ut ische moge l ij k h e d e n
i s gev o nd e n ,
t ieve
de­
o f i nd e r d aad
ze c h i r ur g is c he ingreep, zal d e t o e k o m s t mo e t en l e r e n ,
o f d a t deze met h ode de w e g z a l gaan van de v e l e o pe r a ­
ingrepe n b ij
l i j k me t s uc c e s
pat ië n t e n m e t as t hma e n emphys e e m , d ie aanv a nke ­
l e ke n te w ord e n bekr o o nd .
De l i t e rat uur over de b ro nc h os c op is c he waar nem inge n
kan d us
a l s v o l g t worde n s a me ngevat , B i j norma l e v o lw a s s e n pe rs o ne n e n
pat i � nt e n ,
d ie n i e t l i j d e n aan as t hma of e mphys e e m ,
b ij
z ij n de r e s p i ­
rat o ir e ka l iberverand e r i nge n v a n d e l uc htwege n b i j r us t ige
ademha­
l i ng nauw e l i j ks z ic h tbaar . Z ij z ij n d u ide l i j ke r b i j k ind e re n en w o r ­
d e n o o k b ij v o lwas s e ne n d u id e l ij k b ij s ne l le d ie pe ade mha l i ng .
B ij
het h oe s t e n k omt he t norma l it e r vaak tot e e n zeer s t e r ke e x p i rat o i ­
r e v e r nauw ing v a n d e grote kraakb e e n h oud e nde l uc htwe g e n .
B i j as t hmapa t i ë n t e n v i n dt m e n vaak v erand e r i n g "! n a a n he t s l i j m­
v l ies ,
d i e he t l ume n meer pe r mane nt kunnen v e r nauw e n . B o v e nd i e n v in d t
me n b i j d ys p n o is c he pat i ë nt e n me t as t hma e n e mphys e e m v a a k reeds b i j
' r us t ige ' ad e mha l in g e e n i ns p irat o ire v e rw i j d ing
e n e e n s t e rke e x ­
p i rat o i r e v e r nauw ing v a n de t rachea e n grote b ronc h i ,
d ie b ij s om­
mige pa t i ë n t e n het l ume n ze lfs gehee l zou afs l u it e n .
D e mee s te o nd e r z oe kers z ie n i n d e ze
een pas s ie f v e r s c h i j nse l ,
e x p ir a t o ire
een ge v o l g van een
w e g e n d o or e e n v e r h o ogde i nt r a t h orac a l e d r uk .
48
v e rnauw inR
c o mpres s ie der l uc ht ­
Daarvoor i s e e n d r uk -
v e rs c h i l nod i g t us s e n de a lv e o l a ire r u imte e n het b r onc h us l u me n . D it
d r ukversc h i l kan o nt s t a a n d oor e e n p l otse l i ng
s p le e t ,
z oa ls b ij
he t hoes t e n of ande rs ,
hoogde w e e r s t and i n d e k l e i n ere
ast hma e n e mphyse e m,
opene n v a n
d e s t e m­
zo mee nt me n , d oo r ee n ve r ­
l uc htwe ge n ,
zoa l s b i j
De v r a a g o f gezond e proe f pe rs one n
pat i ë nt e n m e t
naar w i l l e ­
k e ur h un l uc h t w e ge n s t e r k kunnen vernauwe n z ond e r t e hoes t e n ,
bewe g ing, d ie t oc h o o k nog a l t i j d d e e l s r e f le ct o ir v e r l oo p t )
geeft d e l i t e r a t u ur g e e n antw oord ,
e v e nm in a ls
op
de vraag i n hoe ­
verre de v e r na uw d e l uc h t w e g e n kwant i t a t i e f kunne n b i j d rage n
s tr o m i n gswee rs tand .
Ook het pr o b l e e m ,
wat de
het werk v a n
is n i e t opge l os t ,
WYSS ( 3 4 9 ) e n HERZOG ( 1 5 5 , 1 5 6 )
d a t d e ze gr oot z o u k un ne n z i j n .
aan de
bete ke n i s is v a n
w i l le ke ur ig e ad e mha l i ngs s p i e r e n e n het a d e mha l i ngspatr oon
l uc htwegve r na uw ing v a n ast h mapat i ë n te n ,
(een
d aarop
e nkele
b ij
al
de
de
bevat
aanw i j z inge n ,
§# .
BRONCHOGRA 1ISCHI OXDIRZOIEIXGEN .
H e t z i chtbaar mak�n van de bronch i
door midd e l van Röntgen­
contrastmidde len opent een andere be l angr i j k�
moge l i j kh u id ,
dynamica van d e bronchiale boom t e best udere n.
versch i l le nd e ond e r ­
om d e
zoekers hebbe n h i e rvan gebruik gemaakt .
Ee n uitstekend overz icht van d it werk v indt me n b ij V . EXTER
( 96 ) , zodat h ier met een korte samenvatting kan worden v o l staan. D e
bronch i onderv inden de inv l oe d v a n d e bewe g ingen v a n enkele omgeven­
de organe n , z oals hart ,
arte r ia pulmona l is , aorta en s l okdarm. Doch
we lke
deze bewegi ngen z i j n ge r ing in verge l ij k ing tot d i e ,
p l aats
v ind e n b ij de normale en patholog ische adembeweginge n ,
oe inv loed v a n d e normale ade mh a l ing op de v o r m v a n de b r o n ­
c h ia le boom i s voor a l bes t udeerd door het ve rge l ij ke n
van brancha­
grammen in d i epe ins pirat ie e n exp irat i e . Aan het e i nd van de ins p i ­
rat i e z i j n d e bronchi l ange r . o e bronch iale boom ontvouwt z ich
het war e , waarbij d e bronchi tors i ebewegingen vertone n ,
de hoeke n ,
die de bronchustakken met e l kaar make n ,
als
terw i j l ook
z ich
w ij zigen.
ont­
Sommige onderzoekers beschreven e e n bew e g ing a l s van e e n zich
r o l lende s p iraal ,
Van b ij zonder be lang voor ons onderzoek
ander inge n . Aan het e ind van de inademing
( 144 ) ; aan het e ind van de uitade ming
nauwd .
z ij n
z i j n de kal iberver ­
de bronc h i
w i j der
z ij n d e bronchust akken
Deze r&sp i ratoire k a l iborverander ingen, zoa ls
ver ­
men d i e bron­
chografisch kan vast leggen t i j dens e e n ade ms t i lstand b ij
versc h i l ­
lend e l or:ctvo l umina, z i j n vooral duide l i j k i n d o meer peri phere k le i ­
n e bronchustakke n . Enke le kwant itatieve gegevens daarover danken w ij
o. a.
aan de b e l angr i j ke onde rzoe kinge n van HUIZ INGA ( 1 64 ,
en STUTZ ( 3 1 2 ) . Z o vond HUIZ INGA b i j d iepe
uit- en
1 65 ,
1 66 )
inademing
een
doorsnede van de re chter hoofdbronchus van re s pect ieve l i j k 14 e n 1 6
terwij 1 verder naar de peripheri e de doorsnede van
mm, van d e bovenkwabsbronchus van re sp , S en 1 1 m�, v an d e eerste zij ­
takken 3 en 5 mm,
de bronch i b i j d iepe ins p irat ie overal me er 'dan het dubbe le werd ,
STUTZ
(3 1 2 ) v ond , dat bij s t i lst and in
d iepe
inademing
de
doorsnede van de trachea b i j 8 pe rsonen gemidd e ld 6% groter was dan
bij d ie pe u i t ade ming ,
In d e meer per i phere bronchustakke n
hij ve e l ste rker schomme l inge n van het ka l iber
grote bronc h i .
dan
vond ook
in trachea
en
I n d e bronc h i van de 6e orde was de d iame ter in d i e ­
p c i ns p irat ie t o t twee maa l z o groot a l s in maximale expirat ies tand .
V r i j a l ge meen neemt men ( 2 5 ) aa n , d at deze be�egingen van d e
bronchi pass i e f z i j n .
ELLIS ( 93 ) bracht b i j honden e e n s pe c i a l e bronchoscoop i n d e
l uchtwe ge n , we l ke aan h e t e ind was voorz ien van e e n b a l l onnet j e , d at
he� moge l i j k maakte , ve rander ingen van het bronchuska l iber te r e g i ­
s treren.
50
Wanneer h i j b i j h e t proefd ie r n u achte reenvo l ge ns ee n groot
d e e l van de th oraxwand en de b e ide phr e n ic i , be ide vagi en het h a l s ­
me rg doorsneed , d an zag h ij de ade mexcur s ie s progre s s i e f
afnemen.
Ook d e bronchusexc ur s ies verminderden dan, v o l komen h i ermee corr e s ­
pond e re nd ;
b ij ademst i lstand waren z i j ge he e l afwe z i g .
Ook liet h i j
ge lso l e e rd e longen in e e n ij zeren l ong ade mbewe gingen uitvoere n . onder deze omstand ighe den werd in v i t r o e e n curve van het bronchuska­
norma l e
in
HE INBECKER ( 1 4 4 ) d e ed derge l i j ke proev e n met d ode katten.
Hij
l i be r ve r kre ge n , d ie n ie t te onde rsch e iden was van
vivo.
de
bracht ze in e e n cyl inder , waar in hij d e d r uk kon varii�re n op soort ­
g e l i j ke w i j ze a ls in een i j ze r e n long.
Een
canule
in de
bracht de l uchtwe g e n in verb ind ing met d e bu iten l uc ht .
gevuld met l ip i od o l , vertoonden deze l fd e
t rachea
De bronc h i ,
vormve rand er ingen
Röntgenfoto als t i j dens de ade mhal ing van het l evende d ie r .
het proefsc hrift van v .
op
de
Ook in
EXTER ( 9 6 ) v indt men fraaie afbeeld ingen van
resp irato ire kal ibervers c h i l l e n in e e n konij nen l ong in v i t r o .
Deze
e n d e r ge l i j ke proeven hebben het zeer waars chij n l i j k gemaakt , d at de
resp irat o ire kal ibervers c h i l len van d e brone b i tot s t and kome n , door­
dat bij een groter longv o l ume d e e last ische systemen
van
de
long
ster ker w ord en aangespanne n . De brone b i hebben daardoor de e l aan d e
ont p l oo i ing van d e long,
Drukschomme l i nge n spe len b ij d e ze statische
k a l iberversch i l le n geen r o l ,
want bij ade ms t i ls t and is de druk in d e
l umina van de bro neb i ge l ij k aan d i e in de a l ve o l e n , we l ke onmidde l ­
l ij k tegen d e bronchuswand aan l i gge n,
zodat
er
geen
transmuraal
d r ukversc h i l in de bronchuswand bestaat .
Een ander mechanisme en een and ere loca l isatie s pe le n een r o l
b i j d e kal iberverand e r i ngen t ij dens het hoes te n, Ook d e z e z i j n d o or
v e rsch i l le nde ond e rzoekers bestud e e rd . FRANKLIN en JANKER
( 1 08 ) b l i e ­
z e n b ij katten verpoederd loodg l as in de bronch i . D i t verwekte
hoestpr i kke l en gaf tevens Röntgencontras t .
De hoestbeweging
een
werd
Rönt genc ine matograf isch vastge l e gd . T ij dens d e hoe ststote n b le e k het
vo lume van de hoofdbronchus van de l i nker onderkwab
ve er
s l echts
onge­
1 /7 van dat gedurende d e inspirat i e . De intrap ulmona le bronebi
waren d us d u ide l ij k vernauwd,
STUTZ
( 3 1 1 ) leverde e6n b e l angr i j ke b i j d rage
tot d e
kennis
van de phys iologie van het hoesten door het verrichten van broncho­
gra f i e met behulp van l i p i od o l bij d e mens t ij d ens hoestbewe g inge n.
De kal iberv erande r i ngen van de l uchtwe gen t ij dens d e hoe ststoot d u­
ren s l echts kort , d oc h z i j z i j n ve e l st6 rker dan de· stat ische
ve r ­
s ch i l l e n ge me ten t ij dens adems t i l s tand in uiterste ins p i ra t ie e n e x ­
p i ratie , De doorsneden v a n d e broneb i t ij dens d e hoests toot b edroe­
gen vee la l s luehts
1 /3 van d e inspiratoire waard e . van groot be l ang
was de observat ie , dat de ve rnauwing n i et het
sterkste
was in
de
k l& ine broneb i , doch in de trachea, d& grote en midd e l grote bronch i .
De v e rnauwingen waren v e rder i n a l le longged e e lten waarne embaar , maar
51
he t s te r ks t e waren z i j mee s t a l in de bas a l e onderkwabss egment e n .
O o k d e t rac hea b l ee k t ot ongeveer 1 /3 t e z i j n vernauwd gedu­
r e nd e de hoest stoot . De t rachea was bovend i e n ver kort . Deze verkor­
t ing b ed r o e g , op de R öntgenfoto ge meten , soms we l 5 c m . De b i furca­
t ie , he t hart e n de aorta bewoge n z ich daarb i j naar bove n , terw i j l
de l arynx e e n m inder d u id e l i j ke en ger inge beweg ing i n caud a l e r i c h ­
t i ng v e r t oo nd e . T ij de ns het hoe s t e n pui l d e de membrane uze achte r­
wand van de t r achea i n het l umen u it . De voorwand van de oesophagus
b leek deze bewe g i n g te v o l gen. STUTZ ( 3 1 1 ) k on d it aantonen door het
inbre n ge n van een ure ter - c athe t e r i n d e oesophagus ;
t ij dens hoe s t ­
stoten k o n gemakke l ij k w orden waargenome n , d a t d e c athe ter de voor­
ste t racheawand naderd e . Fraaie afbe e l d ingen van d e vernauw i n g van
t rache a en brone b i t i j d e ns hoes tbewe g i nge n v indt me n i n de pub l ic a ­
t ie s van D I R IENZO ( 2 75 , 2 7 6 , 2 7 7 ) . DAYMAN ( 6 9 ) k o n d e tracheaver­
nauw ing t i j de ns het hoes t e n ook zonder cont ras t m idde l , f luorosco­
pisch waarneme n , t e rw ij l ROSS c . s . ( 2 8 6 ) e e n Röntge nc i ne matograf i ­
sche s t ud i e maakt e n van de t rachea t ij de ns hoe s t e n met ge l i j kt i j d i ­
g e re g is trat i e van d e druk i n de bors tho lte v ia e e n bal l on i n de
s l okdarm. Z i j v ond e n t i j d e ns d e hoeststoot een kortdurende vernau­
w i ng tot ongeve e r de h e l f t van de norma l e d iame t er . Op d i t moment
b l eek de intrathoracale d r uk 8 0 à 1 25 mm Hg t e bedrage n . Ook WEBER
( 3 3 5 ) v e rkreeg duide l ij ke bee lden van de vernauw i n g van de lucht p i j p
e n grote brone b i b i j Rönt ge nc i ne mat ograf isch onderzoek t i j de ns he t
hoesten.
HOLDEN c . s . (l5 9 ) gave n een gedeta i l l eerde beschr i j v ing v an de
vormverand e r i n g van de l uchtwe gen t i j d ens het hoesten op grond v an
Röntge n f i lms , opge nomen met e e n be e ldversterker . B i j het hoe s t e n
v onden z ij onm idde l l i j k na h e t openen v a n de g l ott is een s t er ke plot ­
s e l i nge vernauw i ng van de t rac hea en de grote bronch i . Deze werden
daarb i j t evens korter . H e t d iaphragma rees s ne l omho o g , eve nals de
car ina, terwij l d e trache a i n het bovenste med iast inum een naar vo­
ren ge bogen ve r l oop kre e g . De d iame ter van de t r achea werd gemidd e ld
onge vee r 1 /4 v an de oors pronke l ij ke d iameter k le ine r , i n sommi ge ge­
v a l l e n werd de d i amete r echter we l tot d e he l ft of een derde dee l
gereduc e e rd . Op de latera l e opnamen was aan de d orsale z ij de van de
t r achea een dubbe le cont our z ic htb aar , het gee n wees op het i n s t ul ­
pen v an de achte rwand . V erde r konden deze sc hrij vers de waarne­
ming van STUTZ ( 3 1 2 ) beves t i ge n , dat de meer per iphere brone b i b i j
het hoes t e n re lat i e f m ind e r ver nauwd werden d an de grotere bronc h i ,
D e z e dynamische k a l iberve rande r ingen o ndersche id e n z ich d u s van d e
s t at ische ka l i b erversc h i l l en d o o r e e n grotere inte ns i t e i t en door
e e n ande re l oc a l is a t i e : t e rw i j l d e s ta t i sche versch i l l en het s terkst
z i j n •n de mee s t per iphere delen van de bronc h i a l e boo m, v indt men
d e dynamische verand e r i ngen t ij dens gp forc eerde adembewe g inge n , zo52
a l s h e t hoes t e n , voorname l ij k in de trachea e n grote en midd e l gr o t e
b ro nch i . De m e e r p e riphere brone b i z i j n h ierb i j m i nd e r b et rokke n . Ook
he t me chan i s me is a nd e r s . De mee s t e sc h r i j vers ( 6 9 , 9 6 , 1 5 9 , 2 86 , 3 1 1 ,
3 1 2 , 3 4 9 ) vatten d e ve rnauwingen van d e
hoe s t e n op als pas s i e ve bewe g i n g e n ,
grote l uchtwegen
b ij
het
Bij de i n i t ië l e hoestphase wordt
ee n hoge i n trat hora c a l e druk v eroorzaakt
door een u i t ad em ingsbew e ­
g ing t e ge n de ges l o te n g l o t t i s . Deze d r uk hee r s t dus ook i n d e
al­
v e o l e n en i n het b i nne n s t e van de l uchtwege n . Onmidd e l l i j k na de
o­
pen i ng van de g l o t t i s d a a l t de d ruk i n h e t l umen van d e grote l ucht ­
wege n . De d r u k i n de thorax i s echter op d i t mome nt nog hoog ( 2 86 ) ,
e v e na l s de druk i n de a lveo l e n . Deze d r u k c o mprimeert h e t l ume n van
d e grote l uchtwegen k o r t s t ond i g . Zodra echter de l ucht u i t de alve o ­
l e n o ntwi j kt , d a l e n d e i n t rathorac a l e e n d e a lveo l a i r e d ruk ,
zodat
de compre s s ie v an de l uchtwegen wee r verdw ij n t .
Een h i ervan a fw i j kende opva t t i ng
R IENZO ( 2 75 ,
wordt
v erde d i gd
door
DI
2 7 6 , 2 77 ) . Deze s ch r i j ver meent n l . , dat d e bewe g i ng e n
b i j h e t hoes t e n ac t ieve pe r is t a l t i sche
versch i j nse l e n z i j n , b e r us ­
te nd o p c on t rac t ie van d e bronchus musc u l a t uur .
Hij
beschr e e f
een
s ne l le pe r is t a lt i s c h e go l f , d i e z o u b e g innen i n de k le ine broneb i e n
e i nd i g e n b i j d e s t e mbande n . Deze z o u worden b e ge l e id d oor e e n
monische bewe g i n g van d e
har­
' func t i o n e l e sphincters ' in d e b ronch i , d ie
z ich zoud e n bev inden b i j de a fgang van de z i j t ak k e n ,
in het b i j zo n ­
der d ie v a n d e twee de en d erde o rd e ; d e z e contrac t ie zou z i ch i n d e
s ubch o nd r a l e l a a g a f s p e l e n e n verge l ij kbaar z ij n me t d ie b ij h e t bra­
ken.
D e z e c o ntroverse , d ie o ok voor o n s wer k v a n be l a n g i s , maakt
het noodzake l ij k , � ven uit te w e i d e n ove r d e vraa�of de brone b i p e ­
r i s t a l t ische bewe g i ng e n m a ke n . Deze u i tw e id i n g k a n kort z i j n , omdat
van de v r i j u it gebre ide l i te r a t uur
goede
overz ichte n
reeds
door
STUTZ (3 1 2 ) e n V. EXTER ( 9 6 ) gegeven z ij n. A ls argumen t voor de the­
or i e van de b ronc h us pe r is t a l t i e k ( 4 1 ,
1 74 ,
197, 210,
260,
2 72 , 275 ,
2 7 6 , 2 7 7 ) hee ft men we l aangevoerd d e observat ie ( 1 9 4 ) , dat de bron­
ebi van k ippenembryonen voor b i j gaand ( t us s e n d e 9e e n 1 8 e dag)
pe ­
r is ta l t i s c he bewe g i ngen mak e n . Deze i nt e r e s sante waarne ming behoeft
ech t e r n i e t noodzak e l ij k in ve rband te s taan met het gedrag van de men­
s e l ij ke l uchtwe g e n nà de geboorte .
TRENDELENBURG ( 3 2 3 ) kwam t o t de conc l us ic , dat he t ge iso l e e r ­
d e g l adde s p ierwe e fse l u i t de broneb i z i c h anders ged roe g
g ladd e s p ierweefse l op de me este andere p laatsen
van
d an
he t
het l ichaam.
R i ngen v an g l ad s p i erweefs e l uit de bronch i van r und ere n , met of zon ­
d e r kraakboen laag , vertoonden geen spontane
rhy thm i sche act i v i te i t
e n reage e r d e n n i e t met c ontract ie o p e e n uitre kk i n g .
SOLLMANN e n G I LBERT ( 3 06 a ) kwame n t o t
e e n and e r e mening
op
grond van hun proev e n met l o ngwee fs e l van versch i l l ende proefd i e r e n
e n v a n de me ns . Z i j b e s t ud e e r d e n c o upes v a n het v e r s e ,
ove r l evende
53
wee fse l onder de microscoop, Z i j mene n ,
in de bronchi o l i en k l e i n e ­
r e broncn i , o , a , b ij e e n mense l ij k foetus , spontane
rhyth m i s c h e be ­
w e g ingen te hebben waargenomen in de vorm van opperv l a k k i ge , s ne l l e
contrac t ies v a n ongeveer 3 0/ m inuut e n sterke r e , l a n gzamere , mee r pe ­
r is t a l t ische bewe g inge n in e e n fre que n t i e v a n o ngeveer 1 0 à 0 , 3/min,
Deze bewegingen werden bevorderd d oor mec h o l y l en geremd door a t r o ­
p ine . Kwant itat ieve gegevens o v e r de amp l it udo ,
e e n bespre k i ng van
moge l ij ke art e facten en a fb e e l d ingen van d eze per i s t a l t ische golven
o ntbreken he laa s ,
I n d it omstreden gebied zou
een goed
gedocumen­
t e e rde observat ie van bronc h usper ista l t i e k b ij de mens , oo k onder d e ­
ze onphys i o l o g is che o ms tand i gheden , v an grote bete ke n i s z ij n . KRUEGER
c.s.
( 1 83 )
v er me l d den t e rl oops ,
d a t i n d e membraneuze achterwand
van de t rachea van e e n kon i j n d o or r e k k i ng in v i t ro per is t a l t i e k kan
word e n opgewe k t .
D e the o r ie van de pe r is t a l t ie k van d e b rone b i werd verder g e ­
ste und door de onderzoek ingen van LUISADA ( 1 9 9 } , d ie b i j d e ademha­
l i n g rhy thm i sch e p o t en t i aal schommel in gen vond in he t
'e l e c t robron­
chogram ' , d i e naar z i j n me n ing afkoms t ig ware n van het g ladde s p i e r ­
we ef se l , O p d e z e waar n a m i ngen we rd echter
o , a , d oo r GORD ONOFF c . s .
bij
h e t c ur ar i s e re n ;
e r ns t ig k r i t ie k ge oe fe nd
( 12 2 ) , Deze versch i j ns e l en
v erdwi j nen n l .
p as t men dan kunstm at 1 ge ademhal ing to e ,
dan
z ie t me n we e r pot e n t i a a l s chomme l ingen synchroon met h e t rhy thme van
de ademha l ing ( 1 22 ) . Men kan ze ook nog a f l e id e n van l o nge n , d le t o t
°
9 0 a 1 0 0 C wo rd e n verwarmd ( 2 98 ) , fe it e n , d i e ge l e id hebben tot de
opva t t i n g , dat de door LUISADA waa r ge nomen e l ec t r ische versch i j nse­
len,
art e fact e n z i j n , b e r us t end op verand e r inge n van de wee r s t and in
het gerekte l o ngwee fse l ( 3 5 ) ,
op het verschuiven van de e le c t ro d e n
t ij dens d e ade mbew e g i ngen ( 3 5 ,
1 2 2 ) o f op
a c t i e potent iale n , afkom ­
s t ig v a n de dwarsgest r e e pt e ademha l ingsmusc u l at uur ( 1 22 ) .
V e l e onderzoeke rs , d i e t ij de ns de bronchograf ie s pec iaa l zoch­
ten naar e e n e ve n t ue l e pe r i s t a l t i e k ,
ne n ( 65 ,
1 22 ,
123 ,
159,
1 64 ,
hebben deze n iet kunnen aanto­
1 65 , 2 5 3 ,
257,
286, 3 12) .
De b e s c hr i j v ingen van d iegen e n , d ie meende n , bronchusperista l ­
t ie k t e hebbe n waargenome n , z ij n vee l a l onvo l d o e nde door R ö - f o t o • s
ged oc umen teerd ( 174 , 1 9 7 , 2 1 2 , 2 6 0 ) ,
MACKLIN , w i e ns onderzoe k ingen
over de resp i r ato ire vormve rande r i n g van de l uchtwege n grot e bekend­
h e i d kre ge n , wordt vaak gec it e e rd als verd ed iger van h e t b es taan v an
de bronchuspe r ist a l t ie k ( 2 0 9 , 2 1 0 , 2 1 1 ) .
Deze onderzoe k e r v e r me ldt
daarove r gee n e ig e n waarnemingen . Z i j n beschr ij v i ngen z i j n ove r ig e ns
ge basee rd op e e n ve rg e l i j k ing v an Röntgenfot o ' s van de t horax• in in­
en e xp i rat ie , zonder dat een contrastmidd e l
werd geb r u i k t ,
Het is
uit z ij n a fbe e l d i nge n , d ie een p laats vonden in versc h i l l e nde l e e r ­
boeke n ( 2 5 , 2 1 6 ) , duide l i j k , dat h i j de vaat schad uwen he e ft afge be e ld
in p l b �t s van de bronch i a l e boom ( 96 ) .
54
G ORDONOFF c . s .
(121 ,
en HUIZ INGA
123)
( 1 64 ,
re eds op , hoe ge ma k ke l ij k me n b i j d e d o o r l icht ing
v e rand e r i nge n van de bronchus kal ibers
de
1 65 ) we zen er
r e s p i r a t o ire
en de v e rp l aat s i nge n van l i ­
piod o l door de bew e g ingen van de l ucht zou kunne n ve rwa rren met p e ­
r i s t a l t is che bewe g i nge n.
V , EXTER ( 9 6 ) , d ie geï s o lee rde l ongen v an kon ij nen in een pot
aan w is s e l e nde uitwend ige drukken onde rwierp , v e r k r e e g b ij een ove r ­
d ruk v a n 3 cm Hg b roncho graf ische b e e l d e n ,
d ie s t e r k a a n p e r i s ta l ­
t i sc h e golven d ede n d e nke n ,
A l is he t v ra ag s t uk v a n h e t a l o f n i e t
chus pe r is t a l t iek b i j de i ntacte m e n s
bes taan van de b r o n ­
n o g niet d e f i n i t i e f opge l os t ,
men k r ij gt u i t d e l it e ratuur d e ind r u k , dat d e l aat s t e j aren
dege­
ne n, d ie het bestaan v a n pe r is ta l t ie k in de l uchtwegen b e t w i j fe l e n ,
s t e rk i n de mee rderhe id kwa me n .
Toch Z lJ n e r o o k enke le aanw i j z i ngen
voor e e n act i e f gedrag
van de b ronchus s p i e r e n , Zij kunnen we l l icht geen s ne l le contrac t i e s
ve rtonen ( 9 0 ,
91 ,
323 )
in een t e m p o , zoa l s b i j de ad emha l i ng e n voor-
al b ij h e t hoes te n worden waargenome n ,
maar het is we l waarsch ij n­
l ij k , dat d e bronchus s p ieren evenals a l le g ladde sp ieren
hun tonus
kunne n w i s s e l e n ( 93 , 9 6 , 3 1 2 ) . Op h e t inbrengen
van l ip i oct o l
reageert d e mus c u l a t uur met een t o n us v e rho g in g .
Deze
v erwe kt
bronch usvernauw i ng , we lke n a ongeve e r 1 - 2 minuten b e g int
b. v.
een
e n e nk e l e
m inut e n aanhoudt ( 3 1 2 ) . H e t optreden van d eze spas t ische v e r nauw i n ­
g e n z o u voora l b i j nerve uze ( 3 1 2 ) p a t i ë nten en b i j l i j ders a a n a s t h ­
m a en e mphyse e m ( 9 6 ) f requent z i j n ,
Men s t e l t zich
voo r , d a t
deze
ve r nauw i ngen worden opgewe k t , d oordat h e t l ip i octo l de z i nt uigc e l len
p r i kke l t , die FR ÖHLICH ( 1 0 9 ) in h e t bronchuse pithe e l beschre e f ,
of
moge l i j k ook door p r i k ke l ing van
d e rekk ings rece ptoren ( 1 1 6 ) ,
SUNDER- PLASZMANN ( 3 1 4 ) en LARSELL c . s , ( 1 8 7 )
in d e g l adde
van de bronchuswand vonden ( z ie ook : D IJKSTRA ( 88 ) ) .
die
s p ieren
Het inb rengen
van l i piocto l veroorz aakt vaak as t hma -aanva l le n b ij l ij de rs aan a s t h ­
ma e n e mphyse e m ( 9 6 ) . KLASSEN c , s .
( 1 7 8 ) vonden b ij 3 asthmapat i ë n ­
t e n na d ubbe l z i j d ige vagusdoors n i j d ing n o g bronch ospasmus b i j bron­
chogra f ie .
B i j h e t beoord e le n van de bronchogramme n , d ie t i j de ns benauw d ­
h e i ct s aanva l le n we rde n gemaakt en waarop v a a k zeer aanz ien l i j ke v e r ­
nauwinge n van de broneb i z ichtbaar z ij n , moe t m e n e c h t e r s t e eds en i ­
g e voorzic h t ighe id b e t rachte n , a lvorens me n d e z e a a n tonusve rho ging
in de bronchusmusc u l a t uur toeschr i j ft .
Zou de pat iënt name l i j k ten
gevo l g e van z ij n benauwd he idsaanv a l t i j dens het maken
van de
foto
kracht i g - pe rsend he bben u i tgeade md , dan zouden de ve rkregen b e e l d e n
ook kunnen be rusten op een dyna mische ve rnauw i ng t e n gev o l g e v a n een
55
v e r hoogde i nt rat horaca l e d r u k ,
D it k l e mt des t e mee r , o mdat e r , b ehalve de bronchose e p i s che
waarne minge n ,
d i e w i j h i e rbove n besprake n , ook Rönt geno l o g i s che ob­
servat ies z i j n van de sterke k a l i be rv erande r ingen van de broneb i b ij
a s t hmapat iënt e n gedurende de a st h mat i s che ade mbe we g inge n.
STUTZ ( 3 1 3 ) verr i c h t t e bronchogra f ie
b ij 8 as thmapat i e n t e n ,
waarvan 2 gedu rende een aanva l . B i j door l ic h t i n g
t ij dens de aanval
vond h ij in het v e r korte , d iepe i nsp i r i um een verw i j d ing van d e l u­
m i n a , d ie sync hroon met de bewe g i n gen van t horax en d iaphragma v e r ­
l i e p , Gedurende het exp i r i um daarentege n ,
zag h ij e e n z e e r s ne l l e ,
s terke vernauw ing van d e b roneb i b i j het beg in v an d e v e r l engde e x ­
p i ra t ie , Gedur e nde het grootste d e e l van d e e x p i rat iephase b l e ve n de
b rone b i in deze t o e stand van zeer ste rke s t e n o s e ,
waren dus asynchroon met d i e van d e t horaxwand
Deze
en h e t
beweg ingen
d iaphragma .
Kort voor he t e inde v an de e x p i rat ie kwam e r e e n ger inge v e rw ij d ing
van de lumina .
grote en
Deze bewe g inge n waren z ichtbaar
aan de t rache a ,
m i dd e l grote bronch i . He t f l uoroscop ische
b ee ld
de
was onvo l ­
doende ged eta i l le e rd , om e e n uits praak t oe t e l a t e n over h e t gedrag
van de k l e ine r e b ronch i .
Het meest opva l l end waren deze k arak t e ri s t i e k e b ewegin gen van
de broneb i gedurende de as thma-aanva l . B i j twee and e re pat ië n t en wa­
ren ze ook t i j dens e e n remiss ie e n ige rmate te z ie n ,
V a n b e l a ng i s
de opme rk i ng van STUTZ , dat d e z e b e ide pat iënte n e e n opva l l e nd l uide
e x p i rato ire s t r idor hadde n ,
STUTZ ( 3 1 3 ) zocht de ve r k l a r i ng
v a n deze vers c h i j nse len
e e n verhoogde intrathorac a l e druk op ove reenkoms t ige w i j ze
in
a ls b i j
het hoe s t e n , a l waren de kal iberv erande r ingen n ie t z o s t e r k a l s b i j
het hoe s t e n v a n gezonde me nse n , Hype rae mie
e n oedee m van he t bron­
c huss l ij mv l ie s en hype r t o n i e van de s p ieren in bronch io l i e n k l e in­
s t e brone b i z o uden een ste i l d r ukverval veroorzaken t ussen a lv e o l e n
e n g r o t e l uchtwege n , zodat d e druk i n de grotere
w e i n i g zou ve r sc h i l l e n van de
a t mos fe r ische .
brone b i
s le cht s
Door h e t grote t rans ­
mur a l e drukve rva l in de wand zoude n de b ronebi worden gecompr 1 me e rd ,
HERZOG ( 1 5 6 ) kon de ste rke e x p ir a t o i r e v ernauw i ng van d e t r a ­
c h e a t ij d ens r us t ige ade mha l ing b i j een pat ië nt met e mphyse e m z ic h t ­
b a a r maken zonder c ontrastm idde l m e t Röntgenc inematogra f i e ,
De be ­
w e ge l ij khe id van de t rache awand b l eek na de implanta t i e van e e n b o t ­
spaan te z i j n genorma l i s e e rd .
56
§ 5,
LONGPHYS IOLOG ISCHE ONDERZ OEKINGEN .
He t aanta l phys i o log i s c h e onde rzoek ingen , d at h e e f t b ij ge d ra ­
g e n t o t d e kennis van d e wee r stand
in de l uchtwe gen , is vooral
l a at s t e j ar e n s t e r k t oe ge no me n . Daar b i j z i j n
i nge w ikke lde , methoden i n ge b r u i k ,
v arsc h i l l e nde ,
de
deels
Versc h i l l e nde v a n d e z e met hod e n
hebbe n zod a n i ge foutenbronne n , d a t he t v e r k r i j gen van e e n overz icht
over de waarde van de r e s ultaten wordt b e moe i l ij kt .
D e me este van deze me thoden b e r us t e n e c ht e r op e e n aantal ge­
mee ns chappe l i j ke p r i nc ipe s . Deze pr inc ipes
z u l l e n nu e e rst
worde n
t oe ge l icht ; ve rvo l gens z u l l e n de versch i l l e nde mee t me t hoden k r i t is c h
worden besproken; daarna k unne n de r e s u l t at e n ,
w e l ke me t d e ze ve r ­
s ch i l l ende methoden z i j n v e rkrege n , aan d e hand van e n ke l e t ab e l le n ,
worden samengevat .
B i j e e n aanta l b e langr i j ke phys i o l og i s c he method i e ke n
wordt
gebruik g e maakt van de d ir e c t e of ind i r e c t e b e pa l i ng van de p l e ur a ­
d r u k . Daarom z a l de p l eurad ruk worde n gekozen a l s u i t gangs punt
verdere beschouw i n g e n .
W i j zag e n r e e d s in
§1,
d a t b i j de me chan ica
van
van de l ong d e
e last ische k r a c h t e n , d e s t romings we e r s t and en de v i s c e uze w e e r s t and
van het l ongwee f s e l e en be lang r i j ke r o l s p e l e n .
De p l e uradruk wordt d o o r a l d eze fac t o r e n
w i j ze , d i e me n met R OHRER c . s .
p
d yn
-
p
waa r l n :
de
d e ns d e
1
•
e l
• de
" d y na m i s c h�"
P
st r
a de
de z.g.
P
v l sc
w e e r s t a nd
d r u k n od i g
k r achten
t r a h e r e nd e
v oo r
p lourad ruk,
het
i n d e l on g , de
d r u k n od i g
d .w . z .de
p leurad ruk t i j-
ov e r w l n m ; n
z .y.
va n d e
e t a s t i s c ho r & -
" s t a t i s c h e " p l eu rad r u k .
v o o r h e t o v e r w i n ne n v a n d e
s t r om i ng swee r ­
a l veo l a i r e d ruk.
m de
van
op een
se ,
r e s p i r a t l e b o w e g.l.n.g .
P
s t a nd ,
v
bel nv l ocd
( 2 83 ) a l s vo l gt k a n aangeve n :
het
d r u k nod i g
I ongweefso
v oo r h e t ov e r w i n n e n
1 .
van
de
v i s c e uz e
Ged urende de gehe l e ademha l ing i s P
n e ga t ie f . P
en P
str
v isc
el
z i j n b ij e x p i r a t i e pos i t i e f , b ij i ns p irat ie negat i e f . Ged ure nd e d e
inade ming i s de dynamische p l euradruk d us l age r dan
de
s t a t ische ,
gedure nde de u i t ade m ing hoge r .
Acht e r e envol gens zu l le n w i j n u het aand e e l van d e e la s t i sche
krachte n , van de s t r a m i ngawe er s tand en van de v isce uz e k rachte n b i j
h e t t o t s tand k o men van de dyna m ische ple ura d r uk kort be spre ken.
57
E �as t is c he krac hte n:
Uit versch i l le nde ond e rz o e k i ngen is ge b le k e n , dat a l thans b i j de nor ­
male l ong de c u rv e , d ie het verband aange e ft t ussen
he t longv o l ume
en de daarbij behorende s t at ische p l e urad ruk , e e n s i gmo idaal v e r l oop
h e e ft d, w , z . , dat bij e e n groot longv o l ume een v e rde re v e r l a g ing van
de negat i eve p le urad r uk he t longvol ume
men ,
re l at ie f minder d oe t t oene­
te rw ij l e e n verhog i ng van de stat ische p l e urad r uk
be erde l ong n ie t verde r k a n d o e n samen val l en ( 44 ,
295,
de gec o l l a ­
30 4 ) .
I n he t
midde l s t e d e e l van deze c urve is de d r uk in de p le urah o l t e ove r e e n
k le iner ( 2 1 7 ,
228 , 3 2 9 ) t ra j ect t e n naas ­
3 08 ) o f v r i j groot ( 43 , 6 1 ,
t e b ij recht evenre d i g me t de t oe ne m ing
van het longv o l ume ,
z odat
het q uot iënt van de v o l umeverander ing e n de verand e r ing van de sta­
t ische d r uk i n de ple uraholte over e e n ze ker
t r a j e c t als
const ant
is te beschouwe n ,
D i t quot iënt noemt men d e
'compl ianc e ' ( 2 1 ) ,
hetgeen m e n het
best door s oe jle � he id kan ve r t a l e n ( 3 1 ) .
'Compl iance '
waar i n :
te,
en
=
!:::.V
�
/:::,.p a e e n verandering v a n de s t at ische dr uk in de p l e urah o l ­
t::.V - de daarb ij behore nde vol umeverand e r i n g van de l ong.
Ook gebruikt men d e t e rm 'Elastanc e • ( 2 1 ) , d i t is de rec ipro­
que waa r d e :
'El as tan ce ' ..
/:::,.p
Comp l iance
..
-;;v
E e n gede e lte van de dynam ische p l e urad ruk is nod i g v oor het ove rw in­
nen van de s tr omin�swe e rstand .
Immers voor de beweg i n g van de l ucht
d oor de l uchtwegen
is
een d r ukve rva l nod ig t us s e n de be ide uite inden van de l ucht wegen : de
a lve o l e n aan de ene en de b u i t e n l ucht aan de ande r e kant . D it d r u k ­
versch i l noe mt me n de al veo l ai re d ruk . De s t roming van de l ucht , we l ­
ke door d it d r ukve rval wordt opgewe kt ,
l u ist ert
naar de
phys ische
w e t t en , d ie d e s troming van gassen in bûisvormige g e l e iders behee r ­
s e n , Zo lang in e e n b uisv o rmige rechte ge l e id e r
ie d e r l uchtdee l t j e
kan worden ge acht z ich t e bewegen i n e e n b aan evenwij d i n g aan d e l e n g ­
t e -as van de b u is is de st roming laminair
e n ge ldt
de
wet
van
POISE U I LLE . Voor een c y l i nd e rvormige b u i s , d e guns t i gste vorm, wordt
deze gegeven door :
1 2 8 . 11 · �
____
n.d 4
. v
r ekent men in het c e n t i me t e r - gram- s e c unde - s t e l se l ,
58
dan is :
v
d
TJ
=
s t r oomsne l h e i d in cm 3 /se c ,
d oorsnede i n c m .
v iscos i t e it s - c o ë f f ic iënt .
( Deze bed raagt ongeve e r 1 , 87 . 1 0 - 4
2
d yne . sec/cm v o o r ge midd e ld e voch t i ge adem l ucht ( 2 7 9 ) ) .
le ngte van d e b u i s in c m .
d r ukv e r s c h i l ove r het beschouwde gede e l t e v a n d e b u i s in
2
dyne/cm ,
D e z e v e r ge l ij k ing kan men ook s c h r i j ven a l s :
l:.p
R . V , waar in R wordt gede f i n i eerd a l s de s t r o m i ngswee r s t and voor
de g e l e ide r e n het d oorstrome nde gas (of de v lo e i s t of ) :
R
=
Men kan d i t ook zo d e f i n ië re n : De weerst and b i j e e n l am i na ire s t r o­
ming is g e l i j k aan h e t quot iënt v an het d r ukverval
in een bepaa l d e
g e l e ider e n d e s t ro o msne lhe id v a n he t gas , we lke v a n d it d r ukverva l
h e t ge v o l g is .
In d e z e o ms tand igheden is de weerstand
k e i i j k van de s t roomsne l h e i d ,
In de phys i o l o g i e
dus onafban­
van de
l uchtwe ge n
wordt d eze we e r s t and mees t a l u i t g e d r ukt in cm ( o f mm ) waterdruk pe r
l i t e r v e r p l aatste l ucht pe r sec onde ( c m H 0/l/sec ) ,
2
De wet van POISE U I LLE g e l dt n ie t mee r , wanne e r er w erve l s op­
t rede n . D it gebe urt , wanne e r een bepaalde
k r it ische s t rooms n e l he id
wordt ove rschreden, w e l k e gegeven wordt door
de
u it het we r k
van
REYNOLDS ( 27 4 ) v o l ge nd e r e l at ie :
Re
Re
=
v.d . p
TJ
---
,
waar i n :
het get a l v a n REYNOLDS . werve l in g t re e dt o p ,
t a l de waarde v a n 2 0 0 0 oversch r i j d t .
s t roomsne l he i d i n cm/se c .
( D it
is
de
wanne er d it g e ­
gemidd e l d e
l ine a ir e
s t r o omsn e l he i d , w e l ke wordt b e re ke nd uit :
3
aant a l c m ;sec
_
v
d
P
TJ
=
2
Opperv lakte van de doorsnede van de b u i s i n c m , )
d ia me t e r van de b u is in c m .
d ichthe id van he t gas . Voor ade m l ucht is deze gemid d e l d
-3
3
1 , 1 2 . 10
gr/c m ( 2 79 ) ,
v iscos ite it van het gas . Voor ade m l ucht is deze gemiddeld
-4
2
1 , 87 . 1 0
dyne . se c I c m .
..
Het quot i e nt
v =
ade m l ucht b ij 37
Tl
p n o e mt men ook de k ine mat i sche v iscos ite it .
°
c bedraagt h e t 0 , 1 67 c m
belan g voor de l ongphy s i o logie ,
2
Voor
;se c , D i t q uo t iënt i s van
omdat gas sen van gel ij ke kinemati-
sche v is c os it e i t in een b epaald b u iz e nste l s e l
b ij g e l i j ke s n e l h e i d
o o k e enze l fde loca l is at ie e n i n t e ns i te it v a n d e we rve l vorming
zou­
d e n hebben . W i j komen daar l a t e r op t e rug ,
Voor h e t g e t a l van REYNOLDS v indt me n ook we l ande re waarden
opge g e v e n , b . v . 25 80 ( 2 7 9 ) o f 24 00 (44 ) . D i t is niet van groot prac­
t isch be l an g ,
Het optreden van wervels in een g e l e i d e r is s t e rk af­
hanke l ij k van s t orende factore n , d ie de wervelvorming o p gang b r e n ­
g e n , zoa l s de aanwez i ghe id van werve l s in het med ium b ij b inne nkomst
in de ge le i d e r ,
Ond e r bepaalde omstand i ghede n kunnen dus al w e rve l s
optreden b ij lagere waard en van het g e t a l van REYNOLDS , t e rw i j l a n ­
d e rz i j ds b ij a fwezigheid v a n s t orende fac t or e n b i j proeve n me t v l oe i­
s t of fen waarde n tot 2 5 . 000 kond en word en bere ikt , zonder
w e r v e lvorming voordeed ( 2 62 ) .
In het a l gemee n
kan men
dat
z i ch
zegge n , d at
t urbulente st roming l igt t us s e n Re = 2 000 en R e = 3 00 0 . • )
Betre f fende de vraag of de s t romin g i n de l uchtwegen lam i n a i r
h e t overgangsge b ied t us s e n para l l e l le of lamina ire e n werve l ende of
of t urbulent is , b l i j k t in d e l i te ra t uur noga l
wat
z i j n , ROHRER ( 2 7 9 ) b e re kende o p grond v a n de formu l e
v e rwar r i n g
te
v a n REYNOLDS ,
d at in e e n me ns e l ij ke t rachea van 2 1 mm doorsnede pas b i j e e n gemid­
d e ld e s t roomsne lhe id van 1 0 , 3 m/sec w e rve lvorming zou optrede n . D i t
komt overeen me t 3 , 6 l iter/s e c , H i j meend e , d a t d e z e s t roomsne lhe id
in de t rache a , ook b i j max ima l e inspa n n i n g ,
nooit w e rd bere i k t . Uit
d e bovenstaande formu l e :
Re
ne a i r e
Tl
= V. d . p
s trooms n e l h e id
v
v o l gt ,
dat er b i j e e n gegeven l i -
e e rd e r w e rv e ls
h e t gas s troomt door een w i j de b u i s ,
zul l e n opt rede n ,
Ind ien e r
d us
i nd ie n
in de t r achea
gee n werve l s kunne n ontstaan, dan ge ldt d it a fort ior i voor de bron­
eb i , meende R OHRER ( 2 79 ) . Hij kwam dan ook t o t d e conc l us ie , d at on­
d e r phys i o l o g ische omstan d i ghed en de l ucht in de trache a e n b ro neb i
een laminair s t ra m i nga karak t e r had . Ve rsch il lende onderzoe kers ( 1 02 ,
1 7 2 , 2 2 9 , 24 5 , 283 , 3 1 2 , 3 4 6 , 3 4 9 ) hebben , ste unend op deze be reke ­
n in g e n , aange nome n , d a t in de t rachea en bronebi de st room lamina i r
z o u z ij n , D i t is onj u ist ge b l eke n , T en e e rs t e b l eek
( 1 04 ) , dat b ij
zware l ichame l i j ke arbe id hoge s t ro oms nelheden w e rd en bere ikt van 6
à 8 l it e r per s e c und e , zodat de k r i t i s ch e s t roomsne lhe id , zoals ROHRER
d ie aanga f , wel d e ge l ij k kan worden bere i kt of overschrede n . B ove n ­
d ie n kwamen GAENSLER c . s . ( 1 1 4 ) o p grond van de f o rmul e van REYNOLDS
t o t de
c o n c l us i e ,
reeds een
d a t in
t ur b u l e n t e
d e trachea
s t roming optreedt
met e e n d iame t e r v an
b i j een l i nea ire
21 mm
s t ro om-
v. r . p
• 1 S o mm i g e a u t e u r s g e b r u i k e n e e n f o r m u l e v oo r h e t g e t a I v a n R E Y N O L D S ,
w a a r i n d e s t r a a I V OO r k o m t
I n d it geva l
60
i n p I a at s v a n d e d oo r s n e d e : R e
=
Tl
l i g t d e k r i t i s c h e w a a r d e van Re tus s en 1000 e n 1 5 0 0 .
•
s ne lhe id van 1 4 0 cm/s e c , h e t g e e n ove re e nkomt met e e n v o l ume s n�lh e id
van 0 , 4 85 1/se c .
*}
He t i s noodzake l i j k h ie r nog e e n o ge n b l ik
s t il t e s t aan b i j
v ,
d e b e t e ke n i s , d i e d e s traal v an d e b u i s heeft v o o r h e t opt r e d e n van
t ur b u l e nte s t r o m i n g , B ij e e n
ge geven l ineaire
s trooms ne lh e i d
zoa l s d e ze voor komt in de formu l e van REYNOLOS i s de ne ig ing tot we r ­
v e lvorming r e c ht e v e nred ig met de straal e n d us h e t s t e r ks t in w ij ­
de b u izen ,
D i t komt d u id e l ij k tot u it d r ukk ing in d e graf ische voors t e l ­
l ing van d e formule :
Re =
v.d. p
"
, b e r e ke nd
12
Re-getal
4000
10
voor ronde b u izen van onge -
8
6
4
2
1000
1 mm �
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
l iR . 5 . Ge ta L Ze n va n Re yno �ds b i.f venehU tende
13
14
15 m/sec
Hne a in s troom­
sne thede n voor ronde b u ize n va n verschi t Ze nd e d ia me ter b (f d oor­
s trorJ LfiR me t Re miàde tde ade n tucht b i.f '160
*)
.
Bij
na d o r e
BR .
b e s c h o uw i n g v a n d e b e r e k e n i n g e n v a n R O H R E R ( 2 1 9 1
d a t d e z e t w e e f o u t e n maa k t e :
uit
1111.1
i n e e n a nd e re
H i j
l e n g t c; ma a t d a n
d rukte d e
d e d oo r s nG d O
k r i t i s c h e w a a r d e v a n h e t g e t a l v a n R E Y N O LD S
i n p l a a t s va n d e s t r a a I
2 0 ° e n 7 6 0 mm H g .
De d oo r G A E N S L E R c . s .
( ll � l
in
l i ne a t r a
en
p l a a t s t il
van 1290
b l i j kt ,
s t r o oms n e l h o l d
b l j
een
d e d o o r s ne d e
d e te l i e r ,
b e r e k c; n d e
w a a r d e n g & l de n v o o r l uc h t v a n
61
v e e r d eze l fde doorsnede a l s de bronchi ( f ig.
Uit
5) .
d e ze
fi guur
b l i j kt , dat i n e e n ronde b u i s van de d iame t e r van de t rache a ( 2 0 mm)
reeds bij e e n s tr o oms n e lhe id van 1 , 7 m/sec
het
turbulent e
geb ied
wordt bere ikt , terwij l in e e n b u i s j e met de d iame t e r van de bronc h i ­
-o l i ( 1 m m ) p a s boven d e 3 3 , 3 m/sec de k r i t ische waarde v an 2 000 wordt
v
overschre d e n .
D e z e 1 i neai re s t roomsne l h e id
9 .
heeft echter
phys i o l og isch
een veel ge r i nge re be t eke nis dan de vo l ume s t r oomsne lhe id , u it ge d r ukt
in v o l ume - e e nheden pe r se cunde :
Imme rs het gaat er om ,
hoeve e l
l ucht pe r s ec unde i n o f u i t d e l onge n stroomt .
Nu ge l d t voor een ronde b u i s :
v
v
V
opperv l ak
=
J. 7td
-
2
Subs t i t ue e rt men deze waard e in :
Re =
Re
v .d . p
---
, dan v o l gt :
4 . V. p
n.d . 11
voor gemid d e l d e ade m l ucht van 3 7
V
d
v
127 d
°
e n 760 mm Hg ,
ind ien
v o l ume s troomsne l h e i d in l it e r s per m i nuut
di am e t e r in cm.
H i e r u i t b l i j k t , dat b i j e e n gegeven s t r oomsne l he id , u it ge d r uk t
in v o Lume - e e nheden p e r sec unda d e ne ig ing tot we rve 1 vorming omge ke erd
evenre d i g is aan d e d iame t er . D it b l ij kt ook duid e l i j k u it f ig uur 6
( g e w ij z igd naar GAENSLER c . s . ( 1 1 4 ) . In de t rache a kan de t ur b u lent ie
be g innen bij een s t room van 3 1 1 / m i n ; in de bronch iol i reeds bij e e n
s t room van 1 , 6 1/min ,
Het is echt e r de vraag of derge l i j ke
b ronch io l i o o it bere ikt word e n , Zoals wij in
s t rooms n e l heden
§1
immer s ong e v e e r 1 000 bronch i o l i van d e e e r s t e ord e .
door de t rachea b inne n s t roomt , wordt dus t e n
een 1 00 0 - t a l buisj e s ,
Iedere bronch i c l us
s lotte
in de
ZIJn
er
D e l ucht ,
die
zage n ,
ve rdee ld over
ontvangt d us s lechts
du ize ndst e d e e l van het vol ume, dat door de t rachea s t roomt .
het
Dus op
het momen t , dat de st roomsne l h e i d in de t rachea 3 1 1/min bedraagt ,
en de t urbul e nt iegre ns wordt bere i k t ,
he e r s t in
vo l umes t rooms ne l he id van ongeve e r 0 , 03 1/m i n ,
kunnen opt reden, Daarvoor zou in rt e t rachea een
de b r onch iol i e e n
zodat
geen
1 6 00 I /min of w e l 2 7 1/sec nod ig zij n . D it is onge v e e r 3X
a l s d e max i maal bere ikbare s t roomsne lhe id in de l uchtwe gen.
62
we rve ls
s t rooms n e l h e i d van
zo
hoog
Re-getal
4000
2
4
II I
6
8
10
12
14
1 000
5
10
20
40
JO
0,5
50
f i f! . (J . Ge t a n e n van REINOLDS b i.f ve f"s ch i n e nà e
60 I/min.
1 I/sec.
vo Lu111e -s t f"00111s ne L­
heden voof" f"Onàe buize n van vef"sch i L Le nà e d i alle te.,- b i} d o o.,-s t f" o111 inf!
111 e t f! e 111 idde tde ade 111 Luch t b i.i
760
111111
Hf! .
T e r w i j 1 d us in de t rachea de t urbulent ie grens g emakke l i j k kan
worden oversc hr e d e n ,
kan i n de bronch i o l i , ook b i j de hoogste s t room­
sne l heden geen t urbul e nt i e worden ve rwacht ( 1 45 ) ,
ze l fs al
zouden
z i j tot de he l ft z i j n ve rnauw d .
H o e ver s t r ekt de t urbul ent ie z ich nu u i t
g ende geb ied van de b r onch iale boom?
in h e t t us s e n l ig­
In de l i t eratuur vond e n
w ij
daarove r ge en nauw k e ur ige gegevens . E e n g lo b a l e indruk ge e ft f i g . 7 ,
w a a r i n w ij de REYNOLDS - get a l l en bere kenden v o o r b r onchus takken
van
v e r sc h i l le nde orde b ij v e r s ch i l l ende s t r o oms n e l he d e n in de trache a ,
Uit deze f iguur wordt d u id e l ij k , dat met he t t oe nemen van de vent i ­
lat ie d e t ur b u le nt i e in d e t rachea b e g int e n z ich ge l e id e l i j k i n d e
g ro t e r e broneb i u i t b r e i d t t o t ongeveer i n brone b i van d e s e o r d e met
een d iame t e r van ge m id d e l d 2 , 8 mm. B i j de dynamische k a l i be r v e rnau­
w ingen door v e rhoogde i n t r athorac a le d r uk zal
de t ur b u l e nt ie
n o g w a t v e r d e r in de kraakbee nhoudende l uchtwege n
zich
kunne n voo r t z e t ­
ten , d och i n de b ronch i o l i zal ook d a n d e k r i t ische waarde v a n 2 00 0
voor het getal van REYNOLDS n i e t w orden bere ikt .
D i t is van be l an g v o o r h e t p r ob l e e m van het ontst aan van de a ­
demh a l i ngs geruisen e n het a s thmat ische p i e p e n ( 76 ) , dat in d i t proe f 53
s c h r i f t s l e c h t s z e e r t e r l oops t e r spr ake kan kome n . He t h o udt ve rband
met de w i j ze ,
waarop de over gang van een l a m i n a i r e i n e e n t u r b u l e n ­
t e s t ro o m p l aa t s v i n d t ,
I nd i e n d e s t rooms ne l h e i d i n ee n ge le ide r
ne emt ,
z e e r l a n gzaam t oe ­
verandert h e t s t r om i ngs karakte r b i j h e t b e r e i k en v a n d e k r i ­
t i sche waarde n i e t ge l e id e l i j k maar p l ot s e l i n g v a n l a m i n a i r i n t u r ­
b u l e nt .
N u h e e f t e e n t ur b u l e n t e s t r o om e e n g r ot e re we e r s t and e n d e ­
z e r e mt d e s t r oom af ,
zodat d e s t r o oms n e l h e id d aa l t ,
s t ro o m w e e r l a m i na i r word t ,
Reynolds getal
1EOOO
14000
8000
6000
4000
0
de
trochee 22mm (])
le orde 17mm (])
2e orde 10 1 mm !l>
3e orde 5,6mm
12000
10000
waardoor
d a n m i nd e r we e rs t an d ond e r v i nd t , s n e l l e r
TURBULENT
(])
4e orde 4,4 mm (])
Se orde 3.9mm !I>
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 m/sec.
72 km/uur
36
7,6 I/sec.
3,8
stroomsnelheid in trachea
f i� . 7 . REYNOLDS�e ta L Len, bere kend voor ronde buiz e n van deze Lfde
� e m idde lde d iame te r a ls trac hea e n bronch i in e xP ira t ie s tand b i j
versc h i L L ende s troomsne lheden i n d e trac h e a voor � e m idd e ld e adem­
e
L uc h t van 760 mm H� . (De d iame ter van de bronch i van de l ord e i s
ont l e e nd a a n VIERORDT (33 0 ) , d i e van d e bronch i o l i i s o P 1 m m ; e ­
s t e ld , De o v e r i � e talard en z i .in a f koms t i� u i t tabe L II. Voor de b e ­
r e ke n i n� werd e ve na L s in tabe L I I e e n d i c h o t ome ver t a kkin� van d e
bronc h ia Le b oom aan� e nome n , ) D e in deze fi�uur aan�e�even � e t a l l e n
b erus te n dus o p anat om i s c h e � e� e vens van b e tre k ke L i .i ke waarde e n
� e Lden dus s Le c h ts b i j benade r i n� .
64
wordt e n opn i e uw t urb ulent ie gaat v e r t one n. H e t gevo l g is een rhyth­
m i sche af w i s s e l i ng van l a m i n a i r e en turbulente s t ro o m ( 2 62 ) . Vo l g e ns
CARA
(44 ) zou deze rhy thmis che , schoksgew i j ze afw is s e l i ng
versch ij ns e l e n geve n ,
d i e de oorzaak zoud en z ij n
v a n de
ge l u i ct s ­
phys i o l o ­
g ische en patho log ische ade mge r u i s e n , Is deze opvatt ing j u ist en d at
zal nog verde r moet e n worden aange t oond , d an l e iden de gegeve ns van
f ig.
7 t o t de veronde r s t e l l i ng , d at de oorsprongs p laats van deze ge­
l u iden d us vooral i n d e grot ere kraakbee nhoudende l uchtwegen moet en
worde n ge zocht .
Hoe is nu de r e lat ie t us s en d r ukve rva l en s t roomsn e l h e i d b i j
e e n de r ge l i j ke t ur b u l e nte s t roming? Deze word t b i j benad e r ing g e g e ­
ven d oor de formule
waar in
6p =
d r ukverv a l
V
s t ro oms n e l he id i n v o l ume- eenheden per t ij ds e e n h e i d .
k
e e n c oë f f ic iënt , d ie voor een bepaa l d e b u is en e e n bepaa l d gas
2
een be paa lde waarde he e ft .
Uit
als
·2
lip = k 2 . V
R =
v o l gt , dat de weers tand , ged e f i n i e e rd
in het geval van e e n t ur b u le nte s t rom ing n ie t onaf-
banke i ij k i s van
V,
d e s troomsne l h e i d
mee :
doch recht e v� nred i g daar ­
R = k.V
D it h e e ft de v o l g e nde phys i o l o g ische en ook prac t ische b e t e ke nis : I n
de longfunc t i e l it erat uur v i ndt men vee l a l de s t r om i ngswe e r s tand v an
de l uchtwegen opg e ge v e n in cm H 0/ l /sec . N u zou me n gene i gd z i j n , om
2
aan t e neme n , dat e e n bepaa l d e waarde van deze s t r om ingsw e e r s t and
zou t o e s t aan ,
i e t s te conc l uderen
omt rent de t oest and ,
bronchus l umina zich b e v ind e n , Twee bronch i ,
hebbe n ,
kunne n echt er een gehee l
d ie
v e r s c h i l l e nde
waar in
de
d eze l fde d i ame t e r
s t rom ingsw ee rst and
he bben , wanneer men ze b i j ve rsch i l lende s t roomsne lheden verge l i j k t .
De s t r om i ngswe e r s t and van de l uchtwegen i s dus ze l f s ond e r
l og ische omstand ighe d e n geen constant e , d och
phys io­
var i e e rt in het a lge­
me e n me t de st roo msne l he i d ,
E n ke l e
ken
k
2
.
het
b e r e ke n i ng e n ,
n o od z a k e
I
i j k,
nog
u itgevoerd
iets
verder
b i j
in
te
het
e igen
gaan
o n d e r z oe k ,
op de
g r o ot t e
ma ­
van
65
).• t . p
Voor e e n t u r b u l e nte s t rom i ng g e l d t
t. p =
2
--- . ti
wa a r i n ·
2d
e e n w e e r s t a n d s c oë f f i c i ë n t .
À
l
p
1261 :
=
Iengte van de b u i s .
de
d e d i c h t he i d v a n h e t g a s .
l i ne a i r e s t r o o m s n e I h e i d .
ti
de gemidde lde
d
d e d o o r s ne d e v a n d e b u i s .
V o o r e e n c y I i nd r i s c h e b u i s g e I d t d us ;
t.p =
À
a
t P
_ .
.
. _
_
_
_
_
_
_
7to
s nede .
V
v2
d5
het d r u k v e r v a I e v e n r e d i g
s ne l he i d
•
'
wa a r u i t b I i j k t , d a t
i s m e t h e t k wa d r a a t
E e n e e n v o u d i g g e t a l l e n v oo r b e e l d
i s v a n e e n v e r n a uw i n g v a n d e
I
l e e r t , h oe g r o o t d e
1 /�
( b i j ge l i j ke
V
i n v l oe d
l uc h t we g e n o p d e s t r o m i n g s w e e r s t a n d . B i j
e e n v e r k l e i n i n g v a n d e d i a me t e r t ot d e h e l f t
s t a nd
v a n d e v o l u me s t r o om-
en o mg e k e e r d e v e n r e d i g me t de v i j f d e ma c h t v a n de d o o r ­
z a l d e s t r om i ng sw e e r-
) 2 x z o g r o ot w o r d e n . B i j
e e n v e r n a uw i n g t o t
D e w e e r s t a n d sco ë f f i c i ë n t À i s , b i j ruwwa n d i ge bu i zen en b i j
h o g e R E Y N O L D S g e t a l l e n i n s t e r k e ma t e a f h a n k e l i j k v a n d e r uw h e i d v a n
w o r d t d e w e e r s t a n d 1 02 � x z o g r o o t .
d e w a n d e n o n a f h a n k e l i j k v a n d e s t r o o m s ne l h e i d . B e v a t
re l s van de hoogte k , da n g e l d t
À
ruw
1
=
d e wa nd k o r ­
1 2 3 ) 1 b i j h og e g e t a l l e n v a n R E Y N O L D S :
1 1 , 74 + 2 . 1 o g d / 2 . k l
2
I n h e t g e v a I v a n d e v o l l e d i g g l a d wa n d i g e b u i s g e l d t t o t R e = 5 0 0 . 0 0 0
d e f or mu I e v a n B L A S I U S
À
I2BI
�
0 , ) 1 6 � v�1-/_R_e_
g l ad
D e w e e r s t a nd s c oë f f i c i ë n t w o r d t d a n a f h a n ke l i j k
R E Y N O L DS e n d a a r me e v a n d e s t r o o m s t e r k t e .
f o r m u l e v a n B LA S I U S
i n d ie v oor d e
v i n d t m e n 1 1� 5 1 :
t.p = 0 , 2 � 1 � .
waa r i n
V
..
Het
66
v�.p.v 1 , 7 5
d � , 75
turb u l ente
k i n ema t i s c h e v i s c o s i t e i t en p
van
het g eta l
D oo r s ub s t i t ut i e
van
van de
s t r o m i n g s w e e r s t a nd
d i ch th e i d .
i s e c h t e r g e e n s z i n s z e ke r , d a t d e z e f o r mu l e v o o r d e
l uc h t-
we g & n g e l d l g he i d
ges laagde
v lak,
he e f t . R e e d s
R önt g e n f ot o ' s
i n de
een v r i j
ve roorzaakt door d e
n o r ma I e
s t e r ke
o pe e n v o l g e nd e
g i sche geva l l e n za l
z i c h b ov e nd i e n v e e l a l
is
a l s g l adwand ige
s c h r i ft
heeft
a a ng e t o o n d ,
b u i z e n ged ra g e n ,
g e b r u i k g e ma a k t v a n d e
het
na d e e I , d a t
pe r v l a k t e ruwh e i d
en
ka n a a n s l u i t e n b i j
me n m o e t
dus
de
van
in de
mu l e v o o r d e t u r b u l e n t e
dat
is
À1
o p pe r ­
p a t h o l o­
l uc h t w e g e n z i c h d e s o n d a n k s
in d e
b e r e ke n i n g e n i n d i t
v oo r
v o l s t a a n me t
maar
het
In
s p u t um o p d e w a n d e n b e v i n ­
de
f o r mu l e
me n o p g oe d
van
t r a c h e a r l ng e n .
d e n . A a ng e z i e n
n i et
t r a c he a z i e t
one f f e nhe l d
het
r u wwa n d i g e
e e n s c h a t t i ng
v oo r d e e l ,
l ong p h ys i o l og i e
p r oe f ­
bu i z e n .
D it
v a n d e op­
d a t men
beter
me e r g e b r u i k e l i j k e
f or ­
s t r om i ng:
I n s omm ige gede e l t e n v a n d e l uchtwegen h e e r s t e e n laminaire s t room;
in ande re ge dee l te n kan een t urbulente s troom optred e n .
Het t ot a l e
d rukve rva l i n d e l uchtwegen d rukt m e n v e e l a l a l s v o l gt u i t :
k
1
en k
wordt dan de
2
de
'co� f f i c i ä n t van de lamina i re s t romi ngswe e r s t and '
'co� f f i c i�nt van de t urbulente wee rstand ' g e noemd .
D e voo rs t el l i n g van zak en over h e t d r ukverval
b ij l aminaire
s t r o m i n g , die w ij t o t nu toe gave n , hee ft a l le e n be t r e k k ing op rech­
t e b u i ze n , zonder bochte n , vernauw i n g ,
verw ij d in g , vertakkinge n , i n ­
e n u i t s troomversch i j n s e l e n . D e z e komen ech t e r a l l e i n d e l uchtwe gen
voor. Zij ve roorzaken extra we e rs t anden.
Voor e en aan t a l
i n de t e c hn i e k
g eb r u i ke l ij ke v or me lementen
hee ft men wee r s t and s me t ingen gedaan o . a .
( 2 6,
89a ,
146) .
De mee s t e daarvan hebben bet r e k k ing op h e t voor de t ech n i e k b e l ang­
r i j ke t urbulente geb i e d ,
I n het l amina i r e ge b i e d z ij n w e i n i g met i n ­
g e n v e r r i cht . E n k e l e r e s u l t a t en v a n d e z e met inge n z i j n in ve ree nvou­
d i gde vorm t e r i l lust rat ie opge no me n in tabel IV.
* ) Er z i j n echt e r
v e l e redene n , waarom me n deze f ormules n ie t e envoud i g
wegen kan toepasse n ,
o o k a l zou men
o p d e l ucht ­
d e gec o mp l iceerde anat omische
vorm t o t i n a l l e voor de s t r o mi ngsvorm
( he tgee n t o t n u t oe n ie t he t geval is ) .
b e l angr ij ke deta i l s
kennen
D e ui tkoms t e n van de t e c h -
n ische met ingen b le k e n name l i j k s t e rk afhanke l i j k van kle ine deta i ls
in de vo rm ,
zodat men b . v .
n ie t
zonder me e r twee ins t roomopen inge n
of vertakk ingen kan v e r ge l ij ke n . De extra weers tanden z i j n b ove n d i e n
*1
M e t d a n kb a a r h e i d
v e r me l d e n w i j
A e ro- e n H yd rod yna m i ca
s a me n s t a l l e n
van
deze
de
hu l p van
va n d e Tec hn i s c h e
tabe I
en de
het
La b o r a t o r i u m v o o r
H og e s c h o o l
b e s c h r i j v i ng
in D e l ft b i j het
va n d e
e x t ra wee r ­
s t a nd e n .
67
T410. IY
\'Oor illa!Uien YM cnnstnnte dichtheid,
w r i j v i n g,
,_
p •
waarin
'ip1
st�atiftche druk
:!
• k i n e t i sche enert,ie P E' r
YQ } L ::- e eenheld •
IIEF.P.STA� [lf.;': F:'\
P0
EXTHA l"l:F'RSTA':Of:r
•
Jl
I
� P
:!
•
snelhei dsdruk
de t n t a l e druk - constant
iURBlLB"7
LA.\IU;AJR
WET VAS POISEUILLE
bis
mnder
l llll r; ft een stroon l i j n , tij
tlonatrr stroor:: .
1 :!fiTJ. I , \'
--:;;:;--
R;JI , l.p. ç.2
p 2 .a --­
1't
_:! "i
d
waarin
•-"
1 1 , H + :!. lo�d 2k \ 2
\ruw
�(
( to t Re •
4.
100. 000)
V. p
··- -­
d
u·
-r.-. d. IJ
Bocht
(Jue,
.. s?aJ
I,
9?\
•: : ·:;.p·
D
lr 'il
�
3
d-1, 111
1 3
. v • 6.
I
0 , 18
.0
o. usV2
Cl ;
lange bulzen en ceclddelde
rr
1r 1. t r a
•
111.
d
2d
-ld
Gd
1,2
0 , 06Re
•
extra
fl •
ç.
IJl )
r . ���
I ) --
Po2l
extra
{
=
Ç utt·
22, 5°
°
15
0,03
0 , 03
0,03
0,03
0 , 03
a.. l.:pr?
e1tra
C.recht
&
1.3
C.atcerond·
indien
P0 2 J
. .. .
...
o.:� t. r�>l:
(..l!p. ii2
0 , 0-15
0 , 0-15
0,045
0,045
0 , 0 -1 5
.::I ad
0
-15
0 , 1 -1
0,09
0 , 08
0 , 075
0 , 07
l a tevens sterk afhanllelijll
")
Uth tf'Oat"P
(2C5J
1'2)
'I'DOr&haand aan bocht. )
GOed afgeronde ope11 1 n g
lndhm
�
D•
D- 10d
voor relatief aeini & !'ekromde,
ade::�lucht van 7 6 0 ct�
fl :!l
o ..
O :a
d
_
lil t
0·
voe r 0 <---
lfl t
1--t-
57. U
--­
=
Ç.IJ.prf!
• 0 • 0 50
0 , 00 & -
l ) 50 à
extra
.,.
')
I.I,OG " I
1000
a..hpt.2
d
600
0,12
0 , 19
0 , 10
0,09
0,07
oo •
0 , 21
0 , 14
0,11
0 , 09
0,11
... .
.......
oo'
0 , :w
0, 3
2
0 , 18
0 , "'
0, 51
van bUlsledee} ten
lllnJ(jdint
(JIJ(J)
llf
®
Vil"""ll.tlthtf
(2(J, Jll(J)
(Po
KJt
0,
P l o t . u l int•
TUilBULENT
lb2
Plot.ul tnt•
1!.1
( po
��
�
Dh•rtnt•
�
'6,
"""
Conv•rt•nh
fllltl)
Po,
{Po
l
.
.o, )
�
'
o. •
o. 1
o. 6
0, 17
(1,37 0 , 26
eztra
-
(0. "
.. .
0 , 055
a o. 20)
1
0
(•· r·;.2)'}po,2
bij j3 < 5°
{Po
�
'l!
' te •erwaarlozen.
ezt n
>. I l
2
ft)' ft)']
dl
1+ +
d2
d2
(P
I
(p l
-
P2 )
- P l
3
(p l - p )
2
"'
eztra
••
2
- Çd . Kp ii1
p
ii1 2
eztra
�
ç•. �Piij
...
. . ..
..
...
0
o.
'·
'·
v
2
( p3
- P:;rl
.. çd. �.pii2
eztra
2
0 , 04
-0.06
-0,04
0.01
o. 3l
0, 33
e:�tra
•
ç .
•
T
2
••
O , DO
o . "'
0 , 68:
0 , 31
0 , 3�
0 , 41
...
�ii2 2
laarln.
d s doornede (In a)
Z • l encte (in a)
k • hooate 'f&D oneffenheden (dic:ht bijeen) la de
wand (ln a)
0 • oppenlak vau de doorsnede (la 1:12)
... . hJdraulhcbe diueter (biJ een buJa, dle niet rond la,
wordt deze arootheJd i.p. "· d aebtulkt) (In o)
D • atraal Y&n de 11 roaa1n1 (in a)
IJ � hae•
1 • nrsuel l l a a YU de z:•aartellracht (ln a/sec 2 )
(In kc aec2/D4)
�
•
V
•
o. 4
o. 8
1.0
.. .
�
•
•
-0,02
0,04
0 , 17
-0, 38
0,00
0, 22
o . 37
0 , 37
0 , 10
O,OD
-0, 1 7
- 0 , 54
atrooaanelbeld In voluoc-eenbeden per tiJ dt•enba.ld •
TOlUIIt!lltl'OOCI (ln 113/aec)
l laealre att'OOII a nelbeld Cln a/sec)
v
uaJddelde lineaire atroo11anelheld - - ( I n •
2
. . druk (In ll a/a >
•o • totale druil • P statlaeb +
).
'·
'·
0
0.2
a
3
11 11 11
\o2
d2
enecatleve Ç betekent druii:Yetbocinl1
T�
d1cbtbdd YU de atar la
+
( •oor ruwe WAnd en ant!lle atrooa} .
a
.
.
- Po )
2
2
R.2
�
l
Po · Po • 4d
l
�
'dicbUittl d ' -
01
ç
�
.....__ e ---+
p -
/
02
�
SGaan•a.st
(liltiJ
- Po >
- Ç.%p ii
2 ut n
eztra
�
d,____,.�
rerta.Uint
1 -
1
waarin:
Yoor
�
{llltl)
( ::) 2.�pii/
- P0 1
2
�
0,
bUi.!
(2fJ)
-
l
&et& I Y. REYNOLDS •
-"
� d. p
•eenundstactor
weerstandacoët!leiënt
0
'i:pv2
ltlt:!)
vaak s t e r k a f h an k el i j k van de s t r oomsne lhe idsverd e l ing over het op­
pervlak bij het b e g i n e n deze s troomsne l h e idsve rde l ing wordt bepa a l d
door d e aanwez ighe id v a n voorafgaande e n vo l gende s t o r ingen,
In de
l uchtweg e n , waar de vertakk ingen e lkaar sne l opvo l ge n , z a l daardoor
de stroomsne l h e idsve rde l in g voortd urend ve rand e re n .
Denkt men ver­
der aan het d i s c on t i nue karaltte r en he t voortdurend van richt ing w i s ­
se len van de l uc h t s t ro o m e n h e t f e it , d a t d e REYNOIJ>S- g e ta l l e n
de grote l uchtwegen in het overga ngsgebied l iggen
van
t usse n laminaire
e n t ur b u l e nte s t roming, waarover v r i j w e l geen met ingen bekend z i j n ,
dan is h e t d u ide l i j k , d a t e e n t he oret ische bere k e n i ng van d e t o t a l e
l uchtwegwe e rs tand een zee r gec o mp l iceerd e , zo n i e t onmoge l i j ke t a a k
i s . T och heeft ROHRER ( 2 7 9 ) d ez e t aak aange durfd . I n een k l a s s iek ge ­
worden pub l ic a t ie be schre e f h i j ,
hoe h i j daartoe
in
3 dagen
d oor
m i d d e l van bougies de doorsne d e en lengte bepaa l d e van a l le brone b i
v a n een verse , gecol labee rde mense l i j ke l ij ke n l o ng t ot
in de 4 6 7
takken van 1 m m doorsnede . Deze ana t om i sche met ingen werden vervo l ­
gens aangevuld me t gegevens uit d e l i teratuur
over d e bouw
van de
k le inste bron c h i o l i in de l ong lob u l i en ove r de a fmet inge n van s t r o t ­
t e nhoofd , pharynx e n ne us .
Uitgaand v a n deze gegevens berekende h i j
tens l o t te de s t r amingaweerstand v a n d e l uchtwegen. H i j maa k t e daar­
b ij uiteraard gebru ik van tal van vereenvoud iginge n , schemat isat ies
en benad er ingen. Het staat we l vas t ,
dat hij voor de
van de geta l l en van REYNOLDS e n voor de
ex t ra
berekeningen
weers t ande n onnauw­
keurige en onj uiste formul e s hee ft geb r u i kt , doch he t e indre s u l taat
van z i j n indr ukwe kke nde b e r e ke n ingen l igt
des a l n ie t t e m i n opval l end
d icht b ij de waard e n , w e l ke in de laatste j are n me t de b e s t e metho­
den van onde rzoe k z i j n gemeten
( zi e tabel XV) .
Voor de a l veo l a i re
druk ( b ij ade mha l ing door de neus ) vond h ij :
'2
P : 0 , 79 V + 0 , 8 0 1 V ,
a l veo l a i r e d ruk in cm H o .
waar i n: p
2
v
s t roomsn e l h e id in 1/se c , he tgeen neerkomt op
•
=
=
een stra­
mingawe e r stand v a n 1 , 2 c m H 0/ l/sec b ij r us t ige ademha l ing. Wanne e r
2
m e n z ich a fvraag t , hoe h e t komt , d a t d e z e berekeningen ondanks een
zwakke phys ische f under ing tot een zo j u ist resul t aat hebben ge l e i d ,
dan l igt he t antwoord , e n ROHRER heeft h ier ze l f reeds o p
V e e n ove rz icht gee ft .
i n d e loca l is a t ie van de wee rstand i n de l uchtwege n ,
gewezen ,
waarvan tab e l
H i e r u i t b l ij kt o . a . , dat in d e trachea s l ec h t s een zeer k l e i n
gedee lte van de s t ramingawee rstand is ge l oc a l isee rd .
broneb i g e l d t hetze l fde . ROHRER gaf aan , d at
90%
Voor d e grot e
van de bronch i a l e
weers tand w a s ge l oc a l isee rd in brone b i k le iner d a n 3 m m .
Onj u i s t e
waarden v a n de e x t raweers t and en ze l fs het g e b r u i k make n v a n de for­
mules v oor de laminaire stro mingsvorm in p laats van voor de
t urbu­
l e nt e geven in het geb ie d van de grote l uchtwegen foute n , d i e gehee l
z i j n t e verwaar loze n b ij d e grote weers tand ,
70
d ie per iphee r ,
in de
TABEL V
S t romin gsw e e rs t an d v an de v e r s ch i l i end e gedeel t en van de
l u ch twegen vol g en s ROHRER ( 279 ) .
in pe rcent e n
Bovens te luchtwe ge n :
o , 4 2 6 . v + 0 , 7 13 5 . V• 2
p
neus
54%
47 , 3 %
pharynx
4, 7 6%
glottis
1,2 %
0 , 74%
t r ac h e a
B ro nc h i o l o b u l a i r s y s t e e m :
p
T o t aa l :
p
=
0 , 3 64 . V + 0 , 0 8 75 . V• 2
4 6%
0 , 79 . v + 0 , 8 0 1 . V· 2
1 00%
k l e ine broneb i en bronch io l i , is ge l o c a l i s e e rd . zoa l s w i j u i t f i g .
7
a f l e idden h e e r s t h ie r een l amina i re s t ro m ingsvorm en het is ne h i e r
aanwezige PO ISE U I LLE - weerst and , d i e onde r phys io l o g ische omst and ig­
hede n de t o t a l e w e e r stand v an d e int rapu lmonale l uchtwe ge n
v r i j we l
gehe e l bepaa l t , STUTZ ( 3 1 2 ) h e e ft dat nog op andere
ge ï l lu­
s t reerd , door t e b e r e ke ne n hoe groot b ij
iedere
w i j ze
s p l its ing
van
de
bronc h i a l e boom de g e zame n l i j k e doorsnede
van de
m a k e n a a n d ie v a n ct e hoofdstam. H ij vond ,
dat d e w e r ke l i j ke t o e n e ­
moe t e n z i j n , om de P O ISED ILLE -we e rs t and in de
ve r t a k k ingen zou
zij takken
ge l i j k t e
m i n g v a n de b r onc h us d oo rs nede b i j i e d e r e v ert a k k i ng s t e e d s
b l e e f b ij de a ld us the ore t i sch ve r e i s t e ,
ach t e r ­
zodat moest worde n gecon­
c l udeerd , dat de s t r o mingswee rstand in de l uchtwegen ond e r
phys io­
l o g i sche omstand i ghede n naar per iphee r s t ee ds me e r toenam. De ze pe­
r i ph e r e we e r s t and i s van groot b e l ang
v o or de
phys i o log i e van
w i l l e k e u r i g e compre s s ie der grote l uchtwe g e n , zoals
hoo f d s t u k IV z a l worde n u i t e engeze t . H e laas
he e ft
in
geen
§
12,
van
de
en
be ine
s ch r ij vers b e r e ke n ingen u it gevoerd ove r d e invl oed van ve rnauw ing op
d e w e e rs tand van d e l uchtwe ge n .
U i t t ab e l IV i s d u i de l i j k ,
2
d a t nie t a l l e
extra we ers tand e n
e v e n r ed i g z i j n met v • Ook z i j n n i e t a l le ve r l i e zen,
d i e e v enred i g
Z i j n met V 2 v eroorzaakt d oor turb u lent ie e n h e t is n ie t ze k e r , of d e
turb u l e n t i e w e e r s tand e n evenred i g z i j n me t
v
2
of met
v 1 • 75 . H e t is
dus s t r i kt genomen n ie t j u ist , om i n de f o rmule
P
=
k
v
•
1
.
+
k
2
.
v
•2
de co� f f ic iint van de l a m i n a i r e en k
1e c oä f f i c ii nt van de t ur­
1
2
b u l e nte we e rst and t e noeme n , z oa l s vee l a l gebeurt .
R e ha lve cle h ie r -
k
71
bovengenoemd e phys ische redenen Z l J n daarvoo r ook phys i o log i sc he r e ­
d e n e n te noeme n . V oora l b ij s n e l l e re v e nt i l at i e d r ingt de t u r b u l e n ­
ti e s t eeds v e r d e r i n de per iphe re brone b i doo r ,
het kal ibe r van de l uchtwegen w is s e l t ,
be ide
st rooms t e rkt e , Daarom a l l e e n reeds kunnen k
zij n . Zij
t e rw i j l
bovend ien
a fhanke l i j k
en k
van
de
geen constanten
2
1
z i j n a fh ank e l i j k van d e s t ro o m s t e rk t e v. Nu bl i j k t h e t
i n d e pract i j k , dat d e ve rge l ij k i ng:
·2
k1. v + k . v
P
2
•
=
een rede l ij ke nauwkeurige omsch r i j v ing kan geven
van het emp i r isch
gevonden ve r l oop van het d r u k - s t roomsne lhe idsd iagram
paald t ra j ect ,
k
en k
over e e n
be­
hebben d aa r i n echt e r ge e n andere beteke n i s ,
2
1
dan d i e van c o ë f f i c ië nt e n , d ie h e t gemakke l ij k moge l i j k make n , om op
eenvoud i g e w i j ze he t d rukverval te b e r e kenen voor e en gegeven st room­
sne lh e id (5 1 ,
111,
1 2 4 , 1 72 , 2 1 7 , 2 2 9 , 2 4 6 , 2 7 9 , 2 83 ) .
T e n s lo t t e e i s t de formu l e van BERNOULLI en i ge toe l i ch t in g , om­
dat z i j , zoa l s reeds i n
§3
geb l e k e n is , voor het ged rag van d e l uc h t ­
wegen v a n be lang k a n z i j n ( 1 5 5 ,
Deze formule g e l d t voor
15 6 ) .
een
b u i svorm i ge g e l e i d e r , waa r i n de i nv loed van zwaarte kracht , compre s ­
s ib i l i t e i t e n w r i j v ingswee rstand mogen worden v e rwaar loosd , e n gee ft
aan, dat de s om van de s t a t ische druk p ( dat is de d r uk ,
d i e zou met e n v ia e en k l e in gaa t j e in de wand )
� pv
2
z o a l s me n
e n de s n e l h e i d s d r uk
( dat is de d ruk d ie ontstaat in e en ope n ing van e e n b u is j e ,
doordat het door d e s t r oom wordt aange b laz e n ) langs
e e n s troom l i j n
c onstant i s , d us :
P + � P v 2 = constant .
B ij een st i j gen van de st roomsne lhe i d , zoa l s b . v . in e e n nauw gedee l ­
t e van e e n b u i s , ne emt d e sne lhe idsdruk t oe e n d us z a l de stat ische
druk dalen.
Deze kan ze l f s negat i e f worden e n
dus ove rgaan
i n een
aanz u i gende we r k i ng , zoals van de prac t is che t oe pass ing in de wat e r ­
s t raal pomp be kend i s , Zoa l s in
§ 12
wordt u i t e e ngezet , moet men met
d it e f fect ook t erdege reken ing h oude n bij het me t e n van
e nd obron­
c h i a l e d r uk k e n ,
D e v is c e uze ,.ve e rs tand van h e t longwee fse l P
v isc
kan
worden
bepaald met b e h u l p van de verge l ij k ing :
P dyn
= Pe l
+
P str
+
P
v isc
is d irect mee tbaar , evenals P . 0ok voor de bepa l i n g van P
e1
dyn
s t r•
de a l v e o l a i r e druk, z i j n me thoden u i t ge werkt , al z i j n de resultaten
P
daarvan vooral i n pat h o l og is che omstand i gheden n ie t steeds bet rouw­
baar ,
72
I n p ri n c i p e zo u m en du s doo r h e t i n vu l l en van de gevo n d en
k unnen be r e k e ne n ,
visc
Omdat versch i l l e nde in de l i t e ratuur g e b r u i k t e method e n n ie t
waarden in bovenstaande verge l i j k i ng d e P
t o e s taan , o m onafhanke l ij k van e l kaar de st romingswee rstand e n d e
vi s c e u ze w e e r s t an d t e bep al en , zu l l en w i j d e s o m v an d e z e b e i d e
gro o th eden wri j vingswe ers tand no em en .
In de l it eratu ur z ij n de b e g r i ppe n stromingswee rstand e n w r i j ­
vin gs w e e r s tan d no ga l e en s do o r el k aar g e b r ui k t . U i t e en v e rho gin g
van de w ri j vin g sw e e r s t an d wo r d t dan to t e en v e rhoo g d e s t rom i n g s ­
we e r s t a n d b e sl o t e n ,
h e tg e e n d e mo g el i j k h e i d v e rwa a r l o o s t,
we e f s el vi s co �:i tei t v e ran d e rd i s.
Tot d e v e rwa r r ing d r aagt b ij ,
dat de
dat men de wr i j v i ngswe e r s t and
vee l a l v i s ce uze wee r stand noemt ( 2 1 , 5 0 , 5 1 ,
8 1 ) en daarmee dan ook
wee r d e som van d e wee rstand door we e fse l v iscos i t e it
en st romings ­
w e e r s tand bedoe l t .
N a d i t k o r t e overz icht van de ve rsch i l l e n d e component e n , we l ­
k e b i j d ragen tot d e dynami s che p l e u rad r u k , kan worden overge gaan tot
ee n s ummi e re besprek ing van d e method e n , w e l k e b i j d e mens z ij n t oe ­
gepast , om i ed e r van d e z e compone nten t e bepa le n .
De
be pa l i n� van d e d yna m i s c he b le urad ruk P
d yn .
V e r s ch i l l e nde sch r i j vers hebben b ij de mens d e p l e uradr uk d i ­
r e c t g e r e g i s t re e rd i n e e n k l e ine pne umothora x ,
d i e om
the rape ut i ­
sch e reden en ( 50 , 52, 2 2 8 ) o f voo r d e m e tin g ( 50 ,
54,
18 2 , 2 2 8 , 2 50 )
was aan ge l e gd of spontaan ont staan ( 6 9 ) . H ie rb ij
is een p l e urapunc­
t ie noodza ke l ij k . De nad e l e n h ie rva n , vooral b ij een pa t iänt met e m­
physe e mb l az e n , z i j n ev ident . CHR IST IE b . v .
(5 3 )
zag t ij dens d e rge ­
l i j ke proeven e e n e rn s t ige vent i e l pne umothorax ontstaan .
2 3 pat i ën t en van PAINE ( 25 0 ) w e rden dyspo isch
ten
6 van d e
gevo l g e van een
pne umothorax , die bij d it ond e rzoek werd ve roorzaakt . He t is dus b e ­
g r i j pe l i j k , dat men g e z o c h t h e e ft naar a n d e r e method e n , om d e intra ­
p l e ura l e druk t e b e p a l e n en h et is vooral onze landgenoot B OYTEND IJK
( 4 3 ) geweest , d ie u o o r z i j n me t inge n va n de oe sophagusdruk door m i d ­
d e l v a n e e n i n de s l okdarm inge brachte b a l l o n e e n k l i n isch b r u i kba ­
r� .
ind i r e c t e metho d e t o t ont w i k ke l ing h e e ft geb racht . In h e t proe f­
s ch r i ft van B UYTEND I JK ( 43 ) en in ee n a r t i k e l van W IRZ ( 3 4 5 )
me n een goed overz i c h t van d e o ud e r e l i t e ratuur
v i ndt
ove r de me t i ng van
d e intrap l e urale d r u k .
Uit eraard kunne n p e r i s t a l t ische beweg ingen van d e oe sophagus
de met ing store n , maar d e z e s t o o r n i s kan me n he rkennen e n v e r mi j d e n
( 4 3 , 3 2 9 ) . O o k d e i nv loed van de v u l l ing van d e b a l l o n laat z ich tot
een m i n imum bepe rke n ( 4 2 , 2 2 0 ) . De beste r e su l taten w orden v e r kre gen
me t e e n cathe t e r met e en lange b a l l o n ( 1 1 0 , 2 05 ,
2 2 0 ) , i n het ond e r ­
ste de rde d e e l van d e oesophagus ( 4 3 , 220 ) gevu l d lliet lucht ( 4 3 , 2 2 0 )
73
of we l l icht nog b et e r me t h e l ium ( 1 1 0 ) .
De druk in de o e s ophagus is
echte r n i e t ge he e l ge l i j k aan d ie in de p l e uraho l t e .
vanne n door g e l ij kt i j d ige met ing van p l e uradruk
FRY c . s . ( 1 1 0 )
en
oesophagusd r uk
b i j e e n pat iënt , dat de oesophagusdruk onge v e e r 1 cm H o hoger was
2
dan de p l eurad r u k . Sne l le drukschomme 1 ingen in de ple uraho 1 te vonden
e chte r een voor pract i s che doe le inden vol doende
s ne l l e en getrouwe
w e e rs p i e ge l in g in de oe sophagusdruk. DORNHORST en MC I LROY bevest ig­
den d it ( 8 1 , 2 03 ) . HOWELL e n PECKETT ( 1 6 1 ) . vonden bij
pat iënten me t e e n k l e in per ipheer
l ongcarc inoom
e en d r i et a l
de oesophagusdruk
In de proe ven van COLER IDGE
3 à 5 c m H o hoger dan de p l e urad ruk .
2
( 6 2 ) b i j honden b l e ek de druk in he t med i ast inale weefse l on­
c . s.
geveer 1 c m h o g e r dan in d e med i a l e p l euras p l eet . DUOMARC O ( 87 ) vond
b i j de hond de oes ophagus d r uk 5 c m H o hoge r dan i n d e lat era l e p l e u­
2
ras p l e e t . D i t versc h i l verdwe e n b ij he t aan le ggen van een mat i g gro­
te pne umothorax. VERSTRAETEN ( 3 2 9 ) vond b i j honde n
bij
w is s e l end
l ongv o l ume d e z e l fde verandering van de ple uradruk en de o esophagus­
druk . CHER N IAC K ( 5 0 ) c . s .
kwamen op grond van d e r ge l ij ke
ve rge l ij ­
kende met ingen van oesophagusdruk en p l e uradruk b ij de mens tot
de
conc l us ie , d a t d e d r uk i n de pl eurahol t e b i j na s t eeds e nk e l e c m H o
2
lage r d us s t e r k e r negat i e f was dan in de oesophagus .
In e n k e l e ge­
Echter is
val l e n be re i k t e n d e ze versch i l le n waarden tot 1 3 c m H 2 o.
door de w i j z e , waarop de oesophagussonde werd inge bracht , n i e t uit­
ges l o t e n , dat deze voor een dee l in de maag l a g ,
zodat de r e s u l t a ­
ten van d e z e sch rij vers m e t voorzi ch ti gh e i d mo eten worden beoo rde e l d.
De l ichaamshoud ing h e e ft d uide l i j k invloed op de oesophagusdruk . De ­
ze is i n horizontale l i chaamshoud ing groot teorde 5 c m hoge r
dan i n
ve r t i c a l e (42 ) . D o c h d it e f fect i s waarsch i j n l i j k a lthans ten
dele
e e n ge v o l g v a n een r e ë l e ve rande r i ng i n de i nt rathorac a l e d ruk door
de hoogstand van het d i aphragma b i j de l iggend e mens .
Er z i j n ove r i gens ook aanw i j z i ng e n , dat de druk in de p l e ura­
holte n i et overal deze l fde ho e ft te z i j n . HEEMSTRA ( 1 43 ) gaf een o­
v e rz icht ove r dit prob l e e m . BROOKHART c . s .
C OLER IDGE c . s .
(36) ,
in de med ia s t i n a l e p l e uras p l e e t een hoge re druk
p l e uras p l ee t .
W IGGERS ( 3 43 )
en
( 62 ) vonden b i j de hond i n h e t geb ied van de h i l us e n
d a n in de lat erale
B ij d iepe r e s p i r a t i e werden door sommigen ze l fs
ve r­
sch i l l e n tot 1 1 cm H 0 gemeten ( 62 ) . Waarsch i j n l i j k z i j n dez e dr uk ­
2
v e rsch i l l e n v e r k l aarbaar door de e l as t i sche trac t i e , we l k e de vaten
en vooral de hoofdbronebi op de h i l i u i toefenen
sch i l l e n verdw ij nen b i j he t inbrengen
he id l ucht i n de p l e uraho lte ( 6 2 , 8 7 , 343 ) .
zij s l echts 1 ( 3 4 3 ) o f enke le cm H o.
2
Ook i n eraoi ocauda le r icht ing
sch i l l e n beschreven. FARH I c . s .
( 1 43 ) .
Deze
ver­
van een wat grotere hoevee l ­
In d e
Z l J n e r en ige
rege l
bedragen
re g iona l e ver­
( 98 ) vonde n bij d e l i ggende hond in
narcos e , dat de druk i n de pl euraho l t e t ussen
de 3e
en Se
inter­
costat l r u i mte v r i j w e l ove r a l hetze l fd e was . De p l e uradruk ter pl aat 74
se van de apex was echter in verge l ij k ing
daarmee s t e r ke r ne gat i e f
aan h e t e inde v a n d e e xp irat i e e n m inde r s t e r k negat ie f aan he t e in ­
de van de ins p irat ie . Voor d e p l euradruk in de s i nus d i aphragmat icus
go ld bet omge kee rde .
Deze versch i l l e n waren van de grootteorde van
3 cm H 0 of m i n d e r .
2
Ze l fs wanne e r me n e c h t e r reke n i n g houdt
m e t de moge l i j khe id
van het bestaan van r e g i onale v ersch i l l e n van e nke le cm H 0 , kan men
2
t och zeg ge n , dat de ne gat ie v e d ruk in de ple urah o l te z ich n iet tot
d eze s p l eetvorm ige r u imte bepe r k t , maa r z ich voortzet
ll;
in het b in d ­
w e e fs e l v a n h e t med i ast inum e n in het onderste dee l v a n de hals ( 7 8 ,
138)
de
( fi g.
vandaar dat men de druk in d i t gehe le ge b ied g lobaa l
intra t h oraca le druk no emt.
Deze intrathorac a l e d ruk he e ft ook in­
v l oe d op d e druk in de grote venen in het med iast inum. Met i n g van de
vene uze d r uk als maat voor de intrathorac ale druk i s beproe fd ( 1 8 2 ,
2 44 ) ,
maar hee ft gee n ingang gevonde n .
O o k a l b l ij k t d u s e n i g e onze kerhe id
t e b e st aan ove r de ve r­
ge l ij kbaarh e id van o esophagusdruk e n p l e uradruk
v raag , wat me n nu e i ge n l i j k prec ies onder
s taan, toch h e e ft d i t n i e t b e l e t ,
en
ze l fs over
de pl euradruk
de
moe t v e r ­
d a t d e oesophagusdrukme t ing
als
maat v o o r de p l e uradruk in he t l ongphys i o l o g isch onderzoe k door ve ­
len wordt t oege past e n dat met d e s te me e r recht ,
�en ( 1 1 0 ,
329)
omdat ve rand e r in­
in d e i n t ra p l e ur a l e d ruk nauwkeur iger ( 5 0 , 3 08 )
in de
o e s ophagusdruk worden wee r s p i e ge ld dan de abs o l ute waard e n , d ie tot
1 à 13 cm H o zoud e n kunnen a fw i j ke n .
Bovend ien z i j n d eze drukv e r ­
2
sch i l len k l e i n in ve rhoud ing t o t de hoge int rathorac a le drukken , d ie
voor onze prob l e emste l l i ng van be lang z ij n , zodat de r e s u l t a t e n van
de me t in g van de i nt ratho racale druk , zowe l met de oesophagusdrukme­
t hode a l s door d ir e c t e punc t i e verk re gen,
Het i s moe i l ij k t e zegge n ,
een be spre k i ng v erd i e n e n .
hoe hoog
p l e ur adruk i s . Zoal s wij zag e n , hangt deze
de norma l e
af
van
de
dynam ische
e last ische
krachten e n van de w r i j v ingswe erstand en d us van ademn iveau en ve n­
t i l at ie grootte , Deze f ac t o r e n k unnen sterk w isse len ,
waardoor
bij
norma l e personen i n pr inc ipe a l l e waard e n kunnen wo rd en be re i k t , d ie
men ook b i j pat iënten met e r ns t i ge
kan aantre ffen.
M e n kan pas d a n
stoor ni ss e n van
de l ongfunct i e
v a n patholog ische waarde n spre k e n ,
ind i e n me n de p l e urad ruk in v e rb and brengt met he t lon.;v o l ume o f m e t
d e ve nt i l a t i e .
H i e r vol gen enke l e gegevens , d i e e e n indruk geve n van de mar­
ge s , waartussen de p le uradruk z ich bewe egt b i j norm a l e pe rsonen
en
b ij pat i � nten me t asthma e n e mphys e e m .
T abe l V I gee ft e e n ove r z i cht v a n d e schomme l inge n in d e p l e u ­
rad r uk b i j rust ige a d e mha l in g b ij norma le proefpe rsone n .
p l e ur a l e d r uk var i e e rt in het a l ge me en
o ngeve er
3 cm bij
De intra­
rus t ige
ade mh a l in g , Deze var iat ie spe e l t z i ch gehee l af in het g e b ie d van d e
75
ne gat i eve d r u k ,
in de rege l t ussen - 2 en - 1 0 cm H o.
2
TABEL V I
Vari ati e s van d e dyn am i s ch e p l eu radruk bij no rmal e vol was­
sen en tij d en s rusti ge ademhal i n g.
Aut eurs
Me thod e
Aant a l
P l e uradruk i n cm H o .
2
pers ,
KOUNTZ c . s .
( 182)
d ir e c t e punc t i e
i ns p i r .
3
expir.
•
- 7
- 4
•
- 1
•
wate rmanome ter
PA I NE
( 25 0 )
d i recte punct ie
8
CHR IST IE c . s . ( 5 2 )
d ir e ct e punc t i e
1
1)
- 6�
2)
•
- 6� *
- 3 *
- 5 *
- 2
wate rmanometer
FRY c . s .
(111)
oesophagus b al l on
MEAO c . s .
(2 2 1 )
oes ophagusba l l on
MEAO c . s .
( 22 0 )
oes ophagusbal lon
9
oes ophagus d r uk
1
SCHERRER c . s . ( 293 )
3
-10
11
11
- 7 *
- 7, 5
- 3 *
- 7 *
wate r gevu l d e
lJ
2J
*
sonde
Pa t i ë n t e n
de
a rm
h e r s t e l l e nd
en
Pa t i ë nt
de
me t
l ic hte
Deze
wa a rd e
we rd
Deze
wa a rd e
of
wa a r d e n werd
Deze
t e kens
w o rd e n
van
een
o p e ra t i e
res p.
aan
het
a b d o me n ,
ond e r l i p .
he t
d oor
ook
t ub e r c u l o s e .
uit
een
g ra f i e k
gem i dd e lde
ons
uit
of
f iguur
d e d oor
a fge l eze n ,
de
a ut e u r
gegeven
b e r e ke nd ,
i n de
h ie rna
v o l g ende
tabe l l en
geb ru i kt .
De vo l gen de tabe l VI I geeft de var iat i e we e r van de dynam i s ch e
p l euradruk b ij pat i ënten met asthma e n e mphy se e m
b i j rust i g e adem­
hal ing.
Bij v e rge l ij k ing met de waard en b i j ge zonde proe fpe rsonen u i t
tabe l V I valt o p , d a t b ij pat i ënten m e t asthma en e mphys e e m de schom­
me l inge n in de dynamische p l e uradruk groter z ij n , t e rw i j l gedurende
de e xp i rat ie d e intrathorac a l e druk ve e l a l
pos it i e f wordt ,
a l gemeen s t i j gt de d ruk b ij rust ige e xp i rat i e
niet boven
In het
de + 5 cm
H o . Het is a l s o f de oversch r i j d ing van deze grens door de pat iën­
2
ten zove e l moge l i j k wordt ve rme d e n . D it is duide l i j k z icht baar op
de , aan V .
NEERGAARD c . s .
( 2 2 9 ) ont l eende f i guur
opt i s c he r e g i st rat ie we erge e f t van d e door punct i e
druk b i j een be nauwde l ij de r aan chro n i sch asthma.
76
( f i g.
8),
die een
geme t en p l e ura­
B i j de be sprek i ng van h e t e igen onde rzoe k
( § 9)
zul l en argu­
mente n naar voren wo rde n gebracht voor ons ve rmoe d e n , dat d e z e grens
inde rdaad e e n be l ang r i j ke phys i o l o g ische be t e k e n i s hee ft .
E r kome n
e c h t e r o ok hogere int rathorac a l e d rukken gedurende de e xp irat ie voor,
zowel b i j gezonden als bij pat i ë nten. D it b l i j kt b . v .
b e l V I I opgenomen waarne m ing van SCHERRER c . s .
re g i s t rat i e van d e o esophag usdruk , d oo r
uit de i n ta­
( 2 93 ) , d i e t i j de n s de
t o e d i e n i n g van een h is t a m i ­
ne -nevel a a n een asthmapa t ië nte , ee n erns t i ge aanval provoceerden e n
daarbij d r uk schomme l ingen waarnamen t us s e n
-45 e n
+
3 0 cm H o . H e t
2
TABEL VI I
Vari a ti e s van de dynami sche p l eu radruk bij vo l wassen p a­
t i ën ten ,
l ij d en d aan asthma en emp hyseem tij den s
g e ademhal i n g.
Aut e urs
P l e uradruk
Aant al pat .
Methode
rus t i ­
ins p .
V.
NEERGAARD
C, S,
p unct i e
(229)
KOUNTZ c . s .
( 1 82 )
CHR IST IE ( 5 3 )
exp.
1
asthma aanval
9,8
1
asthma
6,4
1
e mphys ,
l i cht
+
+
- 10
6 •
4,8
1,6
0
+ 2 •
punc t i e
3
asthma aanva l
wate r manom e t e r ' )
5
emph y s e em
5
- 1
punc t ie
1
e mphyseem
4 '
+
5 '
1
+
3
wate rmanomet e r
PAINE
FRY c , s .
( 25 0 )
asthma
10
10
e mphyseem
11
4
emp h y s e em
p unct i e
( 1 1 1 ) oesoph agusba l l on
5 '
MEAO c . s . ( 2 2 1 ) o e sophagusba l lo n
emphyse e m
15
CHERNIACK ( 5 1 ) oesophagusba l l on
emphysee m
- 26
SCHERRER c . s .
( 2 93 )
oeso phagusd ruk
1
11
c h r o n . as thma
sonde
B Ü HLMANN c . s .
(4 0 )
' l
b i j
oesophagusd ruk
n o r ma I e n
t e c hn i e k
v o nd :
va n deze
d eze
a ut e u r
res p. + 6 , + B , + 10
a ut e u r
me t
moet
b i j
de
t e r u g h o ud e nd h e i d
de
0
f
11
2
+
6
- 45
*
+30 '
6
11
me t l ucht gevulde
l a g e wa a r d e n, d i e
4
11
-
sond e .
Gez i e n d e
•
4 '
*
9
- 23
asthma zwa re
aanva l
+
11
asthma voor en t i j de ns aanv .
met wat e r gevu l de
2
proe f
van
+
•
*
2 11
V A LS A L V A
bet r ouwba a r he i d
van
de
warde� beoord e e ld .
77
l i gt voor de hand
om
aan t e neme n ,
de
dat
meeste ande re pat iën­
t e n n i e t t ij de ns
zo
e en
0
5
·
-10
5
zware aanv a l z i j n
onderzocht .
Zow e l b ij z ie ­
ken a l s b i j
gezonden
z i j n veel hogere intra-
�
thoracale d r uk k e n waaJ:L
ge nome n:
b i j gezonden
vooral t ij de ns e e n ma­
x i ma l e e x p i rat i est oot
en
b ij het
hoesten,
b ij pat iënten me t a s t h ­
ma
e n e mphyse em
v e nd ien
bij
bo ­
f if! . 8 . Intrap l e ura l e druk in cm
e e n dyspno i s c he pa t ië nt
me t
R2 o
b i.i
c hr on isc h
as t hma; naar r. NEERGA ARD en WIR Z
( IJk aanf! e v u ld ui t de t e k� t) .
(229) .
een be-
t re k ke l i j k g e r inge ve rhog i n g van de ve nt i lat i e .
In t ab e l V I I I en IX
z ij n daarov e r enke le gegeve ns samengevat .
B ij norma le proe fpe rsone n ( tabe l V I I I ) b l i j ke n ond e r deze om­
stand igheden v e e l a l z e e r s t e rke f l uct uat i e s
in
de
intrathorac a l e
druk o p te t re de n . D e z e z i j n vooral h e t gevo l g v a n e e n ste rke st i j ­
g ing van de d r uk gedurende de e x p irat i e , waarb ij pos i t i e ve int rat h o ­
racale d r uk k e n van ongeve e r 1 5 0 à 2 00 cm H 2 o b l i j ke n te kunnen w o r ­
d e n bere i k t . B l ij kbaar komt d a n d e geh e l e e x p irat o i re kracht , waar­
over het l ichaam besch ikt ,
in w e r k i n g , zo a l s ook b l ij kt uit de v e r ­
ge l i j k ing v a n tabe l V I I I en I X met de i n t abe l X wee rgegeve n
den voor de d ruk , we l ke b ij een max imale e x p irat iepo ging
waar­
b i j afge ­
s loten l uchtwege n , d us gedurende de proef van VALSALVA , kan
worden
bereikt.
De i nt rathorac ale d r u k b ij het hoe s t e n is n ie t
t ij de ns de ee rste phase , wanne e r de g lo t t i s
o o k n a h e t openen van d e g l o t t i s
a l l een
nog g e s loten
handhaaft de druk
IS ,
hoog
maar
z ich nog ko rte
t i j d op d it n iveau o f st ij gt ze lfs nog even ( 2 8 6 , 3 3 9 ) .
D e dal ing van d e int rathoracale d r uk b ij e en max i maal sne l l e
insp irat i e is daarent egen vee l ger inge r . De s n e lh e d e n , we lke de lucht
b i j in- e n e xp i rat ie bere ikt , z i j n van deze l fd e
orde van
groot t e ;
o o k deze waarne mingen w i j ze n o p h e t optreden van een s t e r k ve rhoog­
de s t romingswee rstand ged ure nde de e x p i ra t i e .
Wij komen h i e ro p nog
nade r te rug ,
B i j pat i�nten met ast bma en e mphyseem ( tabe l V I I I ) v indt men,
z owe l bij hoesten a l s bij max imaal sne l le adembe we g i nge n
pos it ieve
intrathoraca l e dr ukke n, we lke ve rge l ij kbaar z ij n me t d ie b ij gezon­
den of deze waarden overt re f f e n . In de curves van WYSS c, s , ( 3 4 8 , 3 4 9 )
t re ft �e n b i j e e n pat i�nt
78
m e t chro n i s ch asthma
ze l fs e e n druk van
TABEL V I I I
Vari at i e s van de dyn am i sch e p l euradruk b i j no rm a l e vo l wassenen t i j d e n s hoe s t en t i j dens d i ep e, m ax imaal k r ach t i ge ademhal i n g,
Met h o d e
Aute urs
Aant ,
P l e uradruk in cm H 0
2
Ade mtype
pers ,
WHITTENBERGER
C , 8,
(339)
oe s ophaguso e sophagus -
WYSS c . s .
oesophagus-
( 217)
(348, 349)
R OSS c . s .
( 286)
KOBLET c . s .
( 179)
3
hoest
2
max .
ba l l on
C, S,
MEAD
inspi r .
- 30
2
max .
sne l l e
e x p i rat i e
ba l l on
1
hoest
1
max .
- 27
b a l lon
o esophagus -
11
ade mh a l ing
ballon • )
oe soph agus-
sne l le
b a l lon
11
+
15 1
+
1 90
+
90
11
+
1 65
11
+ 1 70
+
sne l l e
e x p i rat ie
' J O e h i e r a a n g eg e v e n o e s o p ha g us d r u k
e xp i r .
1 80
i s v e r m i n d e r d me t d e P
el'
is ,
11
11
11
d ie
b i j d e z e d r u k r e l a t i e f v a n we i n i g b e t e ke n i s
3 5 0 cm H o aan .
2
Wann eer de ve nt i la t i e mat ig ve rhoogd wordt ,
physeem pat iënten waarde n me t e n , d ie t usse n de
tabe l V I I en tab e l V I I I i n l i ggen ( 69 ,
ve e l lagere st roomsne lhede n b e r e i k t
( 69 ,
111 ) ;
kan men b ij e m­
be ide e x t r e me n
van
deze waa rden worden b i j
dan bij
norma l e proe fpe r sonen
1 1 1 ) . De meeste ast hmapat iënten hyperve nt i l e re n ( 1 47, 1 7 3) . WYSS
( 3 4 9 ) vond b i j 63 asthmapat iënten in rust een m i nut envol ume van ge ­
m idde ld 1 5 4% van de norm. T i j de ns asthma- aanva l le n s t i j gt de vent i ­
lat ie vaak n o g mee r ( 2 93 ) , hoewe l h i j o o k k an da l en ( 2 93 ) .
ROSS IER c , s,
Vo l gens
( 2 87 ) kan me n bij het beg in van de aanval re lat ie f vaak
e e n u i t g e s proken a lv e o l a i re hype rvent i l at ie waarne me n met een re s p i ­
rato ire a l ka l ose , he tgeen door d e z e aute urs me e r aan angst d a n
aan
bronebastenose wordt t oege schreve n , ook al is de zuurstofverzad ig ing
in de rege l wat v e r l aagd ,
De be Pa l inJ! van de s ta t i s c he t> Le u:ra-i r u lt ( Pe 1 ) .
Zoa l s v o l gt u i t de formu l e :
P
p
dyn = e l + Ps t r + Pv i s c
79
TABEL IX
Vari ati e s van de dynam i sch e p l eu r ad r uk bij volwassen pa­
t i ënten,
l ij dend aan asthma en emphyseem
t i j den s ho e s t
e n t i j de n s d i epe , maximaal k rach t i ge ademhal ing.
Me t hode
A ut e urs
Aan t. p a t . Ademtype
P le uradruk in cm H 2 0
ins p i r .
WHITTENBERGER oesophagus - 1 asthma
c.s.
(339)
expir.
+ 1 98 •
h oest
2 e mphys . h oe st
b a l l on
e x p i rat ie
bal l on
(348, 349)
3 asthma
max . s ne l l e
e x p irat i e
max . sne l le
re s p i rat ie
MEAO c . s .
( 221)
oe s ophagus- 1 emphy s .
bal lon ' )
KOBLET c, s .
oe sophagus - 1 asthma
ma x . sne l l e
b a l lon
e xp i rat ie
( 179)
1 88 •
+
213 *
+ 1 70 '
oesophagus- 2 e mphys . max . sne l le
WYSS c . s .
+
-
20
lf
+
b i j
deze
d ruk
v r i j we l
te
v e rwa a r l oz e n
11
*
+ 120
' I D e h i e r a a ng e g e v e n oe s o p h a g u s d r u k i s v e r m i nd e r d met d e P
d ie
85
e l
'
d ie
is.
TABEL X
Maximale en m i n i ma l e d ruk
volwassen mannen ' )
Auteurs
Aantal pers.
HUTCH INSON,
SCHNE !DE R ,
CR IPPS ,
1 85 2
1 92 1
1 92 4
SH ILL ING , 1 93 3
GROSS ,
RAH N ,
in de l uchtwegen b i j no rmal e
( P roeven van VALSALVA en M ÜLLER) .
1 933
1 94 6 ( 2 6 9 )
E igen me t ingen
M ax .
e xp i r.
M i n . in sp i r.
druk cm H o
2
druk cm H o
2
1061
130
123
1 67
950
181
419
155
30
1 62
31
158
21
148
2 63 5
155
- 89
- 1 09
Totaa l e n ari thmeti sch
ge midde l d e
' I
Ont l e e nd
met
80
aan
enke l e
RAHN
c.s.
{269 1 ,
e i gen waa rnem ingen,
o mg e r e k e n d
in
cm H
- 89
2
o
en
a a ng e v u l d
is in e e n t o e s tand van ademst i l stand d e dynamische p l euradruk g e l ij k
en P
l ongwe e fse l optre e d t , z odat de P
be ide .o z i j n,
De me ­
str
v is c
t in g van de 'dynamis c he ' p l e uradr uk in e en t o e stand van
ademst i l ­
aan d e stat ische , omdat dan g e e n s troming
en
stand b ij e e n b e paa l d l ongvo l ume ge e ft d us
gee n vervorming
de P
l um e .
van
voor d i t l ongvo­
el
Deze a d e ms t i l stand k a n men op versch i l lende w i j ze n be re i k e n .
De me t hode v a n BUifENDIJK ( 4 3 ) .
Theore t isch is deze he t mee s t j u ist .
Men v raagt de proef pe r­
sone n , om b ij e e n b e paa l d lo ngvo l ume b ij ge opende g l o t t is de adem i n
te houden. T e ge l ij k meet m e n de intraple ura le druk.
onderzoekers h ebben d e z e methode t oe ge past
Ve rsch i l l e nd e
(43 , 5 1 , 221 , 249,
2 93 ,
3 2 9 ) . V o l ge ns B UYTEND IJK ( 4 3 ) is e chte r s le ch t s e e n k l e in pe rc e n t a ­
ge v a n de onde rzoch t e persone n i n s t aat , om b ij e e n w i l l e ke ur i g l on g ­
vo l ume d e ade m i n te houde n , zonde r bovend ien de g lo t t is t e s l u i t e n .
Daarom n a m deze later z i j n t o e v l ucht tot
waarb i j
z i j n.
een l angzame
ademha l ing ,
de waarden van de
• )
P
en P
te verwaa rlozen zouden
str
v isc
SCHERRRR ( 2 94 ) verr ichtte in derge l ij ke geva l l e n e e n in­
t ubat i e . Doch d i t maakt het v e r richten van een bepa l ing van d e l on g ­
e last i c it e it tot
een vrij grote ingreep,
Vandaar dat b ij het k l i ­
d e en de me t hode van V . NEERGAARD en W IRZ.
n isch onderzoek ook andere me thoden z ij n geb r u ik t , d e afs l u itmetho­
De ajs Lui t111 e thode voor d e be pa l in g van de stat ische
p l e ura­
druk b e r us t h ie ro p , dat me n ged urende e e n ademha l in g b i j een bepaald
lon gvol um e p l ot se l in g e e n s t i l s tand van
de l uchtst room
t ot
s t and
brengt door h e t mond s t u k , waard o o r de pro e fpersoon a d e mt , af te s l u i ­
t e n . Daardoor ontstaan stat ische omstand igheden.
Door het d rukve r­
sch i l te me ten t us s e n de p l e uradruk e n de mondh o l te , kan men dan de
stat ische druk bepa l e n .
He t pr inc ipe v a n d e z e met h ode ve rsch i lt
e ige n l ij k n i e t vee l
van dat van de me thode van BUYTEND I JK . D e pat iënt behoeft e ch t e r n ie t
z e l f d e adem in t e h o ud e n ;
het a f s l uitmechan isme in het mondst uk d oe t
dat voor hem, zodat h e t s l u ite n van d e
g lo t t i s me e sta l
achte rwege
b l ij ft .
VUILLEUMIER ( 3 3 1 } verr ichtte e nke le re g istrat i e s vo lgens d e ­
z e me thode b i j d ieren a ls een var iant op d e proe ve n van V. NEERGAARD
en W IRZ ( 22 9 ) . Lat e r hebben ook anderen
( 1 06 ,
1 07 ,
111.
1 6 1 , 22 1 .
' ) D e z e l a t e r e mod i f i c a t i e w o r d t d oo r o n s n i e t b e g r e p e n o n d e r d e a a n ­
d u i d i n g ' me t h od e v a n B U Y T E N D I J K1 . B U YT E N D 1 J K t o o n d e s l e c ht s v o o r n o r ­
ma t e p r oe f p e r s o n e n e n
n i e t v o o r p a t i ë nt e n a a n ,
d a t d e m od i f i c a t i e
d e z e l f d e r e s u l t a t e n g a f a l s z i j n o o r s p r e n k e l i j k e m e t h od e . D o o r d e z e
m od i f i c a t i e w e r d e n z i j n wa a r d e n v o o r d e c o m p l i a n c e b . v .
s e e m pa t i ë n t e n n a a r a l l e w a a r s c h i j n l i j k he i d
b i j emp h y ­
lag e r .
81
3 0 8 ) deze me thode k l in i sch t oe ge past ,
F ig. 9 gee ft e e n gesche mat isee rde voorste l l ing van e e n de r­
ge l ij ke reg i s trat ie , oe bovenste c urve geeft de st roomsne lhe id wee r ,
T i j dens d e a fs l uit ing van d e l uchtweg daa lt deze t o t 0 .
Hoe
ste rk
he t v e r loop van de ademha l ing wordt verstoo rd , hangt a f van de duur
van de afs l u i t ing. B ij een kortd urende onde rbre k ing b . v . van 0 , 1 s ec
zo u deze invloed zeer ger ing z i j n . T ij dens de a f s l uit ing is het druk­
ve rsc h i l tussen de pl e uraho l te en de mondho l t e ge l i j k aan de s t at i­
sche p l e urad r uk P ' Het p lateau, d at P
aange e ft , l igt b ij de in­
el
el
omdat d e l ong dan e e n grote r
s p i rat ie lager dan b i j de e x p i ra t i e ,
vo l ume he e ft e n mee r is ontpl o o id , zodat P
el
ste rker ne gat ief i s .
D e me t hode van V . NEERGA A RD e n WIRZ ( 2 28)
van d e stati sche p l eu r ad ruk,
1 06 ,
1,0
1 07 , 2 0 4 , 2 05 , 2 07 ,
voo r
de bepal i n g
d i e d o o r ve l e onde rzoeke rs ( 4 0 , 5 1 , 69 ,
213 , 215 ,
2 1 7 , 2 1 8 , 2 2 1 , 2 3 5 , 2 5 5 , 2 93 , 2 95 ,
liter/sec
Q5
1 se c
inspiratie
+1
0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
J
_ drukverschil
pleura-mondholte
-7
-8 cm H2o
F iR . 9. Schema van de afs tui tme t hode voo� de b e Pa t i nR van de s t a t i ­
s c he P te u�ad�uk (P e t ) • B ove n: st�oomsne the idsc u�ve (pneumo tachoR�am) ;
onàe� : cu�ve van h e t d�ukve�sc h i t p te u�a-mondho t t e ; �ec h t s : sc ha ke t­
sc hem� voo� de �eR i s t�at i e .
82
3 04 , 3 4 9 )
in t a l van mod i f icat i e s is t oege pas t , gaat u i t van het fe i t ,
d a t men d e ademha l ing n i e t behoe ft te onde rbr e ke n ,
van ademst i l stand te ve rkr ij ge n ,
mome nten v a n adems t i l s tand voorkomen
twee :
o m e e n toes t�nd
omdat ge dure nde de ade mha l ing re e d s
e n we l
b i j iede re ademha l i ng
b i j de ove rgang van inspiratie naar e xp i ra t i e en omg e ke e rd ,
M e n ve r r ic h t ge l ij kt i j d ige r e g is t r a t i e van de p l e urad ruk
en
d e s t rooms t e rkte , B ij d e e x p i rat ie hee ft d e luchtst room e e n r i ch t ing ,
tegenge ste l d aan d i e b ij de insp irat ie . De s t r oomsne l he idscurve l igt
d ie nt e ngevo l g e afw isse lend onder e n boven de 0- l ij n ,
waar de curve de 0 - l ij n s n ij d t ,
Op d e punten,
is de st roomsne lhe id
", 0 ( vg l . f i g .
9 ) . D e h ie rb ij horende dynami sche p l e urad ruk is g e l ij k aan d e
sta­
t isch e , D o o r ademha l ingen v a n ve rsc h i l l ende d ie p t e te l a t e n u itvoe­
re n , kan men de stat ische p l e urad ruk
voor
ve rsch i l l ende v u l l ings­
t o e s t anden van de l ong v inde n.
D e ove rgang van inspiratie i n e x p i rat ie kan me n e veneens be­
palen door e e n d ire cte re g ist rat ie van he t l ongvol ume ( 1 07 , 23 5 , 2 9 2 ,
3 05 ) , m i t s men zorgt v o o r een ge r inge t raaghe id daarvan ,
H e t is gebru i ke l ij ke ,
om de res u ltaten van de be pa l inge n van
de stat ische p l e uradr ukken wee r te geven in de vorm van •c ompl iance • ,
door d eze d rukke n i n re lat ie t e brengen tot de b i j behorende v o l ume ­
v erande r ingen van de l onge n , zoa l s aangegeven in de def init ie :
C ( omp l iance )
=
:
( z ie ook b l adz . 58 )
D aarvoor moet me n dus ook de vo l umeverander ing kenne n . D eze kan me n
ont lenen aan de mee tk undige of e l ec t ron ische integrat ie van het op­
pervlak onder de s t roomsne lhe i d s c urve ' ) of , eenvoud ige r ,
d i recte re g istrat ie van het longvo l ume .
door e en
In ons land h e e ft
S LAGTER
( 30 5) me t deze methode vee l waar ne m inge n verr icht en e e n apparat uur
ontwikke l d , di e ze e r gesch ikt is voo r k l in isch gebr u i k
en
d ie e e n
onmidde l l ij ke re g is t ra t ie van het d ruk-vo l ume d iagram moge l ij k maakt ,
Vanze l f s pre ke nd z a l me n z ich a fv rage n , o f deze dr ie methoden voor de
BUYTEND IJK, de afs l u i t me thode e n de methode van V. NEERGAARD en w mz ,
bepa l ing van de stat ische p l e uradruk
en
de
compl iance ,
d ie
van
ook deze lfde waarden o p le ve re n , Het antwoord o p deze vraag l u i d t in
he t kort : B ij norma le proe fpe rsonen we l , b ij pat iënten met asthma en
e mphyse e m n ie t ,
'I
H e t op p e rv l
dk
o n d e r d e c u r v e v a n d e v o l um e s t ro o m s n e l h e i d t e g e n d e
t i j d w o r d t n l . g e g e v e n d o o r h e t p r od uc t :
s t r oo m s ne l h e i d x t i j d
Nu i s :
S t r ooms n e l h e i d =
s t r ooms ne l h e i d
x
vo I um e
tijd
tijd =
, d US
vo I u m e
tijd
x t ijd
v o I u me .
83
Voordat wij
de r e s u l taten
van e n ige ond e rzoe k inge n naar de
c ompl i ance b ij norma l e proe fpersonen e n b i j pat i �nte n met asthma e n
emphy s e e m samenvat t e nd kunne n bespreke n , moeten w i j dan o o k n o g i e t s
d ieper ingaan op d e ze versch i l le nde methoden e n h u n re l at ieve b e t e ­
k e nis .
Hoewe l e e nvoud i ge mode l proeve n , d i e ROHRER ( 2 8 1 ) in 1 92 1 b e ­
sch ree f ,
in pri nc ipe de o p l o s s i n g v an het prob l e e m inh ie lden, is pas
in de a l l e r l aatste j aren,
( 24 9 ) ,
vooral ook door
h e t werk van
CHERNIACK (5 1 ) e n SCHERRER c . s . ( 29 3 ,
zicht gekome n i n d it geb ied v a n de l ongphy s i o l o g i e ,
k e l ij k e n ige v e rwar ring hee r s t e ,
Deze
OT IS c , s ,
294, 2 9 5 ) e e n beter i n ­
waar in aanvan­
verwarr ing is
voorname l ij k
voortgev l oe id u i t d e r e s u l tat e n v an het w e r k , dat door v e l e n met d i ­
v e r s e mod i f icaties van de methode van V . NEERGAARD e n WIRZ w e rd ve r­
r icht .
Hieruit l e e k te vo l gen, d at de compl iance v an de l ong b ij het
e mphyseem aanzi enl ij k l ager was dan norma a l . Dat wil zeggen, dat de
l ongen s t ugger zouden z i j n , o f - met andere woorde n - o p e e n k le ine
v o l umeverand e r ing met een sterke e l ast ische r e t r ac t i e kracht
zoude n
r eager e n . D i t r es ul t aat s t ond in vreemde tegenste l l in g m e t de a l g e ­
mee n gangbare voors t e l l ing v an de emphysemateuze l o n g , zoal s me n d ie
v an de obduc t ie t afe l ke nt a l s e e n
v o l um i neus orgaan ,
dat z i c h b i j
h e t o pe ne n v an d e borstwand n iet samentrekt en waaruit vee l t u s s e n ­
s c h o t t e n e n d aardoor ook vee l e l as t isch wee fs e l
i s v e rdwenen
( 69 ,
3 5 2 ) . V e rd e r b l e ke n de e l as t ische e i genschapp e n van d e long b i j é é n
pat ië nt s t e r k v ar iabe l ,
De aldus geme ten compl iance b l e e k
hogere ademfre quent ie ( 2 1 ,
51,
nl .
af te nemen
2 0 7 , 2 1 9 , 22 1 , 2 4 9 )
b ij
een
evenals b ij het
t o e d ienen van a l l e r genen o f h is t am i ne aan asthmap at i ë nt e n ( 2 07 , 2 93 )
en ook b i j t o e d i e n ing van h istamine aan normale proefpersonen
(5 1 ,
2 0 7 ) . Omgekeerd wer d d e compl iance hoge r b i j een l age ademfreque nt i e
e n b ij he t gebr uik v an bronchusv erwi j d e nde m idde l e n
(5 1 , 2 07 ) . H e t
was niet gemakk e l i j k , om d ez e ve rande r inge n i n de l ongsoepe l he id op
bevred igende w i j z e te v e r k l ar e n .
Nu be rust e chter d e methode
v a n V.
NEERGAARD e n W IRZ
op de
hypothe s e , d at t i j d e ns ad ems t i l s t and in de t r ache a ook ove r a l in d e
l ong ade ms t i l s t and hee rs t . B i j gezonden is d i t waarschij n l ij k inder­
daad het gev a l , maar v oor patiënten met e mphyse e m e n obstruc t i e s i n
d e l uchtwegen mag men d it n i e t zonde r meer aannemen,
r i j k art ike l hebben OT IS c , s ,
(248,
I n e e n be l ang­
249) e r op geweze n ,
mome n t e n van s t room s t i lstand in mond en t rache a
d at
er op
b ij d e r ge l i j ke pa­
t iënten nog we l dege l i j k een stroming kan bes t aan in de i nt r ap ulmo­
nale l uchtwe gen , waarb ij de l ucht d an heen e n weer
'pende lt ' tussen
a l v e o l e ngebieden met v e r s ch i l le nde mechanische e i genschappe n , Op de­
ze mome nten z i j n dus i n we rke l ij khe id P str e n Pv is c n i e t ge l ij k aan
nul , zoa l s me n veronde r s te l d e , Het gevo l g i s , dat men P str en Pv isc
b i j de w e r ke l ij ke s t at ische p l e ur adruk opt e lt ,
84
waardoor
me a grot e
schomme l inge n van de sch i j nbare
'stat i s ch e ' p leurad ruk v i ndt en t ot
een lagere comp l i ance bes l u i t , Ter ondersche i d i ng
wil,
van d e ,
zo
me n
'echte ' o f • st at ische ' comp l iance hee ft me n da arom de c o mp l i an ­
c e , d ie men met de met h od e v an V .
namische ' ( 2 93 ) ,
genoemd,
NEERGAARD e n W IRZ ve r k r i j gt,de 'dy ­
'e f fect ieve ' ( 24 9 ) o f
'func t i one l e ' ( 5 1 ) c ompl i ance
a l is d it een benaming, d ie gemakke l ij k tot misverstand aan­
l e id ing kan geven,
L i e v e r d an e e n pog i ng te d oe n , om OT I S c . s .
te vo l g e n in hun i ng e w i kk e l de w i skund ige u it e e n ze t t ing,
e e n aant a l e envoud i ge proeven ve rme l d e n ,
die de betekenis
fre quent i e - afhanke l i j kh e i d v an d e c ompl iance
(249 )
w i l l e n w ij
v an
de
voor de l ongphys i o l o­
g ie d u ide l i j k d emon s t r e r e n en d i e het be lang v an een goed ondersche id
t u s s en s tat i sche e n dynamische c omp l iance , ook
in v e rband
met ons
e igen onde rzoe k , aan t onen,
MEAO c . s .
< 2 2 1 ) vent i l ee r d e n de l onge n
van e e n hond
via de
t rachea met een pomp, Z i j bepaa ld e n de c ompl iance bij v e r s ch i l l ende
fre que nt i e s , v ar i ërend van 5 t o t 60 per m inuut . Deze b l e e f constant.
Nu werd met e e n b a l l onnetj e de l inker hoofdbronchus afge s l ote n.
c omp l iance was nu s l echts ongeveer half zo g r oot als i n het
dat b e id e l ongen werden gevent i le e r d ,
De
geval ,
De compl iance v e randerde ook
nu n iet met de f r e q uent i e , Nu l iet men het b al l onnetj e i n de l inker
hoofdb ronc hus ged e e l t e l ij k l e e g l open, zodat e r wat l uc ht l angs kon,
Wanneer d e pomp nu b ij l age fre quent ie werkte , v e rt oo nd e n be ide l on­
gen v r i j w e l ge l ij ke v o l umev erander inge n.
De compl iance was deze l fd e
a l s d i e , w e l ke we rd geme ten v oor h e t inbrengen van het b a l lonnet j e.
B ij s t ij gende fre que nt ie echter nam de gedee l t e l ij k afges l oten l ong
re l at ie f steeds m i nd e r dee l aan de adembewe g ingen,
d ien in phas e ac hte r b ij de r e c hte r l ong ,
Hij b l e e f boven­
De c ompl i ance
daalde nu
b ij opl opende fre quentie van d e ademhal ing ge l e ide l ij k tot ongevee r
de h e lf t .
OT I S c . s .
( 2 4 9 ) h e rhaalden d e r ge l ij ke proeven
de m e n s , Me t mode l proeven ( 2 4 9 ,
270)
l ater ook b i j
k o n d i t nader worde n
geï l l u ­
streerd,
V o o r ond erde len v an de l o n g g e l d t
s te e d s o p n i e u w ,
wat hier
v oo r de e e r s t e v e r t akk ing van de l uchtwe gen w e r d gedemons t re e r d . Men
k an z ich d it het gemak k e l ij k s t e
bij de u i t ademing voorste l le n .
De
hoeve e lh e id lucht , d ie bij een bronchusvertakking uit ieder l ongde e l
stroomt , s t i j gt me t de e l ast ische veer kracht ' )
v an h e t
e r achter
l igg ende l ongwee f s e l e n daa l t me t de st rom ingswe e r s t and, S l e chts wan­
neer de ond e r l inge v erho ud i ng van veerkracht
ge l i j k i s ,
en s t r om i ngsweerst and
l everen zij e e n v ri j w e l ge l ij k aandee l .
In ge zonde l on­
gen is deze verhoud ing b l ij kbaar ove ral onge v e e r ge l ij k , maar i n pa­
t h o l o g ische longe n ,
'I
b . v . met w e i n i g veerk racht ige emphys e e m b l azen o f
v e e r k ra c ht o f " e l a s t a n c e "
1
=
c om p l i a n c e
85
v ern auwde bronch i ,
is d e ze ve rhoud i ng
onre ge l mat i g v e rs t oord.
Bij
een l angz ame ademhal i ng komt de l ucht z e l fs door e e n hoge s tromings­
we e rst and tens l ot t e hee n;
dan hangt d e v e rd e l ing v an de l ucht v oo r ­
al a f v a n de v e e rkracht .
Het mee ste gaat naar de soepe l s t e l ongde­
l e n , de compl i ance i s dus groot .
Bij sne l l e ademhal i ng d aarent e ge n
kan ged urende d e korte duur van e e n ade mbeweg ing s lechts
zeer w e i ­
n ig lucht door de gro t e wee r s t and strome n en dan h an g t de verde l i n g
vooral a f v an de s t r om i n gswe erstand. De l uch t dr ingt n u ook d o o r i n
d e st uggere l onggedee l t e n , m i t s d ie maar
e e n w ij de t oevoer he bbe n :
de comp l i ance is k l e in,
De v o l gende f i guur,
ont le end aan he t werk van CHERNIACK ( 5 1 ) ,
COMPLIANCE
0.60
I/cm
Hp
0,56
0.52
x
x
0.48
------ EMPHYSEEM
x
0.44
x
0.40
0,36
0.32
0.28
•
•
0.24
0,20
0,16
0,12
0.08
0.04
0
2
3
4
5
DUUR VAN
6
7
8sec
DE INADEMING
fi� . 1 0 . De inv Z oed van het d a Z e n van de ademfre quent i e ( i n de f i ­
� uur naar r e c h t s ) oP de c om P Z iance b i j e e n norma Ze Proe fPersoon en
b i j een Pat iint me t emPhyse e m . ( Ie ts gewi j z igd naar CHIRNIA CK (51 ) . )
86
demonst reert d i t d u i de l ij k . Deze sch rij v e r b epaa lde
de
dynam i s c h e
comp l iance b i j afne mende ademfre quent i e b i j normal en e n b i j p at i ën­
t e n met e mphyse em m e t e e n v a r i ant v an de method e v an V . NEERGAARD en
W IRZ ( f ig.
1 0 ) . B ij de norm a l e proe fpers onen b l e e k de comp l i ance on­
afhank e l ij k v an d e f re quent i e , H ij was e n b l e e f ongev eer 0 , 2 6 l i t er/
cm H 2 o. Bij de pat i ë n t e n me t emphys e e m was d e dynami sche c omp l ianc e ,
d e s oe p e l h e i d , aanvanke l i j k l a a g , d oc h s t e e g b ij l angzamer ademha­
l ing s t e e d s mee r om in de f igu ur
een pl ateau te b e r e i k e n
b ij 0 , 4 8
l it e r/cm H 2 o. De emphyse empatiënt had dus b i j normale ademfreque nt i e
e e n s t u gge e n b i j t rage ademfre quent i e e e n s oepe l e l o n g .
Fig.
1 0 d e m o n s t r e e r t t e vens duide l ij k , hoe r iskant h e t i s , om,
zoals BUYTEND IJK ( 4 3 ) d e e d , comp l i ancebepal ingen
que n t i e
=
0 e n b i j e e n van 0
b ij een
adem f re ­
versch i l l ende freque n t i e te v e r ge l ij ­
ken b i j gezonden e n d a n aan t e neme n , dat d e z e v e r ge l ij k i n g ook v oor
( e mphys e e m ) pat i ënte n zou ge l d e n .
H e t b l ij kt d us moge l ij k, om de frequent ie - afhanke l ij khe id v an
de dyna m i sche c omp l i ance b i j pat i ë nt e n met as thma e n e mphyseem te
ver k l ar e n u i t e en p haseve rsc h i l tussen l onggedee lt e n met
verschi l ­
l end e v e rhoud ing t us s e n v e e r k r acht e n s t ro m i ngswe e r s tand,
Moe i l i j ke r te v e r k l aren i s d e mer kwaard i ge w aarne m i n g van
RAU c . s . ( 270 ) , dat o ok b i j norma l e proe fpe rsonen de dynamische c om­
p l i ance afhanke l ij k wordt v an de ade mfre quent i e ,
wanne e r de proe f ­
pe rs one n ademe n d o o r e e n s t e r k e wee r s t and,
d ie voor d e mond wordt
gep l aa t s t ,
Onde r de ze omst and igheden b le ken deze proe f p e rsonen een
onge l ij kmat ige v e n t i l a t i e t e hebben.
I s deze obse rv at ie j u ist ,
dan
i s zij v an groot be l a n g voor d e p athophy s i o l o g i e v an d e t r ache abron­
ch i a l e c ompre s s i e ;
z ij w i j st o p d e mog e l ij kh e id ,
v e r nauw i n g . v an de g r o t e l uchtwegen,
b.v.
d at
e e n pr imaire
v an de t r ac h e a reeds
een
onge l i j k m a t i g e v e n t i l at ie v an de l ongen ten gevo l ge zo u k unnen heb­
ben,
H e t v e rs ch i l tussen s tat ische e n dynamische c o mp l i ance
b i j zonde r f r a a i u i t in de v o l ge nde ,
k o mt
aan he t we r k v an SCHERRER c . s .
( 2 93 ) on tl eende, f i guur ( f i g . 1 1 ) . H i e r i n i s h e t l on gv o l ume v an een
ast hmap a t i � nt ( in v e r t i k a l e r i c ht i ng ) aangegeve n , met de b ij behore n­
de int r ap l e ur al e d r uk g e me t en in de oes ophagus ( in hor izontale r ic h ­
t in g ) ,
D e s- vorm i ge d ik k e l ij n is d e s t a t i sche p l e ur ad r uk , v e r k r e ­
gen me t de me t hode v an B UYTEND IJK , waarb ij d e ad em op versch i ll e nd e
n ive au' s wordt ingehouden.
Het ond e r s t e l us j e s t e l t voor de
dy namische p l e ur ad r uk
bij
V anaf A b e g i n t de inad em i ng ,
rus t ige ad e mhal i n g b u i t e n een aanv a l ,
D e intrap l e ur a l e d r uk i s P s t r + P vi sc lager d an d e s t a t i sche p le u­
r ad r uk . P s t r + P v is c wordt d us s t e e d s door e en h or i zont a l e l i j n b , v,
CD aangegev e n . B i j B is een tweed e moment van ade ms t i l stand:
de i n 87
s p i r a t ie gaat over in
e xp i r at i e , Vanaf B is
LONGVOLUME
de dynamis che p l eura­
5
ho ­
P
str + visc
dan de statische
druk P
ge r
L.
p l eu r ad ruk, Statis che
c o mp l ianc e en dynami ­
sche
c ompl iance z i j n
ident iek
worden
en
b e i d e aange gev e n d o or
de h e l l in g van de l ij n
AB ,
Vervol ge n s werd
b i j d e z e pat i ë nt d oor
inha l a t i e van h is t am i ­
ne
e en ast hma - aanval
opgewek t , Nu wo rdt de
dynamische p l e urad ruk
wee rgegeven door
bov e ns t e lus j e
He t
�
>-
�..
u
w
...J
1'!
>
1- -------------'
::>
Q
�
het
-.:se
EGFH.
-20
-10
•IO
·20 CM H 0
2
POSITIEVE OESOPHAGUSDRUK
NEGATIEVE OESOPHAGUSDRUK
v o l umen p u l monum
auct um , dat
b ij
de
aanv a l optreed t , is af
te l ezen uit h e t f e it ,
dat
deze l u s in z i j n
gehee l naar
boven is
v e r p laat s t .
De
EF
l ij n
v e rb indt d e be ide
ad empauz e n .
Uit
f i; . 11 . S t a t isc he en dynam ische c o•P Z iance b i j e e n as t h•aPa t ië n t in e e n aan­
va Zsvr i .ie Per i od e en t i } àe ns e e n be na'UWà­
he iàsaanva Z . (Ie ts ;ewi.fz i; à naar SCHIRRER
c . s . (293 ) . T oe H c h t in; in àe t e ks t ) .
de
he l l ing v an d e z e l i j n l e e s t men b ij de
m etho de
van V .
NEERGAARD e n
W IRZ de dynam i s c he c omp l i ance a f . Het is du ide l ij k , dat deze l i j n een
ve e l ger ingere c omp l ianc e , dat
toont
is
v o lumet o ename
per
d r uktoename ,
d an de d ikke l i j n , d ie het l u s j e s n ij d e nd de statische
p l i ance aangee ft , d ie b i j dit longv o lume hoort.
c om­
Zou de patiënt b ij
E , dus in het apno epun t t us s e n e x p irat ie en insp i rat ie , de ade m i n ­
h o ud e n , d an zou d e intrap l e urale d r uk l angs d e l ij n EG d a l e n . D it is
e en gevo l g van het phas e v e rs ch i l , Op het mome nt van strooms t i l stand
in de t r achea s t ro omt in de long
'pende l l uc h t ' u i t g e bi e den met nau­
we l uchtwegen naar de geb ieden met w i j de l uchtwe gen .
Er is
dus op
P
het moment van s c h i j nbare adems t i ls tand een pos i t ieve P
s t r + v is c •
d ie b ij d raagt t o t de v e r p l aats ing van h e t omkeerpunt v a n d e ad emhal ing van G naar E.
D i t nu is van groot be lang voo r een goed oordee l over de b e ­
tekenis v an d e r e s u l taten u i t de l i teratuur , d ie in tabe l X I t /m XV
z i j n weergegeven, B l i j kens f ig .
88
1 1 z ij n dus de waarde n ,
d ie de me -
thode van V .
NEERGAARD e n WIRZ levert ,
voor de comp l i ance
t i� n t e n me t e rnst ig as thma en emphyse em te laag
hoog t i j d e ns d e e x p irat i e ,
b i j pa­
te
el
Want v o lgens d e me thode van V . NEERGAARD
en W IRZ bepaal t men de w r ij v ingsw e e r s tand ,
en
b. v.
dus de P
in het punt H,
de l e ngt e van de l ij n HK , waarb ij K l igt o p d e l ij n
uit
van d e dynami­
sche comp l ianc e . De aldus be rekende wr ij v ingsweerstand hee ft e e n l a ­
g e r e waarde , d an wanne e r me n zou me ten v anuit H tot a a n de s - v or m i ­
g e l i j n v a n de s t a t i s c h e c ompl i anc e , De wrij v ingswe e r s t and ,
v o l ge ns de methode van V,
geme t en
NEERGAARD en WIRZ k an de ernst van de adem­
be lemme r ing b i j d ez e pat iënten d an ook n i e t v o l d oende
tot u i t druk­
k i ng brengen. De wr i j v ingswe e r stand neemt vooral gedurende de e x p i ­
r at i e sterke r t oe , d an b l ij k t uit de l it e ratuurgegevens , d ie me t d e ­
z e me thode verkregen z i j n, Verder
e last ic ite itsc urve i n f ig .
is ook
d e a l gemene
vorm v an d e
1 1 v an be l ang. D e z e h e e f t d e vorm van e e n
S. D e compl iance v o lgt u i t de h e l l ing v a n d e l ij n, H o e s t e i le r d e ze
v e r loop t , d e s te groter is de v erande r i ng van het longv o l ume b ij e e n
gegeven i nt r at horaca l e d rukv e r an de r ing, d us des t e groter is de s o e ­
pe l he id , de c ompl i ance v a n de l ong ,
c urve i s b ij be nader in g recht.
Het m i d d e l ste ged e e l t e
In d i t geb i ed
ongevee r c onst ant , B ij s t e r k e i ns pi r at ie s t and
van de
is d e compl i anc e
buigt
de
d us
e la st i c i ­
t e i t sc urve o m naar s t e r k negatieve drukgeb ieden , D e l on g wordt s ne l
stu gger, h e t ge en men k an to e ach rij ven aan h et i n sp an n in g komen van
w ee fs e l el emen t en ,
die bij mi ddelm ati ge l o n gvo lum i n a no g n i e t w a­
r e n aangespanne n.
In d it geb ied is de comp l i ance van d e p ro ef pe rso o n
d us n i e t c onstant meer. Merkwaard i g is ook het ombu ige n van d e e las­
t ic it e i tscurve naar het pos i t ie v e drukgeb ied
in
de
u i t e rs t e e x p i ­
r at ie toes tand . SLAGTER e n HEEMSTRA ( 3 04 ) hebben aangetoond , dat d aa r ­
b ij pos it ieve drukke n tot 3 6 c m H2 0 kunnen optr eden . Waarsch ij nl ij k
z i j n daarbij d e l uchtwe ge n van grote gedee l ten van de long vo l le d i g
afges l o t e n .
Verder i s geb l e ke n , d at de c ompl iance ongeveer e venre d i g
m e t de v it a le c apac ite it ( 1 0 6 ,
215,
is
2 95 ) e n m e t het funct ionee l r e ­
s idu ( 2 1 5 ) v a n de onderzocht e pers oon. Zo vo nde n SCHERRER c . s . ( 295 )
b ij k inderen e e n l agere c o mp l ianc e .
MC ILROY c . s .
( 2 0 6 ) v onde n
bij
gezonde z u i ge l i n g e n n o g l agere waarden :
0 , 0 0 1 8 1 / c m H o. D i t w a s t e
2
verwach t e n , omdat b i j e enze l fd e we efse le last ic ite i t e n e enze l fd e in­
t rathorac a l e d rukverand e r i n g een grote l o ng mee r v o l umet oeneming zal
vert one n dan e e n k l e i ne ( 2 95 ) ,
Men mag dus n i e t zond e r mee r
uit de
aanwe z i ghe i d van een l age c o mp l iance c onc l ud e r e n tot een v e r l ies v an
r e k baarhe id van het l ongwee fse l of omgake e r d ,
( D i t is van be t e k e n is
voor de be oord e l in g van de resu ltaten van de c o mp l i ancebepa l i n g b ij
pat iënten me t e mphys e e m , b ij w ie h e t l ongvo l ume v aa k zee r groot
( 295 ,
is
3 2 9 ).)
Het phaseversc h i l , dat b i j de methode v an V . NEERGAARD e n WIRZ
e en s to r end e f ac t o r i s ,
t hode ( 5 1 ,
111,
is ook d u id e l i j k merkbaar b ij de afs l u i t me ­
1 2 geeft h e t v e r loop we e r van h e t
d ru k­
versch i l t u s s e n oesoph agus e n mond bij e en emphy s e e mpat ië nt ,
g e d u­
r e nde e e n v r i j
249 ) , F i g .
langdu r i ge af s lu it i ng t i j de n s de u i t a de m i n g , T e r w i j l
b i j een norma l e proefpersoon h e t d r ukpl ateau van de s tat ische p leu­
rad r uk i n 0 , 005 sec zo u worden bere i kt (3 3 2 )
( ve r ge l ij k ook f ig , 9 ) ,
d uurt het b i j deze emphy s e e mpat i ë n t � sec onde , v oor zich b ij
afge­
s lo t e n grote l uchtwegen e en d r u kevenw i cht i n d e l ong heeft inge s te ld ,
H e t is d u ide l i j k , d at me n b i j e e n
0 , 1 sec ( in f i g .
kortd ure nde afs l u i t i n g v a n b . v .
1 2 geh arc e e r d ) t e hoge waard e n
voor d e
s ta t ische
p l e uradruk z a l v i nden, De afs l u itme thode kàn b e t r ouwbare waarden g e ­
v e n v o o r d e s tat ische comp l i anc e , m i ts langd u r ige onderbrekingen van
zeker l anger d an � sec unde worde n t oegepast , He t gebruik v an een af­
s lu i t mechan isme , d a t zo snel was , dat e e n e nke l e e x p ir a t ie
1 1 kee r
kon worden onderbro ke n , hee ft er waarsc h ij n l i j k t oe b i j ged ragen , d at
STEAD c . s .
( 3 08 ) . d i e deze me t h ode
e mphy s e e mpat iënten toepaste n ,
v o or het e e r s t syste mat isch
op
l age waarde n v oor de comp l i ance v on­
d e n , Enke le r e s u l taten van compl ianc e b e p a l i n g e n
uit d e
l i teratuur
z i j n s ame ngebracht in t abe l X I t /m X I V , Op grond van d e b ove nbe s chre­
ven overw e g i ngen z ij n zij gerangsc h ikt in een v ie r t a l
c a t e gor i e ë n .
Vooraf gaan e n k e l e waarne mingen v a n mee r h is t or isch e beteken is , ( t a­
be l X I ) , dan v o l ge n de r e s u l t a t e n van bepal ing van de stat ische c om-
Drukverschil in cm H 20
Oesophagus-mondholte
-Afs l uiti n g--�
-5
·10
l sec
F i g . 1 2 . Curve van he t dru k ve rs c h i L tussen oesophagus e n m ondho L te
b i j een emphyse em pa t i e n t , b i j wie de ade m ha L ing tijdens de u i tad e ­
m i ng werd afges L o te n , ( Ge base erd o p e en curve van O!IS c . s . (24 9) . )
90
p l i ance
( tabe l X I I ) ,
van de dyn ami sche c omp l i ance ( tabe l X I I I ) e n
e e n c at e g o r ie ( tabe l X IV ) , waarvan
d e bete k e n i s
staat , omd at d e omst and ighed e n , waar ond e r
r ic ht ,
onv o l d oende v as t ­
de met ingen
theoret ische gronde n m a g v er o nder ste l le n ,
w e rd e n v e r ­
d oc h waarvan me n
onv o l d oe nd e d uide l i j k z i j n oms chreve n ,
op
dat de r e su l t a t e n tussen
de waarde n van s t at ische en dynamisc he comp l i ance i n l iggen.'
TABEL X I
Comp l i an ce
van normal e p ro e fp e rson en
en van p a t i ën ten
m et asthm a en emphy seem ( o u d e r e l i te ratuu r) .
auteurs
normale per s o ne n
aan t .
emphys eempat iënten
co mp1 iance
aant .
comp l i ance
1/cm n 2 o
DONDERS
(79 )
( 228 ,
2 29 )
CHRISTIE c. s .
( 52.
11
0 , 25 •
11
V. NEERGAARD c. s .
5l
31
0 , 13 • ) I
1 2I
5
61
1
0, 078 •
't J
0, 18 .
0, 16
2
lt
7l
53)
P r oe v e n op
l i j k e n l o n g e n , B e r e ke nd n a a r e e n s c h a t t i n g v a n D O N D E R S
b i j e e n a d e mv o l u m e v a n 0 , 5
21
1/cm n o
2
Tub e r c u l ose v a n ee n
l iter,
l ong t op .
S c h r i j v e r s g e v e n d e z e wa a r d e op n a e e n s c h a t t i n g v a n d e
i n v l oe d
v a n h e t t u b e r c u l e u z e p r oc e s o p d e c o m p l i a nc e . G e v o n d e n w e r d e e n
't l
51
w a a r d e o v e r e e n k o me n d me t 0 , 11 .
A s t h m a t i s c h e b r o nc h i t i s me t
C H R I S T I E c . s . ma a kt e n
l i c h t e mp h y s e e m b u l t e n d e a a n v a l ,
i n h u n p r oe v e n
geen
t us s e n s t a t i s c h e e n d y n a m i s c he f a c t ore n .
61
71
s c he r p
Oaze
o n d e rs c h e i d
w a a rd e n
k u n ne n
n i e t me t d e a nd e r-e w o r d e n v e r g e l e ke n .
L i c h t e t u b e r c u l e u z e a f w i j k i ng e n .
B e r e k e n d u i t d e g e m i d d e I d e n v a n I a n g z a me , ma x l ma a I d i e p e
i ns p i ­
rat ie .
*I
D e z e w a a r d e n o f d e g em i d d e l d e n w e r d e n d o o r o n s b e r e k e n d u i t d e
fl
d o o r d e a u t e u r s o p g ege ven c i j fe r s .
D e z e wa a r d e n w e r d e n a f g a l e z e n u i t e e n f i gu u r o f c u r v e .
l Oo k I n
d e vo l g e n d e t a b e l l e n z i j n d e z e b e l d e l a a t s te t e k e n s g e b ru i k t . )
91
TABEL X I I
Stat i sch e comp l i an c e van no nn al e vol wassen p r o e fp e rsonen
en van p at i ën t en m et asthm a en emphy s e em.
auteurs
no rma l e p e rs o ne n
asthmapat ië n t e n
emphysee mpat.
aan t . c ompl iance
aant . comp l i ance
aan t . c ompl iance
1 / cm H 2 o
1 /c m H o
2
1 /c m H o
2
BUYTEND IJK
4
0, 25
5
0 , 30
7
0, 2 0
11
(43 )
MEAO c . s .
0, 39
2
,
6
0, 5
(221 )
CHERNIACK
12
6 1)
(5 1 )
FRANK c . s .
2>
70
0, 3 8
0, 1 4
0, 1 7
( 106)
5
MEAO ( 2 2 2 )
0, 19
0. 19 •
15
VERSTRAETEN
(329)
SCHERRER c . s .
1
0 , 22
9 5)
0, 1 9
11
14
0 , 07 1
1
3)
4)
0, 20
0, 1 4
0, 4
1
( 2 95 )
HEAF c . s .
( 13 9 )
FRANK c . s .
26
6)
0, 1 3
( 1 07 )
8
P IERCE c , s ,
( 25 5 )
15
7)
0 , 25
0, 38
21
D e z e 6 p a t i ë nt e n h a d d e n e mp h y s e e m e n r e c ht s d e c o mpe n s a t i e .
3
M a t i g e mp h ys e e m
11
I
Pe r s o ne n t us s e n 18 e n 3 9 j a a r ,
'1 1
Z w a a r e mp h y s e e m , m o g e I i j k r e c h t s d e c o m p e n s a t i e .
51
B e pa a l d
u i t d e v e r s c hu i v i ng v a n h e t
res p i rato i r
niveau
g i n g v a n a d e m h a I i n g t e g e n o v e rd r u k r e s p . o nd e rd r u k ,
d r ukve rsc h i l
t u s se n oe s o p h a g u s e n mond
61
Pe rsonen b o v e n 5 0 j a a r .
71
Ma n n e n b o v e n 6 5 j a a r .
92
en het
na p l ot s e l i n g e b e ë i nd i -
TABEL X I I I
Dy n am i sch e comp l i an c e van
no nna1 e p ro e fp erson en en van
p a ti ën ten m e t as th11a. en met emphy se em.
a ut e u r s
n o r m a l e per so nen
a s thmapat i ënten
e mphys eempat.
aant . comp1 iance
aant.
comp1 iance
aant . c o mp 1 ian c e
1/cm n o
2
1/cm n o
2
1 /cm n o
2
DAYMAN ( 6 9 )
5 1)
0, 13 .
MEAO c , s .
(22 1 )
10
0, 22
SLAGTI!:R c . s .
( 3 04 )
12
0,50
2
0 , 24
MARSHALL c . s .
( 2 13 )
10
SCHERRER c . s .
( 2 93 )
SAXTON c , s .
(292)
CHERN IACK
(5 1 )
8
4
0, 18
7
0, 20
"
DUB O IS c . s .
( 84 )
MC ILROY c . s .
( 2 07 )
FRANK c , s ,
( 106)
5
0, 1 7 .
18
0, 19
N I SELL c . s .
( 2 35 )
1
0, 19
SCHERRER c . s .
( 2 95 )
1
0 , 22
MARSHALL
( 2 15 )
FRANK c . s .
( 107)
BUHLMANN c . s .
(40 )
PIERCE c . s .
( 25 5 )
11
21
37 5)
0, 18 .
9 6)
7)
0, 12 .
9
)
8 2
9)
0 , 03 8
10
0 , 14 •
9
0 , 045 *
4)
0, 10 .
11
15
0, 13
12
1
8)
0, 17
6
3)
0 , 20
o . 05 0
1
0, 11 •
1
0 , 04
0, 1 0
0, 1 1 •
0, 19
D e ze l fd e 8 p a t i ën t e n a I s bov e n g e d u r e n d e e e n g e p r o v o c e e r d e
P a t i ë n t e n me t g e r i n g e
l o n g t ub e r c u l o s e ,
a s t hma-aa nva I ,
��
31
51
P a t i ë nt e n m e t e m p h y s e e m e n r e c h t s d e c o mp e n s a t i e ,
1 6 -j a r l g me i s j e .
V e r k r eg e n d oor
I n een
l o n g v o l u m e - o e s o p ha g us d r u k -d i a g r a m
e le c -
t r on i s c h e e n d r u k a f t a t r e k k e n e v e n r e d i g m e t d e s t r o o m s n e l he i d ,
7l
61
BI
P e r s o ne n b o v e n 5 0 j a a r ,
Z e l f d e p e r s o ne n b i j s n e l l e a d e mh a l i n g ,
P a t i ë nt e n me t c h r o n i s c he s p a s t i s c h e b r o n c h l t i s , r e s p . c h r on i s c h e
a s t hmat l s c he b r o n c h i t i s .
91
M a n n e n b ov e n d e 6 5 j a a r ,
93
TABEL XIV
Overi ge romp l i an cebepal in gen
bi j no rmal e p ro e fp e rson en
en bij p ati ên ten m e t asthma en emp hyse em .
auteurs
BOYTEND IJK 1 )
c. s .
ll
2l
aan t . comp l i ance
aan t . compl iance
1/cm H 0
2
1 /cm H 0
2
1 /c m H o
2
0, 22*- 0 , 3 3 *
14
emphyse e mpat .
0, 19*
9
0, 1 1
10
o. 18
7
0 , 22
2)
10
( 3 08 )
MARSHALL
asthmapat iënten
aant . comp l i ance
33
( 43 )
STEAD c . s .
norma l e pe rsonen
0, 23*
•
•
1)
7
(214)
0, 09*
•
D e b e pa l i n g e n we r d e n v e r r i c h t b i j " l a n g z a a m " a d e me n . D e a d e m f r e ­
q uent ie b i j
de o n d e r z o c h t e pe r s o n e n i s n i e t g e s pe c i f i c e e r d .
D e d u u r v a n d e o n d e r b r e k i ng v a n d e a d e m s t r o o m
i s n i et a a ng e g e -
ven.
In tab e l X I val t o p , hoe goed e en b e reken ing van de comp l ian ­
ce op grond van de s ch att ing van DONDERS ( 7 9 )
overeenkomt
me t
de
ui tkoms t e n van mode r ne met ingen in t ab e l X I I . De norma l e waarde van
d e s tat ische compl i anc e w i s s e l t aanz i e n l ij k zowe l
t o t proefpe r s oon (wat i n de gemidde l d e n
van proe fpersoon
ui teraard onvo l doende
tot
uitd rukk ing komt ) a l s ook van onde rzoeker t o t onde rzoe ker . Moge l i j k
i s d i t t e n d e l e een gevo l g van d e m e thod e ,
maar waars ch i j n l ij k
voo ral ook d e s e l e c t i e van d e proefpe rs o nen
van
o . a . vo l gt u i t d e waar nemi n g , dat d e l e e ft i j d
v l oedt ( 1 0 6 ,
1 07 ,
255 ) .
r i gens n i e t d u i de l i j k , wan t terwij l PIERCE c . s .
voor d e
beïn­
( 25 5 ) b i j bej aarde n
stat ische compl ianc e ,
( 1 07 ) j ui s t een l agere waarde b i j personen b o ­
v e n d e 5 0 j aa r b i j verge l i j k i n g m e t j o ngere v o lwassenen
•
h e t ge e n
I n we l ke r i c h t i n g deze i nv l oed gaat , is ove ­
e e n h ogere ge midde lde waarde vonden
v e r k r e gen FRANK c . s .
invloed ,
d e c om p l iance
is
•
G lobaa l kan men z e g ge n , dat de gemidde l d e normale waarde voor
de s t a t i s che compl iance voor norma l e volwassen proe fpersonen ( waar­
tus sen gro o t t eorde 0 , 1 8 en 0 , 25 à 0 , 3 0 1/cm H 2 0.
onder we i n i g oud er e n ) door d e mee s t e onderzoekers
wordt aangegeven
Bij de beoorde l i ng van deze en andere normale waarden u i t de
l i teratuur o v e r de lon gmechan ica mo et
94
me n er
reken i ng mee houd e n ,
dat de publ ic a t i es h ie rover merend e e l s afkoms t i g z i j n u i t e e n k l e in
aan t a l r e searc h - ce n t r a e n dat
meerdere malen deze l fde geta l l en
v e rsch i l l e n d e pub l ic a t ies word e n v e r me l d ond e r
schr ij ver ,
een
in
andere
eerste
zonde r dat d i t s tee ds gemakke l ij k is na te gaan ,
Boven­
d i e n d i enden d eze onde rzoek ers v e e l a l ze l f a l s proe fpersone n , zod at
een groo t d e e l van de l o ngf unct iegege v ens
in de geh e l e
l it e ratuur
z ij n v e rkre ge n b i j e e n k l e i n en s e l ect geze l s chap van b ij zond e r g oed
geoe fende proe fpe rso nen .
De we i n i ge me t i ngen van de s ta t i sche comp l iance
pat i ënten i n t ab e l X I I laten geen conc l us ie t oe .
p l i ance , geme ten b ij pat iënten me t l onge mphys e e m is
hetgeen wij s t op e en e l as t i c ite i tsve r l ie s ,
ver laagd , V o l gens CHERNIACK (5 1 ) d o e t
soms
b ij as thma­
De stat ische c om­
s oms verhoogd ,
no rmaa l of
ma t i g
h e t op t r ed en v an decomp en sa­
t i e van de rechter h a rt h e l f t d e v erho ogde comp l iance
van de emphy­
semat ische long weer d a l e n . VERSTRAETEN ( 3 2 9 ) deed een s o o r t ge l i j ke
sugge s t i e ,
Ook kan men ve rwac h t e n , d at e en b e ge l e i dende l o n g f i b rose
de comp l iance z a l doen d a l e n ,
Uit tab e l X I I I b l ij k t , overeenko mst i g
de voorafgaande theo ­
ret ische u i t e e n ze t t i ngen , dat de waarde van de dynam ische compl ian­
c e voo r norma l e pro e f personen ongevee r g e l i j k is aan d ie v an de s ta­
t ische compl iance , D e dynami s che comp l iance v an oude re l ieden is la­
ger dan hun s ta t ische c o mp l ianc e ( 1 0 7 ,
2 5 5 ) vooral ook bij s n e l l er e
ade mhal ing ( 1 0 7 ) , D e dynamische c o mp l iance v a n pat iënten m e t as t hma
e n emphys e em is in de r e g e l d u i de l i j k v e r l aagd ,
De be ba L i nf! van de druk, nod if! v oor h e t overwinne n van de !JYF" i jv inf! s­
weer s tand , ( Ps t r + Pv i sc )
Ook h iervoor gave n V . NEERGAARD en W IRZ ( 2 2 8 ) een met hode aan,
d i e s i nd sd i e n in v e r s ch i l l e nd e mod i f i c a t i e s is toegepas t ,
D e ze me­
t hode s l u i t aan b i j d i e , we lk e deze aut e urs ontwikke l d e n voor de b e ­
p a l i n g v a n d e s tat ische p leurad ruk ( z ie b ldz , 8 2
),
Z i j gaat wee r u i t v an de for m u l e :
Pdyn
=
Pe l
+
P s tr
+
P v is c
O p de boven beschreven wi j ze bepaal den z i j van een adembewe g i ng op de
be ide momen ten van ad e ms t i l s tand
de statische p le urad ruk P '
Zij
el
n am en aan , dat tu s s en deze bei de pun t en de s t ati s ch e p l eu radruk rech t
even re di g zou ver an d e ren m e t h e t l on gvo l urn e,
Op deze wi j ze was h e t
mo gel i j k , o m voo r i e d e r e p l eu radruk P clyn de bij beho r ende P
t e be­
el
p al en , wan t doo r i n t eg ra t i e van h e t opp e rv l ak o n d e r de stroomsn el ­
h e i d s curve was voor ieder moment immers de v o l umeve rande r i ng b e k e nd .
Kent men v o o r ieder mo me nt P
ieder moment de dr uk ,
e n P , d an k e nt men ook voor
e1
dyn
nod i g voor het overwinnen van d e wr i j v i ngs­
weerstand u i t
95
Na de u i t v oe r i ge bespre k i n g van de storende fac toren b ij d e bepal ing
van de comp l i an c e zal het du i de l i j k zi j n ,
dat - voo ral bij p at i én ­
ten m e t asthm a en emp h y s e em - vol gen s de m e tho de van V.
en W IRZ de e l as t ische weers tand te h o o g en
d us h e t
N EERGAARD
aandee l van d e
v o o ra l i n de e x p i­
w r i j vi ngswe ers tand te l aag kan word e n gevond e n ,
rat i e , Versch i l l ende ond e rzoekers hebbe n ge poogd , om de be ide compo­
nent e n v an de druk,
nod i g voor het overw innen van de w r i j v ings wee r ­
afzond e r l i j k te bepa l e n , Met één van de metho ­
en P
st and P
v i sc •
str
d e n , d ie in ge bruik z i j n voor het bepa l en van de s t r omings w e erstand ,
bepaalt men e chter waar s c h ij n l ij k eve n eens v e e l ee r de w r ij v ings weer­
s tand , Daarom z u l l e n nu eerst d e methoden v o o r de be pal ing van P
en P
word e n bes proke n , waarna
visc
warde n s arne ngeva t .
de resu ltaten
str
gemee nschappe l i j k
De be pa l i n� v a n de dnL k , nod if! voor he t ove rwinnen v a n de s trom inf! s 1Veers tand P s t r , de a l veo l a ire d ruk ,
Deze kan b i j de mens n i e t s ys temat isch op d i r e c t e w i j ze w o r ­
den geme te n , o mdat daarvoor een punct ie v a n het longwee fs e l noodza­
ke l i j k zou z i j n.
8r is echter wel een aantal ind irecte
method en in
g e b ru i k .
l i e t mee s t e t oe passing vond d e afs lui tmeth o d e , we l ke eveneens i n pr i n ­
c ip e d o o r V .
NEERGAARD e n W IRZ ( 2 2 9 ) werd aangegeven e n l a t e r
door
V U I LL�UM I�R ( 3 3 2 ) v e rd e r werd ontwi kke l d ,
O o k b ij deze me thode ond e rb r e ekt
afs l u it ingsme chan isrne . D och in p laats
men de ademhal ing
van het
met ee n
drukve rsch i l tussen
p l e ur ah o l t e e n mondh o l t e te me te n, zoa l s b ij de bepa l ing van de s ta ­
t is c he p l e urad ruk , bepaa l t men n u het drukve rsch i l tus s e n mondho lte
e n b u i t e n l uc h t , De mees te onde r zo e kers , d ie van deze methode gebr uik
rnaakten ( o . a . :
172,
245 ,
25 6 , 2 65 , 3 4 6 , 3 4 9) , s t e lden z ich voor , d at
de druk in de mondho lte t ij de n s de afs l u i t ing .;e l ij k zou z i j n aan de
alve o l a i r e d r u k ,
zodat men door me t ing van d eze d ruk in de mondholte
t ij dens een k ortd urende afs l u iti ng de alveol aire d r uk zou kunnen be ­
pa l e n , He t evenwicht tus s en de a lv e o l a i r e druk en d e druk in de mond
zou in k orte t i j d ,
nl .
in ongeveer 0 , 005 s e c wo rden be r e i kt , doord at
h e t t o t a l e v o l ume van de a lveo l a i re druk zo groot was ten
opz ichte
van de hoevee l h e i d l ucht in de b ro nc h i , trachea en mondstuk . Ee n ve r ­
p laats i n g v an ongeve e r 1 c c l uc h t u i t de a lv e o l ai re r u i mte
naar de
hoge r e l uchtwe gen zou vo ldoende zij n , om evenwicht te mak e n ( 33 2 ) .
V.
NEERGAARD en W IRZ ( 2 2 9 ) hebbe n ze l f a l gewezen o p e e n aan­
t a l fac to r e n , we lke s t o rend zoude n kunnen we rken b i j de bepal ing van
de a l v e o l ai re d ruk,
zoals de moge l ij khe id van het optreden van adem­
r e f l e x e n , h e t u i t b l i j ven van e e n ev enw icht t us se n a l v e o l aire d r uk e n
a f s l uitdruk e n vooral o o k h et voortgaan van de adembewe g i ng,
'
Late r e ond erzoeke rs ( 1 72 , 245 , 2 65 ,
3 3 2 , 3 4 6 , 3 4 9 ) meenden
door een tech n is che ve rbe t e r in g van het a fs l u i tmechan i s me d e bezwaS6
r e n van V .
NEERGAARD en W IRZ gro t e nd e e l s t e kunnen ondervangen e n 7.e
h e b hen deze methode b i j norma le n en b i j p a t i � nt e n toegepas � T e n e i n­
de de ademhal ing z o we i n i g moce l i j k te belnv loed e n , maakt e n zij ge­
b r u i k van een kort d ur ende afs l u i t i n g van
echter z e e r dub ie us ,
druk me e t .
0,4
to t 0 , 1 s e c .
H e t is
of men me t de afs l u itmethod e we l de a lveo la ire
Een eenvoud i g e b eschouw ing kan d i t d oen inzien,
B e g i nnen w i j e e r s t me t aan t e nemen , dat de d r uk in de p l eu­
rah o l t e t i j dens d e a fs l u i t i ng o nge w i j z i gd b l i j ft . F i g .
13 g e e f t de­
ze t o e s t and schemat isch wee r . De bovenste curv� gee ft d e d r uk in d e
p l e urah o l t e wee r ,
gemeten in d e oes ophagus .
T ij dens de
afs l u i t i n g
v erand e rt d e z e d r uk n i e t .
oe m idd e ls t e c urve geeft weer he t ve rsch i l t u s s e n p le urah o l ­
t e e n mondho l t e . v66r d e afs l u i t ing i s d i t vers chi l
ge l i j k aan
de
dynamis che p l e urad r uk en t i j d e ns de afs l uit ing aan de stat ische p l e u-
0----�----�--
_g
0
dynamische
pleuradruk
-----��·-�---
drukverschil
pleura-mond­
holte
0----1
_3-
afsluitdruk
i-�--- mo
ndholte
hls!�
-EXPRATE--NSPRAT&
f i g . 1 3 . S c h e• a van dyna� i s c he P l euradru k , d ru k v e rs c h i l tuss e n
o e s oP hagus e n m ond ho l te e n i n d e m ondh o l te i n h e t ( hypo th e t i s c h e )
g e va l , da t d e dyn am i s c h e P l e urad ru k t i jd e ns d e afs l u i t ing c o n ­
s tan t b l ij f t .
97
rad ru k P
e l (ve r ge l i j k f i g . 9 ) . De d r uk onmidde l l i j k v óór de afs l u i ­
+ P
hetgeen men o o k kan
+ P
t i ng was d us n o g P
P
visc'
str
dyn = e l
schr i j v e n :
+ P
= P
P
P
vi s c
str
dyn - e l
en P
i s e c h t e r bl ij k en s f i g . 1 3 g e l i j k aan
dyn
el
de hoogte v an de s pron gs ge w i j ze d a l i n g , d i e de m idde l s te c urve t i j -
He t vers c h i l v a n P
dens de afs l u it i n g vert oont . D e hoo g t e van deze
'spro n g ' is d us g e ­
onmidde l l i j k v oor de afs l u i t ing ( l l l ) . De mid ­
l ij k aan P
s tr + Pv is c
d e l s t e c urve ge e f t weer het ve rsch i l tussen de d r uk in p l e uraho l t e
en mondh o l t e .
De p l e uradruk is constant geb l even en dus m o e t er aan
de mon dho l t ezi j d e van de d i ffe rent i ä l e manome t e r e e n t egendruk z i j n
onts taan,
d i e de dal ing in de v e rsch i l c urve veroo rzaak te ,
Deze te ­
gendruk moet d us ook P
z ij n , m. a. w . ge d urende d e afs l u i ­
+ P
v is c
str
t in g heerst i n de mondh o l t e een d ruk van P
+ P
( ond e rste c u r ­
v is c
str
v e f i g. 13 ) i n p l aats v an d e a l v e o l a i r e d ruk ( P
> a l leen. MARSHALL
s tr
c . s . meenden d an o o k , dat d e afsl ui tdruk ge l i j k was aan P
+ P
v isc
str
o nmidde l l ij k voo r de afs l u i t in g ( 2 13 ) , D i t ge ldt echt e r , zoals we za­
gen , a l l e en,
wanneer de dynami sche p l euradruk niet verand e r t
gedu­
rende de afs l u i t i n g, B i j e xp e r i ment e e l onde rzoek b le e k d it e ch t e r
w é l t e gebe u r e n . I n de e x p irat i e s t i j gt e n i n d e insp i ra t ie d aal t d e
dynamiscne p l e uradruk t i j d ens d e afs l u i t i ng ( 2 1 8 , 2 2 9 ) ,
t ie is v o l gens I\1EAD c . s,
g i n g van de dynamische p l e urad ruk
Deze s t i j ­
tij d ens de afs l ui t i n g i n expira­
( 2 1 8 ) een gevo l g van het voo r t gaan van
bewe gin g v an de wanden van de bors t kas
voo r a l
van h e t
de
d iaphragma
(waarvan h e t e ffect door de e l as t ic i te i t van de t h o r axwand overi gens
weer gedee l te l i j k wordt afgere md ) .
Deze s t i j g i n g van de dynam ische
p l e u radruk h e e ft ten gevo lge , dat de afs l u itdruk
nog hoger
is dan
P s t r + P v i s c ' Voor de inspi rat ie g e l d en ana loge ove rwe g i nge n .
O p the oretische g ronden mag men d u s verwach t e n ,
dat de af­
s l uitdruk b ij norma l e proe fpersonen
d an de method e van V,
nog h o gere waarden z a l leveren
NEERGAARD en W IRZ,
d ie P s t r + Pv i sc me et .
De
d i e be ide method e n b ij
r e s u l taten van verschi l l ende onderzoe ke rs ,
gezonden ond e r l ing v e rge le ke n , w i j zen in deze l fde r i c h t i n g ,
b e n de auteurs dat n i e t s teeds zo geï nte rpre t e e r d ,
al h e b ­
V . NEERGAARD e n
W IRZ vonden i nder daad b ij verge l ij k ing van d e afs l u i t me thod e m e t d e
methode van V .
NEERGAARD en W IRZ voor de be pa l i n g van de
' a l ve o l a i ­
re d r uk ' ( le e s : P
d a t d e afsl u i t d r uk
w r i j v > b i j e mphyseempa t i ë n t e n ,
aanzie n l i j k achte rb l ee f b ij de 'alveo l a i r e d r uk ' ,
WYSS c . s .
( 17 2 ,
3 4 9 ) vond e n b ij 5 van d e 6 onde rzochte normale pro e fp e rsonen met de
afs l u i t me thod e een wat hogere waarde
voor de
' s t romingsweers tand '
bepaald me t de afs l u itdru kme thode dan met de methode van V . NEERGAARD
en WIRZ.
Ook ME AO c . s .
( 2 1 8 ) verkregen bij 5 v an de 6 ond erzoch t e nor ­
male proe fpersonen een de rge l i j k resu l taat . De r e s u l taten van de a f ­
s l u itme t hode b i j deze 6 personen overt rof fe n n l .
98
d i e van d e meth ode
van V . NEERGAARD en W IRZ -5 t o t + 63 , 5% , gemidd e ld + 1 7%.
Uit d i t ove r z i c h t k an dus worden geconc lud e e r d , d at de waar­
den voor d e s t r a m i n ga w e e rs tand b ij normal e proef p e rs one n bepaald met
d e afs l u i tmethode w at t e hoo g zij n ,
B ij pat i änte n met as thma e n e mphy s e e m z ij n e r daarentegen r e ­
d e nen o m aan t e nemen, d a t d e
• s trorningswe e r stand ' t e laag kan wor­
den g evonden me t d e afs l u i tmethod e .
I mmers het d rukev enwicht in
de
e mphy s e mateuze long s t e l t z i ch v aak pas na 0, 5 secunde in ( 24 9 ) ( f i g .
12 ) . T ij d e ns een afs lu i t i n g van 0 , 1 0 s e c zal e e n d e rgel i j k e v e n w ic h t
d a n ook n ie t s t e eds worden bere i kt . D e onde rzoe k i ngen van DUBDIS c . s ,
( 84 ) hebben bovend i e n waarsch i j n l i j k ge maakt , d at h e l e geb iede n v an
de long b ij deze pat iënten intermitte rend t o t a a l
s lo te n .
kunne n z i j n afge ­
Nu kunne n , zoa l s SLAGTER en HEE�ETRA ( 3 04 ) hebben aange toond ,
o o k b i j norma l e proe f pe r sone n grote d e l e n van d e long van de bu i t e n ­
l ucht worden afges l ote n ,
nl.
op h e t e ind
t o t + 3 6 c m H2 o . D e a f s l u i t d r u k ,
van de
d ie pe
e x p ir at i e .
Daar b i j b le k e n v r i j ho ge int r athorac a l e dr ukke n t e bestaan v an
die zij
b l e e k vee l l ager . B l ij kbaar kond e n de
ge l ij kt i j d i g
afge s l ot e n
+
18
bepaa ld e n ,
longgede e lten de
afs l u itdruk n i e t beï nv l oe d e n . Men mag dan ook met ROSSI ER c, s. ( 2 8 7 )
en NOELPP c . s .
( 2 3 7 ) b e t w ij f e l e n ,
of zich v ia d e vernauwde luc h t w e ­
ge n van p a t i ë nten met asthma e n emphys e e m s teeds een evenw icht
s t e l t t us s e n de alveo l ai r e d r uk e n de d r uk i n d e mondho lt e .
men mag verwachten,
d at de af s lu i td r uk
b ij d e ade mha l in g
in­
M. a. w.
van deze
pat iänten m inde r v ar i e e r t d an de alve o l a ire d ruk . De s t r ami ngawe e r­
s tand v i ndt men d an te laag.
Men heeft oo k nog l an g s ande r e weg getrach t ,
weers tand te bepa l e n ,
de
s trom inga ­
o . a. door geb r uik t e maken van gasmengse l s van
versch i l l ende samen s te l l ing. Deze kunn e n zo worden gekoz e n , d at z i j
onde r l i n g v e r s ch i l le nde s t ram ingawe e r s t anden g e v e n .
M e n neemt aan,
d at de wee fs e lv is co s i t e i t n i e t wordt beïnv loed d oor he t geb r u i k van
een ande r gasme ngs e l . De v e rand e r ing in de w r ij v ingswe e r s t and ,
ont s t aat d o o r h e t i n ad emen van een ander gasmengs e l ,
w orden t oe ge schre v e n aan de ve r ande r de s t romingsweers tand.
men door bereken ing bepa l e n ,
d ie
kan d an ge hee l
Deze kan
gebru ik makend van d e phy s is c h e e ig e n­
s c happen van de v e rs c h i l lende g as mengs e ls .
Me n kan daarbij
echter
n i e t zonde r meer de weer stand verge l i j k e n , d ie o nt s t aat bij h e t ge­
b r u i k van t wee of mee r g as me n gs e l s , d ie i n d i ch the id o f v i scos it e i t
v e rs c h i l l en .
Wannee r e r name l i j k in e en d e r gasme n gs e ls i n de l ongen
over een groter geb i e d i n de l uchtwe gen t ur b u l e nt ie zou ontstaan d an
in h e t andere mengs e l , d an d r aagt d e ze werve lvorming b ij tot de s t r o ­
m i ngswe e r s t and . D e g r o o t t e v a n deze bij drage
s t and i s onbekend,
ren.
t o t d e s t r a m i ngawe e r ­
zodat m e n geen j u is t e bereke n ing meer k a n u itvoe ­
In h e t al gemee n mag men dus
de s tram ingawe ers tand e n
v an t w e e
versc h i l l ende gasme ngse l s in de l uchtwe ge n n i e t zond e r m e e r met e l ­
kaar ve r ge l ij kP.n. T enz i j men b i j zo nd e r e v oo rzorgen nee mt , v ersch i l t
inderdaad de mate v an u i tbre id i n g van de werve l in g b i j v e r s c h i l l e n ·
de g a s s e n aanzi e n l i j k ,
Er i s echter e e n moge l ij khe i d , om deze moe i l i j khe id te ove r ­
w i nne n , d oo r gebruik t e maken v an gas mengs e l s van ge l i j ke k inemat i ­
s cha v is c os it e i t .
U i t de onderzoek ingen van REYNOLDS ( 274 )
v o l gt ,
d at de l oc a l i sat ie en intens it e i t v an de t u r b u l e n t i e b i j e e n s t r oom
door e e n bepaa ld b u iz e ns t e l s e l b i j een
b e paalde sne l h e i d v o o r v e r ­
sch i l le nde s t romende med i a c o ns tant i s , wannee r d e k i ne mat ische v is ­
c o s i te i t van de med i a g e l i j k i s . D e k i nemat ische v iscos ite it is , zo­
als we op pag.
59
zagen ,
h e t quo t iê'nt
v an v is c o s i t e it
en d icht ­
heid.
MC ILR OY c . s .
( 2 05 ) maak t e n g eb r u i k
v an gasmen gse l s
v an e e n
k i nemat ische v i s c os ite i t ge l ij k a a n d i e v a n l uc h t , Zij v e r kregen d o o r
h e t geb r u i k v an twe e v e r s ch i l l e nde gas mengs e ls 2 v e r ge l ij k i ngen van
Ps t r
D aaruit z oude n d e b e i d e onbekenden
= P
P
P
wr i j v
s t r + v is c '
de s tr om ingsweers tand en de v i sc e uze we e fs e l w e e r en P
•
visc
s t and ,
z i j n op te l o s s e n .
de vorm :
gen (2 1 .
' ) Z ij k r it i se e r d e n v r o e g e r e ond e rzoe k i n­
7 0 ) o . a . ook d i e v au MC I LROY z e l f ( 2 04 ) ,
waa r b i j gasmeng­
s e l s we rden gebru i k t met onde r l in g v e r s c h i l l ende k i ne mat ische
vis­
cos i t e i t . Zij besteedden uits l u i t end aandacht aan de insp irat ie , Ge ­
dure nde d e inad e m i ng van norma l e proefpersonen vonden z i j
een vis­
het ge e n
c e uze w e e r s tand v an ge midd e l d 0 , 6 c m H 0/l /s ec ,
2
3 0 - 40% van de t o tale w r i j v in gswe e r s t and b ed ro e g,
ongeve e r
De m e t h ode van MC I LROY c . s .
is b e w e rk e l i j k e n e is t v r ij v e e l
med ewe r k i n g v an g e oe fenàe p roefpersonen.
B ij de proeven w e rd voo r ­
name l i j k gew e r kt met l uc h t e n met e e n me ngs e l v an 5 8% ae thaan e n 42%
he l i um e n v e r d e r met een mengse l v an 94% methaan en 6% aethaan, z uur­
s t ofvri j e gasmengs e ls dus , d ie met zorg moe t e n worden
e n s l echts ged urend e korte t i j d k unnen wo rde n
samenges t e l d
t o e ge d iend , Over een
eventue le pharmac o logische werking v a n derge l ij ke gasmengs e l s v i nd t
me n i n het art ike l n ie t s ve r me ld , B ij pat iën t e n met asthma e n emphy­
seem zou men ook met d è ze method iek n ie t gehee l b e t rouwbare w aarden
kunnen k r ij g e n voor d e v is c e uze we e rs t and , omdat , zoa l s we b e s praken,
d e w r ij v i ngs w e e r s t and ond e r dynamische omstand i ghede n
t iënten n i e t b e trouwbaar wordt geme te n .
b i j d eze pa­
Ook de onge l ij k ma t i g e v e r ­
de l i n g v a n de ven t i l at ie z o u de u i t koms t e n k unnen b eï nv loede n .
B ij
onge l ij kmat i g e ve n t i l at ie zal name l ij k ze l f s b ij gebruik van 2 gas­
men gse ls van ge l i j ke k inematische v i sc os i t e i t d oor de onge l ij ke v is ­
cos ite it e n d e onge l ij ke d i c h t h e id
' J
h e t v erde l i ngspat roon
De w i j z e , w a a r o p d e z e b e r e k e n i ng w e r d u i t g e v oe r d ,
exact,
o md a t d e w e e r s t a n d b i j t u r b u l e n t e s t r o o m ,
i n be ide
i s n iet ge hee l
v oo r a l b i j
k l e i ne
g e t a l l e n v a n R E Y N D L D S 1 a f h a n k e l i j k k a n z i j n v a n he t g e t a l v a n R E Y N D LDS
e n d u s o o k va
de
100
schr i j vers
n
de v is c os i te i t e n n i e t a I Ie en v a n d e d i c h t h e i d 1 z oa I s
i mp l i c i e t s t e l d e n ,
geval l e n and e r s z i j n , he t g e e n aan de b e t r ouwbaarhe id van d e ze metho­
de b ij p at ië nt e n met l uchtwe gobs t r uct i e s te r k afbreuk kan d oe n ( 1 4 1 ,
2 14 ) .
T e n s l otte i s e r nog e e n
derde methode
i n g e b r u i k v oor
de
ind irec te bepa l ing van de alve o l a i re d ruk
en d aarmee
van d e s t ro­
mingswee rs t and , He t pr inc ipe d aarvan werd
aangegeven
door
(3 07) ,
SONNE
Het was gebas eerd op de vo l ge nde eenvoud i g e r e d e ne r i n g : ind ien
er gedurende d e u i tad em i n g een verhoging opt r eedt van de s trom inga­
De a l ­
weers tand in d e bronch i , d an s t i j gt de d ruk in de alve o le n ,
v e o l a i r e l ucht wordt d a n g ecompr imee r d .
m at e van compre s s i e t e bepa len e n
I nd ie n het moge l ij k i s ,
de
men kent het v o l ume van de l ucht
in de al v eo l en , d an i s het m o gel i j k ,
om doo r m i d del
van de wet van
BOYLE ( d ruk x vo l u m e = con s t an t) d e d ru k in de al veo l en te berek en en .
SONNE t rachtte nu op d e v o l ge nde w i j ze
palen,
de c ompre s s ie t e b e ­
Hij p laatste d e proefpersoon in e e n meta l e n ,
l uchtd icht
ge s l ot e n cy l inde r , we lke d ienst d e e d a ls p l e t hysmograaf.
p e rs oo n ade md e i n een spi rograa f ,
s t e ld , Zou de ademha l ings l ucht geen
d an zou in d e ple thysmograaf
we lke in de
af­
De proef­
c y l i nd e r w as
opge­
v o l umev e rand e r ingen onde rgaan,
geen verand e r ing
v an vo lume of
d r uk
onts t aan, B i j d e u i t ad e m ing b . v . zou h e t v o l ume van de borstkas k le i ­
n e r word e n , d och he t vol ume v an de sp irome t e r
t oe n e me n ,
zou pre c ies e venve e l
zodat h e t v o l ume i n de p le thys mo graaf
pre c ie s g e l i j k zou
b l ij ve n . W e r d d aarent egen de l uc ht in de borstkas b ij de ademha l i ng
gecompr ime e rd , dan zou de borstkas
mee r worden v e r k l e ind ,
v o l ume v an d e s p i rome ter zou toenemen.
dan het
I n de p l e thysmograaf zou d an
een v o l umev e r l i e s optred e n , d at SONNE kon
waar nemen op een
tweede
sp i r o graaf , d ie buiten d e p lethy s mogr aaf was opge s te l d e n d ie de vo­
l umev e r a nd e r in g e n h i e rvan r e g i s t r e e rd e .
D eze met h o d e ,
n ische moe i l ij kheden.
in p r i nc ipe e e nvoud i g , heeft v e rsch i l l e nde t ech­
De b e l an g r i j k ste d aarvan is ,
t e mper at uurvers c h i l l e n in het grote v o l ume
v an
dat reeds k l e ine
de
p l ethysmograaf
aanz ien l i j ke v o l umeve r and e r ingen v e roorzak e n , Ook v e rs ch i lt de t e m­
perat uur v an de u i t geademde lucht van d ie van de ingead e md e , wat vo­
l umeverand e r in g e n ten ge v o l ge hee f t . SONNE
deed ge e n pog ingen,
om
het totale v o l ume v a n de i n de l ongen aanwez ige l uc ht te bepalen . Om
al d eze red enen z i j n z i j n meetres ultaten d an ook hoogs t e ns sem ikwan­
t it at i e f . T och me ende hij
te mogen conc l ude r e n ,
dat
bij
normale
p r o e f pe rsonen, voora l op ee n wat hogere l e e f t ij d , aan het e i nde v an
een max imal e e xp i r at i e e e n hoge a l v e o l aire d r uk be r e i k t wordt.
Hij
g a f d aarvoor w aarden op t us s en 8 en 1 9 c m Hg. Lat e r is h e t aan DUBOIS
c. s.
( 2 2 , 8 3 , 84 , 85 , 2 1 3 ) g e l uk t , om de t echn ische moe i l ij k heden v an
de p l e t hysmografische methode al thans gede e lte l ij k te
ove rw inne n .
Z ij maakten daar b i j g eb r ui k van een e l ec t ronische apparat uur.
z i e n van de gecomp l ic e e rd h e i d van het apparaat
bl ij ven e r ook
d e z e ve rbet erde met h ode nog theoret ische bezwar e n ,
Afge­
bij
101
Voor he t be perke n v an de
temperatuur s inv l oe d e n
is h e t o . a.
noodzak e l i j k , d at de alveo l a ire druk w ordt bepaald , t e rwij l de pr o e f ­
p e r s o o n , geze t e n in de p l e t hysmogr aaf
l uc htwe g h ij ge nde beweg ingen maakt
tegen e e n afs l ui t i ng
met e e n
fre quent i e v an
12 0/m inuut , zodat de waarnemingen e i ge n l ij k onder
van de
1 00
à
onphys i ol o g ische
omst and igheden worden v e r r i c h t . Dat vooral bij pat iënt e n m e t as t hma
en emphyseem b ij d e rge l i j ke h oge ademfre quent ies v e rander inge n in de
v e rd e l i ng v an de s troming v a n de l ucht kunne n optreden,
behoeft na
het voor gaand e gee n uitvoe r ig betoog,
Ee n and e r bezwaar is he t vo l ge nd e :
v oor de be pa l ing v an
de
s trooms ne lhe id maakt men gebruik van een pneumotac hograaf , die e l e c ­
tr i s c h i s v e rw armd om cond e ns at ie t e voork omen , Zou d e lucht u i t d e
pneumatachograaf b i j de u i t ademing i n de p l e t hysmo graaf afkoe l e n , dan
zou d eze l ucht een v o l umever m i nde r ing ond er gaan,
waardoor
d e d r uk
in de p l et hysmo graaf zou da l en , wat me n op g r ond v an de wet van BOYLE
zou t oesch r i j v e n aan e en compres s ie van de l ucht i n de l o n g e n en dus
aan een hoge a l v e o l a i r e d r u k . Men zou dus de a lv e o l a i r e druk te boog
me t e n ;
v oor de v is c e uz e weers t and ,
d ie wordt b e r ek e nd u i t h e t ve r ­
sc h i l v an wrij v ingswe e rs t and e n s t r om ings w e e r s t and
zou d an e e n
te
l age waarde worden gevond e n,
MARSHALL c . s .
( 2 1 3 ) v onde n met deze methode b i j normale per­
s one n een v is c e uze wee rst and v an 0 , 2 1 c m
H 0/l / s e c of wel 1 8% v an
2
de wr ij v i ngswe e rst and . D i t is aanz i en l ij k l ager ,
d an de waarde v an
3 0 - 40%,
d i e MC ILROY c . s .
( 2 05 )
met gasmengs e l s v an ge l ij ke k ine­
mat i s c he v isc os ite it v e r k re ge n , Men kan zich afvragen , of m i s s c h i e n
een d e e l v an d i t versch i l d o o r bove ngenoemde tempe r at uur e f f e c t e n z o u
kunne n worden v eroorzaak t . BARGETON c , s ,
een e l ec t ronisc he m e t hode ontwik ke ld ,
zou z i j n t e c o rr ige re n ,
(14,
15 )
hebben we l i swaar
waarmee d i t t e mperat uuref fect
d oc h deze onderzoekers verme ldden
s le c h t s
met ingen b i j é én p e r s o o n . De r e s u l t a t e n d aarvan z i j n bov e n d i e n en igs ­
z i ns paradox :
de l uchtwe gweers tand zou t oe nemen bij h et s t i j gen v an
het l ongvo l ume , De pract isc he b e t rouwbaarbe i d v an deze gemod i f i c e er ­
de apparatuur l i j kt d an ook nog n i e t aanget oond,
B e sc houwt men v erder nauwkeu r i g d e wij ze , waarop DUBOIS c . s .
( 83 ) de s tr om i ngswe e r s t and b ij e mphys e e mpat iënten
dan b l ij kt , d at d e z e waard e n m i n of m e e r
arb i t r a i r
Vanweg e h e t t h e oret i sche be l ang w i l len wij
g aan.
In fig.
hebbe n
e v e n o p d it
1 4 i s ui t h e t art i k e l v a n DUBOIS c . s .
geme t e n ,
werden gekoze n .
( 83 )
detail in­
f ig.
2 in
iets gewij z igde vorm w e e r g e g e v e n , Deze c urve ge e ft het verb and wee r
t ussen v o l umeve rand e r i n g in de p l e t hysmograaf e n d e str oomsne l h e i d ,
E e n v o l umeve rminder ing i n d e ple thysmograaf w i l zeggen e e n c ompre s ­
s ie v an d e l uc ht i n d e t horax d us e e n s t i j g i n g
v an
de
a l v e o l aire
d r uk en omge keerd , Bij de norma le proe fpe rsoon v indt men een c urve ,
waarin de s t roomsne l he i d in be ide r ich t ingen g e l i j ke t r e d houd t met
de verar,der ing v an de alveo l a ir e d r uk . Deze c urve gaat dan ook d oor
102
\
1 I/sec.
exp1rotJesnelheid
\
"' volume van de
plethysmograaf
alveolaire
\
\
\
\
e
dru":-k-:-(po-.---:s)=--�"':-�-...:=""'--"""---t--��"""'-'='"--"""""-'-'�
\ ---�--�
1 Vsec. \
insPiratiesnetleid
f i g . 1 � . Cu�ve van h e t ve � band tu ssen d e ve �and e � i n g van h e t vo­
lum e in de p Z e thysmograaj en de s t�oom sne Z h e i d b i j e e n n o �m a Z e
P�oejpe�soon ( s t�e eP Z i jn) en b i j een 51 -j ari ge Pat i ën t m e t een e �n­
s t i ge ve n t i Z a t i e s too�nis door s i l i co s e ( g e t � o k ke n Z ij n ) . Ove�g e ­
te kend naa� j i g . 2 van he t a�ti ke l van D UBOIS c . s . (83 ) m e t de v o l ­
gende wi j z i g ingen : o P g�ond van o ve�weg ingen , aj�e Z e id ui t d e te ks t
we �d doo� ons een assen k�ui s aange brac h t , in- en exPi �a ti e r i ch t i ng
en de � i c h t i ng , waa�i n de cu�ve b i j de ademha l in� wo�d t d o o r l open,
aang ege ven . De curve van d e no�ma Z e p�oejP e rs o on we�d g e te k end oP
deze lfde s c haa l a ls die van d e pa t i ën t .
h e t asse nkru i s :
ind i e n d e alveo l a ire d r uk = 0 i s ,
is e r geen s t room­
snelheid,
B i j d e pat iënt ( ee n 5 1 - j ar ig e man m e t
een e r n s t i ge v e nt i l a­
t ie st oor n is door s i l ic ose ) d aare nte gen z i e t men e en lusvorm ige
fi­
g u ur . Deze kan n i e t h e t gevo l g zij n van h e t c ompr ime r e n van de b r o n ­
e b i d o o r het b e re i k e n van h e t r e s id u , zoals de sc h r i j v e r s v e rond e r ­
s t e l le n ,
omdat de ade mf r e quent ie 1 2 0/ m in uut bed r o e g , t e rw i j l b ij d e
m e e s t e pat iënten de m ax im a l e s tr o omsne lhe id b e neden
1 1 / s e c b l ee f ,
zodat he t v e r pl aats t e l uchtv o l ume k le i ne r dan 2 5 0 cc was,
D e vorm van d e ze f iguur l ij k t ons e erde r
he t f e it , dat i n d e ze f ig uur e e n twe e t a l
re l at ie z i j n gebracht ,
s t aan.
die n i e t i n
v e r k l aarbaar
grootheden
r ec ht s t r e e k s
door
tot e lkaar in
caus aal
ve r band
Immers de p l e thysmograafdruk is e e n maat voor de c ompre s s ie­
t o e s t and v an a l le l uc h t , d ie z ic h
van de gemi dde lde a lve o la i �e druk ,
in d e l onge n bev i ndt
t e rw i j l d e me t
e n daarmee
d e p n e umo t ac h o 103
g raaf g e me t en s t r oomsne l b e id
v ooral wordt be1nv l oed d o or d i e l on g ­
gede e l t e n , d i e i n ruime v e r b i n d i n g st aan met de tr�c he � D e l usvor­
m ing zou dan ook k unnen word e n opgevat als gevo l g van ee n phas e v e r ­
s c h i l t u s s e n l o ng ged e e l t e n met v ersch i l le nde a l ve o l a ire d r uk ,
In d e
e x p i r a t i e d o e t z i c h d i t pbas eve rsc h i l s t e r k e r ge voe l e n , waars c h i j n­
l i j k omdat v e l e bronchi d oor de intrathorac al e d r uk worden
ve rnauwd
of afges l o ten. Resp i ratoi re v o l umev e rander inge n van de t r ach e a en gro­
t e re broncli i , e en me chan i s me ,
dat b i j de besprek i ng van h e t pneumo­
t achogram nad e r t e r sprake komt ,
zoud e n eveneens
tot het
ont s t aan
v an d e r g e l i j ke l us f iguren kunne n b ij drage n,
De schr ij vers me t e n in deze f iguur
de we e r s t and uit de h e l ­
l ing van d e l ij n d g . Deze keuze i s echter w i l l e k e ur i g . D e wee rst and
d oo r l oopt name l ij k in de t ij d al le waarde n v an - oo t o t
+ =
In de
gede e l t e n ab en e f is de wee rst and negat i e f . Er is d an resp. een e x­
p i ra t i e b ij ne gat ieve a l v e o l a i r e druk e n e e n ins p i r a t i e b i j e e n po ­
s i t ieve alv e o l a ire d r uk ,
In d e punt en a en e is de wee rstand one i n­
d i g groot en in b en f one ind i g k le in.
U i t d it alles wordt waarsch i j n l i j k , dat de alveo l a ire dr uk i n
e mphyse mat e uze l ongen v a n p laats tot p l aats
sch i l le n .
Oo k d e p l e thysmo graf i sche
aanz ienl i j k
kan
ver ­
onderzoe k ingen van BEDELL c . s .
( 22 ) hebben het aanneme l ij k ge maak t , d at e r i n e mphysemate uze
ge n v e e l a l grote gede e l t e n zij n ,
l on­
d ie s lechts int e rm i t t e r e nd met de
bui t e n l ucht i n verb ind ing s t aan . Men kan d us b ij e mphysemateuze l on­
ge n nauwe l i j k s van de a lv e o l a i r e druk spreken. Ze l f s het be gr ip ge ­
m idde lde alve o la ire druk k r i j gt m i nd e r phys i o l og i sche b e t eke nis , wan­
ne er de c ommun icat ie v an d e versc h i l l e nde l on gge b ie d e n
met de b u i ­
t e nwere ld zo k an v e r s c h i l l e n , Wannee r e c h t e r d e a lve o l aire druk van
p l aats t o t p l aats v e rsch i l t , dan moet d at ook het geval z i j n me t de
s tromi ngswe e r s t and . D i t a l l es maakt de v e rz uc h t i ng van ROSSIER c . s .
be g r i j pe l ij k , dat v e l e begr i p pen u i t d e longphys i o l o g ie s le c hts e e n
s c h e r p omschreven bet ek e n i s hebbe n , zo lang de long g e l i j kmat i g werkt .
B ij onge l i j km a t i g e vent i la t ie en bronchostenose v e rvagen de grenzen
t us s e n de versch i l l ende b e g r i ppen uit d e longmechan ic a vaak zo zeer,
dat b ij e r n s t i ge patiënten vaak niet meer t e zeggen is ,
ge n l i j k met o nze technieken me t e n ,
wat w e e i ­
I nde rdaad moe t de conc l us ie l u i ­
d e n , d a t h e t b i j no rma le proefpe rsonen met d e
mod e rn e onderzo e k m e ­
t h o d e n wè l , d o c h b i j patië nten met e m phy s e e m en m e t e rns t ig
a s thma
niet goed moge l i j k i s , om de dynam ische p l e uradruk in z i j n v e rs ch i l ­
l e nde c o mpone nten t e sche iden , zodat d e be t e k e n i s van d e daarvoor in
de l it e ratuur aange geven geta l le n vee l a l onze k e r i s ,
D i t be tekent ui t e raard n ie t , d a t a l h e t wer k , d a t op d i t ge ­
b i ed is v e r r i ch t , zonder b e lang zo u zi j n voor h e t d o o r ons g e s t e lde
prob l e e m ,
Kwant itat iev e ge gevens
over d e s tro mingsweers tand i n
luchtw e ge n v an pat iënten met asthma e n e mphyse e m
1 04
gev e n t e n
de
minste
een g l obale ind r u k v an deze voo r ons onde rzoe k zo be l angrij ke groo t ­
he i d . W e zu l l en daa r om n u i n t ab e l vo r m
een overz icht geven van e n ­
ke l e ge gevens u i t d e l ongphys i o l og is c he l it e r a t uu r e n daarbij t eve ns
aangeven in we lke r i ch t i n g deze u i tkomsten gecorr i ge e rd moeten wo r ­
den.
De ge gev ens o v e r de bepal i n g van s t r om ings- e n w r i j v i ngswe e r -
s t and wor d e n in de l it e ratuur i n het al geme en o p t w e e v e r s ch i l l e nde
man ie r e n opgegeve n e n we l a l s s t romingsweerstand in c m H 20/l/sec en
als k 1 en k 2 , de b e i de c o ë f f ic iënten van de ve r ge l i j k i n g :
2
ilp
k lV + k V ,
2
waarvan de b e t e k e n i s h i e rb ove n we rd u i t eengeze t .
.
=
•
De s t r omings wee rstand is afhank e l i j k
van de strooms n e l h e i d ,
zodat waarden v o o r d e s t romingswe ers tand onde r l i ng n i e t zonder me e r
ve rge l ij kbaar z i j n.
In t a b e l X V z i j n daarom s l echts
l i ngen bij rus t i ge ademhal i ng opgeno men.
weerstandbe pa­
H i e rb i j doet zich de
i n­
v lo e d van de s t rooms ne l h e id op de w e e rs tand h e t minst gevoe l e n .
Om de r es u l taten v a n d e z e b e i d e w e r kw i j ze n ond e r l ing t e kun­
nen v e r ge l i j ke n ,
z i j n in tabe l XV uit d e waarden
w e e r s t and e n b e r ek e nd ,
0 , 5 1 /s e c , h e t g e e n ,
we lke
optreden
b ij
v oor k e n k de
1
2
een s t ro oms ne l h e id v an
b l i j ke ns de door BOUHUYS ( 3 l ) v e r kregen waard e n ,
ong eveer ove r e en komt m e t het g e m i d de lde v a n de maximale ade msne l h e ­
d e n , w e l k e b ij r us t i ge r e s p irat ie
van n o r m a l e proefper sone n
wordt
rus t ige ademhal ing is v an d e groo t t eorde van 1 à 4 cm H 0 / l / s e c en
2
me e s t a l oms t r ee k s de 2 c m H 0/ l / s e c , (Er is e e n st erkere spre id ing
2
van de r e s u lt a t e n d an uit d ez e gemid d e l d e waarden b l ij k t . )
be re ik t . De wr i j v i n g sw e e rs tand
bij
nor ma l e proe fpersonen
t i j d ens
Ook b l ij kt u i t d e z e t abe l , d at de afs l uitd rukme thode voor de
bepa l i ng v an de
' s t r om ings ' - w ee rst and ,
s c h e besc houw ingen,
ove r e e nk omst i g de t h e or e t i ­
b ij normale proe fpersone n veel al e erde r i e t s h o ­
g e re d an l agere waarden g e e f t d an d e meth od e v a n V . NEERGAARD e n W IRZ
e n zek e r hoge r u i tv a l t dan de be s t e method e n , d ie momente e l bes c h i k ­
b a a r z i j n v o o r d e bepal i n g v a n de s t romingsweerst and
bij
no rmal e
proefpersonen. De p l e t hysmogr a f is c h e methoden v an DUBDIS c . s .
e n MARSHALL c . s .
( 84 )
( 2 1 3 ) e n d e methode met d e gasmengs e ls van ge l i j k e
k in e ma t ische v is c o s i t e i t van MCI LROY c . s .
( 205 ) l e v e r e n voor de s t ro­
m i ngswe e rs t and b i j r us t i g e ade mhal i n g waarde n
c m H 0/ l / s e c .
2
D e me e s t e onde rzoekers hebben g e e n
van ongeve e r 1 à 1 , 5
o f s le c h t s g e r i n ge
ver­
s c h i l l e n gevonden t us s en d e s t r o mings - r e s p . wr ij v ingswee r s t and b i j
r us t ig e i n - en e x p i r at ie v a n norma l e pro efpe rsonen . Somm i gen v inde n
een i e t s h o g e r e weers t an d b i j de ui tad e m i n g . D it i s i n ove re e n s tem­
m ing met he t v ri j we l ontbreken van
r e s p i rat o ir e k a l iberver ande r i n­
gen v an de broneb i b ij n o r ma l e proe f p e r so n en t i j d en s
r u s t i g e ade m­
haling.
105
TABEL XV
Gem i ddelde s t romin gsweerstand,
resp.
wrijvin gsweerstand i n c m H o p e r 1 1 t e r p e r se-
cunde t i j d e n s rust! ge ademhal l o g bij
no rmal e proefp e rsonen en bij patiën ten met asth-
2
m a en met emphyseem.
Auteurs
me-
tbo -
de
ROHRER
( 27 9 )
c. s.
(229)
V . NEERGAARD
VUILLEVMIER
( 33 2 )
OTIS c . 8.
(245)
OTIS c. s .
( 246)
PROCTOR c. s .
(265)
DAYMAN
1)
a)
2)
3)
3)
3 , a•
asthma
emphys.
4, 9•
4, 21
elllp hys.
geen verschil
I, g •
2,0•
2. 4
8)10)
10
(
84)
( 29 3 )
MARSHALL c . s.
(213)
MCI LROY c. s.
( 20 7 )
MARSHALL c. s .
( 214)
P i lPER c. s .
( 256 )
6)
106
gem i d .
8, 2•
13, Ot
1 0 , 6'
2, 1 *
3 , 5'
2, a•
6, 71
3, 9 .
geen si gn..
versch i l
2
5'
2
5
132
6
1.9
10
7
41
24
5 7
3, a
4, 3
asthma
asthma
zel !de pat.
emphys.
I, 9'
expi rato i r hoger
exp i ra.to i r hoger
expirato i r hoger
emphys.
11, 7
asthma
20, 6 '
7,0•
24 , 7
18, 2'
9, 8
7, a•
p e rs.
12
21
2)
5)
12
12
2)
5
1, 5
z e i fde pers.
I, 2
14
I
emphys.
2, 6
2, 9
2, 7
I, 6
2 , 4'
36
I!)
28
12)
28
expir.
hoog
I . 61
7)
15)
15
13)
3 / 2 x zo
I, lt
5 , 5'
7. 7
asthma
emphys.
5, 7
asthma
ze! fde pat.
i n aanval
27
asthma
14, 9 '
asthma
bui ten aan v.
emphys.
5)
3)
4, 3'
1,0
2 . s•
5)
2)
( 25 5 )
zelfde pers.
2,
1.
2,
2,
2)
2)
P I ERCE c. s.
I , 61
1, a •
FRANK c. s.
( 1 4,
I , 4t
2)
MARSHALL ( 2 1 5 )
BARGETON c. s.
zel fde p e r s .
welnl g versch.
I , 61
zel fde
1,0
2)
( 10 7 )
3, 41
2)
5)
SCHERRER c. s.
(295)
asthma
e n emphys.
chron.
asthma
2 , 2*
2)
SCHERRER c. s.
2, 2'
geen vers eh i 1
MEAO c. s.
DUBOIS c. s.
2, 5
geen verschil
12
51)
3, g•
1, 8
33
4)
(
5, 6 t
20
FRY c. s. ( l i l )
CHERNIACK
exp1r.
1 , 2'
2 , 21
3)
65
5
6
6
( 205)
l n sp l r.
emp bys.
zelfde pat.
3)
3)
2)
3)
MCILROY c. s .
dlagn.
3, 6'
7
6
6
(221)
aant.
geen versch i l
2)
( 3 49 )
gem id.
21
2)
2)
3)
WYSS c. s.
expl r.
3)9)
2la)
( 21 7 .
lnspl r.
2)
3)
( 69)
MEAO c. s.
pati ënten
normal e p ro e fp e rsonen
aant.
1, 9
2, 8
I , 4•
!,9'
3 , 6'
3, I '
41
34
11
B e r e k e n i n g op
21
Methode van V.
g ro n d v a n d e a n a tom i e .
N E ERG A A R D en W I R Z o f mod i f i c a t i e d a a r v a n voo r d e
bepa l i n g van d e w r i j v i n g swee r s tand
.3 1
A f s l u i tme t ho d e .
41
Bepa l i n g van P
51
v a n d e l u c h t w e g en .
•
+P
doo r de ve r a n d e r i n g v a n h e t d ru k v e rs ch i l
v i sc
str
t u s s e n o e sop h a g u s en mo n d h o l t e b i j i n t e rm i t t e r e n d e a f s l u i t i n g
Bepaa l d met ga sme n g se l s van o n d e r l i n g g e l i j k e k i n emat i s che v i s ­
cos i t e i t.
61
L i c h a am s p l e t h y smog ra f i s c h e m e t ho d e .
L u c h t w e g wee r s t a n d b i j a d em-
f r eq u en t i e van 100-120 / m i n uu t .
71
L i c h a a m s p l e t h y s mo g r a f i s c h e m e t h o d e m e t t e m p e r a t u u r c o r r e c t i e .
BI
P a t i ë n t e n m e t p n e u mo t h o r a x e n l o n g t u b e r c u l o s e .
91
Deze waa rde voo r de wee r s ta n d
l aag1
i s vo l g e n s s ch r i j v e r s 1 5 à 2 0 $ t e
d o o r d a t d e d o d e r u i mt e v a n d e a p pa r a tu u r n i e t
in
reken i n g
we r d g e b r a c h t .
10 1
Deze pa t i ënten hadden
i e t s g r o � e r e s t r o om s n e l h e d e n d a n b i j
rus-
t i ge a d e m h a l i n g .
11 1
10 Y a n d e z e p e r so n e n z i j n o o k d o o r M E A O c . s .
12 )
Pe r s o n e n b o v e n 5 0 j a a r .
1 221 1
besc h re ven .
1.3 1 M a n n e n b o v e n 6 5 j a a r .
Laat men e c h t e r norma le pro e fp e rsonen b i j maxi ma l e en b i j mi­
n i ma l e longvo l umi na rus t i g ademe n, dan wordt de i nv l oed van d e s ta ­
t ische kal i berversch i l le n van de bronebi ( z i e
§
4)
d u i de l i j k me r k ­
baar . JEKER ( 1 7 2 ) vond met de a f s l u i t methode b i j rusti g e ade mhal i ng
o p norma a l res p i r at o i r n i veau e en weerstand v an 2 , 7 , in d i epe i ns p i ­
rat i e s t and e e n wee r s t and v an 2 , 2 e n i n d ie pe e x p irat ie s tand e en we e r ­
s tand van 4 , 5 c m n o/ l/s ec . O o k an d e r en ( 1 1 1, 2 17 , 2 5 6 )
t oond e n e e n
2
aanzi e n l i j ke i n v l o e d aan van h e t l on gvo lume op d e s t romin gsweers tan d.
Zo v onde n BR ISCOE en D UB OIS ( 3 4 ) met de l ichaamsple thysmo graaf
7 nor ma l e proefpersone n e e n l uc htwe gwe e r stand ,
die bij
omgekeerd even re d i g was aan het i n t rathoraca l e gasvo l ume .
b ij
benad e r i ng
Dit
was
zo , wanne e r z i j één proefpe rsoon b ij v e r s ch i l l ende lon gvo l umi na o n ­
derzoch te n , maar oo k ,
wanne e r z i j versch i l l e nd e proefpersonen o nd e r ­
l ing v e r ge l ek e n .
Z i j conc ludeerden h i e r u i t ,
gen, d at het me e s t b i j d raagt
dat d at gede e lt e v a n d e l uchtwe­
tot d e str o mi ngsweerstand
verrass end
r e kbaar moe t wezen e n zi j n d iame t er w i j z i gt evenre d i g met de a lv e o ­
l a i r e d i ameter , wanneer het int rathoracaa l gasvol ume var i e e r t in h e t
1 07
ge b ied van de v i t a l e capac i t e i t . B ij de pa t iinten met as thma en e m ­
phys e e m ( tabe l XV) we rd e n d o o r de m e e s t e onde rzoe kers h o g e r e
waar ­
den gevonden v o o r d e w r ij v ingsweerstand . Begrij pe l i j k e rw i j s i s h i e r
de variat i e g r o t e r dan b i j gezond e proe fpersone n . B i j de mees t e pa­
t ië n t e n w e rd e n bij r us t i g e ademh a l ing s l ec h ts matige verhogingen van
de wr i j v i ngs weers tand gemeten , ong e v e e r tus se n d e 4 en 1 0 c m H 0/l /s e c .
2
T e r verge l i j k i ng v o e rde JEKER ( 1 7 2 ) aan , dat h e t ademe n door d e ne us
bij 6 van de 10 nor ma l e proefpe rsone n
de s t rom ingswe e rs tand
bijna
ve rdubb e l d e . O o k DUBDIS c . s . ( 84 ) wezen op h e t bestaan van e e n r e l a ­
t ie f s t erke s t ro mi ngsw e e rs t and in de n e u s v a n norma le pr o e fpersonen
( v g l . ook tab e l V) .
Er z i j n e c h t e r r ed e n en o m aan t e nemen , dat de waar d e n in d e
l it e ra t u ur voo r d e luchtwe gwee rstand van pa t i ënten met as thma en e m­
phys e e m in het a l gemeen aanz i en l i j k t e laag z ij n , Ve l e van d eze me ­
t ingen werden verr icht me t de a fs l u it me t hod e .
erns t i g dys pno ische pat iënten waar s c h ij n l i j k
d a n d i e van V .
weers tand ,
Dat d e z e met h od e b i j
lagere waarden
geeft
NEERGAARD en W IRZ v o o r de be pa l i n g v a n de w r ij v in gs ­
kwa m reeds t er s prake ,
De me th ode van V.
NEERGAARD en W IRZ w erd bovend ien d oor v e r ­
sch i l lend e onderzoe k ers ( 5 1 , 2 05 , 2 0 7 ,
2 14 ) al l e e n t i j dens d e ins p i ­
rat ie t oegepas t . Met deze methode v indt men e c h t e r b ij pat linten me t
as thma en emphys e e m voora l e x p ir ato i r
een verhoging
van de
wrij ­
v i ngs w e e rs tand . Verder geeft de method e va n V. NEERGAARD en W IRZ naar
a l l e waar s ch ij n l ij kheid ook reeds method isch e e n ond e rs c hatt ing v oor­
al v an de ex p i r a t o i r e wr ij v ingsweers tand .
Me t de methode van d e l ichaams p l e t hys mograaf vonden MARSHALL
en D UBD IS ( 2 1 4 ) de v o l gende waard e n :
TABEL XV I
s t rom i ngswee r s tand
v isceuz e w e e fs e l ­
weers tand
7 ast hmapat i ë n t e n
3,6
•
3. 1
•
( z ond e r aanva l )
7 e mphys e e mpa t iënten
1 2 norma l e proe fpersonen
0, 99
Ook me t b e h u l p van d eze met h od e v indt men
v a n de insp irat o ir e weers tand , zowe l
cm H 0/ l/sec
2
1 , 01
•
0, 3 5 •
0,21
dus e e n mat ige v e rh o g i n g
b ij patiënten m e t asthma
als
b i j d e e mphys e e mpat iënt e n . Tevens w erd b i j d eze ast hma pat i ë n t e n e n i ­
g e verhoging v a n d e v is c e uze w e e f s e lweers tand gevo nd e n . Deze l e v e r ­
de e c h t er s le c h t s e e n k l e ine b ij d rage aan de verhog ing v a n d e t ot a ­
le w r i j v i ngsw e e r s tand . D e z e auteurs t ek e nden h ie r b i j aan , dat z ij de
108
e x p ir a t o i r e s t romi ngswee rs t a nd niet k onde n bepa l e n ,
omdat d ez e b i j
de pat iënten ged urende de ex p ir at ie z o s te r k s t e e g , He t is d a n
ook
d u id e l i j k , dat deze c i j fe r s e e n vee l t e ger inge i nd ruk geven van de
s tr o m ingsw e e rs tand , Daar t oe draagt n o g bij het f e it , dat de ast hma­
pat iënten b u i t e n een aanva l z ij n ond e r z ocht . D it bezwaar g e l d t voor
een groot de e l van de bepa l ingen , w e l k e in t a b e l XV
brac ht . Z i j z i j n v e e l a l v e r me ld , zond e r
Z lJ n
sameng e ­
dat d u ide l i j k i s w e e r g e g e ­
ve n , o f de pat ië n t e n t i j d e ns h e t onder z o e k
a l o f n i�t
benauwd wa­
r e n , He t s pr e e kt vanze lf , dat as thmapat iënt e n , d ie in een k l ac h t e n­
vr i j interval ve r ke r e n , h e t g e m id d e ld e v a n d e s t r o m ingswe e rs tand in
een r e e ks met ingen o m laag z u l l e n b rengen ,
In de l ongphys i o l og is che
l it erat uur op d it g e b ied v i nd t men er niet s t e ed s
d r uk op g e legd , dat j ui s t de pe r iod ische
v o ld o e nd e de na ­
of aanv a l s ge w i j ze
w is s e ­
l i n g v a n de l o n g f unc t ie in d e loop v an de t ij d é é n d e r me e s t karak­
te r is t ie ke versch i j ns e l e n van d e z e z ie kt e n is .
SCHERRER c . s .
De
( 2 93 ) b ij een aanta l asthmapa t i ë nt e n ,
waarneming
van
b ij w ie de ex­
p i r at o ir e w r i j v ings w e e r s tand t ij d e ns e e n gepr ovoce e rd e aanva l s te e g
van g e m id d e ld 9 , 8 t ot 4 1 c m H 0/l/s e c ,
d e mons t re e r t d u ide l ij k de
2
gr ot e b e t e ke n is van deze fac t o r . DAYMAN ( 6 9 ) , d ie e v e n eens hoge waar­
den v ond , v e r me l d t nadr ukke l ij k , d at z i j n pat iënte n s t e r k dyspnoisch
ware n .
I n hoe v e r r e d e l it e ra t uurge gevens voor de s t ro mingsw e e r s t and
t e l a g e waard e n aangeve n , zou we l l ic ht ook
kunne n b l ij ke n
uit he t
v o l g e nd e e e nvoud ige geta l le nv oorbe e l d , d at l aat z ie n , van we l ke groot ­
t e or d e de w r ij v ingsweerst and is ,
aanv a l z o u mogen v erwacht e n . S t e lt
d ie men t ij d e ns een benauwdhe ict s ­
me n d e
s t a t isc he p le ura d r uk in
apn o e b ij een as t h mapat ië nt z on d e r e mphys ee m op - 1 0 c m H o en s c hat
2
men de e x p iratoire intrat horac a l e d ruk op + 5 c m H 0 b ij e e n s t r oom­
2
s n e l h e id van 0 , 3 1/sec , het g ee n z e ker gee n ext r e me waard e n z i j n , d an
v indt men d o or t o e pas s i ng van de v e r ge l i j k ing :
P dyn
+
5
=
=
Pe l + P
wr i j v
- 10
+
P
wr i j v
D e w r ij v ingsweerst a nd i s dan:
P
wrijv
15
0, 3
5 0 c m H2 0 / l /sec .
Ne me n w i j nu aan , dat d e w e e fs e l v iscos i t e i t ook 40% ( 2 05 )
v an
d it
gr o te r e g e t a l z o u b l i j v e n b edrage n , d a n is de s t romingsweerst a nd nog
m instens 30 cm H 0/ l /s ec .
2
D it a l les go ld voor
• r us t ige ' ademha l i ng . B i j v e r s n e lde ad e m­
h a l ing neemt de wr i j v i n gs w e ers t a nd nog aanz i en l i j k mee r toe , v o o r a l
b i j pat iënt en met as t hma e n e mphys e e m ,
zoa ls b l i j kt u i t de l im i e t ,
d ie de w e e r s t and d aarb i j b l i j k ens t ab e l XVI I kan b e r e i k e n , B i j nor109
,....
0
TABEL XVI I
Gemi ddel de wrij vingsw e e rs t an d in cm H 0 / l / s e c bij m ax imaal snel l e ademhal i n g bij no rmal e
2
p ro e fp erso nen en bij p at i ë n t en m e t asthm a en m e t emphy s eem .
I
Au teu rs
WHI TTENBERGER
( 33 9 )
c. s.
Metho de
Adem typ e
aan t.
o e soph . bal l o n
1>
ho e s t
3
1
ROSS c. s. ( 286 )
>
o esoph. bal l on 1
ho e s t
MEAO c. s. ( 2 1 7 )
V. NEERGAARO c. s .
maxi m .
sn e l l e
r e sp i r.
WYSS c. s .
( 3 48,
3 49 )
MEAO c. s. ( 22 1 )
I
I
No rm a l e p ro e fp e rson en
o esoph. bal l o n
1)
V. NEERGAARO c. s .
11
maxim.
sn el l e
e xp i r.
maxim.
sn e l l e
exp i r.
De wee r s ta n d we rd
i n sp i r.
34*
11
1
I
1
15
I
1
10
P a t i ën t en
aan t .
e xp i r.
711
331
31
30 1
31
I
10 - 30
�
11
el
D e z 'l
1 49 *
3 40 .
asthm a
emphy s .
3
as thma
resp .
80 1f
200 1
2
emphy s .
resp .
7001
8
emphys.
00
b e p a a l d u i t h e t q u o t i ën t v a n h e t d ru k v e rva l
v e rwa a r l oo s d .
I
e xp i r.
1
2
t u s s e n o e s o p h a g u s e n mo n d e n d e s t ro om s n e l h e i d . H i e r b i j
t i s c h e p l eu ra d r u k P
i n sp i r .
di a gn .
i s de s ta­
i s echter re l a t i e f k l e i n .
""'
247
ma l e proe fpersonen verme l d t d e z e t ab e l noch b i j h o e sten ewaa r b i j e e n
s t e rke v e rnauw i n g v a n d e l uchtwege n i s aangetoond ) noch b i j e e n ma ­
x i maal s ne l le e x p i r a t i e w e e r s t anden b ov e n d e 3 4 c m H 0 / l /se c , Onde r
2
deze o ms tand i gheden v i nd t men ook b i j norma le proe fpersonen e e n s t e r k
versch i l t us s e n i n- en exp i ra t o i r e w e ers tand.
B i j d e pat iënten me t
as thma en e mphys e e m kan de exp iratoire weers tand t o t zeer hoge waar ­
den j a ze l f s t ot one ind i g s t i j ge n . Dat w i l dus z e g gen , dat de l uc h t ­
w e gen dan voo r k o r t e re of l angere t i j d v o l l e d i g a f ge s lo t e n worde n .
D e z e k r i t ische besprek i n g van d e bepa l i n g van d e
s tromi ngs ­
e n wr i j v i ngswe ers t an d kan worden b e s l o ten met de conc l us i e ,
dat u i t
de l i t e ratuur b l i j kt , maar in onvold oend e m a t e b l ij kt , d a t d e wee r­
s t a nd b i j pat iënten m e t asthma e n e mphys e e m t i j d e ns be nauwdhe i d s aan­
val len , vooral t ij de n s d e e x p i r at i e ,
is.
i n be langr i j ke mat e
Wat be t r e f t de i ns p i ra t o i r e w e e r s t and
seem,
is h e t n ie t gemakke l ij k ,
c lus ie te t re k ke n ,
verho ogd
met name b i j het
e mphy ­
u i t d eze l it eratuur ge gevens e e n c o n ­
d och e r z i j n aanwi j z ingen, d a t deze eveneens ma­
t i g ve rho o gd kan z i j n .
D e weerst and neemt ook b ij normal e proe f pe r s one n b ij k l e i n e ­
re l ongvo l um i na , b ij hoe s t e n e n b ij max i maa l s ne l l e exp i r at i e
aan ­
z i e n l i j k toe , doch n ie t zo s t e r k a ls b ij pat iënten met asthma e n em­
phy s e e m ,
bij wie ond e r d eze omstand i ghede n
ze l fs een vo l le d i g e af­
s l ui t i n g van de l uchtwegen kan optreden.
SPIROGRAF ISCH ONDERZOEK EN BEPALING VAN DE LONGVOLUM INA .
voor goed e Nede r landse ove rz i c ht e n ,
bet reffende de bepa l i n g
en d e be t e ken i s van d e v e r s ch i l l ende l o n gvo l um i na z i j v e rwezen naar
de pro e fs ch r if t e n van H IRDES ( 15 7 ) en GEELEN ( 1 1 7 ) .
B i j asthmapat i ë n t en z i j n d e l ongv o l um ina aan s t erke w i s s e l i n g
onde rh e vi g afhan ke l i j k v a n de toes tand .
B ij pat i ë nt e n ,
die in een
k l ac h t e nv r i j i nt e rv a l z i j n ond e r z o ch t , wordt d oor somm i ge onderzo e ­
k e r s v o o r de v i t a l e capac i t e i t g e m i dd e l d
den ( 14 7 ,
1 73 ) ,
e e n norm a l e waarde gevon­
t erwi j l soms ook dàn mat i g ve r l aagde waarden worden
verkregen ( 1 1 3 ,
1 69 ) , D it v e r sch i l in r e s ul tate n hangt
waar s ch i j n ­
l i j k s amen m e t factoren , d i e d e s e l e c t i e van rt e pat iënt en hebben be­
i nv l o e d en me t de c r i t e r ia ,
zijn,
d i e men aan l e g t voor
h e t k lach t env r i j
I n d e meeste d e r onderzochte g roepen van asth mapa t i ën t e n v i nd t
m e n ook in de
'k l ac h te n v ri j e ' per iode r e e d s een b e pe rk i ng van de ma­
x im a l e e x p i rat i e sne l h e i d ( 14 7 ,
1 69 ,
1 73 , 2 9 3 ) ,
zoals kan worden be­
paald met de methode van HADORN ( 1 2 8 ) o f v o l gens T IFFENEAU c , s , (3 2 0 ) ,
D i enov e r e e nk o ms t i g i s he t max i maal ade mm i nutenvo l ume ook t us s e n
aanval l en i n d e r e ge l mat i g v e r l aagd (4 ,
s id u ( 14 7 ,
147,
293 ) en he t func t i onee l r e s i d u ( 14 7 )
ook b u i t e n de aan­
val v e e l a l a l s m at i g ve rhoogd z i j n beschreve n , hoewe l ook een
maa l res id u ( 4 ) kan voorkomen.
de
1 73 ) , t e rw i j l he t re ­
nor ­
I n h oeverre men d e ab normale bev in1 11
d i nge n b i j asthmapat iënten b u i t e n d e aanv a l moe t
een
toeschr i j v e n
'as thmat ische b ronc h it is ' of aan een comp l ic e rand emphyseem,
o. a.
aan
is
afhanke l i j k v an de vraag, i n hoeverre men deze gegevens v an he t
l ongfunct ie ond erzoek l aat mee sp reken b i j de d e f i n ië r i ng van h e t on­
d ersche id t us s e n d ez e v e r sc h i l l e n d e z ie k te vormen (zie Hoofd s t uk I ) .
E r i s e e n v r i j goe d e overeens temming tussen de r e s ul t at e n , d i e
v e r s ch i l l e nde o nde rzoekers kregen b ij
d e s p i r og r af i sche bepal inge n
b i j groepen as thmapat i ë nt e n t ij dens ' s pont ane ' of geprovoceerde ast h ­
ma-aanv a l l e n v a n m i n of m e e r e rnst ige graad , Daar b ij v ind t men in de
t e r w i j 1 re s id u ( l 6 8 ,
r e g e l e e n d a l i n g van de v it a l e capa c i t e i t
75 ,
1 13 ,
14 7 ,
154 ,
1 68 ,
1 9 8 , 2 87 ) .
(30,
46, 4 7 , 4 8 ,
72,
73 ,
2 8 7 ) e n func ­
t i one e l r e s i d u ( 1 6 8 , 2 9 3 ) st ij gen. De e x p i r a t i e sn e lhe i d p l e e gt d aar­
b ij i n s terke mate te z i j n gedaald ( 1 13 , 2 87 ) , he t geen ook tot u i t ­
d ru k k i n g komt in he t max ima a l ad emmi nute nv o l ume ( 1 13 ,
147,
2 87 ) .
B i j pat iënten me t emphys eem z i j n e en aanta l s t oo r n i s s e n ,
l i j kend op d i e , we lke b i j de ast hmapa t i ë nt t i j dens de aanv a l
kome n ,
m i n of meer con tinu
aanwezi g.
De gemidd e lde v it a l e c apac i­
t e i t van een r e eks e mphyse empat iënt e n i s me e s t a l ve r l aagd
55 ,
111,
1 67 ,
ge ­
voor­
(5 1 , 5 3 ,
2 2 1 , 2 87 , 3 0 6 , 3 09 ) , a l i s n iet s t e eds d u i de l i j k ,
in
hoeve rre t oenemende l ongf i b r ose daar b ij e en r o l s pee l t . Trouwens een
norma l e vitale c apac i t e i t bij emphys eempat iënten i s g e e ns z i ns ze l d ­
zaam (5 1 , 2 8 7 ,
3 0 6 ) . Het res i d u is v aak ve rhoogd (53 , 55 ,
3 0 6 , 3 09 ) . e v e n a l s het func t ione e l res idu
( 5 3 , 5 5 , 1 67 ,
1 6 7 , 22 1 ,
287, 306) .
D i t s t ij gt nog me e r b i j hype rve nt i l at i e ( 3 0 6 ) . De t o t a le c apac ite it
is v e e l a l wat v e rhoogd o f w e i n i g v e r anderd (5 3 ,
3 09 ) ,
1 67 ,
22 1 ,
287 , 3 0 6 ,
d oc h k a n zij n ve r laagd ( 5 5 , 3 0 6 ) , vooral b i j pat iënten m e t e e n
verhoogde d ruk in de Arte r ia pulmonal is ( 3 0 6 ) , De exp irat iesne lhe id
( 1 28 ,
287,
3 0 6 , 3 2 2 ) e n he t max imaal ad e mmin ute nvo l ume ( 5 1 , 2 87 , 3 06 )
z i j n s te ed s v e r laagd ,
Ove r de ins p i r a t i e s ne l he id b ij pat iënte n me t asthma en emphy­
s e e m v indt men s le cht s w e i n i g ve rme ld .
D e me e s t e norma l e proefpe r ­
s onen k unnen 94 tot 1 00% v an de v it a l e c apac i t e i t 1n 1 s e c i nade me n ,
B i j 4 6 asthmapat iënten vond WYSS ( 3 4 9 ) gemidde l d e e n max imaa l i n s p i ­
rat i e v o l ume v a n 6 4 % v a n d e v i t a l e c apac ite i t i n 1 s e c und e .
He t ge­
middel de max imale e x p i r at ievo l ume bedroeg b i j d e ze pat iënte n 3 8% van
de v i t a l e capac i t e i t in 1 s e c ,
He t l i gt voor de hand , om de r e l a t i e f
s te r kere v er l ag i n g v a n d e max ima l e ex� i rat i e sn e lhe id
brengen met d e h oge intrathorac a l e d r uk ,
in ve rband t e
d i e optreed t b ij e e n d e r ­
ge l i j ke sne l l e ade mb e w e g i n g e n me t de compres s i e v a n de l uc h t w e ge n ,
d ie d a arv an h e t g e v o l g z o u kunne n z i j n. Waarom deze e x p i ra t o i re we e r ­
s t and j ui s t b ij pat iënten met as t hma e n emphys e em
wordt i n
112
§ 12
zo s t e r k s t i j gt ,
en H o o fd s t uk IV besproken .
V o l ge n s LABAD IE ( 1 84 )
zou de i ns p irat iesne lhe i d e e n ke nme r -
ke nd v e rs ch i l v e rt onen b i j pat i ii n t e n met asthma en met e mphyseem , b ij
w i e ove r i ge n s de ver ande r ingen in de longfunct i e zovee l ove ree nkoms i
hebben, D e max i m a l e
insp irat i e sne l h e i d
vee l s t er k e r mate z i j n bepe r kt d an
zou b i j a s t h mapat iënten
in
bij pat iënten me t e mphys eem. De
s p irografische me t i ng van d e i ns p ir a t i e s ne lhe id is echter technisch
moe i l ij k , omdat e e n s c h e rp be g i np unt v aa k ontbreekt ( 24 2 ) ,
l ag i n g van d e i n s p i rat iesne lhe i d ,
pat i ënten zou waarnemen ( 1 84 ) ,
De ver­
z o a l s m e n d ie v o o ra l b i j as thma­
wordt
d o o r de zwe l l ing v a n h e t s l i j mv l ies
h e t ge makke l i j ks t
e n de
ver k l aard
s l i j m s e c re t ie ,
d ie
men
bronc hoscopisch e n p at h o l oog- anatomisch he e f t aan g et oond en moge l ij k
In d e
ook d oo r ve rhoogde tonus van d e bronc h u s s p i e r e n ,
(Hoofd s t uk IV) zal nog een ander
daar b i j o , i . e e n r o l k a n s p e l e n ,
v l ie s opperv l ak k e n e n de hy s t e r e s e
d is c us s ie
mechanisme ter sprake kome n ,
dat
n l . he t aane e np l akke n v a n de s l ij m­
i n de wand
van de b ronch i ,
die
t i j d e n s d e e x p i ra t i e t e ge n e l kaar werden gedru k t .
T e n s l ot t e m o g e n o g de aandacht worde n geves t i gd op e e n
servat i e ,
die
ob­
o ns e r t oe b racht , e en v e rd e r onderzoek t e d o e n naar
d e v e r s c h i j nse l e n , d ie TALMA ( 3 1 6 , 3 1 7 ) beschre e f,
Wanneer men pa­
d an
t i ë nt e n met e mphys e e m v raagt k r ac h t i g t e e x p i r e r e n ,
ziet
men
s o ms vroe ge r of l ate r i n d e s p irograf ische c urve e e n k l e in hor izon ­
taal p la t e a u , s oms ook meerderen ach t e r e e n , t e n t e ke n , dat de adem­
h a l ing een ogenb l ik s t ok t , D aar na wordt de u i t ad e m ing in t rager t e m ­
p o v oor tge zet . CARA ( 4 4 ) beschre e f d i t phenomee n ,
d och
mee nde
de
oorzaak v an deze p l o ts e l i ng e afs l u i t ing v an d e l uchtwe ge n i n de b ro n ­
c h i o l i t e moete n l oc a l i s e r e n . Ook WYSS c , s ,
t ot a l e adems t i l s tand ,
(348 ,
34 9 )
d i e b ij een max ima a l kracht i ge
g ing kan o p t re d e n , HERZOG
( 1 5 6 ) l oc a l i seerde
de
wee s o p
de
e xp i r at iepo­
afs l u i t ing in
de
t r ache a e n gaf e e n afbe e ld in g van de rge l i j ke sp irogr a f i s c h e c u rv e n .
D e ze l a a t s t e onder z oeke r w e e s e r o p , dat b i j max imale e x p i rat o i re i n ­
s panning b ij pat iënten met t rache ab ronch iale c ompre s s ie de 1 - s e c un­
de waarde lager was , dan b ij een minder
k r ac h t i ge e xp i rat iepog ing,
Ook VENRATH ( 3 2 8 ) mer k te op , d at men ter v erkr ij g in g
v an een maxi­
m a l e waarde v an het 1 sec unde vo l ume de pat iënt moe t vragen niet t e
pe r s e n , d och d e l uc h t
' u i t de l ongen t e l a t e n v a l l e n ' ,
PNEUMOTACHOGRAF IE.
Deze m e t h od e h e e f t eveneens voor ons pro b le e m be l angr i j ke ge­
gevens opge l e ve r d , Wij k u nnen hier s le c h t s e nke l e hoofd zake n
me n ; voor v e rde re detai l s z i j v e rwezen
d at B OUHUYS ( 3 1 ) on l angs gaf .
naar het
noe­
fraaie ove r z i cht ,
De pneumotacho grafische c urv�
gee ft
he t v e r l o o p van d e v o l um e - s t r oomsne l h e i d i n de t i j d w e e r . Z ij wordt
in he t a l g e me e n v e r k r e ge n , d o or i n de l uc h t we g een g e r inge wee rs tand
aan t e b r e n ge n en h e t d r ukve rval ove r d ie w e e r s t and t e met e n.
D o or
m idde l van e en ij k i n g k an me n d a n vast s t e l l e n , we lke s t roomsne lhe id
113
b i j ieder d r ukverval hoor t .
T E N HAVE ( 1 3 4 ) he e ft r e e d s in 1 905 waarge no men,
r us t ige r e s p ir at ie van benauwde asthmapat iënten
d at b ij
de
e n l ij ders aan e m­
phy s e e m e e n typ ische v er ande r i ng van de norma l e e x p i r at iec urve wordt
g e z i e n . D i t i s afgebe e l d in f i g .
15,
afkoms t i g uit het proe fschr i ft
van T EN HAVE ( 1 3 4 ) .
De vorm van de inspirat iecurve
t oont g e e n kenmerkende b ij zonde rhede n .
vaak v e r l engd.
b ij rus t i ge ade mhal ing
ver­
De d uur van de e x p i r a t i e is
Bij h e t begin van de e x p irat ie s t i j g t d e s t roomsne l ­
he id zeer s po e d i g t ot e e n max imum,
om di rec t d aarop weer t e d a l e n ;
gedurende het v e r d e r e v e r l oop v a n d e e xp irat ie bl i j ft hij o p e e n g e ­
le ide l i j k l ager wordend n iv eau gehandhaafd ,
De curve
d oor het aspe c t van een m in o f meer scherpe p ie k ,
kr i j g t daar­
gevol gd d oor een
v l ak k e of naar de 0- l ij n c onvexe h e i l ing. Verde r ontbreken vee l a l de
k l e i ne onrege l mat igheden in het ve r loop van de c urv e ,
d ie
men b ij
gezond e n me e s t a l aantr e f t e n d i e men t oeschr i j ft aan de hartwer k i ng
en aan onge l ij k ma t ige s p i erwe r k i n g ,
D at c urven v an he t beschreven type b i j p a t i ë n t e n me t as thma­
aanv a l l e n en met e mphys e e m r e ge l m a t i g voorko me n ,
is s indsd ie n d o or
(\
W. K. 47 jr. gasfabriekarbeider. Pat. maakte 20 jr. geleden een
pleuritis door. Voor 8 jr. kreeg hij een aanval van benauwdheid. De
thorax is
rhonchi
vatvormig ;
de longen
zijn empbysemateus.
zijn over beide longen te hooren.
Enkele droge
Neus- of keellijden bestaat
niet. Bij ademgymnastiek vindt pat. zeer veel baat.
F i g . 1 � . P n e um o t a c ho gram m e t be g e l e i d e nd e t o e l i c h t i n g u i t h e t
pro e fs c hrift van TEN hA VE ( 1 3 � ) .
114
t a l van ond erzoekers beve s t i gd ( o . a . 3 1 , 4 0 ,
338,
346,
349 ) ,
c i t e i t ( 13 2 ,
69,
94 ,
al w a s e r wat versch i l van m e n i n g
13 2 ,
13 3 ,
302,
ove r d e s pec i f i ­
1 3 3 ) v an d e v o r m v a n d e z e curve . B ij ge zonden t r e f t m e n
d i t be loop n i e t aan ( 3 1 ) . WELTZ c . s .
( 3 3 8 ) wezen o p de ove reenkomst
van het pne umot acho g r am v an ast h mapat iënten me t d a t t i j d en s h o e s t e n .
S I LVERMAN c , s .
( 3 02 ) me e nd e n ,
w i l l e k e ur ige c o n t ro l e s t ond ,
d at de vorm van de c urve n i e t
§ 12
zoa l s u i t
te ,
ond e r
zal b l ij k e n , t e n onrech­
BOUHUYS ( 3 1 ) kwam t o t de conc l us ie , dat de v e rk la r i n g van d e
afwij kende vorm v an het pneumotachogram b i j e x p ir a t i e s t o o rn i s s e n nog
z e e r moe i l i j k is.
volgt:
t ie f h o o g ,
is,
V o l gens hem is de
'In h e t begin
v e r k l a r i n g waarsch ij n l i j k
van d e ui tad e m i n g
is d e s t ro omst erkte
doordat de l uc htwe gwe ers tand dan
als
re la­
nog betrekke l i j k
d e e l as t is c h e re tract ie kracht r e lat i e f groot is
en
l aag
d oordat de
u i t ade mingsspi eren ac t i e f c ontrahere n . De afname van de s trooms t e r k­
t e in het v erdere v e r l oo p van de u it ad e m i ng
t o e name van de l uc h tw e gw e e rs tand ,
is het
ge vo l g v an
t e rw ij l de d r i j v e nde kracht
de
(i. e.
r e t rac t ie krach t van d e l o ngen e n d e kracht van d e exp irat i e - s p i e r e n )
afne e mt . E e n m in o f me e r abr u pt e dal i ng
v a n de e x p i r at o ire s t room­
ste rkte kan het gevo l g z i j n van een z. g,
smoor k l e pmechan i s me . •
D eze ve r k l a r i n g l ij kt zee r aanvaardbaar,
maar gaat we l l ic ht
aan een n i e t onbe langr i j ke factor voorb ij . Meet men name l � k het op­
pe r v l a k onder de e x p i r a t ie c urve tot aan het e i nde v an de
e e n representa t ief pne umotach ogram ,
'piek '
in
zoa l s b . v . d o o r BOUHUYS ( 3 1 )
in
d iens f i g . 22 word t w e e rg e ge ven e n berekent men daar uit het v e rp laat ­
3
s t e l uchtvo l ume , d an b l ij kt , dat d it o n geveer 60 c m i s , dat is 4 0%
van het vo l ume van de l uchtwege n , wanne er men d i t
schat op 1 5 0 c c ,
D e z e ex p irat o i re l uc h tv e r p l aats i ng z o u o o k k unne n ontst aan, wanne er
de l uchtwegen t ij dens de uit ad e m ing een ge l i j kmat ige v e rnauwing v an
2 2 , 5% zoud e n ond e r gaan, De bronchoscop i s c h e en Rönt geno l o g is c h e be­
v indi ngen b ij benauwde patiënte n wett igen d e verond erste l l i n g ,
d at
een vernauw i ng van de t rach e a en intrapulmonale l uc h twegen aanz i e n­
l ij k zou k unnen bij d ragen aan h e t ont st aan
k laarbare p i e k e n i n h e t pne umot achogram
v an deze moe i l i j k
ver­
aan h e t b e g i n van d e uita­
d e mi n g , D aarvoor p l e i t ook de waarne m i n g v an
SCHERRER c . s .
(296 ) ,
d at t i j dens d e toe pas s i ng v an e en res p irat o r me t pos it ieve druk , zo­
als d ie wordt g e b r ui k t bij d e be hande l i ng
van patiënt e n me t po l i o­
mye l it is , de an at o m i s che dode ru imte s te r k s t ij gt , i nd ien me n de po­
s it ie ve druk , d ie het apparaat l e v er t ,
opvoe rt . Zo s t e e g het v o l ume
van de anat omis c he dode r u imte b ij e e n pat iënt van 1 0 0
w anne e r de druk werd opgevoerd v an + 1 0 t o t + 3 2 cm H 2 0 .
D e zoge naamde dode r ui mte h e e ft b l i j ke ns d e i n
s p roken l iterat uur g e e n s tarre afme t inge n ,
tot 400 c c ,
§
3 e n 4 be ­
doch ve rand ert
t i j de ns
de ad emhal ing rhyt hm i sch van vo l ume : aan h e t be gin van de u it ad e ming
v e r k l e int h i j z ic h ,
om z i ch t e ge n het b e g i n van de inade m ing weer te
1 15
verwij den. Zo wordt aan he t be g i n van de u i tademing
nauw ing van de grote luch twe gen sne l
dat n o g g e e n e x t ra wee rstand ontmoe t ,
l uchtwegen aanvan k e l i j k nog w ij d z i j n.
ademhal i ng s t roomt lan gzaam l ucht
omdat
In
de
kr aakbe enhoudende
de tweede phase
door de vernauwde
b uit e n. B ij het b e g i n van de insp iratie
van de d ode r u imte b ij dragen
door deze v e r ­
e e n v o l ume l uc h t uitgedrev e n ,
zal de
van de
bronch i
naar
herni e uwde v u l l ing
tot de ab rupte ove r gang van e x p irat ie
PO S FlOW 1 1\1
CCI'SEC IEJI'ftiAATIONI
4000
1100
... ...
14
... ...
.. 11 20
zooo
NEG nDW IN
CC/IEC IIMIPWtATIONI
F i g . 1 6 . Curven van he t ve r band tussen de gem i dde ld e i n tra thora c a l e
druk ( horizon taa l ) en de vo lumes troomsne l he i d ( ve r t i c aa l ) bij 3 nor­
ma l e proe fpe rsonen ( l in ks ) en bi j � pa t i ënten m e t emphys e em ( re c h ts )
b i j ve rschi l l ende l ong vo lum ina : ( 1 ) 1 l i t e r bo ven h e t func t i on e e l
res i d u , ( 2 ) b i j he t fun c t i onee l res i du en ( 3 ) 1 l i ter be neden h e t
func t i o ne e l r e s i d u ; naar FR Y c . s . ( 1 1 1 ) . D e s troomsne lhe i dscurven
krijgen bij d e norma l e pro e fPersonen bij e en pos i t i e ve i n tra thora­
ca l e d ru k tussen 8 à 10 cm H2 0 en bij de emPhys e em Pa t i ën ten bo ven
d e � cm
e en m i n of m e e r h o r i zon taa l ve r l o o p , d . w . z . , da t e en
s t i j p inR van d e i n tra t horac a l e d ru k we i n i g of ge e n s t i j g ing ( en
s oms een d a l i ng) van de vo lumes troomsne lhe i d veroorzaa k t .
H2 0
1 16
in insp irat i e . Acht e r deze s n e l l e i n s p i r a t o i r e s t i j g i n g t re edt e c h ­
t e r geen d a l i n de ins p i rat i e c u rv e o p ,
omd at de l uc h t door de v e r ­
w i j de l uc h tw e ge n zonder moe ite sne l l� r k a n b innens tromen.
Een d e r ge l ij ke v e r k l a r i ng v oor de i n i t i ë l e top in h e t pne umo ­
tacho g r am was over ige ns reeds ge geve n door
doch verdwe en wee r u i t de l i t e ratuur
1 92 7 ( 94 ) ,
ENGLMANN i n
op gezag van HARTW ICH
( 133 ) ,
d i e meende, dat derge l ij ke ve rnauwingen van de grote l uchtwegen n i e t
v oo rkwame n, o f n i e t v o ldoende ware n ,
om het e f fect t e v e r k l aren.
De s t r akke vorm van de pat h o l o g i s che
BOUHUYS ( 3 1 ) opmerkt , worden v e roorzaakt
c urve kan,
door een
min gswe e rs t and, d ie b e l e t , dat r e l at ie f g e r i nge
zoa ls
f l uc t uat ies in
s t e r k s c homme lende p l euradruk t o t ui tdr uk ki n g komen in de
s ne lhe id sc urve ,
ook
verh oogde s t ro­
de
s troom­
Daar kan dan nog aan worden toegev o e g d , dat b ij pa ­
t iënte n met e mphyse e m ook grote v a r i a t i e s in de e x p irat o ire p l e ura­
d r uk n ie t mee r worden gevo l gd door v e rand e r i ngen v an de s t r oomsne l ­
h e id , zoa l s b l ij k t u i t de curven van FRY c . s .
( 1 1 1 ) ( z ie f i g.
Ui t d i t a l l es k unne n w i j rlus conc l ud e r e n ,
16).
dat ook de vorm van
he t pneum ot ac hogram s t e un kan v e r l e ne n aan d e hypothe s e , dat bij pa­
t ië n t e n m e t as thma e n emphyse e m d e verhoogde i n t r at horac a l e druk be­
l angr i j ke inv l oe d kan he bbe n op de doorsnede e n daardoor op de s t r o ­
m ingswee rs tand v an de l uc h twe gen.
BRONCHOMETR IE.
T I FFENEAU e n DRUTEL ( 3 2 1 ) hebben een methode ontw i kke l d , waar­
me e z i j meend e n ,
de totale phys i o l o g ische doorsnede van de bronc h i ­
a l e boom t e kunne n met e n, Z i j kwamen t o t de c o nc l us ie , dat b i j asth­
ma en emphy s e e m gedur e n d e de e x p i rat ie de b ronch iaalboom s t erk v e r ­
nauwd was i n v e r ge l ij k ing t ot d e nor m .
D e z e medede l i n g wordt h ie r ve rme ld ,
omdat me n z o u kunne n m e ­
ne n , dat z i j e en aanv u l l in g zo ude n kunne n z ij n v a n de r e e k s v a n ar­
gumenten, d ie w ij ze n op e e n e x p i r at o ire v e r nauwing
van de l uc h t w e ­
ge n b i j deze pat iënt e n . D i t is e c h t e r s le c h t s t e n de l e he t geva l ,
D e me t hode b e s t aat name l ij k d aar in,
dat men i n de l uchtwe ge n
v an d e proefpersoon, d ie e e n r e e ks max imaal s ne l le e n d iepe
exp i rat ies u itvoe rt ,
ge le ide l ij k s t e ed s
i n - en
s t e r k e r e wee rs t anden i n de
v o r m v an een d iaphragma me t s teeds k l e i ne r e ope n i nge n p l aats t .
k l e ins te d iaphragma,
Het
dat de v o r m van de sp i rograf i s c he c urve j u ist
n i e t be'inv l o ed t , we rd ve ronde rste l d , de d oo rsnede van de l uchtwege n
' c a l ibre br onch i que • te heb ben. D i t l i j kt op het e e r s t e gezich t p lau­
s i be l , doch is onj u i s t .
He t d iaphragma gee f t name l ij k een we erst and ,
d ie ongeveer e v e n re d i g is me t het kwadraat van de s t rooms t e r kt e .
de drukverho g ing , d ie daar door in d e luchtwegen wordt
Is
v e ro orzaak t ,
117
me rkbaar , d an za l e e n vertraging v an de max imale r e s p irat iesne lhe id
optre d e n . B i j lage s t roomsne lheden z i j n
voor het opwekken
werkzame we e r stand e c h t e r vee l nauwere di aphragma' s
van een
nod i g dan
bij
hogere st rooms ne l he d e n . De w i j dte van h et d i aphragm a , dat de max ima­
le s�roomsne l h e i d b e i nv l oed t ,
is dan ook
voor name l i j k
afhanke l i j k
van d eze s t r oomsne l he id,
G e durende een geforc e e rd e e x p irat ie
is de max imale
s ne lhe id b i j pat i ën t e n met as thma e n e mphys e e � l ager
D it komt ov ereen met een
s troom­
d an
normaal ,
' c a l ibre uronc h i que ' d at k l e i ne r l i j k t .
Deze me thode g e e f t dan o ok vee l e er e e n moe i l i j k t e interpre­
ebi.
t e re n maat voor de strooms t e r k t e dan voor de d i ame t e r
RÖNTGENKYh!OGRAFI E ,
WELTZ en V.
van de bron­
THORACOGRAMMEN EN ABDOMINOGRAMMEN.
N IEKERK ( 3 3 7 ,
3 3 8 ) v e r r ichtten
Rön t genkymo grafi ­
sche ond e rz oek ingen b i j as thmapat iänt e n . Z i j vonden, zoa ls r eeds u i t
eenv oud i ge o b s e rvat ies bekend was , e e n voorname l i j k thorac a l e ade m ­
hal i ng b i j d e z e pat i é n te n .
Me t d e e rn s t van de aanval
deel van de d iaphrag ma-ad emh a l i n g st eeds me er af,
nam het aan­
Verder vond e n z i j
be lang r i j ke s toor n i s s e n i n de coörd inat i e (3 3 7 ) van de bewe g i ng v an
r i bben e n d i aphragma,
den aange toond.
waar b ij vaak phas e verschuivingen
Op hun kymogrammen z ie t men, dat in
de
konden wor­
m ee s t e
ge­
v a l l e n gedurende h e t eerste b e g i n van het e x p i r ium het d iaphragma
z ich sne l omhoog bewe e gt , Soms komt het p l ot s e l ing gehee l tot s t i l ­
s t an d , maar vaak gaat d e s t i j g i n g , a l o f n i e t
na een korte
i n v e rt raagd t e mpo verde r . G edurende deze t i j d v o lvoeren
pauze ,
de r ibbe n
mee s t a l e e n v e e l ge l i j kma t i g e r d a l e nde e n d us uitad e me nde bewe g i n g ,
H e t d iaphragma gaat dus gedure nde de e x p i r at i e be w e g ing
aanz i e n l i j k
i n phas e voor b i j d e borstwand ,
G OLDENTHAL c . s . ( 1 1 9 ) v e r r i c h t t e n een Röntge nkymografisch on­
derzoek b ij p e rsonen met norma le l onge n en bij pat iänten met e mphy­
seem t i j dens een max imaa l s ne l le e x p i r at i e . B i j de norma len b l e e k de
c urve v an de beweging van het d iaphragma g e l ij kmat i g afgerond,
Bij
de e mphyseemp at ié nten w a s de excursie ger inger.
He t v e r l oop v a n de
e x p irat iec urve was ook h ier d iphas i sc h . De aanvanke l i j ke sne l l e s t ij ­
g ing g i ng met een scherpe k n ik over in e e n m i n of meer
p l ateau.
Op de afbee l d i ngen is vaak z ichtbaar ,
tweede phase de e xp i rato i re beweging
horizontaal
dat ged urend e
de ze
van de ribben no g g e l e i d e l i j k
wordt v oortgeze t .
WELTZ c . s .
( 3 3 7 , 3 3 8 ) meend e n , dat d i t andere ad e mmecha n i s me
gehee l �e verk l aren zou z i j n a l s e e n compens a t i e mec han is me
v an e e n
a l l e r g ische b ro nch uss tenos e . Z ij ontkend e n , d a t d e ademhal ing v a n d e
118
as t hmapat iënt ondoe l mat i g is of dat v an een ade mh a l ings n e urose s p ra­
ke zou z i j n, We l zou z ich g ed ure nd e de aanv a l bij s om m i g e p a t i ë n t e n
een
1Ate mpani k 1 voo rdoe n.
1Unte r Atempa n i k v erst e h e n w i r d as A u f h ö ­
r e n e i ner gere ge l t e n u n d d is z i p l i n ie r t e n Atmung aus p s yc h i s chen G r ün­
den ,
d. h .
aus Er s t ick ungs angs t , I n d e r re i n s t e n Form f i nd e t s ich d ie
Ate mpan i k b e i m E r t r i nke nd en , w enn e r nicht s ofort unt ert aucht ,
son­
dern zwis chendurch w i ed e r hochkommt . Obwoh l h ie r ke ine St e no s e v a r ­
l iegt ,
f inden w ir i n s e i ne n Lungen
mal ,
D i e
n i c h t
m
A t e
p a n i k
e i n e
a 1 s o
e in i ge L i t e r m e h r L u f t a l s n o r ­
E i g e n t ü m 1 i c h -
i s t
b e s o n d e r e
d u r c h a u s
k e i t d e s A s t h m a t i k e r s
son dern e r fo l gt unte r g e ­
g e b e n e n Verhä l t n i s s e n be i j e d e m Mensche n , W i r haben s ie auch i m T ie r ­
1
v e r s uch be i Mäus e n g e fund e n , 1
Deze 1Atempan ik 1 t r e e d t vo l ge ns hen n ie t bij
i edere as thma­
aanva l op, vooral z ij , d ie a l j ar e n lang aan asthma l ij d en ,
vaak m e e r in pan ie k ,
k omen n i e t
schreven z ij , Z i j d e e l d en echt e r n i e t me e ,
hoe
men d i t k l i n i sch vas t s t e l t ,
WYSS c . s .
(347,
3 4 9 ) maak t e n c urve n
v an d e omt rek v an borst
e n bovenbuik b ij 35 normal e proefpersonen en b ij
ast hma bronc h i a l e ,
40 pat iënten
met
U i t de o p deze w i j ze ver k r e gen thorac o g r ammen e n
abd om i no g r ammen vond e n z i i b i j normale proefpe r sonen e e n f raai
ge-
F i g . 1 7 . Pneum o t a c h ogram ( A ) , thoraco�ram (B) e n a bd om i n ogram ( C)
b i j een gez onde proefPers o o n . Ins P i ra t i e naar bo ven , Naar WYSS c . s .
( 34 9 ) . Gesynchro n i se e rde beweging van bors t e n bui k .
1 19
r
tl
F' i ; . 1 8 . Pneum o ta c h o Rram ( A ) , t h o raco g ram ( B} en a bd om i n o ;ram ( C)
b i j e e n as thmaPa t i ën t . Ins P i ra t i e naar bove n . Naar WYSS c . s .
(3q7,
J q 9 ) , De ver t i ca l e l i jn s c h e i d t d e be i d e Phasen , waari n d e exP i ra ti e
ve r l o o P t ( z i e t e k s t ) .
synchron isee rde ad embe w e gi ng van borst e n b u i k ,
en uit be woge n ( z i e f i g.
d i e ge l ij kt ij d ig in
1 7 ) . B ij as thmapat i ë n t e n ( z ie f i g , 1 8 ) von­
d e n z ij a l l e e n t ij dens d e i nsp irat ie v r i j w e l norma l e ,
synchrone be­
w e g ingen; t i j de ns het e x p i r i um daare ntegen bewoog de b uik
i n t we e
phasen naar b innen: e e rst e e n sne l l e phase i n h e t b e g in van de u i t ­
ade m i n g , l at e r e e n l angzame phase of e e n st i l s tand ( z ie f i g , l 8 ( C ) ) ,
beve s t i gt soort ­
D i t be l an gw e k k e nde onderzoek v a n WYSS c , s ,
ge l i j ke waarne m inge n van OERTEL ( 2 3 9 a ) ,
d ie reeds in
1 882 in z ij n
b o e k ove r ad e mt herapie een c urve afbe e ldde v an d e bewe g i ng v an
het
d iaph ragma b i j een e mphys eempat iënt , D e ze c urve had een ze l fde v e r ­
l oo p ,
Het l ig t i nderdaad voor de hand , om aan t e neme n , dat d e bewe ­
g in g e n van de b ovenbuik zowe l de norma l e a l s de door WELTZ c . s . ( 3 3 7 ,
3 3 8 ) gevonden abno r ma l e bewe gingen van h e t d i aphragma w e e rs p i e ge l e n ,
D e k n i k t u s s e n de sne l le en langzame phase v a n de
mabe w e g i n g b l ee k s amen t e va l le n met de
d iaphrag­
p l o ts e l inge d a l i n g
van de
s t r oo msne lhe id in het pne um o t achogram ( z ie v e r t i c a l e l ij n in f i g . 1 8 ) .
B l i j k baar is e r op d it punt i e t s ,
remt ,
c o nc l ud e e r d e n WYSS c . s .
(346,
dat de ade mhal in g p l ot s e l i n g a f ­
349 ) ,
Z ij me end e n ,
me t d e af­
s l ui t dr u k t e hebben aanget o o nd , dat e r geen p l ots e l i n ge verho g i n g van
de s t r o mi n gsw.� e r st and was ,
zoa ls DAYMAN ( 6 9 )
V . NEERGAARD e n W IRZ h ad gevonde n
120
met
de
en c onc l ud e e rd e n
methode
v an
daarom t o t e e n
t e g e n h e t e i nd van i e d e r e e x p i r a t i e
t e r ugke rend e r ef le c t o ir e
d ia ­
phragmakramp , d ie d e ad embewe g i ng zo u afr emmen ( 3 4 6 ) . Het bew ij s daar­
v an l ij k t ons nog n i e t ge l ev e r d ,
mode rne
ad emha­
schre e f h ierove r : 'Nach
e i ge ne r
ROHRER ( 2 83 ) , één d e r grond l eggers
ze l f asthmat i c u s ,
l ingsphys i o l o g i e ,
v a n de
für
s ubj e k t iv e r Be obacht ung ist im Ast hmaanfa l l oft d i e Exp ir a t ion
k urze Ze it nach dem Phas e nwechs e l n icht e rschwert , um dann p lö t z l ich
m i t dem E inset ze n d e r kompr i m i e renden W i r kung
Parenchym s t ar k gehemmt zu werd en.
im
d e s Ueberdruckes
•
PROEVEN MET MENSELI JKE LUCHTWEGEN I N V I T RO .
STUTZ ( 3 1 1 , 3 1 2 ) d e ed e e n onderzoek in v i t ro o v e r de vo rmve r ­
ande r ing v a n d e mense l i j ke trac he a d o o r e e n u itwend ige ove r d r u k . H ij
b racht deze vo rmverand e r i ng i n v e rband met di e , we l ke de trachea o n ­
de r i nv l o e d
v a n d e h o g e i nt rathorac a l e d r u k
toont ( Fi g .
t ij d e n s h o e s t e n
ver-
E e n g l az e n vat werd d o o r een k ur k l uc htd i c ht af g e -
19 ) .
s l ot e n , D oor de k u r k l iepen t w e e g lazen b u i ze n. O v e r de d i kste w e r d
e e n mens e l ij ke t rache a zod an i g beves t i g d , d at h e t l umen in o p e n v e r ­
b i nd ing s tond me t d e b u i t eowe re ld , De be ide hoofdbrone b i w e r d e n door
kurken afg e s l o t e n . He t
d unne r e
van de
l umen
b u i s werd ver bond e n me t
e e n b l oe d d r ukappar aat ,
Me t b e h u l p d aarvan k on
de d r uk i n het vat b u i ­
ten
d e t rachea g e l e i ­
worden
d e l ij k
in
van
h e t l ume n
t r ac h e a
aan
opge ­
terwij l d e d r uk
voerd,
de
bleef
ge l ij k
d e atmos f e r i sche .
het
T ij dens
opvoeren
l angzaam
v an de per i ­
t r ac h e a l e d r uk k o n wor ­
den
waarge nome n ,
hoe
a
b
de t r achea z i c h ge l e i ­
v e r nauwd e ,
de l ij k
oe
membr ane uze wand p u i l ­
de in
de
h e t l um e n
z i j wande n
uit;
kwamen
d ic h t e r b i j e e n . De mem ­
br aneuze
wand
werd
f i g . 1 9 . Comb�ess i e en ve � ko�t inP van
de mens e � i j ke t�ach ea in vi t�o doo�
een ui ttt,end ige o ve�d�u k . ( Naar SI'lJI'Z
( 31 1 ) ) .
d aar b i j g e r e k t . De t r a121
chea w e r d daa r b i j tens l o t t e tevens 5 cm k o r t e r .
STUTZ ( 3 1 1 , 3 1 2 } b e ­
p e rk t e zi ch e c h t e r t o t e en k wal i t ati eve besch rij v i n g
genomen e . Hij
te van v e rnau w i n g
e n de daarvo o r beno di gde d ruk .
van d e z e p ro ev en m e t d e to es tand i n v i vo
lijkt,
v a n h e t waar­
gaf geen bij zon d e rh ed en o v e r h e t v erband tus s en d e m a ­
Een v e r gel ij k i n g
wordt ve rd e r n o g
bemo e i ­
doordat i n vivo gedurende de ui tadem i n g de d ruk i n h e t l umen
van de t rach ea ,
zek e r wann e e r deze ve rnauwd i s ,
bo ven de atmo s f e ri ­
s c h e zal s t i j gen .
Aan ROSS c . s .
( 2 86 } dank en w i j enk e l e sum m i e r e k wan t i tati eve
onderzo ek i n gen over de i n v l o e d van ui tw en d i ge druk op de v e rnauw i n g
van de t rach ea.
D eze schrij vers h e rhaal den de p roe ven van STUTZ m e t
e e n p reparaat van e en m en se l i j k e t rachea,
Z i j k eh en do o r de can u l e i n h e t
groo t t e van h e t opp e rv l ak ,
gl azen ras t e r .
verk r egen b i j
trache al umen
en
een ui twen di g e druk van 5 cm
Ui t de afge beel de curve bl eek o . a.
water 80% b e d ro eg.
Bij
de
doo r d e con tou ren over t e tek enen op e en
te van h e t l u m e n van d i t p reparaat bij
h e t l um en no g s l ech t s 50%
obdu c t i e .
beoo rdeel den
ongeveer 18 cm water
dat de opp e rvl ak ­
g e gevens con cl u deerden ROSS c . s.
oo rspronk e l ij k e waarde.
(286} ,
50 k
had h e t opp e rvl ak
6 0 cn1 w ate r w e rd h e t p reparaat n ageno e g geheel afge s l o t en .
van de
van
Bij
U i t deze
dat t i j dens de trache acom ­
sn e l h ei d m e e r dan 1 0 0 0 k m /u u r kon bed ragen .
p r e s s i e do o r de hoge i u tratho racal e d ruk b i j h e t hoes ten de s t room ­
MEAO en WU I TTENBERGER ( 2 1 7 }
bestudee rden d e i nv l o e d van een
ui twen di ge comp r i m e rende k rach t op de s t rom i n gs w e e rs tand van de t ra­
c h ea in vi t ro . Zij deden hun p ro even b i j
een
m e n s e l ij k e
trachea,
waarvan hun een segmen t van 7 cm t e r b e s chi k k in g s to n d . D e wan d d aar­
van werd in een gl azen cy l i n d e r o n d e r d ruk gebracht, t e rw i j l het bin ­
nenste van de t rach e a m e t de bui tenwe r e l d in v e rbindin g s tond
m i ddel van een tweetal canu l en ,
welke aan weerszij den in het
door
l um en
wa ren g e oouden en d 1 e de cyl i n d e r aan i edere k an t doo r een doo r boo r­
de s top verl i e t e n .
t r ach ea gel e i d .
V i a deze c anu l en w e rd
een l u chts troom
doo r
de
Het d rukv e rs ch i l voo r en ach t e r de t rach ea werd b i j
v e r s ch i l l en d e s t roomsn e l h eden en bij v e r s ch i l l ende ui twen d i ge d ruk ­
k en gem e ten .
Hun con c l u s i e was,
dat zel fs een ge r i n g e d ruk van 1 cm H g de
weers tand in de t rach ea reeds aanzi en l i j k kon ve rho gen en d a t de com ­
p ressi e van de t rach ea b i j d ro e g tot de ho ge s t ro m i n gswe e r s tand
bi j
ge fo rce erde exp i rati e . U i t hun f i guur k an m en e ch t e r be rek enen ,
dat
h e t ge comp r i m e erde trach easegm en t , dat MEAD c. s .
( 217 }
onderzo ch t en ,
een vrij g e r i n ge s t romin gswe e rs tand had : d eze bedroeg in de o n g e com ­
primee rde t rach e a m i n d e r dan 0 , 0 1 cm u 2o / l /sec bij e en s t roomsne l ­
Bij e en u i tw.endige ove rdruk van 5 cm H g (=68 cm
h e i d van 0 , 5 1 / s e c .
H 2 o > bedro e g de weers tand nog s l ech t s 1 cm H 0 / l /sec bij een s t room­
2
s n e l h e i d van 0 , 5 l t s e c .
122
( 28 6 )
Te rwij l dus i n de p r o e ven van ROSS c . s .
h e t p rep a raat
doo r een d ruk van 60 cm H 2 o na geno e g geh e e l w e rd a f ge s l o t en ,
bl eek
in de pro even van MEAO en WHI TTENBERGER ( 2 1 7 ) de s t romingsweers tand
bij dezel fde ui twen d i ge d ruk geen hoge waarden t e bereik en ,
§
s t e n , d i e k enne l i j k m e t elk aar i n t e gensp raak z i j n . I n
u i tk om ­
1 1 z a l wo r­
den besp rok en , hoe d e r ge l ij k e u i teen l o p ende res ul t aten mo e t en
wo r ­
d e n verk l aard.
Ove r d e inv l o e d van een c o mp r i me rende d ruk o p de i n trapulmo­
na l e l uc h twe g en bij de me ns kond en w i j gee n
v i nd e n .
kwan t it a t ie v e ge gevens
Bij de h ond werd h i e rove r een onde rzoek ver r ic h t ,
MART IN c . s .
( 2 15 a ) een kort e mede de l ing deden,
waarover
V o l ume -d ruk d iagram­
Daar u i t
me n werden gemaakt v an de gelso l e erde l uchtwe ge n in v i tro,
1 0 - 3 0 c m H 2 o de bran­
Verder b l e e k de b ronchuswand
b l e e k , d a t b i j e e n u it wend ige overdruk v a n
e bu s v r i j w e l gehe e l geco l l ab ee r d was ,
een aan z ie n l i j k e hys t e re s e te v e r t onen,
hetgeen w i l zeggen,
dat bij
e e n g e gev e n i n trab r o n c h iaal v o l ume e e n v e e l l ag e r e druk behoor t , wan­
nee r d e b ronchus wo r d t ontp l o o i d , dan wann e e r
hij w o rd t
ge c o mpr i ­
me e r d . D eze gegevens m o g e n n i e t zo nd er mee r o p de m e n s w o r d e n
toe ­
gepas t . Er z i j n aanz i e n l i j k e s oortve rsch i l len in de mechan i s c h e e i­
g e nschappen v an de l uc h twe ge n , zoa l s
b i j e en e i ge n o r i � n t e r e nd on­
d e rzoek met k a l v e r l o ngen <
Bij d i t d i e r zij n de l uchtw e ­
§ 9>
ge n moe i l i j k same n d r ukbaar,
b l ee k .
B ij
ZlJ n
b e l an g r i j k e
ond e rzoek ingen
h e e ft RE ISBEISEN ( 2 73 ) voo r a l oo k met kalve r l ongen gewe rkt . We l l ic h t
Z l J n h e t de waarnemingen,
b i j d e ze d i e rs oort v e r r icht ,
d ie h e m
in
1 8 2 2 ove r d e intrapulmonal e b roneb i deed s c h r i j v e n : ' . . dass es unmö g ­
l ich i s t ,
Het l i j kt n ie t u i t ­
d i e RÖhre ganz zus amme n zu drticken •.
ges l o t e n , d a t h e t d e i nv l oed v a n RE ISBEISEN i s , d ie maakte , d at ook
nu nog v e le n de s te rk t e v an de kraakb e n i g e wand
nale b r oneb i overschat t e n ( o . a.
69 ,
89 ,
111).
van de int rap u l mo­
S lechts e nke l e ko rte
v e rme ld ingen van o b s e rvat i e s b i j d e me ns wij ze n op e e n grote samen­
d r ukbaarh e i d , Zo v erme l d d e n ROHRER c . s .
( 2 83 ) r e e d s ,
prepare e rde broneb i s l appe s tr e n gen z i j n,
schreef,
Ook V .
hoe e e n u it geprepar e e r d e bronch i a le
dat de u i t g e ­
HAYEK
boom
( 138)
be­
op d e ond e r l aa g
b ij n a v o l l ed i g c o l l ab e e r t .
123
HOOFDSTUK 1 1 1
§
fi.
E I G E N
WAA JUvEMINGEN OVER
AS1ïJ!dAPA 1'1Ëtv1'Eh .
(H
: 6,
3 17)
0 N D � R Z 0 E K
HET IYJ L LEKEUR IGE P JEPEN b i J GEZOIVDE!'t EIV B IJ
sr:�i iHING
( 310)
(
A l l e r e e r s t w e r d n a g e g aan ,
en
o f d e o u d e w aarn e m i n gen van TALMA
§ 2) ,
dat z o w e l asthmapa t i ë n t en a l s
g e z o n d e p ro e fp e rsonen wi l l e k e u r i g p i ep end kunnen ui t a d e men , j u i s t
waren .
D e o n d e rz o e k e r h ad z i ch e e r s t z e l f g e o e f e n d in h e t w i l l e ­
lt e u r i g e p i ep e n ,
zodat h i j
e en v o o r u e e l d kon g e ven.
Somm i g e p r o e f ­
p e r s o n e n w a r e n z o n d e r m e e r in s t aa t d i t v o o r b e e l d d i r e c t n a t e
uootsen.
Anderen konden d i t pas na e en nadere toe l i c h t in g . Daartoe
h e t ' r e c e p t ', dat STR Ü B I NG ( 3 10 ) . g a f , om n o r m a l e
g e b ru i k t e n w ij
p r o e fp e r s o n e n t e l e r e n
werd
eerst
v e rzoch t
' a s t h m a t i sch ' t e a d e m e n .
t e k u c h e n e n on m i d d e l l i j k
D e p r o e fpe rsoon
i n a an s l u i t i n g
d aar aan een l an g d u r i g p e r s e n d e u i t a d e m i n g t e l aten vol g e n .
w e r d d an me e s t a l reeds e e n p i e p e nd g e l u i d h o o r b a a r .
o e f e n i n g e n i g e m a l e n h ad p l a a t s g e v o n d e n ,
Daarbij
Wann e e r d e z e
w e r d d e p r o e fp e r s o on
gevraagd om h e t kuchj e ( h e t s l u i ten v an de s t emsp l ee t ) w e g te l at e n
en a l l e en e en p e r s e n d e u i t a d e m i n g u i t t e v o e r e n .
v o o r t d u re n d aan g e mo ed i g d ,
naar!J i j
werd h ij
om d e b e w e g i n g v o o ral g o e d k r ac h t i g t e
m a lt en.
RESULTATEN:
Op d e z e wi j ze g e l uk te h e t 1 6 van de 1 8 o p e envo l gende gezon d e
p r o e fp e rsonen ( 1 1 mannen en 7 v rouwen,
e n v e rp l e e g s t e r s )
e x p i r i um t e l e r e n .
m e e s t a r t s en ,
co - a.;; s i ste.tten
b i nn e n en k e l e m i n u t e n h e t w i l l e k e u r i g p i ep e nd
Het gel uid,
dat daarbij
w o r d t v o o r t g e b r ac h t ,
v e rtoont i n d e m e e s t e g e v a l l en e en t re f fende o v e r e enkomst met dat ,
wat u i j
a s t hmap a t i ë n ten t i j d e ns e e n h ev i g e b e n auwdh e i d s a a n v a l op
1 0 o p e e n v o l g en d e a s thmap at i ë n t e n waren e v e n e e n s i n s t aat ,
a f s t and kan w o r d e n g e h o o rd .
op v e rzoek e en d e r ge l ij k p i epend e x p i r ium te produc e r e n ,
waarbij d e
g e l ij k en i s m e t h e t g e l u i d v an d e s p o n t an e b e n auwd h e i d s a an v a l n o g
t r e f fe n d e r w a s .
D a a r m e e w a r e n d e s b e t r e f fe n d e w a a rn e m i n g e n v an T A L M A e n
STR Ü B I NG o e v e s t i g d .
124
§
7. R ÖJV 1'GENOL OG1SCHE WAAIINEMllVGEN .
Nadat was g e b l e k en ,
d at n i e t al l een as thmapat i ën t e n ,
o o k g e z o n d e p ro e fp e r s on e n o p v e r z o e k
exp i reren,
werd
g e t r ach t ,
de
doch
'w i l l ek e u r i g p i e p e n d ' k un nen
v r aag
te
b e a n t wo o r d e n ,
wat h e t
mechan i sme h i e rvan w a s .
H e t l ag v o o r d e hand t e v e ronde r s te l l en ,
dat e r e rgens in de
l uchtwegen een vernauwing was opgetreden. Laryngo scop i sch onde rzoek
l e e rd e ,
d at h e t p i e p en d e x p i r i um o o k u i j
wij d geopende g l o t t i s
m o g e l i j k was . D a a r o m w e r d n u b ij e e n aan t a l no rma l e p ro e f p e r s o n e n
en b ij p a t i ë n t e n me t a s t h m a en e mphy s e e m n a g e gaan ,
o f wel l i ch t de
t r ac h e a en h o o f d b r o n e b i v e rnauwd w e r d e n .
METHODE .
B ij
e e n 1 0 - t a l n o r m a l e p r o e f p e r s on e n en b i j
een
1 0 - tal
p a t i ënten m e t a s th m a en / o f emphy s e em werden Rön t g e n f o to ' s g e ma ak t
•)
van d e t rachea i n v i er r i c h t i n g e n :
b e i de s c h u i n e r i c h t i n ge n .
l at e raal , ach t e rvoo rwaar t s e n d e
E e r s t werd d e t o es t a n d v a s t ge l e g d i n ademst i l s tand { i n i ns p i rat i e)
en vervo l gens w e r d d e ond e rz o c h t e p ersoon g e v raagd , om
' wi l l e k e u r i g
p i e p en d ' t e e xp i re r e n . G edurende d i t exp i r i um w e r d , zoveel m o ge l i j k
i n h e t m i d den v an d e u i t a d e m i n g , e e n t w e e d e r e ek s fo t o ' s g e m aak t
i n d e z e l fd e 4 r ic h t i n ge n .
Om d e b e w e g i n g s en s c h e r p t e t e r e d u c e r e n
w e r d d aa r u i j g e b ru i k g emaakt v a n een u e l i c h t i n gs t i j d van 0 , 0 4 s e c .
' h i gh - s p e ed ' v e r s t e r k i n g s s c h e r m e n e n e e n h o o g k i l o - v o l t a g e { 1 2 5
K. V . ) .
E r werden g e e n c o n t r as t m i dd e l en i n d e l uc h t w e ge n g e b rach t .
D i t had h e t n a d e e l ,
d a t d e R ö n t g en f o to ' s ,
hoewel v r i j wel s teeds
g o e d t e b eo o r d e l en , z i ch m e e s t a l n i e t l e e n d e n voo r h e t m a k e n van
c l i ch � ' s v o o r r ep ro d uc t i e . A n d e rz i j d s had d i t h e t v oo rd e el , d a t
s t o o rn i s sen i n d e s t ro m i n g v a n d e l uc h t i n d e u r o n c h i e n r e f l e c ­
t o i r e o eln v l o e d i n g v an d e b ronc h u sw i j d t e d o o r h e t c o n t r a s t m i d d e l
§
{zie
4 ) waren u i t g e s l o t e n .
e e n aan t a l p at i ën t en w e r d e n bov e n d i e n f o t o ' s g e m aa k t
B ij
v a n d e t r ac h e a g e d u r e n d e d e u i t a d e m i n g i n e e n
h e i ct s aanv al ' { 2 p a t i ënt e n ) o f in een aanval ,
' s p o n t ane b e n auwd ­
o n t s t aan na i n a d e m i n g
v a n e e n a e r o s o l van h i s t am i n e o f v an e e n a l l e r g e e n ,
waa r v o o r e e n
o v e r g ev o e l i gh e i d b e st o n d { 2 p at i ën t e n ) .
Op v e r s ch i l l en d e h o o g t e n in d e t r a c h e a e n ,
waar m o g e l i j k ,
ook i n d e be i d e hoofdu ronch i , w e r d de d i am e t e r v an de l uc h t k o l o m op
d e Rön t g e n f o t o' s u i t ge m e t e n .
•1
Co I
Dit
ega
d � e l
P LANT ES.
I
R, C
•
h e l
L ED E B0 E R
van
B o v en d i e n we r d e n de c o n t o u r e n van de
o n d e r .: o c k
., a n
u <'
\'l e r •J
.1 t u e
I i
ng
in
\' e l" r i r. h t
van
PRD
F
•
0
Z I E 0S E S
s a m € n w r. r k i n g
R,
A
•
G
•
rn e t
l' E S
.....
N
a.
TABEL XVI I I
Pat.
N
gesl .
r!
l eeft.
23 J .
vit. cap.
4320
1 sec vol .
inhalatietests
1 7 10 - 37% buissta f pos.
4560
anamnese
'Asthma • ijinds geboorte in aanval l en .
Daartussen geheel r u i m
ba rs t .
0
r!
35
j.
aanvall en .
5550
2700 - 48% n eg.
A l s k in d dauwworm,
met
S i n d s 2 6 e j aa r
aanval s g ewij s.
�
veel
've rkouden '
' b r o n c h i t i s • e n p i epen o p d e
bo rs t .
p
op de
H u i s s t o f e n bo s l u ch t geven
' a s thm a ' ,
Tussen de aan v a l l en
geheel ruim.
35 J .
3 1 20
1 170
=
38% niet verricht.
Si n d s 3 e j aar na k in k h o e s t
ma • :
v aak
'asth-
'verkouden ' m e t p i epen op
de bo r s t . Sinds 14e j aar aanval sge-
wij s 'asthm a ' door:
ge b a k k e n v i s ,
sp i nn e n
Q
r1'
68 j .
zien ,
2 1 30
690
=
32% n i et v e r ri cht.
ru zi e,
d ram a t i s c h e f i l m s ,
Sinds 57 e j aar p ro g r e s s i e f benauwd
bij
inspanning.
beid,
Bovendien aanval l en
tempe ratuurve ran d e rio g ,
baks rook,
�
spinazie,
kol endamp, moeder.
doo r :
R
u i en ,
run d v l e e s ,
l u c h tj es,
vis,
besloten ruimten.
ei,
tn-
k waad ..
G e e f t veel
spu tum o p .
45 j .
3390
1740
=
50% b u i s sto f pos.
Al s baby gestoomd v o o r 'bron e b i tis ' .
Me t :!:, 17 j aar 'ch ro n i sch e nsthmati sch e b r o n ch i ti s ' .
'Ho o i k o o r t s ' .
Sinds 3 3 e J aar aan val sgewij s 'asthm a ' . T us sen aanval l en naa i t geheel
vriJ .
s
T
rf'
rJ'
69 j .
2100
720
�
34� n i e t verricht.
residu: 63�
Sinds 63e J aar p ro gressi e f benauwd
bij
inspanning.R eci di verende
ebi tis • .
22 j .
5700
3930 -
69� n i e t verricht.
'bron-
Geeft veel sputum op.
'Hoo ikoorts
Als k ind veel eczeem.
'asthma '.
Groo tvader
4•
S i n d s 1 2e j aar
aan va l s gewij z e •asthma ' • o . a. doo r
bandehaar e n bezoek aan ouders. Late r tevens doo r l o p e n d ,
u
�
35
J.
3510
hooi staf pos.
1800
780 - 43� h u i s s to f pos.
k apok pos.
van a f 3e j a ar
'Hooikoorts '.
ti nu.
V
�
38 J .
huissta f pos.
3450
2940
1 440
=
49�
rf'
l at e r m e e r conAanval l en door:
'bronebi tis ',
i n sp an n i n g,
emo tie.
menstruatie,
fami l i e bezoek,
Met 1 0 j aar
'asthmatische bron ch i -
van 1 6 e - 1 8 e j aar aanval sge-
tis •.
wi j s b e n au w d .
w
a anvank e -
•asthma '.
l i j k in aan v a l l en ,
huisstof,
v o o r a l bij
kortademig.
i n sp an n i n g,
Sinds 28e j a ar op-
n i e uw.
Tussen
vooral
's nachts o p t reden,
de
aan va l l e n ,
die
niet ge-
heel vriJ van benauwdheid.
34 J .
4920
3180 -
65� n i e t verricht.
Met 3 J aar
'branch i tis '.
Sinds 1 5 e
J aar asthma i n aan v a l l en v a n 3 dagen ,
gevo l gd door bronchi t i s gedu-
rende 3 dagen. TUssen aanvallen geheel vriJ . Aanval l en door:
l u i erlucht,
al co ho l ,
l asti ge k i n deren, haas-
ten.
x
�
43 J .
2250
990
=
44� h u i s s ta f pos.
Moeder:
benauwdhei dsaanval l en . P a te.
m e t 1 2 J aar l o n go n t s t e k i n g.
verkouden met hoesten.
bij
in s p an -
S i n d s 3 5 e j aa r o o k
hevi ge,
k o r t a d em i g en pi ep en
ning.
�
-1
Vaak
Met 32 j aar
vooral nach t e l i j k e benauwdh eidsaanval l en met pi epen.
Veel n i ezen.
l umina d e r g r o t e l uchtwegen op t ransparant pap i e r ov e rg e t r o k k e n ;
de
a l d u s v e r k r eg e n f i guren werden f o t o g r a f i s c h a l l en in d e z e l fde mate
verk leind, zodat zij i n een •tabel • konden worden verenigd,
E n ke l e g e ge v en s b e t r e f fe n d e de p a t i ë n t e n z ij n s am e n g e v a t
i n t a b e l : XV I I I .
RESULTATEN:
Zowel b i j de normal e proefpe rsonen a l s b i j
t e n , t i j dens het
u i t ad e m i n g b i j
'wi l l e k e u r i g p i epend exp i r i um ' ,
de a s t hmapat i ën ­
al sook t ij d e n s d e
h e v i g e a s t h ma - a an v a l l e n w e r d e n e e n a a n t a l v e r ­
and e r i n g e n o p d e exp i r at i e f o t o ' s van d e g r o t e l uc h t w e g e n g e z i en ,
d i e b i j d ez e v e r sch i l l ende groepen on d e r l i n g z o z e e r o v e r e enk wame n ,
dat z ij
i n e en g e m e e n s c h a p p e l ij k e samenvat t i n g k un n e n wo r d e n b e ­
s p r o k en .
1.
D e t r a c h e a w a s g e d u r e n d e d e p i e p e n d e e xp i r at i e i n a l l e
r i ch t i n g en v e r n a uwd .
D e z e ve rnauw i n g was vooral i n d e voo r ­
ac h t e r w a ar t s e r i ch t i n g d u i d e l i j k . S o m s k o n ,
o p n am e n
in s c h u i n e r i ch t i n g ,
waarg e n o m e n ,
vooral op d e
een dub be l e c o n t o u r worden
w e l k e w e r d g e ï n t e r p r e t e e r d a l s d e s c h aduw v an
h e t u i t p u i l e n d e g e d e e l t e v an d e m e m b r a n e u z e w a n d v a n d e
t ra c h e a . D o c h o o k h e t k raakben i g e g e d e el t e van de wand was
g e comp r i m e e r d ,
z o a l s b l e e k u i t een a f n e m e n van de f ro n t a l e
d i am e t e r . D e z e exp i rato i r e v e rnauw i n g van de t r a c h e a was op
ve rsch i l l ende hoo g t e vaak z e e r s te r k v e rs c h i l l en d ,
zodat de
c o n t o u r v an het r e s t e r e n d e l u m e n e en o n r e g e l ma t i g g o l v e nd
v e r l oop k reeg.
De v e rnauw i n g van de t rach ea z e t t e z i ch voort
i n het o n d e r s t e c e rv i c a l e d e e l ,
waar een vaak p l o t s e l i n g e
overgan g p l aats vond naar h e t bovenste c e rv ic a l e deel v an d e
t r ac h e a ,
d a t n i e t v e r nauwd was.
D i t mo e t w a ar s c h i j n l i j k
w o r d e n t o e g e s c h r e v e n aan de i n t r a t h o r a c a l e d r u k ,
s t e c e r v i c a l e d e e l v a n de t rachea v o o r t p l an t ( 7 8 ,
die zich
1 38 )
ach t e r sp i e r en e n f as c i e b l aden van de hal s l an g s h e t o n d e r ­
fig.
2.
1).
Ook d e b e i d e ho ofdb r o n c h i
(zie
w a r e n v e e l al s t e r k v e r n auwd
gedurende h e t w i l l e k e u r i g p i epend ui tademen.
Bij
één d e r
o n d e r z o ch t e p e r s on e n w a s h e t s c h a d u wb e e l d v a n h e t l um e n
z e l f s gereduceerd t o t 2 mm.
3.
H e t o p t r e d e n v a n d e v e r n a u w i ng
l i ch t i n g vol gen.
k an m e n o o k b i j
door­
D e z e v e r n a uw i n g b e g i n t z e e r k o r t n a d e
a a n v a n g van h e t p i e p e n d e xp i r i um e n b l i j f t g e d u r e n d e h e t
g r o o t s t e d e e l d a a r v an z i c h t b aa r . O o k k an men d a ar b i j v a a k
h e t g e d r ag v a n d e o e sophaguswand g o e d o b s e r v e r e n . V o o r a l i n
d e r e c h t s v o o r s c n u i n e s t an d z i e t men e en g e m e e n s c h app e l i j k e
128
sc haduw v an o esoph aguswand e n t rach ea- ac h t e rwand van e n k e l e
mm b r e e d ,
d i e z i ch g e d u ren de e e n d e r g e l i j k e e x p i r at i e i n
voorwaa r t s e r i ch t i n g b ewe egt .
4.
De t r ac h ea
w o r d t b ij
h e t p i e p e n d e x p i r i um .
v e l e n b o v e nd i en v e r k o r t g e d u r e n d e
D e z e v e r k o r t i n g b e d r a ag t s o m s w e l
5 , 5 cm.
D e b i f u r c at i e w o r d t d a a r b i j n a ar b o v e n g e d r e v e n ,
wa ar b i j
t e v e n s andere med i a s t i n a l e o rg a n e n in c ran i a l e
r i ch t i ng bewegen. Zo gaat d e aortaboog v aak enk e l e cm o mhoog.
D e g l o t t i s en d e and e r e d e l e n v a n d e l ary n x b e w e g e n z i c h
daaren t e gen m e e s tal in caud a l e r i ch t i n g . Deze v e r k o r t i ng van
de t r ach e a is w a ar s ch i j n l i j k e en v a n de o o rz a k e n ,
dat d e
opeenvo l gende aan e en g e druk t e k raak b e e n r ingen vaak een t raps­
gewij ze contour vertonen.
5.
Gedurende het
van
HtU! inf! .
'p i ep e n d e x p i r i un. • v e r an d e r t d e
ventr a l e r i ch t i n g v e r p l aat s t .
6.
in
B in ne n d e t h o r ax v e ra n d e r t
d e t ra ch e a m e e s t a l e v e n e e n s v an l i g gi n g ,
r ichting,
trachea
H e t ond e r s t e c e r v i c a l e d e e l w o r d t m e es t a l
doch hier i s de
w a ar i n d i t p l aa t s v in d t , me e r v a r i a b e l .
Op d e v o o r ac h t e r waart s e f o t o ' s i s d u i d e l i j k z i c h t b aar ,
dat de g l o t t i s wij d geop end i s .
De pharynx i s bij het w i l l e ­
k eur i g p iepen meestal v e r w ij d .
7.
Op e n k e l e R ö n t g e n f o to ' s waren e n k e l e g r o t e r e
aan a l e
b r onc h i
b ij
de h i l i t e z i en.
int rapu l ­
Ook deze v e r t oonden een
s t e r k e vern auwin g gedurende h e t p i epende e xp i ri um.
D e Rön t g e n fo to' s in fig.
20 t/m 29 en de b i j b ehorende o n d e r ­
sch r i ften i l l u s t r e r en de bovenbesch reven l uchtwegvernauwingen n a d e r .
E e n aan t a l
f o t o g r a f i s c h v e r k l e i n de c o n to u r t ek en i n g e n van
Rön tgenfoto' s is ook s amengeb racht i n t abel XIX,
XX en XX I .
Deze
g e v e n e en d u i d e l i j k b e el d v a n d e v o rmv e r an d e r i n g e n t i j d e n s h e t
w i l l e k e u r i g e p i ep en .
I n tabel X X I I en XX I I I i s een k e uze gedaan u i t d e m e t i n gen,
d i e op deze r ee k s Rönt genfoto' s werden v e r richt. Daaru i t b l ij k t b ij
berekening,
dat t e r h o o g t e van d e bovens te t horaxap er t u u r de fron­
'
g e z o n d e n en b ij as thmap a t i ë n t en
t e zamen g e m i d d e l d • ) 1 8 , 2 mm b e d r o e g in r u s t en 1 3 , 4 mm t ij d e n s de
t a l e d i am e t e r v a n d e t ra c h e a b i j
ve rnauw i n g.
1 2 , 5 mm.
De s a g i t t a l e d i am e t e r nam d a a r b i j
F i g u u r 3 3 g e e f t een
a f van 1 9 , 1 t o t
schemat i s c h e d o o r s n e d e v an een t r a ­
c h e a l umen van d e rg e l i j k e a f m e t i n gen i n r u s t en t ij dens v e rnauwing
op war e groo t te .
•1
D e z e w a a r d e n z i j n g e c o r r i g e e r d voo r e e n v e r g ra t i n g s f a c t o r v a n
1 , ) v o o r d e dwa r s e o p n am e e n v a n 1 , 18 voo r d e voo ra c h t e rwa a r t s e
fo-
to ' s .
129
TABEL X I X
Trachea en h o o f db rone b i van norma l e pro efpe rs onen op Rönt­
g enfoto 's in v e rsc h i l l ende r ic h t i ngen ,
v e r ge l ij k i ng
Ter
z i j n st e e d s naast e l k aar g e p laat st , de t oe s tand t i j d e ns in­
gehouden adem ( l i n k s ) en t ij dens h e t
'w i l le k e u r i g P ie p end '
o p genomen ( re c h t s ) , ( 10 x ve rk l e i n d ) .
de uitadem ing
ex p i r i um , zov e e l moge l ij k i n het m i d d e n van
Proefpersoon
F
D
c
G
I
130
dwars
recht s voor•
schuin
d or s e ­
ventraal
links voo r ­
schuin
F13 20. t\c/1/er-voorwaar/se foto 1a11 ee11 11ormale proejpersoo11 (11)
Lmks ademstilstalid 111 IIISJllralle. C/o/liS IS aeslolell.
Reehls . lydeiiS "willekeilriB p1epe11tf"
fXJIInlllll. De aloi/Is IS aeopelld. Dmdelyke \'erJIUIIIVIII8 ell \'erkor/1118 \'Uil de trachea. Sterke \'Cr­
llaiiiVIII9 1'011 be1de hocifdbrollclll.
Fts. 21. Dwarse foto
.-au
een normale l'tOIIIVd�fke proefpirsoon (K). tl demslflrtmrd
111
wsprralte.
F1y. 22. Dwarse foto l'all ee11 proejjJerSooll ( K) 1yde11s "w11/ekeuns p1epe11d" 1111ademe11. Sterke
••erna11wms \'atl hel cerv1cale e11 lhoracalc deel \'all de trachea. Deze 1s lei'CIIS 11aar I'CIIIraal 1•er
plaalsl De lo118 1oppe11 en de luciJl 111 de oesophasus :yn 11aar cra111aal l'erplaalsl.
f13. 23. Dwmse foto
m11
een ostlu11apatt€n1
(N).
Adcmslllstmul m wsplrlllte.
Frg. 2-1. Dwarse foto t•an patiënt N tydens "willd�ung prepend" CXJllf/11111. Pallwt had !ICCII
aanml, Dnulelyke verrumwmg van het cerl'lcale en thoraca/e deel mn de trachea
F1s 25. Dwarse foto van een asthmapat1ënt (T), d1e tydens het onderzoek 111et benamvd was. Lmks: tydens ademstilstand m mspirat1e. Rechts: sedurende
het "willekeuris piepend" 111tademen. Er is dan een sterke vernauwins van de trachea, d1c naar \'elllraal wordt l'erplaatst. De Ionstoppen staan hoog.
De pharynx
IS
wyd
FI[J. 26. Rechts t•oorsc/111me foto t'all een niet benauwde asthmapat1i!nte (P). Links : tijdens adem­
Silistand 111 msp1ral1e. Rechts: tydens het "willekeuris p1epe11d" expiriwn. De trachea is sterk t•ernauwd.
F13
27. Bronchosram 1) 111 msp1rat1etoestand l'all pat1e11t IJ, em -1-1-Jange man, sedert 1aren
lydend aan astluna broncluale met herhaalde bronclwsuifecl/es
I)
I' C.
3565, 1 sec l'ol. : 1 390
W 11 Z I Jn Prof. Dr. E . Hu Z1nga zeer dan k boar voor het ter besc h 1 k k i n g stellen van
deze observat1e.
F19. 28. Bronclwaram ') 1•an pa11ent Ij, aedureude eeu korte Iloeststoot Sterke l'err'o""'"'B 1•on de
lilirapulmonale brouc/11, I'OOral 1'011 de arole en nnddelarole lakken.
Ftg. 29. Rechts \'oorsclmme (oto l'an een asthmapattënte ( U).
Lmks : tydens ademstilstand
111
insptratte in een klachtenl'rye penode. Rechts. "aewone " mtadenuna
tydens een spontane l•enaull'dhetdsaam•al. Dmdelyke dubbele contour aan de dorsale ;yde.
Frg. 30. Foto t•an de long
druk van ongeveer 25 cm water. Electronenflitsopname t•an het bewegende objeCt.
111
de glazen pot tydens "msprratre" met een onder­
Frg. 3 1 . Idem tydens "expiratie" met een overdruk t•an ongeveer 25 cm water.
F13. 32. Lmks : preparaat van een /ons met opensekmpte bronc/ws A, waarm de bronclwscanule
B, aan de pleura sefi�eerd met een lrsatuur C. Rechts: hronc/wscanule.
T ABEL XX
Trac hea en hoo fdbronc h i van p at i ën t en met as t hm a en emphy­
s e em op Rönt g e nfoto •s
in v e rsc h i l l e nd e r i c h t ingen t ij d ens
inge houden ade m e n t i j d e ns het
�i l l e k eu r ig p i e pend
•
uit­
ademe n ( Z ie t o e l i cht i n g b i j t ab e l X I X ) . ( 10 x v e rk l eind) .
Pat.
dwars
recht s voorschuin
d orsoventraal
l inks voorschuin
131
T ABEL XX I
Tr ac he a b ij pat i ënten met asthma en emphys e e m b i j h e t adem
inho uden ( r ust ) ,
t ij dens spontane of g eprovo c e e rde ast hma­
( 8 , 7 x v e r k l e ind) ,
aanv al l en en t ij d ens het
Pat .
'wi l le keur i g p iepend
aanval
•
u it ad e me n .
wiUekeurig
.�em
u
spontaan
Q
spontaan
V
,)
huisstof
..
R
b.�
A � J�
histamine
132
TABEL XXII
Afmet ingen v an de schaduw der
grote extrapulmonale l uc h t ­
w e g e n i n m m b i j n o r m a l e proefpersonen
s t and door
'adem
den van e e n
inhouden
s t i l st.
p i epen
trachea frontaal
t e r hoogte van
Th 2
s t i l st .
p i epen
t rachealumen in l i nks
voorschuine afmet ing
7 cm onder cart i l ago
thyr e o i d e a
s t i l st.
r e c h t e r hoofdbronchus
d i ameter i n frontaal
v l ak
s t i l st .
l i nker hoofdbronchus
d i ameter i n frontaal
v l ak
st emsp l ee t b i furcatie
t i j dens
adems t i l ­
en zoveel moge l i j k
in het
mi d ­
' w i l l e k e u r i g piepend ' e x p i r ium.
Proefpersoon
trachea sagittaal
in bovenste thoraxapertuur
•
A.
B.
c.
D.
E.
F.
G.
16
15
16
18
20
19
24
16
14
12
19
26
22
24
2
12
p i epe n
s t i l s t.
p i epen
-
-
-
-
14
4
stilst.
145
16
19
15
9
4
-
-
-
-
14
14
10
9
165
150
-
11
7
10
gem.
15
18
69
16
76
14
64
10
56
7
50
15
138
81
22
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
180 160
21
-
-
128 130
26
-
19
20
15
14
14
21
12
14
14
24
22
23
19
-
'.li
J.
24
30
-
-
20
26
-
17
-
-
180
23
13
12
20
p i epen
20
19
11
24
16
14
27
29
20
20
16
20
25
26
20
21
17
p i epen
25
26
I.
H.
18
14
171
TABEL XX I I I
Afmetingen v a n de s c h a d u w der grote ext rap u l monale
wege n i n mm b ij
'adem inhouden
•
en zoveel mo ge! i j k
'wi l lekeurig p i epend
Patiënt
trachea s ag i t taal
in bovenste thoraxapertuur
trachea frontaal
ter hoogte van
Th 2
t rac h e a l umen i n l i nks
voorschuine afmet ing
7 cm onder cart i l a go
thyr e o id e a
s t i l st .
p i epen
s t i l st .
p i epen
s t i l st .
in het midden v an
N.
o.
P.
Q.
R.
s.
17
12
20
27
10
-
24
28
23
23
24
24
22
7
p i epen
15
11
25
16
28
29
16
22
17
6
22
23
s t i l st .
-
-
-
-
p i epen
-
-
-
-
l i nker hoofdbronchus
d i ame ter i n frontaal
v l ak
-
-
-
p i epen
-
-
-
s t i l st.
een
e x p i r ium,
•
r e c h t e r hoofdbronchus
d i ameter i n frontaal
vlak
stemsp l ee t b i fu r c a t i e
l uc ht ­
ast hmapat iënte n t i j d ens ade mst i ls tand door
-
1
4
s t i l st.
-
-
-
-
p i epen
-
-
-
-
22
-
T.
24
8
24
23
18
23
25
12
16
18
12
12
-
11
2
10
11
10
11
11
u.
v.
w.
14
15
22
gem.
20
14
21
15
22
22
24
21
17
22
16
12
11
15
10
-
-
-
11
16
15
14
18
-
-
14
15
13
10
170 215 170 200 175
-
215 170 1 80 155
16
12
-
-
-
-
24
'.li
63
73
22
11
50
11
73
9
69
1 80
97
15
13
186
133
F i g . 33 . S c h e m a van d e gem i dd e L d e
d o o rs n e d e van d e t ra c h e a t i j d e n s
inge houden adem e n t i jdens he t wi L­
L e k e ur i R P i e p e n d u i tade m e n naar
Rön tgeno Log i s che m e tingen .
H e t o p p e rv l ak v an h e t l u m e n i n d e z e f i gu u r b e d r a ag t i n
2
e n ' g e comp r imeerde toe s tand resp. 2, 9 e n 1 , 6 cm •
'no rmal e
•
•
E e n b e r e k e n i n g v an de s t ro m i n g swe e r s t an d v o o r e e n b u i s van
d e z e vo r m en e e n l e n g t e v an 1 0 , 7 cm v o o r l u c h t van 7 6 0 mm H g ,
g e b r u i kmak e n d van d e hyd raul i sche d i amete r vo or d e corre c t i e van d e
v o rmfac t o r ,
r ek e n i n g houdend m e t d e s t rom i n g svorm o p grond van d e
f o r mu l e v an REYNOLDS e n m e t e e n c o r r ec t i e v o o r d e ex t r awe e r s t a n d
door d e u i t s t roomv e r s ch i j n se l en b i j de ove rgang v an
het
v ernauwde
t r acheadeel i n h e t w i j d e r e geeft de vo l gende w e e r s t a n d e n :
TABEL XXIV
St rom i n�sweerst and van de trac hea
in
geco mpr imee rde -
en
n ie t g e compr imee rde t o e s t and bij ve r sc h i l lende s t room sne l ­
heden,
vo l um e s t roomsne l h e i d
0 , 25
0, 5
in
1/sec.
2
( l am i n a i r )
( l am i n a i r )
( turbul e n t )
0 , 0082
0 , 0 0 82
o . 0 35
0,061
0 , 0 72
0 , 35
s t romingsweers tand
in cm H 0/ 1 / se c
2
t rachea n i e t gecomp r i meerd
t rach ea g ecompr imee rd
134
In
§
5 w e rd e r r e e d s op g e w e z e n ,
dat nauwk e u r i g e b e re k e n i n ­
g e n v a n d e s t ro m i n g s w e e r s t an d in de g r o t e l uchtwegen n i e t moge l ij k
z i j n . D e waarden i n t ab e l XX IV mogen dan ook h o o g s t e n s a l s g l o ba l e
b e n ad e r i n g g e l d e n v o o r d e
� r vo l g t u i t ,
trachea in
s c h a t t i n g van d e g r o o t t eo r d e ,
vivo.
T o ch
z o a l s i n t ab e l XX I V ,
i s r e e d s e en
b e l an gw e k k e n d .
d a t d e b e r e k e n d e s t ro m i n g s w e e r s t and i n d e n i e t g e ­
comp r i m e e r d e t rach e a z e e r g e r i n g i s ,
vo oral wan n e e r men d ez e v e r ­
g e l i j k t m e t d e t o t a l e s t ro m i n g s w e er s t an d v a n d e l uc h t w e g en b i j
d i e o n g e v e e r 1 à 1 , 5 c m H 2 0/ l / s e c b e d r a ag t
E e n v e rn au w i n g v an d e t r a c h e a z o a l s i n f i g . 3 3 g e e f t
r u s t i ge a d e m h a l i n g ,
§
(zie
5).
w e l i s waar e e n s t i j g i n g v a n d e s t r o m i n gs w e ers t an d m e t e e n f a c t o r
ci rca 1 0 x , m a a r o o k d an n o g i s d e b e r e k e n de w e e r s t an d g e r i n g i n
v e rge l ij k i n g met d e t o t a l e s t romin gswe erstand van d e l uchtwegen b i j
e e n g e fo r c e e rd e a d e mh a l i n g ,
d i e b i j n o r m a l e p ro e f p e r s o n e n v an d e
gro o t t e o r d e i s v an 3 0 c m H 0; l / s e c.
2
Deze m e t in gen
en b e r e k e n i n g e n w i j z e n e r d u s o p ,
d at i n v i v o d e
v e rn au w i n g v an d e t rach e a b i j h e t wi l l ek e u r i g p i e p e n d e x p i r i um i n
v e e l g e va l l e n voo ral d e b e t e k e n i s h e e ft v an e en symp t o o m ,
nl.
v an
e e n symp toom v an de aan w e z i g h e i d van e e n v e rhoo g d e i n t rathoraca l e
druk ,
zon d e r d a t m e n h i e raan d e c on c l u s i e mag v e r b i nd e n ,
d a t h i er
e en aanz i en l ij k d e e l van de t o t a l e s t ro m i n gswe er s tand in d e l uc h t ­
w e g e n i s g e l o c a l i s e e rd .
D e z e b e r e k e n i n g m a a k t h e t waarsch i j n l i j k ,
d a t d e voo rnaam s t e s t rom i n g s w e er s t a n d b ij
h e t w i l l e k e u r i g p i ep en d
exp i r i um z ich b i j d e mees t e p erson en n i e t in de t rachea doch v e rd e r
p e r ip h e e r b e v i n d t .
In
§
1 1 e n 1 2 k omen argument en t e r s p r a k e v o o r
d e opvat t i n g , dat de l o cal i sa t i e h i e rvan vooral i n de i n t r ap u l mona l e
grotere k raak b e enhoudende l uc h t w e gen mo e t worden gezoch t .
E e n d e rg e l ij k e v ernauw i n g van de gro t e ext rapul mon al e l uc h t ­
wegen,
a l s h i e r b o v e n w e r d b es c h r e v e n b ij
ex p i r i um ,
kan men o o k waarnemen bij
h e t w i l l ek e u r i g p i ep e n d
p a t i ë n t en m e t a s t hm a i n e e n
'spontan e ' aanval al sook i n e e n aanval , geprovoceerd d o o r t o e d i e n i n g
van al l e r g e n en o f h i s t am i n e . D i t i s ech t e r n i e t s te e d s h e t g e va l .
Bij
l i c h t e r e g r a d e n v an b e n au wdh e i d i s d e v e rn auw i n g v e e l a l n i e t
d u i de l ij k ,
d o c h w an n e e r d e p a t i ë n t z o b e n a u w d
is,
dat hij
op
a f s t an d l ui d hoorbaar p i ept , k an m e n vaak w e l e e n v e rn a u w i n g waar­
n emen. Deze i s v e e l a l m in d e r s t e rk ,
wegen ,
d i e o p t r e e d t bij
dan d e v e rnauwi n g van de l uc h t ­
h e t w i l l ek e u r i g p i e pe n d e xp i r i u m .
X X I e n X X V g e v e n e n k e l e v o o rb e e l d e n .
Tabel
TABEL XXV
Afmet ingen in mm v an de schaduw van de tr ac h ea b ij p a t i ë n ­
t en me t as thma en emphy s e e m t ij d ens ade mst i l s t and,
t ij dens
'rus t i g ' e x p 1 n u m in e e n b e n auwdhe ids aanval en t i j d e ns 'wi l ­
l e keur i g p i epend ' e xp i r i um .
patient:
spontane
aanval na
aanval
i n h al at i e van :
u
h u i s s t o f n i stamine
Q
V
R
t rach e a s ag itt aal
in bovenste
t h oraxape r t uur
insp i r at i e
21
28
22
22
'rus t i g e ' e x p i rat ie
15
27
19
20
'pi e p end ' exp i r i um
14
27
15
10
trachea frontaal
t e r hoo g t e v a n
Th 2
inspirat i e
17
29
20
18
' r u s t i g e ' exp i r a t i e
13
26
19
14
'p i epen d ' exp i r i um
12
22
16
12
t rach e a l i nksv oors ch u i n 7 cm onde r
car t i l ago t hyr eo id ea
i n s p i rat i e
18
23
22
1'8
8
18
22
15
1ti
6
stemsp l e e t I.J i furcat i e
i n s p i rat i e
'rus t i g e ' exp i rat i e
� i epend ' exp i rium
'rus t i g e ' exp i rat i e
' p iepend ' exp i r i um
1 36
10
12
-
-
1 75
-
-
-
150
-
-
-
155
-
P R 0 !!; V (!; N
§
8.
M E; T
I N
E. N
L O N G I!. N
L U C H T W E G E N
V I T R O
OBSER VA TIES A A N DE EXTR A P ULMON A L E L U CHTWEGEN VA N L ONGEN , WEL KE
POSTMORTA A L IN VI'fRO A DEJ.JBEWEGHGEJI IJI'f YOEREJ.'.
V e r d e r werd nu nageg aan of de Köntgeno l o g i s c he verander ingen ,
d i e w e r d en waa r g e n o m e n t ij d e n s h e t w i l l e k e u r i g p i e p e n en t ij d e n s
spontane en g e p r ov o c e e r d e asthma- aanval l en , we l l i c h t k o n d e n worden
v e r k l aard als d e p a s s i e v e g e v o l ge n v an een u i twen d i g e o v e rdruk in
de t h o r a x .
bo o t s e n .
Daartoe werd ge t racht ,
d i t g e b e u r en i n v i t r o n a t e
U i t e r a a r d mo e t e n r e s u l t a t e n ,
p o s t mo r t a l e l on g en werden v e r k r e g e n ,
w e l k e op d e z e w i j ze m e t
me t d e n o d i g e vo o rz i c h t i gh e i d
wo r den geï n t e rp re t e e rd .
MI!:THODE :
Bij
o b d uc t i e w e r d en mense l ij k e l on g e n ,
p a t h o l o g i s c h e v e r a n d e r in ge n v e r t o o n d e n ,
die
g e en g r o v e
z o voo r z i c h t i g mo g e l i j k
verwij d erd.
V o o r d e v e r d e re e x p e r i me n t en w e rd s t e e d s s l ec h t s é é n v an d e
b e i d e l o n g e n g eb r u i k t .
D e h o o f d b r o n c h u s v a n d e an d e r e l o n g w e r d
l u c h t d i c h t a f g e b o n d e n e n d o o r s n e d en .
ve r k r e g e n ,
b e s t aand e u i t d e t rachea,
Wij
voe r e n .
A l d us we rd een p reparaat
een hoofdbronchus e n é é n l ong.
l i e t e n d i t p r ep a r a a t i n v i t r o ' ::> d e m b e w e g i n g en '
D i t g e b e u r d e a l s vo l g t :
uit­
i n d e t r ach e a w e r d e e n canu l e
g e bond en. H e t p r e p araat werd g e b r acht in een w i j dmon d s e g l azen p o t
met k o p e r e n d ek s e l ,
afgesloten.
•
w e l k e m e t e en rubber rand l uc h td icht k o n wo rden
)
De koperen d e k s e l h ad e en d r i e tal o p e n i n g en . Door de middel ­
s t e open i n g w e rd d e t r ac h e a c an u l e g eb r ac h t .
D e t w e e d e o p en i n g kon
wo r d e n a an g e s l o t en aan e e n sp e c i a l e pomp , z o d a t i n d e p o t ,
de l o n g een w i s s e l e n d e d ruk k o n wo rden aan g eb r ac h t .
bu i t en
V i a een d e r d e
op e n i n g i n d e d e k s e l k o n d e d r u k in d e p o t w o r d e n g em e t e n
(vgl.
f i g . 30 ) .
D e ' pomp'
de z u i g -
b e s tond u i t een g e d emon te e rde s t o fzu i g e r ,
en p e r s - o p e n i n g e n d o o r e e n
waarvan
mechanisme a fw i s s e l end
in
verb ind ing m e t d e p o t werden gebracht.
13 7
I
][
F i g . 34 , S c h e m a van e en z u i g p e rs PomP vo o r r e g e l bare P o s i t i e ve e n
n e ga t i e ve d ru k , foe Z i c h t ing i n de t e ks t .
D i t
mechan i sme
s t o f z u i g e r , om
zu i gen
en
n i sch
me t
we rden
heen
e en
die
(z ie
g l a zen
( f i g.
3 �
bind ing
middel
fi g.
toerenta l
rub ber
pot
en
•I
van
1 96 1 ,
het
CHR.
138
35
De z e
••1
g e b ru i k
dat
kunnen
va n
een
de
a an ­
mecha­
vo rm
van
een
c y l i n d e r vo rm i g e
bu i s
e en
Deze
be i de
t we e t a l
zu i gers
comb i na t i es
zu i ge r s
wa ren
we r d
te
l aten
g e mo n t e e r d
heen
en
we e r
op
b e­
aan ged reven
een
va r i a be l e
we r d
me t
me t d e
door
de
d oo r
m i d de l
van
p e rsope n i ng
zui gopen i n g
een
we e r s t a n d
( fi g.
e l e c t r omo t o r ,
kon
d i t
van
3�
wo r d e n
ge re­
mechan i sme
t i l
de
de
s to f z u i g e r
s ta n d
in
ve r­
g e b ra c h t ,
cm
pot
d i e
D i t
H
kon
2
0
met
deze
naa r
i n
d ek s e
voo r
I
we rd
z i j n
we r d
het
de
be i de
doo r m i d d e l
appa raat
BODE,
maakte
d ruk ve r l oop
d ru k amp l i t u d e
geveer
eis,
onde r ! i n g w i sse l ende
deze
we r d
met
Deze opste l t i ng
pen
de
i n
het
de
moe s t
wa s .
v a n e e n ex cent r i ek
s l angen
I J
i n
doo r
l ucht
3 '! 1 ,
a fw i ss e l en d
s tand
p r incipe
d i e
i n
excent r i ek
het
V i a
doo r
s c h ema
Het
ge l d ,
i n
ve rvaa rd i gd
doo r
ge comp I i c e e r d
u i tpe r s e n , ook
noodzake I i j k
s c h u i v e n , ••1
we e r
waa rvan
zo d a t
z i jaans l u i t i�gen1
s ta n g ,
wo g e n
werd
wat
kunnen
�-we g k ra a n
v e r bo n d e n ,
en
we rd
te
omg ekeerd,
b e wo g e n
Deze
bu i s
l ucht
mo g e
pot
we
e i gen
een
Iwi
de
wo rden
tweeta l
I I end
in
l on g
te
ge re ge l d
shunts
a fge staan
o n d e rzoe k i n g en
ontw i kke l d
i n s t r u m e n t ma kP r o
bui ten
z i jden
van
I i j k, een aanta l
had
e i g e n s c h a p­
va r i ë re n ,
van
naar
do o r
0
tot
De
on­
de
bu i ten -
p
, V , EX T ER
D R,
geb ru i k t .
samenwe r k i n g
met
de
H e e r
l ucht.
H et t i j ds ve r l oop
van
i n - e n e x p i ra t i e kon wo rden
met d e vorm van h e t e x cen t r i ek ,
c y l i n d e r s b ewoo g .
d a t de a l s k ranen
ge rege l d
fu n c t i o n e ren d e
E r we rd een e x c en t r i ek g e b ru i k t , d a t e e n z o s te i l
mo g e l i j k e o v e r g a n g v a n i n s p i r a t i e n a a r e x p i r a t i e g a f e n o m g e k e e r d .
De f re q u e n t i e v a n d e 0 a d emha l i n g ' k o n wo r d e n g e r e g e l d doo r m i d d e l
van een v a r i a be l e weerstand
i n s e r i e m e t d e e l e c t r om o t o r , w e l k e h e t
e x c e n t r i e k b e w oo g . D e z e v e n t i l a t i e p o m p h a d b i j
ben a d e r i n g de e i g e n ­
s c h a p p e n v a n e e n con s ta n t e d r u k p omp .
OBSERVAT IES:
H e t duurt me e s t a l en i ge t i j d ,
v o o r d a t het p o s t m o r t a a l g e ­
c o l l ab e e r d e l o n gw e e fs e l w e e r g e h e e l l uc h th o ud e nd w o r d t .
Meestal
w e r d d a a r t o e b i j h e t b e g i n v an d e p r o e f g ed u r e n d e e n k e l e m i n u t en
een u i twend i g e o n d e r d ruk van ongeveer 3 0 cm wat e r gehandhaafd.
W ann e e r n u h e t p ompmec han i sme wordt i n g e sc h ak e l d ,
zodat de
l o n g i n d e g l azen p o t aan e en w i s s e l e n d e d r u k w o r d t b l o o t g e s t e l d ,
d a n gaat d e z e ademb ew e g i n g en u i t v o e r e n ,
l ij k ' aspe c t hebbe n .
d i e e en v er r a s s e n d 'nat uur�
L e t m e n n u v e rd e r o p h e t g e d r a g v an d e g ro t e l u c h t w e g e n
gedurende d e z e ' ad emh a l i n g' , dan b Ï i j k t ,
e e n g e r in g e v e r w i j d i n g v e r to n e n .
Bi j
dat d e z e b i j d e ' i nad e m i n g '
d e u i t ad e m i n g i s h e t g e d r a g
v a n d e g r o t e e x t r a p u l mo n a l e k raak b e en h o u d en d e l u c h t w e g e n s t e r k
atmo s fe r is c he druk (
a f h an k e l i j k van d e d r u k :
I n d i en d e u i t a d e m i n g g e s c h i e d t o n d e r e en
0 cm H 2 0 ) v e ren de t r achea en h o o fd b ronchus
e envoud i g in hun n e u t ra l e s t and t e ru g .
=
I n d i e n m e n e c h t e r t ij d e n s d e u i t ad e m i n g e e n o v e r d ru k aan ­
b r en g t ,
z i e t m e n r e e d s b ij e e n r e l a t i e f g e r i n g e o v e r d ru k ,
b. v.
van
1 t ot 2 cm H g ( : 1 3 , 6 t o t 2 7 , 2 cm H 2 0 ) een i n d rukwekkende v e rnau w i n g
v an d e t rac h e a e n h o o fd br o n c h us o p t red e n , waarb i j d e m e m b r a n e u z e
a c h te rwand s t er k i n h e t l umen u i tpu i l t .
w o r d e n v a s t ge l e gd ,
D i t k o n op e e n 1 6 m m f i l m
d i e d i t f r a a i d emon s t r e e r t .
E e n m e t e en e l e c ­
t ronen f l i t s g emaak t e f o t o v a n h e t b e w e gende p repar aat g e d u r e n d e d e
i n s p i r at i e en g e d u r e n d e d e exp i r a t i e g e e f t e v e n e e n s e e n i n druk van
de s t e r k e v o rmv e r an d e r i n g v an d e l uc h twe g e n ,
die h ierbij optreedt
f i g . 3 0 en 3 1 ) .
V e r d e r w e r d g ep o o g d ,
w a a r te n e m e n ,
o f tij dens deze ver­
n a u w i n g v a n d e g r o t e l uc h t w e g e n o o k e e n p i e p e n d g e l u i d o p t r e e d t .
H e t v o o r n em e n ,
om te
t r ac h t e n ,
obj e c t i e f vast t e l eggen,
mo e i l ij k h e i d ,
maak t e ,
de acou s t i s c h e v e r sc h i j n s e l e n
s t u i t t e v o o r l o p i g a f op d e t e c hn i s c h e
d a t d e s t o f z u i g e r e en a l l e s o v e r s t e m m e n d l aw a a i
z od a t w ij
a an g ew e z e n b l e v e n o p d e b e s c h r i j v i n g v an s u b ­
j ec t i eve waarn emin g e n :
B r e n g t men e e n s t e th o s c o o p s l ang in d e t rachea van h e t
' ad e m e n d e '
p r e p ar aa t ,
d an h o o r t m e n e e n s t e r k g e r u i s v a n d e
l an g s st r i j k e n d e ' ad e m l uc h t ' . Boven d i e n z ij n v r ij wel s t e e d s t al r ij k e
139
luide,
gro fb l az i ge rhon c h i h o o rb a a r . D e z e wo r d e n veroo rzaak t d o o r
h e t i n d e l u c h t w e g e n van l i j k e n l on g en v r ij w e l
v o c h t en s e c r e e t .
wij deren.
s t e e d s aanw e z i ge
D o o r z o r g vu l d i g u i t t e zu i g e n ,
kan m e n d i t v e r ­
W an n e e r m e n d aa r n a o p n i e u w l u i s t e r t ,
i s d i t r e u t e l en
v e rdwenen , e n hoort men b i j e en ' u i tademin g ' zond e r overdruk a l l e en
e e n l u i d ge r u i s ;
b i j e e n u i t ad e m i n g m e t u i tw e n d i g e overd ruk h o o r t
m e n d a ar e n t e gen b i j
h e t exp i r i um ,
d e m e e s t e p r ep a ra t e n ,
e e n l an g g e r e k t ,
i s e r ook een r u w , s c h o r ,
v o o r a l op h e t e i nd v an
m e e s t al ' me e r s t em m i g '
p i epen. Soms
l aagfrequ e n t g ebrom, d a t d e indruk maak t ,
u i t de t rac hea afkoms t i g t e z ij n .
CONCLUSIES :
D e z e waarn em i n g e n t o n e n aan,
dat er in v i t ro r e e d s b i j e e n
g e r in g e ove r d r u k p as s i ev e e x p i r a t o i r e v ern auw i n g e n v an d e t r a c h e a
en gro t e l u c h twegen o p t r e d e n ,
d i e d e Röntgen o l o g i sc h i n v i vo waar­
genomen v e rn auwi n g e n k wan t i ta t i e f en kwal i t at i e f k un n en v e r k l a r e n ,
z o n d e r dat daarb i j e e n act i eve c on tract i e v an d e g l adde muscul atuur
van d eze o rganen b eho e ft t e worden aangenomen.
3 5 c m H2o u it ad em e n , v ee l al
Tevens h o o r t men in de t r ac h e a v an p o s t mo r t a l e l ongen , d i e
o n d e r e e n p o s i t i e v e d r u k v an o n g e v e e r
m e e r s t e mm i g e p i ep e n d e g e l u i d e n ,
ge l u i d ,
w e l k e s t e r k h e r i n n e r en aan h e t
dat m e n t i j dens h e v i ge benauwdh e idsaanva l l en b i j p a t i ën t e n
m e t asthma e n emphyseem b o v e n de t rachea k an horen.
MO
§ 9.
DE COMPRESSIEDR UK VAN DE KRAAKBEENHOUDENDE L UCHTWEGEN IN V ITRO
O n d e r c o mp r i me r e n d e d r u k w o r d t v e r s t a an e en t ra n s m u r a a l
d r u k v er s ch i l ,
d at v e r n a u w e n d o p e en b ro n c h u s o f t rach ea i n w e r k t .
o e m i n i m a l e c o m p r i m e r e n d e d r uk ,
n o d i g om een bronchus o f
trachea o n d e r d e g e g e v e n o m s t and i gheden g e h e e l a f t e s l u i t e n ,
wordt
d e c omPress iedruk g en o emd.
METHODE :
a) He t p repar aat :
G e b ru i k t w e r d e n m e n s e l i j k e l o n g en ,
die bij
sect ie waren
verwij d e rd • ) . a l s o o k l on g e n van p a s ges l a c h t e k a lv eren • • ) . H i e rvan
w e r d e n op t w e e v e rs c h i l l en d e w i j z e n preparaten gemaak t ,
d i e resp.
ten d o e l h adden h e t onderzoek v a n de g e l so l e e r d e b ronchus en van d e
bronchus in de intacte long.
T a b e l XXV I ' )
over de h e rkomst v a n de p reparaten ,
b ev a t e nk e l e g e g e v e n s
waarvan h e t onderzoek i n
en 1 1 i s beschreven.
§
9 , 10
G e ï s o � e e rde bronc hus :
E e n g e d e e l t e v an d e b r o n c h i aa l b o o m w e r d
u i tge prepareerd
o n d e r zorgvu l d i ge v e rmij d i n g van b es c h ad i g in g v an de wan d .
Meestal
we r d h i e rv o o r g e k o z en e en g e d e e l t e v an d e bronc h i aal b o o m , r e i k e n d
v a n d e h o o f d b r o n c h u s t o t i n é é n v an d e b a s a l e o n d e rk w ab s t ak k e n .
A l l e z i j t a k k e n w e r d en o p e n k e l e m i l l i m e t e r s a f s t an d van h e t u i t
t e p re p a r e r e n g e de e l t e m e t i j z e r g ar e n a f g eb o n d e n e n d o o r g ek n i p t ,
t o t d a t e en o n v e r t ak t ,
•1
Wij
z i j n
kente l i j k
P RO F ,
voo r
on s
onde rzoek
••1
Deze
DR, C .
dam,
ter
werden
POSTMA ,
w i en
de
wi j
b u i svo r m i g b r o n c h u s p r eparaat w a s v e r k r e ge n .
DR, H . T .
D E E LM A N
b e s ch i k k i n g
verkregen
deze
p l a a ts
Z I J n
medewe rke rs
wa a rmede
zij
b i j zonde r
h e t ma t e r i a a l
e r­
voo r
stel den,
dank
keur i n g s veearts
op
en
b e re i dw i l l i g he i d ,
z i j
va n
de
het
g ra a g
we l w i
I l e n d e m e d e we r k i n g v a n
G e me e n t e
onze
A ba t to i r
b i j zo n d e r e
dank
te
Ams t e r ­
b e tu i g en .
141
TABEL XXV I
pat i ënt
l e e f ti j d
1
vo lwassene
g e s l acht
d iagnos e
3
50 j .
4
77 j .
g e p e r foree rd u l cus duodeni
5
61 j.
Park i n s o n i sme
6
69 j .
s u ï c i d e met s o n e ry l ,
2
56 j .
arachno i d a l e b l oed ing
uraemie door cerv ixcarc inoom met
uret erafs l u i t i n g
l o n goedeem ,
l o n g f i b ro s e
7
8
vol was sene
70 j .
d'
aneurysma
d is s e c ans met b l o e ­
d in g lan gs l ongvaten
9
38 j .
hyp e rtens i e , apopl ex i e
10
68 j .
47 j .
panc reasnecrose
42 j .
p e rn i c io s a ,
60 j .
arte r i o s c l eros i s cereb r i , hart­
76 j .
h ersen b l o ed i n g ,
11
12
13
14
82 j .
tumor c e r e u r i
rectum c a r c i n o om
ar achno i d a l e b l oe d i n g
in farct
15
enk e l e b roncho­
pneumo n i sche h aardj es
16
68 j .
l ongemu o l i e na prostatec t o m i e
17
75 j .
b l oe d i n g u i t u l cus pept i c u m ,
53 j .
h art i n f ac t
18
21
54 j .
22
4 j.
61 j .
r e c tum carc inoom
19
20
88 j .
hart i n farct
mamma carcinoom
s t atus asthmat icus
sc he d e l fractuur , c on tus i e c e r e b r i
23
77 j.
t raumat i s c h e l ev errupt uur
24
71 j .
mal i gne ret i c u l o s e
25
55 j .
sch ede l b as i s f rac tuur,
c ontus i e
cerebri
26
76 j .
paroxy s m a l e tachy c ar d i e ,
27
69 j .
p e r i t on i t i s d o o r naad ins u f f i­
28
71 j .
hyperthy re o i d i e ,
29
70 j .
mul t i p e l e hart i n fac t e n ,
l o n g i n f arct
c iënt i e nn gal s teen i l eus
decomp. c o r d i s
decomp.
cordis
30
63 j .
art e r io sc l er o s is c ere b r i , h art i n f act
31
91 j .
pneumon i e ,
pros taathyp e r throph i e ,
pye l i t i s , hart k l ep s c l e rose
1 42
l e eft ij d
65 j.
ges l ac h t
32
33
54 j .
34
77 j .
�
35
61 j .
pat i ënt
36
37
�
�
39
n i ertumor
gej5erfore erd maagc arc i n o om
71 j .
r!
1 ongembo 1 u s , pros tatec t o m i e
arachn o i d a l e b l o ed i n g
72 j .
�
r!
l o n gembol us na dubbe l z .
br eukop e r at i e
é!
57 j .
38
d i agnose
u t e rus carci noom
59 j .
hersentumo r ,
l ongembo l i e ,
l on g i n f arc t
s ch e d e lbasis f rac tuur ,
!j1
contusio c e r e b r i
Aan b e i d e e i nd en w e r d e n i n d e l um i n a g l a z e n c anu l e s g e schoven e n vastg ebonden.
geb r a c h t ,
I n h e t p e r i p h e r e u i t e in d e werd e e n c a n u l e
w a a r v an d e u i t w e n d i g e d i am e t e r 5 mm b e d r o e g ,
per iphere bronchustak werd doo r s n eden o p een p l aa t s ,
tot d e z e d i am e t e r k o n w o r d e n o p g e re k t .
zodat d e
waar het l umen
De b ro n c h u s b l e e k
hi e r
zonder u i tzon d e r i n g n o g k r a ak b e enhoudend t e z i j n.
Preparaat van de bronc hus in de intac t e � on� :
D o o r m i d d e l v an een k l e i n e t e c hn i sc h e k u n s t g r e ep w e r d in
een k l e i n e r e b r o n c h u s een c an u l e g e l e gd ,
ve r b i n d i n g b r a c h t m e t h e t l o n go p p e rv l ak .
gemaakt van een kope ren canu l e ,
b u i t e n w erk s .
d i e deze u ronc hus
in
Hi ervoor werd gebruik
d ie taps t o e l i e p van 3 , 5 t o t 2 , 3 mm
H e t l umen van deze c an u l e d r o e g aan b e i d e z ij d e n e en
b i nnenwerkse
s c h r o e f d r aa d ,
w a a r i n aan h e t d i k ke e i n d e een 1 8 c m
l an g koperen s t aa fj e werd g eschroe fd ,
d a t a l s handvat d i e n s t d e e d .
I n d e s c h r o e f d r a a d aan h e t e i n d e v a n d e c a n u l e k o n e e n s t o m p
e i n d i g en d e p u n t w o r d e n g e s c h ro e f d ( f i g . 32 ) .
D i t i n s t rum en tj e w e r d i n i n e e n g e s c h r o e f d e t o e s t an d v i a de
t r a c h e a en ho o f d u ro n c h u s in d e l o n g g e u r ac h t en v e rv o l g e n s voo r ­
z ic h t i g i n e e n o n d e r k wab s t a k g e s c h o v e n ,
totdat de punt in een
k l e in e b ronchus v l ak onder h e t opperv l ak b l ee f s t e k en.
On der te gen­
druk van b u i ten werd n u d e punt d o or het l o n gparenchym en rte p l eura
v i sc e ra l i s n aar b u i t e n g e s t o t e n .
werd b ere ik t ,
D o o r v e r d e r e d r uk op h e t h andvat
dat h e t dunne u i t e i nd e van de c an u l e eveneens b u i t en
de p l e u r a v e r s c h ee n .
D e p u n t w e r d nu u i t d e c a n u l e g e s ch r o e fd ,
wa arvan h e t u i t e i n d e v e rv o l g e n s m e t i j z e r garen w e r d g e f i x e e r d i n
e e n l i g at u u r ,
d i e t ev e n s d e op e n i n g i n d e p l e u ra h i e l p s l u i t e n .
Daarna werd h e t koperen s t a afj e , d a t al s handvat h ad d i e n s t gedaan ,
u i t b e t and e r e e in d e van de canul e g e s c h r o e f d .
D i t p r o x i ma l e u i t ­
e i n d e l ag nu i n e e n k l e i n e re k r a ak be e n h o u d e n d e u r o n c h u s ,
zoal s
steeds u i t an ato m i sc h e contro l e na de p r o e f u l ee k .
143
f i g . 3 5 . B r o n c h us p r e p a ra a t i n g L a z e n
cy L i nd e r voor de bepa L ing va n de compres­
si edruk .
f i R . 3 6 . Proefo ps te L L i ng voor de be pa L ing van de c ompress i edruk van
de Luc h twe g e n .
144
b ) App aratuu r :
Het
g e1 s o l e e rd e
cy l in d e r g e b r ac h t ,
b ronchusp reparaat
werd
in
een
g l azen
w e l k e aan w e e r s z i j d e n w e r d a f g e s l o t en d o o r
doo r bo o rd e r u b b e rk u r k e n ,
konden worden ( f ig.
w a ar d e b ro n c h u s c an u l en d o or g e s ch o v en
35 en 3 6 ) .
V i a een twe ede o p e n i n g in é én d e r
r u n h e r k u r k en k o n d e l uc h t d r uk i n d e cy l i n d e r wo r d en g e v a r i e erd.
D e z e w e r d met een w at e r - o f k w i k m an o m e t er g e m e t e n .
De
wo r d e n v e r h o o g q d o o r m i d d e l v an e en g a s - cy l i n d e r ,
d i e l an gzaam
druk k o n
l e e g s t roomde naar de b u i t en l ucht v i a een r e g e l bare we ers tand op d e
in f ig .
3 6 aan g e g e v e n w i j z e .
D e d r u k werd ge l e id e l i j k op g e v o e r d ,
totdat de b ronchuswand geh e e l w a s samengeval l e n ,
waardoor h et l umen
werd a f ge s l o ten.
Of het b ron c h u s p reparaat nog d o o r g an k e l ij k was,
vo l gende w i j z e n a g e g aan :
we rd op de
v i a d e c an u l en werd d o or h e t l umen v an de
b ronchus onder c o n s t an t e druk van ! c m water een l uchts tro om ge l e id.
Deze was a f k o m s t i g u i t de k l ok van e e n s p i r o g r a a f .
daar t o e met een g e w i c h t b e z w a a r d .
wen d i g e d r u k a f g e s l o t e n ,
curv e ,
D e k l o k was
W e r d d e b ro n c h u s door d e u i t ­
d a n s t o k t e d e l u c h t s t ro om ,
d i e de s p i ro g r a a f s c h r e e f ,
wat op de
s c h erp k o n w o r d e n w a ar g e n o m e n
do o r e en h o r i zo n t a a l v e r l o op .
D e c o mp re s s i e d r u k ,
w e r d g e d e f i n i ee r d a l s d e m i n i m um d r u k ,
wel k e b ij deze p roefopstel l i ng in de g l azen cy l in d e r om de b ronchus
moest
worden
aan geb rach t ,
om
een
sp i r o g r af i s c h e c u r v e t e v e r k r i j g e n
h o r i zontaal
( fig.
36 ) .
c o mp r e s s i e d r u k w e r d g e c o r r i g e e r d v o o r d e
aan wez i ge druk v a n 1 cm H o ,
2
v e r l oop
van
de
D e a l d u s geme ten
i n h e t b r o n c h u s l um e n
afkom s t i g u i t de s p i rome t e rk l o k .
H e t p r e p a r a a t v a n d e bronchus i n de i n t a c t e l on g w e r d v o o r
v e rd e r o n d e r z o e k g e b racht i n de r e e d s e e r d e r verme l de g r o t e w i j d ­
m o n d s e g l azen p o t
( f ig . 3 0 ) , d i e l uchtd i ch t k o n
door een ko peren d e k s e l ,
worden
a f g es l o t en
w e l k e v an d r i e open i n gen was voorz i e n .
In
de m i d d e l s t e o p en i n g w e r d een in d e t r a c h e a g e b o n den c an u l e b e ­
vestigd;
i n d e t we e d e op e n i n g e e n g l az e n b u i s ,
gascy l i n d e r ,
v e rbon den m e t e e n
waar d o o r d e d r u k b u i t e n d e l o n g k o n w o r d é n verho o g d ;
i n d e d e r d e o p e n i n g b e v on d z i c h e e n g l a z e n b u i s j e ,
d a t aan d e
b i nnenzij de v i a e e n rubbe rs l ang w a s verbonden m e t d e b ronchuscanu l e
( z i e f i g.
32) .
Aan d e b u i t en k an t v an d e d e k s e l w a s d i t
b u i sj e v e rb o nd en m e t d e s p i ro m e t e rk l o k ,
l aatste
d i e met een gewicht werd
b e z wa ar d .
Op d e z e w i j z e w a s h e t mo g e l i j k ,
een l u c h t s t r o o m u i t de
sp i ro m e t e rk l o k v i a v e r b i n d i n g s s l angen do or de bronch uscan u l e i n de
b ronchus te l e iden , v anwaar deze dan via d e trachea naar d e b u i t e n ­
lucht kon ontw i j ken.
D e aanwez i gh e i d v a n d e z e l uc h t s t room d i e n d e
o o k nu we er a l s i n d i c ator v o o r h e t o p en z ij n van d e b ronchus. Zodra
d e z e door h e t v e rh o g e n van d e d r uk b u i t en de l on g in de g l azen pot
145
afgeslo ten w e r d ,
k o n d i t w o r d e n v a s t g e s t e l d aan h e t h o r i zo n t a l e
v e r l o o p van d e s p i r o g r a f i s c h e c u r v e .
D e d r uk i n d e p o t b u i t e n d e l on g k o n w o r d e n a f g e l e z en o p
e e n w a t e rman o m e t e r .
D e comp r e ss i e d r u k van d e b ro n c h u s i n d e a l d us
g e l so l e e r d e g e c o l l a b e e r d e l o n g w e r d g e d e f i n i e e r d a l s d e o p d e
man o m e t e r a f g e l e z e n d r u k
( v e r m i n de r d m e t 1 c m H 2 o , v e ro orz a ak t
no d i g om d e s p i ro gr a f i s c h e
d o o r h e t g e w i c h t o p d e sp i romet e r k l o k ) ,
curve e e n ho r i z o n t aal ver l o o p te g e v e n .
RESULTATEN �N D ISCUSSI E :
D e u i t k o m s t en v an d e b e p a l i n g van d e comp r e s s i edruk v a n d e
g el so l e e r d e k r aall u e en h oud e u d e L ro n c ll i u i t p o s tmo r taal l o n g w e e f s e l
v a n vo l w a s s e n en z i j n s a me n g e v a t in t ab e l XXV I I .
T I\B8L X X V T I
Compre s s ied ruk van d e gel:"n l t> t! r • l e i< raak!Je e nhourl e nd e i n t r a ­
p u lm o n a l e l uc h t we g e n i n v i t r o .
Pat i è n t
in cm H�O
Preparaat
C omp res s i e d r u k
!l
1
Onde r k • a�sb ronchus
2
S t amuronchus - po stero � a sal e t ak
2
S tamb ronchus - an t e r o b asal e tuk
3
B ov e n kwah s b ro nchus- ap ica l e t ak
4
B ovenk wabsb ronc h u s - p ec t o r a l e tak
5
Hoo f dbron c h u s - p o s terobasal e tak
6
Hoo t dbronchus- basal e on d e r k wab
3
15
6, 5
16
6
Hoo f d o r on chus - ba s a l e onde r k wabstak
4
7
Onderkwabs bronchus
2
8
Hoofdbronchus - basal e o n d e r k wabs tak
0
9
Hoo fdbronchus - p o s terobasal e tak
6
10
Hoo fdbronchu s - basal e onde rkwab s tak
6
11
S tambronchus - po s t erob asal e tak
6
12
Hoofdb ronchus - ua s al e o n d e r k wab stak
1
12
Z e l f d e p reparaat ,
7
maar d i s taal s t u k
in p a s t e
146
.;
+I
1
P r � paraat technisch n i e t erg goe d
a f g e sneden t o t e r e en canul e v a n 8 mm
Cl
-c
......
Ql
-c
-c
.....
E
Ql
OJl
Ondan k s
e en
V r lJ
aanz i en l ij k e
variatie
b l ij k t ,
c o m p r e s s i e d r uk v a n de b r o n eb i o p v a l l e n d l a ag i s .
dat
de
oeze bedroeg
( S. D . t 4, 9 ) c m H o.
2
D e c o mp r e s s i e d r uk v an de b r o n c h u s in d e gel s o l e er d e p o s t ­
g e midde ld s l e c h t s 5 , 5
mo r t a l e l ong ( i n col l ap s to e s t an d )
i s van deze l fde grootteorde z o al s
bl ij kt u i t t abel XXV I I I .
TABEL XXVI I I
Co mp r e s s i e dr uk v an d e intrapul mona l e b r on e b i i n d e i n t ac­
t e geco l l abe e rde mense l i j ke long i n v itro,
Pa t iënt
compres s i ed r u k cm H o
2
13
6
14
6
15
10
16
6
H e t is u i t e r aard n i et g e o o r l o o f d ,
om de r e s u l t a ten v an deze
met ingen , m e t p o s tm o r t aa l we efs e l i n v i t ro v e rk r e g e n ,
zonder meer
t o e te passen op d e t o e s tand in v i v o . De w e ef s e l t ur g o r en d e tonus
van
�e
g l ad d e s p i e r en van d e b ro n c h u swand h eb ben p o s t m o r t a a l on ­
g e t w i j f e l d e en b e l an g r ij k e w i j z i g i n g onde rgaan.
Voo r de phys i s c h e
e i g en s chappen v an h e t k r a ak b e e n g e l d t dat e c h t e r i n m i n de r e m a t e .
D a a r h e t aan n e m e l i j k i s ,
d a t o ok i n v i vo h e t k r a ak b e e n d e v o o r ­
naamst e b e p a l e n d e f ac t o r i s v o o r d e w e e r s t an d , d i e d e bronchuswand
k an b i e den aan comp r i m e r e n d e k r a c h t en ,
m a a k t d i t d e an a l o g i e van
onze waar n e m i n g en m e t d e t o e s tan d i n v i vo toch wel aan v a ar d b a a r .
Bij
h e t k al f i s d e b r o n ch i a l e b o o m v o or z i e n v a n v e e l
k r a c h t i g e re k raakb e en r i n gen d an b ij
i s d e c omp re s s i e d r u k h o g e r :
d e men s .
d i k kere en
D i enove reenkoms t i g
tabel XXIX.
Oe compress i ed r uk v an d e geï sol e erde postmo r t a l e brone b i u ij
d e m e n s i s w e l b i j z o n d e r l aa g ,
d r uk ,
w an n e er men d e z e v e r g e l i j k t m e t de
we l k e d e max i m al e u i t a d em i n g s p o g i n g b l i j k e n s d e p ro e f v an
VALSALVA k an v o or t b r e n g e n
v an 1 0 c m H g ,
( t ab e l X ) .
D e z e i s v an de g r o o t t eo r d e
d a t i s d u s o n g ev e e r 2 5 x z o h o og a l s d e i n v i t ro
g emeten c ompre s s i e d r u k .
Nu zal een d e r g e l i j k e k r a c h t noo i t in z i j n
vol l e s t e r k t e de bronchuswanden comp r i meren.
Toch is o ok v e rg e l eken
m e t d e l i t e r a t u u r g e g e v e n s o v e r d e d r uk k e n ,
welke
i n d e t h o r ax
k un n e n v o orkomen b i j p a t i ë n t e n m e t asthma en emphy s e em ( z i e t a b e l
IX )
d e c o mp r e s s i e d r uk z o l a ag ,
d a t m e n z i c h a l l i c h t a f v r a ag t ,
w e l k e t o e p as s i n g d e z e m e t i n gen e v e n t u e e l i n v i vo k u n nen heb be n ?
Zo a l s w i j r e e d s i n
1 b e s p r ak e n , i s d e r i g i d i t e i t van d e
§
bronchuswand n i et d e e n i g e fac t o r ,
l um e n b i j
wel k e d e wij d t e van h e t b ro n c h u s ­
e e n h o ge i n t r a t h o r ac a l e d r u k b e p a al t .
De b r o n c h u s i s
147
T ABEL XXI X
C omp ress iedruk
v a n d e k raakbeenhoude n de
i n t r apu l mo n a l e
b rone b i van k a l ve ren in v i t r o .
C o mp r e s s i e d ruk
Preparaat afkomst i g v a n :
nuchter kal f
53
nuch t e r k al f
53
nuc hte r k a l f
40
nuchter k al f
53
enk e l e maan d e n oud k a l f
60
. )
cm H 0
2
52 ± 7, 3
g e m i d de l d :
op genomen in een sys t e e m v an e l a s t i sch ge spannen w e e fs e l e l emen t e n ,
d i e b ij de ontp l o o i i n g v an d e l on g worden aangespan nen en d aardoor
ve rwij dend op de b ronchu s l um i n a werken.
I n vivo i s de we erstand van
de b ro n ch uswand tegen comp r e s s i e door een hoge i n t ratho racal e druk
d u s mede a f h ank e l i j k van d e on tp l o o i i n ga t o e s t an d v an d e l on g .
In
d e boven beschreven e x p e r i m e n ten me t d e i n t a c t e g e co l l ab e erde l o n g
k o nd e n d e c o m p r e ss i e d r uk e n d e o n tp l oo i i n g a t o e s t a n d v a n d e l o n g
n i e t o n a f h an k e l i j k v an e l k aa r w o r d e n g e v ar i e e r d .
s t e e d s i n e e n t o e s t an d v a n c o l l ap s o n d e r z o c h t .
D e l ong w e r d
D e c o m p r e s s i e d ruk
i n v ivo i s o m a l deze redenen waarsch i j n l ij k hog e r .
Toch geven d e i n d e z e proeven verkregen c i j fers een nut t i g e ,
zij
het globale,
i n d r uk o v e r h et m i n i m um d r a a gv e r m o g e n v a n d e
k ra ak b eenho u dende b ronchuswanden p o s tm o r t em .
( 111)
H e t i s nu b e l angw e k k en d o p d e z e p l a at s een v e r g e l i j k i n g t e
m a k e n m e t d e r e s u l t at en v an FRY c . s .
f i g.
16.
D e cu rven ,
d i e d ez e o n d e r z o e k e r s m a ak t en v a n d e r e l a t i e t u s se n d e i n t r a ­
p l e u r a l e d ru k e n d e d a ar d o o r ve r o o rz a ak t e s t r o o m s n e l h e i d i n d e
l uchtwegen i n v i v o b i j emphyseemp a t i ën te n , k r i j gen een h o r i zont aal
v e r l o o p van
e e n i n � r ap l e u r a l e d r u k b ij 4 cm H o. S t e eg b i j d e z e
2
met ingen d e i nt r ap l eural e d ruk boven d e z e waarde , dan n a m d e d aar­
door v e r o o rz a a k t e s t roomsn e l he i d n i et v e r d e r meer t o e ,
j a,
onder
bepaalde o m s t an d i gheden z e l fs a f ! H e t p u n t , waarbi j h un c urven deze
knik v e r tonen ,
komt dus o n g e v e er overeen m e t de d o o r o n s g e v o n d e n
c o mp ress i e dr u k v an d e b r o ne b i i n v i t r o .
V e rd e r m o g e h i e r w o r d e n h e r i n ne r d aan d e w a a rn e m i n g ,
dat
v e e l p at i ën t e n m e t a s t h m a en emphy s e e m e en ho g ere i n t ra t h o r ac a l e
' l
ven
148
Deze
in
cm H2o .
wa a rd en
werden
a fge l ezen
op
een
k w i kmanomete r
en
weergege­
druk d an +5 cm H o a . h . w.
( zi e
zo goed mo g e l ij k t rachten t e v e rm i j d e n .
5 t a b e l V I I e n f i g. 8 ) . U i t e r a ar d z a l a l l e en v e rd e r o n d e r ­
2
§
z o e k k u n n e n l e r e n i n h o e v e r re i n d e r d aad e e n e en v o u d i g c a u s a al
ve rband b e s t aat t u s s en d e z e v e r s ch ij n s e l en en de comp r e s s i edruk van
de k raak beenhoudende l uc htwe gen .
D e c o m p re s si e d r uk u l e e k o v e r i g e n s b i j h e r h a al de m e t i n g b ij
g ev e n g e m i d de l d en v an e e n re ek s b e p a l i n g e n in 4 h
e e n z e l f d e p r e p a r a a t n i e t g eh e e l c o n s t a n t .
XXV I I t/ m XXX
De waarden uit taoel
1 1 voud. Er was een n i et onaan z i enl i j k e variat i e i n de o p e envol g en d e
bepal i ngen.
3 cm H 0
2
.
Voor sommi ge p reparaten bedroeg de spre i d i n g wel
Bij
v e r s ch i l l en d e p r e p a ra t e n d a a l d e d e comp r e s s i e d r uk
i e ts gedurende de me t in g e n .
Ook ove ri gens gedroe gen de broneb i z i ch
n i et e l a s t i sch doch v e e l e e r v i s c eu s .
D e z e e i g e n sc h ap zou m o g e l i j k
o o k v o o r d e p a t hophy s i o l o g i e v an b e t ek en i s kun nen z i j n. Z o b l e ek ,
d a t n a een vo l l e d i g e c omp r e s s i e d o o r een b e p a a l d e d r u k h e t l umen
p a s w e e r d o o r g an k e l i j k w e r d ,
z i en l i j k v e r l aagd w as .
w a n n e e r d e u i t w e n d i g e d r uk a an ­
W i j k r e g e n d e i n d ruk ,
d a t h i er b i j
behalve
een z e k e r e m a t e v a n v i s c eu s g edrag van d e wanden h e t aan e enp l ak ken
van d e ,
a l th an s p o s tmo r taal v r i j w e l s t e ed s z e er k l ev e r i g e s l ij m ­
v l i esopperv l akken van bete ke n is was .
De opper v l ak t es p an n i n g s p e e l t
d aarb i j een r o l . D o o r k n i j pen in de r u b b er s l an g ,
w a ar m e e de l uc h t
v a n d e s p i rograaf n aar he t b ronchusp reparaat w e r d ge l e i d ,
konden d e
wanden w e e r van e l k aar worden l o s gemaakt .
E e n d e rg e l i j k aan éé n p l ak �en v a n d e b r o n c h u swanden i n v i vo
zou ten g e v o l g e h e b be n ,
d a t n a e en d i e p e e xp i r a t i e h e t n o r ma l e
r e s p i rat ien iveau n i e t d i rect wee r wordt be r e i kt .
Dit
ve rsch i j ns e l
ko mt n u inderdaad v o o r b ij h e t emp hys eem ( 63 ) . 0o k z o u men z ich k un­
ne n v oo rst e l l e n , d a t z u l k een aane enp l ak k e n van b ro nc huswanden
kunne n b i j d r agen t o t de i ns p i r at o i r e dyspnoe
Vol gens MEAO c . s .
t rouwens
p ro e fp e r so ne n
expirat ie een zekere i n s p i r at i ebe l e mme r i ng
zou
a st hmapat iënten.
( 2 23) kan de oppe rv l ak t e span n i ng
b ij gezo nd e p ro e fd i e re n en b ij gezond e
RADFORD c . s .
v an
reeds
na een d iepe
doen o nt s t aan
( z ie o ok
( 26 7 ) ) ,
w a t b e t r e f t d e e v e n t ue l e r e g i o n a l e v e r s ch i l l en i n s am e n ­
drukbaarh e i d v an de b r onchus wan d , be sc h i kken w i j t o t n u toe s l e c h t s
over w e i n i g g e g e v e n s .
E r z i j n en k e l e a an w i j z i n ge n ,
d a t d e me er
p e riphere d e l en van de bronch i a l e b o om gemakk e l i j k e r comp r imeerbaar
zij n,
Bij
h e t p repareren val t op ,
d a t d e b r on c h i m e e r n a ar d e
p e r ip h e r i e o v e r e e n s t e ed s t o e n e m e n d ge d e el t e v a n h u n w a n d v r i j
z i j n van k raakb eenstukj e s . Z i j v o e l en s l apper a an . Ook
u
ij
inspect i e
v a n h e t b ro n c h u s p r e p a r a a t t i j d e n s d e c o mp r e s s i e k r i j g t m e n vaak
de indruk ,
dat h e t p e r i p h e r e
deel
h e t e er s t w o r d t a f g e s l o t e n .
T a b e l XXV I I v e r m e l d t e e n w a arn e m i n g ,
w a ar b i j
p r ep araat b e t p e r ip h e r e d e e l werd a f gekn i p t ,
v an e e n b r o n c hu s ­
waarna d e compre s s i e ­
d r u k v an h e t a l d u s v e rk o r t e p r e p ar a a t s te e g v an 1
tot 7 cm H o.
2
149
D e c o m p r e s s i e d ru k van de t ra c h e a en h o o f d b ro n e b i i s v e e l
g r o t e r d a n d i e v a n d e i n t r ap u l m o n a l e b r o n c h i ,
zoals b l ij kt uit
t ab e l XXX . D e z e e x t rap u l mo n a l e l uc h t w e g en bez i t ten geen k r a ak o een
rondom. B ij
t o enemende druk gaat de memb ran euze acht erwan d in h e t
l umen u i tpui l en.
d r uk n o d i g ,
Vo o r een vo l l ed i ge a f s l u i t i n g i s e e n aan z i en l i j k e
w e l k e i n v e l e geval l en hoger b l e ek t e zij n dan 1 0 c m H g .
( A l l e en e e n p re p araat v a n e e n k i n d e r l i j k e trachea,
d a t wij o n d e r ­
zochten, bl eek veel g emak k e l i j ker samendruk baar ) . Een veel ge r i n g ere
d r u k d an d e c o m p r e s s i e d r u k i s e c h t e r al v o l do en d e ,
om een zeer
d u i d e l i j k e v e rn au w i n g v a n h e t l umen t e w e e g te b ren gen ( z i e
§
11).
§
8 en
CONCLUS I E :
P r o e v e n i n v i t r o t o on d e n aan ,
g e l s o l eerde i n t r a p u l mo n a l e
d a t p o s t m o r t a al v e r k r e g e n
b ro n e b i k un nen w o r d e n s am e n g edruk t en
z e l f s v o l l e d i g kun n e n w o r d e n a f g e s l o t e n do or e en d r uk ,
v i vo i n t rath o r acaa l g e m a k k e l i j k k an wo r d e n b er e i k t .
welke i n
V o o r e en a f ­
s l u i t i n g van d e grote e % t r ap u l mo na l e l uchtwegen z i j n hogere drukken
nodig dan voor de comp re s s i e van de i n t rapu l monal e bronch i ;
v an d e g r o o t t e o r d e als in v i vo vo orkomen,
druk ken
k u n nen de extrap u l monal e
l u c h t w e g e n i n v i t ro wel aanz i en l ij k v e rnauwen ,
d o c h i n de m e e s t e
g eval l en n i et g eheel a f s l u i ten.
TABEL XXX
Compre ss iedruk van de gel so l eerde
kraakbe e nhoude nde e x­
t r apul monal e l ucht w e ge n in v it ro ,
pat iënt
compre s s iedruk
in cm H 2 0
3
trachea
100
17
t rachea
1 18
9
trachea
1 22
18
t rachea
> 136
19
trachea
20
t rachea
> 136
21
trachea
2
22
150
prep ar aat
>
>
136
150
l i . ho o f d b ronchus
53
t rach ea k i n d 4 j a ar
12
151
§ 1 0.
DE INVLOED VAN TRA CTIE OP DE SAAJENDR ûKBAARHEID VAN DE KRAAK­
BEENHOUDEI\Dii L UCI/TVlEGEN IN
De
oms t andi gheden ,
� JTRO .
waaronder
de
bronebi
bij
de
boven ­
b e s ch reven t ec hn i ek werden onde rzoch t , v e r s ch i l den v an de t o e s tand
in v i v o o . a .
ri ch t i ng,
d o o r h e t on t b r e k e n v an e e n t r ac t i e in d e l en g t e ­
I n d e on t p l o o i d e l o n g b e v i n d t h e t l on gw e e f s e l zich imme r s
i n g e r e k t e t o e s t an d .
D e b r o n e b i z i j n d a ar d o o r i n d e o n tp l o o i d e
l o ng
de
l an g e r
dan
in
samengev al l en
u i t gep repare e r d e t o e s t an d .
l o ng
of
i n gei so l e er d e ­
D e z e o v e r w e g i n g g a f aan l e i d i n g t o t h et
o n d e r zo ek van t rac t i e in d e l en g te r i ch ti n g op de samen d r uk b aarh e i d
v an d e bronc h i .
METHODE:
De e en v o u d i g e ap p ar a t uu r ,
dit doel
zo d an i g �; e w i j z i g d ,
afgeb e e l d in f i g .
3 5 werd v o o r
d at h e t m o g e l i j k w e r d ,
om op e en
b r o n c b u sp r e p a r a a t t i j d e n s de m e t i n g e n g el ij k t ij d i g e e n t r ac t i e ­
k r a c h t i n d e l en g t e r i c h t i n g e n e e n c o mp r i m e r en d e d r u k t e l a t e n
i n w e r k en.
D e t r ac t i e k r ac h t we rd v e r k r e g e n ,
d o o r i n e en i n j e c t i e ­
s p u i t d o o r m i d de l v an e e n w a t e r s t raa l p o mp e en o n d e r d r u k aan t e
u rengen. I n f i g . 3 7 i s d e z e p ro efop s t e l l ing schema t i sch w e e r g egeven.
Het bronchuspreparaat 1
2,
b e vo n d zich i n e en g l azen cyl inder
a f g e s l o t en d o o r ru b b e r k u rk e n 3 en 4 .
Aan w e e r s z ij d en waren in
h e t l u m en van h e t p r ep ar a a t c an u l en g e bon d e n .
b inding met de uui tenlucht.
C a n u l e 5 gaf v e r ­
C an u l e 6 w a s v a s t g e sm o l t en aan d e
zu i g e r 7 v an e en i n j ec t i e s p u i t e n s t o n d v i a e e n z i j b u i sj e ,
ve n t i e l s l an g e tj e 8 en v i a b u i s 9
spi rome t e r 1 1 ,
kon
e en
in v e r b i n d i n g m e t d e k l o k v an
we l k e m e t een g e w i c h t 10 was b e zwaar d . Op deze wij ze
e v e n a l s u e sp r o k en b i j
fig.
36,
e en l uc h t s troom
b ronchusp r e p a raat wo rden g e l e i d , o m na t e gaan ,
l umen van d e IJ r o n c h u s w e r d a f g e s l o t en ,
doo r
het
b ij w e l k e druk h e t
D e c y l i n d e r 1 2 v an d e i n ­
j e c t i espu i t s tond v i a e en r e g e l bare k raan 1 3 i n v er b i n d i n g m e t e en
w a t e r s t raa l p omp 14 en v i a een k r aan 1 5 m e t d e b u i t en l uch t ,
h e t m o g e l i j k maak t e ,
te b r e n g e n t en opz i ch t e v an de g l azen c y l i n d e r 2.
De gro o t t e v an
d e z e o n d e r d r u k k o n w o r d e n a f g e l e z e n op m a n o m e t e r � 1 .
1 6 k o n cy l i nd e r 1 2
n e t ge en
in cy l i n de r 1 2 e e n r e g e l b a r e o n d e r d ruk aan
in
V i a k r a an
v e r b i n d i n g wo r d e n g eb ra c h t m e t h e t o v e r ­
druksy s t e em. D i t b e s tond u i t e en gascy l inder 1 8 ,
d i e v i a e en rege l ­
druk i n cyl i n d e r 2 wo rden v erhoogd. D e gro o t t e van d e comp rimerend e
bare w e e r s t an d 1 9 l angzaam l e e g l i ep.
V i a b u i sj e 1 7 kon b i e rm e e d e
ov e r d r u k i n d e g l az en cy l in d e r 2 k o n op m anom e t e r 20 wo r d e n a f ­
g e l e z en.
D e t r ac t i e k r a c h t
( in gr ) ,
d a arm e e op h e t bron c h u s p r ep a raat 1 ,
d ruk in mano m e t e r 2 1 ( in c m H 0)
2
152
u i t g eo e f en d op d e c an u l e 6 e n
k o n worden b e r ek e n d ,
d oo r d e
t e v e rmen i gv u l di gen me t h e t opper-
n
5
f i g . 3 7 , ProefoPs te l l ing voor de be Pa l ing van de in v l oed van trac­
t i e ob de s am e nd r u k baar h e i d van de bron c h i . ( fo e l i c h t i n g in d e
te ks t . )
�
v l ak van d e zu i g e r 7 ( i n cm ) .
D e met i n g we rd a l s vol gt u i t gevo e r d :
e er s t werd v as t g e st e l d ,
h o e g ro o t d e compre s s i e druk w a s zond e r trac t i e . D aarn a w e r d trac t i e
i n d e l e n gt e r i ch t i n g u i t g eo e f en d ,
gank e l i j k w e r d .
t o td a t d e b ro n c h u s w e e r d o o r ­
D a arn a w e r d d e u i twen d i g e druk o p n i e u w v e rh o o g d ,
t o t d a t h e t l umen w e er w e r d a f g e s l o t e n .
k o n e e n a an t a l c o m p r e s s i e d r u k k e n ,
t r act i ek rach t en worden b e p aal d .
gr ,
Op d e z e wij z e v o o r t g aan d e
b e h o r e n d b ij
v e rsch i l l ende
D e t r act i ek racht i s we e r g e g e v e n i n
e n n i e t i n gr/ c m v an d e o m t r e k v an d e b ronchuswan d ,
omtrek bij
omdat d e z e
i e d e r e v er t akk i n g v a n h e t p r ep ar aat v e rande rt.
RESULTATEN EN D I SC U SS I E :
D e re s u l taten v an d e m e t i n g en Z l J n sam e n g e b rach t i n f i g .
38.
D e ze g e e f t w e e r h e t v e r u a n d tu s s en d e t r ac t i ek rach t e n d e d a ar b i j
b eho r e nd e c o mp r e s s i edruk van e e n a an t al b ro n c h usp rep a r a t e n .
H e t v e r u an d
t u s se n
deze
b e n ad e r i n g r e c h t l i j n i g t e z i j n .
be ide
g ro o t h e den
b l e ek
bij
D e s t e i l h e i d v an d e v e r s ch i l l e n d e
l i j n e n v o o r v e r s ch i l l e n d e b r o n c h u sp r e p a r a t e n l i e p s t e r k u i t e en .
En k e l e p r e p a r a t e n
t r ac t i e ,
v e r t o on d e n e e n
te b e sp eu r en was.
Ho e n e t kom t ,
l i j k e r samen d r uk b aar wor den ,
gerek t ,
ze er d u i d e l i j k
e f fe c t v an d e
t e r w i j l b i j a n d e r e p r ep a r a t en h i e r v an g e en enk e l e i n v l o ed
d at v e l e b r ouch u s p r ep a r a t e n
i nd i e n z i j
i s n i e t aan s t o n d s d u i d e l i j k ,
moe i­
i n d e l e n g t e r i ch t i n g wo rd en
d o ch w o r d t b e g r i J p e l i j k d o o r
d e v o l gen d e o v e r w e g i n g.
Men k an z i ch d e b ro nc h u s w an d en v o o r s t e l l en
a l s e en v l i e z i g e b u i s ,
d i e w o r d t g e s t e un d d o o r s t u g g e r e k r a a k ­
b e e n stukken.
E e n s t e rk g e s c h e m at i s e e r d e v o o r s t e l l i n g k an d i t v e r ­
du i del ij k e n .
40
COMPRESSIEDRUK
cm H 20
35
30
25
20
f i g . 38 . ln v l o e � van de trac­
t i e krac h t in de l eng t e r i c h t ing
op de compress i edruk van bron ­
c hv.sprepara ten in v i tro .
154
In
3 9 i s d e d o o r s n e d e v an e e n b r o n c h u s w e e r g e g e v en ,
fig.
w a ar i n t w e e k r a a k b e en r i n g e n 1
d a ch t ,
en 2 ,
e e n vl i e z i g e wan d 3 s te u n e n ,
d i e o n s am e n d r u k !J a ar z i j n g e ­
d i e w o r d t v e ron d e rs t e l d p l o o i ­
b a a r d o c h n i e t e l a s t i s c h t e z i j n e n w aa r v a n d e w a n d e n d o o r e e n
u i t w e n d i g e d r u k z o z i j n i n g e bo c h t ,
h e t l umen
k r a ch t 4
afs l u i ten .
u i to e f en e n ,
g e r i c h t i s.
d at z i j
D e m em b r a an z a l
die
e l k aa r j u i s t r a k e n e n
op d e k raak b e e n r in g 1
e en
t an g e n t i a a l a a n h e t m e m u r a an o p p e r v l ak
D e z e k r ach t i s r e c h t e v e n r e d i g m e t d e c o mp r i m e r e n d e
u i tw e n d i g e d r u k .
k r aak u e en r i n g 1
Hij
k an w o r d en a n t iJ on d en i n e en k r ac h t 5 ,
t r ac h t t e c o mp r i m e r e n en e e n k r ach t 6 ,
die de
d i e even­
w i c h t m aa k t m e t d e u i tw e n d i g aan g e b rac h t e t rac t i e k r a c h t 7 .
w e n d i ge d ru k ,
z o d a t de
K r ac h t
en k r ach t 4 w a s even r e d i g m e t d e u i t­
7 i s e v en r e d i g m e t k r a c h � 4 ,
t r a c t i e k r ach t 7
e v e n re d i g
is m e t d e u i t ­
wen d i g e comp r i me ren d e d r u k op h e t momen t van d e a f s l u i t i n g ,
H et zij
t o e g e g e v en ,
d a t dit m o d e l de werk e l ij k e toestand
s l eeu t s z e e r oppe r v l ak k i g o en ad e r t .
el asti sch.
D e m e mb r aan i s i n we rk e l ij k h e i d
D e k r a ak b e e n r i n g en z i j n e v en e e n s o n d e r i n v l o e d v a n d e
d r u k v e r v o rm b aar e n s t aan naar v erho u d i n g d i c h t e r b i j e e n dan i n d e
figuur.
Toch h e eft d i t
doet inzien,
d a t e en
e en v o u d i g e m o d e l
b e p a a l d e o m s t an d i g b e d e n
door
mo e i l i j k e r l a a t c om p r i m e r e n .
38:
11,
1 2 a)
de v e r d i e n s t e ,
dat het
' b ewapen d ' sy s t e em al s d e b r o n c h u s z i ch o n d e r
w e r d g e en
een
B ij
t r ac t i e
in
de l en g te r icht ing
e e n aan t a l p r e p a r a t en
i nv l o e d waargenomen
l en g t e r i c h t i n g o p d e comp r e s si edruk .
van d e
( Z i e f ig.
t r ac t i e
in d e
D e z e p r e p ar a t en g e d roe gen z i ch
d u s a l s e e n s l ap w an d i g e b u i s zonder v e r s t e r k e n d e r i n g en .
Uit
de
f i � u u r k r i j g t m en
b ro n c h u sp r e p araten z ij n ,
de
i n d r uk ,
dat h e t v o o ral
die
d i e z i ch z o n d e r t rac t i e h e t 5 e m ak k e l i j k s t
l a t e n c o mp r i m e r e n e n d u s
' s l ap ' z i j n ,
we l k e door
tractie n i et
fi g . 39 , Schema van de in­
v loed van e en trac t i e krac h t
in d e lengteri c h t ing o p de
c omPres s i e van de bronchuswand door e en ui t�end i ge
dru k .
155
worden beinv l o e d .
D e co r r e l at i e c o � f f i c i � n t v a n d e s t i j � h o e k en v an
de l i j n e n t e g en de b i j � e h o r en d e comp r e s s i e d r u k k e n z o n d e r t r ac t i e
b l e ek
echter
s i g n i f i c an t ,
l aa g :
r
hoewel
0, 369;
..
p w as
gro ter dan 0 , 23 ,
dus n i et
in de v e r wacu t e r i ch t i n g .
8 e l an g w e k k e n d i s i n d i t v e r b a n d o ok d e waarn e m i n g b i j
� r on c h u sp r e p ar a a t ,
nog j u i s t een
paste,
( fig.
38:
c an u l e m e t
1 2a ) .
e en
D i t p r ep ar a a t ,
een
w a ar i n p e r i p il e e r
� u i t e n w e r k s e d o o r s n e d e v an 5 , 5 m m
h ad e en c o mp r e s s i e d ru k zo n d e r t r ac t i e v an 1 c m wat e r ;
compr e s si e druk s t e e g v r i j w e l
niet uij
stij gende
t r ac t i e .
d e ze
Na de
e er s t e r e e k s m e t i n g e n w e r d h e t d i s tal e s t u k v an h e t p r e p araat v e r ­
N u � l e e k de c o mp re s s i e d r u k van h e t p ro x i mal e d e e l 5 cm
w i j d e r d e u tl e d i s t a l e c an u l e i n h e t n i e uwe sn e ev l ak m e e r p ro x i m aal
i n geb o n d e n .
in p l aats van 1 c m ,
en d i t v e rko rte p r e p a r a at v e r to o n d e n u e v e n e en s
e e n z e e r d u i d e l i j k e st i j g i n g van de c o m p r e s s i e d r u k b i j
t r ac t i e
( fig.
38:
1 2b) .
g e dr o e g z i c h o ok u i j
w a s v e r w i j d e rd ,
H e t p e r i p il e r e
v e r t o on d e ll e t p r o x i m al e g e cJ e e l t e e e n
toen d i t
D e b o v e n s t a and e p ro e ven h e b u e n waarsch i j n l i j k g e m a ak t ,
d at
� ro n c h i
in
we ersta n d ,
� ep a al d e
i n d i v i duen
l e u b t e r i c h t i n g een
de
in fig.
39.
el ast i sche
rek k i n g
van
de
g u n s t i g e i n v l o e d k an h e b b e n o p d e
d i e d e w an d k an b i e d e n aan d e t r an sm u r al e d r u k .
i n v i vo IJ e t e k e n i s h e e f t ,
h an g t v o o r a l
d i e i n v i vo op d e u ro n c h u s w an d e n
O f deze
a f v a n d e k r ac h t e n ,
in l en g te r i ch t i n g w e r k e n .
B e l a as
g e e f t V. H A Y E K i n
�
een k r acht o p van 65-400 g r am/ c m . d o c h d i t
o n t iJ r e k e n o n s h i e r o v e r m o m e n t e e l
z i j n b e k ende IJ o e k ( 1 3 8 )
b e g e v e n s.
Wel
u e r u s t o p e e n e v i d e n t e rek e n f o u t .
I n p r i n c i p e m o e t h e t e c h t e r m o g e l i j k z ij n ,
o m d e z e k r ac h t e n
u e nade r i n g te u e rek en e n op b r o n d v an d e l e n 6 t e v e r ande r i n b e n i n
v i v o t e z amen m e t d e m e t i n g v a n d e k r ach t ,
om d e z e l e n g t e to e n e m i n g te v e rk r i j g e n .
op de
l e n g t e s p an n i n g
die
i n v i t r o n o d i g i s,
De i n v l o e d v an d e sp i e r to n u s
is op d e ze w i j z e n i e t
t e a c h t e r h al en ,
d e z e i s v o l g e u s d e o n d e r z o e k i n g e n v an RADFORD c . s .
B ij
p r eparaat
d at
bij
bij
to en e m e n de
dit
bedrag ,
al t h an s
g e tal
van
i n s p e c t i e a l s e en s l ap w an d i g e b u i s ;
me e r o v e r e e n k wam m e t d a t v an h P t m o d e l
factor
s t uk
gering
e n k e l e o r i ë n t e r e n d e p r o e v e n m e t k a l v e r b ro n c h i v o n d e n w i j ,
er bij
trac t i e in
do c h
( 26 8 ) ,
dat
l e n g t e r i c h t i n g m e t e en k r ach t t o t o n g e v e e r 3 5 0
g r am e en l e n g t e t o en em i n g o p t r a d v an g ro o t t e o r d e 40%.
On g e v e e r 7 5%
v a n d e z e l e n g t e t o en em i n g w e r d b e r e i k t m e t e e n t racti e van 1 00 g r am.
P r ep a r a t en
gen ,
raten
b l ek e n
v an
v an
b ro n e b i
i n h e t a l g em e en
g em i d d e l d 7 , 7
b ro n c h u s e n
é én
o n ge v e e r 5 m m ,
v an
v an
de m en s ,
na
o b d u c t i e v e rk r e ­
v e e l m i n d e r rek b a a r.
cm l en g t e ,
Bij
g e i so l e e r d tu s s en
d e o n d e rk w a b s t ak k en
met
w e r d de rek b aar h e i d b e p a a l d ,
e en
7 p r ep a ­
d e hoo f d ­
doorsne de
v an
d o o r de p r ep ar a t e n i n
d e I e n g t e t o e n em i n g v an h e t g e h e l e p r e p a r a a t
e e n s t at i e f \ e r t i c aa l o p t e h an g e n en m e t v e r sch i l l e n d e g e w i ch t en
te b e l a s t e n ,
155
w a ar b i j
en v a n d e c e n t r a l e h e l f t we r d g e m e t e n .
i n s t e k e n v an e en
zi j n w e e r g e g e v e n i n
de
D e z e l a a t s t e w e r d do o r h e t
spel d in het weefse l
fig.
40.
g e m a r k e er d .
D e r e s u l t a t en
E r b l e e k e en s t e r k e v a ri a b i l i t e i t i n
r e k b a a rh e i d v a n h e t IJ r o n c h u s w e e f s e l
à 2 0 % g e m i d d e l d 1 3 , 6%.
t e b e s t a an .
Bij
e en u e ­
l a s t i n g m e t 100 gram w a s d e l en g t e t o e n em i n g van d e o r d e v an g ro o t t e
van
10
aan v an k e l i j k s t e rk t o e ,
Bij
g e r i n g e t r a c t i e n a m d e l en g t e
z o d at b i j e e n t ra c t i e v an 2 0 g r am re ed s �
v an d e ma� i m a l e w a a r g e n o m e n u i t r e k k i n g h a d p l a a t s g e vo n d en .
b ov e n h ad d e n d e c u r v e n e e n m e e r h o r i zo n t a a l v e r l o o p .
20 .. L in "lo
Lengtetoeneming
ven
bronchusprepcrcten
onder Invloed ven een
trcct1e -krocht
20
15
.,L 1n
Ofo
10
pct. 13
0
,
20
15
100gr
10
50
100gr
100gr
0
20
20
10
10
15
15
0
20
15
0
pct24
.o.L in Ofo
50
15
100 gr
pct
5
<>L
1n
•t.
50
100gr
pct 14
0
20
15
<>L in Of.
50
100 gr
�mddeld
10
5
5
50
15
<>l In "/.
5
5
10
5
20
10
10
5
5
0
15
0
pct 24
pct.23
D aar­
De rel atieve
50
100gr
0
50
IOO gr
f i g . q o , L eng t e t o e n e m i n g van bronc hus Pre para t e n o nd e r i n v L oe d van
e en trac t i e kra c h t . V o o r g e g e ve n s b e t re ffende d e he r kom s t van d e
pre para ten z i e ta be L XX VI . D e L enR t e t o enem ing van he t geh e L e prepa­
raa t ( s t i Ppe Ls) en van de c en tra L e he Lft ( kru i s j e s ) z i jn aange g e ven
in pro c e n t e n van de to ta L e L e ng te 1!an he t on be Las te PreParaa t .
l'i7
l e n �tetoen e m i n � van
de
c e n t r a l e h e l f t v an h e t
g e r i n g e r d an d i e v an d e p e r i ph e r e h e l f t ( z i e f i g.
Hoe groot
in v i vo?
Uit
i s n u d e z e l e n g t e t o e n em i n g ,
p reparaat
was
40 ) .
ve r g e l e k e n � i j
d e R ö n t g en o l o g i s c h e g e g e v e n s v an STUTZ
(312)
die
ue­
r e k e n d en w i j d e g em i d d e l d e l e n g t e v an d e h o o f d � ro n c h u s t o t aan d e
m e d i o b as a l e e n l a t e r e b as a l e o n d e rk wab s t uk k e n van 3 e ,
i n d i e p e i n sp i r a t i e - en i n d i e p e e xp i rat i e s tand.
p ro e fp e r s o n e n
resp.
t r ad d aa r b i j
2 1 en 1 3 %.
een m e t de
4 e e n 5 e o rde
Hij
twee gezonde
e en gemi ddel d e l en g t e t o e n e m i n g o p van
D e z e w a a r d e n k o m e n i n g ro o t t e o r d e v r i j
l e n g t e v e r an d e r i n � e n
in
onze
goed over­
po stmo r tal e � r o n ch u s ­
p r e p ar a t e n .
!J i t
maak t
het
wa arsch i j n l i j k ,
dat
ook
in
v i vo
bij
de
o v e r g an g van d i e p e e xp i r a t i e n a ar d i ep e i n s p i r a t i e d e b r o n c h i t o t
h u n m a x i mu m w o r d e n
u itgerekt.
e l ast i s�.; h e k r ach t en v an b . v .
we �en zouden k u n nen vo orkomen ,
aanwij z i n g ,
in
de
zou den
D i t zou e r o p kunnen
kunnen
uoom v e r l op e n ,
v e r h o g en .
Meer
o ok
dan
we l k e i n de l e n g t e r i ch t i n g
in
een
vivo
de
comp re s si edruk
a an w i j z i n g
e x p e r i m e n t e n o p g eï so l e e r d p o stmo r t a al � ro n ch u s we e f s e l
v e r w ac h t e n .
158
dat
h e t � een mag worden � e sch o uwd a l s een
dat de e l a st i sc h e k r ach t en ,
� r o n c h i al e
wij z e n ,
g roo t t e o rd e � 0 à 1 0 0 g r am i n d e l uch t ­
k an
men
uit
echter n i e t
§ 11.
DE If>tVLOED VAN DE COMPRESSIE VAN DE TRA CHEA OP DE STHOMINGS­
WEERS1'AND .
PROEVEN IN V I 1 R O .
D e h i e r b o v e n v e r m e l d e w a a rn e m i n g e n h e b b e n a an g e to o n d ,
e en b e t r e k ke l i j k k l e i n e
t r an s p u l mo n a l e d r u k v o l d o en d e i s ,
d at
om e en
v e r n au w i n g van d e k r aak b e en h o u d e n d e l u chtwe gen te veroo rzaken.
D a ar m e e
is
de v r a a g ,
die
' K u n n e n w i l l ek e u r i g e s p i e r e n e en
wij
ons
in
bet begin
s te l de n :
i n v l o e d u i t o e fe n e n o p d e s t r o ­
m i n g s we e r s t a n d i n d e b r o n c h i a l e � o o m ? ' n o g s l e c h t s z e e r p ar t i e e l
b e an t wo o r d .
v.e rn au w i n g van d e g r o t e r e l uc h t we g e n mo e t o m p hy s i sche
r e d e n e n e en v e rh o g i n g v an d e s t r om i n g s w e e r s t an d v e ro o r z a k e n ,
h e t zou k u nnen z ij n ,
d a t d e k r aak n e e n h o u d e n d e l u c h t w e g e n
g e d i men s i o n e er d z i j n
3 4 9 � d a t d e v e r n a u w i n g g e en
invloed
v a n b e t e k e n i s h e e f t o p d e m e ch an i c a v an d e a d e mh a l i n g .
D e v r aag
b l ij f t dus,
(271,
m aar
zo r u i m
o f d e z e v e r n au w i n g k w a n t i t a c i e f zo v e e l b i j d r a a g t t o t
de s t ro m i n g s w e e r s t a n d ,
v o or h e t o n t s t a an
a l s n o odzak e l i j k i s ,
o m a an d e z e v e r n a u w i n g
of v e re r g e r e n van a s t hm at i sc h e v e r sch i j n s e l e n
e n i g e b e t e k e n i s t e k un n e n t o e k en n e n .
Met
ge t rach t ,
e n k e l e p ro e v e n
met
t r a c h e ap r e p a r a t e n
in
vi tro werd
o m i n d e k w an t i t a t i e v e a sp e c t en v an h e t p ro b l e em e n i g
i n z i c h t t e k r ij gen .
I n d e z e p a r a g r a a f w o r d e n n u a c h t e r e en v o l ge n s � e s c h r e v en :
L
O r i ê n t e r e n d o n d e r zo e k n a a r e n k e l e m e c h an i s c h e e i g e n s c h ap p e n
v a n d e t r ac h e a ,
b.
v an o m t r e k ,
c.
w e l k e v e r b an d h o u d e n
B e r e k e n i n g v an
d e c o mp r e s s i b i l i t e i t .
gro n d van d e m e t i n g
o p pe r v l ak e n • c omp re s s i b i l i t e i t ' v an d e t r a c h e a .
D i r e c t e m e t i n g v an
t r a c h e ap r e p a r a t e n
a.
met
d e s t ro m i n g s w e e r s t a n d o p
de
s t ro m i n g s w e e r s t a n d
in
g e c o m p r i m e er d e
i n vitro.
OR I ËN TEREND ONDERZOEK N A A R ENKELE MECHANI SCHE
VAN DE TRA CHEA ,
EI GENSCHAPPEN
WELKE VERBAND HOUDEN ME T DE CO!t!PRESSIB IL ITE I T.
Enk e l e a l ge m en e op m e r k i n gen mo g en v o o r a f g a an :
Zoal s in de
an a t o m i s c h e i n l e i d i n g w e r d b e s c h r e v en ,
is d e
t r ach e a o p ge b o u w d u i t e en k r a ak b e en h o u dende wand van h o e fi j z e rvorm,
w e l k e v e e r k r ac h t i g
wo r d t a f g e s l o t e n .
geb rach t ,
z al
deze
m e m b r an e u z e d e e l
enkel e
gebeel de,
v an
al l e
z i j d en
b e g in t daarbij
t o e s t an d e n ,
k r ach t e n
i s e n n aa r ach t e r e n d o o r de m e m b r an e u z e w an d
I nd i e n r o n d o m d e t r a c h e a e en o v e r druk wor d t aan ­
die
sche mat i sch
in
zien
daar bij
f iguur 41
v e r e en v o u d i g d e m o d e l
op
de
wand
inwerken.
i n h e t l um e n u i t t e b o ch t en .
k u n n en
vo ordo e n ,
w e e r ge ge v e n .
i s aan g e n o m e n ,
zi j n
t r ach e a m e t e e n
de
I n het h i er af­
d a t de kr aakben i g e
w an d a l th an s a an v an k e l i j k e e n cy l i n d e r v o r m h e e f t e n h o u d t .
d e l in k e r z i j d e i s e en
H et
Voor
rel a t i e t smal le
en
A an
a an d e
1 :) 9
rech t e r zij de
k r ach t ,
met
een
r e l a t i e f b r e d e m e m b r aan
d i e d e m em b ran e u z e w a n d u i to e fen t o p d e
we e r g e g e v en .
De
k ra ak b e n i g e wan d ,
i s aan g e d u i d a l s K .
A a n v a n k e l i j k wo r d t d e m e m b r aan d o o r e e n g e l e i d e l i j k
n e men de d r u k s l e c11 t s w e i n i g d o o r g e u o g en .
on tbondene in
f r o n t a l e r i cht i n g K ' ,
e i n d en n a ar e l k aar to e b r e n g t .
Bij
w e l k e d e b e i d e k r aak b e e n u i t ­
vo o r t sch r i j d en d e i n b o ch t i n g zal
d e vorm v an e e n h a l v e cy l i n d e r wo r d en b er e i k t .
K ' g e e n f r o n t a l e compon en t m e e r .
f ro n t al e c o m p o n e n t
Bij
to e ­
D e k r ach t K h e e f t d an e e n
Op d i t m o m en t h e e f t
v e r d e r gaan d e i n b o c h t i n g i s d e
K ' n a ar b u i t e n g e r i ch t .
I n h e t m i d d en v a n f i g .
4 1 z i j n d e z e k r ac h t en n ad e r g e an al y s e e rd .
D e k r a c h t i n d e m em b r aan K = p . r .
K
p
waar i n :
c o mp r i m e r e n d e d r u k i n c m H 20
s t r a a l v a n d e c y l i n d e rv o r m i g e m em b r an e u z e w an d .
k r ac h t i n g r a m p e r c m m e m u r aa n
=
r =
verder i s
K' :
0
p , r . co sa..
A
K:pr
IE-----+ K�pAB
F i g . 4 1 . S c h e m a van de vormve rand e rin�en van e e n trac h e a m e t e e�
re �a t i e f sma � � e ( � in ks ) en een re L a t i ef bred e mem braneuze wand
( re c h ts ) ond e r i n v �oed van e en comprimere nde u i twendige dru k .
160
cos � = 0 ,
H e e ft d e m e m b r aa n d e v o rm v an e e n h al v e cy l i n d e r ,
cy l i n d e r gaat b e s c h r i j v en ,
p, r
d an i s
I nd i en d e m em b r aan g e l e i d e l i j k meer dan d e h el ft van een
wo rdt � s t ee d s g r o t e r e n K' n a d e r t t o t
i n h et g e v al ,
d a t d e b e i d e k raak b e en u i t e i n d e n aan e en l i g ge n .
T e g en o v e r d e ze v e r w i j d e n d e f r o n t a l e compo n e n t K ' s t a a t d e
c o m p r i m e r e n d e u i t w e n d i g e i n v l o e d v an d e u i tw en d i g e d r uk o p d E
k r aa k l.J en i g e w an d K
•
•
=
a l g e m e en gro t e r d an K ' ,
p , AB .
D e z e comp r im e r e n d e k r ach t i s i n h e t
omdat AB g r o t e r i s dan r . c o s � .
B i j voort­
ga an d e comp r e s si e w o r den e c h t e r de k raak b e en s p an g e n v e rv o r m d ,
die
d o or h un e l a s t i c i t e i t n aar v e r wi j d i n g s t r e v e n .
H e t ev e n w i ch t van d e k r ach t en i n f r o n t a l e r i c h t i n g wo r d t
d u s g e g e v e n d o or :
K' •
..
K'
+
K
e l as t .
,
waarin K
el ast .
de
v e e r k r ac h t i ge v e r w i j d i n g v an het k raak b e en aan d u i d t . D e z e K
e l as t .
s t i j gt met to enemen d e c omp res s i e . B i j wel k e graad v an comp r e ss i e i n
f ron t al e r i c h t i ng d i t even w i c h t t o t s tand k o m t , han gt vooral ook a f
van d e b re ed t e v a n d e membr aan.
i s o f z e e r rekb aar ,
k r ac h t K'
p . r.
=
Bij
I n d i e n d e mem b r aan r e l a t i e f l.J r e ed
dan wo r d t r g r o o t en d u s wo r d t de v e r w i j dende
c o s � e ven e en s g ro o t .
v e r d e r v o o r t g a a n d e c omp r e s s i e b l i j k e n d e k r aak b e en ­
sp an gen s t e rk
asymm et ri sch t e wo rden v e r v o rm d ,
w a ar b i j m e n ,
mede
afh an k e l i j k v a n d e l.J r e e d te e n rekbaarhe i d v a n d e m emb ran euze w an d ,
v o rmen m a g v e rwach t e n a l s in f i g.
4 1 o n d e r aan .
D e vo r m v e r an d e r i n g v a n d e t r ac h e a on d e r e en u i t we n d i g e
o v e r d ru k i s d u s a fh an k e l i j k van de a f m e t i n g en en d e e l as t i s c h e
e i g en s ch ap pe n v an de m e mb ran e u ze w an d en d i e v an d e k r aak ben i g e
wan d .
D e e l a s t i s c h e e i g e n s c h appen v an d e m emb ran euze w a n d w e r d en
a f z o n d er l i j k b e s t u d e er d ;
a f z on d e r l i j k o n de r zo c h t ,
d i e van de k raakb e n i g e w an d we rden n i e t
m aa r de
i n v l o e d h i e r v an k o m t t o t u i t ­
d r uk k i n g i n d e r e s u l t at e n v an p roeven ,
geh e e l werd gecomp r i me e r d
(§
w a ar b ij d e t r ac h e a i n z i j n
1 1 b en 1 1 c ) .
BEPI L I N G VAN DE REKBAARHEI D VAN DE TRACHEAMEMBRAAN IN V I TRO .
METHODE :
D e m e t in g en w e r d e n v e r r i ch t b ij
t rach e a p r e p ar a t e n ,
wel k e
b ij obduc t ie waren ve r k r egen. E en r i n g t e r b r e e d t e v an 1-2 c m werd
u i t h e t m i d den d e e l v a n d e t r a c h e a g e k n i p t.
Ve rvo l gen s
werd
de
k raak b en i ge wand v an d e z e ring i n d e l en g t er ic h t i n g van de tr ache a
d o o r g e kn i p t .
vorm:
D a a r d o o r was een prep araat o n t s taan van rech tho ek i ge
in h e t � i d den d e p ar i es membranaceus en aan weersz i j d en h i er ­
v a n e en r e ch t ho e k i g s t u k v an d e k r a ak b en i g e w a n d .
E e n v a n d e ze
b e i de l aat s të stukken w e r d i n een s t at i e f m e t k l em s ch r o e f zo d an i g
vast gekl emd,
dat h e t gehe l e p r e p ar aat i n z i j n l e n g t e r i c h t i n g v e r t i -
161
KLEM
MEM BRA A N_
11
F'i ; .
lJJi . Schema van de be1>a l inR
van de re kbaar h e i d van de tra­
cheam em braan in vi tro .
caal n a ar u en e d en h i n g ( fi g.
42).
Op de b e i d e g r e n zen van d e p a r l e s
m e m i.J r an a c e u s e n d e k raakb e n i g e w an d w e r d e en s p e l d d o o r h e t w e e f s e l
g e stok e n , om d e b r e e d t e v a n d e m e m u r aan u e t e r t e k un n en b eo o r d e l e n .
Ov e r d e o n de r s t e sp e l d w e r d e e n h aakj e do or h e t w e e f s e l g e st o k e n ,
w a ar a an e en s c h a a l tj e u i t d u n k a r t o n k o n wo r d e n o p g e h a n g e n ,
m e t g e wich ten k o n wo rden I.J e l a s t .
dat
D e i n v l o ed van t r ac t i e d o or m i d d e l
v a n d e z e g e wich t en op d e I.J r e e d t e v an d e memuraan w e r d b e p aa l d .
RESULTATEN :
Deze
zij n
s a me n g e v a t
in
fig.
43 ,
w a a r i n v o or e en
7 - t al
t r ach e ap r ep a r a ten i s w e e r g e g e v e n h e t v e r b a n d t u s s e n d e p e rc e n t u e l e
t o e n e m i n b v a n d e b r e ed t e v an d e t r a c h e am e m b r aan o n d e r i n v l o e d v a n
versch i l l ende
r e k k r ac h t e n
in
g r a m m e n p e r cm m e m b r a an l e n g t e .
h i er b l e ek e en s t e rk e v ar i ab i l i t e i t t e t.. e s t a an .
v ar i e e r d e v an o n g e v e e r 1 5 t o t 40%.
b i j z o n d e r b e l an g ,
l e ed.
D e c u r v e v an p at i ë n t 2 1
i s v an
o m d a t d e z e p at i ë n t i n s t a t u s a s t hm a t i c u s o v e r ­
D e z e m e m b r aan b l e ek g o e d r e k b aa r t e z i j n .
H e t g e r i n g e a an t a l
l i s at i e s t o e ,
v a t te u :
l
v a n d e o r ee d t e .
gen e ra­
i s a l t h an s
po stmo r t aal
r e l at i e f
s l ap .
Een
1 0 g ram/ cm v e r o o rzaak t a l e e n aan z i e n l i j k e t o en e m i n g
E e n k ra c h t v an 5 0 g r am/ cm v e r o o r z a ak t e e n r e k k i n g
van g e m i d d e l o 2 7 % ,
re k baarh e i d ,
m e t i n g e n s t aa t u i t e r a a r d g e e n
m a a r m e n k an d e v e rk r e g en u i tkoms t en al s v o l g t s am en ­
D e m e m u r a an
k r ach t van 5
162
Ook
D e b r e e d t e to en em i n g
h e t ge en e en g r o o t g e d e e l t e i s v an d e m a x i m a l e
w e l k e w e r d g e m e t en
( g e m i d d e l d 28%) .
40
breedtetoenemtng
tracheamembraan 1n •J.
�------ pot26
JO
20
------- pot 30
1/llir-l'-----pot31
10
0
25
75
50
100
tractiekracht
1n gr
125
Fi g . qJ . Bre e d te to enem ing van de trachea­
m e m braan onder i n v l oe d van e en tra c t i e ­
kra c h t in fron ta l e r i c h t ing . Yoor g e � e ­
vens be t re fje nde de her kom s t van de Pre­
Para ten zie ta be l XX YI .
Mag men n u i n v i v o t an g en t i al e k r ac h t e n in de m e m b r aan v e r ­
wacn t e n ,
die
m ax i m al e
r e k b a a r h e i d t e b e r e i k en ?
groot
geno eg z i j n ,
o m e e n h o o g p e r c en t a g e v an d e
e l a s t i scn g ed r a g v a n d e m e m b r aan
i s m e t dat v an d e p r ep a r a te n ,
dan
i s d at
I n d i e n men
aann e e m t ,
dat het
i n v i v o en i gs z i n s v e r g e l i j k b a ar
d i e i n d i t o n d e r zo e k w e r d en g e b ru i k t ,
i nde rdaad h e t geval ,
z o a l s e e n e en v o u d i g e
b e r e k en i n g
l e er t .
D e k r ac h t K
( in
g r ammen ) ,
welke
in
t an g e n t i a l e r i ch t i n g
o n d e r i n v l o e d v a n e en i n wen d i ge o v e r d r u k v a n p cm H 2o wo r d t ge g e v e n
do o r : K = p . r . F i g . 4 4 g e e f t e en o v e r z i c h t v an d e w a a r d e n , w e l k e
w e r k t i n e e n d u n n e cy l i n d e r man t e l v an 1 c m o r e e d m e t e en s t raal
d e t an g e n t i a l e s p a n n i n g ( i n g r / c m )
bij
v o l g e n s d ez e
fo rmu l e
r,
a an n e em t
v e r s c h i l l e n d e d r uk e n v e r s ch i l l en d e k r o mm i n g v an d e m e m b r aan.
1 63
f i g . q q , Tang en t i a l e
krach t ( i n gr/ cm) in
de m em braneuze wand
van de tra chea onder
i n v l o ed van een ui t­
we nd i g e o verdruk ( in
cm H
b ij versch i l­
l ende kromming van
de m em braneuze knnd ,
ind i e n deze dun en
n i e t e las t i s ch i s en
20J ,
een breed t e heeft van
1 7 mm .
50
� cy l i n de r
Zo
zal
b. v .
bereikt,
fig.
100
b ij
een
200
d r u k v an
r e e d s e en
h e t g e en
43) ,
150
250 gr/cm
46
t an g e n t i a l e
cm H 0 en
e en i n bo ch ti n g to t
2
s p a n n i n g v an 5 0 g r / c m wo r d e n
i n v i t r o e e n l e n g t e t o e n e m i n g g e e f t v a n 2 7% ( z i e
waar m e e d e m a x i m al e r e k b aa r h e i d i n d e m e e s t e p r ep a r a t en
d i ch t b e n a d e r d i s .
b. BEREKENING VAN DE STROMINGSWEERSTAND OP GROND VAN DE METING
VAN OMTREK,
OPPER VLA K EN
'
COMPRESS IB IL I TE I T ' VAN DE TRA CHEA
IN V I TR O .
METHOD E :
V o or
d e z e b e re k e n i n g w a s h e t n o o d z ak e l i j k ,
t e k u n n en b e ­
s c h i k ke n o v e r g e g e v e n s o v e r d e o p p e r v l ak t e en v o rm v an h e t l um e n
v an d e
globale
t r a c h e a v ó ó r e n t i j d e n s d e comp re s s i e .
indruk
t r a c h e a e e en
daarbi j
te
v e r k r i j g e n p re p a r e e r d e n w i j
r i n·g u i t ,
Om
e en
1 1 - t al
b e s t a an d e u i t e e n k r a ak b e en s p a n g m e t h e t
b e h o r e n d e d e e l van d e p a r i e s m emb r a n a c e u s .
d e d o n k e r e k am e r o p
h i e r o v e r e en
bij
D eze w e r d
in
f o t o g r a f i s ch p a p i e r g e l e g d e n k o r t b e l i c h t ,
w a a r d o o r e en s ch ad u w be e l d op n at u u r l i j k e g ro o t t e w e r d v e r k r e g e n .
Op d e z e foto' s k o n h e t op p e rv l ak van h e t l um e n g e mak k e l ij k p l an i m e ­
t r i s c h w o r d e n b e p a al d ,
e v e n al s d e l en g t e n v a n d e m e m b r an e u z e e n
k r a ak b e n i g e w an d g e d e el t en .
1 64
D i t p r e p a r a at m a ak t e h e t t e v e n s mo g e l i j k , o m e en g l o b al e
i n dr u k te v e r kr i j g e n o v e r d e comp re ss i b i l i t e i t v an de t ra ch e a. D i t
g e b eu rde d o o r d e u i t e i n den v an d e k raak b e e n r i n gen d o o r m i d d e l v an
een c h i r u r g i sch p i n c e t n aa r e l k an d e r t o e t e d r u k k en t o t z i j
raak t en .
el kaar
T e g el i j k e rt ij d w e r d d e m e m b r an eu z e w a n d m e t e � n g l a z e n
s t a a f j e n aar b i n n e n g ed r u k t .
Ook
i n d ez e t o e s t a n d w e r d v an h e t
p re p a r a at e en c o n t a c t o p n a m e o p f o t o g r a f i sch p ap i e r g e m a al•. t.
Ook
in d e z e t o e s t an d w e r d h e t o p pe r v l ak v an h e t
Het
b l e ek ,
d a t o p d e z e wij z e v r i j
l um en b e p a al d.
g o e d rep r o duc e e r b a r e b e e l d e n o n t ­
stonden.
Op g r o nd v an d e z e m e t i n g e n k o n e en s c h a t t i n g worden g e m a ak t n a ar
de v e rm e er d e r in g v an d e s tr o m i n g sw e e r s t a n d i n de t r ach e a ,
we l k e
h e t g e vo l g z o u z i j n v an e en d e r g el i j k e c o mp r e s s i e.
RESULTATEN:
De r e su l t at e n v an me t i n gen aan 1 1 p re p a r at en v an m e n s e l i j k e
tracheae,
v e r k r egen b i j o bd uc t i e zij n s amen geb r ac h t i n t ab e l XXX I .
E r i s e e n b e l an gr i j k e i n t er i n d i v i du e l e vari a t i e ,
zowe l wat
u e t r e f t de v o rm a l s wat b e t r e f t de gro o t t e v an h e t o p p e r v l ak en
de
' comp res s i b i l it e i t ' .
g ro o t g e s l ach t s ve r s ch i l .
de k ra a kb en i g e w an d ,
D e z e v a r i ab i l i t e i t b e r u s t ten d e l e op e en
Z o w e l d e l en g t e van d e m em b r a an al s v an
a l s h e t op p e rv l ak v an h e t l um en z ij n b ij
m an g r o t e r d a n b i j d e v rouw.
de
I n d e W i l coxen t o e t s b l eken d ez e v e r­
s ch i l l en s i gn i f i c an t : p = r e sp . 0 . 0 0 1 7 ,
0 . 0 0 4 en 0 , 0 09 bij t w e e ­
z i j d i g e o v e r s c h r i j d i n g sk an s . H e t g e m i d de l d e o p p e r v l a k v an h e t
2
2
t r acheal umen b i j de man was 3 , 1 cm , d at van de vrouw 1 , 7 cm •
D e z e p re p a r a t e n w a r e n g ro t e n d e el s a f k o m s t i g v an p e r so n e n
ui t d e h o g e r e l e ef t ij d s k l as se n .
Mog e l i j k z i j n b ij j o n g e r e i n d i v i ­
du en d e g e s l ach t s v e r s ch i l l en n i e t z o du i d e l ij k .
D e l en g t e v an d e m emb r an e u z e wand v a r i e e r d e v an 2 9 t o t 59%
van d i e v an de k r a a k b e n i g e w an d ,
dat i s van 2 2 t o t 3 7% v an d e
g e he l e b i n nenom t r ek . D e var i ab i l i te i t v an de vorm v an d e t rach e a ­
doo rsnede k o m t d u id e l i j k u i t in de reprodu cti e v an e en r e ek s s ch a­
d u w b e e l den v an t rach ear in g en i n f i g .
45.
D e m e mb r a n e u z e wand w a s
b i j v r o uw en g e m i d d e l d ook r e l a t i e f i e t s k o r t e r ,
doch d i t v e r s ch i l
t . o . z. v a n mannen w a s n i e t s i g n i f i c an t .
1 G5
Pat . No.
35
33
17
26
37
39
fi g . 4 5 , Schaduwbe e lden van trachearingen op
ware groo t te , S te r ke vari a b i l i te i t in de vorm ,
�e l ke o . a . samenhang t m e t de re l a t i e ve groo t te
van de mem braneuze en kraakbenige gede e l te n van
de �and .
1 66
TABEL XXXI .
B r e e d t e van d e m em bran euz e wan d, binn enom t re)t van de
k raak ben i ge wan d,
!. e t opp e rvl ak van h e t l u m en en d e
' comp ressi bi l i te i t ' van de t rach e a.
A
B
oppervl ak l umen
c
pat i ë n t membraan - b in n enomtrek
a ' comp r e s s i e '
opperv
l
ak
n
� x 1 00 %
2 cm 2
b re e d t e cm k raak beenwand B
No.
1 urnen cm
% van C
32
26
27
33
34
gemi d:
35
36
37
21
38
17
g em i d :
To taal :
g em i d:
1, 3
1,5
1,5
1, 2
1, 2
1, 3
1,3
1,9
2,3
2, 4
2, 7
1, 9
2, 2
p:0 . 00 1 7
1, 7
3, 4
3, 0
3, 2
3,6
4, 2
3, 5
4, 5
4, 5
4, 4
4, 5
4, 6
5, 1
4, 6
p : 0 . 004
4, 1
V rouwen :
3 8%
50%
4 7%
3 3%
29%
39%
Mannen
29%
4 2%
5 2%
5 3%
5 9%
3 7%
4 5%
1,5
1, 5
1, 6
1, 7
2, 2
0 , 48
0 , 04
0 , 40
0, 56
0, 9 2
2, 2
3,0
3 ,0
3,0
3,5
3, 7
0, 76
35%
n i e t bepaal d
0 , 64
21%
0, 08
3%
0 , 76
22%
0, 96
26%
1, 7
3, 1
0 , 48
2,4
27 %
I
0 , 64
0. 3 3 (P �. 43 p :O , 009 p : O , 09
4 3%
3 2%
�%
25%
3 3%
4 2%
j o , 56
21%
p=l
24%
I n t a b e l XXXI z i j n t evens d� o p p e rv l ak t en v an de l um i n a n a
' co mp r e s s i e ' we e r g e gev en. H e t bl i j k t , d a t o ok h i e r e e n s t e r k e i n ­
t e r i n d i v i due l e v ar i a t i e aanwez i g i s.
I n d e ' comp r e s s i b i l i t e i t '
waren de ge s l acll t sv e r sch i l l en , in d e z e r e ek s al t h a n s , v e e l m i n d e r
d u i d e l i j k . H e t o p p e rv l ak v an h e t l um e n w e r d d o o r ' c o m p r e s s i e '
ge redu ceerd to t waarden , di e ui t e enl i ep en van 4 2 to t 3%, gemi ddel d
2 4% , van h e t e n g e c omp r i m e erde l um e n . B i j somm i g e p r ep a raten w e r d
het
l u men
dus
s l e c h t s b e t r e k k e l i j k w e 1 n 1 g v e rn au w d ,
bij
and e r e n v r i j we l g e h e e l a f g e s l o t e n . Zo e k t m e n n a a r e en v e rk l ar i n g
voo r d e z e var i at i e in ' co mp re s s i b il i t e i t ' , dan b l ij k t , dat e en d e e l
d a a r van b e r u s t o p e e n v o rm f ac t o r , n l . o p d e v e r h ou d i n � v an d e
a fm e t i n g van d e m em b r aan , en d e k ra ak ben i g e w an d . M en k an g e m ak ­
k el i j k i n z i en , d a t h o e g ro t P r d e z e v e rh o u d i n g i s, m . a . w. h o e
me er de t ra ch e a do o r sn ed e ge l ij k t op e en handboog e n ho e m i nd e r o p
167
e e n ho e f ij z e r , h o e k l e i n e r h e t p e r c en t ag e van h e t l u m e n i s , d a t
n a ' c omp re s s i e ' o v e r u l i j f t . D e z e v e ro n de r s t e l l i n g wo r d t g e s t e un d
d o o r e en b e r e k e n i n g v an d e co r r e l a t i e - co ë f f i c i ë n t v o o r d e re sul ­
-0 . 7 7 ( p
o . 0 2 1 ) . S o m m i g e t r acheae
t a t e n v an b e i d e m e t i n ge n : r
z i j n dus mo e i l i j k co mp r im e e r o a ar , o m d a t zij een r e l a t i e f k o r t e
m e m o r an e uz e w an d h e u b e n .
B l i j k e n s h e t fe i t , d a t d e co r re l at i e - co ë f f i c i ën t t o ch n o g
aan z i e n l i j k v a n 1 v e r s ch i l t , z i j n e r e c h t e r n o g an d e r e f a c t o ren
i n het sp el . Eên d a�r van i s waarscn i j n l i j k d e r ek b aarh e i d v a n d e
=
=
m em b raan, di e hi e rbo v en werd geanalys e e rd . D e betek en i s van deze fac­
to r wo r d t o . a. g eï l l u s t ree rd doo r de m e tin gen in tabel X XXI van d e
t rach e ap rP.p a raten , a fk o m s ti g van p at. 26 en 27 . B i j o veri gen s v ri j wel
g e l i j k e m at e n v an d e b re ed t e v an d e m e mb raan e n d e o m t r e k v an de
k r aak b e n i ge wan d u l e ek d e t r acn e a v an p a t i ë n t e � 6 c o m p r i m e e r b a a r
t o t 3 % en d i e van p a t i ë n te 2 7 t o t s l ech t s 25%. D e merno raan van d i t
l aatste p rep araat b l e ek n u teven s h e t m i n s t rekb aar ( v g l . f i g. 4 3 ) .
V e rme l d i n g verd i en t n o g, dat Pat. 2 1 in s tatus asthmat i cus over l e ed.
Voo rdat d e strom i n gswe er s t an d sb e re k e n i n gen wo r den b e sp rok en,
d i e o p deze me t i n g en z i j n g e b a s e e r d , mo ge er n o gm a al s a a n w o r d e n
h e r i n ne r d , d at d e v erhoud i n gen , z o al s d i e z i ch o i j d e z e e envoudi g e
o r i ën t e re n d e p roeven i n v i t ro vo o rd e d e n , h o o g s t e n s e e n b en a d e r i n &
k u n nen z i j n v an d e g e b e u r t en i s s e n i n v i v o . D e b i j s e c t i e t e r b e ­
s chi k k i n g gek o m en p rep araten z i j n i n h e t a l g em e en a f k o m s t i g v an
o ud e r e m e n s e n . D e z e s e l ec t i e f ac t o r k an d e u i t ko ms t e n s t e r k h e bben
u el n v l o e d . V e r d e r m a g m e n o o k a a n z i en l i j k e v e r an de ri n g e n in de
tonus v an h e t w e e f s e l v e r w ach t e n , vo o r a l in d i e v a n d e m u s c u l u s
t r an s v e rs u s t r ac h eae , h e t g e en d e e l a s t i s c h e e i g e n s c h ap p e n v an d e
m em b r an e uze t ra c h e a wan d p o s t mortem z a l b elnv l oe d e n .
Toch i s de u e re k e n i n g van de s trom in gswe e r s t an d i n d e
t r ach e a i n d e ' n o r m a l e ' e n i n d e ' g e c o mp r i m e er d e ' t o e s t an d v an
Le l an g , omdat d e ze al t h ans een i ndruk v an de gro o t teo rde k an g even,
t e r w i j l o p d i t punt e x ac t e g e ge v en s in de l i t e r a t uu r o n t b re k e n .
B o ve n d i en i s d e an atom i s c h e vari ab i l i t e i t z o g ro o t , d a t e v e n tue l e
fo u ten i n d e m e t ho d i ek van d ez e b e p a l i n g i n v i t ro r e l a t i e f g e r i n g
zouden k un n en u l ij k e n t e z i j n i n v e r g e l i j k i n g m e t d e gro t e i n v l o e d
van d e z e v ur i au i l i t e i t .
B E R �KEN I N G
V AN D E STROM I NGSWE ERSTAND.
D e r e s u l t a t e n v an d e z e b e re k e n i n g op g ro n d van d e a n a t o ­
m i s c h e g e gev e n s u i t t a u e l X X X I z i j n we e r g e g e v e n i n tabel XXXI I .
11J3
TABEL X XX I I
S t rom i n gswe e rs t an d en in een 10 - cm l an g t rach eap rep araat
bij v e rsch i l l en de s t roomsn el h eden eP bij v ers ch i l l en de
' comp ressi e '- to e s tan den .
' )
Opp ervl ak l u m en
in cm 2
No rmal e t rach ea
( ge m i d del d )
st roomsne l h e i d i n 1 / sec
0, 5
1, 0
2, 0
3,0
4,0
5,0
' G e comp r i we e r de ' t rach e a
( gem id del d )
s troomsne l h e i d in 1 / se c
0,5
1,0
2, 0
3,0
4,0
5, 0
S t romin gswe e rs tan d
i n cm H 0/ l / s e c
2
2, 4
•
0, 011
0 , 0 :.! 3
0 , 046
0 , 069
0, 092
0. 12
•
•
0 , 56
1, 4
4, 7
9, 4
14
19
23
W e in i g ' co mp r i1ne eruare '
t rach ea s amen gedruk t ( p at. 1 7 )
stroomsn e l h e i d i n 1 / se c
0, 5
1,0
2, 0
3, 0
4,0
5, 0
0 , 96
0 , 43
1, 2
•
2, 4
3, 5
4, 7
5, 9
•
:::; t e rk ' comp rime erbare '
t rach e a s amengedruk t ( pat . 2 6 )
S troomsn e l h e i d in 1 / s e c
0, 5
0 , 04
•
'I
De
wa a r d e n I n d e z e
reken i n g
ming,
z oa l s
b u l e n te
he l d
der
door
houdend
1�
s t r ooo l n g
van
werd
van
een
mat
de
trachea
In
word
l am i n a i r
de
d oo r s n e d e
van
reke n 1 ng
§
51.
uit
In
vo o r
an
het
u i tgegaan
co r re c t i e
u i t s t r om i n g
lzle
g e l den
a f ge l e i d
g e b ru i kmak i n g
c o r re c t i e
van
we r d
tabel
de
het
g e ta l
REYNOLDS,
het
voor
van
eon
geschatte
voo r
de
de
van
boven ste
s t ro ­
de
tu r­
o p p e r v l a k t e ruw­
o rg a a n .
van
Tevens
e x t rawe e r s ta n d en
v e r n a uw d e
moo H g ,
de
Vo o r
Inv loed
d i amete r.
916
760
•
en
o n ge comp r f •e e r d e
hydraul i sche
n i et
37°C
ka r a k t e r
aangeb racht
gebracht
v an
t u r bu l en t
van
van
l uc h t
de
Ve r­
vo rm
werd
t en
gedee l te
e en
g e vo l g e
van
de
169
U i t t a � e l XXX I I b l i j k t al l e r e er s t , hoe b i j zon d e r g e r i n g d e
� e r e k en d e s t ro m i n g s w e e r s t a n d van d e n i e t - g ec o m p r i m e e rd e t r a c h e a
i n r u s t i s . D e z e b e d r a a g t s l e c h t s 0 , 0 1 1 cm H 20 / l / s ec b i j ru sti g e
ad e mh a l i n g e n tu rbu l en t e s t r o om . D e n o rm a l e t r a c h e a l e v e r t d u s
waarsch i j n l i j k s l ec h t s e e n t e v e rwaar l o z en gede e l t e van d e to t al e
s t ro m i n g s we e r s t an d v an d e l u c h t w e g e n , d i e o n g e v e e r 1 , 0 à 1 5 cm
H 0/ l / s e c b e d ra ag t ( z i e
5).
2
B i j d e ' g e c o m p r i m e er d e ' t r ac h e a wo r d t h e t b e el d and e r s .
G a a t m e n u i t v an d e g e m i d de l d e w a ar d e n v a n d e g e c o mp r i m e e r d e
t r ac h e a i n t a b e l XXX I , dan v i n d t men tJ i j 1 age s t roomsn el h e d en een
wel i s waar s t e r k v e rh o o g d e , maa r no g s t e ed s m a t i g e s t r o m i n g s ­
we erst and b . v . � ij e en s t rooms n e l h e i d van 0 , 5 1 / se c e en we e rs t and
v an 1 , 4 cm H 2 0; l, sec. B i j h o g e r e s t room s n e l h e d e n da ar en t e g e n
s t i j g t de we e r s t an d z e e r aanz i en l ij k . B ij e e n s t ro o m sn e l h e i d v an
3 1 / sec v i n d t men e en s t ro m i n �; swee r s t and v an 1 4 cm H 0/ l / s e c . H e t
2
o e rekende drukve rval o v e r 1 0 c m gecomprime erde t rach e a i s d an 4 2 c m
H 2o .
D e i n v l o e d v an de anatom i sch - m e c h an i sche e i genschappe n van
de t r ach e a o p d e o e r e k e nd e w e e r s tand i s z e er gro o t , z o a l s IJ l i j k t
u i t d e v e r g e l ij k i n g v an d e r e s ul t a t e n v an d e z e � e r e k e n i n g, u i t ­
gevo e r d v o o r d e m e e s t ' c o mp r i m e e r b a re ' e n d e m i n s t ' co mp r i m e e r ­
b a r e ' t ra ch e a r i n ge n u i t t a b e l XXX I . T e r wi j l d e compre s s i e v an d e
we i n i g ' c omp r i m e e r � a r e ' t rach e a k wan t i t a t i e f e e n r e l at i e f g e r i nge
be teken i s h e eft voor d e totale s t rom i n gs we er s t and v an d e l uchtwe gen
s t ij g t b i j an d e r e p re p ar a t e n de we e r s t an d t o t z e e r h o ge w aard e n ,
z e l fs z o d an i g , d a t v o o r h e t l.J e r e i k e n v an p hy s i o l o g i s c h e s t ro om ­
§
,
sn e l h eden een d ruk ve rval n o di g zou zij n ,
dat in vi vo n i e t berei k t
k an wo rden .
C o n c l u d e r e n d k an m e n d u s z e g ge n , d a t d e p ro e v e n e n !J e ­
reken i n gen me t trachear ingen i n v i t ro waarsch ij n l i j k h ebben gemaak t ,
d a t de no rmal e s t ro m i n g s w e e r s t an d v a n d e t rach e a zo l aa g i s , d a t
i n h e t a l g e m e e n d e trache a aan z i en l i j k m o e t worden v e r n auwd, voor­
dat d e inv l o ed van de v e r n au w i n g b ij l age s t roomsn e l h eden m e rklJaar
wordt. D i t b ev e s t i g t t e z amen m e t d e Rön t geno l o g i sche waarn em i n g e n
7 d e m e n i n g ( 2 7 1 , 3 4 9 ) , d a t d e t ra c h e a a l th ans v o o r l a g e
uit
s t roomsn e l he d e n z e er r u i m g e d i m e n s i o n e e r d i s .
To ch z a l e e n comp r e s s i e v an de t rach ea, d i e h e t l umen, zoal s
in deze p ro ev en , comp r i m e e rt van 2 , 4 tot 0 , 5 6 cm 2 , d u s t o t ongev e er
25 % b i j h o gere s t ro omsn e l h e den i n d erdaad ook k wan t i t a t i e f een n i et
t e ve rwaarl o z e n b i j d r age l ev e ren aan d e t o t al e s tr o m i n g s w e e r s t and
van de l u c h t w e gen. B ij enk e l e an atom i s ch - m echan i s c h e var i an t en in
d e b o u w v an de t ra c h e a l i j k t d e ' co mp r e s s i b i l i te i t ' z o h o o g , d a t
men m a g ve rwach t en , d a t de s t ro m i n g s w e e r s t an d b i j comp re s s i e z ee r
ho ge w aarden k an b e r e i k e n .
§
1 70
D e u e r e k e n d e s t r o m i n g s we e r s t an d i n d e t r ac h e a i n v i t r o i s
i n h e t a l g e m e e n h o g e r d an d i e , w e l k e w i j b e reken d e n o p grond v an
Rön tg e no l o g i s c h e m e t i n g en . V e r s ch i l l e n d e f ac t o re n k un ne n daa r t o e
heb ben s am e n g e we rk t , o . a. e e n p o stmo r t a l e v e rs l ap p i n g v a n de mem­
b r an e u z e w an d , h e t o n t b r e k e n van de i n v l o e d v an d e w and van d e
o e so p h a g u s e n van an d e r e m e d i a s t i n a l e s t ru c tu r e n , h e t o n tb re k en
v an e en v e rh o o gd e druk i n h e t lumen v an d e trach e a en even tue e l ook
een h o g e r e c o mp r i m er en d e k rach t dan b i j d e proe fper son en in v i v o .
In
5 w e rd r e e d s g e we z en o p d e v e l e o n z ek e r e f a c t o r e n i n
e e n d e r g e l ij k e t h e o re t i sch e b e re ken i n g. D aarom we rd o ok ge t rach t ,
d e i n v l o ed v an d e c o mp r e s s i e v an d e t r a ch e a o p d e s t ro m i n g s w e e r­
s tand in v i tro o p meer d i r e c t e wi j ze e x p e r i m en t e e l t e m e ten.
§
1ê. D IRE CTE ME 1'ING VAN DE STROMINGS WEERSTAND IN GECOMPR IMEERDE
TRAChEAPREPARA TEN IN VITRO .
METHODE:
P r e p a r a t en v an t r a ch e a e , bij o b du c t i e v e r k r e g en , w e r d e n
o n d e r z o c h t i n e e n p ro e fo p s t e l l i n g , a l s b e s c h r e v e n b i j f i g. 3 5 ,
e c h t e r m e t e en k l e i n e v ar i an t . D o o r h e t p rep a raat w e rd e en re g e l ­
b a r e l u ch t s t room g e v o e r d , a fkom s t i g u i t e e n s to fz u i g er. D e s t room­
sn e l h e i rl w e rcl i n g e s t el d op 0, 3 , 0, 5 , 1, 2 en 3 1 / s e c op e en s t room ­
s n e l h e i d sm e t e r , b e s t a an d e u i t e e n d i ap h r agmav o r m i g e w e e r s t an d en
e e n m ano me t e r , d i e h e t drukv e r s c h i l aan w e e r s z i j d e n van h e t d i a­
p h r a g m a a a n g � f . D e z e s t ro o m s n e l h e i d s m e t e r was i n s e r i e m e t d e
t r ach ea g e schak e ld. IJk i n g g e s c h i e dde m e t een sp i rograa L
Doo r m i d d e l v an een t w e e t a l z ij bui zen aan de t r ac h e ac an u l en
k o n d e d r u k v o o r e n n a d e d o o r s t r o m i n g v an d e t r a c h e a w o r d e n
b ep a�l d o p e envoud i g e wat ermanom e t e r s ( f i g . 4 6 ) . D e l en g t e van h e t
p r ep ar aa t we rd z o g e ko z e n , d a t d e afs t an d t u s s e n d e u i t e i n den van
d e b ei de ingebrac h t e c anu l en on g e v e e r 6 cm bedroeg.
Op d e z e w i j z e w e r d e n w a ar n e m i n g e n v e r r i c h t v an h e t d r u k ­
v e r v a l o v e r d e t ra c h e a b i j v e r s c h i l l en d e c o m p r e s s i ed r uk en b i j
v er s ch i l l ende s troo m s n e l h eden b ij een 5 - t al pzeparaten.
T a b e l XXXI I I g e e f t e en o v e rz i c h t v an g e sl a c h t , l e ef t ij d ,
p a tho l o g i s c h - an atom i sc h e d i agnosen en v an d e l en g te v an h e t p repa­
raat i n cm, geme ten t u ss en de u i t e i n den van de koperen c anul en.
171
fi g . � 6 . Schema van de ProefoPs t e L L ing voor d e
m e t ing va n he t dru kve rva L i n de gecomp r i m e e rd e
trachea b i j ve rs c h i L L ende s troomsne L he d e n ,
TABEL XXXI I I
p ati ën t
28
fi g.
gesl a ch t
47
l e e ftij d
71
29
48
30
49
50
91
39
51
59
31
RESULTATE N :
70
ö
63
diagno s en
hyp e r thy reoi di e,
decomp ensatio co rdi s
mu l ti p e l e hartin farc­
t en , de comp en satio
co rdi s
a r t e rio scl e ro s i s
c e re b ri , h a rtin farc t
pn eumo n i e, p ro staat ­
hyp e r t roph i e, p y el � ti s ,
h a rtkl ep scl e ro s e
sch edel basi s frac tuu r ,
con tusio c e re b ri
l en g te
i n cm
7, 5
5
6
7. 5
6, 5
Deze zi j n w e e r ge geven in fi g. 47 t/m 51 . H i e ri n i s h e t d ru k ­
v e rval i n d e t ra ch ea i n cm wa t e r w e e r g e ge ven al s fun c ti e v an d e
comp ri m e ren de d ruk bij e en s t roomsn e l h ei d van r esp. 0 , 3 , 0 , 5 , 1 , 2
en 3 1 ; sec.
U i t d ez e fi guren kan d e s ge w en s t d e s t rom i n g s we e r s tand g e­
mak k e l i j k wo rden b e rek end. Voor de s troomsn el h eden v an 0 , 3 resp . 0 , 5
l i te r/ s e c mo e t d aar t o e h e t b i j u eho r e n d e d r u k v e r v a l me t 3 , 3 r e sp . 2
wo rden verme n i gv u l d igd. Voo r de st room,.,n e l h ed e n van 2 resp. 3 1 / se c)
mo e t daarvo o r h e t druk v erv al d o o r 2 resp. 3 worden gede el d,
172
fig .
fi g .
f i g . IJB
IJ 7
l' i g . 50
IJ [}
fig .
de
IJ 7 t/m 5 1 . Druk v e r va l over
trachea
bi j
versc h i l l ende
s troomsne l h eden en bij vers c h i l ­
l end e c om prim e rende dru k .
-
�������J' i g .
51
173
DI SCUS SIE :
D e gro t e i n v l o e d v an d e s t ro o m s t e r k t e o p h e t d ru k ve rval i n
d e t rach e a, d i � h i e �bo ven r e e d s o p t h eo r e t i s ch e g r on den werd v e r­
on d e r s t e l d , b l ij k t i n d e e x p e r i m en t ee l v e r k r e g e n curven e v e n e en s
du i d e l i j k t o t u i t d r u k k i n g t e k o m e n .
B i j l ag e r e s t ro oms n e l h ed e n ( 0 , 3 e n 0 , 5 1/ s e c ) b l e e f , ze l f s
b i j � e n s t e rk c o m p r i m e r e n d e d r u k van b . v . 1 4 0 cm H 2 o , h e t d ru k ­
v e r s c h i l i n 4 e t r a ch e a b i j d e m e e s t e d e r o n de r z o c h t e p r ep ar a t e n
b e n e d e n d e 8 c m H o.
2
B ij de ho g e re s t roomsne l h e den t raden re ed s b i j mati g e
comp re s s i e z e er a an z i e n l i j k e d r u k v e r s ch i l l en i n d e t r ach e a op v an
80 cm H o o f m e e r . D e c u r v e n v o o r d e z e h o g er e s t r o om s n e l h e d e n
2
e i n d i g d e n h i e r , o m d a t m e t de b e s ch i k b a r e a p p a r a tu u r g e en ho g e r e
i n t r a t r ac h e a l e d r u k k o n w o r d e n o p g e w e k t .
E e n d e r g e l i j k e h o g e d r u k i n h e t s t roomo p w a ar t s g e l e g e n g e ­
d e e l t e van d e t r ac h e a i s n at u ur l i j k t ev e n s v an i n v l o ed o p d e com­
p r e s s i e , d e t r ach e awand wordt door d ez e d ruk v an b innen u i t
�; e s t eund. D i t was v a ak o o k d utd e l i j k z i ch tb aa r . H e t s t ro omopwaar t s
g e l e g e n g e d e el t e v an h e t p r e p a r a a t w a s i n d e r g e l i j k e g e v a l l e n
m i n d e r ve rn auw d , o f ze l f s v e r wij d , t e rwi j l h e t s t ro om a fwaarts g e ­
l e g e n g e d e el t e s t e r k was v e rn au w d , o m d a t h i er de i n t r a t rach e al e
d ruk t o t 0 b e go n te naderen , zodat de comp r i me rende druk groot was.
In d i t s t roomafwaar t s g e l e g e n g e de e l t e mo e t dan h et g r o o t s t e d e e l
van d e s t romi n gswe er stand van h e t p reparaat z i j n g el o cal i s e e rd . D e
d i a go n a l e l i j n i n d e f i g u r en 4 7 t/ m 5 1 h e ef t h i e ro p b e t r e k k i n g .
Op de p un t e n van d e z e l ij n i s h e t druk v e rv a l i n h e t t r ac h e a l umen
g e l ij k a a n d e c o mp r i m e r en d e d r uk . E e n v e r d e r opvo e re n v an d e i n ­
t r atrach e al e druk ge eft een verwij d i n g van d e t rach e a, waa rdo o r de
wee rs t and d a al t . O m de s troom sn e l h e i d in d e t rach e a t e k unnen h an d ­
have n , o n d an k s d e s t i j g e n d e u i tw en d i ge d ru k m o e t de i n t ra t r ac h e a l e
d r u k w o r d e n op g evo e r d , w a ar b i j d e t r ach e a v e r w i j d wo r d t . D aa rb i j
k r i j �;en d e curven een verl oop, dat min o f m e er evenwij d i g wo r d t aan
de a o v e n g e n o e m d e d i a g on a l e l i j n . D e z e v an p l aa t s t o t p l a a t s v e r ­
s ch i l l en d e c o m p re s s i e v an h e t p re p a r aa t i s o o k d e re d en , d a t h e t
d ru k v e r v a l i n d e ze p r ep a r a t e n v an v e r s ch i l l en d e l en g t e n i e t e e n ­
vou d i g verge l e k en k an worden o p d e b as i s van c m H 2o p e r cm.
De l ee f t ij d van de o v e r l e d e n e n , v an w i e d e z e t r ac h e ap re p a­
r a t e n a f k o m s t i g w ar e n , W A. S h o o g . E e n d e r g e l i j k on d e r z o e k m e t
trach eawe e fs el van j eu g d i g e r p e rsonen zou waa rsch ij n l ij k wat and ere
r e s u l t a t e n o p l e v e r e n . M e t n am e zal m e n b i j k i n d e r e n een g r o t e r e
s amend ruk u aarh e i d van de l uch tp ij p en du s ook een groter d r u k v er v al
mo gen verwac h t e n . Eén v an de h i e r on d e rzoch t e t r ac h e a e , a fk om s t i g
van p a t. 3 1 , f i g . 5 0 , b l ee k veel g em ak k e l i j k e r s amend ruk b aar d an de
an d e re p r ep a r a t e n . R e ed s b i j een comp r i m e r e n d e druk v an 40 cm H o
2
tr ad e e n h o o g d ruk verval op, zel f s I.J i j l age stroomsn e l h e d en .
174
D e ze expe r i m e n t en in v i t ro l e i den du s t o t dez e l fd e concl u s i e
a? s d e b er ek en i ng e n i n
l l b : I n h et a l gemeen i s b ij l ag e s t ro o m ­
s n e l h e i d h e t d r u k v e rv a l i n d e tr ach e a g e ri n g , z e l f s b i j s t e r k e
compre s s i e . Voor h e t h andhaven van h o g e s troomsn e l heden daaren t egen
is in de mat i g o f s te rk vern auwde t rache a in h e t al gem e en een groo t
druk v e rval noodzak e l i j k . Enk e l e t rach eap rep araten z i j n zo gemakk e ­
l ij k s am e n t e d r uk k e n , d a t m a g wo rden v e rond e r s te l d , d a t h i e r i n ,
ook i n vi vo , o o k b i j l a ge r e s t room sn e l h e d en , een aan zi en l i j k d ruk ­
§
verval zal k unn en o p tre den .
175
PROEVEN IN V I VO OVER DE I NVLOED VAN HET ' WILLEKEUR I G P I EPEND ' UIT­
ADEMEN OP DE STROMI NGSWEERSTAND IN DE GROTE L UCHTWEGEN.
§ 1 2.
ME TING VAN DE INTRABRONCHIALE DR UK .
H e t l i t e ratuuro verzi cht en d e h i erboven v e rm e l de waar ­
nemin gen maak ten h e t waarsch i j nl ij k , dat gedurende h e t ' wi l l ek eur i g
p i ep en d ' u i tademen b i j g ezon den en bij asthmapat i ën ten e en v e r ­
nau w i n g o p t r e e d t v an d e gro te l u chtwegen, w e l k e v an b e t ek en i s moet
z i j n v o o r de s t r o m i n g s w e e r s t an d i n d e b r on c h i a a l b o o m . H e t was
e ch t e r op gro n d van deze waarn emi ngen nog n i e t m o g e l i j k , e en k wan ­
t i t a t i e v e i n d r u k t e g e v e n v an d e z e w e e r s t an d s v e rh o g i n g. O o k was
n i e t b ek end, waar d e v o o r n a aM s t e we e r s t and t i j dens he t w i l l e keu r i g
p i e p end u i tademen w a s g e l o c al i s e e r d : i n d e b ronchi o l i , d a n w e l i n
d e g ro t e r e , k ra ak b e enh oudende l uc h t w e ge n . D e z e l aa ts t e v r aag k an
o o k d o o r de mo d e rn e l on gphy s i o l o gi s c h e m e t h o d e n , w a a r v an i n
5
een o v e rz i c h t we rd gegeven, n i e t wo rden o p ge l o s t , omdat men d aarb i j
s t e ed s u i t g a a t v a n d e b e p a l i n g v an h e t d r u k v e r s c h i l t u s s e n d e
p l eu r aho l t e r e s p . d e al v eo l a i re l uc h t e n d e mo n d h o l t e . Op d e z e
w i j ze i s h e t e c h t e r n i e t mog e l i j k , om een d i f fe r en t i a t i e te m ak en
t u s s e n p e r i p h e r e en cen t r a l e we e r s tand i n de l u c h twe gen. H e t p r o ­
b l eem h e e f t i n de l on gp hy s i o l o g i e t o t nu t o e o ok v r i j wel geen aan ­
dach t g e t ro k ken. Toch k an h e t op e envoud i g e wi j ze wor den o p g e l o st.
W anneer men nl. in de b roneb i de i n tral uminai re druk op een b e paal d
punt w e e t , i s h e t moge l i j k , om l an g s di rec t e w e g t e b ep a l e n , h o e
gro o t d e s t r o m i n g s w e e r s t and i n d e l u c h t w e g e n c e n t r a al v a n h e t
m e e tp u n t i s . T e v e n s k an m e n dan d e w r i j v i n g sw e e r s t a n d p e r i ph e e r
v an h e t m e e t p un t b e re k en e n .
Me rkwaard i g e r wi j z e v i n d t m e n in d e l i te ratuur v r ij we l g e en
m e d e d e l i n gen o v e r m e t i n g e n v an d e i n t rab ro n ch i al e d ru k , Van vr i j ­
w e l al l e l ich aam sho l t e n , en v an v e e l o r gan en i s d e daarin h e ers ende
d ru k o nd e r tal van o m s tand i gh eden u i tv o e r i g b e s t u d e e rd. H e t l u m e n
v a n de b rone b i m aa k t d aarop e en opval lende u i tzon d e r i n g. E e r s t n a
de vo l to o i i n g v an h e t i n d e z e p a r a g r a a f b e s ch re v en o n d e r zo ek
vonden we een e n k e l e m e ded e l i n g o v er d e r ge l i j k e m e t i n g en b i j d e
m e n s , doo r KOBLET c . s . ( 1 7 9 ) ; hun waa rn e m i n g en zul l e n i n d e d i s ­
c u s s i e wo rden b e s p r o k e n . V e rd e r b l e ek h e t , d a t ROSS ( 2 8 5 ) b i j
ho n o en i n n a rco s e d e druk b ep aa l d h a d i n een bron chu s e n o p grond
h i e rv an tot d e c on c l u s i e kwam, d at er t i j d e n s ru s t i ge ad emh a l i n g
g e en b e l an gr i j k e k a l i b e rv e ran d e r i n gen o p t raden.
§
PR INC I PE :
B i j e e n twe etal p ro e fp ersonen w e r d d e i n t r ab ronch i al e druk
b e paal d t i j dens h e t ' w i l l ek e u r i g p i ep end ' exp i r i um e n t i j dens e e n
con tr6 l e p e r i o d e , t e r wi j l e e n g e l i j k t i j d i ge me t i n g v an d e s t ro om 176
s n e l h e i d en o e s o p h a gu s d ru k e en i n d r u k g a f o v e r d e c e n t r a l e e n
p e r i p h e re s t r om i n gs w e e r stand • )
•
METHODE:
A p p a r a t u u r : De i n t rab ronch i a l e druk we rd geme t en door m i ddel
van een p o l y th e en c a t h e t e r me t een b u i tenmaat s e d i am e te r van 2 mm
en een n i n nenmaa t s e di am e te r van 1 , 7 rum. D e z e c athe t e r was dun in
ve rhou d i n g tot de d i am e t e r v an de b ronch i , waar i n d e druk w e r d ge­
meten. He t u i t e i nd e v an d e cat h e t e r was aan het e i n d e g e s l o t en en
af gerond. In de p u n t u evond z i ch een i j z e r en s t aafj e , d at d i en d e ,
o m d e l o c a l i s at i e v an d e c a t h e t e rp u n t b i j Rön t ge n d o o r l i c h t i n g
mo g e l i j k t e mak e n . D aa r ach t e r uevond z i c h een tw e e t al z i j d e l i n gs e
op e n i n gen voo r d e drukme t ing ( fi g. 5 2 ) .
F i g . 52 . Bronc hus ca th e t e r .
D e d ru k i n d e o e soph agus we r d g e m e t en doo r e e n po l y t h e e n ­
c a t h e t e r v an d e z e l fde d o o rs n ede. A a n h e t u i t e i n d e h i ervan w a s e en
1 5 - t al g aa t j e s aan g e b r ac h t i n e e n s p i r aa l v o rm i g e l i j n . D i t g e ­
pe rforeerde u i t e i n d e was omgeven doo r e e n rub b e rb a l lon van 1 7 , 5 c m
l e ng t e e n 1 c m d i am e t e r .
D e s t r o o ms n e l h e i d v a n d e l u c h t we r d g e me t en d o o r m i d d e l
v an e en pn eumo tacho graaf, zo a l s aan ge geven door FLE I SCH ( 10 3 ) . D i t
t o e s t e l b e s t aa t u i t e e n g e r i n g e w e e r s tan d , d i e i n d e s t r oomb aan
v an de l uch t i s aangeb rach t . H e t drukve rval over deze we ers tand i s
t en naaste b i j recht e v e nr e d i g m e t d e s t ro omsn e l h e i d van d e l u c h t .
D i t i s b e re i k t , d o or d e w e e r s tand s am e n t e s t e l l en u i t e en g ro o t
a an t al p ar a l l e l l e b u i sj e s , d i e z o d un z i j n ( 2 mm 0 ) , d at d a a r i n
zeer m o e i l i j k wervel vo rm i n g k an opt reden . B i j e e n l am in ai re s t roming
i s , zo al s w e i n
5 zagen, h e t druk verv al i n d erdaad rech t even redi g
m e t d e stroomsn e l h e i d . D e s tromin gswe ers t an d v an de p n euma t acho g raaf
was g e r i n g ( 1 c m H o / I / s ec b i j e en s t ro o m sn e l h e i d v an 2 l / s e c)
2
i n v e r ge l i j k i n g me t de voo r d i t on derzoek b e l an g ri j k e d rukversch i l ­
l en en werd v erwaa r l o o sd.
§
•1
DR.
H E EM S T R A en O R . u . G .
D i t deel
H.
v a n h e t on d e r zo e k w e r d v e r r i ch t
in
s a m e n we r k i n g met
O E FA R E S 1 7 7 1 .
117
H e t drukversc h i l , doo r de pne uma t achograafwe ers tand op gewek t ,
werd door rub b e r s l an gen ove rge u r ach t o p een o p t i sche d i fferen t i ë l e ­
d r u k m e m b r a anm an o m e t e r . D i t to e s t e l l e tj e b e s t a a t u i t e en 2 - t a l
k ame rtj e s, gesche i de n door een ru bber memb raan , waarop e en spi e g e l ­
tj e i s aan gebr ach t . Een d ru k v e rsch i l tus s en b e i d e k am e r tj e s g e e f t
e en u i tuoch t in g van de membr aan , waar b ij b e t s p i ege l tj e meebewe egt.
D e bewe g i n g van het s p i e g e l tj e k an wo r d en g e r e gi s t re erd m e t behulp
v an een l i c h t s t raal , welke men doo r e en vens t e r in de wand van é é n
d e r k am e rtj e s l aat i nv al l en ( z i e f i g. 53 ) .
F i g . 53 . S c hema van de R e l i j k­
t i j d i ge reg i s tra t ie van s troom ­
sne l h e i d van de luch t
( bo ven­
s te l ij n ) , in tra bronc h i a l e druk
( m idde l s t e l ijn) en o e soPhagus­
druk ( onders t e l ijn) ,
178
D e o esophagusdruk en de i n t rab ronch i a l e druk we rden even e en s
o v e r ge d r ag e n o p op t i s c h e rubb e r m e m b ra an ma n o m e t e r s .
D e u i t s l agen
v a n a l l e d r i e manom e te r s w e rden g e l i j k t i j d i g o p een f o tokymograaf
v a s t ge l e gd .
D o o r m i d d e l v an
l i c h t f l i t se n w e r d een
t i j d s i gn a al
geschreven.
D e pn euma tacho graaf werd g e i j k t ,
d o o r l u c h t m e t versch i l l en ­
d e s t ro o m s n e l h e i d d o o r h e t to e s t e l t e l e i d e n e n h e t h i e r b i j o p ­
t redende d rukve rval te note ren . D e s t roomsn e l h e i d van d e l ucht we rd
b e p aal d , doo r d e z e i n e en gro te
l u ch tdi ch t e zak ,
een z. g.
Dou gl as­
b ag , o p t e v an gen ge d u r e n d e e en met e en s to p - watch b epaal d e t i j d ,
w a ar n a h e t vo l um e v an d e l u c h t i n d e z ak w e r d b ep a al û ,
d o o r d ez e
t e l e g en v i a e e n n auwkeu r i g g e k al i b r e e r d e gasme t e r . N a d a t al du s d e
cu rve v a n h e t d ru k v e r v a l t e g e n d e s t ro o m sn e l h e i d was v a s t g e l e g d ,
k o n t i j d en s d e e i gen l i j k e r e g is t r a t i e v e r d e r wo r d e n vo l s t aan m e t
e e n i j k i n g v an d e u i t s l a g v a n d e d i f f e r e n t i ë l e- d r uk m e mb raan ­
mano m e t e r.
h el l en d e ,
De i j k i n g van d ez e m anome t e r ge b e u rde m e t b ehulp v an e en
m e t o l i e g e vu l de m an o me t e r .
De be i d e an d e r e m anome t e r s
w e r d en g e ij k t doo r v e r ge l i j k i n g m e t e en k w i k m a n om e t er.
D r. DEFARES b e p aal de de reac t i e sn e l h e i d van de manome ters en
v o n d e e n e i gen f re q u e n t i e van 370 H z .
Ze w ar en s t e r k g e d em p t en
v e rto onden geen b e l an g r i j k e ampl i t ude - ve rvo r m i n g o f p has e - v er s c hu i ­
ving;
9 5% v an e en p l o t s e l i n g e d r u k v e ra n d e r i n g we rd w e e rg e g ev e n
i n 1 / 25 s e c .
HET I NBRENGEN VAN DE CATHETERS:
De c ath e t e r s werden i ng e b rach t o n d e r l o c al e anaes th e s i e v an
l arynx e n l u ch t w e g e n .
V e r v o l ge n s w e r d 4 t o t 8 c c
1 - 4 c c p an t o c al n e 1 % w e r d i n d e ph a r y n x
v e r s t ov e n g e d u r e n d e d e i n s p i r a t i e .
p an t o c a l n e 0 , 5% i n d e t r ac h e a g e d r up p e l d .
w e r d i n g e b r ac h t d o o r d e n e u s ,
D e o e sop h agu s c at h e te r
w a a r v an h e t s l i j m v l i e s m e t w a t
p an t o c al n e e ven e en s an aes th e t i s c h was gemaak t. Enke l e s l ok j e s wate r
h i e lpen,
om de ba l l o n d e w e g n a a r de o e s o p h ag u s t e d o e n v i n d e n .
N a h e t p as s e r en v a n de i n gan g
v a n d e o e so p h a g u s k o n d e b a l l o n
g em ak k e l ij k d o o r s l ik b ewegingen ve r d e r n aa r beneden worden b ewo gen.
De c a th e t e r w e rd a an d e n e u s m e t k l ee fp l e i s t e r g e f i x e e rd o p e e n
a fs t an d v an 4 2
cm.
H e t b l e ek
a a n b e v e l i n g t e v e rd i e n e n ,
o e sophagu s c ath e t e r i n t e b r e n g e n ,
om de
voo rdat h e t s l ikm ech an i sm e d o o r
d e an a e s t h es i e aanz i en l ij k i s v e rs to o r d ,
and e r s k o m t h e t wat e r, d at
b i j h e t d oo r s l i k k e n wo r d t ge b ru i k t, g e m ak ke l i j k i n d e l u c h twe g e n
t er e c h t ,
h e t ge en o . a .
k an l e i d e n t o t een v e r s topp i n g v a n de b ron ­
c h u s c athe t e r .
D e b ron chu s c a t h e t e r w e r d do o r d e mon d i n g e b rach t , omdat on s
d e p a s s a g e van de l arynx v an u i t d e n e u s m o e i l ij k e r v i e l .
Via de
g eo p en d e m o n d k o n d e c a th e t e r o p g e l e i d e v an d e v i n g e r s v a n d e
17 9
fi g . 5 � . Thoraxfo to van e en norma l e proefPersoon m e t bronc hus ca the­
ter in een der gro t e re i n trapu lmona l e bron c h i . R e c h ts b o v en : h e t
i jze ren s taafj e in de ca the t e rPun t i s goed z i c h t baar.
1 80
o n d e r zo e k e r ,
w e l k e h e t s t r o t t ek l e p j e o p l i ch t ten ,
con t r6 l e g emak k el i j k w o r d en doo r g e s ch o v e n ,
b ro n c b u s v an d e o n d e r k w a b .
D e punt
Rön t ge n sc h e rm goe d te vo l g e n .
t o t h ij
on d e r Rön t ge n ­
stuitte in een
v an d e c a t h e t e r w a s o p b e t
Op d i t mo m e n t l ag h i j
v l ak b o v e n d e
s c h aduw v an d e d i ap h r a gm ako ep e l . N u we rd d e c a t h e t e r 5 cm t e ru g ­
g e t ro k k e n , z o d a t h i j i n é é n d e r g r o te re i nt rapu l mo n al e l uch tw e g e n
l ag.
I n d e z e t o e s t an d we rd e er s t e en Rön t ge n f o t o gemaak t ( f i g.
e n v ervo l ge n s w e r d e n d e e e r s t e m e t i n g en v e r ri ch t .
c a tb e t e r ge l ei de l ij k t erugge tro k k en ,
e en r e g i s t r at i e w e r d v e r ri ch t ,
54)
D a arna w e r d d e
waarbij o p i e de r e 5 c m o p n i euw
zod a t e en b e e l d w e r d v e rk r e gen v an
h e t drukverval in h e t gehe l e on derzo c h t e ge b i e d van gro t e re k raak­
b e e n houdende b rone b i en d e trach e a . E én k e e r werden t we e b ro n ch u s ­
c atbe ters
één i n de i n t rapul mo n a l e l uchtwegen
t egel i j k i n ge brach t:
en e e n t we e d e i n h e t b o v en s t e d e e l v an d e t r a ch e a o n m i dd e l l i j k
ond e r d e g l o t t i s.
D e i n t rab ronch i a l e d r u k w e rd a l d u s b i j
b ep a a l d ,
e en twe e t al p e r so n e n
e e n n o rm a l e p r o e fp e r s o o n e n e en p at i ën t m e t e en l i n k s­
z i j d i g b ro n c hu s c a r c i n o o m ,
b ij w i e de c a t h e t e r in d e r e c h te r l o n g
werd geb racht.
H e t i n b rengen van de c a th e t e rs i s b i j goede an aesth e s i e voo r
de p ro e fp e rs o o n w e i n i g s to r en d .
T e r ve r g e l i j k i n g m o g e d i en en ,
dat
d e g ezo n d e p r o e fp e rsoon d e in g r e ep m i n d e r on aan genaam v o n d d a n h e t
i n b rengen van e e n maa gsl an g zond e r l o c al e v e rdov i n �
Bij
de
patiën t
l ij dend
aan
b ro nchuscarcinoma
mo e s t
ter
b e o o r de l i n g van de o p e r ab i l i te it b roncho s p i ro m e tr i e wo r den v e r ri c h t ,
zo d a t e en o n m i d d e l l i j k d a ar a a n v o o r a f ga a n d e b ro n c h u s d r ukm e t i n g
s l ec h t s een ge rin g o n g e r i e f b e te k e n d e .
D e b ro n c hu s c a th e t e r k a n d oo r s p u t u m v e r s to p t rak e n .
s t o o r t d e r e g i s tr a t i e .
Dit
D e z e s t o o rn i s i s h e r k e n b aa r aan r e c h t e ,
h o r i zo n t a l e g e d e el t e n in
de c u rv en .
T ab e l XXXI V b evat en k e l e g e geven s ,
di e b e t rekk i n g b eoben o p
d e o nd e r z o ch t e p e rson e n .
TABEL XXXIV
n aam
I
z
d i a gn o s e
g e zo n d e
p ro e fp e r so o n
1 1 - zij di g
b ro n chu s
carcinoom
ges!.
1 e ef t.
vi t. cap ac i t el t
1 - s e con de p e rcen tage
d
34 j .
49 50
87
d
50 j .
3 6 50
70
resi du
% TC
35
fun c t.
res i du in
ru s t % TC
59
181
b
80
80
60
40
20
0
60
40
20
0
0
Fig . 5 5 . Curve n van s troomsne � h e i d ( a , in � / s e c ) , o e s oP hagusdruk
( b , i n cm
en i n tra bronc h i a � e d ru k ( c , i n cm
bij proef­
pers oon I gedurende 'wi t � e ke ur i g pi e Pend' ademen .
920) ,
920)
HIJGEN
b
PIEPEN
F i g . 5 6 . Cur ven van s troom s n e � h e i d ( a , in � / se c ) , o esoPhagusdruk
820J ,
8 20J
( b , in cm
en : "! tra bronch i a � e druk ( c , i n cm
p e d u r e n d e d i e P e h i j g e n d e a d e m h a � i n g en g e d u r e n d e
P i ePend ' adem e n .
182
bij pa t i ën t Z
' w i � l e k e ur i g
RESULTATEN :
In
f i g.
55
e n 5 6 z i j n r ep re s e n t a t i e v e c u r ven w e e r g e g e v e n .
Z i j z i j n v e rk regen b ij d eze b e i d e pro e fp e rsonen t i j d en s h e t
k eu ri g p i ep en d • exp i r ium .
v an s t ro o m sn e l h e i d ,
'wil l e ­
Ze geven weer de ge l i j k ti j d i ge re g i s tr a t i e
o e s o p h a g u s d r uk en i n t r ab ro n ch i a l e d ruk i n d e
g ro t e r e k ra ak b e e n h o u d e n d e l u c h t w e � e n ,
n a d a t d e b ro n c h u s c at h e t e r
u i t z i j n m e e st p er i p h e re p o s i t i e 5 cm was t e ru g ge t ro k k en.
De '!U rve van p ro e fp e rsoon Z is
b i j zon d e r i n s t ru c ti e f ( fi g. 56 ) ,
omdat h i er o n m i d d e l l i j k aan h e t pi e p e n d exp i r i um e en twe e t al g e wone
d ie p e h i j g en d e ademh a l i n ge n v o o r a f ga an ,
waardo o r h e t ve r s c h i l m e t
h e t p i e p e n d e x p i r i um g o e d u i tk o m t .
B i j d i ep e h i j gende ademh a l i n g v e rton en i n s p i rium e n exp i r i um
e en k o e p e l v o r m i g ve rloop van de s t ruomsn e l h e i d.
De i n t rabronch l a l e­
h e t e x p i r i u m e e n ho o g t e van nauwel ij k s 1 0 c m H o.
2
B ij h e t 'wi l l ek eu ri g p i ep en d ' e xp i r i um is h e t b !:!e l d g e h e e l
en o e so ph ag u s d r u k c u r v e n h e b b e n d e z e l fd e v o rm en b e r e i k en t i j d e n s
B i j z o n d e r k en m e rk e n d
anders.
i s h e t v e r l o op v a n d e s t ro o m sn e l ­
h ei ds curv e , d i e t i j d en s d e u i tad em i n g d e v o rm h e e f t van e en sch erp e
piek,
g e vo l gd d o o r e e n s n e l l e d a l i n g e n e en n a ar de
basi s l ij n
d a t van dyspno i s c h e l ij d e r s aan a sthma e n emphys e em ( f i g . 1 5 ) .
con v e x g ed ee l te ,
e en ve r l oo p ,
d a t s t e r k e ove re en k o m s t v e rto o n t n.e t
De druk in de o esoph agus s t i j g t s n e l ,
snelhei d ,
t e ge l i j k m e t de s t room­
doch de s t i j g i n g gaat door o ok n a h e t m o m en t ,
s t roomsn e l h e i ds c u rv e z i j n p l o t s e l i n g e dal i n g i n z e t .
waarop d e
D e o esoph a gu s ­
d r u k b e r e i k t v e r vo l g e n s h o g è waarden t o t b o v e n de 80 c m H o , han d ­
2
h a af t z i ch e n i g e t i j d o p d i t n i veau , o m v e rvo l gens g e l e i d e l i j k t e
dalen.
B l i j k b a a r t re ed t e r o p h e t m ax i m um v a n de s t ro o msn e l h e i d
p l o t s e l i n g e e n z e e r s te rk e v e rho g i n � van d e w r i j v in g s w e e r s t an d o p ,
D e c u r v e van de b ro n c h u s druk k an on s i n l i ch ten o v e r de l o c al i s a t i e
v an d e z e w e e rs t a n d .
Z o u d e z e wee r s t a n d z i c h t i j d e n s h e t
' wi l l e ­
k e u ri g p i ep e n d ' u i tademen s t ro omop w a a r t s b e v i n den v an d e p un t van
de c a th e t e r en dus t u s sen o es o p h a g u s s o n d e en b ro n ch u s c a th e t e r z i j n
g e l egen ,
d an zo u de d r u k i n de b ro n c h u s l a ag z i j n en b . v.
t i j den s
o rd e van 5 c m H o b e d r a g e n . B o v en d i en zou me n d an v e rwach ten , d a t
2
d P vo rm van de b ro n c h u s d ru k c u r v e g e l i j k e n i s z o u v e r to n e n m e t d i e
h e t c o n v e x e g e d e e l t e v an h e t pn eumo tacho g r am s l ec h t s e en g roo t te ­
van h e t pn eumo t acho g ram.
I n f i g.
5 5 en 5 6 b l i j k t e c h t e r ,
d a t de d r u k i n de k r a ak ­
b eenhou d e n d e b ronebi n i et h et v e r l o op h e e f t valt h e t pn eumo tach o g r am ,
d o c h d e o e so p h a g u s d ru k v o l g t e n z e l f s z e e r h o g e w a a r d e n b e r e i k t
van 7 0 cm H 0 b ij
2
t ek e n e n , d a t h e t
s t ro om o p wa ar t s ,
e e n � e r i n g e s t ro o m sn e l h e i d .
g r o o t s t e d e el
D i t k an a l l e e n b e ­
v an d e s t ro m i n g s w e e r s t an d n i e t
m a a r s t ro om a fw a ar t s v an d e c a t h e t e rp u n t ,
57 en
in de
5 8 z i j n d ruk - s t ro o msn el h e i d s d i ag r am men
g ro t e re k ra ak b e enho u d e n d e l u c h t w e gen mo e t z i j n ge l e ge n .
I n f i �.
l i g.
1 83
g e t e k e nd n a a r d e g e ge v e n s v an f i g.
56 resp.
voor d iepe h i j gende
ademhal i n g e n v o o r h e t ' w i l l ek e u r i g p i e p en d ' exp i r i um. D e k wan t i t a­
t i e v e v e r s ch i l l en tus sen b e i d e adem ty p en k omen h i e r no g b e te r u i t.
D� r e ch t e l ij n en d o o r h e t 0 - p u n t g e ve n d e w e e r s tand aan.
bi j
Deze is
h e t h i j g e n d e xp i ri u m g e d u r e n d e d e g e h e l e u i t a d em i n g m i n d e r
d a n 5 cm H 0/ l / se c . B i j h e t p i e p e n d e x p i r i um i s de w e e r s tan d a an ­
2
vank e l i j k e ven e en s r e l a t i e f l aag: o n g e v e er 5 c m H 2 0/l / se c . D o c h dan
s tïj gen d e dru k i n de o e so p h a g u s en b ro n c hu s g e l i j k e l i j k ,
t erwi j l
s e l in g t o t een g roo t t e o r d e van 1 1 0 c m H 0/l / s e c . V e r vo l g e n s d al en
2
b e i d e d ru k k en en de s t ro oms n e l hei d on g e v e e r in dez e l f d e v e rhou d in g ,
de s t roomsn e l h e i d d a a l t .
D e l u ch twe gwe e r s tand s t i j g t d aa r u i j p l o t­
zo d a t de h o g e we e r s t an d g e d u r e n d e h e t g ro o t s t e d e el v a n h e t e x p i -
STROOMSNELHEID
6
I/sec
fi � . 5 7 . Dru k - s tr oomsne Z he i d d i ag ramm en v an pa t i ë n t Z g ed urende
d i e p e h i j gend e ademha Z ing ( z i e fi g . 56) . Ge tro k ken Z ij n : o e s o p ha­
gus d ru k . G e s tre e P t e Z i jn : i n tra bron c hi a Ze dru k . De re c h te Z i j n e n
d o o r he t 0-pun • z i j n Z i jnen van ge Z i j ke s t rom i ngswe ers tand .
184
r i um g e h an d h aa f d b l ij f t ,
Het verschi l
om p as t e ge n h e t e i n d e sn e l
af te n e m en .
t u s s e n d e o e so p h a g u sd r u k e n d e d r u k i n d e
b ronchus i s in f i g. 5 8 w e e r g e ge ven a l s s t ipp e l l i j n .
D i t i s e en maat
voor het d ru k v e r v a l e n dus voor d e w e e r s tand in d e me er p e r i p h e e r
ge l e gen l uc h tw e ge n .
H e t i s d u i de l i j k ,
i n h e t c e n t r a l e d e el .
dat deze geringer is dan d i e
D e p e r i p h e re w e e r s t an d i s v o o r a l
aan h e t
e i n d van d e e xp i r at i e v e rh o o gd .
STROOtv1SNELHED
6
I/sec
5
4
: ·.
3
20
'30
40
50
60
70
f i g . 58 , D ruk-s troom sne l he id d i agrammen van Pa t i ën t Z gedurende h e t
'wH l e k e u r i g P i e P e nd ' e xP i r i um ( z i e f i g . 5 6 ) . G e t r o k k en l i jn :
o e sophagusdru k . G e s tre e P t e l i j n : i n tra bronch i a l e d ru k . G e s t i PPe l d e
l i j n : vers c h i l tus s e n o e so P hagus d ru k e n i n t ra bronc h i a l e d ru k , e e n
maa t voo r d e P e r i ph e re we e rs tand .
In
f i g u u r 5 � en 6 0 z i j n d e r ge l i j k e c u r v e n a f g e b e e l d v o o r
l a t en vri j w e l d ez e l fde c o nc l u s i e s toe al s de cu rven van p at i ë n t z .
de g e z o n d e p ro e fp e rs o o n I .
D e z e he b b en d e z e l fd e al g e m e n e vo rm e n
O o k d e c u r v e vo o r h e t d ruk ve r v al i n d e m e e r p e ri ph e re l u ch t w e ge n
h e ef t e en g e l i j k so o r t i g v e r l o op a l s b ij p a t i ë n t Z.
185
STROOMSNELHEID
6 Vsec.
5
f i g . 5 9 , Druk-s troom s n e � h e i d d i agram m e n van pro efpers o on I g edu­
rende d i e p e h i j gende ademha � in g . Toe � i c h ting a �s bij fi g . 57 e n 58 .
E r z i j n e c h t e r we l e n k e l e v e r s ch i l l e n .
s t ro om s n e l h e i d a an z i en l i j k h o g e r ,
Zo i s de m ax i m a l e
e v e n a l s de s t r o o m sn e l h e i d g e ­
d u r e n d e h e t g ro o t s t e d e e l v an h e t e xp i r i um.
D e s trom i n g s we e r s tand
i n d e k raak � e en ho u d e n d e l u ch tw e g en is d i eno v e r e e n k o m s t i g l ag e r e n
bere i k t een maxi mal e waarde van s l e c h t s 3 3 cm H 0/ l / sec.
2
U i t d e z e r e s u l t at e n m o e t d u s wo r d e n b e s l o t e n t o t d e a an ­
we z i gh e i d van e e n s t e r k e s t r o m i n g s w e er s t an d t ij d e n s h e t p i ep en d
expi r i um i n d e g r o t e r e k raak b e enho udende l uch twe gen.
De l o c a l i s at i e en h e t m e c h an i sm e h i e r v a n we r d e n n u n ad e r
o n d e r zo c h t .
l l l e r e er s t m o e s t w o r d e n u i t g e s l o t e n ,
dat bij
het
p i e p en d e x p i r i u m d e g l o t t i s s t e r k v e r n au wd w e r d . D a art o e we rd e en
g e l i j k ti j di ge r e g i s t r a t i e v e r r i c h t van de i n t rab r o n ch i a l e druk i n
186
STROOMSNELHEID
6 I/sec.
5
4
F i g . 60 , D ru k- s troomsne � he i d d i ag ramm e n van �ro e fP e rs oon I � edu­
r e n d e h e t 'wi � � e kev.rig � i e Pend' exP i r i um . Toe � i ch ting a �s bi j fi g .
5 7 e n 58 .
d e p e r i p h e r i e v an d e l on g f i g .
d i r e c t on d e r d e g l o t t i s f i g .
6 1 d en v an d e d ruk in
6 1c.
s t e e g d e s u b g l o t t i s c h e d r u k s l e ch t s w e i n i g ,
b ro n c h u s t o t h o ge w a arden o p l i e p .
t us s en
de
t r a ch e a
T i j de n s h e t p i ep e n d e xp i r i um
t e rwij l de d ruk in d e
H e t d ru kv e rval b ev i n d t z i c h d u s
d ez e b e i de m e e tp u n t e n en n i e t in de g l o tt i s . D i t r e sul t aat
i s i n o v e r e en s t emm i n g m e t de b e vi n di n g en van o n s Rön t geno n d e rzo ek ,
waar b i j w e r d g e vo n de n ,
w i j d g eo p e n d i s .
B ij
d a t d e g l o t ti s t i j den s h e t p i epend exp i ri um
p ro e fp e r s o o n I w e rd b ov e n d i en t i j den s h e t
p i ep en d e xp i r i um do o r e en k e el - n e u s - e n o o rh e e l k un d i g s p e c i a l i s t
l aryn go s co p i s ch vas t ge s t e l d , d a t d e gl o t t i s w i j d geopend was.
De r e sul t a t e n van de druk m e t i n g bij
h e t e tap p e g e w i j s t e r u g ­
t re kk e n v a n de c at h e t er g e v e n v er d e r e i nl i ch tin gen o v e r d e l o c al i 187
PIEPEN
H IJG EN
b
100
c
100
d
100
80
60
40
20
80
60
40
b
7
80
60
40
a
6
5
d
I
a
4
3
20
20
2
1
o �������r+�r+�
Q ._
_
_
_
F' i p . 61 . Curven van s tr o om s n e l h e i d. ( a , i n l / s e c ) , o e s o p h a f!us d ru k
( b , i n cm h 2 D J , i n tra bronch t a l e druk i n gro ta kraakbe enhoudende in­
ü20J en i n tra trachea l e druk d i ­
H 2 0J b ij pro efpe rs oon I g edurende
trabu lm ona l e bron c hus tak ( à , i n cm
re c t onder àe g lo t t i s ( c , i n cm
d i e P e h i ; genàe aàemha l i np en gedurende
r i um .
s at i e v an d e s t ro m i n gswe e r s tand.
w e e rg e g e ven ,
In f i g .
'�i l l e ke uri q p i e Pend ' exP i ­
6 2 i s e e n a an t a l d ru kc u rv e n
d i e op v e r sch i l l en d n i veau
in de
w e rden v e rk re g en b i j p ro e fp e rsoon I . D e r e s u l t a t en
Z l J n v e ren i g d i n e e n s t room - d ruk
men,
di ag r am ( f i g.
g r o t e l u c h t w e B en
VPP
63) .
d e z e m e t i n g .: r.
Du i d el i j k
ziet
h o e d e d r u k i n d e l u ch t w e g e n g e l e i d e l i j k d aal t v a n p e r i p h e e r
n a ar c en t raal
en
( in fig.
6 2 ) h o e d e vo rm van d e � ro n c h u s d r u k c u r v e
g e l e i d e l i j k o v e r g a a t v a n h e t t y p e v an d e o e s o p h a g u s d r u k c u r v e n aar
die
v an h e t
e erst e ,
18S
p n e u m o t ac h o g r a m .
p e r i pn e r e 5 c m .
De
da l in g
is het
s t e rk s t e
U i t d e z e m e t i n g e n m a g d u s wo r d e n
in
de
gecon-
10 cm
5 cm
b
15 cm
b
F i g . 62 . S tr o o m sn e l h e i d ( a ) , o e s o p h a g u s d ru k ( b ) en d r u k i n d e
kraa k b e e n h o u d e n d e Z u c h t we g e n ( c ) t i j d e ns ' t d n e k e u r i g P i e P e n d '
u i tad em e n . Ca the ter res p . 5 , 1 0 e n 1 5 cm t e rug[!e tro kken .
c l ud e e r d , d a t d e we e r s t an d b i j p ro e fp e rso on I d o o r h e t h e l e traj e c t
v a n t ra c h e a en g ro t e
i n t r ap u l mo n a l e b r o n e b i i s v e rh o o g d ,
doch
re l a t i e f h e t ho o g s t e i s in d e g ro t e k ra ak b e e n ho u d en d e i n t r ap u l ­
monal e b ro n eb i bij
de h i l us.
I n d e p n eu m a t a c h o g r a a f w o r d t h e t d ru k v e rv a l g e me t en o v e r
d e w e e rs t and i n d i t t o e s t e l .
D e z e w e e r s t an d s taat i n s e r i e m e t d e
w e e rs tan d v a n d e l u ch t w e g e n .
D e b r o n c h u s c atn e t e r m e e t h e t d ru k ­
v e rv a l o v e r d e w ee r s t an d v an d e l u ch tw e ge n .
Wan n e e r d e c u r v e v an
h e t d r u k v e r v al o v e r d e l u ch t w e g en e e n g e h e e l a n d e r e v o rm h e e f t ,
d an d i e v an h e t d r u k v e r v a l o v e r d e p n e u m a t a c h o g r a a f e n v o o r a l
wann e e r d e b ro n c hu sd ruk c u r v e s t ij g t ,
curve daal t ,
w i j s t d i t e ro p ,
t e rw i j 1 d e pn eumo tacho graf i sc he
d a t d e g roo t te v an h e t l um en van d e
l u ch t we g en v e r an d e rt en m e t n am e n au w e r wo rd t t ij d e n s h e t w i l l e ­
k e u r i g p i ep e n d e x p i r i u m .
V e rder
w i j z en
tho rac al e druk is,
v e r l o o p v a n de
de
m e t i n ge n
erop ,
dat
die d e ve rnauw i n g v e ro o rz aak t.
h e t d e h o g e i n t ra­
In fig.
6 4 is h e t
s t r o m i n g s we e r s t an d en v an d e o e s o p h a g u s d r uk v an
p a t i ë n t Z gedu r e n d e h e t ' w i l l ek e u r i g p i epend'
e xp i r i um w e e rgegeven.
D e o v e r e e n k o m s t i g e vo rm v an d e z e b e i d e c u r v e n g e e f t e e n v e r d e r e
s t e u n a a n d e h y p o t h es e ,
d a t d e w e e r s ta n d s v e rho g i n g e e n g e vo l g i s
v an p a s s i e v e c o m p r e s s i e d o o r d e h o g e i n t ra th o ra c a l e d r u k .
Er is
1':! 9
11 0
STRC>OMSNELI-EID
6
100
Hl)'l/sec
cm Hp
cm
90
5
80
4
70
3
60
50
2
oesophagusdruk
40
10
20
30
40
50
60
DRU<
cm
70
30
20
10
Q2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 t6 1,8 sec.
0
Fi g . 63 , V iagrammen van de expira-
Fig.
r;o i re st :-oomsne L h e i d e1' de dn�k i n
chuswee rs tand gedurende he t 'wi Z le­
de
�eurig pi ePP.nd'
luc h twe g e n t i j d ens
'wi l l e keurig
6q , O e s o p hagusdruk e n
bron­
e�P i rium ,
p i e P end ' ui tad e m e n , g e m e ten op 5 ,
1 0 e n 1 ! cm van he t me e s t P e r i P h e -
r e pun t ,
d a t m e t d e c a t h P. t e r k o n
worden be re i k t .
ech t e r w e � e n i g p h a s e v e r s ch i l t u s s en b e i d e c u r v e n . H e t m echan i sm e
�aarvan z a l h i e ro n d er n a d e r t e r $prake knmen.
EN K E L E M E T H O O O LO G I S C H F O V E R W F G I N G E N :
A
I I e r e e r s t v e r d i e n e n e n k e I e s t o r e n d e f a c to r e n e n o n v o I k o m e n ­
heden van d e techn i e k
in
d e b o v e n b e s c h r e v e n p ro e v e n d e a a n d a c h t ,
H e t s p r e e k t v a n z e l f , d a t d e b ron c h u s c a t h e t e r z e l f e n i g e
v l o e d h e e f t o p d e s t r o m i n g s we e r s t a n d
is
in de
l u c h t we g e n ,
i n g e b r a c h t , We l i s wa a r b e v i n d t d e c a t h e te r z i c h
v a n d e l u c h t w e g e n , w a a r v a n m a g wo r d e n a a n g e n o m e n ,
in
i n een q e d e e l te
dat de doo r�nede
ru s t e e n v e e l vo u d b e d r a a g t v a n d i e va n d e c a th e te r ,
het p i e p e n d e x p i r i um v e rn a uwen z i ch d e
l ijk.
H i e rvan kan men z i ch een g l oba l e
be r e k e n e n
1261 ,
bu i s van 15 cm
1 90
doch t i j den s
l u c h t we g e n n i e t o n a a n z i e n ­
i n d ru k v e r s ch a f fe n ,
doo r t e
h o e g ro o t d e d i amete r z o u z i j n v a n e e n e n k e l e ron d E
l en gte,
die
deze l ta� wee rstand zou h e b ben a l s d e
l u c h t • e g e n v a n d e b e i d e p r o e f p e r s o n e n o p h e t m om e n t ,
stand
i n­
waa r i n h i j
i n d e b ron c h u s ma x i m a a l wa s .
d a t d e w e e r­
TABEL XXXV
b ro n c hu s d r
'J
k
s t room-
b e r e k e oo � e
sne l h e i d
d i a me t e r m m
p roe fp e r soon
70
cm H 0
2
2,1
I / sec
5,1
pati ënt Z
59 , 2
cm H 0
2
0 , 5�
I / sec
},0
U i t d e z e p ro e v e n b l i j k t we l ,
d a t d e d i ame t e r v a n d e b ro n ­
c h u s ca t h e t e r , d i e 2 m m b e d r o e g n i e t z o n d e r m e e r t e v e r wa a r l o z e n
T o c h m a g men z i c h n i e t voo r s te l l e n , d a t d e c a t h et e r d u s h e t
b. v.
voo r
�e
deel
h e e ft a f ge s l o t e n .
is.
l umen
O p t h eo re t i s c h e j ro n d en mo e t
m e n v e e l e e r a a n n e m e n , d a t d e b ro n c h u s , w a a r i n d e c a t h e t e r w e r d g e ­
b racht,
m i nd e r we r d g e comp r i m e e r d ,
zou z i j n g ewe e s t ,
dan
z o d a t h e t r e s te re n d e
b e na d e r i n g d e z e I f­
zon de r ca the te r h e t g e va l
l u men b i j
d e we e r st a n d mo e t h e b b e n g e h a d m e t o f zo n d e r c a th e te r .
Z o a l s n o g z a l wo r d e n u i te e n g e z e t ,
fe i t, d at de
i s d i t e e n g e vo l g v a n h e t
I n t r a b ron c h i a l e d r u k v a n b e t e k e n i s m o e t w o r d e n g e a c h t
v o o r d e g r a a d va n c o m p r e s s i e
van de
l u c h twe g e n .
G e d e e l t e l i j k e a f­
s ! u l t ; n g v a n h e t l umen d o o r d e c a t h e t e r g e e ft e e n v e r ho g i n g v a n d e
i n t r a b ro n c h i a l e d r u k e n d a a r m e e e e n v e r m i n d e r i n g v a n d e c o mp r e s s i e .
E e n twe e d e
bedenk i n g zou kunnen z i j n ,
p ro e v e n n i e t we r d g e m e t e n
l l j k e o rd e ,
b ron c h l
B e r e k e n t men nu o p g ro n d v a n d e d ruk
� t ro o m s n e l h e i d
In
l u c h twe g e n ,
mers van a l l e
d e p l e t h y smo g r a a f d e
I n d i t punt en de
s t ro m i n g s w e e r s ta n d
d a n i s d i t s t r i kt g enomen n i et g e he e l
lucht,
in de
j u i st.
d i e d o o r d e t r a c h e a b i n n e n s t ro om t ,
een k l e i n ge d e e l t e het mee tpun t g e p a s s e e r d .
D e v o l u m e s t ro om s n e l h e i d
d e s t rom i n g s w e e r s t a n d v a n h e t m e e t p u n t t o t d e b u i t e n we r e l d
i s d a n d i e g en e ,
die wij
d e z e e n e b ro n c h u s v e r t a k k i n g
dan
die
betrek k i n g.
on d e r s t e l t ,
dat men b i j
cathete r i n
e l k e w i l l e k eu r l ge
�
Oe
Daa rop h e b ben
v e r tak k i n g van
de
l u c h tw e g e n
b ron c h u s we e r s tand
h e e ft
be t re k k I n g
van ao
op
in
eèn p u n t mo e t
b e r e i k en ,
wa a r d e
d ruk
ge l ij k
ten­
het
de wee � s tand
d e z e p un ten .
D a t men
h e t i n b r e n g e n v a n d e n c a t h e t e r i n e l k e b r o n c h u s v e r ta k k i n g
s l o tt e
de
O e b e r e k e n i n g d a a r v a n v e r­
h e t p e r l p h e e r i n b re n ge n v a n e en b ro n chu s­
v a n d e g e h e l e b ro n c h i a l e b o o m c e n t r a a l
bij
veel
ge r i n g e r b e te k en r s
s l ot t e e en p u n t zou b e r e i k en , wa a r d e d r uk e ve n h o o g I s á l s
meetpun t.
zodat
b e re k e n d e n . O e s t r om l n g s we e r s ta n d i n
I s echte r van vee l
v a n d e g e h e l e b ro n c h i a l e b o o m t e z a m e n .
h i e r b o v e n g e g e v e n g e ta l l en
I m­
i s s l e chts
op d i t p u n t i s d u s s l e c h t s een k l e i n e f r a c t i e v a n d e tota l e ,
g ro t e r
deze
van ge­
d o c h t e l ke n s s l e c h ts o p é é n p u n t i n e e n t a k v a n e en b e­
p a a l de o rd e .
g ro t e
d a t d e d ruk b i j
i n ve r s ch i I l e n d e g rote re
i s
aan
t en ­
d i e,
19 1
we l ke
i n een
v e r t a k k i n g we r k e l i j k k o n wo r d e n g e m e ten ,
o m d a t i n a l l e g e v a l l e "l d e d r u k ,
veo l en ,
sti j gt
van
d e a t mo s f e r i s c h e
g e l d t v o o r i e d e r l· o n g d e e l .
keu r i g
l o n g gede e l t e
tot d e a l ve o l a i re
a r d e van o e b ro n c h i
wo r d e n
l e i de n ,
deze
i s e r dus
voo r e l k e d ru k t u s sen
l o ca l i sa t i e
v a s t g e s 't è l d .
De
reg iond i e versch i l l en n i et u i t,
u i t d e Re n t g e no l o g i s c h e
d ruk.
Dit
I n d e l u c h t we g e n , d i e n a a r i e d e r w i l l e­
be i de e x t remen e e n l o ca l i s a t i e a a n te w i j zen;
a p riori
i s evi dent,
g a a n d e v a n u i t d e m o n d to t i n d e a l ­
i s g e l e gen,
kan echte r n i et
bo ve n b e s c h r e v e n m e t i n g e n
al
i s e r op
deze
i n we l ke v e r t a k k i n g s ­
s l u i ten
g ro n d v a n d e g e g e v e n s
I i t e r a t u u r g e e n a a n l e i d i n g o m g ro t e
reg io­
n a l e v e r s c h i l I e n t e v e rwa c h ten .
De m e e s t p e r i p h e r e m e t i n g e n w e r d e n
k raakbeenhoudende
b ron c h i .
Di t i s
we l k e a a n h e t p e r i p h e r e d ru k v e r v a l
to e g e k e n d .
voo r een
Di t •?eriphere'
g root
' pe r i p he e r"
IÎ.
deel
in
ve r r i c h t
in
de grotere
be l a n g v o o r
de
beteken i s ,
f i g . 5 7 t / m 6 0 mo e t w o r d e n
g e d e e l t e v a n d e b ro n c h i a l e boom b e s t a a t
e ve n e en s n o g u i t k r a a k b e e n h o u d e n d e b ro n c h l .
i n d e z e f i g u r e n i s d u s g e e n s z i n s i d e n t i e k m e t b ro n c h i o ­
H e t o m v a t h e t d r u k v e r v a l o v e r b r a n c h l o l i e n k l e i n e r e k r a a k b e en ­
h o u d e n d e b ronch i ,
I i
van
ch i o l i
a l l een.
zod a t d i t d ru k v e r va l
g rote r I s , d a n
en k l e i n e re k raakbeenhoude nde
l u c h tw e g e n
k l e i n a f g e b e e l d , o m d a t d e z e w � a r d e b e re k e n d
a l v eo l a i r e d r u k efl b ro n c h u s d r u k .
dan
i n de
b ron­
H e t d ru k ve r v a l o v e r d i t g rote re ge b i e d van b ron c h i c­
d e a l v eo l a i re d ru k
sta t i sche p l eu ra d ruk
(zie
§
i s e c h t e r we e r w a t t e
i s u i t h e t ve r s ch i I
van
De oe sop h a g u s d r u k I s echte r l a g e r,
'5 1
en we l
o n g e vee r e ven
vee l
a l s de
b e d ra a g t . D e z e l a a t ste w e r d n i e t a f zon d e r l i j k
- 5 à -10 cm H D . D e d r u k i n de a l v eo l i en o o k i n de m e e r p e r i p h e re
2
l u c h tw e g e n z a l d u s h o g e r z i j n d a n d i e i n d e o e s o p h a g u s ( v l g .
bepaa l d .
f i g.
661 .
B l i j k en s d e
l i te ra tu u r
D i t verk laart ook,
is
hij
van
d a t h e t ' p e r i p h e r e •' d r u k v e r s c h i I
f l r . 5 8 e n 59 n e g a t i e v e w a a r d e n k o n a a n n e m e n .
192
d e g rootte o r d e
van
ir
D I SC USSIE .
Men
zou
z i ch
h et
evenwi ch t v an d e k rach t en .
P u n t d e wi j d t e v a n d e l u ch tw e g e n b e p a l e n ,
d i e op i ed e r
al s vo l g t s c h em a t i s c h
k u n n e n v o o rs t e l l en u o � r d e f o rmu l e :
I n h e t l in k e r l i d van d e v e r ge l ij k i n g s taat d e v e rn auwen d e
k r a ch t :
P
Jmgeven.
al v
= d e d ruk i n d e a l v eo l a i r e r u i m t e n ,
die d e bronebi
I n h et r e ch t e r l i d v a n b o v e n s t aand e v e r g e l i j k i n g v i n d t m e n
d e v e rw i j d en de k ra c h t e n :
i s d e v e e rk ra c h t van d e b ron c h u s wan d , d i e z i ch t e g en
P
veer
h e t di ch t d rukken van de b ro n ch u s v e rz e t . D e max i mal e waarde daa r v an
i s de comp r es s i ed ruk ( v g l .
ZIJ n
de
§
9) .
v e rwij d en d e k rach ten , d i e ui t ga an
rad
van h e t i n o n t p l o o i i n g g eh o u d en l o n gw e e f s e l . Vo o r d e b r o nc h i o l i
P
rad i a i r e
wo r d t d i t f ra a i g e de mo n s t re e r d d o o r h e t v o l g en d e ,
( 1 3 8 ) on tl e en de fi guu rtj e ( fi g.
aan v .
HAYEK
6 5) .
f i g . 6 5 . Bron c h i o Z us m e t rad i a i r e rang­
wand e n , {Naar Y. HA YEK ( 1 3 8 ) , }
s c hi kking van de aangre nz e nd e a Z ve o Z a i re
Een gro t e r l o n gvo l um e g e e ft e en
g r o t e r e aan s p an n i n g van a l l e e l a s t i s c h e s t ru c t u r e n en d a a r do o r
n e m e n d e r ad i a i r e ,
P
rad toe ,
v e rw i j d e n d e k r a c h t e n i n
zo d a t d e l u c h tw e g e n z i c h v e rw i j d e n .
het
In
l o n gw e e f s e l
§
4 werd d i t
193
m echan i s m e o n d e r s t a t i s c h e k a l i b e r v e r s ch i l l en v an d e b ro n e b i b e ­
i s , i s mo ei l ij k t e z e g g e!! , I n d i en d e
( Ho e g ro o t d e P
rad
l o n g e n w a r en o p g eb ouwd u i t e e n h o mo g en e spons van e l a s t i s cp w e e f ­
s ch re v e n .
s e l , d i e o n tp l oo i d w e r d g ehouden d o o r een o n d e rdruk van 1 0 cm H 2 0,
zou d e r ad i a i r e s p an n i n g on g e v e e r van d e g ro o tt e o rd e v a n 1 0 g ram/
2
cm
z ij n . I n d i e n e c h t e r e e n a an t a l m i n d e r e l a s t i s ch e e l e m e n t e n ,
b. v.
i n d e l o n g s e p t a o f i n d e b ro n c h u s wan d e n e en d e e l van d ez e
s p an n i n g o p n e m e n ,
wo r d t d e v e r d e l i n g d aa rv an i n h o mo g e e n e n n i e t
m e e r o p e e n vo u d i ge w i j z e t e be r e k e n e n .
l uchtweg en i s P
p l eu radruk . )
rad
V o o r d e e x t r ap u l m o n a l e
o n g e v e e r g e l ijk t e st e l l en aan P
el'
d e s-t a t i sche
D e dyna m i s c h e kal i b e rv e r an d e r in gen van d e b ro n e b i zij n dus
c o mp l e x van aard.
Naas t de v e e r k ra ch t van d e wand e n d e rad i a i r e
v e rw i j d e n d e k ra ch t e n s p e l e n d a a rb i j
v o o r a l d e d ru k i n e n o m d e
b ro n c h u s e e n r o l v an b e t e k e n i s .
P
de d ruk i n h e t b ronchusl umen i s dan ook een b e l an g­
b ro n ch '
r i j k e b e p a l end e facto r v o o r de wij d te van h e t b r o n ch u s l um e n , zoal s
n i e t a l l e en u i t t h e o r e t i s c h e o v e rw e g i n g e n vo l g t ,
m a a r z oa l s o o k
i n d e b o v e n be sch re ven p ro even do o r d i re c t e m e t i n g kon w o r d e n a an ­
g e t o o n d . E e n v e rho g i n g v an d e d ruk i n h e t b ro n chu s l um e n s t eun t d e
w a n d a l s h e t wa r e van b i n n en o f and e rs gezegd,
v e rlaagt h e t t ransmu­
rale d r ukv e r v a l en ve r m i n d e r t d a arm e e de graad v an b ron ch u s co m ­
p ress i e.
O m ge k ee rd wo r d t doo r e e n l ag e b ro n ch u s d ruk d e comp r e s si e
b e vo r d e rd .
D i t m e c h an i sm e i s v a n g ro t e b e t ek e n i s z o w e l vo o r d e
v e r d e r e t h eo r e t i s c h e b e s c h o u w i n g e n e n v o o r h e t i n z i c h t i n d e
phy s io l o g i sch e b e t ek en i s van d e anatom i s ch e bouw en d e me chan i s c h e
e i gen s ch ap p e n v a n d e b ro n ch i a l e b o o m al s vo o r d e p athophy s i o l o g i e
e n symp tomato l o g i e van p a t i ë n t e n m e t asthma e n emphys eem.
Theo r e t i s ch mag m en ve rwach ten , dat bij
een g e geven po si t i e v e
p l e u r a d ruk t i j d e n s d e exp i ra t i e d e d ruk i n d e b ro n c h i z a l d a l e n
d oo r e en v e rnauwing s t roomopwaa r t s ,
dus p e ri p h e e r i n d e l uchtwegen
e n z a l s t i j gen d o o r e en v e rn au w i n g s t ro o m a fwaa rt s .
van d e k l ein e r e
Een v e rn a u wi n g
l u ch t w e g en b e vo r d e rt o p d ez e w i j z e d e e xp i ra t o i re
com p re s s i e van de g ro t e r e l u c h t w e g e n ,
t e rw i j l om ge k e e rd e en v e r ­
n au w i n g van d e g ro te r e l u ch twegen e en v e rh o g i n g van d e i n t rab ron ­
ch i al e druk z a l ve roo rzak en en daa rmee een v e rwij dende i n v l o e d zal
h e bi.J en o p de p e ri p h e r e l u ch t we ge n .
In f i g .
6 6 is dit s ch e m a t i s ch
voo r g e s t e l d.
I n fig,
66a
is
een
long
wee rg e g e ven
in een tho raxhol t e ,
Daaro n d e r i s in fi guu r 6 6 b
waarin e en d ruk h e e r s t van 1 00 c m H 2 o .
d e d r uk a f g eb e e l d , d i e i n i e d e r p u n t van d e l ij n A G h ee rs t . H e t
v e r l oop van d e z e c u r v e i s ,
voo ral t u s s e n d e p u n t e n C e n F g e h e e l
w i l l ek e u r i g gekozen. G eh a rc ee rd i s aan g e geven h e t t ran smu r a l e d ruk­
vers chil
lijk,
194
in i e d e r pun t van d e wand. He t is u i t d e z e f i g uu r d u i d e ­
d a t o n d e r d e z e o m s t an d i gh e d e n d e c o m p r i m e r en d e d ruk o p d e
a . S ch em a van l on g m e t a l ve o lus B C , bron­
•G
a
�and i s a l s v i e r kan t aangeduid .
' '
. .
, ,
b
50
0
c
d
b. S c hema van h e t ve r l oop van de i n t ra bron­
c h i a l e dru k BCDEFG van Per i Ph e e r naar cen­
traa l .
. .
. .
, .
c . S c n. em a van
t ver looP van de i n tra bron­
c h i a l e d ru k b i j e e n l u c h tw e g v e rnauw i n g
bij G .
50
0
c h i o lus C, bronc hus ve r t a k k ingen D , i n tra­
thoracaa l EF en ex tra t h o racaa L FG d e e l van
de trachea en hog ere luc h twe gen . De thorax­
,.�
, ,
, ,
50
d . S c h ema van h e t hyPo th e t i s c h ve r lo oP van
de i n t ra bronc h i a l e druk b i j e en l u c h t�e e­
0
vernau�ing bij C .
k aar re ch t s o P l oPend geharc e e rd : comPri m e ­
r e n d e transmura L e d ru k . N a a r r e c h ts afda­
L e nd g e ha rc e e rd : v e r� i j d e n d e t ransmura L e
dru k . B i e r b i j i s u i t g e gaan van e en i n t ra ­
thoraca l e dru k van 1 00 c m
fi'i g . 6 6
n2o .
wan d e n van de l uc h t w e gen i n d e ri ch t i n g v an d e t rach ea t o e n e e m t .
E en v e rh o g i n g v an d e p e r i p h e r e w e e r s t a n d b i j
G g e e f t b ij
g e l ij k b l ij v e n d e i n t ratho racal e d ruk e e n v e rl oop v an h e t d ru k v e rv a l
l an g s AG b . v . van e e n vo rm zoa l s a fg e b ee l d i n f i g .
6 6 c . H e t compri ­
m e r e n d e t ran sm u ra l e d ru k v e r s ch i l i s nu g e ri n ge r.
E en s t er k e v e r ­
ho g i n g v an d e we e r s t an d b i j
vo rm k un n e n g e v e n a l s t n
C z o u a a n d e c u r v e D i j e xp i ra t i e e e n
fi g.
66d,
w�a r do o r d u s e e n z e e r s t e rk e
c om p r im e re n d e d r u k ,
komen t e rusten.
v an g ro o t te o r d e 1 0 0 cm H 0 , o p d e wan d e n zo u
2
O n z e p ro e v e n i n v i t ro e n i n v i v o h e b b en w a a r ­
s ch ij n l i j k gemaakt ,
d a � d e k raak b e enh o u d e n d e b ro n ch i e en d e rge l ij k e
d ruk n i e t zouden k unn en w e e rs taan ,
do ch zouden wo rd en d i ch t gedruk t .
D aa r do o r z o u e ch t e r o n m i d de l l i j k d e d ruk i n d e b r o n c h u s p e r i ph ee r
v a n d e o p g e t r e d e n v e rn au w i n g s t i j g e n en d ez e v e rh o g i n g van d e
i n t r abron c h i a l e d r u k z o u e n e rzij d s d e p e r i ph e re b roneb i bij C w e e r
v e rwij d e n en ande rz i j d s d e c o mpr es s i e b i j D oph e f f e n . Z o wo rdt dus
bui ten d e b ro n c h i w e e r b ep e r k t d o o r h et s t ij gen v a n d e d r u k in de
o v e r a l i n de b ro n ch i a l e b o o m een c o mp r e s s i e d o o r e en h o g e d r u k
b ro n ch i .
195
O f d e z e e l k aa r w e e r s t r e v en d e i n vl o e d e n e en m e e r s t a t i s ch
o f e en dyn ami s c h evenwi c h t b e re i k en ,
waarschij n l ij k ,
d a t di t evenw i ch t ,
b ro n ch i a l e b o o m ,
i s n i e t b ek en d . He t i s e ch t e r
a l thans op somm i g e pun t en i n d e
dyn am i s c h z a l z i j n i n d i e z i n ,
en v e rwi j d in g en e l k a a r s n el opvo l ge n ,
d a t v e rnauwi n ge n
m e t an d e r e wo o rd e n ,
wan d en i n t ri l l in g g e rak en en daarb i j g e l u i d voo r t b r en ge n .
zi ch k u n n en vo o rs t e l l e n ,
d a t d i t voo ra l h et g e v a l zo u z i j n i n d i e
g e d e e l t en van d e b ro n ch i a l e boom ,
m i s ch w i s s e l t ,
b. v.
dat d e
Men z o u
waar d e druk i n h e t l um e n rhy t h ­
do o r h e t rhy thm i s ch v e rs p ri n ge n van d e l am i ­
n a i re in de tu r b u l e n t e s t ro m i n g svo rm en t e ru g z i e
we rv e l vo rmi n g a l s z o d an i g.
§
5)
o f doo r de
D a t d e wan den van d e l u ch twe gen in d e r ­
d aa d i n tri l l i n g k un n e n g er ak e n ,
k an m e n du i d e l i j k o b s e rv e ren b i j
sommi g e p reparat en van geïso l e e rd e l o n ge n ,
o n d e r o v e r d ruk l aat u i tademen ( z i e
§
wan n e e r m e n d i e in v i t ro
8).
Z o a l s n a a r a an l e i d i n g v an f i g .
6 6 b r e e d s we r d o p g em e rk t ,
n e e mt d e c o mp r i m e r e n d e k ra c h t o p d e b ro n c h u s wa n d van p e r i p h e e r
naar c e n traal to e , z o dat d e trachea het s terk s t wo rdt s amenged ruk t.
H i e ru i t b l i j k t de b ij zonde r e phy s i o l o g i s c h e b e t e k en i s van de v e r ­
d e l i n g v an d e c o m p r e s s i e d ru k i n d e b r o n ch i al e b o o m .
v i t ro
<§ 9)
gave n i mm e rs aan wij z i n g e n ,
e e n s van p e r i p h e e r n a a r c e n t raal t o en e em t .
een h o ge c o mp r e s s i e d ru k ,
P ro e v e n i n
dat d e comp r e s s i ed ruk even ­
D e t ra ch e a - wan d h e e ft
z o d a t d e m e e s t e p r e p a r a t e n n i e t g eh e e l
k o nd e n w o r d e n a fg e s l o t e n d o o r d e g e m i d d e l d e m a x i m a a l b e re i k b a r e
i n t rath o ra c a l e d r u k .
De
lager.
comp res s i e d ruk
in
de
meer
p e r i ph e re
I n d e s e gm en t al e b ro n e b i b e d ra a g t h i j
bronebi i s v e e l
wa a r s ch i j n l i j k e e n
groo t t eo rd e van 5 , 5 cm H o .
To ch wo rden bl i j k baar o ok deze bron ch i.
2
n i e t g e h e e l a f g e s l o t e n d o o r d e h o g e i n t r a t h o r a c a l e d ru k v a n o n ­
ge v e e r 1 0 0 c m H o , wan t e r b l ij f t e en v r i j k rach t i g e l u c h t s t ro om
2
b e s taan t ij d e n s h e t p i ep e n d e xp i r i um . D e z e s ch ij nba r e t e g e n s t e l ­
l i n g k an wo r d e n v e rk l aa r d d o o r d e i n v l o e d v a n d e h o g e i n t r a ­
b ro n ch i a l e d ruk i n d e pe r i pher e l u ch t wegen . Z o b e v o rd e rt d u s i ed e r e
v e rnauwi n g van d e b ronebi d e comp r e s s i e van d e m e e r c en t ra l e g ro te
l u ch tw e g e n en h e e ft t i j d e l i j k e e n v e r wi j d en d e i n v l o e d op d e m e e r
pe riph e r e k l e in e re b ron c h i . O p d e z e wij z e wo rdt o o k b e g r i j p e l ij k ,
dat d e p e ri ph e r e b roneb i en fij n e r e b ronch i o l i
zel fs bij
e en h o g e
i n t r a tho r a ca l e d ru k d o o r g ank e l i j k k u n n e n b l i j v e n o o k z o n d e r e e n
s t a r r e k ra a k b e n i g e wan d ,
d i e d e s o u p l e s s e v an d e a l v eo l ai r e g e ­
b i e d en z o u v e rk l e i n e n .
D i t maak t h e t o o k w a a r s c h i j n l i j k ,
d a t d e aan w ez i gh e i d v an
e e n r e l a t i e f s l ap p e m e m b ran e u z e a c h t e rwand
in
de t ra c h e a g ro t e
u e tek en i s h e e f t vo o r d e wij d t e van d e l u c h twe gen t i j d en s e en u i t ­
adem i n g o n d e r o v e rd ru k .
D e t ra c h ea kan r e e d s doo r e en l age u i t ­
wen d i ge d ruk a anz i en l ij k wo rden v e rn auwd e n dan u ij d ra g en to t e en
196
' b e s ch er m in g • van d e k l e i n e r e l uc h t w e g e n ,
t e rwi j l t o ch ,
zel fs bij
d e h o o g s t b e r e i k b a r e i n t ra th o r a c a l e d r u k b i j n a a l t i j d n o g e e n
b en u t b aa r l um e n o v e rb l i j f t .
H o e v e e l i ed e r g e de e l t e van d e b ro n c h i a l e boom b i j e en exp i ­
rium bij
e en b ep a a l d e i n t ra t h o ra c al e o v e r d r u k w o r d t v e rn au wd ,
h an g t v o l g e n s d e f o rm u l e :
P
al v
= P
veer
+P
rad
+
P
b ronch
d u s af v an d e daar t e r p l a a t s e h e e r s e n d e v e e r k r a c h t van de wand
en de r a d i ai r e v e r w i j d en d e k ra ch t en ,
m a ar voo r a l ook van de v e r ­
nauwi n g v a n h et o v e r i g e d e e l van d e b ro n c h i a l e boom ,
zowel p e r i ­
p h e e r al s c en t raal van h e t b e schouwde punt.
E e n m e rk wa a r d i g e g e v o l gt re k k i n g u i t d e z e b es c ho uw i n g i s ,
d a t d e en de b ro n ch i al e d ruk i n s t e rk e m a t e a fh ank e l i j k i s van d e
ve e rk rach t van d e b ro n chuswand , zodat m e n z e l fs a p ri o ri zou h eb b en
k u n n en vo o r sp e l l en ,
fi g.
is,
d at e e n v e r l oo p v a n d e b ro n c h u s d r u k a l s i n
6 6 d o o k b i j e en h o ge p e r i p h e r e w e e r s t an d n i e t w a a r s c h i j n l ij k
immers :
P a l v - P b ro n c h = P v e e r + P rad ·
wann e e r
wij
voor
de
som
rad i a i r e v e rw i j d e n d e k ra c h t en
aan n em e n ,
dan mo e t d e
(P
,
r ad )
i n t ra b ro n chi al e
> en
veer
25 cm H 0
2
d r u k d a a r t e r p l a a t s e t en
com p r e s s i edruk
van
in punt D
(P
b. v .
m i n s t e 85 cm H 0 b e dragen ,
2
D e ze b e s c h o u w i n g e n z i j n n i e t zo z u i v e r t h e o r e t i s ch ,
w e l l i ch t op h e t e e r s t e gez i c h t s ch i j n t ,
al s
want d e h i e rboven b e schreven
m e th o d e v a n g e l i j k t i j d i g e d r u km e t i n g in o e s o p h a g u s en b ro n c h u s
m a a k t h e t i n p r i n c i p e m o g e l ij k ,
o m i n v i v o d e e l as t i s c h e v e r ­
+P
b i j e en ho g e i n t ra t h o raca l e d ru k in
rad
veer
i ed e r voo r de b ro n chu s so n d e b e r e i k b a a r d e el van d e l u ch t w e gen te
wij d e n d e k ra c h t en P
me ten.
I mm e r s :
P
+P
P
=P
t comp r i m e r e n d e t r an s ­
v e e r rad a l v - bronch = h e
m u ra l e d r u k v e r s ch i l .
b i j p ro e fp e rsoon I o p d r i e pun t en i n d e l u ch t wegen we e r ge g ev en • ) ,
I n f i g.
6 7 z i j n d e r e s u l t a t en v an een d e rg e l i j k e b ep a l i n g
o p h e t m o m e n t van d e max i ma l e i n tratho racal e d r u k ,
gedurende dri e
z o v e e l m o ge l ij k v e r g e l i j k b ar e w i l l e k eu r i g p i e p en d e u i tade m i n g en .
D e p u n t en A ,
fi g .
B e n C z i j n a fk om s t i g u i t c u r v e n ,
6 2 w e rden w e e r g e g e v e n .
D e p i j l en 0 - A ,
zo a l s i n
O' - B en o• • - c z i j n e e n
m a a t vo o r h e t c o m p r i m e re n d e t ran s m u ra l e d r u k v e r v a l ,
dat doo r d e
s t i j fh e i d van d e k raakb en i g e wand e n d e v e rw i j dende rad i a i re k rach­
+P
t en P
mo e t wo r d en g e d r a g e n . D i t comp r i m e r en d e t r an smu ral e
v e e r rad
d r u k v e rval b l i j k t in d e wand van de g ro te r e i n t rapul m o n a l e b ro n chus
•J
Hierin
i s de s t a t i s c h e p l e u r a d r u k v e r w a a r l o o s d ,
g u s d r u k g e l i j k t e s t e l l e n a a n d e a l v eo l a i r e d r u k ,
door d e oesopha­
197
100 .
90 .
80 .
70 .
60 .
50 .
0
40 .
30 .
20 .
10
•
0 .
PERIPHEER
Ocm
5 cm
1 0cm
f i ; . 6 7 . N e t i n ; van o e s o bha;usdru k, bronc l1usdru k en ' c om pr im e rende
dru k ' b i j bro e fPe rsoon 1 g e dure nd e he t 'td l l e ke ur i g p i e Pe nd ' e x b i ­
r i um o b ve rs c h i l l e nde pun t e n i n de kraa k be e nhoud e nde l u c h twe g e n ,
198
o n g ev e e r 2 5 cm n 2 o t e b e d r agen ,
b ron c h u s i s d i t o n g e v e e r 7 0 c m H 2 0 en 5 cm h o g e r i n d e t ra c h e a
o n g e v e e r 9 0 cm n 2 o .
Bij
in d e buu rt van de r ech t e r hoo f d ­
d ez e m e t i n g e n zi e t m en d u s i n d e rd aad i n
o v e re en st emm i n g m e t d e t h e o re t i s ch e b e schouw i n g en b ij
f i g.
6 6 een
toenemende m e c h an i s ch e b e l as t i n g van de wan d g aand e van p e r i ph e e r
D e d ra a gk r a ch t v a n d e wan d v a n t ra c h ea e n g r o t e
_
bro n e bi k o m t a l than s n a a r d e g ro ot te o r d e v r i j g o e d o ve re e n m e t d P
n a a r c en t r aa l .
comp r e s s i e d ruk k en ,
d i e b ij
l ij k e n l o n g e n i n v i t ro we rden b epaal d .
Een b el an gwekk end pun t i s n o g h e t vo l gen d e : d e compri m e rende
t r an s m u r al e d ru k v e r s ch i l l en b l i j k en o p de v e r s c h i l l e n d e g e d e e l ten
van d e l u c h t w e g e n n i e t synchroon i n t e we rken ,
z o a l s r e e d s w e r d a an g ed u i d ,
fig.
68,
d o c h zij
e en p h a s e v e r s c h i l .
v e rton e n ,
Dit blij kt uit
waar d e comp r i me r en d e t ran smural e d ruk op d e b ron chuswand
is weerg e ge v en g e du rende het p i epend exp i ri um o p drie v e rs ch i l l en d e
pl aa t s en i n d e l u c h tw e g en van p ro e fp e rsoon I . ( De ze waarden zi j n
eveneens be rek end u i t d e curven van f i g. 6 2 ) . G edurende b e t p i epend
s t e r k e v a ri a t i e in de c o m p r i me r e n d e d r u k o p
ex p i r i um i s er e en
a l l e d r i e d e m e e tp u n t e n .
D e m a x i m a l e c o m p r e s s i e wo r d t v r i j w e l
oesophagusdruk- bronchusdruk = comprimerende druk
1 00
cm
1-\P
90
c
F i g . 68 .
Ve � l o op van de c omp�i m e ­
�ende d�uk o p ve �s ch i l l ende Pun ten
80
in de
l u c h twe g e n van e e n no�� a l e
P�oefPe�soon t i jd ens he t 'wi l le keu­
70
�ig P i e Pend'
expi�ium, A in e en van
60
de g�ote in t�apu lmona l e k�aa k b e e n ­
50
�e chte� hoojd b�onchus , C i n de t�a­
houdende b�onc h i , B in o f na b i j de
chea .
40
30
20
10
0
0.2
0.4
0.6
O.Bsec.
199
s y n c h roon b e r e i k t ,
t r a ch ea
(C)
doch t e r w i j 1 daarna de t ran sruural e d ruk in de
b e g i n t t e d al e n ,
b l i j f t de c omp r e s s i e van de in t ra­
p u l mo n a l e b ro n c h u s ( A ) n o g g e ru i m e t i j d c o n s t a n t o f s t i j g t n o g
i e t s , o m e e r s t g e h e el o p h e t e i n d e van d e exp i rat i e t e dal en. D e z e
bev i n d i n g z o u a l s vo l gt k un n e n wo rden g e ï n t e r p r e t e e r d :
van h e t l umen i s a fh ank e l i j k van d e t ran s m u ra l e d ru k .
van d e t ran sm u r a l e d ruk mo e t du s b e t e k e n en ,
v e rwi j d t .
B l i j k b a a r ï s h e t zo ,
De wij dte
Een dal ing
d a t d e b ro n c h u s z i ch
d at de t rach e a z i ch re eds o n g e v e e r
hal v e rw e g e de exp i ra t i e we e r b e g i n t t e v e rwi j den i n e en v r ij nauw­
k e � r i g e a f sp i e g e l i n g van h e t ve rl oop van d e i n t r a t h o raca l e d ru k ,
t e r wi j l J e in t r ap u l mo n al e b ro n eb i v e e l l an g e r v e rn auwd b l ij v e n .
H e t ge b i ed in o f u i j
t u s sen A en C .
d e h o o fd b ron chu s B vo rm t een o v e rgang
An d e rs g ez e g d :
b i j het da l en van de in t ra tho racal e
d ru k o r e i d t z i ch d e v e rwij d i n g ui t a l s e e n go l f ,
d i e zi ch van u i t
de t rachea in de ve rtak k i n gen van de b ron c h i a l e boom voo r tz e t .
Het
mechan i sm e h i e rvan zou men z i ch a l s vo l gt kunn en voo rs t e l l en: Daal t
d e h o g e i n t r ap l e u ra l e d ru k ,
l a i r e d r uk ,
dan d a al t onm i ddel l i j k ook
de al v eo ­
z o d a t h e t t o t a l e d ru k v e r v a l van d e a l v eo l en naa r d e
u u i t en l u cu t e ven e e n s a fn e e m t .
H e t d al en v an d e p l eu rad ruk g e e f t
t e v e n s e en v e rwij d i n g van d e t ra c h e a .
D a a r d o o r daal t d e w e e r s tand
i n d e t ra c h e a en IJ l i j k b aa r g e b eu rt di t o p een zodan i g e wi j ze ,
dat
de u ron ch u s d ru k i n A g e l i j k el ij k m e t d e i n t rap l eu ral e d ruk afneemt,
waardoo r het vers c h i � tussen deze beid en ,
d. i .
d e t ransmu ral e d ruk,
cons tan t b l i j t t t o t op h e t mom en t , dat ook pun t B en later het punt
A doo r de
beg i n t ,
' op e n i n �; s gol f '
wo rdt I.J e r e l lt t ,
zodat h i e r de v e r wi j d i n g
d i e d a n m o g e l ij k W t! e r e en z e l f d e b e t e k en i s h e e f t vo o r d e
no g m e e r p e r i ph e e r g e l e g e n l o n g d e l en .
E e n d e r ge l i j k
k o m t o o k i n a an m e rk i n g vo o r de v e r k l a r i n g van
het
m e ch a n i s m e
l angduri g
con ­
s tan t bl ij ven v an de s t ro m i n g s w e e rs t and i n h e t p e ri p h e r e d e e l van
58 e n 60 ) .
de u ro n ch i a l e boom gedu rend e het wi l l ek eu r i g pi e p end exp i rium ( fi g .
O t e r b ij
bij
deze
h e t b e g i n van e e n wi l l e k eu r i g
p r o e fp e r so o n e en o v e r e e n k o m s t i �; e
bro n eb i a l e b o o m l o op t ,
m e t z e k e rh e i d z e gg en .
p i ep en d
exp i rium
' s l u i t go l f '
over de
k unn en w i j o p g ro n d van on z e c u rv en n i e t
B i j d e sn e l l e s t i j g i n g van d e d ruk aan h e t
b e gin van d e e x pi rati e kunn en k l e i n e fo u t en i n d e b epal i n g v an d e
o n de r l i n ge t i j d s re l a t i e t o t gro t e fo u t e n i n d e bep a l i n g v a n de
d r u k v e r s ch i l l en aan l e i d i n g g e v en .
bij
O v e r i g e n s mo g e n w a a rn em i n g en
e en zo g e r i n g aan t a l p r o e f p e r s o n e n n i e t z o n d e r m e e r wo r d en
g e b e n e r al i s ee r d .
De u i tvo e ri g e i n t e rp re t a t i e van de b i j z o n d e rh ed en
i n o n z e curven is vooral g e beven ,
om de aan dach t t e v ragen vo o r d e
b e s t u d e r i n g v an d e z e t i j d s r e l a t i e s b i j
pati ënten,
bij
and e r e p ro e fp e r s o n en o f
wi e I.J ro n chusd rukm e t i n g zou wo rden v e r r i ch t.
W el i s h e t I.J e g r i j p e l i � k u i t h e t vo o r g aan d e ,
k an a f v ragen,
200
d at m en z i ch
o f m i s s ch i en al thans e en d e e l van de v e r s ch i j n se l e n ,
di e somm i ge Rön t geno l o gi sche o n d e r zo ek e r s n e b b en b e sch r even ,
' b ronchu sp eri s t al t i ek
besp rok en
( zi e
•
§
al s
4 ) i e t s t e m ak en h e bb an m e t de h i e r
'op eni n g s - e n s l u i t go l ven
• .
W e l k e b e t e k en i s h eb u e n d e z e m e ch an i sm e n n u b i j p at i än t en
m e t a s t h m a en emphy s e em ?
O n z e b e d o e l i n g wa s aanvank e l ij k ,
o m h e t wi l l ekeu r i g p i e p en d
exp i ri um b i j n o rma l e p ro efp e rson en t e ond e rz o e k en. Om begrij p e l ij k e
r e d e n en w a s h e t e c h t e r mo ei l i j k ,
om v o o r de b ro n c b u s d r uk m e t i n gen
v o l d o e n d e n o rmal e p ro e fp e rs o n en t e v i nd en . E é n o n z e r waarn emin gen
w e r d d a a r o m v e r ri c h t b i j
p at i ë n t Z ,
g e co m b i n e J r d m e t b ro n c h o ­
spi ro m e t r i sch o n d e rz o e k . H e t l o n g fun c t i e o n de rz o ek b i j deze p a t i ä n t
w e e s o p de aan wezi gh ei d van e en l i ch t emphyseem.
V e r g e l i j k e n wij
nu de s t ro m i n g sw e e r s t an d i n de g r o t e r e
l u ch t w e g en b i j b e i d e p ro e fp e r son e n ,
dan b l i j k t d e m a x i mal e we e r­
s tan d bij p ati ën t Z 1 10 cm H 0 / l / s e c en bij de gezo n d e p ro e fp e rsoon I
2
3 3 cm H 0/ l / s e c t e b e d ra g en . W a a r s c h i j n l i-j k w a r e n b i j p a t i ën t Z
2
de g r o t e r e k r a a k b e e n h o u d e n d e l u ch t w e g e n d u s s t e rk e r v e r n a u w d
t i j d e n s h e t pi epend exp i ri u m dan bij d e g ezon d e pro e f pe rsoon ! .
Tab e l XV I I
d a t d i t v e r s ch i l
(§
in
5)
g e e f t o n s r e d e n en ,
o m t e v e r o n d e r s t e l l en ,
s t ro m i n g s w e e r s t a n d b i j
p ro e f p e r s o o n I
en
pati ën t Z n i e t o p to e val b e ru s t. Imm e rs doo r ve r schi l l en d e o n d e rzoe-·
k e rs i n de li t e ra t u u r w e rd b i j gezonde p r o e fp e r s o n e n geen t ran s ­
p u l mo n a l e s t ro m i n g s w e e rs t an d aan g e t ro ff en h o g e r d a n een g roo t t e­
o rd e van 3 0 cm H 0/ l / s e c . B i j emphy s e empa t i ën t e n d aaren t e g e n o l e e k
2
d ez e wee rs tand v a a k aanz i en l i j k h o g e r ( Ta b e l X V I ) . Ve r ge l ij k t m e n
fig.
5 8 en 6 0 ,
dan b l ij k t d i t v e r s c h i l n i e t zoz e e r t e z i j n g e l e g en
in d e i n t rab ron ch i a l e druk k en ,
z.
l ij k hoog z i j n ,
Bij
m a x i m al e
d i e i n b e i de g e v al l en o n g e v e e r g e ­
do ch voo ral in d e l agere s tro om sn el he i d b i j p a t i ënt
d e v e rg e l i j k in g van fig.
•
Pe'l'"iPhere -'
.weers tand
58 e n 6 0 b l ij k t e ch t e r o o k de
b ij
p a t i ë n t Z h o g e r d an
bij
de
6 2 cm H 0/I / s e c en 1 7 cm H 0i l / se c .
2
2
H e t m e ch an i sme en d e l o c a l i s a t i e v a n d e z e v e rh o o g d e ' pe ri ph e r e '
g ez o n de p ro e f p e rsoon I :
resp.
w e e rs t an d b i j p at i ën t Z z i j n n o g o n z e k e r . H e t l i gt evenwe l v o o r de
hand , o m m e t DAYMAN ( 6 9 ) e . a.
( 111,
195 )
t e v e ron d e r st e l l en , d a t i n
d e emphy s em a t e u z e l on gen d e r ad i a i r v e rwi j d e k ra c h t i n h e t
we e f s e l ,
*I
bij
de P
rad
'
v e r l aagd i s *) .
Men v e r ge l i j ke a e conc l us i e u i t
e mp h y s e e m p a t l e n t e n
vee l a l
Is
§
l on g­
D e d r a a g.k r a c h t v a n d e wan d
5 , d a t d e s t a t i s c h e comp a i a n c e
ve r l aagd,
hetgeen w i j st op een
v e rm i n d e r d e e l a st i s c he s p a n n i n g I n h e t l on gwee f s e l .
201
z a l vo o r a l in d i e g e d ee l t e n van de b ro n c h i a l e boom v e r­
+P
rad v e e r
r e l a t i e f g ro o t i s t en
l aagd k u n n e n z i j n , w a a r n o r m a l i t e r P
rad
d . w . z . i n d i e g e d e e l t en waa r de k raak beni ge
o pz i ch t e v an P
•
veer
v e r s t e r k i n g van d e wand g e r i n g i s. Om t ren t de l o ca l i s a t i e van deze
P
bo ven de no rm v e r s t e rk te
'p e r i p h e r e ' comp r e s s i bi l i t e i t o n t b r e ek t
voo r l op i g i ed e re aan wi j z i n g .
D e z e kan zow e l i n d e k l e i n e re k raak ­
beenhou den d e o ro n c h i a l s in d e b ro n ch i o l i o f b e i d en z i j n g e l o c a l i ­
Hoe di t ook ZlJ ,
s e e r d.
op d e d ru k v e rd e l i n g in h e t l u m e n v an d e
l uch t we gen tij d e n s een 'wi l l ek e u ri g p i ep en d e • exp i rati e h e e f t
we i n i g i n v l o e d .
Ook
in
g e v a l l en ,
waarin de p r i ma i r e
dit
oorzaa k
van d e h o g e s t rom i n g s w e e r s t a n d p e r i ph e e r z o u z i j n g e l e ge n ,
h e t p e rc e n t u e e l gro o ts te gede e � te
k an
v an d e z e w e e rs t an d b l i j k b a a r in
de k raak b eenho u dende g ro te r e l u ch t we gen z i j n geloca l i seerd.
U i t h e t fei t ,
' wi l l ek e u r i g p i e p en d '
k u n n e n v e r n au w e n ,
stij g t ,
d at ook n o rmal e p ro e fp e rs o n en t ij d e n s een
e x p i ri um hun g r o t e l u ch t we g en aan z i en l i j k
waarb i j
b l i j k t e c h t e r,
d e s t ro m i n g s w e e r s t a n d d a a r i n s t e rk
dat een p r e êx i s t en t e anatomi s ch e o f fun c t i o ­
n e l e v e rn au w i n g van d e p e ri p h e r e l uch twe gen n i e t noo dzake l ij k i s ,
om d i t m e ch a n i sm e i n g a n g t e b r en g e n .
aann e m en ,
M e n mo e t w a a r s ch i j n l i j k
d a t d e n o r ma l e P o i s e u i l l e w e e r s t a n d
(zi e
§
5)
in d e
k l e i n s t e bron c h i en b ro n ch i o l i vo l d o ende i s , om d e a l v eo l a i r e d ruk
zo v e r te l a t en s t i j g e n ,
d at de c i r c u l u s v i t i o su s van l u c b t w e g ­
vernauwi n g en s ti j g i n g van de a l v eo l ai r e d ruk o p gang komt.
O f men z i ch n u mo e t v oo r s t e l l en ,
zij n,
bij
d a t er a s t h m ap a t i ê n t e n
w i e z o nd e r en i g e p r e ë x i s ten t e anatomi s ch e o f fun c t i o n e l e
p e riphere · b ron chusvernauwi n g astbma- aanval l en o n t s t aan , ui tsl ui tend
doo r een z e l fde g eb r ui k van d e wil l ek euri g e ad emh al i n g s sp i e ren,
waarmee gezo n d e p ro e fp e rsonen p i epend exp i re r en ,
v ra a g .
als
i s een b e l an g ri j k e
D e b e sp r e k i n g d a arvan z a l e ch t e r e e r s t wo r d e n g e g ev en i n
Ho o fd s t u k I V.
N a d a t o n z e b ro n ch u sd ruk m e t i n g en
werk i n g daarvan vo l to o i d wa ren,
gemaak t op e en on d e rzo ek ,
d a t KOBLET en WYSS ( 1 7 9 )
gepu b l i c e e rd. D ez e o n d e rz o e k e rs
b ro n ch u s d rukrn e t i n g e n ,
en d e t h e o r e t i s ch e u i t ­
werden wij doo r SCHERRER opme rkzaam
o es o p h a gu s d rukme t i n g e n en s t roomsn e l h e i d s ­
m e t i n g e n b i j n o rma l e p ro e fp e r so n en e n b i j
Zij
in 1 9 5 6 h ebben
verri ch t t en even een s gel ij � ti j di ge
p a t i än t en m e t a s t h m a.
d ed e n hun wa arn e m i n g en ech t e r al l een t i j d e n s e e n g e fo r c e e rd e
max i ma l e expi r a t i e en n i e t t i j d en s ' wi l l ek e u ri g p i epen d ' exp i r e ren
o f t i j d e n s e en spon t a n e a s t h m a - a an va l .
E en d e e l van d e do o r h e n
ve rk re gen r e s u l t a t en bl e ek m e t o n z e m e ti n g en i n o v e r e en s t emm i n g ,
een deel wa s daarmee ech t e r in tegensp raak .
202
B ij
e en gezon d e p ro e fp e r soon v o n d e n z i j
een o es o p h a g u s d ruk
van 2 3 0 cm H o • ) en i n de m e e s t p e riph e r e b ro n ch i , waarin z i j hun
2
cath e t e r b rach t e n , van 180 cm H o •) . D e bi j b eho r en d e s t room sn el h ei d
2
was 3 1 / sec , waarui t men een s t ro m i n g s w e e r s t and van 60 cm H 0/ l / s e c
2
kan u e r e k e n e n , O o k d e z e s ch r i j v e r s v o n d e n d u s b i j e e n n o r m a l e
p ro ef p e rsoon e e n h o ge i n tratho raca l e en ho g e endobronc h i a l e d ru k ;
b l i j k b a a r u e vo n d z i ch o o k
bij
d e z e o n d e r z o ek i n g e n d e g roo t s t e
wee rstan d in d e k raak b e enhou dende l uchtwege n .
Bij
e e n a s th m a p a t i ën t d a a r en t e gen von den z i j
in e en b ro n ­
cllus tak in é én der o n d e rk wab s s e gmen t en e e n endobroncn i al e d r u k ian
80 cm H o • ) u ij e e n o e so p h a g u s d ruk v a n 2 0 0 cm H o• ) . Z i j i n t e r ­
2
2
p r e t e e rd en di t druk v e r s ch i l ( i n o ve reen s t emm i n g m e t wa t wi j daar­
over t h eo r e t i s c h
bronc h i o � a i re
p o s t u l ee r d e n )
weerstan d .
d e z e au t e u r s n i e t o p i n ,
al s
het
gevo l g
v an
D i t b e t e k e n t e ch t e r o o k ,
een
hoge
en h i e r gaan
d a t h e t t r a.n smu r a l e d r u k v e r v a l i n d e z e
k l e i n e k raak b e en h o u d e n d e u ro n ch u s m e e r dan 1 2 0 c m H o z o u h e bben
2
be d ra ge n . H e t k o m t o n s w a a r s c h i j n l i j k v o o r , d a t d� wan d d·a a r·
t e r p l aat s e i n d e r d a ad aan e en d e r g e l i j k e c o mp r i m e ren d e d r u k w e e r ­
s tan d k o n u i e d e n .
E e rd e r z o u d en w i j
gen ei gd z i j n ,
di t resul taat
a a n e e n s t o r en d e f a c t o r i n d e do o r d e z e o n d e rzo e k e r s g eb r u i k t e
m ethod i ek t o e t e s c h ri j v en .
Ook and e r e ve rsch i l l en m e t o n z e r e s u l ­
taten z i j n waarsch i j n l ij k op v e rsch il l en in me tho d e t e rug te voe ren.
Zo b l eek
bij
b o v e n ge no e m d e p a t i ë n t
bij
het g e l e i d e l i j k
t e ru g t r e k k en van d e b ron ch u s cath e t e r n i e t s van e en d a l i n g van d e
d r u k i n h e t v e r l o o p v an d e b ro n e b i a l e boom .
can n a
bl e ek de i n t r a t r a ch e al e d ruk bij
In tegendeel uij
de
d e ze asthm ap ati ën t 1 20 cm
H o • ) t e b e d r a g e n . Men k an z i ch mo e i l ij k voo r s t e l l en , dat d e d ruk
2
t ij d e n s de ui tad em i n g in d e t ra c h ea zo v e e l h o g e r zou zi j n dan in
de p e r i p h e r e bron eh i ( 8 0 cm H o •) ) . Oo k bij d e gezo n d e p ro e fp e rsoon
2
w e r d s l e ch t s e en z e e r g e r i n ge d a l i n g van de d r u k w a a r g en o men b i j
h e t t e ru g t r ekk en van d e cath et e r , n l . v a n 1 8 0 c m H o • ) i n d e p e r i ­
2
phere b ro n e bi t o t 1 60 c m H o • ) hal v e r w e g e de in t rath o rac a l e t rach e a.
2
D e s t ro m i n g s we e rs t a n d t u s s en d i t l aa t s t e p u n t en de b u i t e n l uch t
( bi j
2 , 8 I / s e c ) k an men b e r e k en en op 5 7 cm H 0/ l / s e c . Daaru i t zou
2
dat er v r i j w e l g e e n s t ro m i n g s w e e rs t a n d b e ­
t e v e n s mo e t en vo l ge n ,
s t a a t t u s s en d e s e gm e n t a l e b ro n e b i e n e e n p u n t h al v e r w e g e d e
w a t d an we l d e o o rzaak m a g z i j n v a n d e h o g e s t ro m i n g s ­
t r ach ea.
weers t an d tussen h et pun t hal verwege d e t rach ea e n d e bui tenwe r e l d ,
i s n i e t d i r e ct du i de l i j k . E en g e s l o t en g l o t t i s i s a l s o o rzaak n i et
zo waarsch i j n l ij k ,
•1
g e z i en de g ro t e s t roomsn e l h e i d .
D i t g e t a l w e r d a f g e l e z e n u i t d e d o o r d e a u t e u r s w e e r g e g e v e n c u r-
v en .
203
d el e wo rden ve r k l aard ui t d � c a th e t e r ,
Mo g e l ij k k unnen d ez e pa radox e r e s u l ta t e n ech t e r al thans t e n
werd geb ru i k t .
KOBLET c. s.
d i e b i j d e z e onde rzoek i n g en
( 1 7 9 ) namen daarvo o r een m e t wat e r g e ­
vu l de ha rtcath e t e r. Nu treden e r in d e t rache a ,
gecomp r i m e e r d w o r d t ,
118,
156,
282,
286,
voo ra l ind i en d ez e
z e e r h o g e l i n ea i r e s t r o om s n e l h e d en o p ( 4 9 ,
312,
3 39 ) ,
d i e vo l g e n s somm i ge au t eu rs z el fs
d e g e l u i d sb a r r i è r e k u n n en b en ad e r en ( 28 6 ) .
cath e t e r s m e t een o p e ­
n i n g a an h e t e i n d wo rden d o o r d e l u ch t s t ro om aan g eb l az en en m e t en
dan ,
b eh a l v e d e z . g ,
s t a t i s c h e d r u k o o k d e z . g,
s n e l h e i d s d ru k ,
wel k e e v en redi g i s m e t h e t k wadraat van d e stroo m sn e l he i d • ) ,
waar­
door b i j h o g e s n e lh e d en z e e r aanz 1 en l ij k e waard en wo r d en b e r ei k t .
I n tabel XXXVI zi j n daaro v e r enk e l e g eg even s b e rek en d n aa r
de formul es op g e geven doo r BETZ ( 26 ) .
T e n e i n 1 � o o k e xp e r i m e n t e e l d i t p ro b l e e m i e t s n a d e r t e
k o m en , p l aat s t en wij
opening ( fig.
52)
één o n z e r b ron chu s c a t he t e rs
met
zij d el in g s e
en een cath e t e r v a n d e z e l f d e d i am e t e r m e t e i n d ­
s t a n d i g e o p e n i n g b eu r t e l i n g s i n
u ian enmaa t s e d o o r sn e d e ,
e e n g l a z e n b u i sj e v an 0 , 7 c m
w a a r i n e en g em i d d e l d e s t ro o m sn e l h e i d van
3 , 64 1 / s e c w e r d o p g ewek t ,
h e t g e en o v e r e e n k o m t m e t een gemi d d e l de
l in e a i re s t room sn e l h e i d van 9 4 m n se c o f 340 km /uur. D e druk ,
gemet en
H o . De
2
c a th e t e r met d e e i n d s t an d i g e o p en i n g gaf op d e z e p l a a t s een d ruk
doo r de catbet e r m e t zij d e l i n g se openin gen
bedroeg
4 cm
TABEL XXXVI
SNELH E IDSDRUK B I J V ERSCH I LLEN D E L INEA I RE STROOMSNELHEDEN.
v
•1
20 4
in m / s e c
;j i n k m/uur
snel hei d s d ruk
in cm H o
2
5
18
10
36
0 , 58
25
90
3, 6
0 , 15
50
1 80
14, 5
75
270
32, 6
100
360
58
150
540
130
200
720
230
Sne l he i d s d ruk
� p , v2
=
, , 0 , 116 , v2 k g I m 2
I
V
l
n
m
I secI
I26 I ,
van 6 8 cm H o aan ! ( B i j e e n theo re t i s ch e b e re k en i n g m e t co rr e c ti e ,
2
voor de sn e l h e i dsve rde l in g o v e r h e t o pp e rv l ak en de tempe ratuur van
°
de l u c h t ( 50 C \ w e rd 7 1 cm H o gevonden . ) H e t l i j k t o n s daarom z e e r
2
w e l mo g e l i j k , d a t d P h o g e d ruk k e n , d i e d o o r KOBLET c . s . i n d e
t ra c h e a en g ro t e b ro n eb i we r d en g e m e t en ,
cath e t e r ,
d i e � i j g e b ru i k t en.
Onze cath e t e r ,
z i n s o v e r e enkomt m e t de b u i z e n ,
de s t at i sc h e druk m e e t ( 26 2 ) ,
v e rband h o u d e n met de
waarvan d e p u n t en i gs ­
waarm e e m en i n d e v l i e gt u i g t echni ek
v e rd i en t dan o o k de voo rk e u r b i j h e t
o n d e rzo ek v ar. d e i n v l o ed van d e in t ra tP o r ac a l € d ruk o p d e wi j d t e
van de l u ch twe g en .
Bij
e en b ep aal d e c a t e go r i e v a n e m p hy s e em p at i é n t e n v o n d en
KOBLET c. s.
( 17 9 ) e ve n e e n s e en h o g e p e r i pil e r e en deb ronch i a l e d ruk :
1 6 0 cm H o • ) b i j e en o e s o p h a gu s d ruk van 1 7 0 cm H o � ) . d o c h h i e r
2
2
w e rd wè: e en s t e rk e d a l i n g v an d e druk waarg en o m en b i j h e t t e ru g ­
t rekk en v a n d e cath e t e r ,
b ro n c b u s .
to t e e n d r u k v a n 5 0 c m H o • ) i n d e h o o f d ­
2
b i j e e n d e rg e l i j k e
H e t s t e i l st e d r u k v e rv a l v o n d e n z i j
p a t i ë n t i n d e w a t g ro t e r e i n t ra p u l mon al e l u ch t w e g e n ( e v e na l s i n
onze m e t i n g en ) .
Om dat KOBLET c . s.
v e rval n i e t von d e n ,
m e e n d en z i j ,
bij
gezond en een d e r ge l ij k d ru k ­
d a t h e t p a t h o l o g i s ch w a s en een
gev o l g van e en ab n o rm a l e s l apb e i d van d e b ro n ch u s wa n d ,
e en ' g e ­
n u i n e r B ron ch i a l k o l l a p s ' .
Wij
zo u d en e e rd e r g e n e i gd z i j n a a n t e n em en ,
emphy s e e mp a t i ë n t ,
b es t o n d ,
bij
u�t bij
deze
wi e e e n z e e r l ag e m a x i m a l e s t ro o m sn e l h e i d
d e b e p al i n g van d e druk i n d e gro t e ext rap u l mon a l e l u ch t ­
wegen we i n i g w e rd b e ï n v l o e d do o r e en sn e l h ei d sd r u k c o mpon en t i n d e
cath e t e r zoal s b i j de gezon d en ,
d i e de au t eu rs ond erzo ch t e n , e n d a t
e en d e rg e l i j k d ru k v e rval i n d e l o op v a n d e b ro n ch i a l e b o om zo w e l
bij
emphy s e emp a t i ënt en al s b i j n o r m a l en t e v e rwa ch t en i s,
zo n d e r
d a t m en d a a ru i t e e n a r g u m e n t k a n p u t t en v o o r e e n p at h o l o g i s ch e
z wakte van d e b ro n chu swan d.
D at e e n d e r g e l i j k e a b n o rm a l e z wak t e v a n d e w an d , d i e ook
d o o r a n d e r e a u t eu r s i s b e s ch re v en ( 3 7 , 9 9 , 1 5 5 , 1 5 6 , 1 7 7 , 1 9 1 ,
192,
200,
257,
i s mo gel i j k ,
30 3 ,
324,
maar o . i .
z i j n b e s c h r e v en ,
3 49 ) .
in
bij
somm i g e p a t i ën t en voo rk o m t ,
d e m e e s t e g e v a l l e n , d i e a l s zo d an i g
onvo l do en d e aan g e t o o n d .
i n v i tro p r o e v en w e z en w i j
en v e e rk r a c h t van
Naar aan l e i d i n g van o n z e
r e e d s o p d e z e e r g ro t e vari ati e i n bouw
de wand v a n d e l u c h t w e g en .
E en s a men gaan van
emp h y s e em met e en wat b u i gb a r e va r i a n t van de l u ch t w e gwan d en zal
a priori n i et zel dzaam z i j n , o o k zon d e r d a t m en daarvoo r e en p atho ­
l o g i sch p ro c es i n de wan d beho eft aan t e n e m e n .
En ook al z o u d i t
l a a t s t e i n b ep a al d e g eval l en z i j n aan g e to o n d ( 1 7 7 ) ,
de v ra a g ,
•
1
o f m e n g e r e c h t i g d i s aan t e n em en ( 1 7 9 ,
dan no g i s h e t
1 92 ) ,
d at h e t
D i t g e t a l w e r d a f g e l e z e n u i t d e d o o r d e a u te u r s w e e r g e g e v e n c u r- -
ven.
20 5
emphy seem van d ez e p at i én t en h et K e vo l g i s van een v e r s l ap p i n g van
de
b ro n chuswand
d e r g r o t e re l u ch t w e g en .
z o u m e n m o g en aann e m en ,
van d e l u ch twegen b i j
M e t even ve e l rech t i mm e r s
d a t d e vo o r t d u r en d e pas s i ev e c o mp r e ss i e
d e z e emp h y s ern a t i c i h e t s t eun g e v e n d apparaat
van de b ro n c h u swan d e n op d e n duur c h ro n i s c h h e e f t b e sc h a d i g d op
d e ze l f d e wi j ze al s e l d e r s in d e l o n g h e t a l v eo l ai re paren chym w e r d
u e schadi �;d.
d i e w e e s o p e e n f r e q u e n t s am e n g aan
In de l i t e ratuur k a n men s t e un v i n d e n v o o r dez e l a a t s t e
o p va t t i n g b i j
SUIMONDS
( J O::! ) .
v an t r ac h e a d e f o rm i t e i t en en e 1�oph y se e m .
OPPIKHOFER
(241 ) ontkende
ech t e r h e t b e s t aan van e en d e r g e l i j k e c o r r e l a ti e m e t n ad r u k .
s l o t t e zou m en z i c h o o k kunn eu voo rst e l l en ,
dat
op
den
T en
duu r
e rn s t i g e b e s c h a d i g i n g e n v an d e b r o n chu swand k u n n en o p t r e d e n a l s
gev o l g van d e c h ro n i s c h e l u c h t w e g i n f e ct i e
( 1 5 6 , 1 93 ) .
d e z e w e b z o u d e t r ach ea b ro n c h i al e co l l ap s e en
van h e t l o n gem phy s e e m .
206
O o k l an gs
ge vo lg k un n en z i j n
§
13.
R E GIS TR A TIE
VA N B E WE G INGEN
PR OEFPERSONEN T I JDENS
VA N B OR S T EN B UI K B IJ NORMA L E
' WI L L EKE UR IG P IEPENDE '
R ES P IR A TIE .
P at i ën t e n m e t a s t h m a en emp h y s e e m h e b be n in p e r io d en v an
b e n a u wd h e i d v e e l al
o b s e rv at i e ,
T . N. O.
d i e o . a.
e en a b n o r m a a l
a d e m ty p e .
Deze oude k l in i sche
i n d e g e z a m en l i j k e p u b l i c at i e v an e en aan t al
on d e r z o e k e r s i n d e d e f in i t i e van h e t as thma w e r d o p g en o m e n
( 1 2 7 ) , w e rd z o we l Rön t ge n k y mo g r a f i sch al s d o o r m i dd e l van tho raco­
grammen en abdomino g r ammen ( zi e
v an b e l an g na t e g a an ,
§
5 ) b Pv e s t i gd . H e t l ee k ons daarom
of z i ch b i j
h e t ' wi l l e k eu r i ge p i ep en ' v an
n o rm a l e p ro e f p e r s o n e n e en so o r t g e l i j k e d e sy n c h ro n i s at i e v an d e
b o r s t e n d e bu i k
( d i ap h r a gm a - )
a d e m h a l i n g v o o r d o e t a l s b ij
deze
p at i ë n t en i s b e s ch r e v en .
MET H O D E :
Daar wij
v o o r a l b e l an g s t e l d en
i n de on derl i n g e t ij d s ­
v e rh ou d in g v an d e v e r s ch i l l en d e b e w e g i n gs r i c h t i n g en v an b o r s t en
bovenbuik,
k on wo r d e n v o l s t aan m e t een e en v o u d i g e k wa l i t a t i e v e
r e g i s t rat i emethode.
E e n 5 - tal g ezond e proefpe rsonen w e r d o n d e rzocht
geduren d e ' w i l l ekeuri g
g e d u r e n d e d i ep e h i j g e n d e ad emh al i n g e n
p i e p en d '
ademen.
D a a r t o e we r d é é n f i e t s b an d o m d e t h o r a x ,
e n één o m de boven b u i k b ev e s t i g d .
gevul d .
on d er d e o k s e l s
D e b an d en w e r d e n m e t w a t l u ch t
De d r u k i n i ed e r e f i e t sb and w e r d o v e r g e b r ach t op e e n o p ­
t i s c h e m e m b ra a n m a n o m e t e r ,
d i e h e t b e e l d v an e e n
l i ch tb ron wi e rp o p e en fo tokymo g r a a f .
sp l e e t v o r m i g e
Do o r h e t a an tr e k k e n v an e e n
om d e f i e t sb an d g e w i k k e l d e z w a ch t e l k o n d e n d e d r u k s ch o m me l i n gen
d e sgewen s t worden v er st e rk t .
A l d u s werd e e n c u r v e v e r k r e gen van de o m t r e k v an d e t h o rax
( th o r aco g r am ) ,
t e g e l i j k m e t d i e v an de b o v e n bu i k ( ab do m i n o g r am ) .
RESULTATEN:
De r e s u l t a t e n w a r e n b i j
a l l e p r o e fp e r son en g e l i j k s o o r t i g ,
zo d a t k an wo rd en v o l s t aa n m e t h e t w e e r ge v en v an e e n e n k e l p a a r
curven
( fig.
69
en 7 0 ) .
D I SC U S S I E :
T i j d e n s h e t d i ep e h i j ge n d e a d emh a l e n b e s t a at e r e e n f r a a i
sy n c h r o n e b e we gi n g van b o r s t en
buik
( f i g.
69) .
Bij
het
'wi l l e­
k eur i g p i e p e n d ' a d e mh al en d aa r en t e ge n i s e r e en d e sy n c h ro n i s at i e
( f i g.
70) ,
d i e e en m er k waa r d i ge o v e r e enkom s t ve r t o o n t m e t h e t g e en
i n d e l i t e ratuur b e sc h r even i s b i j p a t i ën t e n m e t e � th m a u reneb i al e
20 7
f i g . B9. Thoracog ram ( dunne l i jn ) en a b­
dom inogram ( d i k k e l i jn ) van e en norm a l e
pro e fp e r s o o n t i j d e ns d i e p e n h i j g e n d e n
ad e m ha l i ng . B e we g i n g va n d e c ur ve naar
boven be te k e n t vergro t ing van de l i c haams­
om t re k t e r P l aa t s e van de m e t i n g ( n i n­
adem i ng s be we g i ng n) . Er is e e n ge syn c hron i s e erde beweg ing van bors t en bui k .
f i g . 70 , T horacogram ( dunne l i jn) e n a b­
dominogram ( d i k ke l i jn) va n e e n nor� a l e
P r o e f� e rs o o n t i j d e n s n w i l l e ke u r i g p i e ­
P e nd n ademe n . Gesyn c hroni s e e rde bewe g i ng
b i j i n s P i ra t i e , d e syn c hron i s a t i e van
bors t e n bui k ti jdens de exPira ti e . ( Ve rdere toe l i c h t i ng a l s b i j f i g . B9. )
t i j d en s e e n a a n v a l
( v gl .
f i g.
1 7 en
18) :
a an h e t b e g i n v an d e
e xp i r a t i e g a a t e e r s t d e b u i k w a n d n a a r b i n n e n
b o v en ) ;
p a s d aarn a k o m t e r e e n l an gz am e ,
( d i ap h r a g m a n a a r
g e l e i d el i j k e c omp r e s si e
v an d e l on g d o o r d e ui t a d e m e n d e t ho r ax ,
t e r w i j l d e o m t r e k v an d e
h u i k z ich v rij w e l n i e t m e e r wij z i g t . B ij
enk e l e p r o e f p e rs o n e n w e r d
z e l fs e en p a radox e b e w e g i n g van d e t ho rax waargenomen :
b ij h e t sne l
n aa r b i n n en g aan v an de bu i k aan h e t b e g i n v an d e exp i r a t i e z et t e
d e t ho r ax u i t.
D e vo l ge n d e h y p o t h e s e
l e g t e en v e r b an d t u s s en d e z e w a ar ­
n e m i n g en e n d i e v a n d e r e s u l t a t en v a n d e p r o ev en m e t b r o n e b i i n
v i t ro :
B i j p r o e ven in v i t ro b l e e k ( z i e
d r u k v a n de
bronebi
worden gerekt.
t o en e em t ,
§
10) ,
d at d e comp r e s si e­
i n d i en d e z e in d e l en g t e r i ch t in g
B i j h e t omh o o g g aan v an h e t d i aph ragma wo r d t e e n
aan z i e n l i j k d e e l v a n d e b ro n c h i i n
de
l en gt e r i ch ti n g
zij k u n n e n dus gemak ke l i j k e r gecomp rime e rd worden.
van de bronchi
kunn en zi j n ,
i n l en g t e r i ch t i n g zo u d u s e e n b e l a n g r i j k e f a c t o r
d i e m e de b ep a al t , o f d e p ro efper soon d i ep e n m e t g r o t e
s troomsn e l h e i d hype rven ti l ee r t , dan we l o f h ij
ademhaal t.
verkort;
D e z e v e rk o r t i n g
• wi l l ek eu r i g p i e p en d '
W e l l i ch t i s h e t sn e l l e s t i j gen v an h e t d i aph ragma aan
h e t b e g i n v an d e exp i ra t i e dan o ok e en e s s en t i e e l b e s tan d d e e l v an
d i t m e rk w a a r d i g e a d e m ty p e en h e t s t e r k e
d a t e r b ij
' sm o o r k l e p m e c h a n i s m e ' ,
op treedt.
M o m e n t e el z i j n e r e c h t e r g e e n d i r e c t e b ewi j z e n v o o r d e z e
o p v at t in g, di e d aarom v o o r l o p i g e en p l au s i b e l e hypo th e s e b l ij f t .
208
HOOFDSTUK I V
D I S C U S S I E
D e waarn e m i n g en i n d i t p ro e f s ch ri f t w a r en
b a s e er d o p TALMA' S ( do o r STR ÜB ING b ev e s t i gd e )
grot en de e l s g e ­
waarn e m i n g ,
d a t e en
p i ep en d e xp i r ium, d a t in vel e op z ic h t en g e l ee k op d a t v an d e a s thma­
p a t i ën t t i j d en s e e n a an v a l ,
d o o r d e z e p a t i ë n t e n d o o r g e z o n d en
w i l l ek eu ri g t e v o o r s c h i j n k o n wo r d en g e r o ep en .
b o u w d e TALMA d e h y p o th e s e ,
• spo n t an e •
Op d ez e an a l o g i e
d a t h e t a s th m a t i sc h e p i ep en t i j d en s d e
aan v a l d o o r e e nz e l fd e w i j z e v an e xp i rat i e v e r o o r z a ak t
werd.
I n d i t o n d e r zo e k k wam i nd e r d aad i n v e l e o p z i ch t en e en op ­
v a l l en de o v e r e en s t emm i n g aan h e t l i c h t t u s s en h e t
p i ep en d ' ad e m en en d e
' s po n t an e '
B ij b e i de v i n d t m e n :
t h o r ac a l e d r u k
' w i l l ek e u r i g
o f g ep ro vo c ee rd e a s t h m a - a an v al .
p i e p en d e rhon c h i ,
g e d u r en d e h e t e xp i r i um ,
een p o s i t i ev e i n t r a­
e en s t e r k e e xp i r a t o i r e
v e rn auwing v an d e gro t e en m i d d e l gro t e k r a ak b e enhoudende l uch twe gen
m e t e en v o o r a l
e xp i r a to i r v e rh o o g d e s t r a m i n g a w e e r s t a n d en e en
g e l ij k s oo r t i g v er l o o p van h e t pn eumo t acho g ram en v an h e t abdom i n o ­
gram en tho r aco g ram.
wez e n ,
Oo k al i s T AL MA' S h y p o t h e s e h i e rm e e . n o g n i e t a f d o e n d e b e­
t o c h d r i n g t z i ch d e v r a a g op , we l k e b e t e k en i s o n z e wa ar ­
n e m i n g e n zo u d en k un n en h e b b e n v o o r h e t i n z i c h t i n h e t g e e n z i c h
t i j d en s d e b e n au w d h e i d sa a n v a l l en a f sp e e l t i n d e g r o t e e n k l e in e
l u ch t w e g e n e n w e l k e c o n s e q u e n t i e s d i t z o u k u n n e n h e b b e n v o o r d e
t h e r ap i e . H e t be s taan v an d e t rach eab ro n c h i al e compre s s i e g e du r en d e
d e g e fo r c e e r d e e xp i r a t i e b i j
s t aa t w e l v a s t ,
v e r s c h i j n se l ,
p a t i ën t e n m e t as t h m a e n e m p h y s e em
d o c h de vraag b l i j f t ,
w a t de b et e k en i s i s van d i t
o f h e t p r im a i r i s o f s e c un d a i r .
V o o r e e n d e fi n i t i e f an t woo r d o p d e z e v r a a g z i j n n o g n i et
v o l d o en d e g e ge v en s t e r b e sch i k k i n g. E e n v e r d e r e d i sc u s s i e v an d e z e
b e l an g r i j k e v r aag h e e ft d u s n o o d z ak e l i j k e r w i j s e e n s p e cu l at i e f e n
hyp o th e t i s ch k ar ak t e r ,
m a ar h e t ach t e rw e ge l a t e n d a ar v an z o u w e l ­
l i ch t e en o nj u i s te indruk g e v e n v an d e be t e k en i s,
die de
t rach e a ­
bron ch i al e comp r e ss i e n a ar o n z e m en i n g h e e f t .
GROEN en BASTAANS
(19,
20 )
( 1 2 6 ) , BAST I AANS e n GROEN ( 1 8 ) e n BAST IAANS
s t e l den e en hypo th e s e o p ,
d i e v e e l o v e r e en k o m s t v e r t o o n t
m e t d e o p va t t i n g en van • SAENGER ( 2 8 9 ) : A s t h m ap at i ë n t en z o u d en e en
p syc h i s ch e o v e r ge v o e l i gh e i d h eb b e n v o o r s i tu at i e s ,
i n w e l k e z i n dan o o k ,
e en b ed r u k k e n d ,
( z i e o o k B ARENDRECHT ( 1 1 ,
12,
1 3 ) ) . D i t zo u k un n e n z i j n v an p h y ­
s i s ch e aard ( a f g e s l o t en r u i m t e n ,
c h e m i s c h e a a r d ( 64 ,
1 12,
v a n p r i k k e l e n d e d a m p en ,
154,
d i e v o o r h en ,
b e k l e m m e n d k ar a k t e r h e bb e n
k n e l l en d e k l e di n g s st u k k en ) ,
185,
geu ren ,
20 7 ,
240,
284)
v an
( h e t i n a d em e n
p ha rm a c a o f a l l e r g e n en )
of e e n
209
tu s s en m e n s e l i j k e l e v en s s i t u a t i e ,
e rv a a r t .
gaan a d e m en .
• a s t h m a t i s ch '
D ez e a s t hm a t i s ch e ad emn a l i n g zou e en s t er k e v er w a n t ­
schap v e r t o n e n m e t h e t ad em typ e ,
b ij
d i e d e p a t i ën t a l s u e d ruk k e n d
A l s g e v o l g d aa r v an z o u d en d e p a t i ë n t en
d a t o o k n o rm a l e p ro e fp e r s o n en
e e n e r n s t i ge o r g an i sch e u e l e mm e r i n g van de ademha l i n g ,
een d r ei g en d e v e rs t i k k i n g,
z o u d en v e r t o n e n .
d u s bij
In d ez e vo o r s te l l i n g
wo r d t d u s d e a s thm a - aan v al gezi en al s e en p ro c e s ,
dat z i ch p ri m a i r
i n h e t c er e brospin a l e zenuws t e l s e l afsp e e l t en e en dy s fun c t i e g e e f t
van d e i nn erva t i e v an d e a d emh a l i n �; s sp i e r en , v e r g e l i j k uaar m e t d i e
b i j h e t ' w i l l e k eu r i g p i ep en , e en a d em ty p e, d a t d o o r GOLDSC HMI DT
( 1 20)
we r d v e r & e l ek en m e t d a a d em h a l i n g van i em an d ,
d i e i n een
k o u d u ad s t a p t .
D e z e l i j n v e r d er v o l ge n d z o u men z i ch dan v an d e p athophy­
s i o l o g i e van
k unnen mak e n :
de a a n v a l
de v o l g e n d e h y p o th e t i s c h e v o o r s t el l i n g
Ten gevo l ge van e en c e r eb ro sp in al e i n n e r v at ie st o or n i s
( op d e o o r zaak waarvan wi j h i e r n i e t i ngaan ) v e ran d e r t h e t ademtyp e
i n de z i n van e e n
' w i l l ek e u r i g p i epe n d '
e xp i r i um .
B ij
d e z e adem­
h a l i n g on t s t aa t t ij d e n s de e xp i r a t i e e e n ve rho o gde i n t ratho racal e
druk ,
d i e de g r o t e en m i d d e l gro te l u c h t w e gen comp r i m e e r t en d aar ­
d o o r h e t p i e p en v e ro o r z a ak t .
B o v en d i en v eroo r z a a k t d i t a d e m t y p e
e e n g r o o t t r an smu raal d r u k v e r v al
i n d e b ronchu swand e n .
D i t drij ft
h et l.J lo ed u i t de vaten van h e t p e r i b ron ch i al e w e e f s e l in de r i ch t i n g
v an d e m u co s a ,
s l ij mvl i es ,
resp.
v e r h i n d er t d e a fv l o e d van h e t b l o e d u i t h e t
waarin h e t o n d e r hoge d ruk k om t . Di t verwek t hyp e raem i e
e n o ed e em van h e t s l i j mv l i e s ,
z o a l s r e ed s d o o r V .
SCHRÖTTER ( 2 99 )
i n 1 9 0 6 t i j d e n s g e fo r c e e r d ad e m e n e n t i j d e n s h o e s t aanval l en b r o n ­
cho scop i s ch w e r d vast g e s t e l d .
H e t d r u k v e rv al i n de wand zo u t even s
de e n t l e d i g i n g van de s l i j m k l i e ren k un n e n b e v o r de r e n .
mi sche,
D i t h y p e rae­
g e z wo l l e n s l i j m v l i e s z o u g em ak k e l i j k e r on t st o k e n k u n n e n
r a k en d an n o r m a a l
wan d en k l e ve r i g ,
s l i j mv l i e s .
zodat zij
H e t a f g e s c h e i d en
s l i j m maak t d e
b i j d e compre s s i e t i j d e n s d e e xp i ra t i e
aan e l k aar e n aan de z i ch i n h e t l um e n b e v i n d e n d e s l ij mmas s a vast­
p l ak k e n ( v g l .
§
9) ,
waa rdo o r t i j d e n s d e i n sp i ra t i e de l u ch t w e g e n
o o k n o g v e rn a u wd b l i j v e n ,
h e t ge en b i j d r aa g t t o t d e i n sp i r a t i e ­
b e l emm e r i n g e n h e t i ns p i rat o i r p i e p e n .
M en k an e c h t e r o ok m e t HAN SEN ( 1 3 0 )
e e n o p p e r v l ak k i g e o v e r e e n ko m s t i s
stel len,
d at e r s l ec h ts
t u s sen h e t ademtyp e van
p sy c h i sch i n h e t nauw g e brach t e m e n s en e en a s thm a - aan v a l .
de
Men zou
de t rach eabronch i al e compre s s i e b ij h et asthma dan a l s vo l gt k u n n e n
v e rk l a r e n :
E en a s thma- aanv a l b e g in t m e t e e n a l l er g i sch e o f b ac t e ­
ri ë l e o n t s t e k i n g v an d e k l e in e l uc h tw e ge n .
e e n s l i j m vl i e.; z w e l l i n g d e o r
van s l ij m,
210
hyp eraemi e ,
He t g e vo l g h i e r van i s
o e d e e m en hy p e r s e c r e t i e
Mo ge l i j k t r e e d t e r o ok een con t ract i e v an d e spi eren i n
d e k l e in e l u ch twe gen o p ,
ten gevo l ge van do o r d e o n t s t ek i n g o f
de
a l l e rg ische reacti e v r i j komende s t o f fen. D aardoor wo r d t d e p e r ip h e r e
s t ram i ngawee r s tand v e rh o o gd ,
z o d a t d e p a t i ë n t al s gev o l g van d e z e
p ri m ai re v e rho g i n g v an d e p e r i p h e r e s t re m i ng a w e e r s t an d d e d r u k i n
d e b o rs tho l t e t i j dens d e e x p i r a t i e • o e t o p vo er e n , o m een vo l do en d e
b o e v ee l h e i d l •1 c b t d o o r d e z e s t e no s e t e k un n e n d r ij v en ( WYSS ( 349 ) ) .
D e z e v e rho o gd e i a t ra tbo r a c al e d r u k v e r n a uwt t i j dens d e e xp i r a t i e
d e g r o t e e n m i dd e l g ro t. e l uc h t w e g en . D e z e v e rn au w i n g m o g e t o t d e
t o t a l e s t ro m i n gs we e rs t an d b i j d ra ge n ,
d e el ,
doch de p r i m a i r e ,
' c au s a l e
•
m i s s ch i en w e l h e t g r o o t s t e
v e rn au w i n g m o e t i n d e k l e in s t e
l uc h t w e g en wo rden g e z o c h t .
D e w a ar h e i d z a l ,
n aa r w i j a ann em e n ,
w e l zo al s g e wo on l i j k
t u s s en d e z e b e i d e ex t re m e n i n l i gger . Enk e l e versp rei d e waarnem i n gen
wij zen i n d eze r i c h t in g.
Zo d ee l d e S CH E R R E R c . s .
t i ënte,
d i e tij dens
1 2 93 1 e e n o b s e r v a t i e m e e v a n e en p a ­
e e n m e t h u i s s to f g e p ro vo c e e r d e a s t h m a - a a n v a l
een d a l i n g v a n h e t co - g e h a l te v a n h e t a rte r i ë l e b l oe d e n e en s ti j ­
2
g i n g v a n d e z u u r s t o f v e r z a d i g i n g v e r t o o n d e . E r wa s h i e r d u s e e n d u i ­
d e l i j k e o v e r c om p e n s a t i e v a n d e b e n a u w d h e i d d o o r e e n h y p e r v e n t i l a tie.
Ter
verk l a r i n g
ze l f d e w i j ze w e r d e n o n d e r z o c h t,
a sthma-aanval
1 a n d e re p a t i ë nten,
van d i t v e r s ch i j n s e l
n l a a t s a a n p s y c h i s c h e mome n t e n .
Bij
Jacht h i j
vond h i j
in
de eerste
die op de­
t i j d e n s de gep rovocee rd e
e en d e r g e l i j k h y p e r v en t i l a t i e s y n d r o om n i e t .
V e r d e r mo g e e r a a n wo r d e n h e r i n n e r d ,
e v e n e e n s ve rme l d t ,
dat
in
d a t Rû S S I E R c . s .
het be g i n van d e a s thma-aan v a l
(2871
v a a k e en
h y p e r v e n t i l a t i e b e s t a a t m e t e e n v e r l a a g d c o - g e h a l t e v a n h e t s e rum .
2
H l j s c h r e e t d i t a a n d e a n g s t to e .
E é n o n z e r p a t i ë n t e n h a d e e n d u i d e l i j k e h u i s s to fa l l e r g i e .
een Depaa i de p e r i o d e van h a a r z i ekte konden b i j
h e t l a bo r a to r i um o p
v e r we k t ,
h a a r bo v e n d i en
r e p r o d u c e e r b a r e w i j z e a s t h m a - a a n v a l l e n wo r d e n
d i e h e t k a r a k t e r h a d d e n v an v o o r w a a r d e l i j k e r e f l e x e n
Wan n e e r men e en
' sp o n ta n e ' o f g ep r o v o c e e r d e a a n va l
van a l e u d r l n e t ra c h t te t e co r r i ge re n ,
ve r d w e e n n i e t .
In
in
1751 .
doo r i n ha l a t i e
n am d e d y sp no e we l
Pati ënte b l ee f op a fstand hoo rbaa r p i epen.
af,
doch
Daarb i j
g i n g d e a s t hm a - a a n v a l o n g e m e r k t o v e r i n e e n h y p e r v e n t i l a t i e s y n d ro o m
met t y p i s c h e c a rp a l e s p a smen .
wann e e r men er
Een p s y ch l a te r te
k eu r i g p i epen
D i t ve r dween dan m e e s ta l
het sne l s t e .
i n s l a a g d e , p a t i ë n te te ' l a t e n u i th u i l e n ' ,
u,
h a d g e ho o r d ,
d i e v a n h e t on d e rz o e k o v e r h e t
' w i l l e­
ve r t e l de o n s ,
l i j d en d
hoe h i j a l s k i nd,
a a n a s t h m a , o p i e d e r g e w e n s t m om e n t z i j n z i n k o n k r i j g en d o o r ' w i l ­
l ek e u r i g p i ep e n d '
Een
doo r e en
u i t t e a d em e n o p d e w i j z e ,
I n te rn i s t te M .
v e r a nd e r i n g
van
d ee l de o n s mee,
h e t a d em t y p e
zoa l s w i j
dat h i j
bi j
b e s c h r e v "" •
I n s ta at I s , om
z i c h z e l f e e n a s t hma211
aan va I
op
t e w ek k en , d i e d a n
ve I e u ren a a n ho u d t . H i j
d em o n s t r e e r d e
E é n o n z e r p a t i e n t e n h a d e e n d u i d e l i j k e h u i s s to f a l l e r g i e . B i j
d i t m e e rm a l e n a a n z i j n a s s i s t e n t e n .
i n h a l a t i e v a n h e t h u i s s to f e x t r a c t k r e e g h i j
s c h e a s thma-a a n v a l , wa a r b i j
I in g ssp i e ren
i
a c t I e b r ;, .
n
ben auwd w a s e n op a f s t a n d
te i t daal de daarb i j
subj ect i e f veel
ven , d a t h i j
Hij
baat b i j
maakte daarb i j
was
d i e h em h e t v e r t r o u w e n g a ­
a a n v a l l en ' d e b aa s ' kon .
Oe
En k e l e m aa n d en
v i ta l e c a p a c i t e i t d a a l d e op d e z e l fd e
t i ë n t wa s e c h t e r z e e r o p v a I I e n d .
s to e l .
ru s t i g e n
a b d om i n a a l .
behan de l d
goede vord e r i n ge n e n h a d
opn i euw b l oo t g e s t e l d a a n d e i n h a l a t i e v a n ee n z e l f d e
kwan tum h u i s s to fe x t r a c t .
zijn
De v i ta l e c ap a c i -
V e r vo l g e n s we rd d e ze p a t i ë n t
w i j z e a l s voo r h een . H e t v e r s c h i l
l oo s op
d e hu l p a demha-
t en ob j ect i e f en sub j ect i e f du i de I i j k
l u i d hoo r b a a r p i ep te.
d e o e fen i n g en,
n u ze l f z i j n
l ater werd h i j
'•
sterk.
m e t a d e mo e f e n i n g e n * ) .
b i j h e rh a l i n g een t y p i ­
h i j o p d e a rmen s t e u n d e ,
D e a rmen
l an gzaam,
i n h e t v e r d e r e g e d ra g v a n d e p a ­
Hij
z a t,
l i et h i j
vo l l ed i g
geh ee I
s l ap
on ts p a n n e n ,
r u s t en .
ro e r ­
Oe a d emha l i n g
beheerst e n v r i j we l
u i t s l u i t en d
E r was n u g e en p i epen hoo r b a a r .
Vo o ral d e z e l aa t s t e casuï s t i sc h e p o s e rv a t i e i l l u s t re er t d e
gang van z ak en ,
z o a l s d i e 4 i ch ü . i . n o g a l e en s z a l vo o rd o e n :
Bij
b a c te r i ë l e a f al l e r g i s c h e
e en p a t i ë n t b e s t a a t e e n v e r n au wi n g v a n d e k l e i n e re l u ch tw e g e n ,
do o r we l k e o o rzaak dan o ok :
on t s t ek i n g ,
c h em i s ch e ,
m o g e l ij k o o k e en s l i j m v l i e s z we l l i n g do o r e en vo o r a f ­
gaan d e t rachee b ro n ch i al e comp re ss i e .
Aan v an k e l i j k vo r m t d e z e v e r ­
n au w i n g no g g e en waarn e e m b a re b e l e m m e r i n g v o o r e e n ru s t i g e , o n t ­
spannen ademh a l i n g m e t l ag e s t r o omsn e l h e i d. B i j e e n k l e i n e verho gi n g
v a n d e ve n t i l a t i e ,
e en e mo t i e ,
gena� e .
b . v.
d o o r e e n l i c h ame l i j k e i n sp an n i n g ,
b e k l emmen d e we e r stand.
H i er doo r k o m t h i j b e wu s t o f o n b ewust
in e en an gst to e s t an d voor een d r e i gende aanv a l .
v e r v al t h i j
g e m ak k e l i j k
in
e e n a d e m ty p e ,
z e k e r e hoo g t e n u t t i g k an z i j n b i j
hei d ,
do o r
d o o r een z u ch t , vo e l t d e p a t i ë n t p l o t s e l i n g d e on aan ­
doch dat b ij
In deze con s t e l l ati e
d a t m i s s ch i en to t o p
d e hevi g s t e vo r m e n v a n Lenauwd ­
e en m a t i ge g ra ad van b ro n c h u s o b s t ru c t i e d o o r
c o mp r e s s i e v an d e l u c h twe gen s t erk i n e f fi c i ën t we r k t .
Doo r d e z e
o o t r em d e re a c t i e o p e e n g ev o e l v an ge r i n g e b e k l e m dh e i d k o m t d e
p a t i e n t i n e en c i rcu l u s v i t i o su s.
Bij
de p sychogene as thma- aanval l en ,
d i e o . a.
l a b o r ato r i um k o n d e n w o r d e n waar g e n o m en ( 7 2 ,
73 ,
h é t g ed r a g i n he t al g e m e e n w e l wa t van d a t b i j
*)
WiJ
z i j n � ej .
d i t o n d e rzo e k .
212
doo r on s in h e t
75) ,
v e r s ch i l d e
d e a an val l en ,
die
T . J a m i n ze e r d a n k b a a r voo r h a a r m e d ew e r k i n g a a n
a o o r a l l e r g e n en w e rd e n g e p r o v o c e e r d e n w e l v o o r n am e l i j k i n d e
beg i np h ase. D e p sych o gene aanval l en werden vee l al vo o rafge gaan d o o r
emo t io n e l e u i t d r u k k i n gs b e we g i n gen ,
r o e p en ,
t r a an s e c r e t i e ,
als:
met a f f e c t b e l aden u i t­
v e e l a l z on d e r h u i l e n ,
h e t b al l e n v a n d e
vu i s ten en h e t m e t b ev e n d e handen p l u k ke n aan e en zak do ekj e.
Maar
b o v e nd i en v e r to o n d en d e z e p a t i �u t e n i n h e t al g e m e e n e en d u i d e ­
l i j k e h y p e rv e n ti l at i e, d i e m i n o f m e e r v l o e i e n d o v e r g i n g i n e en
( 4 8 a,
151,
152)
typ i sche as thma- aanva l . B i j d e a l l e r g i sch e inhal a t i e t e s t d aaren t e gen
konden wij
de waarn emi n g
bevesti gen ,
dat de o n d e r­
z o e k e r doo r de dal i n g van de v i t a l e c apaci t e i t d e op h an d en z i j n d e
aan v a l v e e l al e e rd e r b e m e r k t d an d e p a t i ën t ,
rus t i g en s ch i j nbaar on b e l emm erd a d em t .
t o t on t w i kk e l i n g g e k o me n ,
d i e o p d a t moment n o g
I s d e aanval e c h t e r e enmaal
d an is h et k l i ni s ch e b e e l d van d e al l er ­
g i s ch g e p ro v oc e e rd e a a n v a l
g e h e e l i n den t i ek m e t d a t van d e p s y ­
gi s c h g e p r o v o c e e r d e aan v a l .
w a a r s c h i j n l i j k z a l h e t aan d e e l v an de p e r i p h e r e we e r s t a n d
e n v an h e t c omp r e s s i e ad emen van p at i ë n t to t p a t i ë n t en van aan v a l
t o t a an v al
w i s se l e n .
B l i j k e n s d e h i e r b o v e n b e s ch r e v en o n d e r ­
z o e k i n g en i s h e t i n p r in c i p e e c h t e r m o g e l ij k ,
door h e t comp r e s s i e­
adem en de gro t e r e l u c h t w e gen t e v e rnauwen zonder eni g e p r e e x i s t en t e
v e r n au win g van de p e r ip h e r e t ak j e s .
D a arn aast mo e t m e n o o k r e k en i n g h o u d e n m e t d e mo g e l i j k h ei d,
dat de sch em a t i sche s ch e i din g t u s s e n vern au w i n g van gro te en k l e in e
l u ch t we g en o ok da aro m n i e t geh e e l j ui st i s , o m d a t e r aanw ij z i n g e n
z ij n ,
d at h e t c o m p r e s s i e a d e m e n m e t d e v e rn au w i n g van d e g r o t er e
l u ch t w e g en
t evens
re f l e c to i r
l eidt
to t
e en
v e rho gin g
v an
d e p e r i p b e r e w e e r s t an d :
A sthma p a t i ë n t e n
' ho e s t en
z i ch vaak
i n e en a a n v a l
2 8 9 1 . A an va l l en k u n n e n o o k on t s t a a n dpo r n i e z en
IJ,
201,
289, JOO l ,
d oo r h y p e r v en t i l a t i e
v a n d e 1 - s e cu n d ew a a r d e
1�7,
vo l ume
kan
1 1 0 1 , 11J , 1 � 7 1
1� 7 1
bij
IJ,
( 2 89 1 , doo r
26�,
l a chen
11�9 1 . H e rha a l d e bep a l i n g
e n v a n h e t ma x i ma a l
a d emm i n u t e n ­
k o r t a d e m i g e p a t i ë n t e n e e n p ro g r e s ­
s i e v e d a l i n g v a n d e z e w a a r d e n e n e e n t o e n em e n d e d y s p n o e v e r o o r z a ­
k en .
Bi]
h e t m e t r e g e l m a t i g e t u s se n p o z e n b ep a l e n v a n d e v i ta l e c a ­
pac i te i t b i j
ko r t a d e m i ge a s thmapa t i en te n
beme r k t men no ga l
een s ,
d a t d e p a t i ën t n a i ede re bepa l i n g en i ge t i j d b l i j ft p i epen.
N u b e s ch r e e f W I D D I CO MBE ( 3 4 1 , 3 4 2 ) b i j k a t t en e en r e f l e x ,
d i e h i e r vo o r van b e t ek e n i s z o u k u n n e n zij n e n d i e d o o r d e z e o n d e r ­
zo e k e r o ok i n v e r b a n d g e b ra ch t w e r d m e t � e t a s t h m a b ro n ch i al e .
W I D D I CO M B E v o n d ,
d a t e r z i ch i n d e g ro t e l u c h t w e g e n r ek k i n g s -
213
r e c ep t o r en
(88,
1 16,
187,
3 14 )
bevonden,
d i e w e r d en g ep ri k k el d ,
wann e e r d e wan d van d e t r achea en h o o f d bro n eb i w e rd g e r e k t , h e tz ij
door i n b o ch t in g ,
h et z i j d o o r u i t b o ch t i n g van d e m em b r an e u z e w an d .
D ez e re c ep to ren waren d u s n i et a l l een g evo el i g voo r v o l um ev e rand e ­
ri n g v an d e l on g ,
m a a r o o k voo r d e comp r i me r e n d e druk
(67).
De
i mp u l s en van d e z e r ec epto ren v e r l i ep en v i a d e vagus en symp ath i cus.
Zij
v e ro o rz a a k t en e en s t i j g i n g v a n de s t r o m i n g s w e e r s t a n d in d e
p e r i p h e r e l on g g e d e e l t en .
H e t b l i j f t de vraag,
o o k b ij
o f d e z e , b i j k at ten waargenomen re f l ex ,
d e m e n s w e r k z aam i s .
W a arn e m i n g en t ij d e n s b ron cho sp i r o ­
m e t r i s c h o n d e r z o ek s ch i j n en d aa r w e l o p t e w i j z en .
b eschreef,
H I RDES ( 1 5 7 )
d at h e t o p b l az e n v a n d e m an c h e t i n d e l i n k e r h o o f d ­
b rq n c h u s t i j d e n s d e b ro n cho sp i rom e t r i e b e n au wdh e i d sa a n v a l l en k an
o p we k k e n ,
d i e k l i n i sch v e r l o p en a l s e e n a s th m a- aan v a l m e t i n - e n
e x p i rato i r e p i ep e nd e rhon c h i ,
i n b e i d e l on gen
d i � o f a l l e en i n d e l i n k e r l on g o f
o p t r e d e n en e n i g e m i n u t e n a an h o u d e n .
v e rm e l d d e ech t e r n i et ,
bij
D ez e au t eu r
w e l k e p a t i ën t e n h ij d e z e w a a rn em i n g e n
d e ed .
W an n e er d e z e
re f l e x o ok b i j
s t an d i gh e d e n w e r k za am i s ,
d e m e n s o n d e r b ep a a l d e o m ­
d an z o u m e n z i c h k un n en v o o r s t e l l e n ,
d a t e en p r im a i r e com p r e s s i e van d e g r o t e l u c h t w e ge n e e n r e f l e c ­
t o i re v e r n auwi n g van de p e r ip h e r e bron e b i ve roo rzaakt ,
waardo o r d e
c o mp r e s s i e v an d e c e n t r a l e l uch t w e gen wor d t b ev o r d e r d ,
c i rcu l us v i t i o su s g e s l o t en wo r d t .
Daarbij komt,
van d e wanden van d e l u c h t w e g e n ( 34 1 )
wa arm ee d e
d a t d e d e f o r m at i e
al s o o k hun o n de r l i n ge a an ­
rak i n g ( 1 5 5 ) b ij d e z e comp r e s s i e , o p dez e l f d e wij z e al s een v r e em d
l i ch aam e e n p r i k k e l z o u k u n n e n vo rmen voo r e e n h o e s t r e f l e x ,
d i e op
z ij n b eu rt een g ro t e i n t ratho r ac al e d ru k v e rh o g i n g v e ro o rza ak t ,
de c o mp r e s s i e en d a a r m e e de h o e s tp r i k k el
w e e r con t i nu e e r t .
h o e s tp r ik k e l s g e v en b ov P.n d i e n v i a and ere r e c ep t o ren ( 18 0 ,
e v en e en s e en v e rh o g i n g v a n d e p e r i p h e r e w e e r s t a n d ,
k a tten (341 ,
wat
Deze
186 , 2 3 8 )
al t h a n s b i j
342) .
Ook m o e t m e n r e k e n i n g h o u d e n m e t d e m o ge l i j k h e i d ,
dat d e
p r i k k e l i n g v an d e r e c e p to ren i n d e l uc h t w e ge n h e t adem m e c h an i sm e
c en tr a a l b e l n v l o e den .
D e z e mo d e r n e o n d e rzo e k i n g e n w i j zen du s w e e r o p de m o g e l i j k e
b e t e ke n i s v a n h e t au t o n o m e z e n u ws t e l s el ,
v o o r al
vagus voor d e p a t ho phy s i o l o gi e v an h e t a s t h m a.
van
de
n ervus
H e t in d i t p ro e f ­
s ch r i f t b e s c h rev en o n d e r z o e k h e ef t z i ch n i e t u i t ge s t re k t o v er d e
b et e k en i s van h e t v e g e ta t i e v e zen uws t e l s e l v o o r d e p athophys i o l o g i e
v a n h e t as t h m a b ro n ch i a l e .
D i t b e t ek e n t n i e t ,
h e t au tono m e z enu wst e l s e l ( 3 4 0 ,
b l i j ft,
d a t a 3t h m a - aanv a l l e n ,
p ro vo c e er d e a s t h m a- aanv al l en ,
214
d at d e i n vl o e d v an
3 4 9 , 3 5 0 ) g e r i n g is. u e mo ge l ij kh e i d
e n i n h e t bij zond e r p sy ch o g e e n g e ­
g eP a a r d gaan m e t e en v e rhoo g d e ac t i-
v i t e i t v an c ho l in e r g i s ch e v e g e t a t i e v e z en u w e n en e v en t u e e l
e en remm i n g van
g et o o n d ,
adren e rgi s ch e
m et
zenuwen. W e l menen w ij t e h e b ben aan­
d a t m e n n i e t z o n de r m e e r u i t e en ve rnauwin g van de l uc h t ­
we gen to t e en
sp asm e van d e gl adde sp i e ren
in d e wan d m ag con c l u ­
d eren.
H e t m e c h an i sm e
V öu
a e e x p i r a to i r e t r a ch ea b r o n ch i al e c o m ­
p r e s s i e h e eft n i e t a l l een b e t e k en i s v o o r h e t b eg r i p v a n d e p atho ­
p h y s i o l o gi e v a n d e a s t hm a - a an v a l
patiënt,
en v a n d e c h ro n i s c h b en au w d e
maar o o k v o o r h e t i nz i ch t i n h e t w e r k i n gs m e c h a n i s m e van
ad emh a l i n g s gymn as t i ek b ij h e t as t h ma o ro nc h i a l e ( 23 ,
158, 288, 289, 300,
3 16 ,
317).
B ij
29,
80 ,
140,
d e o e f en th e rap i e van h e t ast h ma
b r o n c h i a l e s t r e e f t m e n i n h e t a l g em e e n n aa r e en
al gehel e
on t ­
sp ann i n g van d e m u s c u l a t u u r en n aa r een p a s s i e v e e xp i ra t i e ( 74 ) .
V e l en v o l g en b o v en d i en d e d o o r SAENGER ( 2 8 8 )
a an g e ge v en m e th o d e ,
o m d e p a t i ë n t en exp i ra t o i r g e l u i d en t e l a t e n vo o rtb r e n g en ,
z o al s
zo e m e n ,
3 00 ) .
si ssen.
t e l l en ,
• u i t ad em en op F
(8,
74 ,
80 ,
158,
D i t g e e f t e en v e rh o g i n g v an d e s t r o m i n gs w e e r s t an d aan h e t e in d e
van d e g r o t e l u c h t w e g en ,
MCDERMOTT c . s .
( 20 2 )
p ro e fp e r s o n e n b i j
d i e d e i n t r ab r on c h i a l e d ru k v e rho o g t .
v on d e n ,
d a t h e t v o l ume ,
d a t d oo r n o r m a l e
e e n max im a al s n e l l e e xp i rat i e k o n wo r d en u i t ­
ge a d e md g e du ren de 0 . 5 s e c
o f l an ge r ,
n i e t w e r d v e rk l e in d do o r e en
v o o r de mo nd g ep l a a t s t e w e e rs t a n d v an m a t i ge g ro o t t e.
D ez e we e r ­
s tand v e rk l ei n d e d e m ax i m a l e e x p i rati e s n e l h e i ds p i ek m e t 3 0% ,
doch
d a arn a we rd h e t vo l um e ge comp e n s e e r d d o o r e en l an gz am e r d al e n van
de s t ro o m sn e l h e i d o n m i d d e l l i j k n a de p i e k , D ez e w e e r s t and g af w è l
e en dal i n g v an h e t v o l um e ,
kon worden i ng e ad e 11 d .
d a t b i j e en m a x i m aal sne l l e i n sp i r at i e
BARACH c . s .
( 10 ) toonden Rönt geno l o g i sch a an ,
dat door po s i t i ev e drukademha l i n g bij
as thmap a t i ën t en d e e x p i ra­
t o i re l uc h t w e gc o mp r e s s i e wo r d t t e g e n g e ga an .
w i k k e l d e h i e r v o o r e e n s p e c i a al
i n g an g vo nd ) ,
op,
BARACH c . s.
( 7,
app ar a a t
on t­
9 ) ve s t i gd en e r bove n d i en d e aan d acht
dat p at i ën te n m e t a s th m a en e mphy s e em vaak reeds i n tu ï t i e f d e
l u c h t d o o r g e sp i t s t e l i p p e n u i t b l az e n ,
b e n au wd h e i d t e k r i j ge n .
o genb l i k k e l i j k ,
v e rd w i j n en d e ac t i epo t e n t i a l en v an d e hu l p ­
a d e m h a l i n gs s p i e re n aan d e h a l s b ij
bij
g e zo n den t i j d en s d e e xp i r a t i e
a s t h m ap a t i ë n t e n n i e t . L a a t m e n d e z e p a t i ë n t en n u zo e m e n
t i j d en s d e u i tadem i n g,
d an v e r dwij n e n de a c t i e p o t en t i al en wel . B i j
Rön t genon d e r z o e k vo n d WYSS ( 3 4 9 ) ,
p a t i ën te n b ij
' ge w on e '
o m v er l i ch t i n g v o o r d e
V a ak v e rd wi j n t d an bo v e nd i en h e t p i e p en
zoa l s o ok wij k o n d en waarn em en . B l ij k e n s e en o n d er ­
z o e k v an W Y S S ( 3 4 9 )
we l ,
P OULTON ( 26 1 )
( d a t o v e r i g en s w e i n i g
d a t h e t d ia p h r agma v a n a s th m a ­
h e t e x p i r a to i r zo em e n v e e l h o g e r s t i j g t dan b i j e en
e xp i r a t i e .
O o k d e e x cu r s i e s v an h e t d i aph r a g m a wo rd e n
r u i m e r . WYSS ( 34 9 ) m eend e ,
d a t doo r ' zo em e n '
e en r e f l ex we rd ond er215
b ro ke n , d i e b i j
de a s thmap a t i en t en e e n d i aph ragmak ramp ve roo rzaak t e .
D e d i ap h r agmak ramp h i e l d h i j voo r de oo rzaak v a n d e ademb e l em me r i n g
t i j d en s d e as t h m a- aan v a l l en ( 3 4 6 ) .
H e t l i gt o . i .
e c h t e r m e er vo o r
de h and, o m d e z e v e rs ch ij n se l en t e z i en in h e t l i cht van de trachee ­
b ro n ch i al e comp r e s s i e do o r e en hoge i n t ratho rac al e druk.
§
In
1 wezen wi J
er r e ed s op ,
dat b i j
l o n gvo l u m i n a boven d e
5 0 à 8 0 % v an d e no rmal e v i t a l e capac i t e i t d e inv l o ed van d e e l a s­
t i s c h e k r ach t e n i n d e t h o rax wand v an r i ch t i n g v e ran de r e n ,
de tho r axwand e xp i rato i r werkzaam wordt.
d i e e en gro o t l on gvo l um e h e e f t ,
z o d at
I nd i en de b enauwde p a t i ën t ,
aan h e t e i n d v an d e i n adamin g z i j n
i n sp i ra t i e s p i e ren p l o t s e l i n g zou o n t sp an ne n , zou de i n t ratho racal e
d ruk ho ge po s i t i eve waarden b e r e i k en do o r he t p l ot s el i n g t e ru gv e r en
v an d e t h o r a x .
( 90 ,
V.
91 ) ,
D a a r o m r e m me n d e z e p a t i ë n t e n ,
SCHR Ö TTER ( 29 9 ) ,
z o a l s E I N T H OV E N
r e e d s b e s c h rev e n, d e th o r axwan d g e ­
d u r e n d e d e e x p i rat i e b e h o ed z a am af doo r m i d de l v an d e i n s p i r a t i e ­
sp i e r en .
Bij h et
' zo em en •
tho rax o v e rbo d i g.
wo r d t d i t e x p i rato i r e ··o p v i e r en •
van d e
De we ers tand aan h e t e i n de v an d e l u c h t w e g v e r ­
ho o g t dan d e i n t r ab ronch i al e d r u k en h o u d t d e l u ch t we g en o p e n .
d e z e w i j z e k an men zi ch g o e d voo r s t e l l en ,
v an de i n s p i rat i e sp i eren b i j
Op
dat de a c t i ep o te n t i a l en
d e p ro ev e n v an WYSS ( 34 9 )
v e rdwen e n .
V e r sc h i l l e n d e v an d e h i e rb o v e n g en o em d e v e r s ch ij n s e l en
ko n o e n d o o r d e t r ac h e e b r o n c h i a l e c o m p re s s i e o n g e dwo n g en w o r d en
v e rk l a a r d .
M a a r d a t b e te k en t n i e t ,
d a t h i e rm e e h e t p r o b l e em v an
de p athophy s i o l o g i e van h e t asthma v o l l ed i g zou zij n op ge l o s t .
m e c h an is m e d a a rvan i s o n g e tw i j f e l d v e e l g e c o mp l i c e e r d e r ,
Het
d an m e n
z i ch o p gro n d v a n h e t r e l a t i e f e e n vo u d i ge m e c h an i sm e d e r e x p i ra­
t o i re t rach eeb ronc h i al e comp re s s i e zou kunnen voo r s t e l l en.
o. a.
b l i j ken ui t h et fei t ,
Dit mo g e
d a t e e n a an t a l a l g e m e e n b e k e n d e v e r ­
s c h i j n s e l en v an d e a s t h m a - a an v a l n o g o m e en a n d e r e v er k l a r i n g
v rag en.
D a a r v an no emen wi j
s l e ch t s h et v ó ó rkome n van i n s p i rato i r e
rhon ch i , d e i n sp i rat i eb e l emm e r i n g ,
m ax i m a l e i n sp i r at i e sn e lh e i d ,
zo a l s d i e bl i j k t ui t de v e r l aagde
d e gr o t e g e vo e l i gh e i d van p at i ën t en
m e t a s t h m a en e mp hy s e e m vo o r h i st am i n e en cho l in e r g i s c h e
(64 ,
1 12 ,
154,
1 85 ,
207 ,
240,
243 ,
284 ,
297 ) .
s to f fen
de th e r a p eu t i s ch e
w e r k za amh e i d v an a d r en e r g i s ch e en an t i cho l i n e r g i s c h e s t o f f en ( 30 ,
148,
168,
1 73 ) ,
v e rd e r d e go e d g e fu n d e e r d e waa rn e m i n g ,
dat bij
as t h m ap a t i ën t en aan v a l l en k u nn en wo r d en o p g e w e k t d o o r i n h a l a t i e
van v e r s to v en a l l e r g e en e x t ra c t en
152,
154 ,
198) ,
(46,
47,
48,
72,
75,
150,
15 1 ,
wann e e r d e p a ti ën t en d a a rvoo r o v e r g e vo e l i g z i j n ,
al sook d e o b s e r v a t i e,
d a t d e g l ad d e s p i e r en u i t d e l u ch t w e g en van
a l l e r g i s c h e a st hmap a t i ën te n z i ch in v i t ro k u n n en co n t r ah e ren n a
inwerk i n g v an h e t b e t r e f f en d e al l e rg e en ( 2 9 7 ) . O o k de e o s i nop h i l i e
van s p u t u m e n b l o e d .
216
d e s e i z o en s i n v l oe d en ,
h o rm o n a l e i n v l o e d en
( 169,
170) ,
h e t 24 u u r s rhy th m e ( 3 2 5 ) , de ve r s ch i l l en d e k l i n i s c h e ,
v e rs ch i j n i n gs v o rm van h et a sthma op v e r s ch i l l en d e l ee ft i j d en ( 24 3 ,
3 2 5 ) e n d e a l l e r g i s c h e s en s i b i l i s a t i e a l s z o dan i g wac h t en o p e en
n ad e r e v e rk l ari n g,
In d i t p ro e f sch r i f t i s de
t rach ea bron ch i al e comp r e s si e b i j
p a t i ën t en m e t a st h m a e n emp h y s e e m g em e e n s c h ap pe l i j k e n v a ak do o r
e l k aar t e r
s p r ak e g e b r ac h t .
D i t w e r d g e r e ch t v a a rd i gd d o o r e e n
aan t al o ve r e en k om st i ge m e ch an i sm en b i j d e z e b e i de z i e k t e to e stan den ,
m a a r s l u i t de mo g e l ij k h e i d n i et u i t ,
d a t b ij
vo o r t g ez e t o n d e r zo ek
v e r s ch i l l en aan h e t l i ch t z u l l en k o m e n in de b ro n ch o s t en o t i sc h e
mechan i smen b i j p a t i ën t en m e t a s t h m a e n emphy s eem. H e t v er sch i l i n
r e ac t i e o p d e to e d i en i n g van v e r s ch i l l en d e g en e e sm i dd e l en ( 30 ) zou
d aar r e ed s op k un n en w i j z e n .
217
�
S A M E N V A T T I N G
D i t o n d e r zo ek 1 s een p o g i n g ,
�
om n a t e gaan i n ho e v e r re d e
w i j d t e v an d e l u ch tw e g en i n h e t b i j zo n d e r t i j den s de u i t ad em i n g
ond e r i n v l o e d s taat van d e wi l l ek eu ri ge ademhal i n g s sp i e ren en wel k e
b et eken i s zu l k e en b eï nv l o ed in g zou k u n n en h e b be n vo o r d e p a t h o ­
p h y s i o l o g i e v a n d e v e r s cn ij n s e l en
g edu ren de d e u i t ad e m i n g van
b enau wd e l i j d e r s aan a s th m a en emphy s e e m .
A l s u i t g an g s p u n t d i en d e n o u d e waarn em i n gen v a n TALMA e n
STRÜB I N G ,
d at h e t n i e t a l l e en v o o r a s t h m ap a t i ë nt e n m a a r o o k vo o r
n o rma l e p r o e f p e r son en mo g el i j k i s,
om o p v erzo ek e en 'asthmati s ch
•
p i ep en t i j d en s de u i t ad em i n g t e p ro d u c e r e n .
U i t e e n o v e rz ic h t van d e l i t e r at u u r b l e ek ,
zo e k e rs b ro n c h o s e e p i s ch h eb b en waar g eno men ,
n a u wd e
p at i ë n t e n
m et
asthma
en
emphy s e em
expi r a to i re ve rnau w i n g o p t r e ed t v an d e t r a c h e a ,
g ro t e i n t rap u l mo n a l e l u ch t we g e n .
dat ve l e on d e r ­
d a t b ij
e en
e rn s ti g
be­
a an z i e n l ij k e
de hoofdbron e b i e n
D e a c h t e r wan d van d e t rach e a en
hoo fdb ronebi p u i l t daarbij in h et l um en u i t ,
dat tot een h o e f ij z e r ­
vo rm i ge o f m e e r d r i eh o e k i ge sp l e e t wo r dt g e re du c ee rd . V e r s ch i l l e n d e
van deze o n d e r zo ek e rs opp e rden de mo gel i j k h ei d,
dat d e z e v e r s ch i j n ­
s e l en o n t s ta an a l s e en g evo l g van e e n p as s i ev e comp r e s s i e do or e e n
h o g e i n t ratho r a c a l e dru k .
O o k ve rm e l d t de l i te r a t u u r t al r i j k e Rön tg e n o l o g i s c h e w a ar ­
n em i n g en v an v e rnau wi n g van e x t r a - e n i n t r ap u l mo n al e l u c h t w e g e n
b ij asthmap at i ënt e n .
De r e su l t at en van deze Röntgeno l o gi sch e ond e r­
z o e k i n g en z ij n v e e l a l w a t m o e i l i j k e r t e b e o o r de l en ,
om dat de
a u t e u r s vaak t o t h un i n t e rp r et a t i e s k w am en o p gro n d v an b ro n c h o ­
g r amme n ,
d . w. z.
s ta t i sch e momen topnamen van e en dynam i sch geb e u r en ,
waarvan d e p h a s e vaak onvo l doende d u i d e l i j k werd vermel d.
V e r s ch i l l en d e fac to r en z i j n van i n v l o e d op d e b re ed t e v an
d e s ch ad u w v an de m e t co n t r a s t g e vu l d e l u c h t wege n :
H e t c o n tr as tm i d d e l ze l f i s v an
inv l o e d .
H e t zou vo l ge n s
v e r s c h i l l e n d e o n d e rzo ek e r s c h emo r e f l e c t o i r e e n s p a s mu s v an d e
l u c h t w e g en ve roo rzak e n ,
i n h e t b i j zo n de r b i j asthmap a t i ën t e n .
D e r e sp i rato i re k a l i b e rv e rand e r i n g en v an de l u ch tw e g en k an
m en i n d e l en
in
'stati s ch e '
k a l i b e rv e r an d e r i n g e n .
•1
De N e d � r l a n d s e
De
k a l i b e rv e r s c h i l l en
· • stati sch e •
en
' dyn am i sch e •
k a l i b e rv e r s c h i l l e n k u n ne n
s a m e n v a t t i n g g e e f t e e n a l g e m ., e n o v e r z i c h t .
Voo r
een mee r t e chn i s c h e u i t e e n z e t t i n g m e t e n k e l e kwa n t i ta t i e v e g e g e ven s
en m e t
v e rw i j z i n g n a a r d e
be l a n g r i j k s te
v e r w e z e n n a a r d e E n g e l s e s am e n v a t t i n g .
2 18
t i gu r e n
en
t a b e l l en
zij
wo rden waargenomen i n ade m s t i l stan d b i j v e r s ch i l l e n d e l on g vo l um i n a.
Z ij z i j n e en g e vo l g v an de i n sp i rato i r e o n tp l oo i i n g v an h e t l on g­
we e f s e l .
b r onc h i .
Zij
De
zij n
r e l at i e f h e t s t e r k s t i n d e m e e s t p e r i p h e r e
'dy n am i sch e ' k al i b e r v e ran d e r in gen t r e d en op ge du ren d e
d e adembewe g i n g b i j
v e r s ch i l l en d e a demha l i n g s p h a s e n a l s g ev o l g van
d e s chomme l in ge n in druk rondom de l u ch twe gen .
Z ij z i j n vooral in
d e grote en m i d d e l gro t e k raak b e enhoud ende l u ch tw e gen g e l o ca l i se er d .
V e rn au w i n g
v an
s t romingswee rstand.
fac toren,
l uc h t w e g en
l e i dt
to t
v e rho gi n g
v an
de
Na e e n o v e r z i c h t van de b e l an gri j k s te phy s i sch e
w a ar v an de s tr o m i n g s w e e r s t a n d van g a s s en i n b u i z e n a f ­
h an k e l i j k
is,
wo r d e n d e v e r s ch i l l e n d e p hy s i o l o g i s c h e m e t h o d en
b e sp rok en , w a arm e e m e n h e e f t g e t rach t de s tr o m i n gswe er s t an d i n d e
l u ch t we g e n t e m e t en .
D e r e su l t a t en v an d e z e o n d e rzo e k i n gen w i j z en
op een ve rho gin g van de s t r o m i n gswe ers tand b i j dyspno i sch e p at i ën ­
t en m e t a s th m a e n emph y s e em ,
v o o r a l g ed u r e n d e d e e xp i r a t i e.
Vele
van d e z e l on gphys i o l o g i s c h e m etho d en h e b ben ech t er t ek o r t k o m i n g e n ,
d i e v e el a l z i j n ge l e gen i n h e t f e i t ,
zij
zij n gebaseerd,
n i et i s vo l daan.
d a t aan d e p r em i s s e w a arop
v o o r a l bij p at i ën t en m e t a s t h m a e n emphy s e e m ,
E e n w a t u i t vo e r i ge r ana l y s e v an d e f ac to ren ,
h et l on gp hy s io l o gi s ch o n d e rzo e k s to r en ,
die
l e id d e. to t d e c on cl u s i e ,
dat d e s t rom i n gs w e e r s t and i n d e l u c htwegen b ij p at i ën t en m e t asthma
en emphy s e em i n h e t a l g em e e n s t e rk e r i s v erhoo gd d an u i t d e r e su l ­
t a t en v an d er ge l i j k e m e t i n g en v o l g t .
B ij h e t e i g e n o n de rzo e k b l eek d e g r o t e m e erd e rh e i d v an e en
g r o ep g e zo n de p ro e fp e r s o n e n en v an e e n g ro ep a s t h m ap a t i ë n t e n i n
::; t a a t , om o p ve r zo e k ' ' wi l l e k eu r i g p i ep en d ' t e e xp i r e r en .
Bij
p i e p en d '
RBn tgeno l o gi s c h
o n d e rz0 e k
ex p i ri um b l e ek d aa r b ij
t 1j d e n s
t r e d e n v a n d e t rach e a en gro t e b r on c h i .
zij
h e t w at m i n de r s t e r k ,
v a l l en ,
die
' s p o n t a an •
dit
· wi l l e k eu r i g
e en z e e r s t e r k e v e r n a u w i n g o p t e
D e r g e l i j k e v e r n au w i n g e n ,
w e r d e n w a ar g en o m en tij den s a s t h m a- a an ­
w a re n op g e t r e d e n o f d i e w a r e n gep rovo c e er d
d o o r h i s tami n e - o f a l l e r g e en - i n h a l a t i e .
B i j p ro e v en in v i t r o ,
u i t ge v o e rd m e t l ij k en l o n gen ,
e en g l azen v at rhy thmi s che ademb ew e g i n gen u i t v o e r d e n ,
di e i n
k on den ev en ­
e en s z e er d u i d e l ij k e v e rn au w i n ge n v a n d e t rach e a en g ro te b ro n e b i
wo r d e n g e d e mo n s t r e e r d ,
wann e er gedu r en d e d e e xp i rati e e en g e r i n g e
o v e r druk h ee r s t e i n h e t v a t b u i t en d e l o n g ,
d e tho ra xh o l t e v e rte genwo o r d i gde.
dat in d e z e mo d e lp ro even
D u i d e l ij k k on wo rden waar genomen ,
h o e d aa r b i j
de m emb r an e. u z e ach t e r w an d v an tr ach e a en hoo fd bron eb i
i n h e t l um en u i t p u i l de . T e v e n s w a s e en p i e p en d e xp i r i u m i n d e
t ra c h e a v an d e r g e l i j k e p re p a r a t en h o o rb a ar .
Bij
e en
' pa s s i e v e '
e xp i r a t i e v an d e l i j k e n l o n g z o n d e r u i t w en d i g e o v e r druk on t b r ak en
deze v e r n a u w in g en h e t p i ep en .
2
19
Vervo l gen s w e rd n a ge gaan h o e g ro o t de draag k r ach t i s v an d e
i n t rapul mo n a l e l uc h t w e gen , w an n e e r d ez e wo rden b lo o t g es t e l d aan e en
5 , 5 c m H 2 o b l e ek v o l do en d e , o m een p rep araat van p os tmo r ta l e men s e ­
u i t w en d i g e o v e r d r u k .
E e n g e r i n g e u i t w e n d i g e d ru k v an g e mi d d e l d
l i j k e g e i so l ee r d e k raak b e en h o u d e n d e b rone b i g e h e e l af t e s l u i t e n .
Oe d a ar to e b en o d i g d e d ru k e c h t e r
w as m ee s tal
a anz i J n l ij k ho g e r ,
indi en h e t b ro n ch u spreparaat i n d e l en gt e r i ch t i n g werd g e r ek t .
G ep o o gd we rd n u ,
e en k w an t i t a ti ev e in druk t e v e r k r i j gen van
de i n v l o e d v an de v e rn au w i n g van de g ro t e l u ch tw e g en op de s t ro ­
min gswe e rstand.
D a ar t o e w e r d en i n v i t ro aan t ra ch e ap re p a r a t en ,
w e l k e b i j o u d u c t i e w a r en v e rk r e gen ,
enk e l e an atom i sch e en m ec h a ­
n i sc h e e i g en s c h ap p en n a d e r b e s t ud e �r d .
E r IJ l e ek e en z e er g ro t e
v ari au i l i t e i t t e IJ e s taan i n d e vo rm van d e t r ach e a.
b aar h e i d
v an
de
t rach e a
d e v e rh o u d i n g van
b l e ek
on d e r
meer
O e sam en dr u k ­
afh ank e l i j k
van
de l en g t e van d e m em b r an eu z e w an d e n v an d e
k r a ak b e en h o u d e n d e w an d .
O e b e re k en d e s t r a m i n g a w e e r s t an d i n e e n in v i t ro g e co mp r i ­
m e e r d e trachea was gem i d d e l d n i e t h o o g en kon b i j l a g e s t room sn e l ­
h ed en n i e t aan z i en l ij k IJ i j drag en t o t de to tal e s t ro m i n g swe e r s t an d
in d e l u chtwe g e n . E e n b erek e n i n g van d e s t ro m in gswe ers t an d i n v i vo
op
g ro n d van Rö n t g en o l o gi s c h e m e t i n ge n l e i d d e to t d e ze l fd e c o n ­
clusies.
In enk e l e g eval l en e c h t e r ,
an ato m i s c h e vari an t e n ,
v i t ro g e m ak k e i i j k k o n d e n wo r d en s am e n g e d r u k t ,
die in
w a s d e b e r ek en de
s t romin gs w e e r s t an d wèl zee r hoo g , voo ral !J i j h o g e r e s t ro om snel h eden.
O e s t romin g s we e rstan d we rd t e vens expe r i men te e l b ep aal d i n t rach e a­
p r ep a ra t en ,
d i e aan
v e r s ch i l l e n d e d r u k k e n w a r en b l o o t g e s t e l d e n
m e t l u c h t v an IJ ek e n d e sn e l h e i d w e r d en d o o r s t ro om d .
Oo k h i e r IJ l e ek
e e n z e e r s t e r k e v a r i a u i l i te i t in comp r e ss i b i l i t e i t v an de t rach ea
t e b e s t aan .
D i t g i n g u i t e r a a r d gepaard m e t e en n o g v e e l s t e rk e r
v a r i a b i l i te i t i n d e s t r o m i n g s w e e r s t an d b i j
ui t w en d i ge d ru k .
co mp r e s si e d o o r e en
I n h e t a l g e m e en b l e ek d e al dus exp e r im en t e e l i n
v i t r o b epaal d e s t rami n ga w e e r s t an d i n d e g e c o mp ri m e e r d e t r ach e a b ij
l a g e s t ro o m sn e l h ed en g e r i n g.
B ij
ho g e s t ro om sn e l h e d en
d a ar e n ­
t e g en w a s de s t ro m i n gswee r s t an d in h e t g e comp rime erde o r g aan h o o g .
O o k in v i vo w e r d en m e t i n g en g e d a an ,
s t a n d i n d e g r o t e l u ch tw e gen
t i j den s h e t
om d � s t rom i n g s w e e r ­
' w i l l e k e u r i g p i ep en d' '
exp i ri um l an gs d i r e c t e weg k w an t i t a t i � f t e b ep al en . u a ar t o e w er den
uij
e en n o r m al e p roe fpe rsoon en b i j
e en p a t i ë n t m e t e en u r o n c h u s ­
c a r c i n oo m g e l i j k t i j d i g e r e g i s t r a t i e s v e r ri c h t v an de druk i n e en
g r o t e k raak u e �nh ouden d e i n t rap u l mona l e b ronchu s ,
v an de druk in d e
o esophagus e n van d e s t ro o m sn e l h e i d van C: e u i tademin g s l u c h t .
s t ro o m s n e l h e i d b l e ek t i j d e n s h e t
2 20
'wi l l ek eu ri g
p i ep en d '
Deze
exp i ri um
e e n z e l f d e b e l o o p t e h e b b en al s t i j dens
h et
'spon taan • dy spno i ­
s c h e e x p i r i um v an p a t i ën t en m e t a s t h m a e n emp hy s e em.
Bij
deze
m e t i n g e n b e re i k t e d e i n t r ab ro n c h i a l e d r u k z e e r h o g e w a a r d en ( on ­
g e v e e r 8 0 c m H o ) . D aarm e e was aan g e t o o n d , d a t t ij dens h e t ' wi l l e ­
2
k eu r i g p i ep en d ' e xp i r i u m h e t gro o t s t e d e e l van de s t rom i n gsw e e r s tan d
was g e l o c a l i s e e rd i n de g r o te k raak b e en h o u den d e l uc h t w e g e n ,
zoa l s
b l e ek, vo o ral i n h e t i n trap u l mo n a l e d e e l daarvan .
D e m e t i n g van d e en deb ron ch i al e druk op e n t e en mo g e l i j k h e i d
to t e en d i r ec te b ep a l i n g van d e s t rom i n gsw e e r stand i n e en d e el van
de l uch twe g en en t o t h e t m ak en v an e en o n d e r s ch e i d i n g i n e en c e n ­
t ral e e n p e r i p h e re w e e rs t an d . A l s zo d an i g i s d e z e m e th o d e d u s e en
b e l an gw e k k en d e aanvu l l i n g van h e t l o n gfun c t i eo n de rzo ek .
Ten s l o t t e w e r d doo r m i d de l van tho race g rammen en abctom i n a ­
g rammen van no rmal e proefpersonen t i j dens e en ' wi l l ek e u r i g p i ep en d
exp i r i um vas t g e s t e l d ,
d a t h i er b i j
wegi n g van d e b u i k wand
( r e sp .
•
e e n d e sy n c h ro n i s at i e van de b e­
h e t d i aph ragma)
en van d e b o rs twand
o p t r e e d t v an h e tze l f d e typ e al s b i j a s t h m ap a t i ënten in e en a an v a l
w o r d t b e s ch re v e n .
D a a r b ij
g a a t g e du ren de h e t exp i ri um h e t abdomen
e er s t n aar b i n n en ( h e t d i aph r a gm a n a ar b o v en ) .
v rij
p l ots e l i n g to t s t i l s tand,
D ez e b ew e g i n g k o m t
w aarn a e e n l an g zam e e xp i ra to i r e
comp r e s s i e van de t h o r ax d e u i t a d em i n g vo l to o i t. D ez e p l o t s e l i n g e ,
s n e l l e s t i j g in g v a n h e t d i ap h r a gm a v e rk o r t w e l l i ch t d e b ro n c h i ,
d i e daa rdoo r ,
zo a l s d e p ro ev en i n v i t r o aan to on d en ,
g e m akk e l ij k e r
s am e n d ru k b a a r zo u d en kunnen w o r d e n .
Het
van de
' wi l l e k e u r i g p i ep e n d � e x p i r i um o n t s t aa t o n d e r i n v l o ed
'wi l l ek eu ri ge • a de mh a l i n gssp i e ren. D ez e wi l l ek eu r i ge spi eren
h e b be n d u s ,
a l t h an s o n d e r b ep a al d e o m s tand i gh e d e n ,
gro t e i nv l o ed
o p de w i j d t e e n d e s t r o m i n g s w e e r s t an d v a n d e l u ch t w e g en i n h e t
b i j zon de r o p d i e v an d e g ro t e k r aak b e en h o u d e n d e l u ch tw e g e n .
Z ij
t erwij 1
k un n e n d e z e v e rnauwen do o r e en c o m bi n ati e v an krach t i ge exp i ra t i e ­
b e we g i n ge n ,
w aa r b i j de i n t ratho rac a l e d ruk wo rdt v e rh o o g d ,
e en b ep aa l d arlem ty p e ,
m e t een ph a sever s chu i v i n g t u s sen de bewe g i n g
v an h e t d i a p h r a gm a en de
b o r s tw an d , mo g e l i j k m e d e b i j d r a a g t t o t
een v e rgemakk e l i j k i n g van d e z e l uch t we g c omp re s s i e.
D e z e b ro nc h u s ­
comp re s si e wo r d t v e rd e r b e vo rd e rd do o r e en v e rho g i n g van d e w e e r ­
s tan d i n d e k l e i n e ,
p e ri p h e r e b r o n c h i e n b e l emme r d d o o r e en v e r ­
h o g i n g v a n d e w e e r s t an d i n d e m e e r c e n t r a l e l u ch t w e g e n .
I edere
p r i m a i re v e rn auw i n g van d e k l e i n e l u c h tw e gen m o e t n o o d z a k e l i j k e r­
wij ze e en s e c u n d a i r e exp i ra to i re v e r n au wi n g van d e g r o t e l u c h tw e gen
b e vo rderen.
Bij
e rn s t i g dy spn o i sc h e p a t i ën t en m e t a s th m a en emphy s e em
t r e e d t e v e n e en s e en t rach e a b ron c h i a l e comp re s s i e op.
l i j k , d a t d e z e v e rn au w i n g e n h e t daar b i j
H e t i s mo g e ­
b eh o ren de a d em ty p e s ecun­
d a i r z i j n a an e en p ri mai r e v e rn au w i n g i n d e p e r i p h e re l uch t w e gen ,
221
d och m en zo u z i ch e v en z e e r k u n n en vo o r s t e l l en ,
d at z i ch b i j
p a t i ën ten p r i mai r e en v e ran de ri n g van h e t adem typ e voord o e t ,
an a l o o g a an h e t
-'w i l l ek eu r i g p i ep en d '
exp i rium.
De
deze
geh e e l
t ra c h e a ­
b ronch i al e comp r e s s i e zou daardoo r h e t p a thophy s i o l o gi sch sub s t r a at
k u n n en z i j n v an p sy c h o g en e a s th m a - aan v al l en en
te vens een v e r ­
k l ar i n g k un n e n g e v e n van d e i n v l o e d v an p sy c h i s c h e f a c t o r e n o p
b e n au wd h e i d s a an v a l l en ,
d i e e en m e e r o r gan i s c h e o n t s t a an s wi j z e
h e b be n .
Oo k de i n v l oed van ademo e fenin gen zou h i e rdoo r begrij p e l ij k
wo r d e n .
Of de comp r e s s i e van de gro t e l u ch twegen b i j dez e pati ën t en
i n d e r da ad p r i m a i r we rk za am i s ,
d an w e l b ev o rd e rd wo r d t do o r d e
p ri m ai re v e r n a u wi n g van d e k l e i n e l u ch tw e gen , d i e n t n o g n a d e r t e
wo rden on d e rz o c h t : 'Ce q u i e s t p o s si b l e n ' e s t p as touj o u r s c e qui
e xi st e ' ( 2 59 ) .
2 22
VI.
S U M M A R Y
Th e i n fl u en c e o f vo l un t ary r e s p i r a to ry m u s cu l a tu re o n t h e
di am e t e r an d ai r- fl o w r e s i s tan c e o f th e i n t ra- an d e x tr ap u l mo n ary
a i r w ay s w a s s tu di e d ,
e sp e c i a l l y du r i n g e xp i r a t i o n .
Th e p o s s i bl e
s i gn i fi c an e e o f th e s e p h en o m en a fo r th e p a thophys i o l o gy o f a s thm a
an d emp hysema i s d i s cu ss e d .
Survey o f the L i tera tur e .
In
§
1 t h e an a to my o f th e l un g s i s b r i e fly d e sc ri b e d wi th
sp e ci al emp h a s i s on th e s t ru ct u r e s suppo r ti n g t h e t rach eo b ron c h i al
w al l s an d on th e di am e t e r o f th e ai rway s a t di f fe ren t l e v e l s .
Th e
to t a l c ro s s- s e c t i e n o f th e l um i n a o f t h e fi r s t di v i s i o n s o f t h e
l ar g e r i n t rap u lmon ary ai rway s s e em s to be sm al l e r than th a t o f th e
t rachea.
I n t h e mo r e p e ri p h e ral b ro n chi t h e to t a l c ro ss- s e c t i e n i s
l ar ge r t h an t h a t o f t h e t r ach e a ,
s e c t i en o f th e t r ach eo b ro n ch i al
bu t t h i s i n c re a s e d to t a l c ro s s ­
t re e to w a r d s i t s p e ri p h e ry i s i n ­
s u f fi c i en t t o m ai n t ai n a c o n s t an t
t h e a i r way s .
I t c an
be
s h o wn
by
a i r - f l o w r e s i s ta n c e a l o n g
c al c u l a t i o n
from t h e l aw o f
HA GEN - P O I S EU I LL E t h a t d u r i n g q u i e t r e sp i r a t i o n t h ro u gh t h e o p en
mo u t h t h e m ai n ai r- f l o w r e s i s t an c e i s l o c a t e d i n t h e p e r ip h e ra l
b ro n ch i an d b ron ch i o l i .
In
§
2 som e o b se rv a t i o n s from th e o l d e r l i t e ra tu r e a r e di s­
cu s s e d w h i ch s ti m u l a t e d t h e p re s e n t i n v e s t i g a t i o n s .
(90 ,
EIN THOVEN
9 1 ) p re s en t e d a d e t ai l e d di s cu ss i o n o f t h e m e ch an i c s o f t h e
t r a ch eo b ro n ch i al comp r e s s i o n by h i gh i n t ratho raci c p re s su re du rin g
fo r c e d exp i r a t i o n .
F i g.
3,
a rep ro du e t i o n f rom EINTH OVEN' s p ap e rs
sho w s t h e p re s su r e o n t h e o rdin a t e at di f f e r en t l e v e l s ( ab s ci s s a)
in t h e t ra ch eo b ro n ch i al
tree.
n o rm a l i n di vi du a l s a s w e l l
t au gh t to wh e ez e a t w i l l .
TALM A
( 116,
1 17 )
d e s c ri b e d th a t
a s as t h m a p at i en t s co u l d e a si l y
be
TALMA con s i d e r e d t h e m aj o r ai r ways t o be
th e s i t e o f o ri gin o f a s thm a ti c w h e e z i n g.
i n g TALM� s o bs e rv a t i on s ,
STRÜ B I N G ( 3 10 ) ,
con fi rm ­
e xp l ai n e d th e wh e e zi n g b y a t ra ch eo ­
b ro n c h i al comp r e s s i o n w h i c h w a s c au se d by vo l un ta r i l y i n c re a s e d
in t r a tho raci c p re ssu r e .
In
§
3 o b s e rv a t i o n s f ro m t h e b ro n cho scop i e l i t e ra tu r e a r e
s u m m a r i z e d wh i ch p ro v e t h a t du r i n g s e v e r e a t t a ck s o f a s thm a a
con s i de rabl e e xp i r ato ry n a r ro wi n g o f t h e t rach e a a n d l ar g e r i n t ra­
p u l mon ary ai rways can b e o bs e rv ed .
Th e m em br an ac eo u s p ar t o f th e
t r a ch ea! w al l p ro t ru d e s i n to th e l um en whi ch i s r e du c e d to a s l i t
i n th e fo rm o f a ho rse- sho e o r a t ri an gl e ( fi g.
In
§
4) .
4 som e o b s e rv a t i o n s f ro m t h e re e n t g eno l o g i e l i t e r a tu r e
d e al i n g w i t h c h an g e s i n
d i am e t e r o f t h e a i r w ay s a r e d i s cu s se d .
R e ac t i o n s t o t h e c o n t ra s t s u b s t a n c e m ay i n f l u e n c e th e r e s u l t s .
R e sp i rato ry c h an ges o f th e t ra ch eo bron ch i al di am et e r can b e sch ema­
t i c a l l y d ev i d e d i n to
' st a t i e ' an d
' dy n am i c ' c h an g e s .
Th e
's t a ti e '
2 23
c h an g e s are o b s e r v e d wh en b ro n ch o g r am s t ak e n i n i n sp i r a to ry an d
exp i rato ry arrest are comp ared. An i n sp i rato ry enl argemen t i s fo un d
wh i ch i s du e to t h e di l at i n g i n fl u en c e o f t h e s t re tch i n g o f th e
p u l m o n a ry t i s su e d u ri n g i n c r e a s e d l un g vo l um e .
Th e s e
ch an g e s a r e l o c a t e d m a i n l y in t h e sm al l e r b ron chi .
' stati e '
The
' dyn am i c '
chan ges can be o b s e rved wh en ai rway d i am e t e r i s comp ared du rin g i n ­
an d e xp i rato ry mo vemen t a t a gi ven l u n g vol um e .
p re s su r e chan g es aro u n d t h e bron chi .
t h e t r an sro u r a l p r e s s u r e c h an g e s .
Th ey are cau s e d by
Thei r amp l i tu de d ep en ds upon
Th e i r l o c a t i o n ap p e a r s to b e
p r e do m i n a n t l y i n t h e mo re c e n t ral ai rway s .
T h e r e sp i rato ry m o v e ­
men t s o f th e t racheo b ro n ch i al t r e e app e a r to be p assi v e phenom ena.
Th e r e i s no co n vi n ci n g evi d en c e to suppo r t the vi ew h e l d by som e
au tho r s th a t t h e r e are t ru e p e ri s t al t i c m o v em en ts in th e t rach eo ­
bron chi al t r e e .
§5
In
som e o f t h e l aws o f re s i s t an c e t o l am i n a r an d tu r­
bu l en t fl o w o f gasses th ro u gh tu b e s are di scu s se d .
th e c ri ti c al v al u e fo r t h e REYNOLDS'
t ra ch eo b ro n ch i al
Cal cul ation o f
n um b e r o f th e b ran ch es o f th e
t re e l e a d s to th e co n cl u s i o n t h a t du r i n g qui e t
respi ration th e ai r- fl o w i n t h e t rach eo b ron ch i al t r e e i s p ro b abl y
j u s t u n d e r t h e t ran s i ti o n al
ran ge b e t w e en l am i n a r an d tu r bu l en t
fl o w. Wi th i n c reasin g ai r- flow v el o ei ty tu rbu l en ce o ccu rs;
th e t ra ch e a an d l ar g e r b ro n chi ,
o f t h e 1 n t r ap u l mo n a ry b ro n ch i .
(o r di n a t e )
in
th e
fi r s t i n
l at e r sp readin g in to t h e d i vi s i o n s
I n fi g.
t r a ch e a an d b ro n ch i
d i f f e re n t r at e s o f ai r f l o w i n
7 th e REYNOLDS'
n u m b e rs
o f d i f fe r e n t o rd e r at
th e t r a ch e a a r e i n d i c a t e d a s
c a l cul a t e d by u s f ro m t h e re e n t g eno l o gi e m e a su rem en t s o f STUTZ
( 3 12 ) .
I n th e no rmal b ron ch i o l i t h e f l o w r em ai n s al way s l am i n a r .
Vari o u s physio l o gi cal m e tho ds fo r the d e t e rmin ation o f ai r­
fl o w an d v i s e a u s r e s i s t an c e are c ri t i c al l y d i s cu s se d.
o b t ai n e d w i th
i n di cate
an
th e s e m e th o d s a r e s u m m a r i z e d in
The r esul ts
t ab l e XV.
Th ey
i n creS:sed ai r- f l o w r e si st an c e in dy sp n e i c p ati en ts wi th
as thma and/o r emp hysema e sp e c i al l y du r i n g e xp i rati o n .
Th e m e tho ds
i n current use fo r the li c t e rm i n a t i o n o f ai r- fl o w r e si s tan c e s e em
un r e l i ab l e i n p a t i en t s w i th a s thm a an d e mp h y s em a ,
i n val i di ty o f th e as sump t i o n s o n whi ch t h ey a r e b a s e d .
du e to
the
A rgum en t s
are gi v en sup p o r t i n g o u r con ten tion t h a t t h e i n fl u en c e o f ai r- flo w
r e s i s t an c e in the s e p a t i en t s i s a c tu al l v h i gh e r than i n di ca t e d by
th e m easu r emen ts i n the 1 1 t e ratu re.
§s
The ex/>er imen t a � par t o f these i n v e s t i gati o n s is de s cri b ed in
th rou gh 13.
In
§
6
e xp e r i m en t s are r epo r t e d o n a g ro u p o f no rm al i n ­
d i v i du al s an d a g roup o f a s th m a p ati en t s,
to wh eeze at wi l l .
2 24
e x am i n i n g th ei r abi l i ty
16 o u t o f 1 8 con s e cut i ve no rmal vo l un te e r s coul d
e a s i l y l eam to p ro du c e a vo l u n t a ry wh eezin g e xp i rat i o n .
In 10 o u t
o f 1 0 co n s e cu t i ve p a ti en t s wi th a s thm a an d/o r emp h y s e m a s i m i l ar
re sul t s we re o btain e d .
§
7 deal s: wi th th e ro en t geno l o gi c o b se rvatio n s on th e m aj o r
ai rways in 10 no rm al i n di vi dual s and 10 pati en ts wi th asthma and/o r
emp hysema in r e s t an d du ri n g vo l un t ary wh e ezin g e xp i r a t i o n .
Th e r e
p ro ve d to b e a co n s i de r a b l e n a r ro wi n g o f th e t rach ea an d l a r ge r
b ron ebi du rin g vo l u n t ary wh e ezin g e x p i r a t i o n ( tab l e s XI X ,
t r ac h e a w a s al so sho r t en ed ,
th rou gh 29 ) .
th e gl o t t i s w as wi d e o p en
XX) . Th e
( fi gs .
20
Comp ar a t i v e m e asur e m en t s from th e Ron t geno g r am s m a d e
in in sp i rato ry a r r e s t an d du ri n g vo l u n tary wh e ezin g e xp i ration a r e
gi v en in t abl es X XI I and X X I I I .
Fi g .
3 0 i l l u s t r a t e s th e a v e r a g e
dim en s i o n s o f th e t rach ea cal cul a t e d f r o m th e s e m e asu rem en t s .
Th e
c a l c u l a ti o n o f ai r- f l o w r e s i s t an c e i n t u b e s o f th e s e fo r m s an d
dim en s i o n s sho w tha t th e ai r- f l o w resi s tan c e o f th e no rm al t rach ea
i s a l m o s t n e gl i gi bl e e v en
at h i gh
fl o w r a t e s .
In
th e a v e r a g e
n ar ro we d s tate o f th e t rach ea cal cul a te d ai r- flow resi stan c e i s l o w
(0, 072
cm H 0 / l / sec) at l o w rat es o f fl o w ( 0 , 5 1 / s ec ) , an d mo derate
2
( 0 , 3 5 cm H 0 / l / s e c ) at hi gh e r rates o f f l o w (2 1 /s ec ) .
2
N a r r o w i n g o f t h e l a r g e r a i r way s w a s al so o b s e r v e d i n
p a ti en t s wi th s e r io u s dysp n ea f ro m emphy s em a an d from at tack s o f
a s th m a ,
e i th e r sp o n t an eo u s o r i n du ce d
fi g. 2 9 ) .
In
§
( t a b l e XX I
an d X X V an d
8 exp e rim en ts are d e s c r i b e d on human l u n g s o b tain e d at
au top sy an-d su bmi t t e d to arti fi c i al v en t i l ation i n a gl ass j ar .
th e r e i s no p re s s u r e su rp l u s o u tsi de th e l un g,
If
th e exp i ra tion bei n g
'p a s si v e ' , no n ar ro wi n g o f th e t rach e a c an b e o bs e rved.
I f, how e v e r,
a r e l a t i v e l y sm al ! p o si ti v e p re s s u r e o f 1 o r 2 cm o f H g i s m ai n ­
t a i n e d du rin g exp i ra ti o n ,
exp i rati on ,
thu s i m i t at i n g an
' a c ti v e ',
'p r e s s i n g •
a c o n s i d e r a b l e n a r ro w i n g o f t h e t ra ch e a an d m ai n
bron ebi can b e o b se rved.
Th e membran a ceou s p art o f th e wal l i s s een
to p ro t ru d P. i n to th e l u m en ( fi gs . 30 en 3 1 ) .
In th e trach ea o f su ch
p repara tio n s an e xp i rato ry wh eeze can be h e ard.
N e x t the p re s su re - c a r ry i n g cap aci ty of th e p o s tmo r t al a.i r ­
wá.y s w a s e x a.m i n e d i n v i t ro
(§
9).
The tra.nsmura.l p re ss u r e di f ­
fe r e n c e wh i ch i s r e qu i r e d t o o c c l u d e a. b ro n ch u s comp l e t e l y was
cal l ed the
' comp r e s sion p re s su re ' .
b ro n ch i al p rep aratio n s,
Thi s p re s su re was d e t e rm i n e d i n
e x t en din g f rom t h e m ain b ro n ch u s i n to o n e
o f t h e l ar g e r s e gm en t al l o w e r l o b e b r an ch e s ( al l
s i d e b r an ch es
b e i n g t i e d o f f ; f ig s . 35 and 3 6 ) . Th e comp r e s s i o n p re ssu r e ave r a g e d
5 , 5 c m H o ( ran g e 0 t o 1 6 cm H o , s e e tabl e XXVI I ) . The comp r e s s ion
2
2
p re s su r e was sho wn to be dep en den t o n th e l o n gi tu d i n al s t r e t ch i n g
o f th e b ro n chi al wa.l l
(§
10 ) . I n th e m aj o ri ty o f p rep aratio n s t h e r e
.
w a s a n app ro x i m a t e l y re c t i l in e a. r r e l ati on b et w e en th e st r e tchi n g
fo rce ( absci s sa.) and the comp ression p ressure ( o rdin ate in fi g.
38) .
225
§ 11
In
som e an atom i cal m easu rem en t s an d m e ch an i c a! data on
th e d i am e t e r o f th e t rach e a p o s t mo r t em h av e b e en co l l e c t e d .
Th ey
emp h as i z e th e g re a t v a r i a b i l i ty o f the d i m en si o n s o f th e t r a ch e a
( fi g.
45) ,
Th e s u r face a r e a o f i ts l u m en was m e a s u r e d from shado w ­
p i c tu re s o f t ra ch e a!
r i n g s bo th i n
s i mp l e manual comp r e s s i o n .
the m em b ran a c e o u s p ar t
l a gene u s p a r t
t r a ch e al
t h e r e l a x e d s t a t e an d du ri n g
I n t abl e XXXI t h e f ro n t al d im eo si o n o f
(A)
an d o f th e ci rcum ference o f th e
( B ) o f th e t rach e a l w al l ,
l um en b e fa r e ( C)
cart i ­
th e s u r fa c e a r e a o f th e
an d a f t e r comp r e s s i o n by fo r c e p s an d
gl a s s ro d are summ a r i z e d from m e as u r em en t s o f 5 femal e an d 6 m al e
sp e ci m a.
Th e
'comp r e ss i bi l i ty ' u n d e r th e s e c i rcum stan c e s co rrel a t e d
p o s i t i ve l y w i th the rel ati ve
l en gth o f th e m em b ran aceou s wal l .
d i s t en s ab i l i ty o f t h e m em b ran a c eo u s wal l ( fi gs. 4 2 ,
Th e
4 3 ) i s ano th e r
fac to r d e t e rm i n i n g th e comp r e s s i b i l i ty o f t h e trach ea. T h e ai r- flo w
r e s i s t an c e o f th e t rach eal l um en i n i t s
'comp re s s e d ' s ta t e fo r l o w
rat e s o f flo w a s c al cul a t e d f rom th e m e as u r em en t o f t rach e a! r i n g
sh ado ws was i n g en e ral rel ati vely l o w ( t abl e XXXI I ) .
Som e sp eci m en s
ho w e v e r cou l d b e vi rtual l y c l o s e d by manual comp re s s i o n . Con se qu en t­
ly th e cal cul a t e d fl o w r e s i s tan ce was e x t rem e l y h i gh { tabl e XXXI I ) .
Th e ai r- flo w resi s t an c e o f th e t rach e a was al so mo re di r ec t ­
l y m e a su r e d i n sp e c i m e n s u n d e r di f fe ren t e x t e rnal p re s s u r e s at d i f­
f e r en t r a t e s o f fl o w ( fi g.
46 ) .
Th e p re ss u r e d i f fe r en c e s a l o n g th e
comp r e s s e d t r a ch e a p ro ve d to be s t ro n gl y d ep en d en t on th e r a t e o f
fl o w ( fi gs. 47 th ro u gh 5 1 ) .
thi s p re s su re d rop
A t mo d e ra t e r a t e s o f f l o w ( 0 , 5 1 / se c ) ,
( o rd i n a t e )
was o f th e o rd e r o f 5 cm H o in mo s t
2
p rep arat i o n s e v en u n d e r h i gh e x t e rn al p re s su re ( lO cm H g "' 1 3 6 cm H 0 )
2
( a b sc i s s a ) . W i th h i gh e r f l o w r a t e s ( 3 1 / s e c ) th e p re s su re d i f ­
f e r e n c e amo u n t e d t o th e o rd e r o f 8 0 cm H 0 i n mo s t p rep a r a t i on s .
2
e x am i n e d w a s e a s i l y c o m p re s s e d
On e o u t o f f i v e p r ep a r a t i o n s
( fi g.
50 ) .
Un d e r t h e s e c i rcum s t an ce s th e i n t e rn al p re s su re requi r e d
t o fo rce a gi ven a i r- fl o w reop en e d th e t rach eal l um en .
In
vio u s l y
§
( 77 )
1 2 o u r m e asu rem en t s i n vi vo whi ch w e r e p u bl i sb e d p r e­
are d e s c r i b e d more in detai l .
an d i n a p a t i e n t w i th b ro n c h i al
s i m u l t an eo u s o p t i c a l
vel o c i ty ,
In a no rmal i n di vi dual
c a r c i n o m a an d s l i gh t e mp hy s em a
r e g i s t r a t i o n s w e r e o b t a i n e d o f a i r - fl o w
i n t r atho r ac i c p re s sure an d i n t r a b r o n ch i al p re s s u r e bo th
du r i n g d e ep s i gh i n g r e sp i r a t io n an d du rin g vo l u n t ary wh e e zi n g e x ­
pi ration
( fi g.
53) .
En do b ron c h i al p re s s u r e w a s m e a s u r e d w i t h a
sp e c i al p o l y e th y l e n e c a th e t e r ( fi g.
52)
geno l o gi e l o ca l i s a t i on ( fi gs . 52,
Thi s cath e t e r was i n t ro du c e d
54) .
wi th a m a rk e r fo r re en t­
i n to th e l ar g e r i n t rap u l mo n ary b ron eb i un de r l o cal an e s th e s i a.
Th e
pn eumo t acho g r a '!l du r i n g vo l un t a ry whe e zi n g exp i r a t i o n h ad th e s am e
fo rm a s h as b e en d e s c r i b e d i n p a ti en ts wi th s e ri o u s emp hy se m a an d
in p at i en t s d u r i n g at t a ck s o f a sthma ( fi gs ,
5 5 ( a) ,
56 ( a) .
6 1 ( a) ) .
The i n t ra b ro n chi al p re s su r e du rin g vo l un t ary wh e e z i n g e xp i rat i on
226
was h i gh
( abo u t 70 to 80 cm H 2 0 ) , p ro vi n g t h a t t h e m aj o r p a r t o f
ai r - fl o w r e s i s t an c e was l o c a t e d i n th e l ar g e r c a r t i l age- sup p o r t ed
ai r ways .
Th i s di r e c t m ea su rem en t o f i n t rabro n chi al p re ssu r e op e n s
i n t e re s ti n g p o s s i bi l i t i e s
re s i s t an c e i n th e
fo r t h e d e t e rm i n a t i o n o f a i r - f l o w
t r a c h e o b ro n ch i al
t re e .
I t aids i n t h e di f­
f e r en t i a t i o n b e t w e e n c en t ra l an d p er i p h e ral
r e s i s t an c e ( fi g.
66) .
comp o n e n t s o f f l o w
I t c an b e con s i d e re d a u se fu l l add i t i o n to
th e m e th o d s avai l a b l e fo r the stu dy o f p ul monary func t i o n .
Tho raco g r am s an d abdo m i no g r am s w e r e m a d e i n no rm a l subj e c ts
du r i n g vo l un t a ry w h e e z i n g e xp i r a t i o n i n
an a t t emp t
to o b t a i n
fu r th e r i n fo rm a t i o n abo u t th e m e c h an i sm o f t h i s p ec u l i ar typ e o f
b r e ath i n g (
§
13:
f i gs.
69,
70) .
A d e syn ch ro n i s a t i o n o f th e m o v e ­
m en t s o f t h e tho rac i c an d th e abdo m i n a l wal l w a s o b se rv e d ;
abdom i n al wal l
( fi g.
7 0 l o we r c u r v e )
b e g i n n i n g o f wh e e z i n g e xp i r a t i o n .
ab rup t l y .
70 upp e r cu rve ) ,
e xp i ra to ry m o v e m e n t o f th e
comp l e ti n g the e xp i rato ry p h a s e .
A s im i l ar d e syn c h ro n i s a t i o n o f t h e tho r a c i c w al l
abdomi n a l wal l ( i . e .
th e
Th i s mo v e m e n t s to p p e d r a t h e r
I t w a s fo l l o w e d by a gradual
ch e s t wal l ( fi g.
i . e.
was rap i dl y d rawn i n at th e
an d th e
th e d i ap h ragm) h a s b e en o bs e rv e d by o th e r s in
p a t i e n t s wi th a t t a ck s o f a st h m a ( fi g s .
17,
18 ) .
We hyp o t h e s i z e d
th at th e ab rup t el e vation o f th e di ap h ra gm a t th e ve ry b e gi nnin g o f
th e wh e e zi n g exp i r a t i o n wi l l sho rten the b ron ebi faci l i t atin g th ei r
comp r e s s i o n i n
( fi g.
a s i m t l a r w ay a s i n o u r i n
v i t ro
e xp e r i m e n t s
38 ) .
I n chap t e r I V th e g e n e ral s i gn i fi can ee o f t rach eo b ron chi al
comp r e s s i o n i s sum m a r i z e d wi th sp e c i al
emp h as i s on i t s p o s s i b l e
ro l e in p ati en t s w i th a sthm a an d emphysema.
p i ration
c an
be p ro du c e d in
Vol un tary wh e e zi n g ex­
t h e s e p a t i e n t s an d in n o rm a l
di vi du a l s by th e a c t i o n o f vo l un t ary m u scul atu r e .
in­
Un d e r th e s e ci r­
cum s t an c e s th e vo l un t a ry m u s c l e s h a v e a g r e at i n fl u e n ce on t h e
di am e t e r an d fl o w r e si s t an c e o f th e ai r w ay s ,
e sp e c i al l y o f t h e
l a r ge r i n t r ap u l mo n a ry c art i l a g e - supp o rt e d b ron chi .
Th e s e a r e com ­
p re s s e d by th e i n tr a tho r a c i c p re s su re whi ch i s rai s e d by th e su d d en
exp i rato ry mo vem en t .
A sp e ci al r e sp i rato ry p at t e rn ,
cha r ac t e ri z e d
b y de syn ch ro n i s at i on o f th e tho r a c i c wal l an d th e di ap h ragm mi gh t
con t ri bu te to thi s e xp i rato ry c h e ck - va l v e m echan i sm i n th e b ro n chi .
Bron ch i al
co mp r e s s i o n i s al so faci l i t at e d by any i n c r e as e d
fl o w r es i s tan c e in th e sm a l l e r p e rip h e ral b ro n e b i an d b ron c h i o l i .
Any p ri m a ry o bs tru c t i o n i n th e sm al l e r ai rways m u s t l ead to an i n ­
cre a se d exp i ra to ry comp r e s s i o n o f th e l a rge r, mo r e c en t ral ai r w ay s .
Con v e rs el y an in c r e a s e i n flo w rest s tan c e i n th e l ar g e r , mo re c e n ­
tral
a i r w ay s w i l l
p re s si o n .
t en d to
d e c r e a s e e xp i r a t o ry b ro n c h i a l
Exp i ra to ry t r a ch eo b ro n c h i al
co m ­
comp r e s s i o n a s h as b e en
o bs e rv e d in p ati en t s w i t h s e r i e u s dy sp n e a cau se d by a stnma an d em227
phy s em a m i gh t be a secon d a ry p h enom euon to a p ri m a ry i n c r e a s e i n
p e riph e ral
fl o w r e s i s tan c e .
In th i s c a s e th e d e syn ch ron i sation o f
the respi rato ry mo v em en t s m i gh t be a comp en sato ry p h enomenon. A s an
al t e rn a ti v e p o s s i b i l i ty a p ri m a ry di s t u r ban ce o f th e b r e a th i n g
p at t e rn m i gh t e xi s t whi ch i s simi l ar to that i n vol un tary wheez i n g
expi rat i o n .
I n thi s c a s e t rach eo b ro n ch i al comp r e s s io n m i gh t be th e
p a t ho l o g i ca l s u b s t rate o f th e in fl uence o f p sychi cal facto rs on the
a t t ack s o f dy s p n e a an d o f t h e th e r ap eu t i c m e chani sm o f b r e a th i n g
exerci s e s .
Bo th mechan i sm s mi gh t al so b e a c t i v e ei th e r al t ernat i v ely o r
simul taneously.
Th e ro l e o f th e au tonom i e n e r vo u s sy s tem i n th e g e n e si s o f
a t t ack s o f as thm a - whi ch b as no t b e en con s i d e r e d i n thi s s tu dy c e r t ai n l y dese rves fu rth e r i n ve s ti ga tion . On e po s si bl e l ink between
th e action o f the au tonom i e n e rvo u s sys t em an d the trach eo b ro n ch i al
comp ression i s su g g e s t e d by the au tonom i e r e f l e x ,
cat ( W I DDI COMBE ( 3 4 1 ,
d e s c r i b e d in th e
342 ) ) wh e re comp r e s sion and d i l atation o f the
t rach eo bronchi al t r e e i n c rease the a i r - flo w resi s t an c e i n th e p e r i ­
p h e ral b ro n ch i .
A l tho u gh t r ach eo b ro n ch i a l
comp r e s s i o n m ay e xp l a i n
som e
p a thophy s i o l o gi c asp e c t s o f dy spn e a in as thm a an d emp hy s em a m any
o th e r asp e c t s o f t h e s e p u z zl i n g di s e a s e s
chal l en g e .
228
r em a i n
a c o n s t an t
VII .
G E R A A D P L E E G D E
L I T E R A T U U R
1
AEBY , Chr . I - Der Bronchialbaum der Säuget iere und de s Men sche n .
N e b s t Bemerkungen über d e n Bronchialbaum d e r Vöge l und Reptili e n .
Le ipz i g s Enge lmann , 1880 .
2
ANDREWS , A . H . , J r . r - Observations on bronchial movement s and
elasticity by means of a re c ording bronchial calipe r . Ann . Oto l .
Rhino l . 6 l s ll81 , 1 9 5 2 ·
3
ATCHLEY , D . W. : - Bronchial asthma . Am . J . Me d . 1 s 1 9 5 , 1 94 6 .
4
BALDWIN , E . s - Bronchial a st hma . Am . J . Med . 1 : 19 2 , 1946 .
5
BAMBERGERa -
6
BANGE , W : - Das A sthma bronchiale im Bli ckpunkt vegetativer Dynemik . Zugl e i ch e in Beitrag zur nervalen Reakti onsfähigkeit der
Lunge in Se gment e n . Acta neurove ge t . 5 : 17 8 , 1 9 5 2 ·
7
BARACH , A . L . : - The u s e o f helium i n the tre a tment of a sthma and
obstructive le sions in the larynx and trache a . Ann . Int . M .
9 a 7 3 9 , 19 3 5 ·
8
Wür z b . me d . Z schr . 7 1 18 6 5 , gecit . naar TALMA ( 317 ) .
BARACH , A . L . : - Physiolo gi cal me thode i n the diagno sis and trest­
ment of asthma and emphysema . Ann . Int . M . 1 2 s 4 54 , 193 8 .
9
BARACH , A . L . , J . MARTIN e n M . E CKMAN : - Po sit ive pre e sure re api ­
ration and i t s appli cation to the treatment of acute pulmonary
e dema . Ann . Int . M. 1 2 : 7 5 4 , 193 8 .
10
BARACH, A . L . e n P . SWENSON s - Effe ct o f breathing gase s under po­
sitive pre e sure on lumens o f small and medium-sized bronchi .
Arc h . Int . M. 6 3 : 94 6 , 193 9 ·
11
BARENDREGT , J . T . s - De hypothe se der p sycho somati sche specifici­
teit get o e t s t aan de Rorschach-reactie s van patiënten lij dende
aan a st hma bronchiale . D i s sertatie , Ams t erdam , 1 9 54 ·
12
BARENDREGT , J . T . : - ' Cr o ss-validat i e ' van e e n toet s ing van de
hypothe se der p sycho somati s che spe c i ficiteit .
N e d . t s chr . p sycho l . 11 : 1 , 19 56 .
13
14
15
16
17
BARENDREGT 1 J . T . , M . ARIS -DIJKSTRA , L . M . J . DIERCXS en G . J .
s . WILDE : - De Rorschacht e s t als midde l t o t toet sing van de hypo­
the se der p sycho somati sche specifici t ei t ; een cro s s -validat ie .
Ne d . t s chr . p sycho l . 1 3 : 17 3 , 1 9 58 ·
BARGETON , D . , G · BARRÈ S , R . LEFEBVRE DES N OETTES e n p . GAUGE r
- Rési stance d e s voi e s aérienne s de l ' Homme au c ours du cycle
re sp iratoire . c . rend . So c . biol . Par . 1 51 : 427 , 1 9 57 ·
BARGETON , D . , G . BARRÈ S , R . LEFEBVRE DES NOETTES en P . GAUGE :
- Me sure de la résistance des voie s aérienne s de l ' Homme dans la
re epiratien normale . J . physio l . , Par . 49 : 37 , 19 5 7 ·
BARIÉ TY, M . , J . PAILLAS e n M . LÉVY : - La trachée e t l e s bronche s
cartilagineu se s . Structure et fenet iennement d e s dispositifs mus ­
culaire s et élast i que s . Pari s s Masson e t Cie . , 1 9 5 1 .
BASES 1 . en A . XURTIN : - Prevent ion o f death i n status asthmat i ­
cus . Value o f broncho scopy . Arch . Otolar . , Chi c . 3 6 s 7 9 , 1 942 ·
229
18
BASTIAA NS , J . en J. GROEN : - Psychoge ne sis and psycho therapy of
bronchial a s thma , in : O ' NE I LL : - Modern Trends in P 1ychos oma t i c
Medicine , p . 242 . London : Butterworth , 1955 ·
19
BASTIAANS , J . : - Enkele p sychiatris che aspe cten van de psycho so­
mati sche spe c ifici teit . Ne d . t schr . p sycho l . 10 : 3 12 , 1 9 5 5 ·
20
BASTIAANS , J . : - A st hma als p sycho somati s che reactievorm na oor­
l o gs stre s s , in : - Psycho somati s che gevo lge n van onderdrukking en
ver ze t , p. 231 e . v . Di s sertatie , Amsterdam, 1 9 57 ·
21
BAYLISS , L . E . en G . W. ROBERTSON : - The visco-e lastic propert ie s
of the lungs . Q. J . Exp . Physiol . 29 : 27 , 19 3 9 ·
22
BEDELL, G . N . , R . MARSHALL , A . B . DUBOIS e n J . H . COMROE , Jr . :
- Ple thysmo graphic determination o f the volume of gas trappad in
the lungs . J . Clin. Invest . 3 5 1 6 64 , 19 5 6 .
23
BELINFANTE-DEKKER , M . : - Zo gene e st U zelf U w asthma en bronchi ­
t i s . Baarn : Het Wereldvenster, 2e druk , 1 9 57 ·
2 4 . BENNINGHOF, A . : - Ueber den funkt icnellen Bau de s Knorpe l s . Ver­
handlg. anat . Ge se l l s ch . 5 3 : 2 5 0 , 1920 .
25
26
BEST , Ch . H . en N . B . TAYLOR : - The physiologi cal basis of me di­
cal prac t i ca . Baltimore : Williams & Wilkina Co . , 1 9 4 5 ·
BETZ , A . : - Mechanik unelasti scher Flüs sigke iten, in : HÜTTE :
- De s Ingenieurs Taschenbuch . I . The ore t i s che Grundlage n . Berlin :
w. Ernst & Sohn , 28e druk, 1 9 5 5 ·
27
BIERMER , A . : - Ueber Bronchialasthma .
Vo lkmann ' s Sammlung klini s cher Vorträge 3 (1 2 ) : 3 9 ·
28
BLASIU S , H . : Mi tt . Forschungsarb . Inge nieursw. 1913 p . 1 ge cit .
naar BETZ ( 2 6 ) .
29
BOLTON , J . H . , B . GANDEVIA en M . ROSS : - The rat ionale and re­
sult s of bre athing exe r c i s e s in asthma .
Me d . J . Australia II : 67 5 , 19 56 .
30
31
32
33
34
35
230
BOOY-NOORD , H . , N . G . M . ORIE , H . J . ten GATE , s . SLOOTS en
D. BOLT : - The influence o f various drugs on the vital capacity
o f asthmat i c s . Internat . Arch. Allergy, Base l 1 0 : 3 2 1 , 1 9 5 7 ·
BOUHUYS , A . : - Pneumotacho grafie . De klini sche be tekenis van de
regi stratie van de ademhalingsstro omst erkte . D i s sertatie , Amster­
dam, 1 9 56 .
BRAUNE , w. en H . STAHEL : - Ueber das Verhältni s s der Lunge n , als
zu vent ilierender Lufträume , zu den Bronchien, als Luft zuleiten­
den Röhren . Ar ch. Anat . Entwickelungsge sch. 1 88 6 , p . 5 ·
BRAU S , H . : - Anatomie de s Men s chen . 2 e druk , I I , P · 17 4 · Berlin :
Springer Verlag, 1 9 34 ·
BRISCOE , W. A . en A . B . DUBOIS : - The relationship be tween air­
way conductance and lung volume .
XXe Congrè s International de Physiologie , p . 2 56 . Bruxelle s ,
1956 .
BRONKHORST, w. en c . DIJKSTRA : - Das neuromuskuläre System der
Lunge . Anatomische und physiologi sche Untersuchungen über die
Lungenmuskulatur und ihre Bedeutung für die Klinik der Tuberku­
lose . Beit r . Klin . Tuberk . 9 4 : 44 5 , 1940 .
36
37
38
39
40
41
BROOKHART , J . M. en T . E . BOYD : - Lo cal difference s in intratho­
raoio pre e sure and the ir relation t o cardiac filling pre esure in
the d o g . Ann . J . Physio l . 148 • 43 4 , 1947 ·
BROSCH, A . : - Ueber e ine e i genartige Formveränderung der Trachea
und der Stammbronchien (dilatatie paradoxa s . paralytica ) .
Deut . Arch . klin . Med . 6 8 : 264, 1900.
BROWN , E . s . a - Lung area from surface tension.
Pro c . Soc . Exp . Bio l , N . Y. 9 5 : 16 8 , 1957 ·
BRÜNINGS , W . a - Die dirakte Laryngo skop i e , Broncho skopie und
Oe s ophago skopi e , p . 221 e . v . Wie sbaden a J . F . Ber gmann , 1910 .
BÜHLMANN , A . en H . BEHN : - Klini s che Ergabni e ee atemmechani s cher
Unte rsuchunge n . Schwe i z . me d . Ws chr . 87 : 1 500, 1957 ·
BULLOWA , J . G . M . en c . GOTTLIEB a Roent genray s tudie s of branchi­
al function . Am. J . M. S c . 160 : 98 , 1920.
42
BUTLER, J. en B . H . SMITH : - Pre e sure -volume relationships o f the
che st in the complet ely relaxed anae sthe ti se d patient .
Clin. S c . 16 :125 , 1957•
43
BUYTENDIJK, H . J . a - Oesophagusdruk en longelasticiteit .
Di ssertat ie , Groninge n , 1949·
44
CARA , M. : - Mieaniqua ventilatoire intirieure .
Le Poumon et le C oeur 11 : 96 9 , 19 5 5 ·
45
46
CARSON , J . a
On the elast i c ity o f the lungs .
Phi lo s . Tr . R . So c . Londen I a 29 , 1820 .
-
CATE , H. J . ten en
ties voor allergenen
taten verkre gen d oor
Ned . t s chr . gene e s k .
N . G . M . ORIE a - Po si tieve intracutene reac­
bij asthma-li j de r s , vergeleken met de re sul­
inhalatie van allergeenextracten.
97 • 598, 1953 ·
47
CATE , H . J . ten: - Onderzoek bij asthmapatiënten naar overgevoe ­
ligheid voor ver s t oven allergeenextracten .
Di s sertat i e , Groningen , 1954 ·
48
CATE , H . J . ten en N . G . M . ORIE : - Enke le t oepa ssingsmo ge l i j khe­
den van allergie -onderzoek door inhalat i e van verstoven aller­
geenextracten . N ed . t s chr . gene e sk . 99 : 83 3 , 1 9 5 5 ·
4 8 a CATE , . H . J . ten : - Mondelinge medede l ing
49
CHAUSSE , p, en H . MAGNE : - Contribution à l 1 étude de la t oux e t
d e quelque s act e s expuls ifs analogue s . Pre s si on e t vite s se maxi­
ma de l ' air . Conséquence s relative s à 1 1 étiologie de certaine s
affe ctions de s voie s re spiratoire s .
Arch. méd . exp . anat . path . 27 : 213 , 1916 .
.
•
50
CHERNIACK, R . M . , L . E . FAHR I , B . W. ARMSTRONG en D . F . PROCTOR :
- A campari aan of e sophageal and intraplaural pre e sure in man .
J , Appl . Physiol . 8 : 203 , 19 5 5 ·
51
CHERNIACK, R . M . a - The physical properti e s of the lung in chro­
nic obstructive pulmonary emphysema . J . Clin . Inve st . 3 5 • 3 94 , 1956 .
52
CHRISTIE , R . v . en C . A . MciNTOSH : - The maasurement of the in­
trapleural preesure in man and i t s s i gnificance .
J . C lin. Inve s t . 13 : 279, 193 4 ·
231
53
54
55
56
57
58
59
60
�1
62
63
64
65
66
67
68
69
70
232
CHRISTIE , R . V . : - The elasti c ' propertie s of the emphysematous
lung and their clinical significance .
J . Clin. Inve st . 1 3 : 29 5 , 19 3 4 ·
CHRISTIE , R . v . e n J . C . MEAKIN S : - The intrapleural pre esure in
conge stive heart failure and its clinical significance .
J . Clin. Inve s t . 1 3 : 323 , 19 3 4 ·
CHRISTIE , R . V . : - Emphysema of the lungs.
Brit . M . J. I : l05, 143 , 1 944 ·
CLARKSON , A . K. : - The nerveus factor in juvenile asthma .
Bri t . M . J . II :845, 193 7 ·
CLEMENTS , J . A . : - Surface tension of lung extract s .
Pro c . Soc . Exp . Biol . , N . Y . 9 5 : 170, 1957 ·
CLEMENTS , J . A . , E . S . BROWN en R . p . JOHNSON : - Pulmonary surfa­
ce tension and the mucus lining of the lungs . Same theoretical
considerations . J . Appl . Physiol . 12 : 262 , 19 58 ·
CLERF, L . H . : - Bronchoscopy as an aid in diagnosi s and trestment
of bronchial asthma . J . Am . M. A s s . 89 : 87 2 , 1927 ·
CLERF, L . H . : - The present status of broncho scopy in bronchial
asthma . Ann . Int . M. 9 : 1050, 193 5/3 6 ·
CLOETTA , M . : - Untersuchungen über die Elasti z ität der Lunge und
deren Bedeutung für die Zirkulation . Pflügers Arch. 152 : 33 9 , 191 3 .
COLERIDGE , J . C . G. en R . J . LINDEN : - The maasurement o f effe c ­
tive atrial pre ssure . J . Physiol . , Londen 126 : 304 , 19 5 4 ·
COMROE , J . H . , Jr . , R . E . FORSTER, A . B . DUBOIS , W . A . BRISCOE en
E . CARLSEN : - The lung. Clinical physiology and pulmonary func­
tion test s . Chicago : The Year Book Publisher s , Inc . , 1 9 5 5 ·
CURRY, J . J . : - Comparative action of acetyl-beta-met!1yl choline
and histamine on the re spiratory tract in normals , patient s with
hay fever and subjects with bronchial asthma .
J . Clin. Inve st. 26 : 43 0 , 1947 •
CURTILLET , E . en M . DURAND : - Étude cinématique de l ' arbre bron­
chique par le lipiodo l . Afrique fr . chir . 7 , 1949 ·
DAILY, L. en R . K. DAILY : - The value of broncho scopy in the
diagnosis and trestment of asthma .
Laryngo scope 3 9 : 304 , 1929 ·
DAVIS , H. L . , W. s . FOWLER en E . H. LAMBERT : - Effe ct of volume
and rate of inflation and deflation on transpulmonary pres sure and
re sponse of pulmonary stretch receptor s .
Am . J . Physiol . 187 : 558 , 1956 ·
DAVISON , F . W. : - A bronchologist ' s experience s with infe ctieus
asthma . Ann . Otol . Rhinol . 6 2 : 859, 1953 ·
DAYMAN , H . : - Me chanica of airflow in health and in emphysema .
J . Clin. Inve st . 3 0 : 117 5 , 1951 .
DEAN , R . B . en M . B . VISSCHER : - The kinatics of lung ventilatie�
An evalusti on of the viseaus and e lastic resi stance to lung venti­
lation with particular raferenee to the effe cts of turbulence and
the therapeutic use of helium .
Am . J . Physiol . 134 : 450, 1941 .
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
DÉBIDOUR , A . : - Contribution à l ' étude du traitement de l ' asthme
par la bronchoscope . Thèse , Paria , 1935 ·
DEKKER , E . en J . GROEN : - Reproduceerbare p sychogene asthma-aan­
vallen. Ned . t s chr. genee ak . 99 : 303 2 , 1955 ·
DEKKER, E . en J , GROEN : - Reproducible p sychegenie attacks of
asthma. J. Psychosmat . Ra s . 1 • 58, 1956 .
DEKKER, E . : - Oriënterend onderzoek naar de methoden en resulta­
ten van de behande ling van patiënten me t as thma en emphyseem
door midde l van oefentherapie . Intern, niet gepubliceerd rapport
aan de Asthma-Advie scommissie van de Ge zondheidsorganisatie
T . N . O. , 1957·
DEKKER, E . , H . E . PELSER en J, GROEN 1 - Conditioning as a causa
of asthmatic att acks . A laboratory study .
J . Psychosomat . Ra s . 2 • 97 , 1 957 ·
DEKKER , E . en J . GROEN : - Asthmatic wheezing. Gompre ssion of the
trachea and major bronchi as a causa . Lancet I a l064 , 19 57 ·
DEKKER , E . , J . G . DEFARES en H . HEEMSTRA : - The direct maasure ­
ment of intrabronchial pre ssure . lts application to the location
of the check-valve me chani sm . J . Appl . Physiol . 13 : 3 5, 1958 ·
DIETZEL, K. : - Endoskopische Studien zur Statik und Me chanik der
Bronchien. Arch . Ohren- Nasen- u . Kehlkopfh . 170 : 3 28 , 1957 ·
DONDERS, F. C . : - Bij drage tot het me chanisme van ademhaling en
bloe dsomloop in den ge zonden en zieken toes tand.
Ned . Lancet 5 : 33 3 , 1849 •
DORINSON , s . M . a - Breathing exercises for bronchial asthma and
pulmonary emphysema . J , Am . M· Aas . 1 56 • 93 1 , 1954 ·
DORNHORST , A . c . en G. L . LEATHART a - A metbod of assessing the
machanical properties of lungs and air-passage s .
Lancet 263 : 109, 1952 ·
DOUST , J , w. L . en D . LE IGH : - Studie s on the physiology of awa­
rene s s . The interrelationships of emotions, life situations and
anoxemia in patient s with bronchial asthma .
Psychosomat . M . 1 5 1 292 , 1953 .
DUBOIS, A . B . , s . Y . BOTELHO, G . N . BEDELL, R . MARSHALL en
J , H . GOMROE Jr . a - A rapid plethysmographic method for maasu­
ring thoracic gas volume : a camparieon with a nitrogen washout
method for measuring functional residual capacity in normal
sub j e c t e . J , Clin. Inve at . 3 5 • 32 2 , 1956 .
DUBOIS, A . B . , S . Y . BOTELHO en J , H. COMROE , Jr . : - A new me­
thod for measuring airway re a iatanee in man using a body plet­
thysmograph l value s in normal subjecte and in patients with re s­
piratory disease . J. Clin. Invest . 3 5 : 327 , 19 5 6 ·
DUBOIS, A. B . : - Use of rapid body plethysmograph techniques in
studying mechanica and gas exchange during respiration.
XXe Congrès Intern. Physiol . , p. 2 5 6 . Bruxelle s , 1956 .
DUBOIS DE MONTREYNAND, J , M. : - Étude expérimentale bronchosco­
pique e t anatomique de s branches au cours de la crise d 1 asthme .
Ann . méd . , Par . 5 1 1 7 1 2 , 1950 .
233
87
88
89
89a
90
91
92
93
94
95
96
91
98
99
100
101
102
103
DUOMARCO, J . L . , R . RIMINI en J . P . MIGLIAROs - Intraesophageal
pree sure and the local difference s in pleural pre s sure .
Acta Physiol . lat . ame r . 4 • 1 3 3 , 1 9 54 ·
DIJKSTRA, c . , - Ueber die Innervation der Lungen .
Beitr. Klin. Tuberk . 92 • 44 5 , 193 9 ·
EBERT , R . v . , - The clinical significanee o f the e lastic proper­
ties of the lung. Ann · Int . M. 4 5 • 589 , 19 56 .
E CK, B . , - Technis che Strömungslehre . Berlin : Springer Verlag ,
1 9 57 ·
EINTHOVEN , W. s - Ueber die Wirkung der Bronchialmuakeln, nach e i ­
ner neuen Methode unteraucht , und über Asthma nervosum .
Pflügers Arch . 5l s 3 67 , 1892 ·
E INTHOVEN, w . , - Over Asthma Nervosum.
Ned . tschr . genee ak. 29 • 46 9 , 1893·
ELLIS, M. s - The mechanism of the rhythmic change s in the calibre
of the bronchi during re spiration .
J . Physi ol . , London 8 7 s 298, 193 6 .
ELLIS , M. s - The function o f the bronchial tube s .
Lancet I s 819 , 1938.
ENGLMANN s - Das pneumotachographische Bild de s Asthma bronchiale .
Deut . Arch . klin . Med . 1 57 s 280, 1927 ·
EPHRAIM, A . , - Ueber die Bedeutung der Bronchoskopie für die in­
nare Medizin . Berl . klin . Wschr . 46 t l930, 1981 ; 1909 .
EXTER, P . van • - Het bronchographi sch onderzoek bij asthma-pa­
tiënten. Dissertatie , Amsterdam, 1 9 53 ·
FAGERBERG , E . en N . G . RICHTNER : - Bronchial asthma . An otologie­
bacteriologie inve atigation of the nose , sinuses and bronchi in
adult patients with predominantly intrinsic asthma .
Acta otolar . , Stockh . 4 8 • 193 , 19 57 ·
FARHI , 1 . , A . B · OTIS en D . F . PROCTOR 1 - Maasurement of intra­
plaural preesure at different points in the chest of the dog.
J . Appl . Physiol . 1 0 • 1 5 , 1957 ·
FAULKNER, w. B . , Jr . en R . J . WAGNER s - Fatal spontanecue pneumo­
thorax and subcutaneous emphysema in an asthmati c . Report o f case
with bronchoscopie findings . J . Allergy 8 s 267 , 1936/37 ·
FAULKNER , W . B . , Jr . s - Obj e ctive e sophageal changes due to psy­
chic factors . An e sophagoscopic study with report of 13 cas e s .
Am. J . M . S c . 200 s 796 , 1940 .
FEINBERG , S . M . , R . A . STIER en W. C . GRATER : - A sugge sted
quantitative evalustion of the de gree of sensitivity of patients
with ragweed pollino si s . J . Allergy 23 : 3 87 , 1952 ·
FENN , w. o . , - Me chanica of re spiration .
Am . J . Med . 10 : 77 , 1951 .
FLE ISCH, A . , - Die Pneumotachographie ( Ge schwindigkeitsregistrie­
rung der Atemluft ) , E. ABDERHALDEN s - Handbuch der biologi schen
Arbeitsmethoden, V/8 , p . 845 · Berlin s Urban & Schwarzenberg, 193 5·
104
105
FLEISCH , A . : - Nouve l l e s méthode s d ' étude d e s échange s gazeux e t
d e l a fonct i on pulmonaire . Bale : B . Schwabe , 1 9 5 4 ·
FLETCHER -INGALS , E . : - R a spiratory movement s o f t h e bronchial tu­
b e s . J . Am . M. A s s . 4 5 : 1302 , 190 5 ·
106
FRANK, N . R . , J . MEAD , A . A . SIEBENS e n C . F . STORE Y : - Measure­
ment s o f pulmonary compliance in seventy healthy young adult s .
J . Appl . Physi o l . 9 : 38 , 19 56 .
107
FRANK, N . R . , J . MEAD en B . G . FERR I S , Jr . : - The ma chanical b e ­
haviour o f the lungs in he althy elderly persons .
J . Clin . Inve st . 3 6 : 16 80 , 1 9 57 ·
108
FRANKL IN , K . J . en R . JANKER : - Coughing studied by me ans of X­
ray cinemat o graphy . J . Physiol . , Londen 9 2 : 46 7 , 1938 .
109
FROHLICH , F . : - Die ' He lle Ze lle ' der Bronchialschleimhaut und
ihre Be ziehungen zum Problem der Chemore zeptoren .
Frankf . Z s chr . Path . 6 0 : 517 , 1 949 ·
110
FRY , D . L . , W. W. STEAD , R . V . EBER T , R . I . LUBIN en H . s . WELLS :
- The maasureme nt o f intrae sophagic pres aura and i t s relat ionship
to intrathoraoio pre s sure .
J . Lab orat . C lin . M · 40 : 664 , 1 9 52 ·
1 11
FRY , D . L . , R . V . EBERT , W. W . STEA� en C . C . BROWN : - The meeha­
nies o f pulmonary venti lation in normal sub j e c t s and in patient s
with emphysema . Am . J . Me d . 16 : 80 , 19 5 4 ·
112
F.UNKENSTE IN , D. H . : - Psychophysiologic relationship o f asthma and
urticaria to mental illne s s . Psychomat . M. 1 2 : 37 7 , 1 9 5 0 .
113
GAENSLER , E . A . : - Vent ilst ory t e s t s in bronchial asthma . Evalu­
ation of vital capscity and maximum breathing capaci ty .
J . Allergy 2 1 : 2 3 2 , 1 9 50 ·
114
GAENSLER , E . A . , J . V . MALONEY , Jr . e n V . 0 . BJORK : - Bronchospi­
rometry. I I . Experimental observati on s and the ore t ical cons idera­
tions of ra ai stance breathing .
J . Laborat . Clin . M . 3 9 : 93 5 , 1 9 5 2 ·
115
GALEBSKY, A . : - Ueber die Anwendung der Brancheskopie i n 2 Fällen
van Asthma bronchiale . Mschr . Ohrenh . 42 : 3 59 , 1 908 .
1 16
GAYLOR , J . B . : - The intrinsic nerveus mechanism of the human
lun g . Brain 57 : 143 , 1 9 3 4 ·
117
GEELEN , E . E . M . : - Longfuncties n a longre sectie .
D i ssertat ie , Groninge n , 1 9 53 ·
118
GEIGEL : - Untersuchungen über die Mechanik der Expe ctorat ion .
Virchows Arch . 161 : 1 7 3 , 1 900 .
119
GOLDENTHAL, S . , B . W. ARMSTRONG en R . M . LOWW N : - R eent ge nstu­
dies o f ventilst ory dysfunction : An analysis o f diaphragmat i c mo­
vement in obstruct ive emphysema . Am. J . Roent g . 7 9 : 27 9 , 19 59 .
120
GOLD SCHMIDT, S . : - A sthm a . München : Ot to Gme lin , 1910 .
121
GORDONOFF , T . : - Gibt e s e ine Bronchialperistaltik? Ein Beitrag
zum Studium der Physiologie und Pharmakologie der Sekre tomo t orik .
Z schr . ge s . exp . Mad . 97 : 1 , 1 93 5 ·
235
122
GORDONOFF , T. en N. SCHEINFINKEL : - Unter suchungen über die an­
gebliche ' Bronchialpe ri stalti k ' . Zs chr . ge s . exp . Me d . 9 9 : 1 , 1936.
123
GORDONOFF, T. en N. SCHE INFINKEL : - Ueber die Bronchialperistal­
t ik . Be itrag zur Phys iologie der Expektorat ion .
Klin . Wschr . 16 : 167 , 1937 ·
124
GRAY, J . S . en F. S . GRODIN S : - Re spirat ion .
Annual Rev . Physio l . 13 : 217 , 1951 .
125
GROEN , J . : - Asthma bronchiale seu nervosum, een p sycho s omat i­
sche studie . Amsterdam : Sche lt ema & Holkema , 1 9 5 0 .
126
GROEN , J . e n J . BASTIAANS : - Psychos omat i s che en allergische o p ­
vat t ingen over de ont staanswi j ze van het asthma bronchiale : e e n
poging tot synthe s e , i n : - Psyche en allergis che ziekten ,
p . 43 · Lei den : S te nfe rt Kro e se N . V . , 1 9 5 3 ·
127
GROEN , J . , N . G . M . ORIE , J . H . P . JONXI S , G . J . HUE T , J . E .
Chr . SCHOOK, J . BASTIAANS en F . DOELEMAN : - Enke le b e s chouwin­
gen over de tegenwo ordige stand van het astma-vraagstuk .
Ned . t s chr . gene e sk . 101 : 114 , 19 57 ·
128
HADORN , W . : - Ein neue s Pneumometer zur Be st immung des Expirati­
onsstosses (maximale Ausatmungsstromstärke ) .
Schwe i z . med. Ws chr . 2 3 : 946 , 1 942 ·
129
RANSEL, F. K . : - Broncho s copy in bronchial asthma, in
H. A . ABRAMSON : - Somatic and p sychiatrie treatment of as thma ,
P • 563 . Baltimore : Williams & Wilkina Co . , 1 9 51 .
130
HANSEN , K : - Zur Frage der Psyche- oder Organogene se beim aller­
gischen Bronchialasthma und den verwandten Krankheiten .
Nervenarzt 3 : 51 3 , 1930 .
131
HARR IS, H . H . : - Endo scop i e observation in various types of
bronchial onstruction . A study o f 50 cas e s .
Texas J . M . 50 : 66 5 . 19 54 ·
132
HARTWICH, A : - Das Pneumotachogramm bei e inigen Erkrankungen der
Lunge und Luftwe ge .
Klin. Wschr . 8 : 1902 , 1929 .
133
HARTWICH, A . : - Pneumotachografische Untersuchungen über die
Atemverhältni s se bei Hyper- und Dyspnoi schen .
Z schr . ge s . exp . Med . 6 9 : 48 2 , 193 0 .
134
HAVE , J . T . ten : - Over ademsne lhe i d , ademgrootte en ademarbe id .
D i s sertat i e , Utre cht , 1 9 0 5 .
135
HAYEK, H . ven : - D i e Läppchen und Septa interlobularia der
men s chlichen Lunge . Zs chr . Anat . 110 : 40 5 , 1940 .
136
HAYEK, H . ven : - Ueber die Verengung der Bronchi und Bronchioli
durch ihre Muskulatur . Wie n . klin . Wschr . 54 : 114 , 1941.
1 37
HAYEK, H . ven : - Die menschli che Lunge und ihre Ge fäs se , ihr Bau
unter be sonderer Berücksichtigung der Funktion .
Erge b . Anat . 3 4 : 144 , 1 9 5 2 .
138
HAYEK, H . ven : - Die mens chliche Lunge . Berlin : Springer Verlag,
1 9 53 ·
139
HEAF, P . J . D . en F. J . PRIME : - The compliance of the thorax in
normal human sub j e ct s . Clin . S c . 1 5 : 3 1 9 , 1 9 56 .
236
140
HE CKSCHER , H . : - Emphysema of the lungs and i t s s i gnificanee t o
re lap sing bronchit i s , cardiac and re spiratory neuro si s and bron­
ehiel asthma . The trestment of these disease s wit h posture -cor­
re cting remedial gymnast ic s . KopenhR gen s E . Munksgaard , 1942 ·
141
HEEMSTRA , H . : - Per soonli j ke me dedeling.
142
HEEMSTRA , H . : - Re spirat ion . Annual Rev. Physiol . 18 : 1 2 1 , 1 9 5 6 ·
143
HEEMSTRA , H . : - Me chanische e i genschappen van d e ge zonde en zieke long. N e d . t s ch r . gene e s k . 1 0 1 r 7 3 6 . 1 9 5 7 ·
1 44
HEINBECKER , P . : - A method for the demonstrati en o f calibre
change s in the bronchi in normal re spiration .
J , Clin. Inve st . 4 : 4 59 , 1 9 27 ·
145
HELD , E . F . M . van der : - Stroming in luchtwe gen in het b ij zon­
der van de long. Voordracht gehouden voo r de 'Sti chting voor
Biofys ica' groep Longfunctie op 23 Maart 1957 ·
146
HERNING , F . :
Stoffströme in Röhre n .
Düs se ldorf : VDI-Verlag, 1957 ·
147
-
HERSCHFUS, J . A . , E . BRESNICK, M . s . SEGAL en D . MELLEN : - Pul­
monary funct ion studies in bronchial asthma .
I . In the control state . Am . J . Med . 14 : 23 , 19 53 ·
148
HERSCHFUS , J . A . , E . BRE SNICK, M . s . SEGAL en D . MELLEN s - Pul ­
monary function studies in bronchial asthma .
II . After treatment . Am . J . Med . 1 4 r 3 4 , 1 9 5 3 ·
149
HERXHEIMER , H . : - Hyperventilat ion as thma . Lancet 2 50 : 83 , 1946 ·
1 50
HERXHEIMER , H . : - Bronchial cb struc t ien induced by a llergens ,
histamine and acetyl-beta-methyl choline chloride .
Int ernet . Arc h . A ller gy , Basel 2 : 27 , 19 5 1 .
1 51
HERXHEIMER , H . s - Bronchial hypersensit i zation and hyposensiti­
zation in man . Internat . Arc h . Aller gy , Base l 2 : 40 , 19 51 .
1 52
HERXHEIMER , H . e n F . N . PRIOR : - Further observat ions on induced
asthma and bronchial hypo sensiti zation .
Internet . Ar ch . Allergy, Basel 3 : 189 , 19 5 2 ·
1 53
HERXHEIMER , H . : - Influence of corti sone on induced asthma and
bronchial hyposensiti zation . Brit . M. J . I : l84 , 19 5 4 ·
1 54
HERXHEIMER , H . : - Therapie de s A sthma bronchiale .
Basel /Stutt gart s B . S chwabe , 2e Druk , 1 9 56 .
155
HERZOG , H . : - E r schlaffung und exspirat oris che Invaginat ion d e s
membranösen Te i l e d e r intrathorakalen Luftröhre und d e r Haupt ­
bronchien als Ur sache der asphykt i schen Anfälle beim Asthma
bronchiale und bei der chronischen asthmoiden Bronchit i s des
Lungenemphysems . Schwe i z . med . Wschr . 84 s 21 7 , 1 9 5 4 ·
1 56
HERZOG , H . : - Expirat oris che Stenose d e r Trachea d e r gro s sen
Broncbien durch die erschlaffte Pars membranace a . Operat ive Kor­
rektur durch Spanplastik . Thoraxchirurgie 5 r 28 1 , 1 9 58 .
1 57
HIRDES , J . J . : - He t clini sche longfunctie onder zoek .
D i s sertatie , Utre cht , 1 9 5 1 .
1 58
HOFBAUER , L . : - Atmungs-Pathologie und -Therapie .
Berl in : Springer Verlag, 1921 .
231
1 59
160
HOLDEN , w. s . en G . M . ARDRAN : - Ob servat i ons on the movement s
of the trachea and main bronchi in man .
J . Fac . Radiologi e t s 8 : 267 , 19 57 ·
HOLLMANN , w . e n w . KRAUSE : - Die endobronchialen Sympt ome
asthmati scher Krankheite n . Zs chr . ge s . inn . Med . 8 : 24 3 , 1 9 53 ·
161
HOWELL, J . B . L . en B . W . PECKETT : - Studies o f the e lastic pro­
pert ies of the thorax o f supine anae sthe t i zed paralyse d human
sub j e ct s . J , Physiol . , London 1 3 6 : 1 , 1 9 57 ·
162
HOWELL , J , D . : - The value of broncho scopy in a sthma .
Ann . Allergy 1 3 : 3 85 , 19 5 5 ·
163
HUDSON , w. A . : - Motor phenomena in the tracheobronchial tree
in : H. A. JARRE : - Reentgeno logi e studies on physiologic pheno­
mena ( with the aid of the cinex camera ) . Radiology 1 5 : 377 , 1 9 3 0 .
164
HUIZINGA , E . : - Ueber die Physiologie des Bronchialbaume s .
Pflügers Arch . 2 3 8 : 7 6 7 , 1 9 3 7 ·
165
HUIZINGA , E . : - Over d e physiologie van d e n bronchialen boom.
Ned . t s ch r . genee sk . 81 : 38 2 9 , 1937 ·
166
HUIZINGA , E . : - De l ' anatomie e t de la physiologie de l ' arbre
bronchique . Acta otolar . , Stockh . 2 6 : 1 82 , 19 3 8 ·
167
HURTADO , A . , N . L . KALTREIDER , W. W. FRAY , W . D . W . BROOKS en
W . s . McCANN : - Studie s o f total pulmonary capscity and i t s sub­
divisions . VI . Ob servat ions on case s of obstruct ive pulmonary
emphysema . J , C l in . Inve s t . 13 : 1027 , 19 3 4 ·
168
HURTADO , A . en N . L . KALTREIDER : - Stud ie s o f t o t a l pulmonary
capscity and i t s subdivi sions . VII . Observations during the acu­
t e re spirat ory di stre e s of bronchial asthma and following the
admin i s tration o f e pinephrine . J, C l in . Inve st 13 : 1 0 53 , 1 9 3 4 ·
169
I SRAË LS, A . A . : - As thma bronchiale , e t terige ( bacteriële ) bron­
chi t i s en het endo crine systeem . D i s sertatie , Groninge n , 1 9 52 .
170
ISRA Ë LS, A . A . , E . DINGEMANSE , L . G . HUIS IN ' T VELD en N . G . M .
ORIE : - The excretion o f neutral 17-ket osteroids of adrenal and
gonadal origin in bronchial asthma with and without a bacterial
bronchiti s . Acta allerg . , Kbh . supp l . III , 5 5 , 19 5 5 ·
171
JACKSON , C h . e n C h . L . JA CKSON : - Applied anatomy of the trache o­
bronchial tree from the broncho s copiet ' s viewpo int , in : Disease s o f the no se , throat and e ar including broncho s copy and
e sophago s c opy, V , p . 597 · London : w. B. Saunders Co . , 1 9 4 5 ·
172
JEKER , K . : - Die Best immung des Strömungswider stand e s i m Bron­
chialsystem des Men sche n .
He lvet . me d . acta Series A 2 0 : 4 59 , 19 53 ·
173
JIMENEZ DIAZ , C . , F . LABOZ , F . MARTIN , J , PEREZ GUERRERO en
A . SASTRE s - Further studie s on pulmonary vent i lation in as thma
and bronoho geni e c arc inoma .
Bul l . Inst . M . Re s . Madrid 9 : 17 , 19 5 6 .
174
KAUTZKY, A . : - Neuere bronohografische Ergebni s se b e i Ektasien
der Bronch ien . Fort sch. Rönt genstrahl . 54 : 21 9 , 1 9 3 6 .
175
KEIPER , G . F . : - The broncho s copie trestment o f spasmedie
asthma . Ann . Ot o l . Rhinol . 23 : 53 , 1914.
23 8
.
176
KERNA N , J. D . en A . L. BARA C H : - Rele of helium in cases of ob ­
struct ive l e sions in the trachea and larynx .
Arc h . Otolar . , Chi c . 26 : 41 9 , 1 93 7 ·
177
KIENER , M . , H . KOBLET e n F . WYS S : - Zur Pathol o gie d e s stenosie­
renden Bronchialkollapse s mit Lungenemphysem.
Schwe i z . me d . Wschr . 8 7 : 66 0 , 1 9 5 7 ·
178
KLASSEN , K . P . , D . R . MORTON en G . M . CURTIS : - A contribution
t o the clinical physiology of the human bronchi .
Tr . South . Sur g . A a s . 61 : 4 09 , 1 9 50 .
179
KOBLET, H . e n F . WYSS : - Da s klinische und funktienalle Bild de s
genuinen Bronchialkollap s e s mit Lungenemphysem .
Helve t . me d . acta 2 3 : 5 53 , 1 9 5 6 .
180
KOHTS , o . : - Experime nta lle Untersuchungen über d e n Rusten.
Virchows Arch . 6 0 : 19 1 , 1874•
1 81
KOIKE , s . : - Uebe r die elastischen Systeme de s Tracheobronchial­
baume s . Arch . Lar . Rhino l . , Berl . 2 7 : 22 6 , 1913 .
182
KOUNTZ , W. B . , E . F. PEARSON e n K . F . KOENI G t - Ob servations on
intraplaural pre e sure and i t s influence on the re lativa circula­
tion rate in emphysem a . J . C lin . Inve st . 11 : 1281 , 19 3 2 ·
183
KRUEGER , A . P . en R . F. SMITH : - Effect s o f air i on s on i solat e d
rabbit trache a . Pro c . Soc . exp . Biel . , N . Y . 9 6 : 807 , 1 9 5 7 ·
184
LABADIE , H . : - D i s cuss ie o pmerking . Longfunctie Sympo sium, N ijme ­
gen, 1 9 57 ·
185
LANGEN , J . E . de en H . BOOY-NOORD : - The influence o f histamine
and adrenaline on the vital capacity.
Internat . Arc h . Allergy, Basel 11 : 27 9 , 1 9 5 7 ·
186
LARSELL , o . en G . E . BURGET : - The effe c t s o f machanical and
chemica! stimulat ion of the tracheo-bronchial mucous membrane .
Am . J . Phys iol 7 0 : 31 1 , 1924 ·
187
LARSELL , 0 . en R . S . DOW : - The innervation o f the human lun g .
A m . J . Anat . 5 2 : 12 5 , 1933 ·
188
LÉ GER, J . : - Considérations c linique s sur l ' asthme et son trai­
temen t . Union méd . Canada 8 2 : 77 5 , 19 53 ·
189
LEJARS : - La ferme e t le calibre physiologi ques de la trachée .
Rev. chir . , Par . 11 : 3 5 6 , 1891 ·
190
LELL , W. A . : - Broncho scopy as an aid in the diagno s i s and
trestment of alle rgi e pulmonary disease .
Arch. Oto lar . , Chi c . 43 : 4 9 , 1 946 .
1 91
LEMOINE , J . M . : - Dyspnées et rétractions de la trachée e t d e s
gro ssas branche s . Sem . hop . , Par . 2 5 : 3 98 4 , 1949 · Index anal .
192
LEMOINE , J . M . en J . P . GARAIX : - Le s dyskinésie s trachéo-bron­
chique s à ferme hypotoni que . Sam . hop . , Par . 2 9 : 93 3 , 1 9 53 ·
193
LETULLE , M . : - Le poumon , p . 6 2 . Pari a : Mamoine et fils , 1 9 2 4 .
194
LEWIS , M . R . t - Spontaneous rhythmical contract ion o f the
mus a l e s of the bronchial tub e s and air s a c s of the chick embryo .
Am . J . Phy s i o l . 6 8 : 385 , 1 924 ·
239
195
196
197
198
LISTER , w. A . : - The che ck-va1ve me chanism and the meaning o f
emphysema . Lancet . ! : 6 6 , 1 9 5 8 .
LOON , E . L . van en s . D IAMOND : - Broncho scopie aspe c t s o f asthma
in chi1dren . Am . J . Di s . Chi1d . 6 3 : 217 , 1942 .
LOREY : - Ueber d i e Kontrastfüllung d e r Bronchien m i t Lipiodol
und Jodipin . Fort s c h . Röntgenstrahl . 3 6 : 2 9 , 1927 ·
LOWELL , F . c . en I . w. SCHILLER : - Reduction in the vi tal capa­
city o f asthmat ic sub j e ct s fol1owing expo sure to aerosolized
pollen extract s . Science 1 0 5 : 31 7 , 1947 ·
199
LUI SADA , A . : - Die Lunge als contracti1es Organ . Eine neue Me­
thode zur Unter suchung der glat ten Muskeln der Lunge .
Beitr . Kli n . Tuberk. 7 3 : 6 57 . 1 930 ·
200
LUKENS, R . M . : - Bronchoscopy in the treatment of asthma - ob­
servation on twenty-one case s . Laryngo s cope 3 5 : 2 2 7 , 192 5 ·
201
202
McDERMOTT , N . T . e n s . COBB : - A p sychiatrie survey o f fifty ca­
ses of bronchial asthma . Psychosomat . M. 1 : 2 03 , 193 9 ·
McDERMOTT , M . e n c . B . McKERROW : - The e ffect o f an ext e rnal re­
s i s t ance on hyperventilation .
XXe Congrè s International de Physiologie , Bruxe lle s , 1 9 56 .
203
MciLROY, M . B . , R . MARSHALL en R . V . CHRISTIE : - The work of
breathing in normal sub j e ct s . C lin . Sc . 13 : 127 , 1 9 54 ·
204
MciLROY, M . B . en R . V . CHRISTIE : - The work of bre athing in
emphysema . C lin . Sc . 1 3 : 14 7 , 1 9 5 4 ·
205
206
2 07
2 08
209
210
211
212
MciLROY, M . B . , J . MEAD , N . J . SELVERSTONE en E . p . RADFORD :
- Maasurement of lung t i s sue visc ous reai atanee using gase s o f
e qual kinemat i c vi s c o sity. J . App l . Physio l . 7 : 48 5 , 1 9 54/ 5 5 ·
Mc iLROY, M . B . en E . s . TOMLINSON : - The me chani c a o f breathing
in newly b orn babi e s . Thorax 10 : 58 , 1 9 5 5 ·
MciLROY, M . B . en R . MARSHALL : - The me chani ca! propertie s o f
t h e lungs in a sthma . Clin . Sc . 1 5 : 3 4 5 , 19 56 .
MACKLIN , c . C . : - A note on the e lastic membrane o f the branchi­
al tree of mammal s , with an interpre tation o f i t s funct ional
s i gnificance . Anat . R e c . 24 : 11 9 , 1922 .
MACKLIN , C . C . : - X-ray studie s on bronchial movement s .
Am . J . Anat . 3 5 : 303 , 1 9 2 5 ·
MA CKLIN , c . c . : - The musculature o f the bronchi and lungs .
Physio1 . R e v . 9 : 1 , 1 9 2 9 ·
MACKLIN , c . C . : - The dynamic bronchial tree .
Am . Rev. Tube rc . 2 5 : 39 3 , 1 9 3 2 ·
MAEDA , s . : - Röntgenologis che Unt e rsuchungen über die peri stal­
t i s che Bewe gung der menschlichen Bronchie n .
Jap . J . M . Sc . , III Biophysics 2 : 7 2 • , 1 9 3 1 - 3 3 .
213
MAR SHA LL, R . en A . B . DUBOIS : - The mea surement of the vis cous
reai atanee of the lung t i s sue s in normal man .
Clin . Sc . 1 5 : 16 1 , 1 9 5 6 ·
214
JL�RSHALL , R . e n A . B . DUBOIS : - The vi scous re ai atanee o f lung
t i s sue in patients with pu1monary disease .
Clin. Sc . 1 5 : 47 3 , 1 9 5 6 ·
240
2 1 5 MARSHALL, R . : - The physical properties of the lungs in relation
to the subdivis ions of lung volume . Clin. S c . 16 : 507 , 1957 ·
2 1 5a MARTIN, H . B . en D . F. PROCTOR : - Preesure-volume measurement s
on dog bronchi . Fed . Proc . 16 : 84 , 1957 ·
216 MAXIMOW , A . A . e n W. BLOOM: - A textbook o f histology .
Philadelphia/London s w . B . Saunders Co . , 3e druk, 193 9 .
2 17 MEAD , J . e n J . L . WRITTENBERGER 1 - Physical properties o f human
lungs measured during spontanecue re spiration .
J . Appl . Physiol . 5 1 779, 1952 /53 ·
218 MEAD, J . en J . L . WHITTENBERGER : - Evalustion of airway inter­
ruption te chnique as a method for measuring pulmonary air-flow
re sietance . J. Appl . Physiol . 6 1 408, 1953/ 54 ·
219 MEAD , J . , M . B . MciLROY, N . J . SELVERSTONE en E . p . RADFORD :
- Machanical factors in the distribution of ventilation during
short-term volume cycle s . Fed . Proc . 13 1 98 , 1 9 5 4 ·
2 20 MEAD, J . , M . B . MciLROY, N . J . SELVERSTONE e n B . c . KRIETE :
- Maasurement o f intrae sophageal pre ssure .
J . App l . Physi o l . 7 = 491 , 1954/ 5 5 ·
221 MEAD, J . , I . LINDGREN en E . A . GAENSLER 1 - Machanical propertie s
of the lungs in emphysema . J . Clin . Inve st . 3 4 1 1005 , 19 5 5 ·
2 2 2 MEAD, J . s Maasurement of inertia o f the lungs a t increased
ambient pre ssure . J . App l . Physi o l . 9 : 208 , 1956 .
223 MEAD, J . , J . L . WHITTENBERGER en E . P . RADFORD 1 - Surface ten­
sion as a factor in pulmonary volume -pree sure hysteres i s .
J . A.ppl . Physiol . 1 0 : 19 1 , 1957 ·
224 MILLER , W . S . : - The musculature of the finer divi sions of the
bronchial tree and its relation to certain pathological c.ondi­
t ions . Am . Rev. Tuberc . 5 : 689 , 1921 .
2 2 5 MILLER , W. S . : - The lung.
Baltimore s Thomas Springfield , 2e druk, 1940.
2 26 MÖLLENDORF, w . von 1 - Beiträge zum Verständni s der Lungenkon­
struktion . Zschr . Anat . 111 1 22 4 , 1941 .
227 MOORE , w. F. : - Ciliary inhibition .or destructi.on in tracheo­
bronchial asthma , with notes on bronchoscopie treatment .
Am . J . M . S c . New Series 1 6 9 : 7 99 , 1925 ·
228 NEERGAARD , K . v . en K . WIRZ 1 - Ueber e ine Methode zur Mes sung
der Lungenelasti zität am lebenden Menschen , insbesandere beim
Emphysem . Zschr . klin . Mad . 105 1 3 5, 1927 .
229 NEERGAARD , K . v . en K . WIRZ 1 - Die Me s sung der Strömungswider­
stände in den Atemwegen des Menschen, insbe sandere be i Asthma
und Emphysem . Z schr . klin. Med . 105 : 51 , 1927 .
230 NEERGAARD, K · v . 1 - Neue Auffassungen über e inen Grundbe griff
der Atemmechanik . Die Retrakti.onskraft der Lunge , abhängig von
der Oberflächenspannung in den Alve olen .
Zschr . ge s . exp . Med . 6 6 : 373 , 1929 ·
231 NEERGAARD , K . v . s - Beiträge zur Atemmechanik .
Deut . Zschr . Chir . 244 : 26 8 , 193 5 ·
241
232
233
234
235
236
237
238
239
239a
240
241
242
243
244
245
246
247
248
242
NICAI SE , M . : - Sur la physiologie de la trachée .
c . rend . Acad . se . , Par . 109 :573 , 1889.
NIKURADSE : - Strömungsge setze in rauhen Rohren .
Mitt . Fors chungsarb . Ingenieursw. H361 , 193 3 , ge citeerd naar
BETZ (26 ) .
NIMS, R . G . , E . H . CONNER en J . H . COMROE : - The camplisnee of
the human thorax in anaesthe t i zed patient s .
J , Clin. Inve at . 3 4 :744 , 1955 ·
NISELL, O . I . en L . S . G . EHRNER : - A simple apparatus for the
maasurement of pre esure volume relationship in re spiration .
J . App l . Physiol . 8 : 565 , 1 9 56 .
NISSEN , R . : - Tracheaplastik zur Be seitigung der Ers chlaffung
des membranösen Te i l s der intrathorakalen Luftröhre .
Schweiz . med. Wschr . 84 : 21 9 , 1954 ·
NOELPP, B . en I . NOELPP - ESCHENHAGEN : - Asthma bronchial e , in :
- G . v . BERGMANN , W. FREY, en H . SCHWIECK : - Handbuch der innern
Medizin IV/2 : ?26 . Berlin : Springer Verlag, 1 9 56 .
NOTHNAGEL, H . : - Zur Lehre vom Husten.
Virchows Arch . 44 : 98 , 1868 .
NOWOTNY, F . : - Broncho skopie und Bronchoskopische Behandlung van
Bronchialas thma . Mschr . Ohrenh . 41 : 697 , 1907 .
OERTEL, M . J . : - Respiratori sche Therapie , in : - Ziems sens Hand­
buch der Allgeme inen Therapi e , I/4 • Le ipzig: Voge l Verlag, 1882 .
OLIVIER , H . R . , P . PANZANI en J . CANY : - Le diagnoetic de s for­
mes mineure s de l ' asthme et l ' épreuve de la dyspnée provoquée .
Sem . hop . , Par . 29 : 691 , 1953 ·
OPPIKHOFER , E . : - Paraffin-Wachsausgüsse van Larynx und Trachea
bei strumö ser Bevölkerung.
Arch. Lar . Rhinol . , Berl . 26 : 399 , 1912 .
ORIE , N . G . M. : - Persoonlijke mededeling.
ORIE , N. G. M . : - Hoofdstukken asthma en emphyseem in : - Neder­
lands Leerboek der Interne Genee skunde .
Amsterdam : Scheltema & Holkema , 1 9 58 ·
OTIS , A . B . , H . RAHN en w. o . FENN : - Veneus preesure change s
associated with positive intrapulmonary pre ssure s ; the ir re la­
tienship to the distensibility of the lung.
Am . J . Physiol . 146 : 307, 1946 .
OTIS, A . B . en D . F . PROCTOR : - Maasurement of alveolar pre esure
in human subject e . Am · J . Physio l . 1 52 : 106 , 194 8 .
OTIS, A . B . e n w . c . BEMBOWER : - Effect of gas density o n reais­
tanee to re spiratory gas flow in man .
J , Appl . Physiol . 2 : 300 , 1949/50 ·
OTIS, A . B . , w. o . FENN en H . RAHN : - Me chanica of breathing in
man . J . Appl . Physio l . 2 : 59 2 , 1949/ 50 ·
OTIS, A . B . en c . B . McKERROW : - Pos sible mechanism contributing
to uneven pulmonary ventilation. Fed . Proc . 13 : 107 , 1 9 54 ·
249
2 50
251
2 52
2 53
2 54
255
256
2 57
258
259
260
261
262
264
266
267
OTIS , A . B . , C. B . McKERROW , R . A. BARTLETT , J. MEAD ,
M . B . MciLROY, N . J , SELVERSTONE en E . P . RADFORD z - Machanical
factors in distribution of pulmonary ventilation .
J , Appl . Physio l . 8 z 427 , 1956 .
PAINE , J , R . z - The clinical maasurement of pulmonary elastici­
ty. A oomparieon of the methode of CHRISTIE and MciNTOSH and of
NEERGAARD and WIRZ . J, Thorac . Surg. 9 z 5 50 , 1940 .
PARROT : - Asthme , in A . DÉ CHAMBRE 1 - Dictionnaire encyclopédique
des science s médicale s .
VI , p . 726 . Parie l Asselin, de Lab e , Masson e t fil s , 1867 •
PASTEUR VALLERY-RADOT , B . -N . HALPERN , J . -M . DUBCIS DE MONTREYNAUD
en v . PÉAN 1 - Le s bronche s au cours de la crise d ' asthme . Étude
expérimental e , bronchoscopique et anatomopathologique .
Pre ase méd . 58 : 601 , 1950.
PEROMET , R . 1 - La bronchographie à la toux .
Acta otorhinolar . , Brux . 5 1 3 43 , 19 51 .
PIENIAZEK 1 - Bemerkungen über das Asthma bronchiale .
Wien . klin, Wschr . 18 1 1201 , 1905.
PIERCE , J. A. en R. v . EBERT : - The e lastic propertie s of the
lungs in the aged . J , Laborat . Clin . M. 51 1 63 , 1958 ·
PIIPER , J , en E . SCHURMEYER 1 - Me s sung de s Atemwiderstande s am
Menechen. Zschr . ge s . exp . Me d . 128 z 55 , 19 56 ·
POHL, R . 1 - Funktienalle Dingnostik am Bronchialsystem.
Fortsch. Röntgenstrahl . 56 1 13 , 1937 ·
POIRIER, P . en A · CHARPY z - Traité d ' anatomie humaine .
Paris z Mas son & Cie . , 1901 .
POLICARD , A . en p . GALY 1 - Les bronche s . Structure s et mécanis­
me s à l ' état normal et pathologique . Paris 1 Masson et Cie . ,
1945·
POPOVI é , L . : - Studien aus der Bronchographi� .
Fortsch. Rönt genstrahl . 40 1 82 1 , 1929 ·
POULTON , E . p , z - Left-sided heart failure with pulmonary oede­
ma . Its treatment with the ' pulmonary plus pre e sure machine ' .
Lancet 23l z 981 , 193 6 ·
PRANDTL, L . en o . G . TIETJENS : - Applied hydro- and aeromecha­
nic s . New York/London l McGraw-Hill Co . 1934·
PRICKMAN, L. E . en H . J, MOERSCH: - Bronchostenosis complicating
allergie and infectieus asthma . Ann . Int . M. 14 : 387 , 1940.
PRICKMAN, L. E . : - Cough and asthma .
Pro c . Mayo Clin . 24 1 3 54 , 1949 ·
PROCTOR , D . F . , J . B . HARDY en R . McLEAN : - Studies of re spira­
tory air flow. II . Observations on patients with pulmonary
disease . Bull . Johns Hopkina Hoep . 87 1 25 5 , 1950.
PUTTE , L . A . van de z - Technische Stromingsleer .
Uit gave T� chnische Hoge school , Delft , 1959 .
RADFORD , E . P . , N . LEFCOE en J , MEAD z - Factors governing long­
term ( statie ) pre saura-volume characteristics of the lungs .
Fed . Pro c . 13 a l l 4 , 1954·
243
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
244
RADFORD , E . P . , Jr . en N . M . LEFCOE 1 - Effe cts of bronchocon­
strict ion on e lastic propertie s of exci sed lungs and bronchi .
Am . J . Physiol . 180 : 47 9 , 1 9 5 5 ·
RAHN , H . , A . B . OTI S , L . E . CHADWICK e n W. Q . FENN :
The pre s­
sure-volume diagram of the thorax and lung.
Am . J. Physiol . 146 : 16 1 , 1946 .
RAU, G . , H . BEHN , W . GEBHART, P . H . ROSSIER en A . BÜHLMANN :
- Atemmechanische Untersuchungen am Lungenmodell , bei Lungenge­
sunden und bei Patienten mit obstruktivem Emphysem.
Schwe i z . med . Wschr . 87 • 37 4 , 19 57 ·
REGLI , J . : - Ein Fall ven Trachealadenam unter dam klinischen
Bilde der ve get ativen Dystonie . Praxis 42 • 6 5 1 , 1953 ·
REINBERG, J . A . : - Rönt genstudien über die normale und patholo­
gis che Physiologie de s Tracheobronchialbaume s .
Fort sch. Rönt genstrahl . 3 3 : 66 1 , 192 5 ·
REISSEISEN , F . D . : - Ueber den Bau der Lungen.
Berlin : Rücker, 182 2 .
REYNOLDS, 0. 1 - An experimental inve stigation o f the circumstan­
ces which de termine whether the motion of water shall be direct
or sinuous , and of the law of reeiatanee in parallel channel s .
Philo s . Tr . R . Soc . Londen 174 : 9 3 5 , 1883 .
RIENZO, s . di t - Bronchial exploration in emphysema and in Asth­
ma , in : - Radiologie exploration of the bronchu s , p . 16 5 ·
Oxford : Blackwel l Scientific Publications � 1949 ·
RIENZO, s . di s - Bronchial dynamism . Radiology 53 • 168 , 194 9 ·
RIENZO, s . di : - Physiopathologie d e s Husten s .
Fort sch . Röntgenstrah l . 78 s l , l9 53 ·
RILEY, R . L . s - The werk of breathing and its relation to re s­
piratory acidosie . Ann . Int . M. 41 : 172, 1 9 54 ·
ROHRER , F . r - Der Strömungswiderstand in den menschli chen !tem­
wegen und der Einfluss der unre ge lmäeeigen Verzweigung de s
Bronchialsysteme auf den Atmungsverlauf in vers ebiedenen Lungen­
be zirken. Pflügers Arch . 162 s 2 2 5 , 191 5 .
ROHRER , F. : - Ueber die topographische Verteilung der e lastisch-.
en Eigenschaften in der Lunge . Schwe i z . med . Wschr . 51 : 740, 1921 .
ROHRER , F . : - Ueber die topographis che Verteilung der Luftströ­
mungsverhältnisse in der Lunge .
Schwe i z . med. Wschr . 5 1 • 741 , 1921 .
ROHRER , F . : - Die Me chanik des Hus tens .
Schwe i z . med . Wschr . 5 1 : 7 6 5 , 1921 .
ROHRER , F . , K. NAKA SONE en K . WIRZ : - Physiologie der Atmung,
ins A· BETHE, G. v. BERGMANN, G. EMBDEN en A. ELLINGER : - Hand­
buch der normalen und pfo thologischen Physiologie , II, p . 70.
Berlin : Springer Verlag, 1 9 2 5 .
ROSE , B . , I . RUSTED e n J . A . FOWNES : - Intravascular catheteri­
zation studies of bronchial asthma . I . Histamine leve l s in ar­
terial and mixed veneus blood of asthmatic patient s b efere and
during induced attacks . J . Clin . Invest . 29 : 11 1 3 , 1 9 50 .
-
285
286
287
2 88
289
290
291
292
293
2 94
295
296
297
297a
298
299
300
301
302
ROSS, B . B . : - Re aiatanee to airflow during the re spiratory
cycle . Fed . Proc . 1 1 : 1 3 2 , 1 9 5 2 .
ROSS, B . B . , R . GRAMlAK e n H . RAHN : - Physical dynamica of the
cough mechanism . J . Appl . Physiol . 8 : 264, 1955 ·
ROSSIER , P . H . , A . BÜHLMANN en K . WIESINGER : - Physiologie und
Pathophysiologi e der Atmung . Berlin : Springer Verlag, 1956 .
SAENGER , M. : - Ueber Asthma . Münch. med . Wschr . 51 : 3 3 5 , 1904 .
SAENGER, M . : - Ueber As thma und seine Behandlung.
Berlin : s . Karger , 2e druk, 1917 .
SAHLI, H . : - Lehrbuch der klini schen Untersuchungsmethoden .
I1 p . 89 . Leipzig/Wien: Deuti cke , Ge druk, 1920 .
SAPPEY, Ph. C . : - Traité d ' anatomie des criptive .
IV . Pari a : Le Crosnier Babé, 1889 ·
SAXTON , G . A . , Jr . , M . RABINOWITZ , L . DEXTER en F. HAYNES : - The
relationship of pulmonary compliance to pulmonary vascular pres­
sure e in patients with heart disease .
J . Clin . Inve st . 3 5 : 611 , 1956 .
SCHERRER , M. , A . KOSTYAL, H . WIERZEJEWSKI , F . SCHMIDT en
H. A . van GEUN S : - Zur Pathophysiologie des provozierten bron­
chialasthmati schen Anfalls .
Internat . Arch . Allergy, Basel 9 : 6 5 , 1956 .
SCHERRER , M . : - Voordracht . Longfunctie Symposium , Nijmegen,
1 9 57 ·
SCHERRER , M . , U . BUGHER en A . KOSTYAL : - Zur Technik atemmecha­
nischer Untersuchungen.
Schwe i z . me d . Wschr . 87 : 1493 , 1957 ·
SCHERRER , M. en J . HODLER : - Gasaustausch und Hämodynamik bei
künstlicher Beatmung. Schwe iz . med . Wschr . 87 : 1 509 , 19 57 ·
SCHILD, H . O . , D . F . HAWKINS , J . L . MONGAR en H . HERXHEIMER :
- Reactions of i solated human asthmatic lung and bronchial
t i s sue to a spe cific antigen. Histamine release and muscular
contraction . Lancet II : 3 76 , 19 5 1 ·
SCHILLER, L . : - Strömung i n Rohren, in : - Handbuch der Experi­
mentalphysik IV/4 , P • 176 /177 •
Leipzig: Akad . Verlagsge s . , 193 2 .
SCHRIEVER , H . : - Zur Frage einer Eigenkontraktilität der Lungen .
Zschr. Biol . 93 : 56 6 , 1933 ·
SCHRÖTTER , H . von : - Klinik der Bronchoskopie .
Jena : Gustav Fi scher, 1906 .
SCHUTZ , K . : - Muscular exercise in the treatment of bronchial
asthma . Te chnic and physiologic basi s .
N . York State J . M . 55 : 63 5 , 1955 ·
SIEGLBAUER , F . : - Lehrbuch der normalen Anatomie des Menschen,
p. 367 . Berlin: Urban & Schwarzenberg, 4e druk, 1940 .
SILVERMAN , L . en J . L . WHITTENBERGER : - Instantaneous air flow
measurement s , in: - J . H. COMROE , Jr . : Methode in medical re­
search, II , p . 215 . Chicago : Year Book Publi sher s , Inc . , 1950.
�5
303
SIMMONDS , M . : - Ueber Alterssäb e l s cheidentrachea .
Virchows Arch. 179 : 1 5 , 1 90 5 .
304
SLAGTER , B . e n H. HEEMSTRA : - Limi t ing factors o f expiration i n
normal sub j e ct s . Acta physio l . pharm . neerl . 4 : 419 , 19 5 5 ·
305
SLAGTER , B . : - Elastic i t e i t s - en we er standsme ting in de longe n .
Vergadering van de Vereniging van de art sen voor longziekten en
tuberculose , 20 October 1 9 56 .
3 06
SLUITER , H. J. : Cor pulmonale . De rol van het emphyseem en zijn
complicat i e s bij het t ekort s chieten van het rechte r hart .
D i s sertatie , Groninge n , 1 9 5 5 ·
-
306a SOLLMANN, T . en A . J . GILBERT : - Mi croscopie observat ions o f
bronchiclar reactions . J . Pharm . Exp . Ther . 61 : 27 2 , 1 93 7 ·
3 07
S ONNE , c . : - Untersuchungen über d ie re lativa Wei t e der Branchi ­
alen bei der verschiedenen Luftspannung der Lunge n . Beitrag zur
Kenntnis der pathogenese d e s Bronchialasthmas .
Acta me d . scand . 58 : 3 13 , 1923 ·
308
STEAD , W. W . , D . L . FRY en R . V . EBER T : - The elastic properti e s
of the lung i n normal men and i n pat ient s with chronic pulmonary
emphysema . J . Laborat . Clin . M . 40 : 67 4 , 1 9 52 ·
309
STRAETEN , M . van der en R . VERBEKE r - He t l on gfunct ie onderzoek .
Be l g . t s chr . geneesk . 1 53 , 1 9 53 .
310
STRUBING , P . : - Ueber A st hma bronchiale .
Deut . me d . Wschr . 3 2 : 1 2 52 , 1906 .
311
STUTZ, E . : - Bronchographis che Beobachtungen beim Rusten .
Klin . Wschr . 26 : 53 6 , 1 948 .
312
STUTZ, E . : - Bronchographis che Beiträge zur normalen und patho­
logi s chen Physiolo gie der Lungen .
Fort sch . Röntgenstra h l . 7 2 : 12 9 , 3 09 , 44 7 , 1 9 4 9 ·
313
STUTZ, E . : - Beitrag zur pathologis chen Physiologie d e s A sthma
bronchiale . Z schr . klin . Me d . 1 4 9 : 40 5 , 1 9 52 ·
314
SUNDER-PLASZMANN , P . : - Ueber nervëse Re ceptorenfelder i n d e r
Wand d e r intrapuimenalen Bronchien d e s Mensahen und ihre klini­
sche Bedeutung, inbe sonder s ihre Shockwirkung bei Lungenoperat i­
one n . Deut . Z s chr . Chir . 240 : 249 , 19 3 3 ·
315
316
3 17
SYME , w . S . : - Broncho s copy in the treatment o f asthma .
J . Lar . Oto l . 3 6 : 42 7 , 1 9 2 1 .
TALMA , s . : - Over ' Asthma bronchiale ' .
Ned . t s chr . gene e sk . 3 4 : 3 9 0 , 1898 ·
TALMA , s . : - Ueber ' A sthma bronchiale ' .
Berl . klin . Wschr . 3 5 : 11 4 1 , 1 8 9 8 .
318
TALMA , s . : - Entge gnung auf obige Bermerkungen des Herrn
Dr . W. Brüge lmann . Be rl . klin . Wschr . 3 6 : 11 5, 1899 ·
3 19
TESTUT , L . en A . LATARJET : - Traité d ' Anatomie Humaine .
Paria : Dein & Cie . , 9e druk, 1949 ·
3 20
246
TIFFENEAU, R . , J . BOUSSER en P . DRUTEL : - Capacité vitale e t
capacité pulmonaire utili sable à l ' e ffort . Cri tère s statique
et dynamique de la ventilation pulmonaire .
Paria méd . 8 9 : 54 3 , 1949 ·
321
TIFFENEAU , R . en p . DRUTEL : - Méthode bronchométri q ue pour
l ' étude du calibre bronchique . Pre a se méd . 58 : 1186 , 19 5 0 .
3 22
TIFFENEAU, R . en P . DRUTEL : - Acqui s iti ons nouve lles concernant
l ' emphysême pulmona ire . Sem . hop . , Par . 26 : 3 9 6 5 , 1 9 50 ·
323
TRENDELENBURG, P . : - Physiologische und pharmakologische Unter­
suchungen an der isolierten Bronchialmuskulatur .
Arch . exp . Pat h . ( Naunyn-Schmiedeber g ' s ) 6 9 : 7 9 , 1 9 12 .
3 24
325
TRIGLIANOS , A . en J . WORM : - A propos d ' un cas de trachéobron­
chomalacie primitive e t de cancer trachéo-bronchique .
Ann . o t olar . 6 6 : 13 0 , 1949 ·
TROUSSEAU, A . : - A sthme , in : - C linique médicale de l ' Hotel-Dieu
de Pari s , II , p . 43 9 · Pari a : J. B . Bailliêre & Fil s , 3 e druk,
1868 .
3 26
TUCKER , G . : - Broncho scopy in pulmonary d i sease . Pre sent status
as an aid in d iagno si s and treatme nt . Ann . Int . M. 8 : 444 , 1934 ·
3 27
TURIAF, J . , Y . ROSE en P . MARLAND : - De 1 ' ori gine nerveu�e de s
s téno s e s e t d e s d ilstat i ons d e s branche s dans l ' asthme . Etude
broncho scopique et broncho graphique .
Sem . hop . , Par . 28 : 29 84 , 1 9 5 2 ·
328
VENRATH, H · t - D i s cussie opmerking, Longfunctie Sympo s ium , Nijme­
gen, 1 9 57 •
3 29
VERSTRAETEN , J . M . : - Klini sche en experimente le onder zoekingen
over de ' e lastance ' van de longen . Dis sertatie , Gent , 1 9 56 .
330
VIERORD T , H . : - Anatomi sche , physio1ogi sche und physikali sche
Daten und Tabellen, p . 127/1 2 8 . Jena : Gustav Fi s cher , 1906 .
331
VUILLEUMIER , P . : - La significat ien de la dépre s sion pleurale .
Schwe i z . med . Wschr . 69 : 697 , 1939 ·
332
VUILLEUMIER , P . : - Ueber e ine Me thode zur Me s sung d e s intraal­
veolären Drucke s und der Strömungswiderstände in den Atemwegen
d e s Mensche n . Z schr . klin . Med . 143 : 6 98 , 1 944 •
333
WALDBOTT , G . L . : - Bronchoscopi e therapy in allergie asthma .
J . Allergy 20 : 3 3 5 , 1 9 4 9 ·
334
WARREN , s . e n F . J . DIXON : - Antigen tracer studie s and histolo­
gi e observations in anaphylactic shock in the guinea pig.
Am . J. M . Sc. 2 1 6 : 1 3 6 , 1 948 .
335
WEBER : - in F . WYSS : - Asthma bronchiale ( 3 49 ) ·
336
WEILLE , F . L . : - Studi e s in a s thma . XIV . Bronchoscopy in Asthma .
J . A llergy 3 : 206 , 1 93 2 ·
3 37
WELTZ , G . A . en J . van NIEKER K : - Die Atmung d e s As thmat ikers im
Kymogramm . Fort s c h . Röntgenstrahl . 48 : 53 4 , 19 3 3 ·
338
WELTZ, G . A . : - Die Atmung d e s A s thmatikers ( e chte s Asthma bron­
chiale ) , in : - P . STUMPF, H. H. WEBER en G . A. WELTZ , Rönt genky­
mo graphische Bewegungslehre innerer Organe , P • 284 . Leip z i g :
G e o r g Thieme , 1 9 3 6 .
3 39
WHITTENBERGER , J . 1 . e n J . MEAD : - Re search i n tuberculo sis and
re lated sub j e ct e . Reepiratory dynamica during cough .
Tr . 48th meeting Nat . Tuberc . A s s . , N . Y . 1 9 5 2 , P · 4 1 4 .
241
3 40
WICK, H . z - Zwerchfe l lspannung und Bronchialweite .
Arch. exp . Path . (Naunyn-Schmiedeber g ' s ) 2 1 5 1 52 , 1 9 5 2 .
3 41
WIDDICOMBE , J . G . z - Ra spiratory reflexe s from the trachea and
bronebi o f the cat . J . Phys iol . , London 123 s 55 , 1 9 5 4 ·
3 42
WIDDICOMBE , J . G . s - Re cept ers in t h e trachea and bronebi o f the
cat . J . Physio l . , London 1 2 3 : 71 , 19 54 ·
3 43
WIGGERS , C . J . , M . N . LEVY en G . GRAHAM 1 - Re gional intrathora­
cic pre ssure s and their besring on calculat i on of e ffective ve ­
nous pre s sures . Am . J . Phys iol . 15l s l , l 9 4 7 ·
3 44
WILD , 0 . 1 - Die Untersuchung der Luftröhre und die Verwendung
der Tracha o skopie bei Struma . Be itr . klin . Chir . 4 5 : 1 , 190 5 ·
345
WIR Z , K . 1 - Das Verhalten d e s Drucke s im Pleuraraurn bei der A t ­
mung und die Ursachen se iner Veränderli chkei t .
Pflüger s Arch . 199 : 1 , 1923 ·
3 46
347
348
349
WYSS , F. en F. SCHMID : - Beruht die bronchialasthmati sche
Dyspnoe auf einer Bronchialsteno s e ?
Schwe i z . me d . Wschr . 8 1 1 91 6 , 1 9 51 .
WYS S , F . , E . LOPEZ-BOTET en F . SCHMID 1 - Untersuchungen über die
Ursache der asthmat i schen Dyspnoe .
He lve t . me d . acta . 18 1 577 , 1 9 51 .
WYS S , F. en J . REGLi l - Ueber phys iologis che und pathologis che
re spiratorische Bronchialkalibers chwankunge n .
He lve t . me d . acta . 2 1 1 47 9 , 1 9 5 4 ·
WYS S , F . 1 - As thma bronchiale . Stut t gart : Georg Thieme Verlag,
1955·
3 50
WYSS , o . A . M . : - Prinzipielle Betrachtungen über die Funktions ­
we i se der Bronchialmuskulatur . Schwe i z . me d . Wschr . 82 : 988 , 19 52 ·
3 51
ZAMORA, A . M · l - Not e s o n broncho scopy. Lancet 227 1 864 , 1934 ·
3 52
ZUIDEMA , P . en M . SCHERRER z - De functie van hart en longen
bij lijders aan a sthma bronchial e , chronis che spasti s che bron­
chi t i s en chronisch sub stant iee l emfyseem .
Ned . t s chr . geneesk . 100 1 3 47 , 19 5 6 .
248
I N H 0 U D
VOORWOORD,
3
I.
DEFINI T I E ,
II,
LI TERATUUROVERZICHT.
§
§
§
§
§
III.
INLEIDING EN PROBLEEMSTELL ING.
8
1 . Anatomi s ch e en phy s i o l o g i s ch e i n l e idin �
12
2. Oudere 1 i te ra tuur.
29
3 , B roncho s eep i s che 1 i te ratu u r.
38
4 , Branche g r a f i s che l i t e ratuur,
50
5 , Longphy s i o l o g i sche l i teratu u r ,
57
E I GEN ONDERZOEK.
§
6,
§
7 . Ren t geno l o g i sche waarnemin gen,
§
Waarnemi n gen o v e r h e t 'wi l l e k e u r i g p i epend ' u i tademen bij
gezond en en bij a s thmap a t i en ten.
124
1 25
P ro even m e t l on gen en l uch twe gen in vi tro:
O b se rvat i es aan d e extrapu l mon al e l uchtwe g en
8.
van l o n g e n ,
wel k e in vi tro po s tmo rtaal adem­
b e w e g i ngen u i tvoe ren,
§
9,
§
10,
§
11.
137
Comp ressi ed ruk van de k raak b e enhoudende luch t­
141
w e gen in vi tro.
D e invl o e d van tractie op de k raak beenhoud e n ­
1 52
d e l uchtwegen i n vi tro.
D e in vlo ed van comp re s s i e van de
l uch twe gen
i n vi t ro op de s t rom ingsweers tan d ,
P ro even in vivo o v e r d e i n v l o ed van h e t
159
'v d l l ekeu­
r i g p i ep end ' u i t ademen op de s t romin gswe e rstand in
§
§
d e gro t e l u chtwe gen :
12.
M e t i n g van d e in trabron ch i a l e d ruk.
176
1 3.
Tho race grammen en abdo m in o grammen.
20 7
I V,
D ISCUSSIE.
209
V,
SAMENVATTIN G,
218
VI.
SUMMARY,
223
VII,
GERAADPLEEGDE L I TERATUUR,
228