Transcript Hoofdstuk 14 Bijlagen per partij

Keuzes in Kaart 2018-2021
Dit is een uitgave van:
Centraal Planbureau (CPB)
Postbus 80510 | 2508 GM Den Haag
(088) 984 60 00 | www.cpb.nl | [email protected]
Gedrukt door:
Xerox/OBT
Kerketuinenweg 8 | 2544 CW Den Haag
(070) 2800 800 | [email protected]
Een analyse van elf verkiezingsprogramma’s
Nederland gaat maart 2017 naar de stembus. Er valt genoeg te
kiezen. Partijen maken uiteenlopende financieel-economische
afwegingen, zo blijkt uit de verkiezingsprogramma’s. Wat is het
speerpunt voor de aanstaande kabinetsperiode?
De arbeidsmarkt, het belastingstelsel, het klimaat,
het onderwijs, het pensioenstelsel, veiligheid, de woningmarkt, de zorg? Wat krijgt prioriteit: de werkgelegenheid,
de koopkracht of het overheidssaldo, meer publieke goederen
en diensten of juist meer lastenverlichting? En hoe worden
deze doelen onderling gewogen? Elf partijen (VVD, PvdA, SP,
CDA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP, DENK, VNL,
Vrijzinnige Partij) hebben van het aanbod gebruik gemaakt
hun verkiezingsprogramma door het Centraal Planbureau van
een financieel-economische doorrekening te laten voorzien.
‘Keuzes in Kaart’ beschrijft welke maatregelen partijen voor
ogen staan, welke economische effecten ze daarmee hopen te
bereiken en hoe partijen zich van elkaar onderscheiden.
Budgettaire Economische
maatregelen effecten
beschreven doorgerekend
Foto omslag: Tweede Kamer | Peter Hilz
Februari 2017 | ISBN 978-90-5833-756-6
Keuzes in Kaart
2018-2021
Hoofdstuk 14
Bijlagen per partij
14 Bijlagen per partij
14.1
VVD
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoordeVVDvoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.1.1
Uitgaven
DeVVDbuigtpersaldo4,3mldeuroin2021omopdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


DeVVDverlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefondstaakstellendviaeen
apparaatskorting.Ditiseenbesparingvan0,7mldeuroin2021en0,9mldeuro
structureel.(VVD_102)
DeVVDbeperkttaakstellenddeapparaatsuitgavenbijhetRijkenzondert
bereikbaarheid,veiligheidendefensieuitvandezekorting.Ditbetekenteenombuiging
van0,4mldeuroin2021en0,5mldeurostructureelophetopenbaarbestuur.
(VVD_101_a,101_b)
Veiligheid

DeVVDverhoogtdeuitgavenaanveiligheidenjustitiemet0,7mldeuroondermeervoor
wijkagentenenrechercheurs,contraterrorismeenbestrijdingcybercriminaliteit.
(VVD_219)
Defensie

DeVVDverhoogthetdefensiebudget,oplopendtot1mldeuroin2021methetoog
opvernieuwingkrijgsmacht,versterkingoperationelegevechtsonderdelenen
verbeteringcyber‐eninformatiedomein.(VVD_215)
Bereikbaarheid


DeVVDverhoogtdeuitgavenaanweginfrastructuurjaarlijksmet0,4mldeuroin2021,
oplopendtot0,5mldeurostructureel.(VVD_204)
DeVVDtrekt0,1mldeuroextrauitvooroverigeinfrastructuur.(VVD_208)
Onderwijs

222
DeVVDintensiveert0,3mldeuroinonderwijsmetalsdoelhetbevorderenvande
kwaliteitvanlerarenviaextrabegeleidingvoorbeginnendeleraren,meervakdocenten
gymles,eenprestatiebeloningvoorlerarenenhetversterkenvande
Onderwijscoöperatie.(VVD_177,178,179,180)







DeVVDintensiveert0,1mldeuroomdeaansluitingtussenonderwijsenarbeidsmarktte
bevorderen.DepartijdoetditviahetstimulerenvanBBL‐plekken,decentrale
accreditatieinhetmbo,eenlandelijksteunpunterkenningEVC's(eerderverworven
competenties)enhetvergrotenvanhet(v)mbo‐investeringsfonds.(VVD_182,181,184,
185)
DeVVDintensiveert0,1mldeuroindelerarenbeurs.(VVD_176)
DeVVDintensiveert0,1mldeuroinscholingsvouchersvan555eurovoor
laagopgeleiden.(VVD_183)
DeVVDverhoogtdeonderwijsbekostigingmet0,1mldeurotenbehoevevanextrabanen
voorlerarenenonderwijsondersteunendpersoneel.(VVD_263)
DeVVDbuigtgeneriektaakstellend0,3mldeuroomopsubsidiesuitgegevendoorhet
ministerievanOCW.(VVD_261_b)
DeVVDbuigt0,2mldeuroomoponderwijsbekostiging,metalsdoelhetafromenvande
stijgingvandeproductiviteitinonderwijsenonderzoek.Destructureleombuigingis0,3
mldeuro.(VVD_191)
DeVVDbuigt0,1mldeuroomoponderwijsviahetverminderenvandeinstroomin
kunstopleidingenmetmeerdan50%.(VVD_200)
Zorg





DeVVDintensiveert1,9mldeuroin2021tenbehoevevaneennognaderuittewerken
bezettingsnormvoordeverpleeghuiszorg.Destructureleintensiveringbedraagt2,0mld
euro.Hetkostnamelijktijdomhetaantalmedewerkersvoldoendetelatentoenemenom
denormtehalen.(VVD_164)
DeVVDschaftdevermogensinkomensbijtelling(VIB)van8%indeWlzaf.Ditiseen
intensiveringvan0,2mldeuroin2021.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvanprivate
naarcollectievezorguitgaven.(VVD_165_a)
DeVVDheeftdeintentieomeenhoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethet
macrobeheersinstrument.In2021resulteertditinombuigingenvan0,9mldeuroinde
ziekenhuiszorg,0,1mldeuroindegeestelijkegezondheidszorgen0,1mldeuroinde
wijkverpleging.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleidentotminderzorg
oflagerekwaliteitvanzorg.(VVD_142)
DeVVDneemtindecuratievezorgdiversemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophet
gebiedvangeneesmiddelen:aanpassingvanWetgeneesmiddelenprijzen(ZIK_065),
herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),overhevelen
medischspecialistischegeneesmiddelennaarziekenhuisbudget(ZiK_067),verplichten
uniformebarcoderinggenees‐enhulpmiddelen(ZiK_073).Bijdeherberekeningvan
limietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeenverschuivingvan
collectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuigingvan0,3mldeuro.
(VVD_144_a,156_a,157_a,158)
DeVVDbeperkthetverzekerdepakketopbasisvanlageziektelast.Dezemaatregelkent
eengeleidelijkeingroei.Ditbetekenteenverlagingvandecollectievezorguitgavenmet
0,3mldeuroin2021en0,6mldeurostructureel.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvan
collectievenaarprivatezorguitgaven.ZieookmaatregelZiK_011uitZorgkeuzesinKaart.
(VVD_143_a)
223





DeVVDneemtindecuratievezorgdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart:
capaciteitsplanspoedeisendehulp(ZiK_042),substitutieeenvoudigetweedelijnszorg
(ZiK_051),integraaltariefgeboortezorgvooralleregio'senaanbieders(variant
ZiK_053),palliatievezorgvanziekenhuisnaarthuissetting(ZiK_055),belonenvan
infectiepreventieinziekenhuizen(ZiK_059),verminderenvermijdbareheropnames
(ZiK_060)eneenbestuurlijkakkoordmondzorg(ZiK_061).Tezamenisditeen
ombuigingvan0,2mldeuro.(VVD_149_a,150_a,151_a,152_a,153,154_a,155)
DeVVDvoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantorenommeerjarigecontracten
metbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseenmaatregeluit
ZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,1mldeuroin2021.Doorde
combinatiemeteenobjectiefverdeelmodelkandemaatregelpasin2021ingaan.
(VVD_166)
DeoverheidverplichtzorgkantorenombijdezorginkoopindeWlzgedifferentieerde
tarieventehanterendieafhangenvanhetoverheadpercentageenhetziekteverzuimvan
deaanbieder.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_002).Hetiseen
ombuigingvan0,1mldeuroin2021.(VVD_168)
DeVVDstimuleertintegraledementiezorgdoordeintroductievaneenlandelijke
subsidieregelingterbekostigingvancasemanagersdementiezorg.Ditiseenmaatregel
uitZorgkeuzesinKaart(ZiK_091).Debeperkteombuigingdoordegrotereinzetvan
casemanagersdementiezorgin2021looptoptot0,1mldeurostructureel.(VVD_169)
DeVVDintroduceerteenverdeelmodelindeWlzdatderegionalecontracteerruimtevan
dezorgkantorenbepaaltopbasisvanobjectievecriteria.Hetmacrobudgetwordtgekort
opbasisvandeafwijkingtussendehuidigeendoorhetnieuwemodeltoegestane
uitgavenvoorde25%slechtstpresterenderegio's.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesin
Kaart(ZiK_089b).Debeperkteombuigingin2021looptoptot0,1mldeurostructureel.
(VVD_170)
Sociale zekerheid






224
DeVVDverhoogtdekinderopvangtoeslagviadevergoedingspercentagesinde
eerstekindtabel.Ditiseenintensiveringvan0,5mldeuroin2021.(VVD_141)
DeVVDintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetaling
bijziektevoorbedrijventot25werknemers.Deoverheidsuitgavennemenmet0,3mld
eurotoe.Hierstaateenverhogingvandewerkgeverspremiestegenover(zie
VVD_113_b).(VVD_113_a)
DeVVDstelteengeoormerktbudgetbeschikbaarvoormeerface‐to‐facegesprekkenin
dedienstverleningvanhetUWV.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.
(VVD_120)
DeVVDintensiveert0,1mldeuroinbijzonderebijstand.(VVD_135)
DeVVDbreidthetaantalbeschuttewerkplekkenuitmet20.000plekken.Deingroeivan
dezeextrawerkplekkensluitaanbijhetingroeipadvandeoorspronkelijkeplekken.Dit
iseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021eneenstructureleintensiveringvan0,5
mldeuro.(VVD_112)
DeVVDontkoppelthetminimumloonendesocialezekerheidsuitkeringen,met
uitzonderingvandeAOW,gedurendevierachtereenvolgendejaren.Ditiseenombuiging
van1,1mldeuroin2021.(VVD_106)













DeVVDbuigt0,7mldeuroomophetbudgetvandehuurtoeslag.Dekan‐bepalingwordt
geschrapt,dehuurgrenzenwordenbevrorenenstudentenwordenuitgeslotenvande
huurtoeslag.(VVD_172)
DeVVDbeperktdekinderbijslagenhetkindgebondenbudgettotmaximaal2kinderen.
Ditiseenombuigingvan0,4mldeuro.(VVD_139)
DeVVDbeperktdeduurvandeWW‐uitkeringnaarmaximaalachttienmaanden
waarvandelaatstezesmaandenopbijstandsniveauzonderinkomens‐en
partnertoetsen.Departijverhoogtdeuitkeringnaar80%indeeerstedriemaandenen
beperktdeopbouwvandeuitkeringnaareenhalvemaandpergewerktjaar.De
maatregelenlevereneenbesparingopvan0,3mldeuroin2021endatlooptoptot0,5
mldeurostructureel.(VVD_115)
DeVVDbiedtdemogelijkheidom,actuarieelneutraal,deAOWmaximaaldriejaarlater
telateningaan.Indejaren2019‐2021zijndeAOW‐uitgavenlageromdateendeelvande
‘nieuwe’AOW‐gerechtigdenopteertvoorlatereopname.In2021isditeffect0,3mld
euro.Omdatditvanwegedeactuariëleneutraliteitleidttothogereuitkeringenzijnde
AOW‐uitgavenoplangetermijnechterhoger(0,3mldeuro).Deactuariëleneutraliteit
leidterbijlateropnemennamelijktoedatde(procentuele)stijgingvandeuitkeringen
groterisdande(procentuele)dalingvanhetaantaluitkeringsjaren.(VVD_138_a)
Omdemaximalezorgtoeslagteverlagen,verhoogtdeVVDhetnormpercentagevaneen
alleenstaandemet0,25%‐puntenhetnormpercentagevaneenstelmet0,5%‐punt.Ditis
eenombuigingvan0,3mldeuroin2021.(VVD_145)
DeVVDschaftdetegemoetkomingarbeidsongeschiktenaf.Debesparingis0,2mldeuro.
(VVD_109)
DeVVDschaftdekinderopvangtoeslagafvoordoelgroepouders.Dezogenoemde
doelgroepouderswerkenniet,maarhebbenbijuitzonderingtochrechtop
kinderopvangtoeslag.Ditiseenombuigingvan0,1mldeuro.(VVD_140)
DeVVDvoerteenlangdurigheidskortinginvoorbijstandsgerechtigden.Debezuinigingis
0,1mldeuroin2021.(VVD_132)
DeVVDschaftdevakantietoeslagindebijstandaf.Ditiseenverlagingvandeuitkering
met5%.Deombuigingis0,1mldeuroin2021en0,4mldeurostructureel.(VVD_131)
DeVVDverrekentdeZW‐periodevoorziekewerklozenenwerknemersvanwiede
dienstbetrekkingeindigtbijziekte(uitzendkrachteneneindedienstverbanders)methet
rechtopWW.Demaatregelleverteenstructurelebesparingopvan0,1mldeuro.
(VVD_118)
DeVVDvervangtdeloonkostensubsidieindeParticipatiewetdoorloondispensatie.Dit
leverteenbesparingopvan0,1mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel.(VVD_130)
DeVVDpasthetSchattingsbesluitaanzodathetarbeidsongeschiktheidspercentage
voortaanwordtgebaseerdophetloondatmennogkanverdieneninminimaaltwee
functies.Ditleverteenbeperktebesparingin2021en0,2mldeurostructureeldoordat
mindermensenvolledigarbeidsongeschiktzullenwordenverklaard.(VVD_110)
DeVVDbeperktdeduurvandeANWtotmaximaaléénjaar.Nabestaandenmet
onvoldoendeinkomenenvermogenkomendaarnainaanmerkingvoordebijstand.De
besparingis0,1mldeurostructureel.(VVD_137)
225


DeVVDverlaagtdeWIA‐uitkeringnadetransitieperiodenaar70%minimumloon.De
maatregelgeldtvoornieuwegevallenendaardoorisdebesparing0,0mldeuroin2021
en1,3mldeurostructureel.(VVD_107)
DeVVDvervangthetloongerelateerdegedeelteindeWIAdooreenzogenoemde
transitieperiodedieafhankelijkisvandebenodigdere‐integratie‐inspanningen(voor
nieuweziektegevallen).Destructurelebesparingis0,4mldeuro.(VVD_108)
Overdrachten aan bedrijven


DeVVDvergroothetbudgetvoorhetlage‐inkomensvoordeel(LIV)voorwerkgeversdie
werknemersindienstnemenmeteensalaristot120%wml.Ditiseenintensiveringvan
0,5mldeuroin2021.(VVD_245)
DeVVDkort0,1mldeuroin2021en0,2mldeurostructureelopsubsidiesop
overdrachtenaanbedrijven.(VVD_261_c)
Internationale samenwerking



DeVVDverhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingtenbehoevevan
asielopvanginderegiomet0,2mldeuro.(VVD_226)
DeVVDbuigt2,8mldeuroopontwikkelingssamenwerkingom,doorODAtebeperken
totnoodhulp,verplichtebijdragenentoerekeningen.(VVD_224)
DeVVDbuigt0,1mldeuroomopinternationalesamenwerking(HGISnon‐ODA),door
vrijwilligebijdragenaaninternationaleorganisatiesstoptezetten.(VVD_225)
Overig


DeVVDintensiveertintotaal0,1mldeuroinsport,Koninklijke
Marechaussee/grensbewaking,startupsenomlichtenopsnelwegenaantedoeninde
nacht.(VVD_262)
DeVVDbuigtin20210,3mldeuroomdoorhetbeperkenvandetakenvandepublieke
omroep.(VVD_203)
Tabel 14.1
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
1,2
Apparaatskorting lokale overheden (VVD_102)
0,7
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur Rijk (VVD_101_a, 101_b)
0,4
Veiligheid
-0,7
Intensivering veiligheid en justitie (VVD_219)
-0,7
Defensie
-1,0
Verhogen defensie-uitgaven (VVD_215)
-1,0
Bereikbaarheid
-0,5
Intensiveren in weginfrastructuur (VVD_204)
-0,4
Intensivering overige infrastructuur (VVD_208)
-0,1
226
Onderwijs
-0,1
Verhoging lumpsum ter bevordering van kwaliteit leraren (VVD_177, 178, 179, 180)
-0,3
Bevorderen aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt (VVD_182, 181, 184, 185)
-0,1
Uitbreiden lerarenbeurs (VVD_176)
-0,1
Scholingsvouchers t.w.v. 555 euro voor laagopgeleiden (VVD_183)
-0,1
Intensivering onderwijs (VVD_263)
-0,1
Subsidietaakstelling: Onderwijs (VVD_261_b)
0,3
Generieke korting onderwijs en onderzoek (VVD_191)
0,2
Verminderen instroom met meer dan 50% in kunstopleidingen (VVD_200)
0,1
Zorg
0,2
Taakstellende intensivering t.b.v. bezettingsnorm verpleeghuiszorg (VVD_164)
-1,9
Afschaffen vermogensinkomensbijtelling Wlz (VVD_165_a)
-0,2
Hoofdlijnenakkoord i.c.m. MBI (VVD_142)
1,2
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (VVD_144_a, 156_a, 157_a, 158)
0,3
Pakketmaatregel lage ziektelast (VVD_143_a)
0,3
Diverse maatregelen curatieve zorg (VVD_149_a, 150_a, 151_a, 152_a, 153, 154_a, 155)
0,2
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (VVD_166)
0,1
Overhead- en ziekteverzuimnormen in de Wlz (VVD_168)
0,1
Stimuleren integrale dementiezorg (subsidieregeling casemanager dementiezorg) (VVD_169)
0,0
Objectief verdeelmodel Wet langdurige zorg (correctie slechtst presterende kwartiel) (VVD_170)
0,0
Sociale zekerheid
2,7
Verhogen kinderopvangtoeslag (VVD_141)
-0,5
Loondoorbetaling bij ziekte: collectief tweede jaar kleine werkgevers (VVD_113_a)
-0,3
Meer face-to-face gesprekken in dienstverlening UWV (VVD_120)
-0,1
Intensivering bijzondere bijstand (VVD_135)
-0,1
Uitbreiding beschutte werkplekken (VVD_112)
-0,1
Minimumloon ontkoppelen (excl. doorwerking AOW) (VVD_106)
1,1
Ombuiging huurtoeslag (VVD_172)
0,7
Kinderbijslag en kindgebonden budget voor maximaal twee kinderen (VVD_139)
0,4
Duurverkorting WW, eerste maanden hoger en langzamere opbouw (VVD_115)
0,3
Flexibele AOW-leeftijd: maximaal drie jaar later (VVD_138_a)
0,3
Aanpassen normpercentages (verlagen maximale zorgtoeslag) (VVD_145)
0,3
Afschaffen AO-tegemoetkoming (VVD_109)
0,2
Afschaffen kinderopvangtoeslag voor niet-werkende ouders (doelgroepouders) (VVD_140)
0,1
Langdurigheidskorting bijstand (VVD_132)
0,1
Afschaffen vakantietoeslag bijstand (VVD_131)
0,1
Anti-cumulatie WW (VVD_118)
0,1
Loondispensatie Participatiewet (VVD_130)
0,1
Aanscherpen claimbeoordeling (VVD_110)
0,0
ANW beperken tot één jaar (VVD_137)
0,0
WIA-transitieperiode: vervolguitkering 70% wml (VVD_107)
0,0
WIA transitieperiode: afhankelijk van re-integratie (VVD_108)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
-0,4
Uitbreiding LIV (VVD_245)
-0,5
Subsidietaakstelling: Overdrachten aan bedrijven (VVD_261_c)
Internationale samenwerking
Intensivering ontwikkelingssamenwerking voor opvang in de regio (VVD_226)
0,1
2,7
-0,2
Ombuiging ontwikkelingssamenwerking ODA (VVD_224)
2,8
Beëindigen vrijwillige bijdragen internationale organisaties (non ODA) (VVD_225)
0,1
227
Overig
0,2
Overige intensiveringen (VVD_262)
-0,1
Beperken taak Publieke Omroep (VVD_203)
0,3
Totaal
4,3
14.1.2
Lasten
DeVVDverlaagtdecollectievelastenmetpersaldo12,0mldeuroin2021.Eenopsomming
vandelastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverlagingvan12,0mldeuroisopgebouwduiteen
verlagingvan14,7mldeurovoorgezinneneneenverhogingvan2,7mldeurovoor
bedrijven.
Inkomen en arbeid









DeVVDverhoogthetmaximalebedragindearbeidskortingmetintotaal1734euro.
Daarnaastwordthetafbouwpuntverhoogdmet17.618euroenwordthet
afbouwpercentageverhoogdnaar9%.Persaldoissprakevaneenlastenverlichtingvan
8,8mldeuroin2021en11,3mldeurostructureel.(VVD_237_a,237_b,237_c,237_e)
DeVVDverhoogthetinkomensafhankelijkedeelvandeIACKmet4900euroenverhoogt
hetopbouwpercentagenaar27%.Ditkost2,9mldeuroin2021.(VVD_238)
DeVVDverlaagtdetarievenvandetweedeenderdeschijfmet1,1%‐punt.Daardoor
wordendezetarievenindestructurelesituatiegelijkaanhettariefvandeeersteschijf.
Doordezeverlagingontstaateenlastenverlichtingvanintotaal1,7mldeuroin2021.
(VVD_234,235)
DeVVDverhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensmet770euro.Ditiseen
lastenverlichtingvan1,1mldeuroin2021.(VVD_241)
DeVVDverlaagtdeAof‐premievoorwerkgevers.Ditiseenlastenverlichtingvan0,3mld
euroin2021.(VVD_246)
DeVVDverhoogtdealgemeneheffingskortingmet22euro.Ditkost0,2mldeuroin
2021.(VVD_240)
DeVVDschaftdeaftrekspecifiekezorgkostenaf(inclusiefdetegemoetkoming).Ditis
eenlastenverzwaringvan0,4mldeuro.(VVD_256)
DeVVDintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetaling
bijziektevoorbedrijventot25werknemers.Detoenamevanoverheidsuitgaven
(VVD_113_a)wordtbetaalduiteenverhogingvanwerkgeverspremies.DitiseenEMU‐
relevantelastenverzwaringvan0,3mldeuro.Delastenverzwaringisgedeeltelijkeen
schuifvanprivateloondoorbetalingnaardecollectieveverzekering.(VVD_113_b)
DeVVDvoertindeWWeenindividueelgedifferentieerdepremiein,waardoor
werkgeversdieweinigmensendeWWlateninstromeneenlagerepremiebetalen.Dit
wordtbudgetneutraalvormgegeven.(VVD_121)
Vermogen en winst

228
DeVVDverlaagthettariefindeeersteschijfvandevennootschapsbelastingvan20%
naar17%,waardoordelastenvoorbedrijvenmet0,7mldeurowordenverlicht.
(VVD_243)



DeVVDverhoogthetheffingsvrijevermogeninbox3van25duizendeuronaar35
duizendeuroperpersoon.Ditiseenlastenverlichtingvan0,3mldeuroin2021.
(VVD_250)
DeVVDverhoogtdeverhuurderheffingmet2,7mldeuroenverlaagtde
liberalisatiegrensnaar600euro.DeVVDhandhaaftdehuursombenaderingzodat
corporatiesdeheffingnietdoorhuurverhogingenkunnenfinancierenmaargenoodzaakt
zijnjaarlijkseendeelvanhunbezitteverkopen.(VVD_247)
DeVVDbeperktderenteaftrekvoorbedrijvendoormiddelvanimplementatievande
ATAD‐richtlijnzoalsbeschreveninbouwsteen0vandewerkgroepfiscaliteitvande
StudiegroepDuurzameGroei.Ditbetekentdatdeaftrekbaarheidvanrentewordt
beperkttotmaximaal30%vandewinstvoorrente,belastingen,afschrijvingenen
amortisatie(EBITDA)meteendrempelvan3mlneuroeneengroepsvrijstelling.Ditis
eenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,7mldeuro.(VVD_244)
Milieu


DeVVDverlaagtdeopbrengstvandebpmtaakstellend0,1mldeuro.(VVD_254)
DeVVDverlaagtdeopbrengstvandemotorrijtuigenbelastingtaakstellendmet0,1mld
euro.(VVD_255)
Tabel 14.2
Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-14,2
Verhogen arbeidskorting (VVD_237_a, 237_b, 237_c, 237_e)
-8,8
Verhogen inkomensafhankelijke combinatiekorting (VVD_238)
-2,9
Verlagen tarief tweede schijf met 1,1%-punt in box 1 (VVD_234, 235)
-1,7
Verhogen ouderenkorting onder de inkomensgrens (VVD_241)
-1,1
Verlaging Aof-premie (VVD_246)
-0,3
Verhogen algemene heffingskorting (VVD_240)
-0,2
Afschaffen aftrek specifieke zorgkosten (VVD_256)
0,4
Loondoorbetaling bij ziekte: premie tweede jaar kleine werkgevers (VVD_113_b)
0,3
Premiedifferentiatie WW (VVD_121)
0,0
Vermogen en winst
2,4
Verlagen eerste schijf vennootschapsbelasting (VVD_243)
-0,7
Verhoging heffingsvrije vermogen in box 3 van 25.000 euro naar 35.000 euro (VVD_250)
-0,3
Verhogen verhuurderheffing (VVD_247)
2,7
Beperken renteaftrek bedrijven (VVD_244)
0,7
Milieu
-0,2
Verlagen bpm (VVD_254)
-0,1
Verlagen motorrijtuigenbelasting (VVD_255)
-0,1
Totaal beleidsmatige lasten
-12,0
w.v. gezinnen
-14,7
bedrijven
2,7
229
14.2
PvdA
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoordePvdAvoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.2.1
Uitgaven
DePvdAintensiveertpersaldo22,2mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


DePvdAcreëertstructureel100.000publiekebanen,waarvaneendeelbijdeoverheid
terechtkomt(PvdA_106_b)eneendeelbijhetonderwijs(PvdA_106_a).In2021zijn
40.000vandestructurele100.000plekkengerealiseerd.Hettotalebudgettairbeslag
(inclusiefhetdeeldatbijhetonderwijsterechtkomt)is1,5mldeuroin2021en
structureel3,8mldeuro.(PvdA_106_b)
DePvdAintensiveert0,5mldeuroindeBelastingdienst.Dedaardoorgegenereerdeextra
belastingopbrengstisgelijkaanditbedrag(ziePvdA_215_b).(PvdA_215_a)
Veiligheid



DePvdAverhoogtdeuitgavenaanpolitiemet0,3mldeurotenbehoeveopleidingen,
innovatie,cyberdreiging,bestrijdingmensensmokkelenprojectentegenradicalisering.
(PvdA_180)
DePvdAtrekt0,1mldeurotervergrotingvanhetaantalwijkagententoteennormvan1
wijkagentper5000inwoners.(PvdA_181)
DePvdAkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopveiligheid.(PvdA_276_c)
Defensie


DePvdAverhoogtdedefensie‐uitgaven,met0,4mldeuroin2021.(PvdA_186)
DePvdAkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingbijdefensie.(PvdA_276_e)
Bereikbaarheid




230
DePvdAtrekt0,2mldeuroextrauitvoorhetopenbaarvervoer.(PvdA_195)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopvrachtwagens(Maut)leidttotexploitatiekosten.
Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(PvdA_222_c)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto'sleidttot
exploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(PvdA_223_c)
DePvdAtrekt0,1mldeuroextrauitvooraanlegvanfiets‐enwandelpaden.
(PvdA_202_a)
Milieu






DePvdAintroduceerteeninvesteringsfondsduurzameenergie.Ditiseenintensivering
van0,3mldeuro.(PvdA_212)
DePvdAbesteedttijdensdekabinetsperiodejaarlijks0,2mldeuroaanwoningisolatie.
(PvdA_201)
BijdePvdAnemendeSDE+‐uitgaventoemet0,2mldeuroin2021(geenstructureel
effect).Hetgaathierbijomhetnaarvorenhalenvanuitgavenaanzon‐pv.(PvdA_282_a)
OmdegaswinninginGroningenmet5mldNm3tekunnenverlagen(PvdA_213_a)zijn
investeringenindeinfrastructuurnodig.Ditiseenjaarlijkseintensiveringvan0,1mld
eurotijdensdekabinetsperiode.Hetstructureleeffectis0.(PvdA_213_b)
DePvdAtrekt0,1mldeurouitvoordeverbeteringvandeecologischestructuur.
(PvdA_196)
DePvdAkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopmilieusubsidies.(PvdA_276_f)
Onderwijs










DePvdAcreëertstructureel100.000publiekebanen,waarvaneendeelbijhetonderwijs
terechtkomt(PvdA_106_a)eneendeelbijdeoverheid(PvdA_106_b).In2021zijn40.000
vandestructurele100.000plekkengerealiseerd.Hettotalebudgettairbeslag(inclusief
hetdeeldatbijdeoverheidterechtkomt)is1,5mldeuroin2021enstructureel3,8mld
euro.(PvdA_106_a)
DePvdAverhoogtdelumpsumvanhetprimairenvoortgezetonderwijssamenmet0,5
mldeurometalsdoelverlagingvandelestaakvanlerarenopachterstandsscholenmet
120klokurenperfteperjaar.(PvdA_169_a)
DePvdAverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet0,4mldeurometalsdoel
3,25%salarisverhogingvoordocenten.(PvdA_170_a)
DePvdAverhoogtdelumpsumvanhetvoortgezetonderwijsmet0,4mldeuro,waarvan
0,3mldeurometalsdoel3,5%salarisverhogingvoordocentenen0,1mldeurometals
doelhetstimulerenvaneenbredebrugklas.(PvdA_170_b,172)
DePvdAintensiveert0,3mldeuroinscholingsvouchersvan415eurovoorlaag‐en
middelbaaropgeleidewerkenden.(PvdA_168)
DePvdAverhoogtdeuitgavenvoorfundamenteelonderzoekenwetenschapmet0,2mld
euro.(PvdA_174)
DePvdAintensiveert0,2mldeuroomvroeg‐envoorschoolseeducatieuittebreidenvan
tiennaarzestienuur.(PvdA_156_a)
DePvdAverlaagthetcollegegeldvoordetweedebachelor‐entweedemasterstudienaar
dehoogtevanhetwettelijkcollegegeld.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.
(PvdA_167_b)
DePvdAverhoogtdelumpsumvanhetvoortgezetonderwijsenmbometintotaal0,1
mldeurometalsdoelhetverminderenvanachterstandenenhetstimulerenvan
taalonderwijsvoorvluchtelingen.(PvdA_160)
DePvdAintensiveert0,1mldeuroinscholingsvouchersvan555eurovoor
laagopgeleiden.(PvdA_167_a)
231


DePvdAverlengthetvmbometéénjaar,wateenintensiveringvan0,1mldeuroin2021
betekenteneenstructureleintensiveringvan0,6mldeuro.(PvdA_159)
DePvdAbuigtgeneriektaakstellend0,4mldeuroin2021en0,5mldeurostructureelom
opsubsidiesuitgegevendoorhetministerievanOCW.(PvdA_276_d)
Zorg










232
DePvdAschafthetverplichteigenrisicoaf.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_021d).Doorinteractiemethethoofdlijnenakkoord(PvdA_149_a)zijndeeigen
betalingenonderheteigenrisicolager.Hetafschaffenvanheteigenrisicoresulteert
hierdoorineenverhogingvandecollectievezorguitgavenvan4,3mldeuro.Hetgaat
deelsomeenverschuivingvanprivatenaarcollectievezorguitgaven.(PvdA_133_a,
133_d)
DePvdAintensiveert0,5mldeuroin2021indeverpleeghuiszorg.(PvdA_155)
DePvdAintensiveertvoor0,3mldeuroin2021indewijkverpleging.(PvdA_139)
DePvdAintensiveerttaakstellend0,1mldeuroin2021voorverschillendedoeleindenop
hetgebiedvanzorg,welzijnensport(zowelbreedtesportalstopsport).(PvdA_143)
DePvdAverhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenin2021met0,1mldeuromet
hetoogopbeterearbeidsvoorwaardenindethuiszorg.(PvdA_277)
DePvdAheeftdeintentieomindeziekenhuiszorgendegeestelijkegezondheidszorgeen
hoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethetmacrobeheersinstrument.Per
saldoresulterenombuigingenvan0,9mldeuroindeziekenhuiszorgen0,1mldeuroin
degeestelijkegezondheidszorg.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleiden
totminderzorgoflagerekwaliteitvanzorg.(PvdA_149_a)
DePvdAneemtindecuratievezorgdriemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophet
gebiedvangeneesmiddelen:herberekeningvanlimieten
geneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),uitbreidingcentraleinkoopgenees‐en
hulpmiddelendoordeRijksoverheid(ZiK_071),enaanpassingWet
geneesmiddelenprijzen(ZiK_065).Bijdeherberekeningvanlimieten
geneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeenverschuivingvancollectieve
naarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuigingvan0,4mldeuro.
(PvdA_266_a,267_a,268_a)
DePvdAvoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantoren(Wlz‐uitvoerders)om
meerjarigecontractenmetbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseen
maatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,2mldeuroin
2021.Destructureleombuigingis0,1mldeuro.Deconcurrentietussenaanbieders
neemtnamelijkopdenduuraf.(PvdA_150)
DePvdAneemtindecuratievezorgdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart:
capaciteitsreguleringdureinfrastructuur(ZiK_041),capaciteitsplanspoedeisendehulp
(ZiK_042),substitutieeenvoudigetweedelijnszorg(ZiK_051)enverminderen
vermijdbareheropnames(ZiK_060).Tezamenisditeenombuigingvan0,1mldeuro.
(PvdA_269,140,142,270)
DeoverheidverplichtzorgkantorenombijdezorginkoopindeWlzgedifferentieerde
tarieventehanterendieafhangenvanhetoverheadpercentageenhetziekteverzuimvan
deaanbieder.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_002).Hetiseen
ombuigingvan0,1mldeuroin2021.(PvdA_151)



DePvdAzetinopgepastgebruikvanzorg.DezemaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_014)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(PvdA_136)
DePvdAbeperktdevoorwaardelijketoelatingtoteensubsidieregeling.Dezemaatregel
uitZorgkeuzesinKaart(ZiK_013a)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.
(PvdA_135)
MedischspecialisteninloondienstkomenonderdeWetnormeringtopinkomens(WNT).
Hetmaximalesalarisdateenmedischspecialistinloondienstmagontvangenwordtzo
genormeerd.Ditbetrefteenstructureleombuigingvan0,1mldeuro.Ditiseenmaatregel
uitZorgkeuzesinKaart(ZiK_007).(PvdA_138)
Sociale zekerheid









DePvdAverhoogtdekinderopvangtoeslagvooralleinkomensniveaus,dooreen
verlagingvandeouderbijdrage.Ditiseenintensiveringvan2,0mldeuro.(PvdA_120)
DePvdAverhoogtdeAOW‐uitkeringmet(netto)4%.Ditiseenintensiveringvan1,6mld
euroin2021.(PvdA_128)
AlsgevolgvandeafschaffingvanheteigenrisicodoordePvdAdaaltdestandaardpremie
voordezorgtoeslagmet281euroin2021.Ditzoueenombuigingzijnvan1,5mldeuro
in2021.Departijkiestervooromdezorgtoeslagnietteverlagenendaarbovenopeen
verhogingdoortevoeren.Ditiseenintensiveringvan1,0mldeuroin2021.
(PvdA_133_c)
DePvdAverhoogtdeinkomensondersteuningAOWvoorouderenmeteeninkomentot
30.000euro.Ditiseenintensiveringvan0,5mldeuroin2021.(PvdA_249)
DePvdAbiedtdemogelijkheidomdeAOWmaximaal3jaareerderoflatertelaten
ingaan.Bijlatereopnameisditgeheelactuarieelneutraal.Bijeerdereopnamewordtvan
deactuariëleneutraliteitafgeweken:voordelaagsteeen‐derdequainkomenshoogteis
bijeerdereopnamedekorting4,5%,voordemiddelstegroep6,5%envoordehoogste
een‐derdeisdekorting8,5%.Ookgeldtbijeerdereopnamederestrictiedatdeleeftijd
van65moetzijnbereikt.Indejarentot2021leidtdeoverwegendvervroegdeopname
tothogereAOW‐uitgaven.In2021isdit0,4mldeuro.Oplangetermijnleidthetgrote
aandeelvervroegdeopnemersmeteenkortingdiekleinerisdanactuarieelneutraaltot
lagereuitkeringsniveaus.Omdatuitkeringennaarvorenwordengehaaldvalthettotaal
aanAOW‐uitkeringenlateruiteindelijk0,6mldeurolageruit.Ditiseengevolgvanhet
gegevendatbijvervroegdeopnamedeactuariëleneutraliteithetnoodzakelijkmaaktdat
de(procentuele)kortingopdeuitkeringshoogtegroterisdande(procentuele)stijging
vanhetaantaljarenwaaroverdeuitkeringwordtversterkt.(PvdA_124_a)
DePvdAbreidthetbetaaldgeboorteverlofvoordepartneruitmettwaalfwekentegen
70%vanhetloon.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(PvdA_119)
DePvdAverhoogtdekinderbijslag.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(PvdA_279)
DePvdAintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetaling
bijziektevoorbedrijventottienwerknemers.Deoverheidsuitgavennemenmet0,2mld
eurotoe.Hierstaateenverhogingvandewerkgeverspremiestegenover(zie
PvdA_105_b).(PvdA_105_a)
Niet‐werkendeoudersmetkinderenvantweetotvierjaarkrijgenrechtop
kinderopvangtoeslagvoormaximaal16uurperweek.Ditiseenintensiveringvan0,2
mldeuro.(PvdA_156_b)
233










DePvdAvertraagtdeafbouwvandeoverdraagbaarheidvandealgemene
heffingskortinginhetreferentieminimumloonnaar2,5%perjaar.Deintensiveringvan
debijstandsuitgavenis0,1mldeuroin2021.Erisgeenstructureeleffect.(PvdA_281)
DePvdAstelt0,1mldeurobeschikbaarvoordebestrijdingvanarmoede.(PvdA_117)
DePvdAstelteengeoormerktbudgetbeschikbaarvoormeerface‐to‐facegesprekkenin
dedienstverleningvanhetUWV.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.
(PvdA_126)
DePvdAverhoogtdebijstandsuitkeringnaar71%minimumloonvooralleenstaandenen
101%minimumloonvoorparen.Deintensiveringis0,1mldeuro.(PvdA_280)
DePvdAbreidthetaantalbeschuttewerkplekkenuitmet20.000plekken.Deingroeivan
dezeextrawerkplekkensluitaanbijhetingroeipadvandeoorspronkelijkeplekken.Dit
iseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021eneenstructureleintensiveringvan0,5
mldeuro.(PvdA_111)
DePvdAschafthetjeugdminimumloonafvanaf18jaar.Ditbetekenteenverhogingvan
deWajonguitkeringenvoorachttien‐totenmettwintigjarigenmetstructureel0,1mld
euro.(PvdA_116_a)
DePvdAintroduceerteenverplichtearbeidsongeschiktheidsverzekeringvoor
zelfstandigen,meteenuitkeringvanmaximaal70%vanhetminimumloon.Depremies
zijnkostendekkendenwordenbetaalduithetwinstinkomen,conformdevariantinhet
IBOZelfstandigenzonderpersoneel.Dezemaatregelgroeitlangzaaminvanaf2021,in
datjaarzijnzowelpremielastenalsuitgavennogverwaarloosbaar.Uiteindelijkleidende
uitkeringentoteenstructureleintensiveringvan1,3mldeuro.(PvdA_230_b)
DePvdAmaaktwerkgeversverantwoordelijkvoorheteerstehalfjaarWWmeteen
uitzonderingvoorbedrijvenmetminderdan10werknemers.Demaatregelleverteen
structurelebesparingopvan0,7mldeuro.Demaatregelimpliceerteenniet‐EMU
relevantelastenverzwaringvoorbedrijven.(PvdA_130_a)
DePvdAschaftvanaf2020dehuurtoeslagafintwintigjaarenintroduceertindeplaats
hiervaneeninkomensafhankelijkewoonquote.Deopbrengstvanhetafschaffenvande
huurtoeslagwordtvollediggebruiktvoorcompensatieaanverhuurders(ziePvdA_190).
Hetvervallenvandehuurtoeslagiseenombuigingvan0,4mldeuroin2021en3,7mld
eurostructureel.(PvdA_189)
DePvdAbehoudtdeIOW‐uitkeringvoorouderewerklozen,vanaf60jaartotde
pensioenleeftijd.Ditheeftalleeneenstructureeleffect(0,2mldeuro).(PvdA_129)
Overdrachten aan bedrijven



234
DePvdAvergroothetbudgetvoorhetlage‐inkomensvoordeel(LIV)enbreidtde
doelgroepuit.DeLIVgaatgeldenvoorwerkgeversdiewerknemersindienstnemenmet
eensalaristot130%wml.Ditiseenintensiveringvan2,5mldeuroin2021.(PvdA_108)
DePvdAvergroothetbudgetvoorhetloonkostenvoordeel(LKV)voorwerkgeversdie
ouderewerknemersofmensenmeteenarbeidsbeperkingindienstnemen.Ditiseen
intensiveringvan1,5mldeuroin2021.(PvdA_109)
DePvdAcompenseertverhuurdersviaeencompensatiefondsvoordedalingvande
huurinkomstenalsgevolgvandeinvoeringvandewoonquote.Ditiseenintensivering
van0,4mldeuroin2021.Destructureleintensiveringis3,8mldeuro.Het


compensatiefondswordtdaarnaastdeelsgevulddoorverhuurdersdiealsgevolgvande
invoeringvandewoonquotemeerhuurinkomstenontvangen.(PvdA_190)
DePvdAstimuleertviaeeninvesteringsfondsdenieuwbouwvansocialehuurwoningen.
Ditiseenintensiveringvan0,3mldeuroin2021.(PvdA_187)
DePvdAkortintotaal0,9mldeuroin2021en1,0mldeurostructureelopsubsidies.
Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroin2021en
0,2mldeurostructureelopoverdrachtenaanbedrijven.(PvdA_276_g)
Internationale samenwerking

DePvdAverhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingnaar0,7%bni,een
intensiveringvan2,0mldeuro.(PvdA_206)
Overig









DePvdAtrekt0,3mldeurouitvooreeninvesteringsfondsvoordeprovincieGroningen.
(PvdA_211)
DePvdAtrekt0,1mldeurouitvoorversterkingvandewijkvoorzieningeningemengde
wijken.(PvdA_101)
DePvdAverhoogthetbudgetvoorkunstencultuurmet0,1mldeuro.(PvdA_173)
DePvdAtrekt0,1mldeurouitterversterkingvandenationalepubliekeomroepende
regionaleenlokaleomroep.(PvdA_175)
DePvdAtrekt0,1mldeurouittervergrotingvandetoegankelijkheidvande
rechtsbijstand.(PvdA_184)
DePvdAtrekt0,1mldeurouitgerichtopbehoudvanvoorzieningenvooronderandere
onderwijsenzorginkrimpgebieden.(PvdA_192)
DePvdAtrekt0,1mldeurouitvooruitbreidingvandepersonelebezettingvandeNVWA
met1000fte.(PvdA_203)
DePvdAkort0,2mldeuroopsubsidiesopdeVWS‐begroting.(PvdA_276_b,276_a)
DeextraboeteopbrengstenvandeNVWAalsgevolgvandeformatieve‐uitbreiding(zie
PvdA_203)zijngelijkaandekostendaarvan,namelijk0,1mldeuro.(PvdA_204)
Tabel 14.3
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
-1,3
Publieke banen (deel openbaar bestuur) (PvdA_106_b)
-0,8
Intensivering belastingdienst (PvdA_215_a)
-0,5
Veiligheid
-0,4
Intensivering politie overig (PvdA_180)
-0,3
Intensivering politie, wijkagenten (PvdA_181)
-0,1
Subsidietaakstelling: Veiligheid (PvdA_276_c)
0,0
Defensie
-0,4
Verhoging defensie-uitgaven (PvdA_186)
-0,4
Subsidietaakstelling: Defensie (PvdA_276_e)
0,0
235
Bereikbaarheid
-0,6
Intensivering openbaar vervoer (PvdA_195)
-0,2
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (exploitatiekosten) (PvdA_222_c)
-0,2
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (exploitatiekosten) (PvdA_223_c)
-0,2
Intensivering fiets- en wandelpaden (PvdA_202_a)
-0,1
Milieu
-1,0
Investeringsfonds duurzame energie (PvdA_212)
-0,3
Intensivering woningisolatie (PvdA_201)
-0,2
Verruimen SDE+ (zon-pv) (PvdA_282_a)
-0,2
Verlagen gaswinning in Groningen (investeringskosten) (PvdA_213_b)
-0,1
Intensivering ecologische structuur (PvdA_196)
-0,1
Subsidietaakstelling: Milieu (PvdA_276_f)
0,0
Onderwijs
-2,6
Publieke banen (deel onderwijs) (PvdA_106_a)
-0,8
Verhogen lumpsum achterstandsscholen po en vo (PvdA_169_a)
-0,5
Verhogen lumpsum po (PvdA_170_a)
-0,4
Verhogen lumpsum vo (PvdA_170_b, 172)
-0,4
Scholingsvouchers t.w.v. 415 euro voor laag- en middelbaar opgeleide werkenden (PvdA_168)
-0,3
Wetenschapsagenda (PvdA_174)
-0,2
Intensivering VVE (naar 16 uur) (PvdA_156_a)
-0,2
Publiek bekostigen tweede bachelor en master (en stapelen) (PvdA_167_b)
-0,2
Verhogen lumpsum vo en mbo (PvdA_160)
-0,1
Scholingsvouchers t.w.v. 555 euro voor laagopgeleiden (PvdA_167_a)
-0,1
VMBO met één jaar verlengen (PvdA_159)
-0,1
Subsidietaakstelling: Onderwijs (PvdA_276_d)
0,4
Zorg
-3,2
Afschaffen van het verplicht eigen risico (PvdA_133_a, 133_d)
-4,3
Taakstellende intensivering verpleeghuiszorg (PvdA_155)
-0,5
Intensivering wijkverpleging (PvdA_139)
-0,3
Sport en diverse intensiveringen zorg (PvdA_143)
-0,1
Verhoging Rijksbijdrage Wmo (PvdA_277)
-0,1
Hoofdlijnenakkoord ziekenhuiszorg en ggz i.c.m. MBI (PvdA_149_a)
1,0
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (PvdA_266_a, 267_a, 268_a)
0,4
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (PvdA_150)
0,2
Capaciteitsregulering dure infrastructuur (PvdA_269, 140, 142, 270)
0,1
Overhead- en ziekteverzuimnormen in de Wet langdurige zorg (PvdA_151)
0,1
Gepast gebruik (PvdA_136)
0,1
Aanpassen voorwaardelijke toelating (als subsidie) (PvdA_135)
0,1
Medisch specialisten in loondienst onder de WNT (PvdA_138)
0,0
Sociale zekerheid
-5,7
Verhoging kinderopvangtoeslag (PvdA_120)
-2,0
Verhogen AOW-uitkering (PvdA_128)
-1,6
Afschaffen eigen risico: effect zorgtoeslag (PvdA_133_c)
-1,0
Inkomensafhankelijke inkomensondersteuning AOW (PvdA_249)
-0,5
Flexibilisering AOW tot drie jaar eerder of later (PvdA_124_a)
-0,4
Uitbreiding betaald geboorteverlof (PvdA_119)
-0,2
Verhoging kinderbijslag (PvdA_279)
-0,2
Loondoorbetaling bij ziekte: collectief tweede jaar kleine werkgevers (PvdA_105_a)
-0,2
Kinderopvangtoeslag voor niet-werkende ouders met kinderen van twee tot vier jaar (PvdA_156_b)
-0,2
236
Vertragen afbouw overdraagbaarheid AHK in het referentieminimumloon (PvdA_281)
-0,1
Intensivering armoedebeleid (PvdA_117)
-0,1
Meer face-to-face gesprekken in dienstverlening UWV (PvdA_126)
-0,1
Verhoging bijstand met 1%-punt (PvdA_280)
-0,1
Uitbreiding beschutte werkplekken (PvdA_111)
-0,1
Jeugdminimumloon vanaf 18 jaar afschaffen (PvdA_116_a)
0,0
Verplichte AOV voor zelfstandigen op wml-niveau (uitgaven) (PvdA_230_b)
0,0
Werkgevers eerste half jaar verantwoordelijk voor WW, uitzondering voor kleine bedrijven (PvdA_130_a)
0,7
Geleidelijke afschaffing huurtoeslag en invoering woonquote (PvdA_189)
0,4
Structurele IOW (PvdA_129)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
-4,5
Uitbreiding LIV (PvdA_108)
-2,5
Uitbreiding LKV (PvdA_109)
-1,5
Compensatiefonds verhuurders (PvdA_190)
-0,4
Investeringsfonds sociale woningbouw (PvdA_187)
-0,3
Subsidietaakstelling: Overdrachten aan bedrijven (PvdA_276_g)
0,1
Internationale samenwerking
-2,0
Intensivering ontwikkelingssamenwerking: ODA naar 0,7% bni (PvdA_206)
-2,0
Overig
-0,6
Investeringsfonds voor de provincie Groningen (PvdA_211)
-0,3
Extra geld voor gemengde wijken (PvdA_101)
-0,1
Intensivering kunst en cultuur (PvdA_173)
-0,1
Budget NPO en regionale omroep (PvdA_175)
-0,1
Intensivering gesubsidieerde rechtsbijstand (PvdA_184)
-0,1
Steun aan krimpgebieden (PvdA_192)
-0,1
Intensivering NVWA (PvdA_203)
-0,1
Subsidietaakstelling: VWS-begroting (PvdA_276_b, 276_a)
0,2
Boeteopbrengsten NVWA door handhaving (PvdA_204)
0,1
Totaal
-22,2
14.2.2
Lasten
DePvdAverhoogtdecollectievelastenmetpersaldo10,0mldeuroin2021.Eenopsomming
vandelastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverhogingvan10,0mldeuroisopgebouwduit
eenverlagingvan7,9mldeurovoorgezinnen,eenverhogingvan17,4mldeurovoor
bedrijveneneenverhogingvan0,5mldeurovoorhetbuitenland.
Inkomen en arbeid


DePvdAvervangtdearbeidskortingenzelfstandigenaftrekdooreenwerknemers‐en
zelfstandigenvoordeel.Hetmaximalebedraginhetwerknemersvoordeelwordt
verhoogdmet1365euro.Deomzettingvoorzelfstandigenisneutraal.Persaldoissprake
vaneenlastenverlichtingvan8,1mldeuroin2021(8,0mldeurostructureel).
(PvdA_102_a,102_b,102_c,125_a,125_c,232)
DePvdAintensiveert4,5mldeuroindeinkomensafhankelijkecombinatiekortingdoor
hetmaximalebedragmet8980euroenhetopbouwpercentagemet27,07%‐puntte
verhogen.(PvdA_242)
237















238
DePvdAverhoogtdealgemeneheffingskortingmet284euro.Ditiseenlastenverlichting
van2,5mldeuroin2021.(PvdA_241_a)
DePvdAverhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensmet650euro.De
intensiveringis1,0mldeuro.(PvdA_247)
DePvdAverplichtzelfstandigentotpensioenopbouwtothetniveauvande
socialepremiegrens.Dehogereaftrekvanpensioenpremieskost0,7mldeuroin2021.
Oplangetermijnzijnbelastbarepensioenuitkeringenhogerdoordehogere
pensioenpremies.(PvdA_121_j,121_c,121_d)
DePvdAverplichtwerknemersdienoggeenverplichtpensioenopbouwentot
pensioenopbouwtothetniveauvandesocialepremiegrens.Dehogereaftrekvan
pensioenpremieskost0,1mldeuroin2021.Oplangetermijnzijnbelastbare
pensioenuitkeringenhogerdoordehogerepensioenpremies.(PvdA_121_f,121_h,121_i)
DePvdAverhoogtdeWW‐premievoorwerkgevers,eenlastenverzwaringvan8mld
euroin2021.(PvdA_231)
DePvdAverhoogtdeeerstedrieschijftarievenmet1%‐punt,terdekkingvanhet
afschaffenvanheteigenrisicoindeZvw.Ditiseenlastenverzwaringvan3,4mldeuroin
2021.(PvdA_134)
dePvdAschaftde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostenaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,8mldeuro.
(PvdA_236)
DePvdAlaatdelengtevandederdeschijfinbox1alleenindexerenmetde
tabelcorrectiefactorenschaftverdereverhogingenvanaf2018af.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,7mldeuroin2021.Structureelisditeenlastenverzwaringvan
2,3mldeuro.(PvdA_245)
DePvdAverkleintdemargeindegebruikelijkloonregelinginbox2tot5%,waardooreen
groterdeelvanhetinkomenvandeDGAonderdeprogressieveheffingvanbox1valt.Dit
iseenlastenverzwaringvan0,6mldeuroin2021en0,2mldeurostructureel.
(PvdA_260)
Vanaf2019voertdePvdAindatpremieswordengehevenoverhetverzamelinkomen.
Ditiseenlastenverzwaringvan0,5mldeuroin2021.(PvdA_234)
DePvdAintroduceerteentoptarief('vijfdeschijf'):voorinkomstenboven150.000euro
geldteenbelastingtariefvan60%.Datbetekenteenlastenverzwaringvan0,3mldeuro
in2021.Omdathethoogsteschijftariefbijongewijzigdbeleidzouafnemen,ishet
structureleeffectietsgroter,namelijk0,4mldeuro.(PvdA_246)
DePvdAschaftgeleidelijkintienjaardeaftrekwegensgeenofgeringe
eigenwoningschuld('wetHillen')af.Ditiseenlastenverzwaringvan0,3mldeuroin
2021en1,4mldeurostructureel.(PvdA_252)
DePvdAlaathetinkomenuitbox2enbox3meetellenbijhetbepalenvandealgemene
heffingskorting.Delastenverzwaringis0,2mldeuro.(PvdA_243)
DePvdAbeperktdemkb‐winstaftrektotdebalkenendenorm(179duizendeuro).Dat
leidttoteenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021.(PvdA_255)
DePvdAtoptdehypotheekrenteaftrekintienjaaraftotderenteovereen
eigenwoningschuldvan500.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin
2021.(PvdA_235)






DePvdAverlaagtdeverplichtstellingvoorpensioenpremiesnaartweekeermodaal.
Daarbovenmagook(fiscaalgefaciliteerdtotdehuidigeaftoppingsgrensvanruim
100.000euro)wordenopgebouwd,maardanvrijwillig.Delagerebenuttingvan
premieaftrekleidttoteenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021.Oplangetermijn
zijnbelastbarepensioenuitkeringenlagerdooreenlagerepremie‐inleg.(PvdA_122)
DePvdAintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetaling
bijziektevoorbedrijventottienwerknemers.Detoenamevandeoverheidsuitgaven
(PvdA_105_a)wordtbetaalduiteenverhogingvanwerkgeverspremies.DitiseenEMU‐
relevantelastenverzwaringvan0,2mldeuro.Delastenverzwaringisgedeeltelijkeen
schuifvanprivateloondoorbetalingnaardecollectieveverzekering.(PvdA_105_b)
DePvdAverhoogthettariefindevierdeschijfnaar53%.Datbetekenteen
lastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021.Omdathetschijftariefbijongewijzigdbeleid
zouafnemen,ishetstructureleeffectietsgroter,namelijk0,5mldeuro.(PvdA_244)
VoornieuwegevallenschaftdePvdAdehuidigestartersaftrekaf,inclusiefdeextra
verliesverrekening.Dezeaftrekpostwordtvervangendooreenaannamebonusvan
maximaal10.000euro,alszijindeeerstedriejaarwerknemersindienstnemen.Per
saldoissprakevaneenlastenverzwaringvan0,1mldeuro.(PvdA_112_a,112_b)
DePvdAintroduceerteenverplichtearbeidsongeschiktheidsverzekeringvoor
zelfstandigen,meteenuitkeringvanmaximaal70%vanhetminimumloon.Depremies
zijnkostendekkendenwordenbetaalduithetwinstinkomen,conformdevariantinhet
IBOZelfstandigenzonderpersoneel.Dezemaatregelgroeitlangzaaminvanaf2021,in
datjaarzijnzowelpremielastenalsuitgavennogverwaarloosbaar.Structureelleidtde
premieheffingtoteenlastenverzwaringvan0,7mldeuro.(PvdA_230_a,230_c)
DePvdAvoertindeWWeenindividueelgedifferentieerdepremiein,waardoor
werkgeversdieweinigmensendeWWlateninstromeneenlagerepremiebetalen.Dit
wordtbudgetneutraalvormgegeven.(PvdA_104)
Vermogen en winst


DePvdAverlaagtdeverhuurderheffingvoorwoningcorporatiesdiebovengemiddeld
veelinvesteren.Ditiseentaakstellendelastenverlichtingvan0,2mldeuro.(PvdA_191)
DePvdAbeperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal30%vande
winstvoorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)meteendrempel
van1mlneurozondergroepsvrijstelling,conformdebouwstenen0en1vande
werkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Ditbetekenteen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,2mldeuro.Daarnaastbeperktdepartij
belastingontwijkingdoorbedrijvenviaNederlanddoordeintroductievaneen
bronbelastingopuitgaanderenteenroyalty'snaarlandenmeteenvpb‐tarieflagerdan
10%,conformdebouwstenen11en12vaneerdergenoemdewerkgroep.Indatkader
wordtookdeswitch‐overbepalingindevennootschapsbelastingaangescherptzodater
bijheffingplaatsvindtoverinkomendedividendenuitzowelpassievealsactieve
structurenuitlandenmeteenvpb‐tarieflagerdan10%.Ditlaatstevoorstelheefteen
beperktebudgettaireopbrengstin2021,waardoorhettotalepakketaanmaatregelen
leidttoteenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,3mldeuro.(PvdA_259_a,259_b,
259_c)
239









DePvdAverhoogthettariefvandetweedeschijfvandevennootschapsbelastingvan
25%naar27%enverzwaartzodelastenvoorbedrijvenmet1,0mldeuro.(PvdA_264_b)
DePvdAintroduceerteenvoorheffingvanjaarlijks4%inbox2.Datiseen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,8mldeuroin2021.Structureelisdit
lastenneutraal.(PvdA_272)
DePvdAverhoogtdebankenbelastingtaakstellendmet0,6mldeuro.(PvdA_256)
DePvdAvoerteenvermogensaanwasbelastingmetprogressieftariefinper2021.Voor
eenvermogensaanwastot9250eurogeldteentariefvan30%envoor
vermogensaanwasvanaf9250eurogeldteentariefvan40%.Ditiseenlastenverzwaring
van0,5mldeuro.Structureelisersprakevaneenlastenverzwaringvan0,6mldeuro.
(PvdA_237,238)
DePvdAschaftdeaftrekoverdevergoedingopzogenoemdeadditioneleTier‐1
instrumenten(coco’s)voorbankenenvergelijkbareinstrumentenvoorverzekeraarsaf,
conformbouwsteen7vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.
Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.(PvdA_257)
DePvdAverhoogtheteffectievetariefvandeinnovatieboxvan5%naar10%.Datiseen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,3mldeuro.(PvdA_262)
DePvdAkortdeeersteschijfindevennootschapsbelastinginvan350.000euronaar
200.000euro.Datiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,2mldeuro.
(PvdA_264_a)
DePvdAschaftdeaftrekbaarheidvanbijdragenvanbankenaanhet
DepositogarantiestelselenSingleResolutionFundaf,waardoordelastenvoorbedrijven
met0,2mldeurowordenverzwaard.(PvdA_263)
DePvdAintroduceerttweeschijveninbox2meteentariefvan25%voordeeerste
50.000euroeneentariefvan30%voorhetgeende50.000eurotebovengaat.Dat
betekenteenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,1mldeuroin2021en0,3mldeuro
structureel.(PvdA_239)
Milieu






240
DePvdAverlaagtdemotorrijtuigenbelastingvoorbestel‐enpersonenauto's.Ditiseen
lastenverlichtingvan3,3mldeuro.Dezemaatregelisgekoppeldaandeintroductievan
dekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto's(PvdA_223_a).(PvdA_273)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto'sleidttot
accijnsderving.Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,4mldeuro.(PvdA_223_b)
DePvdAbreidtdesalderingsregelinguit.Ditiseenlastenverlichtingvan0,3mldeuro.
(PvdA_218)
DePvdAschaftheteurovignetaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mldeuro.
(PvdA_222_b)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopvrachtwagens(Maut)leidttotaccijnsderving.
Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,1mldeuro.(PvdA_222_d)
DePvdAintroduceerteenkilometerheffingvoorbestel‐enpersonenauto'smeteen
opbrengstvan3,7mldeuro.Dezelastenverzwaringisgekoppeldaaneenverlagingvan
demotorrijtuigenbelastingoppersonen‐enbestelauto's(PvdA_273)engaatgepaard








metexploitatiekosten(PvdA_223_c)enaccijnsderving(PvdA_223_b).(PvdA_223_a,
223_d)
DePvdAintroduceerteenkilometerheffingopvrachtwagens(Maut)meteenopbrengst
van1,3mldeuro.Dezeheffingverhoogtdelastenvoorbedrijvenenhetbuitenlanden
gaatgepaardmetexploitatiekosten(PvdA_222_c)enaccijnsderving(PvdA_222_d).
(PvdA_222_a,222_e)
DePvdAvoerteenverpakkingenbelastinginmeteenopbrengstvan1,2mldeuro.
(PvdA_228)
DePvdAvoerteenminimumprijsCO2in.Degrondslagvandezelastenverzwaringwordt
gevormddoordeETS‐bedrijvenexclusiefdeindustrieëndieblootgesteldstaanaan
internationalehandel.Ditiseenlastenverzwaringvan0,8mldeuroin2021en1,6mld
eurostructureel.(PvdA_217)
DePvdAverhoogtdetarievenindeenergiebelasting.Ditiseenlastenverzwaringvoor
gezinnenenbedrijvenvan0,7mldeuro.Oplangetermijnwordtdeopbrengstvandeze
maatregel1,1mldeuro,vanwegeverderoplopendetarieven,ondankseenstructureel
lageregrondslag.(PvdA_220,221)
DePvdAintroduceerteenopenruimteheffing.Ditverhoogtdelastenmet0,5mldeuro.
(PvdA_225)
DePvdAvoerteenbelastinginopvliegticketsmeteenopbrengstvan0,5mldeuro.
(PvdA_226)
DePvdAintroduceerteenbelastingoprestwarmte.Deopbrengstvandezebelastingis
0,4mldeuro.(PvdA_219)
DePvdAverhoogtdeOpslagDuurzameEnergie(ODE)opdeenergierekeningomde
SDE+(PvdA_282_a)tefinancieren.Ditiseenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021,
diestructureelgelijkisaan0.(PvdA_282_b,282_c)
Overig


DeformatieveuitbreidingdoorintensiveringindeBelastingdienst(PvdA_215_a)gaat
samenmethogerebelastingopbrengstenvan0,5mldeuro.(PvdA_215_b)
DePvdAreguleerthettelen,verkopenengebruikenvansoftdrugs.Ditgenereerteen
opbrengstvoordeoverheidvan0,2mldeurodoorhetveilenvanvergunningen,een
nationaleverbruiksbelastingofdividenduitkeringendooreenstaatsbedrijf.(PvdA_265)
Gasbaten

DePvdAverlaagtdegaswinninginGroningenmet5mldNm3.Ditverlaagtde
overheidsontvangstenmet0,7mldeuro.Erisgeenstructureeleffectopde
overheidsbegroting.OmdegaswinninginGroningenmet5mldNm3tekunnenverlagen
zijninvesteringenindegasinfrastructuurnodig(ziePvdA_213_b).(PvdA_213_a)
241
14.2.3
Maatregelen met een direct EMU-schuldeffect
DevolgendemaatregelenhebbengeeneffectophetEMU‐saldomaarweleendirecteffectop
deEMU‐schuld.
EMU-schuld direct


DePvdArichteengroeneinvesteringsbankop.DitverhoogtdeEMU‐schuldmet2,5mld
europerjaarindekabinetsperiode.(PvdA_207)
DePvdAintensiveertin2018eenmalig1mldeuroinregionale
investeringsmaatschappijen.(PvdA_210)
Tabel 14.4
Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-1,0
Arbeidskorting en zelfstandigenaftrek wordt werknemers- en zelfstandigenvoordeel en verhoging
werknemersvoordeel (PvdA_102_a, 102_b, 102_c, 125_a, 125_c, 232)
Verhogen inkomensafhankelijke combinatiekorting (PvdA_242)
-8,1
Verhoging algemene heffingskorting (PvdA_241_a)
-2,5
Verhoging ouderenkorting onder de inkomensgrens (PvdA_247)
-1,0
Verplichte pensioenopbouw voor zelfstandigen (PvdA_121_j, 121_c, 121_d)
-0,7
Verplichte pensioenopbouw werknemers (PvdA_121_f, 121_h, 121_i)
-0,1
-4,5
Verhoging WW-premie (PvdA_231)
8,0
Verhogen tarieven in box 1 schijven 1, 2 en 3 met 1%-punt (PvdA_134)
3,4
Afschaffen 30%-regeling en regeling extraterritoriale kosten (PvdA_236)
0,8
Verkorten derde schijf box 1 (PvdA_245)
0,7
Verkleinen marge gebruikelijk loon in box 2 (PvdA_260)
0,6
Premies volksverzekeringen ook over inkomen uit box 2 en box 3 (PvdA_234)
0,5
Nieuwe schijf in box 1 van 60% voor inkomens vanaf 150.000 euro (PvdA_246)
0,3
Uitfaseren wet Hillen (PvdA_252)
0,3
Afbouw algemene heffingskorting ook over inkomen uit box 2 en box 3 (PvdA_243)
0,2
Mkb-winstvrijstelling aftoppen op balkenendenorm (PvdA_255)
0,2
Aftoppen hypotheekrenteaftrek op een eigenwoningschuld van 500.000 euro (PvdA_235)
0,2
Pensioenplicht tot twee keer modaal (PvdA_122)
0,2
Loondoorbetaling bij ziekte: premie tweede jaar kleine werkgevers (PvdA_105_b)
0,2
Verhoging tarief vierde schijf naar 53% (PvdA_244)
0,2
Startersaftrek (en verliesverrekening) geleidelijk afschaffen en vervangen door aannamebonus
(PvdA_112_a, 112_b)
Verplichte AOV voor zelfstandigen op wml-niveau (premies) (PvdA_230_a, 230_c)
0,1
Premiedifferentiatie WW (PvdA_104)
0,0
Vermogen en winst
Verlagen verhuurderheffing en introductie investeringsprikkel (PvdA_191)
0,0
5,3
-0,2
Beperken renteaftrek bedrijven (PvdA_259_a, 259_b, 259_c)
1,3
Verhogen tarief tweede schijf vennootschapsbelasting (PvdA_264_b)
1,0
Introductie voorheffing box 2 (PvdA_272)
0,8
Verhogen bankenbelasting (PvdA_256)
0,6
Vermogensaanwasbelasting met progressief tarief in box 3 (PvdA_237, 238)
0,5
Afschaffen aftrek vergoeding over additioneel Tier-1 instrumenten (PvdA_257)
0,5
Verhogen effectief tarief innovatiebox (PvdA_262)
0,3
Inkorten eerste schijf vennootschapsbelasting (PvdA_264_a)
0,2
Afschaffen aftrekbaarheid bijdragen Depositogarantiestelsel en Single Resolution Fund (PvdA_263)
0,2
242
Introductie twee schijven in box 2 (PvdA_239)
Milieu
0,1
5,0
Verlagen motorrijtuigenbelasting (PvdA_273)
-3,3
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (accijnsderving) (PvdA_223_b)
-0,4
Uitbreiding salderingsregeling (PvdA_218)
-0,3
Afschaffen eurovignet (PvdA_222_b)
-0,2
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (accijnsderving) (PvdA_222_d)
-0,1
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (PvdA_223_a, 223_d)
3,7
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (PvdA_222_a, 222_e)
1,3
Invoeren verpakkingenbelasting (PvdA_228)
1,2
Invoeren minimumprijs CO2 (PvdA_217)
0,8
Verhogen energiebelasting op gas (PvdA_220, 221)
0,7
Invoeren openruimteheffing (PvdA_225)
0,5
Invoeren vliegbelasting (PvdA_226)
0,5
Invoeren heffing op lozen restwarmte (PvdA_219)
0,4
Verhogen ODE-heffing (PvdA_282_b, 282_c)
0,2
Overig
0,7
Hogere belastingopbrengsten door intensivering belastingdienst (PvdA_215_b)
0,5
Reguleren softdrugs (PvdA_265)
0,2
Totaal beleidsmatige lasten
10,0
w.v. gezinnen
-7,9
bedrijven
17,4
buitenland
0,5
Gasbaten
Verlagen gaswinning in Groningen (PvdA_213_a)
-0,7
243
14.3
SP
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoordeSPvoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.3.1
Uitgaven
DeSPintensiveertpersaldo15,7mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


DeSPintensiveert0,1mldeuroinopenbaarbestuurtenbehoevevanhetuitbreidenvan
inspecties.(SP_125)
DeSPbeperkttaakstellenddeapparaatsuitgavenbijhetRijkenzondertde
Belastingdienstenveiligheiduitvaneenapparaatskorting.Departijwildezeombuiging
bereikendooronderanderetebesparenopcommunicatiepersoneelenexterneinhuur.
Ditbetekenteentotaleombuigingvan0,4mldeuroin2021eneenstructurele
ombuigingvan0,5mldeuro.Dezebesparingslaatgrotendeelsneerbijhetopenbaar
bestuur(0,3mldeuroin2021en0,4mldeurostructureel)endeelsbijdefensieen
bereikbaarheid.(SP_145_a,145_b)
Veiligheid




DeSPverhoogtdeuitgavenaanveiligheidenjustitiemet0,9mldeuro.Daarvanis0,6
mldeurobestemdvoorhetverhogenvanhetaantalwijkagenten,extraopleidingen
scholingvanpolitiepersoneelenversterkingvangevangeniswezenenreclassering.De
overige0,3mldeurozijnbestemdvoorhetversterkenvanjustitie,onderanderevoor
rechtspraakenfraudebestrijding.(SP_126)
DeSPverlaagtdedoorberekendekostenvandebeveiligingopSchiphol.Ditbetekenteen
intensiveringvan0,2mldeuro.(SP_136)
DeSPtrekt0,1mldeurouitvoorhetversterkenvandeKoninklijkeMarechaussee.
(SP_143)
DeSPtrekt0,1mldeurouitvoorhetbestrijdenvanfraudeenafpakkenmisdaadgeld.
(SP_160)
Defensie



DeSPbezuinigttaakstellend0,5mldeuroopdefensiemetnadrukopafschafvan
wapensystemenenbijbehorendpersoneel.(SP_164)
DeSPstoptmethetJSF‐programmaenleastvervangendetoestellen.Ditbetrefteen
ombuigingvan0,5mldeuroin2021envan0,2mldeurostructureel.(SP_165)
Deapparaatskortingleidttoteenbeperktebesparingopdefensie.(SP_145_c)
Bereikbaarheid

244
DeSPtrekt0,3mldeuroextrauitvoordeverbeteringvanhetspoor.(SP_135)








DeSPtrekt0,2mldeuroextrauitvoorverbeteringvandevaarwegen.(SP_137)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto'sleidttot
exploitatiekosten(SmartVignet).Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(SP_188_c)
DeSPtrekt0,1mldeurouittenbehoevevanopenbaarvervoervooroudereninstads‐en
streekvervoerbuitendespits.(SP_261)
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)leidttot
exploitatiekosten(SmartVignet).Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuro.(SP_189_b)
DeSPverlaagtdeaanlegbudgettenvoornieuwewegenuithetInfrastructuurfondsmet
0,5mldeuro.(SP_162)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(SP_145_d)
DeSPtrekteenmaligin20180,1mldeurouitvoorsloopvergoedingenvanoude
milieuonvriendelijkesnor‐enbromscooters.(SP_139)
DeSPtrekteenmaligin20190,1mldeurouitvooreensloopregelingvanoudejachten.
(SP_141)
Milieu







DeSPsluittweekolencentralesindekomendekabinetsperiode.Ditiseenkostenpost
voordeoverheidvan0,5mldeuroin2019,2020en2021.(SP_132)
OmdegaswinninginGroningenmet12mldNm3tekunnenverlagen(SP_133_a)zijn
investeringenindeinfrastructuureninnieuwestikstofinstallatiesnodig.Ditiseen
jaarlijkseintensiveringvan0,3mldeurotijdensdekabinetsperiode.Hetstructurele
effectis0.(SP_133_b)
DeSPintensiveert0,2mldeuroophetgebiedvannatuur.(SP_134)
DeSPstelttotenmet2021jaarlijks0,2mldeurobeschikbaaromdemotorenvanonder
Nederlandsevlagvarendeschepentevergroenen.(SP_138)
DeSPbuigt0,1mldeuroombinnenhetagrodomein.(SP_161)
DeSPverhoogtdeSDE+‐uitgavenmet4,5mldeurostructureel.Dezeverplichtingwordt
aangegaantijdensdekomendekabinetsperiode.Dooreenlangeaanlooptijdbij
implementatievandezemaatregelisertotenmet2021geenbudgettaireffect.
(SP_249_a)
DeSPintensiveertin2019eenmalig0,1mldeuroineendemonstratieCCS.(SP_259)
Onderwijs






DeSPverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet0,6mldeurometalsdoelhet
verlagenvandemaximumklassenomvangnaar25leerlingen.(SP_121)
DeSPverhoogtdelumpsumvanhetspeciaalonderwijsmet0,2mldeuro.(SP_122)
DeSPtrekt0,2mldeuroextrauitvooronderzoek.(SP_123)
DeSPintensiveert0,2mldeurointaal‐eninburgeringsonderwijs.(SP_124)
DeSPvoertdebasisbeursvoorbachelorenmasteropnieuwin.Ditbetekenteen
intensiveringvan0,2mldeuroin2021en0,9mldeurostructureel.(SP_120_a)
DeSPverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet0,2mldeurometalsdoel
drieuurgymlesgegevendooreenvakdocent.(SP_129)
245


DeSPverhoogtdemaximaleaanvullendebeursmet200europermaand.Ditiseen
structureleintensiveringvan0,2mldeuro.(SP_120_b)
DeSPverlaagtdelumpsumvanhethogeronderwijsmet0,3mldeurometalsdoelhet
verlagenvanoverheadkosten.(SP_158)
Zorg







246
DeSPschafthetverplichteigenrisicoafenintroduceerteenverbodophetvrijwillig
eigenrisico.Doorinteractiemethethoofdlijnenakkoord(SP_152)zijndeeigen
betalingenonderheteigenrisicolager.Demaatregelenresulterenhierdoorineen
verhogingvandecollectievezorguitgavenvan4,4mldeuro.Hetgaatdeelsomeen
verschuivingvanprivatenaarcollectievezorguitgaven.(SP_103_a,103_d,241_a)
DeSPbreidthetverzekerdepakketuitmetmondzorg,fysiotherapieengeestelijke
gezondheidszorg.Ditiseenverhogingvandecollectievezorguitgavenmet4,0mldeuro.
Hetgaatdeelsomeenverschuivingvanprivatenaarcollectievezorguitgaven.Zowordt
deaanspraakvoormondzorgvoorverzekerdenvan18jaarenouderconformdehuidige
aanspraakvoorverzekerdentot18jaarenwordtfysiotherapiebijverwijzingdoorde
huisartsvergoedvanafdeeerstebehandeling.(SP_219_a,220_a,221_a)
DeSPvoerteenbezettingsnorminvoordeverpleeghuiszorg(zorgzwaartepakketten
verpleging&verzorging4enhoger)vantweegekwalificeerdezorg‐of
welzijnsmedewerkersopeengroepvanachtbewonersgedurendededag‐enavonduren
(16vande24uur).Ditiseenintensiveringvan1,9mldeuroin2021.Destructurele
intensiveringis2,3mldeuro.Hetkostnamelijktijdomhetaantalmedewerkers
voldoendetelatentoenemenomdenormtehalen.(SP_250)
DeSPrichteenknelpuntenfondsopvoordemaatschappelijkeondersteuningen
jeugdzorgwaargemeenteneenberoepopkunnendoenalszij(buitenhuneigeninvloed
om)tegeneentekortaanlopen.Ditiseenintensiveringvan0,9mldeuroin2021.Er
wordenverplichtendelandelijkeregelsopgesteldrondomdeindicatiestellingeninkoop
vanmaatschappelijkeondersteuningenjeugdzorg.Heteffectvandelandelijkeregelsis
eenbeperkteombuigingin2021.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_095).
(SP_104)
DeSPvoertindecuratievezorgeenpubliekstelselinmetcentraleaansturingen
regionaleuitvoerders(ZIK_099).Curatievezorgwordteenvoorzieninginplaatsvaneen
recht.DeRijksoverheidneemtdecentraleregieoverhetstelselenintroduceerthet
buurtzorgconcept.Deovergangnaareenpubliekstelselduurtminstenszes,enmogelijk
achttottienjaar.Metdezestelselherzieningzijngedurendeeenperiodevanachtjaar
transitiekostengemoeidvan0,8mldeuroperjaar.Hetstructureleeffectisnul.Een
onzekerefactorbijdeovergangzijndewaardeoverdrachten(‐3,4tot+23,1mldeuro)
vandeoverheidnaarverzekeraarsvoorhetafnemenvandemarkt.DezezijnopPM
gezet.(SP_101,239,240)
ZorgaanbiedersindicerenzelfindeWlz.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_087).Hetiseenintensiveringvan0,4mldeuroin2021.Destructureleintensivering
is0,7mldeuro.(SP_106)
DeSPwilallemedischspecialistenverplichtentotloondienstenzeonderdeWet
NormeringTopinkomens(WNT)brengen(ZIK_008).Ditbetrefteenintensiveringvan0,3
mldeuroin2021eneenstructureleombuigingvan0,6mldeuro.Eenonzekerefactorbij









deovergangzijndewaardeoverdrachten(totmaximaal2mldeuro)vandeoverheid
naardemedischspecialistenvoordefinanciëleclaimsopgrondvan
eigendomsontneming(verliesaangoodwill).DezekostenvoordeoverheidzijnopPM
gezet.(SP_223)
DeSPmaaktverzorgingshuiszorgopnieuwbeschikbaarvoorouderenmeteenlichtere
zorgindicatie(lagezorgzwaartepakketten,zzp's)diegraagintramuralezorgwillen
gebruiken.Ditispersaldoeenintensiveringvan0,3mldeuroin2021.Daarnaastvindter
eenfinancieringsschuifplaatsvandeZvwendeWmonaardeWlz.Mensenmetlagezzp's
kunneneenWlz‐indicatiealleenverzilverenviaintramuralezorginnatura.(SP_105)
DeSPverhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenmet0,3mldeuroin2021methet
oogopjeugdzorg.(SP_130)
DeSPsteltjaarlijkstaakstellend0,1mldeurobeschikbaarvoordevormingvaneen
letselschadefonds.(SP_107)
DeSPheeftdeintentieomeenhoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethet
macrobeheersinstrument.In2021resulteertditinombuigingenvan0,9mldeuroinde
ziekenhuiszorg,0,1mldeuroindegeestelijkegezondheidszorgen0,1mldeuroinde
wijkverpleging.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleidentotminderzorg
oflagerekwaliteitvanzorg.(SP_152)
DeSPneemtindecuratievezorgdiversemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophet
gebiedvangeneesmiddelen:aanpassingvandeWetgeneesmiddelenprijzen(ZIK_065),
herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),uitbreiding
centraleinkoopgenees‐enhulpmiddelendoordeRijksoverheid(ZiK_071)en
verplichtenuniformebarcoderinggenees‐enhulpmiddelen(ZiK_073).Bijde
herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeen
verschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuiging
van0,4mldeuroin2021eneenstructureleombuigingvan0,5mldeuro.(SP_233_a,
234_a,235,237_a)
DeSPkiestervoorhetvermogenvandeeigenwoningmeetenemeninde
vermogensinkomensbijtelling(VIB)indeberekeningvandeeigenbijdrageindeWlz.
Hetvermogenvandeeigenwoningwordtvoortaanhetzelfdebehandeldalshet
vermogeninbox3.Eriseenvrijstellingopoverwaardevan50.000euro.Deopbrengst
vandemaatregelis0,3mldeuroin2021.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvan
collectievenaarprivatezorguitgaven.Dezemaatregeliseenvariantopeenmaatregeluit
ZorgkeuzesinKaart(ZiK_019).(SP_148_a)
DeSPvoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantorenommeerjarigecontracten
metbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseenmaatregeluit
ZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,2mldeuroin2021.De
structureleombuigingis0,1mldeuro.Deconcurrentietussenaanbiedersneemt
namelijkopdenduuraf.(SP_153)
DeoverheidverplichtzorgkantorenombijdezorginkoopindeWlzgedifferentieerde
tarieventehanterendieafhangenvanhetoverheadpercentageenhetziekteverzuimvan
deaanbieder.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_002).Hetiseen
ombuigingvan0,1mldeuroin2021.(SP_222)
DeSPneemtindecuratievezorgdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart:
substitutieeenvoudigetweedelijnszorg(ZiK_051),palliatievezorgvanziekenhuisnaar
247


thuissetting(ZiK_055),verminderenvermijdbareheropnames(ZiK_060)eneen
bestuurlijkakkoordmondzorg(ZiK_061).Tezamenisditeenombuigingvan0,1mld
euro.(SP_229,230,231,232)
DeSPzetinopgepastgebruikvanzorg.DezemaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_014)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(SP_228)
DeSPbeperktdevoorwaardelijketoelatingtoteensubsidieregeling.Dezemaatregeluit
ZorgkeuzesinKaart(ZiK_013a)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(SP_227)
Sociale zekerheid













248
DeSPbrengtdeAOW‐leeftijdin2020terugtot65jaarenhandhaaftdezeernaopdeze
leeftijd.Ditiseenintensiveringvan5,3mldeuroin2021.Oplangetermijnlooptditop
naar15,5mldeuro.(SP_260_a)
DeSPverhoogthetminimumloonmet10%.Alsgevolgstijgende
socialezekerheidsuitgavenmet4,5mldeuroin2021.(SP_108)
DeSPreserveerttaakstellend0,5mldeurovooreenAOW‐overbruggingsregeling.
(SP_112)
Huishoudensmetkinderenvantweetotvierjaar(werkendenniet‐werkend)krijgen
rechtopzestienuurgratiskinderopvang.Ditiseenintensiveringvan0,3mldeuroin
2021en0,9mldeurostructureel.(SP_128_a)
DeSPbreidthetbetaaldgeboorteverlofuitmetzeswekentegen70%vanhetloon.Ditis
eenintensiveringvan0,2mldeuro.(SP_115)
DeSPschaftdekostendelersnormindebijstandaf.Deintensiveringis0,1mldeuroin
2021.(SP_113)
DeSPstelt0,1mldeurobeschikbaarvoordebestrijdingvanarmoede.(SP_114)
DeSPbreidthetaantalplekkenopsocialewerkplaatsenuit.Ditiseenbeperkte
intensiveringin2021eneenstructureleintensiveringvan0,3mldeuro.(SP_116)
DeSPschafthetjeugdminimumloonafvanaf18jaar.Ditbetekenteenverhogingvande
Wajonguitkeringenvoorachttien‐totenmettwintigjarigenmetstructureel0,1mldeuro.
(SP_109)
DeSPvoerteenquotumvoorarbeidsgehandicaptenin.Ditleidttotheffingsinkomsten
(zieSP_157_a).Daarnaastissprakevaneenbeperktebesparingopuitkeringslastenen
uitgavenaanuitvoeringskosten.(SP_157_b,157_c)
Per2019schaftdeSPdezorgtoeslagaf.Ditiseenombuigingvan5,5mldeuroin2021.
(SP_156)
DoordeverlagingvandeAOW‐leeftijdnaar65jaarbijdeSPdaalthetberoepop
arbeidsongeschiktheids‐,WW‐enbijstandsuitkeringen.Ditiseenombuigingvan2,2mld
euroin2021.Structureeldalendeuitgavenmet6,1mldeuro.(SP_260_b)
DeSPvoerteeninkomensafhankelijkekinderbijslagin.Bijeeninkomenvantweekeer
modaalkomtdekinderbijslagtevervallen.Ditiseenombuigingvan0,9mldeuro.
(SP_187)
Overdrachten aan bedrijven




DeSPintensiveert0,1mldeuroindeBMKB‐regeling.(SP_119)
DeSPschafthetlage‐inkomensvoordeel(LIV)voorwerkgeversdiewerknemersin
dienstnemenmeteensalaristot120%wmlaf.Ditiseenombuigingvan0,6mldeuroin
2021.(SP_182)
DeSPschafthetloonkostenvoordeel(LKV)voorwerkgeversdieouderewerknemersof
mensenmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenaf.Ditiseenombuigingvan0,3mld
euroin2021.(SP_183)
DeSPbuigt0,2mldeuroomopdefinancieringvanTO2‐institutengeoormerktvoor
topsectoreneninnovatiefonds.(SP_166)
Internationale samenwerking

DeSPverhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingmet0,5mldeuro.(SP_142)
Overig

DeSPverhoogthetbudgetvoorcultuurmet0,1mldeuro.(SP_131)
Tabel 14.5
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
Openbaar bestuur
Intensivering inspecties (SP_125)
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur (SP_145_a, 145_b)
2021
0,2
-0,1
0,3
Veiligheid
-1,3
Intensivering veiligheid en justitie (SP_126)
-0,9
Verlagen doorberekening veiligheidskosten Schiphol (SP_136)
-0,2
Versterken Koninklijke Marechaussee (SP_143)
-0,1
Fraudebestrijding (SP_160)
-0,1
Defensie
1,0
Ombuiging defensie (SP_164)
0,5
Stoppen JSF programma (SP_165)
0,5
Apparaatskorting Rijk: defensie (SP_145_c)
0,0
Bereikbaarheid
-0,2
Intensivering in spoorwegen (SP_135)
-0,3
Intensivering vaarwegen (SP_137)
-0,2
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (exploitatiekosten) (SP_188_c)
-0,2
Openbaar vervoer voor ouderen (SP_261)
-0,1
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (exploitatiekosten) (SP_189_b)
-0,1
Verlagen aanlegbudgetten voor wegen (SP_162)
0,5
Apparaatskorting Rijk: bereikbaarheid (SP_145_d)
0,1
Sloopregeling scooters (SP_139)
0,0
Sloopregeling oude jachten (SP_141)
0,0
Milieu
-1,0
Sluiten twee kolencentrales (SP_132)
-0,5
Verlagen gaswinning in Groningen (investeringskosten) (SP_133_b)
-0,3
249
Intensivering natuur (SP_134)
-0,2
Invoeren subsidie vergroenen motoren binnenvaart (SP_138)
-0,2
Ombuiging binnen het agro domein (SP_161)
0,1
Verhogen SDE+-uitgaven (SP_249_a)
0,0
Eenmalige intensivering demonstratie CCS (SP_259)
0,0
Onderwijs
-1,2
Verhogen lumpsum po (SP_121)
-0,6
Verhoging lumpsum speciaal onderwijs (SP_122)
-0,2
Intensivering onderzoek (SP_123)
-0,2
Intensivering taal- en inburgeringsonderwijs (SP_124)
-0,2
Herinvoering basisbeurs voor bachelor en master (SP_120_a)
-0,2
Verhogen lumpsum po (SP_129)
-0,2
Verhogen aanvullende studiebeurs met 200 euro (SP_120_b)
0,0
Verlagen lumpsum ho (SP_158)
0,3
Zorg
-11,0
Afschaffen van het verplicht eigen risico (SP_103_a, 103_d, 241_a)
-4,4
Pakketmaatregel mondzorg, fysiotherapie en GGZ (SP_219_a, 220_a, 221_a)
-4,0
Bezettingsnorm zorg en welzijn van twee medewerkers per acht bewoners in 2022 (SP_250)
-1,9
Knelpuntenfonds decentralisaties plus uniformeren indicatie en inkoop (SP_104)
-0,9
Nationaal zorgfonds (SP_101, 239, 240)
-0,8
Zorgaanbieders indiceren zelf in de Wlz (SP_106)
-0,4
Medisch specialisten verplicht in loondienst en onder Wet normering topinkomens (SP_223)
-0,3
Uitbreiding van de Wlz met intramurale verzorgingshuiszorg in natura (SP_105)
-0,3
Taakstellende intensivering Gemeentefonds met oog op jeugdzorg (SP_130)
-0,3
Letselschadefonds (SP_107)
-0,1
Hoofdlijnenakkoord i.c.m. MBI (SP_152)
1,2
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (SP_233_a, 234_a, 235, 237_a)
0,4
Vermogen eigen woning gelijk behandelen in vermogensinkomensbijtelling (SP_148_a)
0,3
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (SP_153)
0,2
Overhead- en ziekteverzuimnormen in de wet langdurige zorg (SP_222)
0,1
Diverse maatregelen curatieve zorg (SP_229, 230, 231, 232)
0,1
Gepast gebruik (SP_228)
0,1
Voorwaardelijke toelating als subsidie (SP_227)
0,1
Sociale zekerheid
-2,6
AOW-leeftijd naar 65 jaar, deel AOW-uitkeringen (SP_260_a)
-5,3
Minimumloon 10% omhoog (SP_108)
-4,5
Nieuwe overbruggingsregeling AOW (SP_112)
-0,5
Gratis kinderopvang voor huishoudens met kinderen van twee tot vier jaar (SP_128_a)
-0,3
Uitbreiding betaald geboorteverlof (SP_115)
-0,2
Afschaffen kostendelersnorm bijstand (SP_113)
-0,1
Intensivering armoedebestrijding (SP_114)
-0,1
Uitbreiding sociale werkplaatsen (SP_116)
0,0
Jeugdminimumloon vanaf 18 jaar afschaffen (SP_109)
0,0
Quotum arbeidsgehandicapten: uitkeringslasten (SP_157_b, 157_c)
0,0
Afschaffen zorgtoeslag (SP_156)
5,5
AOW-leeftijd naar 65 jaar, deel weglek andere uitkeringen (SP_260_b)
2,2
Inkomensafhankelijke kinderbijslag (SP_187)
0,9
Overdrachten aan bedrijven
Intensivering BMKB regeling (SP_119)
250
1,0
-0,1
Afschaffen LIV (SP_182)
0,6
Afschaffen LKV (SP_183)
0,3
Ombuiging financiering TO2-instituten geoormerkt voor topsectoren en innovatiefonds (SP_166)
0,2
Internationale samenwerking
-0,5
Intensivering ontwikkelingssamenwerking (SP_142)
-0,5
Overig
-0,1
Intensivering cultuur (SP_131)
-0,1
Totaal
-15,7
14.3.2
Lasten
DeSPverhoogtdecollectievelastenmetpersaldo5,6mldeuroin2021.Eenopsommingvan
delastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverhogingvan5,6mldeuroisopgebouwduiteen
verlagingvan7,6mldeurovoorgezinnen,eenverhogingvan12,6mldeurovoorbedrijven
eneenverhogingvan0,6mldeurovoorhetbuitenland.
Inkomen en arbeid









DeSPverlaagthettariefvandeeersteschijfmet2,9%‐punt,zodatdelastenvoor
gezinnenverlichtwordenmet5,8mldeuroin2021.(SP_215)
DeSPverlaagtdenominalepremietot150euro.Derestvandenominalepremiewordt
omgezetineeninkomensafhankelijkepremie.Hierbijwordthetbudgetvande
afgeschaftezorgtoeslagingezet.Ditiseenlastenverlichtingvoorgezinnenvan5,5mld
euroin2021.(SP_206)
DeSPverhoogthetmaximalebedragindearbeidskortingmet600euro.Ditiseen
lastenverlichtingvan3,6mldeuroin2021.(SP_218)
DeSPverhoogtdealgemeneheffingskortingmet200euro.Ditkost1,8mldeuroin2021.
(SP_217)
DeverlagingvandeAOW‐leeftijdnaar65jaarleidtbijdeSPtot1,2mldeurolagere
lastenin2021doordatmeneerderAOWontvangtendaardoorgeenAOW‐premiemeer
betaalt.Optermijnlooptditbedragoptot3,5mldeurostructureel.(SP_260_c)
DeSPverhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensmet180euro.Ditkost0,3mld
euroin2021.(SP_216)
DeSPverkortdederdeschijfinbox1in2021naarhetnominaleniveauvan2015.Ditis
eenlastenverzwaringvan4,0mldeuroin2021.Destructurelelastenverzwaringis6,1
mldeuro.(SP_177)
DeSPvoertindatpensioenpremiesmaximaaltegen40,4%afgetrokkenkunnenworden.
Ditiseenlastenverzwaringvan2,0mldeuroin2021.Oplangetermijnzijnde
belastinginkomstenoppensioenuitkeringenlagerdooraftoppingop40,4%vanhet
belastingtariefoppensioenuitkeringen.(SP_181)
DeSPtoptdehypotheekrenteaftrekaftotderenteovereeneigenwoningschuldvan
350.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvan1,0mldeuroin2021en0,4mldeuro
structureel.(SP_184_a)
251





DeSPschaftdeaftrekwegensgeenofgeringeeigenwoningschuld('wetHillen')af.Ditis
eenlastenverzwaringvan0,9mldeuroin2021.Destructurelelastenverzwaringis1,4
mldeuro.(SP_186)
DeSPschaftde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostenaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,8mldeuro.
(SP_180)
DeSPverhoogthetbelastingtariefindevierdeschijfmet3%‐punt.Datbetekenteen
lastenverzwaringvan0,7mldeuroin2021.(SP_178)
DeSPintroduceerteentoptarief('vijfdeschijf'):voorinkomstenboven150duizendeuro
geldteenbelastingtariefvan65%.Datbetekenteenlastenverzwaringvan0,5mldeuro
in2021.Omdathethoogsteschijftariefbijongewijzigdbeleidzouafnemen,ishet
structureleeffectietsgroter,namelijk0,6mldeuro.(SP_176)
DeSPversneltdeafbouwvanhetmaximaleaftrekpercentagevande
hypotheekrenteaftreknaar1%‐puntperjaar(isnu0,5%perjaar).Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuroin2021.Structureelisdezemaatregellastenneutraal.
(SP_184_b)
Vermogen en winst










252
DeverhuurderheffingwordtdoordeSPafgeschaft.Ditverlaagtdeoverheidsinkomsten
met2mldeuro.(SP_210)
DeSPverlaagthettariefindeeersteschijfvandevennootschapsbelastingvan20%naar
19%.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mldeurovoorbedrijven.(SP_209)
DeSPverhoogthettariefvandetweedeschijfvandevennootschapsbelastingvan25%
naar30%.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan2,4mldeuro.(SP_167)
DeSPvoertper2021eenvermogensaanwasbelastinginmeteenheffingsvrijevoetvan
200euroeneentariefvan40%.Ditiseenlastenverzwaringvan1,9mldeuroin2021.
(SP_174)
DeSPbeperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal20%vande
winstvoorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)meteendrempel
van1mlneurozondergroepsvrijstelling.Ditbetekenteenlastenverzwaringvoor
bedrijvenvan1,7mldeuro.(SP_168_a,168_b,168_c)
DeSPvoerteenvermogensbelastinginvan1%voorhuishoudvermogenstussendeéén
entweemiljoeneuro,envoorhuishoudvermogensvanaftweemiljoeneurogeldteen
tariefvan2%.Ditiseenlastenverzwaringvan1,2mldeuroin2021.(SP_173)
DeSPverhoogtdebankenbelastingtaakstellendmet1mldeuro.(SP_170)
DeSPverhoogtdetarievenvandeerf‐enschenkbelastingnaar30%en40%enbevriest
deschijfgrenzen.Daarstaattegenoverdatdevrijstellingvoorkinderenwordtverhoogd.
Demaatregelenleidenpersaldototeenlastenverzwaringvoorgezinnenvan1,0mld
euro.(SP_175,211)
DeSPschaftdeinnovatieboxaf.Datbetekenteenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan
0,5mldeuro.(SP_169)
DeSPschaftdeaftrekoverdevergoedingopzogenoemdeadditioneleTier‐1
instrumenten(coco’s)voorbankenenvergelijkbareinstrumentenvoorverzekeraarsaf,



conformbouwsteen7vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.
Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.(SP_172)
DeSPschaftdekleinschaligheidsaftrekaf,waardoordelastenvoorbedrijvenmet0,4
mldeurowordenverzwaard.(SP_208)
DeSPkortdeeersteschijfindevennootschapsbelastinginvan350.000euronaar
200.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,2mldeuro.(SP_179)
DeSPvoertunilateraaleenfinanciëletransactiebelastinginmeteentaakstellende
opbrengstvan0,1mldeuro.(SP_171)
Milieu













DeSPschaftdemotorrijtuigenbelastingafvoorbestel‐enpersonenauto's.Ditiseen
lastenverlichtingvan4,4mldeuro.Dezemaatregelisgekoppeldaandeintroductievan
dekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto's(SP_188_a).Hetdeelvande
motorrijtuigenbelastingdatwordtgehevendoorprovinciesblijftbestaan.(SP_212)
Hetinvoerenvankilometerheffingopbestel‐enpersonenauto'sleidttotaccijnsderving.
Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,4mldeuro.(SP_188_d)
DeSPverhoogthetbudgetvoordeenergie‐investeringsaftrek(EIA),dewillekeurige
afschrijvingmilieu‐investeringen(VAMIL)endemilieu‐investeringsaftrek(MIA)met0,3
mldeuro.Ditiseenlastenverlichtingvoormetnamegrootverbruikersenisgerichtop
hetstimulerenvangroeneinvesteringen.(SP_214)
DeSPschaftheteurovignetaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mldeuro.(SP_189_e)
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)leidttotaccijnsderving.
Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,1mldeuro.(SP_189_c)
DeSPintroduceerteenkilometerheffingvoorbestel‐enpersonenauto'smeteen
opbrengstvan4,4mldeuro.Dezelastenverzwaringisgekoppeldaandeafschaffingvan
demotorrijtuigenbelastingoppersonen‐enbestelauto's(SP_212)engaatgepaardmet
exploitatiekosten(SP_188_c)enaccijnsderving(SP_188_d).(SP_188_a,188_b)
DeSPintroduceerteenbelastingopCO2voorbedrijvenETSenvoorniet‐ETS,met
uitzonderingvanhuishoudensentransport.Ditiseenlastenverzwaringvan2,9mldeuro
in2021,dieafloopttot1,9mldeurostructureel.(SP_191)
DeSPvoerteenverpakkingenbelastinginmeteenopbrengstvan2,1mldeuro.(SP_203)
DeSPintroduceerteenkilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)meteenopbrengst
van1,0mldeuro.Dezeheffingverhoogtdelastenvoorbedrijvenenhetbuitenlanden
gaatgepaardmetexploitatiekosten(SP_189_b)enaccijnsderving(SP_189_c).(SP_189_a,
189_d)
DeSPintroduceerteenopenruimteheffing.Ditverhoogtdelastenmet0,7mldeuro.
(SP_199)
DeSPverhoogtdetarievenindeenergiebelasting.Ditiseenlastenverzwaringvoor
gezinnenenbedrijvenvan0,5mldeuro.Oplangetermijnwordtdeopbrengstvandeze
maatregel0mldeurovanwegeeenstructureellageregrondslag.(SP_252,190)
DeSPintroduceerteenheffingopdewinningvankoolwaterstoffen.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,5mldeuro.(SP_197)
DeSPintroduceerteenbelastingoprestwarmte.Deopbrengstvandezebelastingis0,4
mldeuro.(SP_195)
253










DeSPintroduceerteenheffingophetgebruikvanniet‐duurzaamhout.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,2mldeuro.(SP_196)
DeSPintroduceerteenheffingopniet‐afbreekbaresmeermiddelen.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,2mldeuro.(SP_202)
DeSPintroduceerteenheffingopverouderdeenvervuilendevliegtuigen.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,2mldeuro.(SP_204)
DeSPverhoogtdeverbrandingsbelasting.Dezemaatregelheefteenpositiefeffectophet
EMU‐saldovan0,2mldeuro.(SP_194)
DeSPschafthetverlaagdtariefvoordeglastuinbouwindeenergiebelastingaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuro.(SP_193)
DeSPschaftdevrijstellingkolenbelastingenergiecentralesaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuro.Erissamenloopmethetsluitenvantwee
kolencentrales(SP_132).(SP_198)
DeSPintroduceerteenbelastingopbestrijdingsmiddelen.Ditiseenlastenverzwaring
van0,1mldeuro.(SP_200)
DeSPintroduceerteenheffingopkunstmest.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mld
euro.(SP_201)
DeSPschaftdelandbouwvrijstellingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mldeuroin
2021,oplopendtot0,5mldeurostructureel.(SP_192)
DeSPverhoogtdeOpslagDuurzameEnergie(ODE)opdeenergierekeningomdeSDE+
(SP_249_a)tefinancieren.Ditiseenstructurelelastenverzwaringvan4,5mldeuro.
(SP_249_b,249_c)
Overig



DeSPverlaagthetalgemenebtw‐tariefmet2%‐puntnaar19%.Datbetekenteen
lastenverlichtingvoorgezinnenenbedrijvenvan4,1mldeuro.(SP_251)
DeSPvoerteenquotumvoorarbeidsgehandicaptenin.Deopbrengstalsgevolgvan
heffingsinkomstenis0,4mldeuroin2021en1,0mldeurostructureel.(SP_157_a)
DeSPreguleerthettelen,verkopenengebruikenvansoftdrugs.Ditgenereerteen
opbrengstvoordeoverheidvan0,2mldeurodoorhetveilenvanvergunningen,een
nationaleverbruiksbelastingofdividenduitkeringendooreenstaatsbedrijf.(SP_205)
Gasbaten

DeSPverlaagtdegaswinninginGroningenmet12mldNm3.Ditverlaagtde
overheidsontvangstenmet1,7mldeuro.Erisgeenstructureeleffectopde
overheidsbegroting.OmdegaswinninginGroningenmet12mldNm3tekunnen
verlagenzijninvesteringenindeinfrastructuureninnieuwestikstofinstallatiesnodig
(SP_133_b).(SP_133_a)
14.3.3
Maatregelen met een direct EMU-schuldeffect
DevolgendemaatregelenhebbengeeneffectophetEMU‐saldomaarweleendirecteffectop
deEMU‐schuld.
254
EMU-schuld direct

DeSPtrekteenmaligin20180,2mldeurouittenbehoevevaneennationale
investeringsbank.(SP_118)
Tabel 14.6
Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-8,2
Verlagen tarief eerste schijf met 2,9%-punt (SP_215)
-5,8
Inkomensafhankelijke zorgpremie (SP_206)
-5,5
Verhoging arbeidskorting (SP_218)
-3,6
Verhogen algemene heffingskorting (SP_217)
-1,8
AOW-leeftijd naar 65 jaar, deel AOW-premies (SP_260_c)
-1,2
Verhoging ouderenkorting onder de inkomensgrens (SP_216)
-0,3
Verkorten derde schijf box 1 naar niveau 2015 (SP_177)
4,0
Aftoppen pensioenpremieaftrek op 40,4% (SP_181)
2,0
Aftoppen hypotheekrenteaftrek op een eigenwoningschuld van 350.000 euro (SP_184_a)
1,0
Afschaffen wet Hillen (SP_186)
0,9
Afschaffen 30%-regeling (SP_180)
0,8
Verhogen tarief vierde schijf met 3%-punt (SP_178)
0,7
Nieuwe schijf in box 1 van 65% voor inkomens vanaf 150.000 euro (SP_176)
0,5
Versnelde afbouw maximale aftrekpercentage hypotheekrenteaftrek (SP_184_b)
0,1
Vermogen en winst
8,8
Afschaffen verhuurderheffing (SP_210)
-2,0
Verlagen tarief eerste schijf vennootschapsbelasting (SP_209)
-0,2
Verhogen tarief tweede schijf vennootschapsbelasting (SP_167)
2,4
Vermogensaanwasbelasting in box 3 (SP_174)
1,9
Beperken renteaftrek bedrijven (SP_168_a, 168_b, 168_c)
1,7
Vermogensbelasting in box 3 (SP_173)
1,2
Verhogen bankenbelasting (SP_170)
1,0
Verhogen erf- en schenkbelasting (SP_175, 211)
1,0
Afschaffen innovatiebox (SP_169)
0,5
Afschaffen aftrek vergoeding over additioneel Tier-1 instrumenten (SP_172)
0,5
Afschaffen kleinschaligheidsaftrek (SP_208)
0,4
Inkorten eerste schijf vennootschapsbelasting (SP_179)
0,2
Invoeren financiële transactiebelasting (SP_171)
0,1
Milieu
8,5
Afschaffen motorrijtuigenbelasting bestel- en personenauto's (SP_212)
-4,4
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (accijnsderving) (SP_188_d)
-0,4
Verhogen EIA, VAMIL en MIA (SP_214)
-0,3
Afschaffen eurovignet (SP_189_e)
-0,2
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (accijnsderving) (SP_189_c)
-0,1
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (SP_188_a, 188_b)
4,4
Invoeren CO2-belasting (SP_191)
2,9
Invoeren verpakkingenbelasting (SP_203)
2,1
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (SP_189_a, 189_d)
1,0
Invoeren openruimteheffing (SP_199)
0,7
Verhogen energiebelasting (SP_252, 190)
0,5
Invoeren heffing op winning koolwaterstoffen (SP_197)
0,5
Invoeren heffing op lozen restwarmte (SP_195)
0,4
255
Invoeren heffing op het gebruik van niet-duurzaam hout (SP_196)
0,2
Invoeren heffing op niet-afbreekbare smeermiddelen (SP_202)
0,2
Invoeren heffing op verouderde vliegtuigen (SP_204)
0,2
Verhogen verbrandingsbelasting (SP_194)
0,2
Afschaffen verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw (SP_193)
0,1
Intrekking vrijstellen kolenbelasting centrales (SP_198)
0,1
Invoeren belasting op bestrijdingsmiddelen (SP_200)
0,1
Invoeren heffing op kunstmest (SP_201)
0,1
Afschaffen landbouwvrijstelling (SP_192)
0,1
Verhogen ODE (SP_249_b, 249_c)
0,0
Overig
-3,5
Verlagen algemeen btw-tarief (SP_251)
-4,1
Quotum arbeidsgehandicapten: heffingen (SP_157_a)
0,4
Reguleren softdrugs (SP_205)
0,2
Totaal beleidsmatige lasten
5,6
w.v. gezinnen
-7,6
bedrijven
12,6
buitenland
0,6
Gasbaten
Verlagen gaswinning in Groningen (SP_133_a)
256
-1,7
14.4
CDA
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoorhetCDAvoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.4.1
Uitgaven
HetCDAintensiveertpersaldo3,9mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


HetCDAverlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefondstaakstellendviaeen
apparaatskorting.Ditiseenbesparingvan0,7mldeuroin2021en0,9mldeuro
structureel.(CDA_135)
HetCDAbeperkttaakstellenddeapparaatsuitgavenbijhetRijkenzondertveiligheiden
defensieuitvandezekorting.Ditbetekenteentotaleombuigingvan0,5mldeuroin
2021eneenstructureleombuigingvan0,6mldeuro.Dezebesparingslaatgrotendeels
neerbijhetopenbaarbestuur(0,4mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel)en
deelsbijbereikbaarheid.(CDA_131_a,131_b)
Veiligheid


HetCDAintensiveert0,4mldeurotenbehoevevanextracapaciteitendeskundigheidbij
depolitieenjustitie.(CDA_160)
HetCDAkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopveiligheid.(CDA_132_a)
Defensie

HetCDAverhoogthetdefensiebudget,oplopendtot2,1mldeuroin2021.(CDA_162)
Bereikbaarheid



HetCDAtrekt0,3mldeurouitvoormaatregelenterverbeteringvandebenuttingen
uitbreidingvandehuidigeinfrastructuur.(CDA_163)
HetCDAbeperktdenationaleambitiesvanhetEuropeanRailwayTrafficManagement
System(ERTMS)tothetstriktnoodzakelijke.Ditresulteertineenombuigingvan0,1mld
euro.(CDA_130)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(CDA_131_c)
Milieu

HetCDAintensiveerttijdensdekabinetsperiode0,4mldeuroaanCO2‐reductievia
subsidiesaandenieuwopterichtennationaleinvesteringsbank(zieCDA_157_a).
(CDA_157_b)
257


HetCDAintensiveert0,1mldeuroinenergiebesparingenduurzameveehouderij.
(CDA_200_d)
HetCDAkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopmilieusubsidies.(CDA_132_d)
Onderwijs











HetCDAverhoogtdelumpsumvanhetmbomet0,2mldeurometalsdoeleenintensieve
begeleidingvanrisicojongerenomvoortijdigschoolverlatentevoorkomen.(CDA_151)
HetCDAtrekt0,2mldeuroextrauittenbehoevevanfundamenteelonderzoek.
(CDA_159_c)
HetCDAverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet0,2mldeurometalsdoel
meerondersteuningvandocenten,bijvoorbeeldviaklassenassistentenofconciërges,en
structureeleenhalfjaarintensievecoachingvandocenten.(CDA_201,152)
HetCDAintensiveert0,2mldeuroomvroeg‐envoorschoolseeducatieuittebreidenvan
tiennaarzestienuur.(CDA_150)
HetCDAvoertdebasisbeursvoordebacheloropnieuwin.Ditbetekenteenintensivering
van0,1mldeuroin2021en0,8mldeurostructureel.(CDA_153)
HetCDAvoerteendoubleerverbodinvoorhetvoortgezetonderwijsenbespaart
daarmeeoponderwijsuitgaven.DaarnaastverhoogthetCDAdelumpsumomdatzwakke
leerlingenwordenverplichteenzomerschoolvanhonderduurtevolgeninhun
tekortvak(ken).Denetto‐ombuigingis0,3mldeuroin2021.(CDA_123)
HetCDAintroduceerteenintegralevmbo‐mboleergang,verkorthiermeedelestijdmet
12%enbespaarthiermee0,2mldeuro,omdaterminderdocentenwordeningezet.
(CDA_124)
HetCDAverlaagtdelumpsumvanhethogeronderwijsmet0,2mldeurometalsdoelhet
verminderenvankleineopleidingenenhetverlagenvanoverheadkosten.(CDA_125,
126,147_c)
HetCDAdraaitdeverhogingvandeaanvullendestudiebeursdeelsterugende
versoepelingvandeterugbetaalvoorwaardengeheelterug.Ditlevertsamenstructureel
0,1mldeuroop.Debesparingin2021isslechtsbeperkt.(CDA_129_b)
HetCDAkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingoponderwijs.(CDA_132_b)
HetCDAverhoogtderenteopstudieleningenvande5‐jaarsnaarde10‐jaarsobligatie
rente.Ditheeftnoggeenbudgettaireffectin2021enleidtstructureeltoteenombuiging
van0,2mldeuro.(CDA_129_a)
Zorg



258
HetCDAverlaagtheteigenrisicomet105euro.Ditiseenverhogingvandecollectieve
zorguitgavenvan1,2mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvanprivatenaar
collectievezorguitgaven.(CDA_136_a)
HetCDAintensiveert0,6mldeuroin2021tenbehoevevaneennognaderuittewerken
bezettingsnormvoordeverpleeghuiszorg.(CDA_191)
HetCDAverhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenmet0,3mldeuroin2021onder
meermethetoogoprespijtzorg.(CDA_194,137_a)








HetCDAlegtgemeenteneenverplichtingopomdeeigenbijdragenindeWmovoor
maatwerkvoorzieningenteverlagenvoormensendiemantelzorgontvangen.HetCDA
verhoogthiervoordeRijksbijdrageaanhetGemeentefonds.Ditiseenintensiveringvan
0,1mldeuroin2021.(CDA_137_c)
HetCDAintensiveertpersaldo0,1mldeuroophetgebiedvanmeerbewegenensporten.
(CDA_168,133,140)
HetCDAintensiveertin2021voor0,1mldeuroindewijkverpleging.(CDA_138)
HetCDAheeftdeintentieomindeziekenhuiszorgendegeestelijkegezondheidszorgeen
hoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethetmacrobeheersinstrument.Per
saldoresulteertditinombuigingenvan0,9mldeuroindeziekenhuiszorgen0,1mld
euroindegeestelijkegezondheidszorg.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgaven
leidentotminderzorgoflagerekwaliteitvanzorg.(CDA_101_a)
HetCDAneemtindecuratievezorgdiversemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophet
gebiedvangeneesmiddelen:aanpassingvanWetgeneesmiddelenprijzen(ZiK_065),
herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),overhevelen
medischspecialistischegeneesmiddelennaarziekenhuisbudget(ZiK_067),uitbreiding
centraleinkoopgenees‐enhulpmiddelendoordeRijksoverheid(ZiK_071),verplichten
uniformebarcoderinggenees‐enhulpmiddelen(ZiK_073).Bijdeherberekeningvan
limietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeenverschuivingvan
collectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuigingvan0,4mldeuro
in2021eneenstructureleombuigingvan0,5mldeuro.(CDA_104_a,105_a,106_a,107_a,
108)
HetCDAvoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantorenommeerjarigecontracten
metbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseenmaatregeluit
ZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,2mldeuroin2021.De
structureleombuigingis0,1mldeuro.Deconcurrentietussenaanbiedersneemt
namelijkopdenduuraf.(CDA_110)
DeoverheidverplichtzorgkantorenombijdezorginkoopindeWlzgedifferentieerde
tarieventehanterendieafhangenvanhetoverheadpercentageenhetziekteverzuimvan
deaanbieder.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_002).Hetiseen
ombuigingvan0,1mldeuroin2021.(CDA_102)
HetCDAzetinophetverminderenvanvermijdbareheropnames.Dezemaatregeluit
ZorgkeuzesinKaart(ZiK_060)betekenteenbeperkteombuiging.(CDA_111)
Sociale zekerheid




HetCDAintroduceerteenextrauitkeringvan1,5%vandebrutoAOW‐uitkeringop
jaarbasis.Ditiseenintensiveringvan0,5mldeuro.(CDA_143)
HetCDAbreidtdemogelijkheidtotgeboorteverloftegen70%vanhetloonuittotdrie
maandenvoorbeidepartnersgezamenlijk.Ditiseenintensiveringvan0,3mldeuro.
(CDA_145)
HetCDAverhoogthetkindgebondenbudgetdoorallekindbedragenteverhogen.Ditis
eenintensiveringvan0,2mldeuro.(CDA_148_b)
HetCDAverhoogtdekinderbijslag.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuro.
(CDA_148_a)
259







HetCDAreserveerttaakstellend0,1mldeuroin2021alsoverbruggingvoormensenmet
eenAOW‐gat.(CDA_169)
AlsgevolgvandeverlagingvanheteigenrisicodoorhetCDAdaaltdezorgtoeslag.Ditis
eenombuigingvan0,4mldeuroin2021.(CDA_136_c)
HetCDAverlaagtdezorgtoeslagvooralleenstaanden.Ditiseenombuigingvan0,3mld
euroin2021.(CDA_121)
HetCDAhoudtinhetinkomensbegripvoordekinderopvangtoeslagenhet
kindgebondenbudgetnogbeperkt(voor33%)rekeningmetaftrekposten.Ditiseen
ombuigingvan0,2mldeuroin2021en0,3mldeurostructureel.(CDA_115)
HetCDAkorthetre‐integratiebudgetvangemeenten.Dezemiddelenzullenworden
ingezetvoordemaatschappelijkedienstplicht.Ditiseenombuigingvan0,1mldeuroin
2021.(CDA_114)
HetCDAvervangtdeloonkostensubsidieindeParticipatiewetvoorloondispensatie.Dit
leverteenbesparingvan0,1mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel.(CDA_112)
HetCDApasthetSchattingsbesluitaanzodathetarbeidsongeschiktheidspercentage
voortaanwordtgebaseerdophetloondatmennogkanverdieneninminimaaltwee
functies.Ditleverteenbeperktebesparingin2021en0,2mldeurostructureeldoordat
mindermensenvolledigarbeidsongeschiktzullenwordenverklaard.(CDA_117)
Overdrachten aan bedrijven



HetCDAintensiveert0,2mldeuroininnovatiemetnamegerichtophetMKB.
(CDA_159_a)
HetCDAintensiveert0,1mldeurointopsectorenbeleidenverruimenTKItoeslag.
(CDA_159_b)
HetCDAkortintotaal0,1mldeuroopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstelling
leidttoteenbeperktebesparingopoverdrachtenaanbedrijven.(CDA_132_e)
Internationale samenwerking

HetCDAverhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingtenbehoevevan
asielopvanginderegiomet0,2mldeuro.(CDA_164)
Overig




260
HetCDAmaakteenbeginmetdeinvoeringvaneenalgemeenmaatschappelijke
dienstplicht.In2021zullener40.000dienstplichtigenwordenopgeroepen.Deopzetis
datdaarvanruwweg40%wordtingezetbijdefensieenbijonderwijs,zorgenveiligheid
elk20%.Dedienstplichtzal6maandendurenenelkedienstplichtigeontvangteen
vergoedingvan70%vanhetwettelijkminimumloon.Ditiseenintensiveringvan0,5
mldeuro.(CDA_161)
HetCDAtrekt0,1mldeurouitvoorkrimpregio's.(CDA_156)
HetCDAintensiveert0,1mldeuroalsRijksbijdrageaangemeentelijkestartersfondsen.
(CDA_166)
HetCDAvoerteenbeperktekortingdooropsubsidiesopdeVWS‐begroting.
(CDA_132_f)
Tabel 14.7
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
1,2
Apparaatskorting lokale overheden (CDA_135)
0,7
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur (CDA_131_a, 131_b)
0,4
Veiligheid
-0,4
Intensivering veiligheid (CDA_160)
-0,4
Subsidietaakstelling: Veiligheid (CDA_132_a)
0,0
Defensie
-2,1
Verhoging defensie-uitgaven (CDA_162)
-2,1
Bereikbaarheid
Benutting bestaande infrastructuur (CDA_163)
0,0
-0,3
Afschaffen nationale kop op het ERTMS (CDA_130)
0,1
Apparaatskorting Rijk: bereikbaarheid (CDA_131_c)
0,1
Milieu
-0,5
Intensivering CO2-reductie (CDA_157_b)
-0,4
Intensivering energiebesparing en duurzame veehouderij (CDA_200_d)
-0,1
Subsidietaakstelling: Milieu (CDA_132_d)
0,0
Onderwijs
-0,2
Verhogen lumpsum mbo (CDA_151)
-0,2
Intensiveren fundamenteel onderzoek (CDA_159_c)
-0,2
Verhogen lumpsum po (CDA_201, 152)
-0,2
Intensivering VVE (naar 16 uur) (CDA_150)
-0,2
Herinvoering basisbeurs bachelor (CDA_153)
-0,1
Doubleerverbod vo + verhoging lumpsum vo (CDA_123)
0,3
Introductie integrale vmbo-mbo leergang (CDA_124)
0,2
Verlagen lumpsum ho (CDA_125, 126, 147_c)
0,2
Ombuigingen aanvullende studiebeurs en aanpassen voorwaarden terugbetalen studielening (CDA_129_b)
0,0
Subsidietaakstelling: Onderwijs (CDA_132_b)
0,0
Verhogen rente studielening (5-jaars- naar 10-jaarsobligatie) (CDA_129_a)
0,0
Zorg
-0,5
Verlagen van het verplicht eigen risico met 105 euro (CDA_136_a)
-1,2
Taakstellende intensivering t.b.v. bezettingsnorm verpleeghuiszorg (CDA_191)
-0,6
Verhoging Rijksbijdrage Wmo (CDA_194, 137_a)
-0,3
Korting eigen bijdrage Wmo (CDA_137_c)
-0,1
Meer sporten en bewegen (CDA_168, 133, 140)
-0,1
Intensivering wijkverpleging (CDA_138)
-0,1
Hoofdlijnenakkoord ziekenhuiszorg en ggz i.c.m. MBI (CDA_101_a)
1,0
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (CDA_104_a, 105_a, 106_a, 107_a, 108)
0,4
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (CDA_110)
0,2
Overhead- en ziekteverzuimnormen in de Wet langdurige zorg (CDA_102)
0,1
Verminderen vermijdbare heropnames (CDA_111)
0,0
Sociale zekerheid
-0,2
Extra AOW-uitkering AOW'ers (CDA_143)
-0,5
261
Uitbreiding betaald geboorteverlof (CDA_145)
-0,3
Verhoging kindgebonden budget (CDA_148_b)
-0,2
Verhoging kinderbijslag (CDA_148_a)
-0,1
Nieuwe overbruggingsregeling AOW (CDA_169)
-0,1
Verlagen eigen risico met 105 euro: effect zorgtoeslag (CDA_136_c)
0,4
Beperken zorgtoeslag alleenstaanden (CDA_121)
0,3
Aftrekposten (deels) buiten inkomensbegrip kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget (CDA_115)
0,2
Ombuigen re-integratiebudget gemeenten (CDA_114)
0,1
Loondispensatie Participatiewet (CDA_112)
0,1
Aanscherpen claimbeoordeling (CDA_117)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
-0,3
Intensiveren innovatie (CDA_159_a)
-0,2
Intensivering topsectorenbeleid (CDA_159_b)
-0,1
Subsidietaakstelling: Overdrachten aan bedrijven (CDA_132_e)
0,0
Internationale samenwerking
-0,2
Intensivering ontwikkelingssamenwerking voor opvang in de regio (CDA_164)
-0,2
Overig
-0,7
Invoering maatschappelijke dienstplicht (CDA_161)
-0,5
Extra geld voor krimpregio's (CDA_156)
-0,1
Fonds voor startersleningen (CDA_166)
-0,1
Subsidietaakstelling: VWS-begroting (CDA_132_f)
Totaal
14.4.2
0,0
-3,9
Lasten
HetCDAverlaagtdecollectievelastenmetpersaldo6,5mldeuroin2021.Eenopsomming
vandelastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverlagingvan6,5mldeuroisopgebouwduiteen
verlagingvan5,7mldeurovoorgezinneneneenverlagingvan0,8mldeurovoorbedrijven.
Inkomen en arbeid




262
HetCDAverlaagtdetarievenvandetweedeenderdeschijfnaar36,55%in2021.
Daardoorwordendezetarievengelijkaanhettariefvandeeersteschijf.Doordeze
verlagingontstaateenlastenverlichtingvanintotaal6,7mldeuroin2021.Omdatde
schijftarievenookbijongewijzigdbeleidzoudenafnemen,ishetstructureleeffect
kleiner,namelijk1,7mldeuro.(CDA_178_b)
HetCDAverlaagthettariefvandevierdeschijfnaar49,05%.Daardoorontstaateen
lastenverlichtingvan0,6mldeuroin2021.Omdathetschijftariefookbijongewijzigd
beleidzouafnemen,ishetstructureleeffectkleiner,namelijk0,1mldeuro.(CDA_178_a)
HetCDAverhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensmet116euro.Ditiseen
lastenverlichtingvan0,2mldeuroin2021.(CDA_204)
HetCDAintroduceerteenuitzonderingopdeafbouwvandeoverdraagbaarheidvande
algemeneheffingskortingvoorgezinnenmetkinderentotenmettwaalfjaar.Deze
gezinnenkunnendehelftvandeoverdraagbareheffingskortingoverdragen.Deze
maatregelkost0,2mldeuroin2021.(CDA_195)








HetCDAverplichtzelfstandigenomzichprivaatteverzekerenvoorloondoorbetalingbij
ziekte,ophetniveauvan70%vanhetminimumloonnaeeneigenrisicoperiodevanacht
weken.Deaftrekbaarheidvandepremiesleidttoteenlastenverlichtingvan0,1mldeuro
in2021.(CDA_146_c)
HetCDAintroduceerteenfiscaalaftrekbaarscholingsbudget.Ditiseenlastenverlichting
van0,1mldeuro.Hetbudgetbedraagt85europerwerkende.(CDA_147_b)
HetCDAintroduceerteenmantelzorgvergoedingindevormvaneenheffingskorting.
Menkomtinaanmerkingvoordezeheffingskortingalsdewerknemerrechtheeftop
langdurigzorgverlofenditookbenut.Ditiseenlastenverlichtingvoorgezinnenvan0,1
mldeuroin2021.(CDA_172)
HetCDAbeoogtdepensioendeelnamevanzelfstandigentebevorderendoorde
zelfstandigenaftrekinkomensafhankelijktemakentenzijmenvrijwilligpensioen
opbouwtbijeenpensioenfonds,verzekeraarofbank.Daarbijgeldteenfranchisevan
20.000euro.Deaftrekbaarheidvandepremiesleidttoteenlastenverlichtingvan0,1mld
euroin2021.(CDA_182)
HetCDAbeperktdeaftrekvaneenaantalpostentothettariefvandeeersteschijf.Dit
betreftalleondernemersaftrekposten,demkb‐winstvrijstelling,depersoonsgebonden
aftrek,deaftrekvanwegegeringeeigenwoningschuld('wetHillen')ende
hypotheekrenteaftrek.Ditisvoorgezinneneenlastenverzwaringvanintotaal1,0mld
euroin2021.Hetstructureleeffectiskleineromdatdehypotheekrenteaftrekende
zelfstandigenaftrekookbijongewijzigdbeleidalwordenafgebouwd.(CDA_178_c)
HetCDAschaftde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostenaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,8mldeuro.
(CDA_177_b)
HetCDAbeperktdeoverdraagbaarheidvaninkomensafhankelijkecombinatiekortingen
arbeidskortingtotophetniveauvandeoverdraagbaarheidvandealgemene
heffingskorting.Ditbrengt0,1mldeuroopin2021.(CDA_196)
HetCDAversneltdeafbouwvandealgemeneheffingskorting.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuroin2021.(CDA_184_b)
Vermogen en winst





HetCDAverlaagthettariefindetweedeschijfvandevennootschapsbelastingvan25%
naar23,25%,waardoordelastenvoorbedrijvenmet0,7mldeurowordenverlicht.
(CDA_179)
HetCDAverlaagthettariefindeeersteschijfvandevennootschapsbelastingvan20%
naar19%,waardoordelastenvoorbedrijvenmet0,3mldeurowordenverlicht.
(CDA_202)
HetCDAverhoogthetheffingsvrijevermogeninbox3naar30.000euroin2021.Ditis
eenlastenverlichtingvan0,2mldeuroin2021.(CDA_181)
HetCDAverlengtdeeersteschijfvandevennootschapsbelastingvan350.000euronaar
500.000euro.Ditiseenlastenverlichtingvoorbedrijvenvan0,2mldeuro.(CDA_189)
HetCDAbeperktderenteaftrekvoorbedrijvendoormiddelvanimplementatievande
ATAD‐richtlijnzoalsbeschreveninbouwsteen0vandewerkgroepfiscaliteitvande
StudiegroepDuurzameGroei.Ditbetekentdatdeaftrekbaarheidvanrentewordt
beperkttotmaximaal30%vandewinstvoorrente,belastingen,afschrijvingenen
263
amortisatie(EBITDA)meteendrempelvan3mlneuroeneengroepsvrijstelling.Ditis
eenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,7mldeuro.(CDA_180)
Milieu





HetCDAverlaagtdeverhuurderheffingvoorwoningcorporatiesdieenergiezuinigergaan
bouwen.Ditiseenlastenverlichtingvan0,5mldeuro.(CDA_165)
HetCDAverlaagtdeenergiebelastingopelektriciteit.Ditiseenlastenverlichtingvoor
gezinnenenbedrijvenvan0,3mldeuro.(CDA_200_b,200_e)
HetCDAverlaagtdeaccijnsopdieselenlpgmet0,2mldeuro.Ditiseentaakstellende
lastenverlichtingvoorgezinnenenbedrijven.(CDA_175)
HetCDAverhoogtdeCO2‐heffingopenergiecentrales.Ditiseentaakstellende
lastenverzwaringvan0,4mldeuro.(CDA_200_a)
HetCDAverhoogtdeopbrengstvandebijtellingsregelingenbeperktde
milieudifferentiatiemeteentotaalbudgettaireffectvan0,1mldeuro.Ditiseen
lastenverzwaring.(CDA_187)
Overig


HetCDAverhoogtdeopbrengstvandetabaksaccijnstaakstellendmet0,6mldeuro.
(CDA_171)
HetCDAverhoogtdekansspelbelastingtaakstellendmet0,1mldeuro.(CDA_183)
14.4.3
Maatregelen met een direct EMU-schuldeffect
DevolgendemaatregelenhebbengeeneffectophetEMU‐saldomaarweleendirecteffectop
deEMU‐schuld.
EMU-schuld direct

HetCDArichteennationaleinvesteringsbankop.Debankwordtindeeerstetweejaar
vandekabinetsperiodegevuldmeteenkapitaalinjectievan2mldeuro.Ditverhoogtde
EMU‐schuld.(CDA_157_a)
Tabel 14.8
Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-6,1
Verlaging tarief tweede en derde schijf naar 36,55% (CDA_178_b)
-6,7
Verlaging tarief vierde schijf naar 49,05% (CDA_178_a)
-0,6
Verhoging ouderenkorting onder de inkomensgrens (CDA_204)
-0,2
Introductie uitzondering op afbouw overdraagbaarheid algemene heffingskorting (CDA_195)
-0,2
Verplichte (private) loonverzekering ZW zelfstandigen (aftrekbaarheid premie-inleg) (CDA_146_c)
-0,1
Fiscaal aftrekbaar scholingsbudget (CDA_147_b)
-0,1
Mantelzorgvergoeding (CDA_172)
-0,1
Zelfstandigenaftrek inkomensafhankelijk en gekoppeld aan pensioenopbouw (CDA_182)
-0,1
Aftrekposten box 1 beperken tot tarief eerste schijf (CDA_178_c)
1,0
Afschaffen 30%-regeling en de regeling extraterritoriale kosten (CDA_177_b)
0,8
Beperking overdraagbaarheid van de inkomensafhankelijke combinatiekorting en arbeidskorting
(CDA_196)
De algemene heffingskorting wordt sneller afgebouwd (CDA_184_b)
0,1
264
0,1
Vermogen en winst
-0,6
Verlagen tarief tweede schijf vennootschapsbelasting (CDA_179)
-0,7
Verlagen tarief eerste schijf vennootschapsbelasting (CDA_202)
-0,3
Heffingsvrij vermogen naar 30.000 euro in box 3 (CDA_181)
-0,2
Verlengen eerste schijf vennootschapsbelasting (CDA_189)
-0,2
Beperken renteaftrek bedrijven (CDA_180)
0,7
Milieu
-0,5
Verlaging verhuurderheffing voor energiezuinig bouwen (CDA_165)
-0,5
Verlagen energiebelasting (CDA_200_b, 200_e)
-0,3
Verlagen accijns op diesel en lpg (CDA_175)
-0,2
Invoeren belasting op CO2-uitstoot energiecentrales (CDA_200_a)
0,4
Verhogen bijtelling en beperken milieudifferentiatie (CDA_187)
0,1
Overig
0,7
Verhogen tabaksaccijns (CDA_171)
0,6
Verhogen kansspelbelasting (CDA_183)
0,1
Totaal beleidsmatige lasten
-6,5
w.v. gezinnen
-5,7
bedrijven
-0,8
265
14.5
D66
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoorD66voorgesteldemaatregelen
enhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen2017en
betreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoalsweergegeven
inhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.5.1
Uitgaven
D66intensiveertpersaldo5,4mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


D66verlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefondstaakstellendviaeen
apparaatskorting.Ditiseenbesparingvan0,7mldeuroin2021en0,9mldeuro
structureel.(D66_102)
D66beperkttaakstellenddeuitgavenbijhetRijkenzbo'sviaeenapparaatskorting.Dit
betekenteentotaleombuigingvan0,7mldeuroin2021eneenstructureleombuiging
van0,9mldeuro.Dezebesparingslaatgrotendeelsneerbijhetopenbaarbestuur(0,4
mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel)endeelsbijdefensie,veiligheiden
bereikbaarheid.(D66_101_a,101_b)
Veiligheid




D66trekt0,3mldeuroextrauitvooruitbreidingvandecapaciteitvandeNationale
politie.(D66_104)
D66trekt0,2mldeurouitvooruitbreidingvandecapaciteitvanhetOpenbaar
MinisterieendeRechtspraak.(D66_103)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,2mldeuroopveiligheid.(D66_101_d)
D66kortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopveiligheid.(D66_193_a)
Defensie


D66verhoogthetdefensiebudget,oplopendtot0,5mldeuroin2021.(D66_105)
Deapparaatskortingleidttoteenbeperktebesparingopdefensie.(D66_101_c)
Bereikbaarheid




266
Hetinvoerenvandekilometer‐encongestieheffingleidttotexploitatiekosten.Ditiseen
intensiveringvan0,3mldeuro.(D66_199_e)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopvrachtwagens(Maut)leidttotexploitatiekosten.
Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(D66_198_d)
D66beperktdenationaleambitiesvanhetEuropeanRailwayTrafficManagement
System(ERTMS)tothetstriktnoodzakelijke.Ditresulteertineenombuigingvan0,1mld
euro.(D66_115)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(D66_101_e)
Milieu







D66laatdeoverheidrechtenuithetemissiehandelssysteemopkopen.Ditgaatomeen
intensiveringvan0,3mldeuro.(D66_276)
D66intensiveert0,2mldeuroinnatuuromdebiodiversiteittevergrotenendeEHSte
versterken.(D66_118)
D66stelt0,2mldeuroterbeschikkingaanprovinciesmetalsdoelomverliesvannatuur
tecompenseren.(D66_119)
D66intensiveert0,1mldeuroingeothermie.(D66_121_b)
D66buigt0,1mldeuroombinnenhetagrodomein.(D66_120)
D66kortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopmilieusubsidies.(D66_193_d)
D66verhoogtdeSDE+‐uitgavenmet4,4mldeurostructureel.Dezeverplichtingwordt
aangegaantijdensdekomendekabinetsperiode.Dooreenlangeaanlooptijdbij
implementatievandezemaatregelisertotenmet2021geenbudgettaireffect.
(D66_117_e)
Onderwijs










D66verhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet1,1mldeuro,waarvan0,8mld
eurometalsdoelhetverlagenvandemaximumklassenomvangnaar24leerlingenen
0,3mldeurometalsdoelmeerklassenassistentenenconciërges.(D66_126,130)
D66verhoogtdelumpsumvanhetprimairenvoortgezetonderwijssamenmet1,0mld
eurometalsdoelverlagingvandelestaakvanlerarenmet67,5klokurenperfteperjaar.
(D66_129)
D66trekt0,4mldeuroextrauitvoorfundamenteelonderzoek,waarvan0,3mldeurovia
deOCW‐begrotingen0,1mldeuroviadeKNAW/NWO.(D66_137)
D66verhoogtdelumpsumvanhetmbomet0,2mldeurometalsdoeleenintensieve
begeleidingvanrisicojongerenomvoortijdigschoolverlatentevoorkomen.(D66_128)
D66verhoogtdelumpsumvanhetprimairenvoortgezetonderwijssamenmet0,2mld
eurometalsdoelsalarisverhogingvoordocenten(terwaardevan7,5%)opscholenmet
15%ofmeerleerlingenmetzeerlaagopgeleideouders(eenkwartvanallescholen).
(D66_131)
D66breidtdeov‐studentenkaartvoorallestudentenuitnaar7dagenperweek.Ditis
eenintensiveringvan0,2mldeuro.(D66_278)
D66intensiveert0,2mldeuroomvroeg‐envoorschoolseeducatieuittebreidenvantien
naarzestienuur.(D66_125)
D66verlaagthetcollegegeldvoordetweedebachelor‐entweedemasterstudienaarde
hoogtevanhetwettelijkcollegegeld.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(D66_134)
D66verhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijs,voortgezetonderwijsenmbomet
intotaal0,1mldeurometalsdoelhetbevorderenvanmaatwerk.(D66_133)
D66intensiveert0,1mldeuroinonderwijsomleerachterstandentegentegaanviahet
onderwijsachterstandenbudget,zomerscholen,pilotslaaggeletterdheiden
stimuleringsprogrammavoorlezen.(D66_132)
267






D66versoepeltdecascaderegelinginhetmbo.Ditbetekentdatdebekostigingvoorhet
vijfdeenzesdeleerjaarmboverhoogdwordt.Deintensiveringis0,1mldeuroin2021.
(D66_127)
D66trekt0,1mldeurouitvooronderzoeknaarconcretemaatschappelijkeuitdagingen.
(D66_139)
D66intensiveert0,1mldeuroinscholingsvouchersvan625eurovoorlaagopgeleide
werkenden.(D66_141_a)
D66intensiveert0,1mldeurointaallessenvoorvluchtelingen.(D66_142)
D66schaftderegelingvoorgratisschoolboekenaf,metcompensatievoorlageinkomens.
Ditbetekenteennettobesparingvan0,2mldeuro.(D66_135)
D66draaitdebijdeafschaffingvandescholingsaftrekhorendeintensiveringterug.Dit
betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(D66_141_c)
Zorg








268
D66wilallemedischspecialistenverplichtentotloondienstenzeonderdeWet
NormeringTopinkomens(WNT)brengen(ZIK_008).Ditbetrefteenintensiveringvan0,3
mldeuroin2021eneenstructureleombuigingvan0,6mldeuro.Eenonzekerefactorbij
deovergangzijndewaardeoverdrachten(totmaximaal2mldeuro)vandeoverheid
naardemedischspecialistenvoordefinanciëleclaimsopgrondvan
eigendomsontneming(verliesaangoodwill).DezekostenvoordeoverheidzijnopPM
gezet.(D66_156)
D66intensiveertin2021voor0,3mldeuroindeverpleeghuiszorg.(D66_144)
D66verhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenin2021met0,2mldeuromethet
oogopeenverlagingvandeeigenbijdragenindeWmoencompensatieWmo‐vervoer.
(D66_149,146_a,275_b)
D66schaftdevermogensinkomensbijtelling(VIB)van8%indeWlzaf.Ditiseen
intensiveringvan0,2mldeuroin2021.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvanprivate
naarcollectievezorguitgaven.(D66_147_a)
D66versoepelthetpreferentiebeleidvoorgeneesmiddelenwanneerersprakeisvan
tekortenvanbepaaldegeneesmiddelen.Ditbetrefteenintensiveringvan0,1mldeuro.
(D66_159_a)
D66scheidtwonenenzorgindeWlzmetcompensatievoorfinancieelminder
draagkrachtigen.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_077b).Voordezorg
levertditstructureeleenombuigingopvan2,3mldeuro.Vanwegetransitie‐en
uitvoeringskostenishetin2021eenintensiveringvan0,1mldeuro.ZieD66_153_bvoor
deinkomensondersteuning.(D66_153_a,153_c)
D66heeftdeintentieomeenhoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethet
macrobeheersinstrument.TevensintensiveertD66indewijkverpleging.Persaldo
resulterendezemaatregelenin2021inombuigingenvan0,9mldeuroinde
ziekenhuiszorg,0,1mldeuroindegeestelijkegezondheidszorgeneenbeperkte
ombuigingindewijkverpleging.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleiden
totminderzorgoflagerekwaliteitvanzorg.(D66_154,143)
D66neemtindecuratievezorgtweemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophetgebied
vangeneesmiddelen:herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem


(ZiK_066)enuitbreidingcentraleinkoopgenees‐enhulpmiddelendoordeRijksoverheid
(ZiK_071).Bijdeherberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaat
hetdeelsomeenverschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreft
diteenombuigingvan0,4mldeuro.(D66_157_a,158_a)
D66voertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantoren(Wlz‐uitvoerders)om
meerjarigecontractenmetbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseen
maatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,2mldeuroin
2021.Destructureleombuigingis0,1mldeuro.Deconcurrentietussenaanbieders
neemtnamelijkopdenduuraf.(D66_279)
D66neemtindecuratievezorgdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart:
capaciteitsreguleringdureinfrastructuur(ZiK_041),capaciteitsplanspoedeisendehulp
(ZiK_042),palliatievezorgvanziekenhuisnaarthuissetting(ZiK_055)enverminderen
vermijdbareheropnames(ZiK_060).Tezamenisditeenombuigingvan0,1mldeuro.
(D66_268,266,267,269)
Sociale zekerheid










D66verhoogtdekinderopvangtoeslagdoordeeigenbijdragemet30%teverlagenvoor
alleinkomens.Ditiseenintensiveringvan0,5mldeuro.(D66_165)
D66introduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetalingbij
ziektevoorbedrijventot25werknemers.Deoverheidsuitgavennemen0,3mldeurotoe.
Hierstaateenverhogingvandewerkgeverspremiestegenover(zieD66_172_b).
(D66_172_a)
D66breidthetbetaaldgeboorteverlofvoordepartneruitmettwaalfwekentegen70%
vanhetloon.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(D66_164)
D66geeftniet‐werkendeoudersmetkinderenvantweetotvierjaarrechtop
kinderopvangtoeslagvoormaximaal16uurperweek.Deintensiveringis0,2mldeuroin
2021.(D66_124)
D66introduceerteengeoormerktbudgetvoorscholingindeWWgerichtoplangdurig
werklozen.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.(D66_140)
D66stelt0,1mldeurobeschikbaarvoordebestrijdingvanarmoedeonderkinderen.
(D66_167)
D66stelteengeoormerktbudgetbeschikbaarvoormeerface‐to‐facegesprekkeninde
dienstverleningvanhetUWV.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.
(D66_168)
D66verhoogtdehuurtoeslagviaeenverlagingvandenormhuur.Ditiseenintensivering
van0,1mldeuro.(D66_175)
D66breidthetaantalbeschuttewerkplekkenuitmet20.000plekken.Deingroeivan
dezeextrawerkplekkensluitaanbijhetingroeipadvandeoorspronkelijkeplekken.Dit
iseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021eneenstructureleintensiveringvan0,5
mldeuro.(D66_178)
D66wildevrijwilligeverzekeringtegenziekteenarbeidsongeschiktheidvoor
zelfstandigenaantrekkelijkermakendoordepremietemaximerenenhettekortte
dekkenviaeenRijksbijdrage.DezemaatregelisconformdevariantuitIBOZelfstandigen
zonderpersoneelendeStudiegroepDuurzameGroei.Deextrauitgavenaanuitkeringen
leidenstructureeltoteenintensiveringvan0,2mldeuro.(D66_182_b)
269









D66maaktwerkgeversverantwoordelijkvoorheteerstehalfjaarWW.Demaatregel
leverteenstructurelebesparingopvan0,8mldeuro.Demaatregelimpliceerteenniet‐
EMUrelevantelastenverzwaringvoorbedrijven.(D66_170_b)
Denominalepremiewordtmetnegentigeuroverlaagdomeenlastenverlichtingvan1,2
mldeuroterealiseren.Alseengevolgdaarvandalendeuitgavenaandezorgtoeslagmet
0,5mldeuro.(D66_261_b)
D66maaktdekinderbijslaginkomensafhankelijk.Vanafeeninkomenvan80.000euro
wordtdekinderbijslagmet3%afgebouwd.Ditiseenombuigingvan0,3mldeuroin
2021en0,2mldeurostructureel.(D66_173)
D66maakthetkindgebondenbudgetleeftijdsonafhankelijk.Ditiseenombuigingvan0,1
mldeuro.(D66_180)
D66verhoogthetafbouwpercentageinhetkindgebondenbudgetnaar8,3%.Ditiseen
ombuigingvan0,1mldeuro.(D66_179)
D66maaktdehoogtevandekinderbijslagleeftijdsonafhankelijkophetniveauvande
hoogtevoorkinderentotvijfjaar.Voorkinderendiereedseenleeftijdvanzesjaarof
ouderhebbenbereikt,wordtdekinderbijslagnietverlaagd.Ditisombuigingvan0,1mld
euroin2021en0,6mldeurostructureel.(D66_174)
D66vervangtdeloonkostensubsidieindeParticipatiewetdoorloondispensatie.Dit
leverteenbesparingvan0,1mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel.(D66_177)
D66scheidtwonenenzorgindeWlz.Cliëntendiehunwoon‐enverblijfslastennietzelf
kunnendragenwordengecompenseerd.Ditbetreftstructureel2,2mldeuro.
(D66_153_b)
D66biedtdemogelijkheidom,actuarieelneutraal,deAOWmaximaaléénjaareerderof
vijfjaarlatertelateningaan.In2021ishetbudgettaireeffectneutraal:hetgrotere
aandeelvandeAOW‐gerechtigdendatvervroegdopneemtweegtoptegenderuimere
mogelijkheidtotlatereopname.Oplangetermijnresulteerteenuitgavenverhogingvan
0,1mldeuro.DitkomtdoorhetgroteaantaljarendatmendeAOW‐opnamekan
uitstellen.Ditleidttoteenaanzienlijkhogereuitkeringshoogtebijhetlateropnemende
deelvandeAOW‐gerechtigden.Deverhogingvandeuitkeringis,doordeactuariële
neutraliteit,groterdanhetdalingvanhetaantaluitkeringsjaren.(D66_166_a)
Overdrachten aan bedrijven






270
D66vergroothetbudgetvoorhetlage‐inkomensvoordeel(LIV)voorwerkgeversdie
werknemersindienstnemenmeteensalaristot120%wml.Ditiseenintensiveringvan
0,5mldeuroin2021.(D66_232)
D66intensiveert0,2mldeuroindeTKI‐toeslagmetalsdoelprivaat‐publieke
samenwerkingtussenonderzoeksorganisatiesenbedrijven.(D66_187)
D66intensiveert0,1mldeuroindeSBIR‐regeling.(D66_188)
D66intensiveert0,1mldeuroindeMIT‐regeling.(D66_189)
D66intensiveert0,1mldeuroininnovatie,viauitbreidingvandeDEI‐regelingende
groeifaciliteit.(D66_190)
D66verruimtdeafdrachtverminderingwerkgeversWBSOtaakstellendmet0,1mldeuro.
(D66_249)


D66kortintotaal0,2mldeuroopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingslaat
voor0,1mldeuroneerbijdeoverdrachtenaanbedrijven.(D66_193_e)
D66schraptdeafdrachtverminderingwerkgeversindescheepvaart,eenombuigingvan
0,1mldeuro.(D66_257)
Internationale samenwerking


D66verhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingmet0,8mldeuro.(D66_192)
D66intensiveerttijdensdekabinetsperiodejaarlijks0,3mldeuroin
ontwikkelingssamenwerking(NoodhulpfondsODA)tenbehoevevannoodhulpen
opvanginderegio.Destructureleintensiveringis0.(D66_286)
Overig

D66verhoogtdeuitgavenaancultuur,inclusiefhetterugdraaienvandebezuinigingop
demonumentenaftrek,met0,1mldeuro.(D66_197)
Tabel 14.9
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
1,2
Apparaatskorting lokale overheden (D66_102)
0,7
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur (D66_101_a, 101_b)
0,4
Veiligheid
-0,3
Intensivering politie (D66_104)
-0,3
Intensivering veiligheid en justitie (D66_103)
-0,2
Apparaatskorting Rijk: veiligheid (D66_101_d)
0,2
Subsidietaakstelling: Veiligheid (D66_193_a)
0,0
Defensie
-0,5
Verhoging defensie-uitgaven (D66_105)
-0,5
Apparaatskorting Rijk: defensie (D66_101_c)
0,0
Bereikbaarheid
-0,3
Invoeren kilometer- en congestieheffing (exploitatiekosten) (D66_199_e)
-0,3
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (exploitatiekosten) (D66_198_d)
-0,2
Afschaffen nationale kop op het ERTMS (D66_115)
0,1
Apparaatskorting Rijk: bereikbaarheid (D66_101_e)
0,1
Milieu
-0,6
Opkopen ETS-rechten (D66_276)
-0,3
Vergroting biodiversiteit (D66_118)
-0,2
Intensiveren in natuur (D66_119)
-0,2
Intensivering geothermie (D66_121_b)
-0,1
Ombuiging binnen het agrodomein (D66_120)
0,1
Subsidietaakstelling: Milieu (D66_193_d)
0,0
Verhogen SDE+ (D66_117_e)
0,0
Onderwijs
-3,8
Verhogen lumpsum po (D66_126, 130)
-1,1
Verhogen lumpsum po en vo (D66_129)
-1,0
271
Intensivering fundamenteel onderzoek (D66_137)
-0,4
Verhogen lumpsum mbo (D66_128)
-0,2
Verhogen lumpsum po en vo gewichtenscholen (D66_131)
-0,2
Uitbreiden ov-studentenkaart (D66_278)
-0,2
Intensivering VVE (naar 16 uur) (D66_125)
-0,2
Publiek bekostigen tweede bachelor en master (en stapelen) (D66_134)
-0,2
Verhogen lumpsum po, vo, mbo (D66_133)
-0,1
Intensivering onderwijs: tegengaan leerachterstanden (D66_132)
-0,1
Verhoging bekostiging voor vijfde- en zesdejaars mbo’ers (D66_127)
-0,1
Verhogen NWO-budget onderzoek maatschappelijke uitdagingen (D66_139)
-0,1
Scholingsvouchers t.w.v. 625 euro voor laagopgeleide werkenden (D66_141_a)
-0,1
Taallessen voor vluchtelingen (D66_142)
-0,1
Afschaffen gratis schoolboeken met compensatie voor lage inkomens (D66_135)
0,2
Terugdraaien intensivering scholingsuitgaven (D66_141_c)
0,1
Zorg
0,6
Medisch specialisten verplicht in loondienst en onder de Wet normering topinkomens (D66_156)
-0,3
Taakstellende intensivering verpleeghuiszorg (D66_144)
-0,3
Verhoging Rijksbijdrage Wmo (D66_149, 146_a, 275_b)
-0,2
Afschaffen vermogensinkomensbijtelling Wlz (D66_147_a)
-0,2
Versoepelen preferentiebeleid (D66_159_a)
-0,1
Volledig scheiden van wonen en zorg in de Wlz, structurele besparing in de Wlz (D66_153_a, 153_c)
-0,1
Hoofdlijnenakkoord i.c.m. MBI (D66_154, 143)
1,1
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen (D66_157_a, 158_a)
0,4
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (D66_279)
0,2
Diverse maatregelen curatieve zorg (D66_268, 266, 267, 269)
0,1
Sociale zekerheid
0,3
Verhoging kinderopvangtoeslag (D66_165)
-0,5
Loondoorbetaling bij ziekte: collectief tweede jaar kleine werkgevers (D66_172_a)
-0,3
Uitbreiding betaald geboorteverlof (D66_164)
-0,2
Kinderopvangtoeslag voor niet-werkende ouders met kinderen van twee tot vier jaar (D66_124)
-0,2
Scholing in de WW (D66_140)
-0,1
Intensivering armoedebestrijding (D66_167)
-0,1
Meer face-to-face gesprekken in dienstverlening UWV (D66_168)
-0,1
Verhogen huurtoeslag (D66_175)
-0,1
Uitbreiding beschutte werkplekken (D66_178)
-0,1
Vrijwillige AOV zelfstandigen stimuleren (extra uitgaven) (D66_182_b)
0,0
Werkgevers eerste half jaar verantwoordelijk voor WW (D66_170_b)
0,8
Verlagen nominale Zvw-premies: effect zorgtoeslag (D66_261_b)
0,5
Inkomensafhankelijke kinderbijslag (D66_173)
0,3
Kindgebonden budget: bedragen per kind leeftijdsonafhankelijk (D66_180)
0,1
Kindgebonden budget: afbouwpercentage verhogen naar 8,3% (D66_179)
0,1
Kinderbijslag: bedragen gefaseerd naar jongste leeftijdscategorie (D66_174)
0,1
Loondispensatie Participatiewet (D66_177)
0,1
Volledig scheiden van wonen en zorg in de Wlz, compensatie (D66_153_b)
0,0
Flexibele AOW-leeftijd: tot één jaar eerder en vijf jaar later (D66_166_a)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
-0,9
Uitbreiding LIV (D66_232)
-0,5
Intensivering TKI-toeslag (D66_187)
-0,2
Intensivering innovatie: SBIR-regeling (D66_188)
-0,1
Intensivering MIT-regeling (D66_189)
-0,1
272
Intensivering innovatie: DEI-regeling en de groeifaciliteit (D66_190)
-0,1
Intensivering afdrachtvermindering WBSO (D66_249)
-0,1
Subsidietaakstelling: Overdrachten aan bedrijven (D66_193_e)
0,1
Afschaffen afdrachtvermindering scheepvaart (D66_257)
0,1
Internationale samenwerking
-1,1
Intensivering ontwikkelingssamenwerking (D66_192)
-0,8
Incidentele intensivering in ontwikkelingssamenwerking (ODA) (D66_286)
-0,3
Overig
-0,1
Intensivering cultuur (D66_197)
-0,1
Totaal
-5,4
14.5.2
Lasten
D66verlaagtdecollectievelastenmetpersaldo3,4mldeuroin2021.Eenopsommingvan
delastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverlagingvan3,4mldeuroisopgebouwduiteen
verlagingvan7,4mldeurovoorgezinnen,eenverhogingvan3,8mldeurovoorbedrijvenen
eenverhogingvan0,2mldeurovoorhetbuitenland.
Inkomen en arbeid







D66voerteenwerknemerskortinginvan500euro.Dekortingkomtbovenopde
arbeidskorting,maarwordtintegenstellingtotdearbeidskortingnietafgebouwden
geldtvoorallewerkendenzonderrechtopdezelfstandigenaftrek.Ditiseen
lastenverlichtingvan3,0mldeuro.(D66_221)
Bovenopdeverlagingvandetarievenindetweedeenderdeschijf(metresp.1,1%‐punt
en0,22%‐punt,zieD66_231)verlaagtD66ookdetarievenindeeersteschijfmet1,044%
endetarievenindetweedeschijfmet1,044%extra.Dezemaatregelbetekenteenextra
lastenverlichtingvan3mldeuroin2021enwordtgedektdoordeinvoeringvanhetozb‐
gebruikersdeel.(D66_236_a)
D66verhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensmet1010euroende
ouderenkortingvoorhogereinkomensmet300euro.Ditiseenlastenverlichtingvan1,4
mldeuroin2021.(D66_228)
D66verlaagtdetarievenvandetweedeschijfmet1,1%‐punt,enindederdeschijfmet
0,22%‐punt.Daardoorwordtindestructurelesituatie(in2042)hettariefvandetweede
schijfgelijkaanhettariefvandeeersteschijf.Doordezeverlagingontstaateen
lastenverlichtingvanintotaal1,2mldeuroin2021.(D66_231)
D66zetmeercollectievemiddeleninomdevereveningsbijdrageaanzorgverzekeraars
teverhogen.Zorgverzekeraarskunnendaardooropjaarbasiseennegentigeurolagere
nominalepremievragenaanverzekerden.Ditleverteenlastenverlichtingopvan1,2mld
euro.(D66_261_a)
D66verlaagtdeWW‐premievoorwerkgevers.Ditiseenlastenverlichtingvan0,9mld
euroin2021.(D66_233)
D66verhoogtdealgemeneheffingskortingstructureelmethonderdeuro.Ditkost0,9
mldeuroin2021.(D66_227)
273














274
D66verhoogtdearbeidskortingmet112euro.Ditiseenlastenverlichtingvan0,7mld
euroin2021.(D66_223)
D66verhoogthetmaximalebedragindeinkomensafhankelijkecombinatiekortingmet
1269euroenhetopbouwpercentagemet3,4%‐punt.Ditkost0,7mldeuroin2021.
(D66_225)
D66verhoogthetmaximalebedragindearbeidskortingmet215euroenvervroegthet
afbouwpuntindearbeidskortingmet5972euro.Ditkost0,5mldeuroin2021.
(D66_224)
D66maakthetniet‐verzilverbaredeelvandeverhoogdearbeidskortingen
inkomensafhankelijkecombinatiekortinguitkeerbaar.Ditkost0,4mldeuroin2021.
(D66_222)
D66verlaagthettariefvandevierdeschijfnaar49,5%.Datleidtin2021toteen
lastenverlichtingvan0,4mldeuro.Hetstructureleeffectisnihil,omdatbijongewijzigd
beleidhettariefwordtafgebouwdnaarhetzelfdeniveau.(D66_230)
D66verlaagthettariefvanheteigenwoningforfait.Ditiseenlastenverlichtingvan0,1
mldeuro.(D66_237)
D66schaftdedoorsneesystematiekaf.Dehogerepensioenpremieindetransitieperiode
leidttoteenlastenverlichtingvan0,1mldeuroin2021.Oplangetermijnzijn
pensioenpremieslagerdoordelangerebeleggingshorizon.(D66_239)
D66voertdemogelijkheidinomopdepensioendatum10%vandepensioenaanspraken
ineensoptenemen.Dezemaatregellevert0,1mldeuroopin2021.Devervroegde
belastingheffingopdezeopnamelevertnamelijk0,2mldeuroopbijvermogenenwinst.
Daarnaaststijgtdooreenselectie‐effectdepremie,wat0,1mldeurokostbijinkomenen
arbeid.Oplangetermijnzijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdoorvervroegde
opnamevanpensioenaanspraken.(D66_241_g,241_d,241_e)
D66wildevrijwilligeverzekeringtegenziekteenarbeidsongeschiktheidvoor
zelfstandigeraantrekkelijkermaken,doordepremietemaximerenenhettekortte
dekkenviaeenRijksbijdrage.DezemaatregelisconformdevariantuithetIBO
ZelfstandigenzonderpersoneelendeStudiegroepDuurzameGroei.Depremiekorting
leidttoteenbeperktelastenverlichtingin2021en0,1mldeurostructureel.(D66_182_a)
D66verkortdederdeschijfinbox1naar68.158euroom1mldeurolastenverzwaringte
realiserenin2021.Structureelisditeenlastenverzwaringvan0,8mldeuro.(D66_229)
D66verlaagtdeverplichtstellingvoorpensioenpremiesnaarhetmaximumdagloon.
Daarbovenmagook(fiscaalgefaciliteerdtotdehuidigeaftoppingsgrensvanruim
100.000euro)wordenopgebouwd,maardanvrijwillig.Delagerebenuttingvan
premieaftrekleidttoteenlastenverzwaringvan0,7mldeuroin2021.Oplangetermijn
zijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdooreenlagerepremie‐inleg.(D66_242)
D66beperktde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostentaakstellendmet0,5mldeuro.(D66_245)
D66verkleintdemargeindegebruikelijkloonregelingtot10%,waardooreengroterdeel
vanhetinkomenvandeDGAonderdeprogressieveheffingvanbox1valt.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,4mldeuroin2021en0,1mldeurostructureel.(D66_246)
D66versneltdeafbouwvanhetmaximaleaftrekpercentagevande
hypotheekrenteaftreknaar2%perjaar.Ditiseenlastenverzwaringvan0,4mldeuroin




2021.Hetuiteindelijkeaftrekpercentagebedraagt30%,onderhettariefvandeeerste
schijf.(D66_243)
D66introduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetalingbij
ziektevoorbedrijventot25werknemers.Detoenamevanoverheidsuitgaven
(D66L_172_a)wordtbetaalduiteenverhogingvanwerkgeverspremies.DitiseenEMU‐
relevantelastenverzwaringvan0,3mldeuro.Delastenverzwaringisgedeeltelijkeen
schuifvanprivateloondoorbetalingnaardecollectieveverzekering.(D66_172_b)
D66voertindepensioenopbouwdemogelijkheidinvaneenpremievakantiemeteen
maximaleduurvanvijfjaar.Delagereaftrekvanpensioenpremiesgeefteen
lastenverzwaringvan0,3mldeuroin2021.Oplangetermijnzijndebelastbare
pensioenuitkeringenlagerdooreenlagerepremie‐inleg.(D66_240)
D66faseertdeaftrekwegensgeenofgeringeeigenwoningschuld('wetHillen')uitin
twintigjaar,intwintiggelijkestappen.In2021isditeenlastenverzwaringvan0,1mld
euro.Structureelisditeenlastenverzwaringvan1,4mldeuro.(D66_244)
D66voertindeWWeenindividueelgedifferentieerdepremiein,waardoorwerkgevers
dieweinigmensendeWWlateninstromeneenlagerepremiebetalen.Ditwordt
budgetneutraalvormgegeven.(D66_171)
Vermogen en winst






D66introduceerteenaftrekvooreigenvermogenvoorbedrijvenvantaakstellend0,5
mldeuro.Voorditbedragkaneenvermogensaftrekvannaarverwachtingcirca0,5%
wordeningevoerd.(D66_251)
D66verlaagtdeoverdrachtsbelastingvoorwoningoverdrachtenmet0,5%‐punt.Ditis
eenlastenverlichtingvoorgezinnenvan0,4mldeuro.(D66_262)
D66verhoogthetheffingsvrijevermogennaar35.000euro.In2021,alsD66eenvariant
opdevermogensaanwasbelastingintroduceert,vertaaltdezeverhogingzichineen
hogereheffingsvrijevoet.IndevariantopdevermogensaanwasbelastingvanD66
wordenvoordeberekeningvandevermogensaanwasuitaandelenenobligatiesnietde
werkelijke,maardeforfaitairerendementenuitdehuidige
vermogensrendementsheffinggebruikt.Voordeberekeningvandeaanwasuitoverige
vermogensbestanddelen(voornamelijkbank‐enspaartegoeden)wordtwelhet
werkelijkrendementgebruikt.Tezamenresulterendezewijzigingeninbox3ineen
lastenverlichtingvan0,2mldeuroin2021.Structureelisersprakevaneen
lastenverlichtingvan0,3mldeuro.(D66_259)
D66biedtalleenstaandenzonderkinderendemogelijkheidomtweepersonenaante
wijzen,opwiehetlagetariefvandeerfbelastingvantoepassingis.Ditiseen
lastenverlichtingvoorgezinnenvan0,2mldeuro.(D66_260)
D66introduceertdeozbvoorgebruikersalsextrabelastinggebiedvoorgemeenten.Ditis
eenlastenverzwaringvan3mldeuro.D66roomtdezelastenverzwaringafviahet
Gemeentefonds,zodatdelastenopinkomenenarbeidlandelijkkunnenworden
verlaagd.(D66_236_b)
D66beperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal30%vandewinst
voorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)meteendrempelvan1
mlneurozondergroepsvrijstelling,conformdebouwstenen0en1vandewerkgroep
fiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Naastdezezogenoemdeearnings‐
275




strippingmaatregelvoertdepartijeengeneriekerenteaftrekbeperkingin,waardoor
slechts75%vandenetto‐renteaftrekbaaris,conformbouwsteen2vaneerder
genoemdewerkgroep.Aandachtspuntisdateensamenloopregelingmoetworden
geïntroduceerdwaarbijdehoogsterenteaftrekbeperkinggeldt.Datverhoogtde
complexiteit.Dezemaatregelenleidentoteenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,4
mldeuro.DaarnaastbeperktdepartijbelastingontwijkingdoorbedrijvenviaNederland
dooreenbronbelastingintevoerenopuitgaanderenteenroyalty'snaarlandenmeteen
vpb‐tarieflagerdan10%,conformdebouwstenen11en12vaneerdergenoemde
werkgroep.(D66_253,250,256)
D66schaftdeaftrekoverdevergoedingopzogenoemdeadditioneleTier‐1instrumenten
(coco’s)voorbankenenvergelijkbareinstrumentenvoorverzekeraarsaf,conform
bouwsteen7vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Ditiseen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.(D66_255)
D66verhoogtheteffectievetariefvandeinnovatieboxvan5%naar10%.Ditiseen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,3mldeuro.(D66_254)
D66voertdemogelijkheidinomopdepensioendatum10%vandepensioenaanspraken
ineensoptenemen.Dezemaatregellevert0,1mldeuroopin2021.Devervroegde
belastingheffingopdezeopnamelevertnamelijk0,2mldeuroopbijvermogenenwinst.
Daarnaaststijgtdooreenselectie‐effectdepremie,wat0,1mldeurokostbijinkomenen
arbeid.Oplangetermijnzijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdoorvervroegde
opnamevanpensioenaanspraken.(D66_241_f,241_a)
D66schafthetkeuzeregimevoorwinstuitzeescheepvaart(tonnageregeling)af.Ditis
eenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,1mldeuro.(D66_258)
Milieu








276
D66schaftdemotorrijtuigenbelastingafvoorbestel‐enpersonenauto's.Ditiseen
lastenverlichtingvan4,4mldeuro.Dezemaatregelhangtsamenmetdeintroductievan
dekilometerheffing(D66_199_a)endecongestieheffing(D66_208).Hetdeelvande
motorrijtuigenbelastingdatwordtgehevendoorprovinciesblijftbestaan.(D66_270)
D66verlaagtdeopbrengstvandebpmmet0,4mldeuro.Dezelastenverlichtinghangt
samenmetdeintroductievandekilometerheffing(199_a).(D66_199_c,199_g)
Hetinvoerenvandekilometer‐encongestieheffingleidttotaccijnsderving.Dit
vermindertdebelastingontvangstenmet0,4mldeuro.(D66_199_f)
D66verhoogthetbudgetvoorde(willekeurigeafschrijvingmilieu‐investeringen)VAMIL
endemilieu‐investeringsaftrek(MIA)metintotaal0,2mldeuro.Ditiseen
lastenverlichtingvoorhetbedrijfsleven.(D66_213)
D66schaftheteurovignetaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mldeuro.(D66_198_c)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopvrachtwagens(Maut)leidttotaccijnsderving.
Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,1mldeuro.(D66_198_e)
D66verlaagtdebrandstofaccijnzen.Ditiseentaakstellendelastenverlichtingvan0,1mld
euro.(D66_273)
D66introduceerteenkilometerheffingvoorbestel‐enpersonenauto'smeteen
opbrengstvan4,2mldeuro.Dezelastenverzwaringisgekoppeldaandeafschaffingvan
demotorrijtuigenbelastingoppersonen‐enbestelauto's(D66_270),deverlagingvande














bpm(D66_199c)endeverlagingvandebrandstofaccijnzen(D66_273)engaatgepaard
metexploitatiekosten(D66_199_e)enaccijnsderving(D66_199_f).(D66_199_a,199_d)
D66verhoogtdetarievenindeenergiebelasting.Ditiseenlastenverzwaringvoor
gezinnenenbedrijvenvan1,4mldeuro.Oplangetermijnwordtdeopbrengstvandeze
maatregel0,7mldeuro,vanwegeeenstructureellageregrondslag.(D66_202,203)
D66introduceerteenkilometerheffingopvrachtwagens(Maut)meteenopbrengstvan
1,2mldeuro.Dezeheffingverhoogtdelastenvoorbedrijvenenhetbuitenlandengaat
gepaardmetexploitatiekosten(D66_198d)enaccijnsderving(D66_198_e).(D66_198_a,
198_f)
D66schaftdebpm‐vrijstellingbestelauto'saf.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijven
van0,4mldeuro.(D66_272)
D66voerteencongestieheffingin.Deopbrengstvandezeheffingbedraagt0,2mldeuro.
(D66_208)
D66voerteenbelastinginopbestrijdingsmiddelenenkunstmest.Deopbrengstvandeze
belastingbedraagt0,2mldeuro.(D66_212)
D66introduceerteenopenruimteheffing.Ditverhoogtdelastenmet0,2mldeuro.
(D66_214)
D66schaftdeelsdevrijstellingenergiebelastinggebruikgasinwkk‐installatiesaf.Het
gaatomeenlastenverzwaringvoorhetbedrijfslevenvan0,2mldeuro.(D66_274)
D66voerteenjaarlijksstijgendeminimumprijsvoorCO2invoordeenergiesector.Ditis
eenlastenverzwaringvan0,1mldeuroin2021,oplopendtot0,3mldeurostructureel.
(D66_201)
D66schafthetverlaagdtariefvoordeglastuinbouwindeenergiebelastingaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuro.(D66_121_a)
D66introduceerteenbredeafvalstoffenbelasting.Dezebelastinggeldtvooralle
afvalstoffendiewordenverbrandofgestortinNederland,inclusiefbuitenlandsafval,
afvalverbrandinbiomassa‐energiecentralesenzuiveringsslib.Detaakstellende
opbrengstvandeheffingisgelijkaan0,1mldeuro.(D66_210)
D66introduceerteenbelastingopniet‐afbreekbaresmeermiddelenmeteenopbrengst
van0,1mldeuro.(D66_211)
D66schaftdebelastinguitgavenvoortaxi'sindebpmendemrbaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuro.(D66_275)
D66schaftdelandbouwvrijstellingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mldeuroin
2021,oplopendtot0,5mldeurostructureel.(D66_216)
D66verhoogtdeOpslagDuurzameEnergie(ODE)opdeenergierekeningomdeSDE+
(D66_117_e)tefinancieren.Ditheeftgeenbudgettaireffectin2021eniseenstructurele
lastenverzwaringvan4,4mldeuro.(D66_117_a,117_b)
Overig


D66draaitdeafschaffingvandescholingsaftrekterug.Ditiseenlastenverlichtingvoor
gezinnenvan0,2mldeuro.(D66_141_b)
D66verhoogtdeaccijnzenoptabak.Ditiseentaakstellendelastenverzwaringvan0,5
mldeuro.(D66_263)
277

D66reguleerthettelen,verkopenengebruikenvansoftdrugs.Ditgenereerteen
opbrengstvoordeoverheidvan0,2mldeurodoorhetveilenvanvergunningen,een
nationaleverbruiksbelastingofdividenduitkeringendooreenstaatsbedrijf.(D66_264)
Gasbaten

D66vermindertdegaswinninginGroningenmet3mldNm3.Ditverlaagtdeopbrengsten
voordeoverheidmet0,4mldeuro.Oplangetermijnisergeeneffectopde
overheidsbegroting.(D66_277)
14.5.3
Maatregelen met een direct EMU-schuldeffect
DevolgendemaatregelenhebbengeeneffectophetEMU‐saldomaarweleendirecteffectop
deEMU‐schuld.
EMU-schuld direct

D66trektin2018en20190,5mldeurouitalsbijdrageaanheteigenvermogenvaneen
nationaleinvesteringsbank.(D66_191)
Tabel 14.10 Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-10,8
Invoering werknemerskorting (D66_221)
-3,0
Verlagen tarief laagste schijven (D66_236_a)
-3,0
Verhoging ouderenkorting (D66_228)
-1,4
Verlaging tarief tweede schijf met 1,1%-punt en derde schijf met 0,22%-punt. (D66_231)
-1,2
Verlagen nominale Zvw-premies (D66_261_a)
-1,2
Verlaging WW-premie (D66_233)
-0,9
Verhoging algemene heffingskorting (D66_227)
-0,9
Verhoging arbeidskorting (D66_223)
-0,7
Verhoging inkomensafhankelijke combinatiekorting (D66_225)
-0,7
Verhoging maximale arbeidskorting en evenredige vervroeging afbouwpunt (D66_224)
-0,5
Uitkeerbaar maken verhoogde arbeidskorting en inkomensafhankelijke combinatiekorting (D66_222)
-0,4
Verlagen tarief vierde schijf naar structurele niveau van 49,5% (D66_230)
-0,4
Verlagen eigenwoningforfait (D66_237)
-0,1
Afschaffen doorsneesystematiek (D66_239)
-0,1
Mogelijkheid lumpsum (10%) bij bereiken pensioenleeftijd (D66_241_g, 241_d, 241_e)
-0,1
Vrijwillige AOV zelfstandigen stimuleren (premies maximeren) (D66_182_a)
0,0
Verkorten derde schijf box 1 (D66_229)
1,0
Verplichte opbouw beperken tot maximumdagloon (D66_242)
0,7
Beperken 30%-regeling en de regeling extraterritoriale kosten (D66_245)
0,5
Verkleinen marge gebruikelijk loon box 2 (D66_246)
0,4
Versnelde en verdere afbouw maximale aftrekpercentage hypotheekrenteaftrek (D66_243)
0,4
Loondoorbetaling bij ziekte: premie tweede jaar kleine werkgevers (D66_172_b)
0,3
Maximaal vijf jaar premievakantie (D66_240)
0,3
Uitfaseren wet Hillen (D66_244)
0,1
Premiedifferentiatie WW (D66_171)
0,0
Vermogen en winst
Introductie vermogensaftrek voor bedrijven (D66_251)
278
4,1
-0,5
Verlagen overdrachtsbelasting woningen (D66_262)
-0,4
Verhogen heffingsvrije vermogen, invoeren hybride vermogensaanwasbelasting in box 3 (D66_259)
-0,2
Verlagen erfbelasting voor alleenstaanden (D66_260)
-0,2
Invoeren ozb-gebruikersdeel (D66_236_b)
3,0
Beperken renteaftrek bedrijven (D66_253, 250, 256)
1,4
Afschaffen aftrek vergoeding over additioneel Tier-1 instrumenten (D66_255)
0,5
Verhogen effectief tarief innovatiebox (D66_254)
0,3
Mogelijkheid lumpsum (10%) bij bereiken pensioenleeftijd (D66_241_f, 241_a)
0,2
Afschaffen keuzeregime winst uit zeescheepvaart (D66_258)
0,1
Milieu
2,8
Afschaffen motorrijtuigenbelasting bestel- en personenauto's (D66_270)
-4,4
Verlagen bpm (D66_199_c, 199_g)
-0,4
Invoeren kilometerheffing personen- en bestelauto's (accijnsderving) (D66_199_f)
-0,4
Verhogen budget VAMIL/MIA (D66_213)
-0,2
Afschaffen eurovignet (D66_198_c)
-0,2
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (accijnsderving) (D66_198_e)
-0,1
Verlagen accijns brandstof (D66_273)
-0,1
Invoeren kilometerheffing personen- en bestelauto's (D66_199_a, 199_d)
4,2
Verhogen energiebelasting op gas (D66_202, 203)
1,4
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (D66_198_a, 198_f)
1,2
Afschaffen bpm-vrijstelling bestelauto's (D66_272)
0,4
Invoeren congestieheffing (D66_208)
0,2
Invoeren heffing op bestrijdingsmiddelen en kunstmest (D66_212)
0,2
Invoeren openruimteheffing (D66_214)
0,2
Deels afschaffen vrijstelling energiebelasting gebruik gas in wkk-installaties (D66_274)
0,2
Invoeren minimumprijs CO2 (D66_201)
0,1
Afschaffen verlaagd tarief glastuinbouw energiebelasting (D66_121_a)
0,1
Invoeren brede afvalstoffenbelasting (D66_210)
0,1
Invoeren belasting op niet-afbreekbare smeermiddelen (D66_211)
0,1
Afschaffen belastinguitgaven taxi's (D66_275)
0,1
Afschaffen landbouwvrijstelling (D66_216)
0,1
Verhogen ODE-heffing (D66_117_a, 117_b)
0,0
Overig
Terugdraaien afschaffen scholingsaftrek (D66_141_b)
0,5
-0,2
Verhogen tabaksaccijns (D66_263)
0,5
Reguleren softdrugs (D66_264)
0,2
Totaal beleidsmatige lasten
-3,4
w.v. gezinnen
-7,4
bedrijven
3,8
buitenland
0,2
Gasbaten
Verlagen gaswinning in Groningen (D66_277)
-0,4
279
14.6
ChristenUnie
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoordeChristenUnievoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.6.1
Uitgaven
DeChristenUnieintensiveertpersaldo0,6mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Na
eenopsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


DeChristenUnieverlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefondstaakstellend
viaeenapparaatskorting.Ditiseenbesparingvan0,6mldeuroin2021eneen
structurelebesparingvan0,7mldeuro.(CU_231)
DeChristenUniebeperkttaakstellenddeuitgavenbijhetRijkenzbo'sviaeen
apparaatskorting.Ditiseentotaleombuigingvan0,6mldeuroin2021en0,7mldeuro
structureel.Dezebesparingslaatgrotendeelsneerbijhetopenbaarbestuur(0,4mld
euroin2021en0,5mldeurostructureel)endeelsbijdefensie,veiligheiden
bereikbaarheid.(CU_230_a,230_b)
Veiligheid



DeChristenUnietrekt0,2mldeurouitvoorextrawijkagentenenmeer
recherchecapaciteit.(CU_222)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopveiligheid.(CU_230_d)
DeChristenUniekortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteen
beperktebesparingopveiligheid.(CU_232_a)
Defensie



DeChristenUnieverhoogthetdefensiebudgetoplopendtot2mldeuroin2021.(CU_225)
Deapparaatskortingleidttoteenbeperktebesparingopdefensie.(CU_230_c)
DeChristenUniekortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteen
beperktebesparingbijdefensie.(CU_232_d)
Bereikbaarheid




280
DeChristenUnietrekt0,4mldeuroextrauitvoorinfrastructuur,teverdelenover
openbaarvervoer,regionalewegen,fietsgebruik,waterveiligheidenruimtelijke
adaptatievoornatuur.(CU_223)
Hetinvoerenvandecongestie‐endecordonheffingleidttotexploitatiekosten.Ditiseen
intensiveringvan0,2mldeuro.(CU_200_c)
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvracht‐enbestelauto's(Maut)leidttot
exploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(CU_198_b)
DeChristenUnieverlaagtdeaanlegbudgettenvoorhoofdwegenuithet
Infrastructuurfondsmet0,3mldeuro.(CU_234)

Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(CU_230_e)
Milieu





DeChristenUnievoerteentenderinvoorCO2‐reductiedoorgrootverbruikers.Ditiseen
intensiveringvan0,4mldeuroin2021,dieoploopttot1,2mldeurostructureel.
(CU_196)
BijdeChristenUnienemendeSDE+‐uitgaventoemet0,2mldeuroin2021.Hetgaat
hierbijomhetnaarvorenhalenvanuitgavenaanzon‐pv.Daarnaastverhoogtde
ChristenUniedeSDE+‐uitgavenmet4,9mldeurostructureelvoorandereduurzame
energieprojecten.Dezeverplichtingwordtaangegaantijdensdekomende
kabinetsperiode.Dooreenlangeaanlooptijdbijimplementatievandeze4,9mldeurois
ertotenmet2021hiervangeenbudgettaireffect.(CU_188_c)
DeChristenUnieintensiveertindekabinetsperiodejaarlijks0,1mldeuroininnovatieen
verduurzamingvandeenergievoorziening.(CU_185)
DeChristenUnieverstrekteensubsidieaanwoningcorporatiesvoornul‐op‐de‐meter‐
woningen.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.(CU_181_d)
DeChristenUniekortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteen
beperktebesparingopmilieusubsidies.(CU_232_e)
Onderwijs









DeChristenUnieintensiveert0,4mldeuroinscholingsvouchersvan500eurovoorlaag‐
enmiddelbaaropgeleidewerkenden.(CU_206)
DeChristenUnieverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijs,voortgezetonderwijs
enmbometintotaal0,3mldeurometalsdoelstructureeldriemaandenintensieve
coachingvandocenten.(CU_204)
DeChristenUnieverhoogtdeuitgavenaantoepassingsgerichtewetenschapentoegepast
enprogrammatischonderzoekmet0,3mldeuro.(CU_209)
DeChristenUnievoertdebasisbeursvoorbachelorenmasteropnieuwin.Ditbetekent
eenintensiveringvan0,2mldeuroin2021en0,9mldeurostructureelin2060.
(CU_205)
DeChristenUnieverhoogtdelumpsumvanhetvoortgezetonderwijsenhetmbometin
totaal0,1mldeurometalsdoelmeertechnischvakmanschapenkleinschalig
vakonderwijs.(CU_207)
DeChristenUnieverhoogtdelumpsumvanhetprimairenvoortgezetonderwijsvoor
scholeninkrimpregio'smet0,1mldeurometalsdoelhettegengaanvan
kwaliteitsdaling,meerpassendonderwijsenbehoudvankeuzevrijheid.(CU_208)
DeChristenUniebuigtgeneriektaakstellend0,3mldeuroomopsubsidiesuitgegeven
doorhetministerievanOCW.(CU_232_c)
DeChristenUniebuigt0,2mldeuroomophetmbodoorhetresultaatafhankelijkbudget
indekwaliteitsafsprakenstoptezetten.(CU_211)
DeChristenUnieschaftdefunctiemix/salarismixRandstadafinvoenmbo,watbetekent
datonderwijsinstellingenindeRandstadgeenmiddelenvooraanvullendebeloningmeer
zullenontvangen.Debesparingin2021is0,1mldeuro.(CU_213)
281




DeChristenUniebuigt0,1mldeuroomoponderwijsviahetverminderenvande
instroominkunstopleidingenmetmeerdan50%.(CU_214)
DeChristenUniebuigt0,1mldeuroin2021en0,3mldeurostructureelom,doorhet
flankerendbeleidvandewetstudievoorschotterugtedraaien,eenvermogenstoetsvoor
deaanvullendebeursintestellenengeenaanvullendebeursuittekerenbijweigering
oudersofonvindbareouders.Hetterugdraaienvanhetflankerendbeleidbestaatonder
andereuithetterugdraaienvandeversoepelingvandeterugbetaalvoorwaardenop
studieleningenenhetterugdraaienvandeverhogingvandeaanvullendebeurs.
(CU_216)
DeChristenUniebeperktdeduurvandeov‐studentenkaarttotdenominalestudieduur
enschaftdeov‐vergoedingafvoorstudenten,dieinhetbuitenlandstuderen.Ditheeft
noggeenbudgettaireffectin2021enleidtstructureeltoteenombuigingvan0,1mld
euro.(CU_212)
DeChristenUnieverhoogtderenteopstudieleningenvande5‐jaarsnaarde15‐
jaarsobligatierente.Ditheeftnoggeenbudgettaireffectin2021enleidtstructureeltot
eenombuigingvan0,3mldeuro.(CU_215)
Zorg







282
DeChristenUnieverlaagtheteigenrisicomethonderdeuro.Ditiseenverhogingvande
collectievezorguitgavenvan1,1mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvan
privatenaarcollectievezorguitgaven.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_021b).(CU_101_a)
DeChristenUnieintensiveertindeverpleeghuiszorgvooreenbedragvan0,5mldeuroin
2021.(CU_262)
DeChristenUniewilallemedischspecialistenverplichtentotloondienstenzeonderde
WetNormeringTopinkomens(WNT)brengen(ZIK_008).Ditbetrefteenintensivering
van0,3mldeuroin2021eneenstructureleombuigingvan0,6mldeuro.Eenonzekere
factorbijdeovergangzijndewaardeoverdrachten(totmaximaal2mldeuro)vande
overheidnaardemedischspecialistenvoordefinanciëleclaimsopgrondvan
eigendomsontneming(verliesaangoodwill).DezezijnopPMgezet.(CU_112)
DeChristenUniewileengezamenlijkdoorgemeentenenverzekeraarstebeheren
preventiefondsoprichten.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.Dezemaatregelis
eenvariantopeenmaatregeluitZorgkeuzeinKaart(ZiK_036).(CU_102)
DeChristenUnieverhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenmet0,1mldeuromet
hetoogopbeschermdwonen.(CU_103)
DeChristenUniescheidtwonenenzorgindeWlzmetcompensatievoorfinancieel
minderdraagkrachtigen.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_077b).Voorde
zorglevertditstructureeleenombuigingopvan2,3mldeuro.Vanwegetransitie‐en
uitvoeringskostenishetin2021eenintensiveringvan0,1mldeuro.ZieCU_127_bvoor
deinkomensondersteuning.(CU_127_a,127_c)
DeChristenUnieheeftdeintentieomeenhoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatie
methetmacrobeheersinstrument.Dezemaatregelleidtin2021totombuigingenvan0,9
mldeuroindeziekenhuiszorg,0,1mldeuroindegeestelijkegezondheidszorgen0,1mld
euroindewijkverpleging.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleidentot
minderzorgoflagerekwaliteitvanzorg.(CU_105)








DeChristenUnieneemtindecuratievezorgdiversemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart
ophetgebiedvangeneesmiddelen:aanpassingvanWetgeneesmiddelenprijzen
(ZIK_065),herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),
uitbreidingcentraleinkoopgenees‐enhulpmiddelendoordeRijksoverheid(ZiK_071),
verplichtenuniformebarcoderinggenees‐enhulpmiddelen(ZiK_073).Bijde
herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeen
verschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuiging
van0,4mldeuroin2021eneenstructureleombuigingvan0,5mldeuro.(CU_110_a,
111_a,121_a,122)
DeChristenUnieneemtdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart:
capaciteitsreguleringdureinfrastructuur(ZiK_041),capaciteitsplanspoedeisendehulp
(ZiK_042),substitutieeenvoudigetweedelijnszorg(ZiK_051),integraaltarief
geboortezorgvooralleregio'senaanbieders(variantZiK_053),palliatievezorgvan
ziekenhuisnaarthuissetting(ZiK_055),verminderenvermijdbareheropnames(ZiK_060)
eneenbestuurlijkakkoordmondzorg(ZiK_061).Tezamenisditeenombuigingvan0,2
mldeuro.(CU_114,109,113,115,116,117,118)
DeChristenUniebeperkthetverzekerdepakketophetgebiedvanhulpmiddelen.Ditis
eenverlagingvandecollectievezorguitgavenmet0,1mldeuro.Hetgaatdeelsomeen
verschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.(CU_107_a)
DeChristenUnievoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantoren(Wlz‐uitvoerders)
ommeerjarigecontractenmetbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditis
eenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,1mldeuro
in2021.Doordecombinatiemeteenobjectiefverdeelmodelkandemaatregelpasin
2021ingaan.(CU_129)
DeChristenUnieintroduceerteeneigenbijdragevan20%voorlogopedie,ergotherapie,
oefentherapieMensendieckenCesar,dieetadviseringenfysiotherapie.Deeigenbijdrage
geldtnietvoormensenjongerdan18jaar.Ditiseenombuigingvan0,1mldeuro.Het
gaatdeelsomeenverschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.(CU_106_a)
DeChristenUniezetinopgepastgebruikvanzorg.DezemaatregeluitZorgkeuzesin
Kaart(ZiK_014)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(CU_120)
DeChristenUniebeperktdevoorwaardelijketoelatingtoteensubsidieregeling.Deze
maatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_013a)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.
(CU_119)
DeChristenUnieintroduceerteenverdeelmodelindeWlzdatderegionale
contracteerruimtevandezorgkantorenbepaaltopbasisvanobjectievecriteria.Het
macrobudgetwordtgekortopbasisvandeafwijkingtussendehuidigeendedoorhet
nieuwemodeltoegestaneuitgavenvoorde50%slechtstpresterenderegio's.Ditiseen
maatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_089c).Debeperkteombuigingin2021looptop
tot0,2mldeurostructureel.(CU_128)
Sociale zekerheid

DeChristenUniemaaktdekinderbijslagleeftijdsonafhankelijk,dooruittegaanvande
bedragenvoordemiddelsteleeftijdscategorie.De(leeftijdsonafhankelijke)kinderbijslag
wordtverhoogdmet0,6mldeuro.(CU_132)
283












284
DeChristenUniebreidthetzwangerschapsverlofuitmetvierweken.Ditiseen
intensiveringvan0,4mldeuro.(CU_134)
DeChristenUnieverplichtzelfstandigenomzichteverzekerentegenloondoorbetaling
bijziekte,naeeneigenrisicoperiodevan8weken.Gezinnengaanextrapremiebetalen,
enontvangentegelijkertijdextrauitkeringen.Deuitkeringenleidentoteenintensivering
van0,4mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel.(CU_154_e)
DeChristenUniemaakthetkindgebondenbudgetleeftijdsonafhankelijk.Deverhogingen
voorkinderenouderdantwaalfjaarkomentevervallen.Daarnaastwordthet
afbouwpercentageverlaagdmet1,4%‐punt.Ookwordendebedragenvoorhettweede
kindenverderverhoogd.Deintensiveringis0,2mldeuroin2021.(CU_133)
DeChristenUnieintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaar
loondoorbetalingbijziektevoorbedrijventottienwerknemers.Deoverheidsuitgaven
nemen0,2mldeurotoe.Hierstaateenverhogingvandewerkgeverspremiestegenover
(zieCU_159_b).(CU_159_a)
DeChristenUniebeperktdepremiedifferentiatieindeWGAtotvijfjaarinplaatsvantien
jaar.Hetwegnemenvandezefinanciëleprikkelleidttot0,1mldeurohogereWIA‐
uitgavenin2021(0,2mldeurostructureel)enpersaldoooktothogereWGA‐premies
(CU_137_b).(CU_137_a)
DeChristenUniebreidtdeperiodevanbetaaldzorgverlofuitmettweewekentegen70%
vanhetloon.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuro.(CU_104_c)
DeChristenUniebreidtdemogelijkheidtotverlofvoordepartneruitmetvijfdagen.Dit
iseenintensiveringvan0,1mldeuro.(CU_146_b)
Dehuurtoeslagvoorhuurdersindeprivatesectorwordtonafhankelijkgemaaktvande
huur.Daarnaastkomendemaximuminkomensgrenzentevervallenvoordezegroepen
wordtdehuurtoeslagdusgeleidelijkerafgebouwd.Ditiseenintensiveringvan0,1mld
euro.(CU_181_c)
DeChristenUniebreidthetaantalbeschuttewerkplekkenuit.Ditiseenintensiveringvan
0,1mldeuro.(CU_135)
DeChristenUnieintroduceerteenverplichtearbeidsongeschiktheidsverzekeringvoor
zelfstandigen,meteenuitkeringvanmaximaal70%vanhetminimumloon.Depremies
zijnkostendekkendenwordenbetaalduithetwinstinkomen.Dezemaatregelgroeit
langzaaminvanaf2021,indatjaarzijnzowelpremielastenalsuitgavennog
verwaarloosbaar.Uiteindelijkleidendeuitkeringentoteenstructureleintensiveringvan
1,3mldeuro.(CU_154_b)
DeChristenUnieschaftdehuurtoeslagvoorhuishoudensineensocialehuurwoningaf.In
plaatsdaarvanwordtdehuurtoeslagdoordewoningcorporatiesverrekendindehuren.
Dewoningcorporatieswordenhiervoorvollediggecompenseerd(zieCU_181_aen
CU_183).Hetvervallenvandehuurtoeslagvoordezegroepiseenombuigingvan2,9mld
euro.(CU_181_b)
InhetinkomensbegripvoortoeslagenwordtdoordeChristenUniegeenrekeningmeer
gehoudenmetaftrekposten.Hierdoorontvangengezinnenminderzorgtoeslag,
kindgebondenbudget,kinderopvangtoeslagenindividuelehuursubsidie.Ditleidttoteen
besparingvanintotaal0,9mldeuroin2021.Hetstructureleeffectiskleiner,0,6mld
euro.(CU_172)








DeChristenUnieharmoniseertdevermogenstoetsvoordehuurtoeslag,zorgtoeslag,
kindgebondenbudgetenkinderopvangtoeslag.Vooralletoeslagengeldtdezelfde
vermogensgrensvan50.000euro.Ditiseenombuigingvan0,6mldeuroin2021.
(CU_247)
DeChristenUniebuigt0,5mldeuroomopdekinderopvangtoeslagviade
vergoedingspercentagesindeeerstekindtabel.(CU_140)
DeChristenUnieverlaagthetmaximumdagloonvoordeWWnaar40.000europerjaar.
Daarnaastverlaagtdepartijdeuitkeringshoogtenaar70%indeeerstetweemaanden.
Demaatregelenlevereneenbesparingopvan0,3mldeuroin2021enstructureel.
(CU_143_a)
AlsgevolgvandeverlagingvanheteigenrisicodoordeChristenUniedaaltde
zorgtoeslagmet0,3mldeuroin2021.Departijkiestervooromdezorgtoeslagextrate
verhogenmet0,1mldeuroin2021endezeintezettenvooreenmeergeleidelijke
afbouwvandezetoeslag.Persaldoisditeenombuigingvan0,2mldeuroin2021.
(CU_101_c)
DeChristenUnieverlaagthetmaximumdagloonindewerknemersverzekeringennaar
40.000euro.DitgedeeltebetreftdeWIA,ZWenWAZO.Debesparingis0,1mldeuroin
2021en0,4mldeurostructureel.(CU_143_b)
DeChristenUniebeperktdeuitkeringvansamenwonendeWIA'ersenWajongerstot
maximaal150%,duselk75%vanhun(loongerelateerde)uitkering.Ditbespaart0,1mld
euro.(CU_141)
DeChristenUniepasthetSchattingsbesluitaanzodathet
arbeidsongeschiktheidspercentagevoortaanwordtgebaseerdophetloondatmennog
kanverdieneninminimaaltweefuncties.Ditleverteenbeperktebesparingin2021en
0,2mldeurostructureeldoordatmindermensenvolledigarbeidsongeschiktzullen
wordenverklaard.(CU_142)
DeChristenUniescheidtwonenenzorgindeWlz.Cliëntendiehunwoon‐en
verblijfslastennietzelfkunnendragenwordengecompenseerd.Ditbetreftstructureel
2,2mldeuro.(CU_127_b)
Overdrachten aan bedrijven





DeChristenUniecompenseertwoningcorporatiesvoorhetuitvoerenvandehuurtoeslag.
Ditiseenintensiveringvan1,0mldeuroin2021.(CU_181_a)
DeChristenUnievergroothetbudgetvoorhetlage‐inkomensvoordeel(LIV)voor
werkgeversdiewerknemersindienstnemenmeteensalaristot120%wml.Ditiseen
intensiveringvan0,1mldeuroin2021.(CU_148_a)
DeChristenUnievergroothetbudgetvoorhetloonkostenvoordeel(LKV)voor
werkgeversdieouderewerknemersofmensenmeteenarbeidsbeperkingindienst
nemen.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.(CU_148_b)
DeChristenUniebezuinigttaakstellend0,5mldeuroopdeafdrachtvermindering
werkgeversWBSOdoordeeisenaantescherpen.(CU_179_a)
DeChristenUniekortintotaal0,6mldeuroin2021en0,7mldeurostructureelop
subsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroin
2021en0,2mldeurostructureelopoverdrachtenaanbedrijven.(CU_232_f)
285


DeChristenUniebuigtmaximaalomoptopsectorenbeleid,wateenbesparingvan0,1
mldeurooplevert.(CU_235)
DeChristenUniebreidteenmaligin2018hetinnovatiekredietvoorhetmkbuitmet0,3
mldeuro.Destructureleintensiveringis0.(CU_228)
Internationale samenwerking

DeChristenUnieverhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingmet1,0mld
euro,onderanderevoorasielopvanginderegioenarmoedebestrijding.(CU_224)
Overig


DeChristenUniekort0,2mldeuroopsubsidiesopdeVWS‐begroting.(CU_232_g,232_b)
DeChristenUniereserveerteenmaligin20180,1mldeurovoorbehoudvanhet
nationaalcultureelerfgoed.(CU_227)
Tabel 14.11
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
1,0
Apparaatskorting lokale overheden (CU_231)
0,6
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur (CU_230_a, 230_b)
0,4
Veiligheid
-0,1
Intensivering veiligheid (CU_222)
-0,2
Apparaatskorting Rijk: veiligheid (CU_230_d)
0,1
Subsidietaakstelling: Veiligheid (CU_232_a)
0,0
Defensie
-2,0
Verhoging defensie-uitgaven (CU_225)
-2,0
Apparaatskorting Rijk: defensie (CU_230_c)
0,0
Subsidietaakstelling: Defensie (CU_232_d)
0,0
Bereikbaarheid
-0,4
Intensiveren infrastructuur (CU_223)
-0,4
Invoeren congestie- en cordonheffing (exploitatiekosten) (CU_200_c)
-0,2
Invoeren kilometerheffing vracht- en bestelauto's (exploitatiekosten) (CU_198_b)
-0,2
Ombuiging aanlegbudgetten van hoofdwegen (CU_234)
0,3
Apparaatskorting Rijk: bereikbaarheid (CU_230_e)
0,1
Milieu
-0,8
Tender CO2-reductie grootverbruikers (CU_196)
-0,4
Verhogen SDE+ (CU_188_c)
-0,2
Innovatie- en verduurzaming energievoorziening (CU_185)
-0,1
Subsidie woningcorporaties voor nul-op-de-meter-woningen (CU_181_d)
-0,1
Subsidietaakstelling: Milieu (CU_232_e)
0,0
Onderwijs
-0,6
Scholingsvouchers t.w.v. 500 euro voor laag- en middelbaar opgeleide werkenden (CU_206)
-0,4
Verhogen lumpsum po, vo en mbo (CU_204)
-0,3
Intensivering onderzoek en wetenschap (CU_209)
-0,3
Herinvoering basisbeurs bachelor en master (CU_205)
-0,2
286
Verhoging lumpsum vo en mbo (CU_207)
-0,1
Verhoging lumpsum po en vo in krimpregio's (CU_208)
-0,1
Subsidietaakstelling: Onderwijs (CU_232_c)
0,3
Stopzetten resultaatafhankelijk budget in de kwaliteitsafspraken mbo (CU_211)
0,2
Beëindigen functiemix/salarismix Randstad in vo en mbo (CU_213)
0,1
Verminderen instroom met meer dan 50% in kunstopleidingen (CU_214)
0,1
Terugdraaien flankerend beleid van wet studievoorschot en ombuiging aanvullende beurs (CU_216)
0,1
Versoberen ov-studentenkaart (CU_212)
0,0
Verhogen rente studielening (5-jaars- naar 15-jaarsobligatie) (CU_215)
0,0
Zorg
0,0
Verlagen van het verplicht eigen risico met 100 euro (CU_101_a)
-1,1
Intensivering verpleeghuiszorg (CU_262)
-0,5
Medisch specialisten verplicht in loondienst en onder de Wet normering topinkomens (CU_112)
-0,3
Oprichten preventiefonds (CU_102)
-0,2
Verhoging Rijksbijdrage Wmo (CU_103)
-0,1
Volledig scheiden van wonen en zorg in de Wlz (variant ZiK_077), structurele besparing in de Wlz
(CU_127_a, 127_c)
Hoofdlijnenakkoord i.c.m. MBI (CU_105)
-0,1
1,2
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (CU_110_a, 111_a, 121_a, 122)
0,4
Diverse maatregelen curatieve zorg (CU_114, 109, 113, 115, 116, 117, 118)
0,2
Pakketmaatregel hulpmiddelen (CU_107_a)
0,1
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (CU_129)
0,1
Eigen betalingen paramedische zorg en dieetadvisering voor 18+ (CU_106_a)
0,1
Gepast gebruik (CU_120)
0,1
Aanpassen voorwaardelijke toelating (als subsidie) (CU_119)
0,1
Introduceren objectief verdeelmodel Wet langdurige zorg (CU_128)
0,0
Sociale zekerheid
3,4
Kinderbijslag (CU_132)
-0,6
Uitbreiding zwangerschapsverlof (CU_134)
-0,4
Verplichte loonverzekering ZW zelfstandigen (uitkeringen) (CU_154_e)
-0,4
Kindgebonden budget (CU_133)
-0,2
Loondoorbetaling bij ziekte: collectief tweede jaar kleine werkgevers (CU_159_a)
-0,2
Premiedifferentiatie WGA beperken tot vijf jaar: uitgaven (CU_137_a)
-0,1
Uitbreiding betaald zorgverlof (CU_104_c)
-0,1
Uitbreiding betaald geboorteverlof (CU_146_b)
-0,1
Huurtoeslag private sector zuiver inkomensafhankelijk (CU_181_c)
-0,1
Uitbreiding beschutte werkplekken (CU_135)
-0,1
Verplichte AOV voor zelfstandigen op wml-niveau (uitgaven) (CU_154_b)
0,0
Huurtoeslag sociale sector door woningcorporaties (CU_181_b)
2,9
Aftrekposten box 1 niet meer meetellen voor toeslagen (CU_172)
0,9
Harmoniseren vermogenstoets toeslagen en omvormen tot vermogensinkomensbijtelling (CU_247)
0,6
Ombuiging kinderopvangtoeslag (CU_140)
0,5
Verlagen maximumdagloon WW en verlagen uitkering naar 70% in eerste twee maanden (CU_143_a)
0,3
Verlagen van het eigen risico met 100 euro: effect zorgtoeslag (CU_101_c)
0,2
Verlagen maximumdagloon arbeidsongeschiktheid (CU_143_b)
0,1
Samenwonende arbeidsongeschikten maximaal 150% uitkering (CU_141)
0,1
Aanscherpen claimbeoordeling (CU_142)
0,0
Volledig scheiden van wonen en zorg in de Wlz, compensatie (CU_127_b)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
-0,4
Compensatie woningcorporaties (CU_181_a)
-1,0
287
Uitbreiding LIV (CU_148_a)
-0,1
Uitbreiding LKV (CU_148_b)
-0,1
Ombuiging afdrachtvermindering werkgevers WBSO (CU_179_a)
0,5
Subsidietaakstelling: Overdrachten aan bedrijven (CU_232_f)
0,1
Ombuiging topsectorenbeleid (CU_235)
0,1
Eenmalige uitbreiding innovatiekrediet voor mkb (2018) (CU_228)
0,0
Internationale samenwerking
-1,0
Intensivering ontwikkelingssamenwerking (CU_224)
-1,0
Overig
0,2
Subsidietaakstelling: VWS-begroting (CU_232_g, 232_b)
0,2
Cultureel erfgoed (CU_227)
0,0
Totaal
-0,6
14.6.2
Lasten
DeChristenUnieverlaagtdecollectievelastenmetpersaldo3,8mldeuroin2021.Een
opsommingvandelastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromde
beleidsmatigelastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverlagingvan3,8mldeurois
opgebouwduiteenverlagingvan5,6mldeurovoorgezinnen,eenverhogingvan
1,2mldeurovoorbedrijveneneenverhogingvan0,5mldeurovoorhetbuitenland.
Inkomen en arbeid








288
DeChristenUnieverlaagtdetarievenvandetweedeenderdeschijfnaar34%in2021.
Daardoorwordendezetarievengelijkaanhettariefvandeeersteschijfenontstaateen
tweeschijvenstelselinbox1.Doordezeverlagingontstaateenlastenverlichtingvanin
totaal10,6mldeuroin2021.Structureeldaalthettariefverdermet1,2%‐punt,zodatde
omvangvandelastenverlichtinggelijkblijft.(CU_162,163)
DeChristenUnieverlaagthettariefvandeeersteschijfnaar34%in2021,zodatdelasten
voorgezinnenverlichtwordenmet5,1mldeuroin2021.Structureeldaalthettarief
verdermet1,2%‐punt,zodatdeomvangvandelastenverlichtinggelijkblijft.(CU_161)
DeChristenUnieverhoogtdealgemeneheffingskorting,inclusiefuitzonderinginde
overdraagbaarheidvoorgezinnenmetkinderentotzesjaar,met115euro.Ditiseen
lastenverlichtingvan1,0mldeuroin2021.(CU_165)
DeChristenUnieverlaagtdewerkgeverspremiesAof.Ditiseenlastenverlichtingvan0,9
mldeuroin2021.(CU_151)
DeChristenUnieintegreertdeouderenkortingmetdealgemeneheffingskorting(AHK)
enverhoogtdeze.Ditiseenlastenverlichtingvan0,8mldeuroin2021.(CU_147)
DeChristenUnieverlaagthettariefvandevierdeschijfnaar49%.Daardoorontstaateen
lastenverlichtingvan0,5mldeuroin2021.Omdathetschijftariefookbijongewijzigd
beleidzouafnemen,ishetstructureleeffectkleiner,namelijk0,1mldeuro.(CU_164)
InverbandmetdeverlagingvanhetmaximumdagloonverlaagtdeChristenUniedeAof‐
premievoorwerkgevers.Ditiseenlastenverlichtingvan0,5mldeuro.(CU_150_b)
DeChristenUnieverlaagtdeWW‐premievoorwerkgevers.Ditiseenlastenverlichting
van0,3mldeuro.(CU_150_a)












DeChristenUnievoertdeoverdraagbaarheidvandealgemeneheffingskortingvoor
gezinnenmetjongekinderentotenmetvijfjaarweerin.Ditkost0,2mldeuroin2021.
(CU_166)
DeChristenUnieverhoogtdeaftrekspecifiekezorgkosten,doorde
vermenigvuldigingsfactorenteverhogen,zowelvoormensenonderalsbovendeAOW‐
leeftijd.Ditiseenlastenverlichtingvan0,1mldeuro.(CU_131)
DeChristenUnieherintroduceertdeouderschapsverlofkorting.Ditiseen
lastenverlichtingvan0,1mldeuroin2021.(CU_146_a)
DeChristenUnieschaftdedoorsneesystematiekaf.Dehogerepensioenpremieinde
transitieperiodeleidttoteenlastenverlichtingvan0,1mldeuroin2021.Oplange
termijnzijnpensioenpremieslagerdoordelangerebeleggingshorizon.(CU_258)
DeChristenUniebeperktdeaftrekposteninbox1tothetnieuwetariefvandeeerste
schijf.Ditbetreftalleondernemersaftrekposten,demkb‐winstvrijstelling,de
persoonsgebondenaftrek,deaftrekvrijwilligelijfrenteenarbeidsongeschiktheid,de
aftrekvanwegegeringeeigenwoningschuld('wetHillen')endehypotheekrenteaftrek.
Hetisvoorgezinneneenlastenverzwaringvanintotaal1,7mldeuroin2021.Het
structureleeffectiskleineromdatdehypotheekrenteaftrekendezelfstandigenaftrek
ookbijongewijzigdbeleidalwordenafgebouwd.(CU_171,155,184)
DeChristenUnieverlaagtdeaftoppingsgrensvoorpensioenpremiesnaaranderhalfkeer
modaal.Delagereaftrekvanpensioenpremiesleidttoteenlastenverzwaringvan1,7mld
euroin2021.Oplangetermijnzijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdooreen
lagerepremie‐inleg.(CU_156)
DeChristenUnieverkortdederdeschijfinbox1naar70.000euroin2021.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,6mldeuroin2021.Hetstructureleeffectiseen
lastenverzwaringvan0,4mldeuro.(CU_170)
DeChristenUnieverkleintdemargeindegebruikelijkloonregelingtot10%,waardoor
eengroterdeelvanhetinkomenvandeDGAonderdeprogressieveheffingvanbox1
valt.Ditiseenlastenverzwaringvan0,4mldeuroin2021en0,1mldeurostructureel.
(CU_250)
DeChristenUnieverhoogtdeAof‐premiealsgevolgvandeuitbreidingvanhetdoorde
overheidbetaaldezwangerschapsverlof(CU_134).Ditiseenlastenverzwaringvan0,4
mldeuro.(CU_158)
DeChristenUniebeperktde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostentotdebalkenendenorm.Ookwordtdeduurbeperktvantien
naarvijfjaar.Ditbetekenteenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,3mldeuro.
(CU_174)
DeChristenUnieverplichtzelfstandigenomzichteverzekerentegenloondoorbetaling
bijziekte,naeeneigenrisicoperiodevanachtweken.Gezinnengaanextrapremie
betalen,enontvangentegelijkertijdextrauitkeringen.Depremiesleidentoteen
lastenverzwaringvan0,3mldeuro.(CU_154_d,154_f)
DeChristenUniefiscaliseertdeAOW‐premiein18jaar,tebeginnenin2018.Ditiseen
lastenverzwaringvan1,1mldeuroin2021.Ditbedraglooptopnaar4,1mldeuro
structureel.AOW‐gerechtigdenmeteenaanvullendpensioentot12.000euroworden
gecompenseerdviaeenmetdealgemeneheffingskorting(AHK)geïntegreerde
289






ouderenkorting.Ditiseenlastenverlichtingvoorgezinnenvan0,8mldeuroin2021.Op
delangetermijnlooptditbedragoptot2,8mldeuro.Persaldoresulteertditineen
lastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021en1,3mldeurostructureel.(CU_160)
DeChristenUnieintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaar
loondoorbetalingbijziektevoorbedrijventottienwerknemers.Detoenamevande
overheidsuitgaven(CU_159_a)wordtbetaalduiteenverhogingvanwerkgeverspremies.
DitiseenEMU‐relevantelastenverzwaringvan0,2mldeuro.Delastenverzwaringis
gedeeltelijkeenschuifvanprivateloondoorbetalingnaardecollectieveverzekering.
(CU_159_b)
DeChristenUniebeperktdeoverdraagbaarheidvandeinkomensafhankelijke
combinatiekortingendearbeidskortingconformdievandeoverdraagbaarheidvande
algemeneheffingskorting.Ditbrengt0,2mldeuroopin2021.(CU_249)
DeChristenUnietoptdehypotheekrenteaftrekgeleidelijkafopeeneigenwoningschuld
van750.000euroin2021en500.000eurostructureel.Ditiseenlastenverzwaringvan
0,2mldeuroin2021en0,1mldeurostructureel.(CU_263)
DeChristenUniebeperktdepremiedifferentiatieindeWGAtotvijfjaarinplaatsvantien
jaar.HetwegnemenvandezefinanciëleprikkelleidttothogereWIA‐uitgaven
(CU_137_a)enpersaldoooktot0,1mldeurohogereWGA‐premiesin2021(0,2mldeuro
structureel).(CU_137_b)
DeChristenUnieschaftdeaftrekbaarheidvandeeigenbijdragevandewerknemervoor
eenduurdereleaseautoaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mldeuro.(CU_157)
DeChristenUnieintroduceerteenverplichtearbeidsongeschiktheidsverzekeringvoor
zelfstandigen,meteenuitkeringvanmaximaal70%vanhetminimumloon.Depremies
zijnkostendekkendenwordenbetaalduithetwinstinkomen.Dezemaatregelgroeit
langzaaminvanaf2021,indatjaarzijnzowelpremielastenalsuitgavennog
verwaarloosbaar.Structureelleidtdepremieheffingtoteenlastenverzwaringvan0,7
mldeuro.(CU_154_a,154_c)
Vermogen en winst






290
DeChristenUnieschaftdeverhuurderheffingaf.Ditverlaagtdeoverheidsinkomstenmet
2mldeuro.(CU_183)
DeChristenUnieintroduceerteenaftrekvooreigenvermogenvoorbedrijvenvan
taakstellend2mldeuro.Voorditbedragkaneenvermogensaftrekvannaarverwachting
circa2%wordeningevoerd.(CU_243)
DeChristenUnieverlaagthettariefindetweedeschijfvandevennootschapsbelasting
van25%naar22,5%.Ditiseenlastenverlichtingvoorbedrijvenvan1,2mldeuro.
(CU_178_j)
DeChristenUnieverlaagthettariefindeeersteschijfvandevennootschapsbelastingvan
20%naar17,5%,waardoordelastenvoorbedrijvenmet0,5mldeurowordenverlicht.
(CU_178_i)
DeChristenUnieintroduceerteenvrijstellingindeoverdrachtsbelastingvoorstartersop
dewoningmarkt.Ditiseenlastenverlichtingvan0,4mldeurovoorgezinnen.(CU_182)
DeChristenUnieverhoogthetheffingsvrijevermogennaar30.000euroin2021.In2021,
alsdeChristenUnieeenvermogensaanwasbelastinginbox3invoert,vertaaltditzichin
eenhogereheffingsvrijevoet.Devermogensaanwasbelastingvervangtdehuidige










vermogensrendementsheffinginbox3.Ditiseenlastenverlichtingvan0,1mldeuro.
Structureelisersprakevaneenlastenverlichtingvan0,2mldeuro.(CU_169)
DeChristenUnieintroduceertdeozbvoorgebruikersalsextrabelastinggebiedvoor
gemeenten.Ditiseenlastenverzwaringvan4mldeuro.DeChristenUnieroomtdeze
lastenverzwaringafviahetGemeentefonds,zodatdelastenopinkomenenarbeid
landelijkkunnenwordenverlaagd.(CU_255)
DeChristenUniebeperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal30%
vandewinstvoorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)meteen
drempelvan1mlneurozondergroepsvrijstelling,conformdebouwstenen0en1vande
werkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Ditbetekenteen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,2mldeuro.Daarnaastbeperktdepartij
belastingontwijkingdoorbedrijvenviaNederlanddooreenbronbelastingintevoeren
opuitgaanderenteenroyalty'snaarlandenmeteenvpb‐tarieflagerdan10%,conform
debouwstenen11en12vaneerdergenoemdewerkgroep.(CU_178_a,178_b)
DeChristenUnieverhoogtdetarievenindeerf‐enschenkbelastingmet10%enverkort
deeersteschijftot100.000euro,waardoordelastenvoorgezinnenmet0,8mldeuro
wordenverzwaard.(CU_177)
DeChristenUnieschaftdeaftrekoverdevergoedingopzogenoemdeadditioneleTier‐1
instrumenten(coco’s)voorbankenenvergelijkbareinstrumentenvoorverzekeraarsaf,
conformbouwsteen7vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.
Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.(CU_178_f)
DeChristenUnieschaftdekleinschaligheidsaftrek(KIA)af,waardoordelastenvoor
bedrijvenwordenverzwaardmet0,4mldeuro.(CU_178_d)
DeChristenUnieversobertdeverliesverrekeningindevennootschapsbelasting,doorde
carry‐backafteschaffenendecarryforwardtebeperkentotzesjaar.Ditiseen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,4mldeuroin2021en1,0mldeurostructureel.
(CU_178_e)
DeChristenUnieverhoogtheteffectievetariefvandeinnovatieboxvan5%naar10%.
Daarnaastwordendevoorwaardenaangescherptzodatdeinnovatieboxvoor
taakstellend0,1mldeurowordtbeperkt.Dezemaatregelenleidentoteen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,4mldeuro.(CU_178_c,179_b)
DeChristenUnievoerteengeneriekeminimum‐kapitaalregel(thincaprule)inconform
bouwsteen8vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Dat
betekenteenbeperkingvanderenteaftrekovervreemdvermogenvanaf92%vanhet
commerciëlebalanstotaal.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,3mldeuro
dievooraleffectheeftopbanken.(CU_178_g)
DeChristenUniekortdelengtevandeeersteschijfvandevennootschapsbelastinginvan
350.000euronaar200.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,2mld
euro.(CU_178_h)
DeChristenUnieintroduceerttweeschijveninbox2meteentariefvan20%voorde
eerste70.000euroeneentariefvan30%voorhetgeende70.000eurotebovengaat.Dat
betekenteenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,1mldeuroin2021en0,2mldeuro
structureel.(CU_248)
291
Milieu












DeChristenUnieverlaagtdemotorrijtuigenbelastingvoorpersonen‐enbestelauto's.Dit
iseenlastenverlichtingvan0,6mldeuro.Dezemaatregelisgekoppeldaandeinvoering
vandecongestie‐endecordonheffing(CU_200_denCU_200_a).(CU_252)
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvracht‐enbestelauto's(Maut)leidttot
accijnsderving.Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,2mldeuro.(CU_198_c)
DeChristenUnieschaftheteurovignetaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mldeuro.
(CU_198_e)
DeChristenUnieintroduceerteenenergiebesparingsaftrekindeloon‐en
inkomstenheffing.Ditiseenlastenverlichtingvan0,1mldeurovoorgezinnen.(CU_193)
DeChristenUnieintroduceerteenkilometerheffingvoorvracht‐enbestelauto's(Maut)
meteenopbrengstvan2,7mldeuro.Dezeheffingverhoogtdelastenvoorbedrijvenen
hetbuitenlandengaatgepaardmetexploitatiekosten(CU_198b)enaccijnsderving
(CU_198_c).(CU_198_a,198_d)
DeChristenUnieverhoogtdetarievenindeenergiebelasting.Ditiseenlastenverzwaring
voorgezinnenenbedrijvenvan1,1mldeuro.Oplangetermijnwordtdeopbrengstvan
dezemaatregel,ondanksverdereoploopvandetarieven,0,9mldeuro,vanwegeeen
structureellageregrondslag.(CU_195)
DeChristenUnievoerteenjaarlijksstijgendeminimumprijsvoorCO2invoorenergieen
industrie.Ditiseenlastenverzwaringvan0,8mldeuroin2021,oplopendtot1,1mld
eurostructureel.(CU_190_a)
DeChristenUnievoerteencongestieheffingin.Deopbrengstvandezeheffingbedraagt
0,4mldeuro.Dezeheffinggaatgepaardmetexploitatiekosten(CU_200_c).(CU_200_a,
200_b)
DeChristenUnieintroduceerteenbelastingoprestwarmte.Deopbrengstvandeze
belastingis0,4mldeuro.(CU_256)
DeChristenUnievoerteencordonheffingin.Deopbrengstvandezeheffingbedraagt0,3
mldeuro.Dezeheffinggaatgepaardmetexploitatiekosten(CU_200_c).(CU_200_d,
200_e)
DeChristenUnieverhoogtdeOpslagDuurzameEnergie(ODE)opdeenergierekeningom
deSDE+(CU_188_c)tefinancieren.Ditiseenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021,
dieoploopttot4,9mldeurostructureel.(CU_188_a,188_b)
DeChristenUnieverhoogtdeverbrandingsbelastingmet0,1mldeuro.Ditiseen
lastenverzwaringvoorbedrijven.(CU_201)
Overig



292
DeChristenUnieharmoniseertdebtw‐tarieven.Hetnieuwegeharmoniseerdetarief
wordt19,5%.Uitzonderingbetreftvoedingsmiddelenenvoedingsmiddelenverstrektin
dehoreca.Alleenvoordezeproductcategorieënblijfthetlagebtw‐tariefvan6%instand.
Ditbetekenteenlastenverzwaringvoorgezinnenenbedrijvenvan2,0mldeuro.
(CU_251)
DeChristenUnieverhoogttaakstellenddetabaksaccijns,meteenopbrengstvan0,3mld
euro.(CU_175_a)
DeChristenUnieverhoogttaakstellenddealcoholaccijns,meteenopbrengstvan0,1mld
euro.(CU_175_b)

DeChristenUnieverhoogtdekansspelbelastingtaakstellendmet0,1mldeuro.(CU_176)
Gasbaten

DeChristenUnieverlaagtdegaswinninginGroningenmet3mldNm3.Ditverlaagtde
overheidsontvangstenmet0,4mldeuro.Erisgeenstructureeleffectopde
overheidsbegroting.(CU_187)
Tabel 14.12 Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-13,6
Verlaging tarief tweede en derde schijf naar tarief eerste schijf (CU_162, 163)
-10,6
Verlagen tarief eerste schijf naar 34% (CU_161)
-5,1
Verhoging algemene heffingskorting (CU_165)
-1,0
Verdere verlaging sociale premies werkgevers (CU_151)
-0,9
Verhogen en geleidelijke afbouw ouderenkorting (CU_147)
-0,8
Verlagen tarief vierde schijf naar 49% (CU_164)
-0,5
Verlagen Aof-premie werkgevers (CU_150_b)
-0,5
Verlagen WW-premie (CU_150_a)
-0,3
Herinvoering overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting voor gezinnen met jonge kinderen
(CU_166)
Verhoging aftrek specifieke zorgkosten (CU_131)
-0,2
Herintroductie ouderschapsverlofkorting (CU_146_a)
-0,1
Afschaffing doorsneesystematiek (CU_258)
-0,1
-0,1
Aftrekposten box 1 beperken tot tarief eerste schijf (CU_171, 155, 184)
1,7
Aftoppingsgrens pensioenpremies naar anderhalf keer modaal (CU_156)
1,7
Verkorten derde schijf in box 1 (CU_170)
0,6
Verkleinen marge gebruikelijk loon box 2 (CU_250)
0,4
Verhogen Aof-premie i.v.m. uitbreiden zwangerschapsverlof (CU_158)
0,4
Beperken 30%-regeling en de regeling extraterritoriale kosten (CU_174)
0,3
Verplichte loonverzekering ZW zelfstandigen (premies) (CU_154_d, 154_f)
0,3
AOW-premie verder fiscaliseren (CU_160)
0,2
Loondoorbetaling bij ziekte: premie tweede jaar kleine werkgevers (CU_159_b)
0,2
Beperken overdraagbaarheid van de inkomensafhankelijke combinatiekorting en arbeidskorting conform de
algemene heffingskorting (CU_249)
Aftoppen hypotheekrenteaftrek op een eigenwoningschuld van 500.000 euro (CU_263)
0,2
Premiedifferentiatie WGA beperken tot vijf jaar: lasten (CU_137_b)
0,1
Afschaffen aftrekbaarheid eigen bijdrage werknemer voor een duurdere leaseauto (CU_157)
0,1
Verplichte AOV voor zelfstandigen op wml-niveau (premies) (CU_154_a, 154_c)
0,0
Vermogen en winst
0,2
2,3
Afschaffen verhuurderheffing (CU_183)
-2,0
Introductie vermogensaftrek voor bedrijven (CU_243)
-2,0
Verlagen tarief tweede schijf vennootschapsbelasting (CU_178_j)
-1,2
Verlagen tarief eerste schijf vennootschapsbelasting (CU_178_i)
-0,5
Vrijstelling overdrachtsbelasting voor starters (CU_182)
-0,4
Hoger heffingsvrij vermogen en vermogensaanwasbelasting in box 3 (CU_169)
-0,1
Invoeren ozb-gebruikersdeel (CU_255)
4,0
Beperken renteaftrek bedrijven (CU_178_a, 178_b)
1,2
Verhogen tarieven erf- en schenkbelasting (CU_177)
0,8
Afschaffen aftrek vergoeding over additioneel Tier-1 instrumenten (CU_178_f)
0,5
Afschaffen kleinschaligheidsaftrek (KIA) (CU_178_d)
0,4
293
Versoberen verliesverrekening (CU_178_e)
0,4
Verhogen effectief tarief en beperken Innovatiebox (CU_178_c, 179_b)
0,4
Invoeren generieke minimum kapitaalregel (thin cap rule) (CU_178_g)
0,3
Inkorten eerste schijf vennootschapsbelasting (CU_178_h)
0,2
Introductie twee schijven in box 2 (CU_248)
0,1
Milieu
4,9
Verlagen motorrijtuigenbelasting (CU_252)
-0,6
Invoeren kilometerheffing vracht- en bestelauto's (accijnsderving) (CU_198_c)
-0,2
Afschaffen eurovignet (CU_198_e)
-0,2
Introductie energiebesparingsaftrek voor particulieren (CU_193)
-0,1
Invoeren kilometerheffing vracht- en bestelauto's (CU_198_a, 198_d)
2,7
Verhogen energiebelasting (CU_195)
1,1
Invoeren minimumprijs CO2 (CU_190_a)
0,8
Invoeren congestieheffing (CU_200_a, 200_b)
0,4
Invoeren heffing op lozen restwarmte (CU_256)
0,4
Invoeren cordonheffing (CU_200_d, 200_e)
0,3
Verhogen ODE (CU_188_a, 188_b)
0,2
Verhogen verbrandingsbelasting (CU_201)
0,1
Overig
2,5
Harmoniseren btw-tarieven op 19,5% (CU_251)
2,0
Verhogen tabaksaccijns (CU_175_a)
0,3
Verhogen alcoholaccijns (CU_175_b)
0,1
Verhogen kansspelbelasting (CU_176)
0,1
Totaal beleidsmatige lasten
-3,8
w.v. gezinnen
-5,6
bedrijven
1,2
buitenland
0,5
Gasbaten
Verlagen gaswinning in Groningen (CU_187)
294
-0,4
14.7
GroenLinks
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoorGroenLinksvoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.7.1
Uitgaven
GroenLinksintensiveertpersaldo10,0mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Veiligheid


GroenLinkstrekt0,4mldeurouitvooruitbreidingvanhetaantalwijkagentenenvoor
rechtsbijstand,begeleidingenreclassering.(GL_143)
GroenLinksschaftdetentiekorterdaneenmaandaf,voertelektronischedetentieinen
stoptopsporing,vervolging,berechtingentenuitvoerleggingvancriminaliteitm.b.t.
softdrugs.Ditleidttoteenombuigingvan0,1mldeuroenstructureel0,2mldeuro.
(GL_181)
Defensie


GroenLinksverhoogthetdefensiebudgetmet0,2mldeurogerichtopverbeteringvande
inzetbaarheidenverhogingvancybersecurity.(GL_144)
GroenLinksbuigt0,2mldeuroomopdefensieonderanderedoorsamenvoegenvan
landmachtenvanmarinemetomringendelandenendoorefficiencyverbeteringvan
wapensystemen.(GL_152)
Bereikbaarheid





GroenLinkstrekt0,9mldeuroextrauitvooraanlegengebruikvanhetopenbaar
vervoer.(GL_140)
Hetinvoerenvaneenkilometerheffingeneencongestieheffingleidttot
exploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan0,3mldeuro.(GL_182_c)
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvracht‐enbestelauto's(Maut)leidttot
exploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(GL_186_b)
GroenLinkstrekt0,2mldeuroextrauitvoorinfrastructuurvoorfietsgebruiken
infrastructuurvoorelektrischeauto's.(GL_141)
GroenLinksverlaagtdeuitgavenaandeaanlegvanwegeninhetInfrastructuurfondsmet
0,6mldeuro.(GL_151)
Milieu


GroenLinkswileentendervoorenergiebesparing(stimulansinnovatiet.b.v.de
toekomstigeenergietransitie).Hetgaathieromeenstructureleintensiveringvan0,5mld
euro.(GL_135)
GroenLinksintensiveertingroeneinnovatie.Hetgaatomeenintensiveringvan0,5mld
euro.(GL_150)
295







GroenLinksintensiveert0,4mldeuroophetgebiedvannatuurennatuurbeheer.
(GL_136)
OmdegaswinninginGroningenmet12mldNm3tekunnenverlagen(GL_138_a)zijn
investeringenindeinfrastructuureninnieuwestikstofinstallatiesnodig.Ditiseen
jaarlijkseintensiveringvan0,3mldeurotijdensdekabinetsperiode.Hetstructurele
effectis0.(GL_138_b)
BijGroenLinksnemendeSDE+‐uitgaventoemet0,2mldeuroin2021.Hetgaathierbij
omhetnaarvorenhalenvanuitgavenaanzon‐pv.DaarnaastverhoogtGroenLinksde
SDE+‐uitgavenmet8mldeurostructureelvoorandereduurzameenergieprojecten.Deze
verplichtingwordtaangegaantijdensdekomendekabinetsperiode.Dooreenlange
aanlooptijdbijimplementatiehebbendezeprojectentotenmet2021geenbudgettair
effect.(GL_132_c)
GroenLinksintensiveert0,2mldeuroingeothermie.(GL_268)
Deoverheidkooptalleennogemissielozeauto's.Ditbetekenteenverhogingvande
uitgavenvan0,1mldeuro.(GL_259)
GroenLinksintensiveert0,1mldeuroophetgebiedvanlandbouw.(GL_137)
GroenLinksintensiveert0,1mldeuroindeenergie‐investeringsaftrek(EIA),deVAMIL
encirculaireinkoop.(GL_263)
Onderwijs






296
GroenLinksverhoogtdelumpsumvanhetvoortgezetonderwijsmet0,8mldeurovoor
verschillendedoelen:klassenverkleininginhetvmbo,lesprogramma'svoor
achterstandsleerlingen,meerpassendonderwijs,preventievroegtijdigschoolverlaten,
hetstimulerenvaneenbredebrugklas,coachingvanbeginnendeleraren,hetverlagen
vandelestaakvanlerareninhetvomet22,5klokurenperfteperjaaren
salarisverhogingvoorvmbo‐docenten(terwaardevan2%).(GL_116,117,118,119,120,
121,122)
GroenLinksverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsvoorscholenmeteen
positiefschoolgewichtmet0,4mldeurometalsdoelhetverlagenvandemaximum
klassenomvangnaar21leerlingen.(GL_112)
GroenLinksverlaagthetwettelijkcollegegeldinhethogeronderwijsenhetlesgeldinhet
mbometeenkwart,waarbijinstellingenvollediggecompenseerdwordenvoor
misgelopenontvangsten.Ditbetekenteenintensiveringvan0,4mldeuro.(GL_265)
GroenLinksverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet0,3mldeurovoor
verschillendedoelen:intensieve(non)cognitievesteunlessenvoorleerlingenmetgrote
leerachterstanden,eenjaarcoachingvoorbeginnendelerareneneenmaximale
klassengroottevoorbeginnendelerarenvan21leerlingen,meerpassendonderwijsen
hogeresalarissenvoorleraren(terwaardevan0,19%).(GL_113,114,115)
GroenLinksverhoogtdelumpsumvanhetmbomet0,2mldeurometalsdoeleen
intensievebegeleidingvanrisicojongerenomvoortijdigschoolverlatentevoorkomen.
(GL_123)
GroenLinksintensiveert0,2mldeuroinhogeronderwijs,metalsdoelpublieke
bekostigingvandetweedebachelorenmaster(enstapelen)enhetbevorderenvan
doorstroming(schakelklassen,begeleidingenvoorlichting).(GL_125,124)






GroenLinksintensiveert0,2mldeuroinscholingsvouchersvan1000eurovoor
laagopgeleidewerkenden.(GL_128_a)
GroenLinksintensiveert0,1mldeuroinhetpost‐initieelonderwijsmetalsdoel
kwaliteitsverbeteringenhetopzettenvaneenEVC‐structuur(eerderverworven
competenties).(GL_128_b)
GroenLinksverhoogtdeuitgavenvoorfundamenteelonderzoekmet0,1mldeuro.
(GL_127_b)
GroenLinksintensiveert0,1mldeuroinbegeleidingenscholingvoorasielzoekersen
vergunninghouders(incl.kinderen).(GL_131)
GroenLinksverhoogtdeaanvullendebeursmet125europermaand.Ditiseen
structureleintensiveringvan0,1mldeuro.(GL_126)
GroenLinksbuigt0,1mldeuroomdoorverminderenvanhetbudgetvandeNWO.
(GL_180)
Zorg







GroenLinksschafthetverplichteigenrisicoafenintroduceerteenverbodophet
vrijwilligeigenrisico.Doorinteractiemethethoofdlijnenakkoord(GL_154)zijndeeigen
betalingenonderheteigenrisicolager.Demaatregelenresulterenhierdoorineen
verhogingvandecollectievezorguitgavenmet4,4mldeuro.Hetgaatdeelsomeen
verschuivingvanprivatenaarcollectievezorguitgaven.(GL_111_a,111_d,251_a)
GroenLinksintensiveert1,7mldeuroin2021tenbehoevevaneennognaderuitte
werkenbezettingsnormvoordeverpleeghuiszorg.(GL_273)
GroenLinksvoerteenintensiveringdoorindegehandicaptenzorgvan0,4mldeuroin
2021.(GL_271)
GroenLinkswilallemedischspecialistenverplichtentotloondienstenzeonderdeWet
NormeringTopinkomens(WNT)brengen(ZIK_008).Ditbetrefteenintensiveringvan0,3
mldeuroin2021eneenstructureleombuigingvan0,6mldeuro.Eenonzekerefactorbij
deovergangzijndewaardeoverdrachten(totmaximaal2mldeuro)vandeoverheid
naardemedischspecialistenvoordefinanciëleclaimsopgrondvan
eigendomsontneming(verliesaangoodwill).DezezijnopPMgezet.(GL_156)
GroenLinksscheidtwonenenzorgindeWlzmetcompensatievoorfinancieelminder
draagkrachtigen.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_077b).Voordezorg
levertditstructureeleenombuigingopvan2,3mldeuro.Vanwegetransitie‐en
uitvoeringskostenishetin2021eenintensiveringvan0,1mldeuro.ZieGL_167_bvoor
deinkomensondersteuning.(GL_167_a,167_c)
GroenLinksheeftdeintentieomindeziekenhuiszorgendegeestelijkegezondheidszorg
eenhoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethetmacrobeheersinstrument.Per
saldoresulterenombuigingenvan0,9mldeuroindeziekenhuiszorgen0,1mldeuroin
degeestelijkegezondheidszorg.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleiden
totminderzorgoflagerekwaliteitvanzorg.(GL_154)
GroenLinksneemtindecuratievezorgdiversemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartop
hetgebiedvangeneesmiddelen:aanpassingvanWetgeneesmiddelenprijzen(ZIK_065),
herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),overhevelen
medischspecialistischegeneesmiddelennaarziekenhuisbudget(ZiK_067),uitbreiding
centraleinkoopgenees‐enhulpmiddelendoordeRijksoverheid(ZiK_071),verplichten
297







uniformebarcoderinggenees‐enhulpmiddelen(ZiK_073).Bijdeherberekeningvan
limietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeenverschuivingvan
collectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuigingvan0,4mldeuro
in2021eneenstructureleombuigingvan0,5mldeuro.(GL_239_a,240_a,245_a,247)
GroenLinksvoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantoren(Wlz‐uitvoerders)om
meerjarigecontractenmetbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseen
maatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,2mldeuroin
2021.Destructureleombuigingis0,1mldeuro.Deconcurrentietussenaanbieders
neemtnamelijkopdenduuraf.(GL_169)
GroenLinksneemtindecuratievezorgdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesin
Kaart:capaciteitsreguleringdureinfrastructuur(ZiK_041),capaciteitsplanspoedeisende
hulp(ZiK_042),substitutieeenvoudigetweedelijnszorg(ZiK_051),palliatievezorgvan
ziekenhuisnaarthuissetting(ZiK_055),belonenvaninfectiepreventieinziekenhuizen
(ZiK_059),verminderenvermijdbareheropnames(ZiK_060)eneenbestuurlijkakkoord
mondzorg(ZiK_061).Tezamenisditeenombuigingvan0,2mldeuro.(GL_159,160,161,
162,163,164,165)
GroenLinksintroduceerteenvermogenstoetsindeWlzendeWmo.Ditisfeitelijkeen
verhogingvandevermogensinkomensbijtellingvan8%naar100%.Demaatregelleidt
toteenombuigingvan0,1mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvancollectieve
naarprivatezorguitgaven.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_018).
(GL_158_a)
DeoverheidverplichtzorgkantorenombijdezorginkoopindeWlzgedifferentieerde
tarieventehanterendieafhangenvanhetoverheadpercentageenhetziekteverzuimvan
deaanbieder.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_002).Hetiseen
ombuigingvan0,1mldeuroin2021.(GL_155)
GroenLinkszetinopgepastgebruikvanzorg.DezemaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_014)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(GL_157)
GroenLinksbrengtdegeestelijkegezondheidszorgonderineenapartwettelijkkader
metinstellingsbudgettering(ZiK_100).In2021resulteertditineenbeperkteombuiging.
Structureelisdeombuiging0,1mldeuro.(GL_171)
GroenLinksstimuleertintegraledementiezorgdoordeintroductievaneenlandelijke
subsidieregelingterbekostigingvancasemanagersdementiezorg.Ditiseenmaatregel
uitZorgkeuzesinKaart(ZiK_091).Debeperkteombuigingdoordegrotereinzetvan
casemanagersdementiezorgin2021looptoptot0,1mldeurostructureel.(GL_170)
Sociale zekerheid


298
GroenLinksverhoogtdekindbedragen(eerstet/mzesdekind)inhetkindgebonden
budgetendekopjesvoorkinderenouderdantwaalfjaar.Daarnaastwordteenkopje
geïntroduceerdvoorkinderentussenzesentwaalfjaar.Hetkindgebondenbudgetwordt
vooriederhuishoudenafgebouwdtotnulbijeeninkomenvanca.80duizendeuro.Ditis
eenintensiveringvan1,5mldeuro.(GL_175_b)
GroenLinksverhoogtdeAOW‐uitkeringintwintigjaarmet15%.Ditiseenintensivering
van1,2mldeuroin2021en6,7mldeurostructureel.(GL_101)














GroenLinksintroduceertdriedagengratiskinderopvangvoorkinderenvaneenhalftot
enmetdriejaar.Ditiseenintensiveringvan0,7mldeuroin2021(jaarvaninvoering)en
2,1mldeurostructureel.(GL_108)
GroenLinksverhoogtdebijstandsuitkeringnaar74,5%minimumloonvoor
alleenstaandenen104,5%minimumloonvoorparen.Deintensiveringis0,4mldeuroin
2021en0,5mldeurostructureel.(GL_272)
GroenLinksbreidthetbetaaldgeboorteverlofuittotzevenwekenperpartnertegen70%
vanhetloon.Ditiseenintensiveringvan0,3mldeuro.(GL_109)
GroenLinksbreidthetgeboorteverlofvoordepartneruitmetvijftiendagen.Ditiseen
intensiveringvan0,2mldeuro.(GL_110)
GroenLinksintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaar
loondoorbetalingbijziektevoorbedrijventottienwerknemers.Deoverheidsuitgaven
nemen0,2mldeurotoe.(GL_106_a)
GroenLinksstelteengeoormerktbudgetbeschikbaarvoormeerface‐to‐facegesprekken
indedienstverleningvanhetUWV.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.
(GL_105)
GroenLinksbreidthetaantalbeschuttewerkplekkenuitmet20.000plekken.Deingroei
vandezeextrawerkplekkensluitaanbijhetingroeipadvandeoorspronkelijkeplekken.
Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021eneenstructureleintensiveringvan0,5
mldeuro.(GL_103)
GroenLinksschafthetjeugdminimumloonafvanaf18jaar.Ditbetekenteenverhoging
vandeWajonguitkeringenvoorachttien‐totenmettwintigjarigenmetstructureel0,1
mldeuro.(GL_104_a)
GroenLinksintroduceerteenarbeidsongeschiktheidsverzekeringvoorzelfstandigen,
waarbijdepremiewordtbetaalduitdealgemenemiddelen.Deuitkeringbedraagt
maximaal70%vanhetminimumloon.Dezemaatregelgroeitlangzaaminvanaf2021,en
leidtuiteindelijktoteenstructureleintensiveringvan1,3mldeuro.(GL_102)
GroenLinksvoerteenquotumvoorarbeidsgehandicaptenin.Ditleidttot
heffingsinkomsten(zieGL_276_a).Daarnaastissprakevaneenbeperktebesparingop
uitkeringslastenenuitgavenaanuitvoeringskosten.(GL_276_b,276_c)
GroenLinksschaftdezorgtoeslagaf.Deombuigingis5,5mldeuroin2021.(GL_153)
GroenLinksschaftdekinderbijslagaf.Ditiseenombuigingvan3,2mldeuro.(GL_175_a)
GroenLinksmaaktwerkgeversverantwoordelijkvoorheteerstehalfjaarWW.De
maatregelleverteenstructurelebesparingopvan0,8mldeuro.Demaatregelimpliceert
eenniet‐EMUrelevantelastenverzwaringvoorbedrijven.(GL_176_a)
GroenLinksbiedtdemogelijkheidom,actuarieelneutraal,deAOWmaximaaldriejaar
latertelateningaan.Latereopnamewordt,intermenvancontantewaarden,exact
gecompenseerddooreenverhogingvandeAOW‐uitkering.Indejaren2019‐2021zijnde
AOW‐uitgavenlageromdateendeelvande‘nieuwe’AOW‐gerechtigdenopteertvoor
latereopname.In2021isditeffect0,3mldeuro.Omdatditvanwegedeactuariële
neutraliteitleidttothogereuitkeringenzijndeAOW‐uitgavenoplangetermijnechter
hoger(0,3mldeuro).Deactuariëleneutraliteitleidterbijlateropnemennamelijktoe
datde(procentuele)stijgingvandeuitkeringengroterisdande(procentuele)dalingvan
hetaantaluitkeringsjaren.(GL_264)
299

GroenLinksscheidtwonenenzorgindeWlz.Cliëntendiehunwoon‐enverblijfslasten
nietzelfkunnendragenwordengecompenseerd.Ditbetreftstructureel2,2mldeuro.
(GL_167_b)
Overdrachten aan bedrijven




GroenLinksintensiveert1,5mldeuroineenloonkostensubsidietenbehoevevande
onderkantvandearbeidsmarkt.(GL_228)
GroenLinksintensiveert0,3mldeuroininnovatieviabudgetvoorhetmkb.(GL_148)
GroenLinksbeperktdeafdrachtsverminderingwerkgeversWBSOtotinnovatiesdie
nieuwzijnvoordewereld.Ditbetekenteenombuigingvan0,6mldeuro.(GL_177)
GroenLinksbuigtmaximaalomoptopsectorenbeleid,wateenbesparingvan0,1mld
eurooplevert.(GL_178)
Internationale samenwerking

GroenLinksverhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingmet2,1mldeuro,
onderanderevoorextraopvanginderegio.(GL_142)
Overig




GroenLinksintensiveert0,2mldeuroinhetGemeentefonds,metalsdoelextra
voorzieningeninwijkenmetvooralsocialehuurwoningen.(GL_145)
GroenLinksverhoogthetbudgetvoorkunstencultuurmet0,2mldeuro.(GL_146)
GroenLinksintensiveert0,2mldeuroinasielopvanginNederlandmetalsdoel
kleinschaligereopvangdoorgemeentenenhetverbeterenenversnellenvanprocedures.
(GL_147_a)
GroenLinksintensiveert0,2mldeuroininburgeringenhetbevorderenvansociale
cohesie.(GL_147_b)
Tabel 14.13
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Veiligheid
-0,2
Intensivering veiligheid en justitie (GL_143)
-0,4
Ombuiging veiligheid (GL_181)
Defensie
Verhogen van defensie-uitgaven (GL_144)
Ombuiging defensie (GL_152)
0,1
0,0
-0,2
0,2
Bereikbaarheid
-0,9
Intensivering openbaar vervoer (GL_140)
-0,9
Invoeren kilometer- en congestieheffing (exploitatiekosten) (GL_182_c)
-0,3
Invoeren kilometerheffing vracht- en bestelauto's (exploitatiekosten) (GL_186_b)
-0,2
Intensivering infrastructuur voor fietsgebruik en elektrische auto’s (GL_141)
-0,2
Verlagen aanlegbudget wegen (GL_151)
0,6
Milieu
-2,4
Tender energiebesparing (GL_135)
-0,5
300
Intensivering groene innovatie (GL_150)
-0,5
Intensivering natuur en natuurbeheer (GL_136)
-0,4
Verlagen gaswinning in Groningen (investeringskosten) (GL_138_b)
-0,3
Verhogen SDE+ (GL_132_c)
-0,2
Intensivering geothermie (GL_268)
-0,2
Overgaan op emissieloze auto's door de overheid (GL_259)
-0,1
Intensivering landbouw (GL_137)
-0,1
Intensiveringen in EIA, VAMIL en circulaire inkoop (GL_263)
-0,1
Onderwijs
-2,8
Verhogen lumpsum vo (GL_116, 117, 118, 119, 120, 121, 122)
-0,8
Verhogen lumpsum po (voor scholen met een positief schoolgewicht) (GL_112)
-0,4
Verlagen wettelijk collegegeld ho en lesgeld mbo met een kwart (GL_265)
-0,4
Verhogen lumpsum po (GL_113, 114, 115)
-0,3
Verhogen lumpsum mbo (GL_123)
-0,2
Intensiveringen ho (GL_125, 124)
-0,2
Scholingsvouchers t.w.v. 1000 euro voor laagopgeleide werkenden (GL_128_a)
-0,2
Intensivering post-initieel onderwijs en opzetten EVC (GL_128_b)
-0,1
Fundamenteel onderzoek (GL_127_b)
-0,1
Intensivering onderwijs voor vluchtelingen (GL_131)
-0,1
Verhogen aanvullende studiebeurs met 125 euro (GL_126)
0,0
Ombuiging NWO (GL_180)
0,1
Zorg
-4,7
Afschaffen van het verplicht eigen risico (GL_111_a, 111_d, 251_a)
-4,4
Taakstellende intensivering t.b.v. bezettingsnorm verpleeghuiszorg (GL_273)
-1,7
Intensivering gehandicaptenzorg (GL_271)
-0,4
Medisch specialisten verplicht in loondienst en onder de Wet Normering Topinkomens (GL_156)
-0,3
Volledig scheiden van wonen en zorg in de Wlz, structurele besparing in de Wlz (GL_167_a, 167_c)
-0,1
Hoofdlijnenakkoord ziekenhuiszorg en ggz i.c.m. MBI (GL_154)
1,0
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen (GL_239_a, 240_a, 245_a, 247)
0,4
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (GL_169)
0,2
Diverse maatregelen curatieve zorg (GL_159, 160, 161, 162, 163, 164, 165)
0,2
Vermogenstoets in Wlz en Wmo (GL_158_a)
0,1
Overhead- en ziekteverzuimnormen in Wlz (GL_155)
0,1
Gepast gebruik (GL_157)
0,1
Wettelijk kader met instellingsbudgettering voor de geestelijke gezondheidszorg (GL_171)
0,0
Stimuleren integrale dementiezorg (GL_170)
0,0
Sociale zekerheid
5,1
Aanpassing en intensivering kindgebonden budget (GL_175_b)
-1,5
Verhoging AOW-uitkering (GL_101)
-1,2
Kinderopvang: drie dagen gratis voor kinderen van een half tot en met drie jaar (GL_108)
-0,7
Verhogen bijstand (GL_272)
-0,4
Uitbreiding betaald geboorteverlof (GL_109)
-0,3
Uitbreiding betaald geboorteverlof met 15 dagen (GL_110)
-0,2
Loondoorbetaling bij ziekte: collectief tweede jaar kleine werkgevers (GL_106_a)
-0,2
Meer face-to-face gesprekken in dienstverlening UWV (GL_105)
-0,1
Uitbreiding beschutte werkplekken (GL_103)
-0,1
Jeugdminimumloon vanaf 18 jaar afschaffen (GL_104_a)
0,0
Premievrije AOV voor zelfstandigen op wml-niveau (uitgaven) (GL_102)
0,0
Quotum arbeidsgehandicapten: uitkeringslasten (GL_276_b, 276_c)
0,0
Afschaffen zorgtoeslag (GL_153)
5,5
301
Afschaffen kinderbijslag (GL_175_a)
3,2
Werkgevers eerste half jaar verantwoordelijk voor WW (GL_176_a)
0,8
Flexibele AOW-leeftijd: maximaal drie jaar later (GL_264)
0,3
Volledig scheiden van wonen en zorg in de Wlz, compensatie (GL_167_b)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
-1,1
Loonkostensubsidie onderkant arbeidsmarkt (GL_228)
-1,5
Intensivering innovatie via budget mkb (GL_148)
-0,3
Ombuiging WBSO (GL_177)
0,6
Ombuiging topsectorenbeleid (GL_178)
0,1
Internationale samenwerking
-2,1
Intensivering ontwikkelingssamenwerking (GL_142)
-2,1
Overig
-0,8
Intensivering Gemeentefonds: voorzieningen in wijken met vooral sociale huurwoningen (GL_145)
-0,2
Intensivering kunst en cultuur (GL_146)
-0,2
Intensivering asielopvang in Nederland (GL_147_a)
-0,2
Intensivering inburgering en sociale cohesie (GL_147_b)
-0,2
Totaal
-10,0
14.7.2
Lasten
GroenLinksverlaagtdecollectievelastenmetpersaldo0,0mldeuroin2021.Een
opsommingvandelastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromde
beleidsmatigelastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverlagingvan0,0mldeurois
opgebouwduiteenverlagingvan3,9mldeurovoorgezinnen,eenverhogingvan
2,6mldeurovoorbedrijveneneenverhogingvan1,3mldeurovoorhetbuitenland.
Inkomen en arbeid



302
GroenLinksvoegtdewerkgeverspremiesarbeidsongeschiktheid,WWenZvwsamentot
eenwerkgeversheffingcollectievevoorzieningen.Daarinkomteenfranchiseterhoogte
van79%vanhetwettelijkminimumloonenvervaltdepremiegrens.Hierdoor
verschuivenwerkgeverslastenvanlagenaarhogeinkomens.Hettariefvoordenieuwe
premieisdesomvandehuidigetarievenvoordepremiesarbeidsongeschiktheid,WW
enZvw(19,8%in2021).Persaldoresulteertditineenlastenverlichtingvoor
werkgeversvan15,6mldeuroin2021.(GL_227)
GroenLinkszetmeercollectievemiddeleninomdevereveningsbijdrageaan
zorgverzekeraarsteverhogen.Zorgverzekeraarskunnendaardooropjaarbasiseen1000
eurolagerenominalepremievragenaanverzekerden.Ditleverteenlastenverlichtingop
van13,5mldeuro.Eenlagerenominalepremieheeftgeennegatievegevolgenvoorde
premieconcurrentietussenverzekeraars.OmdatGroenLinksdebijdrageuitde
collectievemiddelenverhoogtzonderdeprivateverzekeringsmarkttewijzigen,bestaat
hetrisicodatdeEuropeseCommissieditzalbeoordelenalsstaatssteun.(GL_226)
GroenLinksverhoogtdearbeidskorting.Hetafbouwpercentagewordtversneld.
Daarnaastwordtdemaximalearbeidskortingverhoogd.Ookwordthetniet‐
verzilverbaredeeluitkeerbaar.Delastenverlichtingispersaldo4,4mldeuro.(GL_234)














GroenLinksverhoogthetmaximalebedragvandealgemeneheffingskortingom2,5mld
eurolastenverlichtingterealiserenin2021.(GL_233)
GroenLinksverhoogtdeinkomensafhankelijkecombinatiekorting(IACK).DeIACK
bouwtafvoorinkomensvanaf40.000euro.Hetbedragdatmetdeafbouwwordt
opgehaald,gaatnaareenhogermaximaalbedrag.Daarnaastwordthetniet‐
verzilverbaredeeluitkeerbaar.Hetopbouwpercentagewordt14,65%enhet
afbouwpercentage18,17%.Ditispersaldoeenlastenverlichtingvan1,0mldeuro.
(GL_235)
GroenLinksverhoogtdealleenstaande‐ouderenkortingmet475euro.Ditiseen
lastenverlichtingvan0,6mldeuroin2021.(GL_218_f)
GroenLinksmaaktdeouderenkortingvoorlagereinkomensvollediguitkeerbaar.Dit
kost0,3mldeuroin2021.(GL_215)
GroenLinkszethettariefderdeschijfterugnaar42%.OokdraaitGroenLinksde
verlengingvandederdeschijfvandeloon‐eninkomstenbelastinguithetBelastingplan
2016enverdereverlengingeninhetbasispadterug.Hierdoorwordtdealgemene
heffingskortingookeerderafgebouwd.Daarnaastwordtdeverlagingvanhettariefvan
devierdebelastingschijfteruggedraaid:in2021isdittariefweer52%.De
lastenverzwaringis3,6mldeuroin2021en6,3mldeurostructureel.(GL_213)
GroenLinksschaftdemkb‐winstvrijstellingvoorzelfstandigenaf.Datbetekenteen
lastenverzwaringvan1,8mldeuro.(GL_222)
GroenLinksdefiscaliseertdeeigenwoningvanaf2019in24jaar.Heteigenwoningforfait
endehypotheekrenteaftrekkomengeleidelijktevervallen.Ditiseenlastenverzwaring
van1,0mldeuroin2021en4,0mldeurostructureel.(GL_220_a)
GroenLinksfiscaliseertdeAOW‐premiegeleidelijktot2040.Ditiseenlastenverzwaring
van0,9mldeuroin2021.Ditbedraglooptopnaar3,8mldeurostructureel.(GL_218_a)
GroenLinksschaftdebelastingvrijereiskostenvergoedingautovoorwoon‐werkverkeer
af.Ditiseenlastenverzwaringvan0,9mldeuro.Alsflankerendbeleidwordende
mogelijkhedenvoorleaserijdersomopkostenvandewerkgevertetankenbeperkt.
(GL_185)
GroenLinksschaftde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostenaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,8mldeuro.
(GL_221)
GroenLinksverkleintdemargeindegebruikelijkloonregelingtot0%,waardooreen
groterdeelvanhetinkomenvandeDGAonderdeprogressieveheffingvanbox1valt.Dit
iseenlastenverzwaringvan0,7mldeuroin2021en0,2mldeurostructureel.(GL_209)
GroenLinksintroduceerteenwerkgeversheffingoptopinkomensvan14%overhetloon
boven150.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvoorwerkgeversvan0,6mldeuroin
2021.(GL_217)
GroenLinksverlaagtdeaftoppingsgrensvoorpensioenpremiesnaartweekeermodaal.
Delagereaftrekvanpensioenpremiesleidttoteenlastenverzwaringvan0,5mldeuroin
2021.Oplangetermijnzijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdooreenlagere
premie‐inleg.(GL_219)
GroenLinksverhoogtdebijtellingindeinkomstenbelasting,metnamevooronzuinige
auto's.Ditiseenlastenverzwaringvan0,3mldeuro.(GL_184)
303


GroenLinksschaftdeouderenkortingvoorhogereinkomensafenhalveertde
ouderenkortingvoorlagereinkomensinstappenrichting2040.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,3mldeuroin2021en1,3mldeurostructureelin2040.
(GL_218_e,218_d)
GroenLinksintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaar
loondoorbetalingbijziektevoorbedrijventottienwerknemers.Detoenamevande
overheidsuitgaven(GL_106_a)wordtbetaalduiteenverhogingvanwerkgeverspremies.
DitiseenEMU‐relevantelastenverzwaringvan0,2mldeuro.Delastenverzwaringis
gedeeltelijkeenschuifvanprivateloondoorbetalingnaardecollectieveverzekering.
(GL_106_c)
Vermogen en winst









304
GroenLinksverhoogtdekortingopdeverhuurderheffingvoorwoningbouwingebieden
metwoningschaarste.Ditiseenlastenverlichtingvan0,4mldeuro.(GL_212)
GroenLinksbeperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal30%van
dewinstvoorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)meteen
drempelvan1mlneurozondergroepsvrijstelling,conformdebouwstenen0en1vande
werkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Ditbetekenteen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,2mldeuro.Daarnaastbeperktdepartij
belastingontwijkingdoorbedrijvenviaNederlanddooreenbronbelastingintevoeren
opuitgaanderenteenroyaltiesnaarlandenmeteenvpb‐tarieflagerdan10%,conform
debouwstenen11en12vaneerdergenoemdewerkgroep.(GL_201_a,201_b,201_c)
GroenLinksverhoogtdebankenbelastingtaakstellendmet1mldeuro.(GL_205)
GroenLinksverhoogthettariefindetweedeschijfvandevennootschapsbelastingvan
25%naar27%enverzwaartzodelastenvoorbedrijvenmet0,9mldeuro.(GL_269)
GroenLinksvervangtdehuidigevermogensrendementsheffinginbox3dooreen
vermogensaanwasbelastingenkiestdaarbijvooreenheffingsvrijevoetvan1000euro.
DaarnaastintroduceertGroenLinkseenprogressieftariefinbox3.Vooreen
vermogensaanwasvan1000totenmet20.000eurogeldteentariefvan35%;vooreen
aanwasvan20.000totenmet60.000eurogeldteentariefvan42%envooreenaanwas
vanmeerdan60.000geldteentariefvan52%.Tezamenresulterendezemaatregelenin
eenlastenverzwaringvan0,7mldeuroin2021.(GL_204)
GroenLinksschaftdeInnovatieboxaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5
mldeuro.(GL_202)
GroenLinksharmoniseertenverhoogtdetarievenindeerf‐enschenkbelasting.Daar
staattegenoverdatdevrijstellingvandeeigenwoningbijoverdrachtaandepartner
wordtverruimd.Persaldoleidendezemaatregelentoteenlastenverzwaringvoor
gezinnenvan0,5mldeuro.(GL_203)
GroenLinksschaftdeaftrekoverdevergoedingopzogenoemdeadditioneleTier‐1
instrumenten(coco’s)voorbankenenvergelijkbareinstrumentenvoorverzekeraarsaf,
conformbouwsteen7vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.
Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.(GL_206)
GroenLinksversobertdeverliesverrekeningindevennootschapsbelastingdoordecarry‐
backafteschaffenendecarryforwardtebeperkentotzesjaar.Ditiseen







lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,4mldeuroin2021en1,0mldeurostructureel.
(GL_262)
GroenLinksvoerteengeneriekeminimum‐kapitaalregel(thincaprule)inconform
bouwsteen8vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Dat
betekenteenbeperkingvanderenteaftrekovervreemdvermogenvanaf92%vanhet
commerciëlebalanstotaal.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,3mldeuro
dievooraleffectheeftopbanken.(GL_261)
GroenLinksschafthetdoorschuivenvanstakingswinstaf,waardoorbijdeovergangvan
eenondernemingbelastingbetaalddienttewordenoverdestakingswinst,ofwelhet
verschiltussendeboekwaardevandeondernemingendeovernamesom.Ditiseen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,3mldeuro.(GL_267)
GroenLinkskortdeeersteschijfvandevennootschapsbelastinginvan350.000euro
naar200.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,2mldeuro.
(GL_210)
GroenLinksschaftdebedrijfsopvolgingsregeling(BOR)indeerf‐enschenkbelastingaf,
enverzwaartzodelastenvoorbedrijvenmet0,1mldeuroin2021en0,4mldeuro
structureel.(GL_266_b)
GroenLinksverhoogthettariefinbox2naar30%,waardoordelastenvoorbedrijven
wordenverzwaardmet0,1mldeuroin2021en0,4mldeurostructureel.(GL_208)
GroenLinksschaftdedoorschuiffaciliteiteninbox2af,waardoor'oneindig'uitstelvan
belastingheffinginbox2nietmeermogelijkis.Datverzwaartdelastenvoorbedrijven
met0,1mldeuro.(GL_266_a)
GroenLinksgaatbijdeverkoopvankoopwoningendiegekochtzijnnainvoeringvande
maatregeldewinstnacorrectievoordelandelijketrendinhuizenprijzenbelasteninbox
3.Gedurendedebezitsperiodeuitgevoerdeverbouw‐enherstelwerkzaamhedenmogen
wordenafgetrokken.Voorzoweldeinvesteringsaftrekalsdebelastinggrondslaggelden
drempelsvan50.000euro.Ditiseenstructurelelastenverzwaringvan0,3mldeuro.
(GL_220_b)
Milieu






GroenLinksintroduceerteenbelastingkortingvoorhetbedrijfsleven,mitsbespaard
wordtopenergie.Hetgaatomeenlastenverlichtingvan1mldeuro.(GL_196)
Hetinvoerenvaneenkilometerheffingeneencongestieheffingendeverhogingvande
bpmleidttotaccijnsderving.Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,6mldeuro.
(GL_182_d)
GroenLinksverlaagtdemotorrijtuigenbelastingopbestelauto's.Ditiseen
lastenverlichtingvan0,5mldeuro.(GL_186_f)
GroenLinksintroduceerteenbelastingaftrekvoorduurzamewoninginvesteringen.Ditis
eenlastenverlichtingvoorgezinnenvan0,4mldeuro.(GL_198)
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvracht‐enbestelauto's(Maut)leidttot
accijnsderving.Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,3mldeuro.(GL_186_c)
GroenLinksschaftheteurovignetaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mldeuro.
(GL_186_e)
305















306
GroenLinksintroduceerteenkilometerheffingvoorvracht‐enbestelauto's(Maut)met
eenopbrengstvan3,8mldeuro.Dezeheffingverhoogtdelastenvoorbedrijvenenhet
buitenlandengaatgepaardmetexploitatiekosten(GL_186_b)enaccijnsderving
(GL_186_c).(GL_186_a,186_d)
GroenLinksvoerteenminimumprijsvoorCO2in.Degrondslagvandeze
lastenverzwaringwordtgevormddooralleemissies.Degrondslagwordtkleineroverde
tijd,doordatdeCO2‐emissiesookdooranderbeleidomlaaggaan.Intotaalgaathetom
eenlastenverzwaringvan3,4mldeuroin2021en2,4mldeurostructureel.(GL_189)
GroenLinksintroduceerteenkilometerheffingeneencongestieheffingophet
weggebruikvanpersonenauto's.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenenbedrijven
van3,2mldeuro.Dezeheffingengaangepaardmetexploitatiekosten(GL_182_c)en
accijnsderving(GL_186_d).(GL_182_a,182_b)
GroenLinksvoerteenverpakkingenbelastinginmeteenopbrengstvan2,1mldeuro.
(GL_191)
GroenLinksintroduceerteenheffingopbestaandebebouwingvan2europervierkante
meter.Deopbrengstvandezeheffingbedraagt1,8mldeuro.(GL_200)
GroenLinksverhoogthettariefvoorgasindeeersteschijfvandeenergiebelastingen
verhoogtdeheffingsvermindering.Samenvormendezeeenlastenverzwaringvoor
gezinnenenbedrijvenvan1,7mldeuro.Oplangetermijnisdeopbrengstvandeze
maatregelnegatief(‐0,4mldeuro)vanwegeeenstructureellageregrondslag.(GL_188)
GroenLinksschaftdebelastinguitgavenvoorbestelauto'sindemrbendebpmaf.Ook
wordendebelastingfaciliteitenvoortaxi's,kampeerauto's,politievoertuigen,
ambulancesendefensievoertuigenafgeschaft.Totaalisdateenlastenverzwaringvan1,5
mldeuro.(GL_195_b,195_c)
GroenLinksverhoogtdebpm,meteentaakstellendeextraopbrengstvan1,1mldeuro.
(GL_183)
GroenLinksvoerteenbelastinginopvliegticketsmeteenopbrengstvan1mldeuro.
(GL_187)
GroenLinksintroduceerteenopenruimteheffing.Ditverhoogtdelastenmet0,5mld
euro.(GL_194)
GroenLinksverhoogtdeverbrandingsbelasting.Ditiseenlastenverzwaringvan0,4mld
euro.(GL_193)
GroenLinksverhoogtdeOpslagDuurzameEnergie(ODE)opdeenergierekeningomde
SDE+(GL_132_c)tefinancieren.Ditiseenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021,
dieoploopttot8mldeurostructureel.(GL_132_a,132_b)
GroenLinksschaftdevrijstellingenindeoverdrachtsbelastingvoorcultuurgronden
landinrichtingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mldeuro.(GL_195_f)
GroenLinksschafthetverlaagdtariefvoordeglastuinbouwindeenergiebelastingaf.Dit
iseenlastenverzwaringvan0,1mldeuro.(GL_195_a)
GroenLinksschaftdelandbouwvrijstellingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mld
euroin2021,oplopendtot0,5mldeurostructureel.(GL_211)
Overig




GroenLinksbrengtvleesenvisonderhetalgemenebtw‐tariefvan21%.Datiseen
lastenverzwaringvoorgezinnenenbedrijvenvan1,1mldeuro.Aandachtspuntbijdeze
maatregelzijnproblemenmetafbakeningvandebegrippenvleesenvis.Daardoorleidt
demaatregeltotuitvoeringsproblematiekvoordeBelastingdienst.(GL_192)
GroenLinksverhoogthettariefvandeassurantiebelastingvan21%naar25%,waardoor
delastenvoorgezinnenenbedrijvenwordenverzwaardmet0,5mldeuro.(GL_207)
GroenLinksbrengtsierteeltovervanhetlagenaarhetalgemenebtw‐tariefvan21%,
waardoordelastenvoorgezinnenenbedrijvenmet0,2mldeurowordenverzwaard.
(GL_195_e,195_h)
GroenLinksvoerteenquotumvoorarbeidsgehandicaptenin.Deopbrengstalsgevolg
vanheffingsinkomstenis0,1mldeuroin2021en0,2mldeurostructureel.(GL_276_a)
Gasbaten

GroenLinksverlaagtdegaswinninginGroningenmet12mldNm3.Ditverlaagtde
overheidsontvangstenmet1,7mldeuro.Erisgeenstructureeleffectopde
overheidsbegroting.(GL_138_a)
14.7.3
Maatregelen met een direct EMU-schuldeffect
DevolgendemaatregelenhebbengeeneffectophetEMU‐saldomaarweleendirecteffectop
deEMU‐schuld.
EMU-schuld direct

GroenLinksrichteengroeneinvesteringsbankop.DitverhoogtdeEMU‐schuldmet0,2
mldeuro.(GL_258)
Tabel 14.14 Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
Werkgeversheffing collectieve voorzieningen (GL_227)
Zorgfinanciering collectiviseren: verlaging nominale premie (GL_226)
Wijzigingen in de arbeidskorting (GL_234)
Verhoging algemene heffingskorting (GL_233)
Wijzigingen in de inkomensafhankelijke combinatiekorting (GL_235)
Verhoging alleenstaande-ouderenkorting (GL_218_f)
Uitkering van niet-verzilverbare ouderenkorting onder de inkomensgrens (GL_215)
Belastingplan 2016 m.b.t. box 1 terugdraaien (GL_213)
Afschaffen mkb-winstaftrek (GL_222)
Defiscaliseren eigen woning (GL_220_a)
Fiscaliseren AOW-premie (GL_218_a)
Afschaffen belastingvrije reiskostenvergoeding auto (woon-werk) (GL_185)
Afschaffen 30%-regeling en regeling extraterritoriale kosten (GL_221)
Verlagen marge gebruikelijk loon in box 2 (GL_209)
Werkgeversheffing topinkomens (GL_217)
Fiscaal aftoppen pensioenopbouw op twee keer modaal (GL_219)
Verhogen bijtelling onzuinige auto's (GL_184)
Halvering ouderenkorting onder de inkomensgrens, afschaffen ouderenkorting boven de inkomensgrens
(GL_218_e, 218_d)
Loondoorbetaling bij ziekte: premie tweede jaar kleine werkgevers (GL_106_c)
-26,4
-15,6
-13,5
-4,4
-2,5
-1,0
-0,6
-0,3
3,6
1,8
1,0
0,9
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,3
0,3
0,2
307
Vermogen en winst
Verhogen korting verhuurderheffing bij woningbouw in gebieden met woningschaarste (GL_212)
Beperken renteaftrek bedrijven (GL_201_a, 201_b, 201_c)
Verhogen bankenbelasting (GL_205)
Verhogen tarief tweede schijf vennootschapsbelasting (GL_269)
Vermogensaanwasbelasting met progressief tarief in box 3 (GL_204)
Afschaffen innovatiebox (GL_202)
Verhogen tarieven erf- en schenkbelasting (GL_203)
Afschaffen aftrek vergoeding over additioneel Tier-1 instrumenten (GL_206)
Versoberen verliesverrekening vennootschapsbelasting (GL_262)
Invoeren generieke minimum kapitaalregel (thin cap rule) (GL_261)
Afschaffen doorschuif stakingswinst (GL_267)
Inkorten eerste schijf vennootschapsbelasting (GL_210)
Afschaffen bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) (GL_266_b)
Verhogen tarief box 2 (GL_208)
Afschaffen doorschuiffaciliteiten in box 2 (GL_266_a)
Belasting op overwinst eigen woning in box 3 (GL_220_b)
6,5
-0,4
1,2
1,0
0,9
0,7
0,5
0,5
0,5
0,4
0,3
0,3
0,2
0,1
0,1
0,1
0,0
Milieu
Invoeren belastingkorting bedrijfsleven energiebesparing (GL_196)
Invoeren kilometer- en congestieheffing, verhogen bpm (accijnsderving) (GL_182_d)
Verlagen motorrijtuigenbelasting bestelauto's (GL_186_f)
Introductie belastingaftrek voor duurzame woninginvesteringen (GL_198)
Invoeren kilometerheffing vracht- en bestelauto's (accijnsderving) (GL_186_c)
Afschaffen eurovignet (GL_186_e)
Invoeren kilometerheffing vracht- en bestelauto's (GL_186_a, 186_d)
Invoeren minimumprijs CO2 (GL_189)
Invoeren kilometer- en congestieheffing (GL_182_a, 182_b)
Invoeren verpakkingenbelasting (GL_191)
Invoeren heffing op bestaande bebouwing (GL_200)
Verhogen energiebelasting op gas (GL_188)
Afschaffen belastinguitgaven mrb en bpm (GL_195_b, 195_c)
Verhogen bpm (GL_183)
Invoeren vliegbelasting (GL_187)
Invoeren openruimteheffing (GL_194)
Verhogen verbrandingsbelasting (GL_193)
Verhogen ODE-heffing (GL_132_a, 132_b)
Afschaffen belastinguitgaven overdrachtsbelasting (GL_195_f)
Afschaffen verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw (GL_195_a)
Afschaffen landbouwvrijstelling (GL_211)
18,0
-1,0
-0,6
-0,5
-0,4
-0,3
-0,2
3,8
3,4
3,2
2,1
1,8
1,7
1,5
1,1
1,0
0,5
0,4
0,2
0,1
0,1
0,1
Overig
Vlees en vis naar het algemene btw-tarief (GL_192)
Verhogen assurantiebelasting (GL_207)
Sierteelt naar het algemene btw-tarief (GL_195_e, 195_h)
Quotum arbeidsgehandicapten: heffingen (GL_276_a)
1,9
1,1
0,5
0,2
0,1
Totaal beleidsmatige lasten
w.v. gezinnen
bedrijven
buitenland
0,0
-3,9
2,6
1,3
Gasbaten
Verlagen gaswinning in Groningen (GL_138_a)
-1,7
308
14.8
SGP
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoordeSGPvoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.8.1
Uitgaven
DeSGPintensiveertpersaldo1,4mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


DeSGPverlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefondstaakstellendviaeen
apparaatskorting.Ditiseenbesparingvan0,7mldeuroin2021en0,9mldeuro
structureel.(SGP_206)
DeSGPbeperkttaakstellenddeuitgavenbijhetRijkenzbo'sviaeenapparaatskorting.
Ditbetekenteentotaleombuigingvan0,7mldeuroin2021eneenstructurele
ombuigingvan0,9mldeuro.Dezebesparingslaatgrotendeelsneerbijhetopenbaar
bestuur(0,4mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel)endeelsbijdefensie,
veiligheidenbereikbaarheid.(SGP_205_a,205_b)
Veiligheid



DeSGPtrekt0,9mldeurouitvoorveiligheidenterrorismebestrijdingenvoorhet
aanstellenvanextrawijkagentenenhetversterkenvanhetOM,derechtspraakende
veiligheidsdiensten.(SGP_102)
DeSGPverdubbeltdetarievenvandegriffierechtenmetcompensatievoorlage
inkomens.Ditiseenombuigingvan0,3mldeuro.(SGP_118)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,2mldeuroopveiligheid.(SGP_205_c)
Defensie


DeSGPverhoogthetdefensiebudget,oplopendtot3mldeuroin2021.(SGP_101)
Deapparaatskortingleidttoteenbeperktebesparingopdefensie.(SGP_205_d)
Bereikbaarheid





Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)leidttot
exploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(SGP_151_b)
Hetinvoerenvandespitsheffingleidttotexploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan
0,2mldeuro.(SGP_154_c)
DeSGPtrekt0,1mldeuroextrauitvoorverbeteringvanderegionaleaansluitingop
openbaarvervoer,onderanderemetov‐fietsaansluitingen.(SGP_105)
DeSGPverlaagtdeaanlegbudgettenophetInfrastructuurfondsmet10%.Ditbetekent
eenombuigingvan0,2mldeuro.(SGP_123)
DeSGPbeperktdenationaleambitiesvanhetEuropeanRailwayTrafficManagement
System(ERTMS).Ditleidttoteenombuigingvan0,1mldeuro.(SGP_122)
309

Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(SGP_205_e)
Milieu

DeSGPintensiveert0,3mldeuroinenergiebesparingen‐innovatie.(SGP_109)
Onderwijs




DeSGPverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijs,voortgezetonderwijsenmbo
metintotaal0,2mldeuro.(SGP_103_d)
DeSGPverhoogtdelumpsumvanhethogeronderwijsmet0,2mldeurometalsdoel
onderanderehetinvoerenvantweejarigemasters.(SGP_103_c,103_e)
DeSGPintensiveert0,1mldeuroinonderwijs,metalsdoelhetuitbreidenvande
lerarenbeursenopleidingsscholen.(SGP_103_a,103_b)
DeSGPbuigt0,2mldeuroomophetonderwijsachterstandenbeleid.(SGP_120)
Zorg









310
DeSGPverlaagtheteigenrisicomethonderdeuro.Ditiseenverhogingvande
collectievezorguitgavenvan1,1mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvan
privatenaarcollectievezorguitgaven.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_021b).(SGP_114_a)
DeSGPvoertmeerpersoonsvolgendebekostigingindeWlzinzonderdemogelijkheid
vanbijbetalenvoorextrakwaliteit.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_080a).Hetiseenintensiveringvan0,3mldeuroin2021.(SGP_113)
DeSGPintensiveerttaakstellend0,2mldeuroin2021indeWlz.(SGP_207_b)
DeSGPstelt0,1mldeurobeschikbaaromhuishoudensmetopgroeiendekinderen
tegemoettekomenindeeigenbijdragevoordeWlzendeWmo.(SGP_115_a)
DeSGPintensiveert0,1mldeuroinondermeerpalliatievezorg.(SGP_207_a)
DeSGPverhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenmet0,1mldeuroonderandere
methetoogopongewenstzwangeren.(SGP_207_c)
DeSGPheeftdeintentieomeenhoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethet
macrobeheersinstrument.In2021resulteertditinombuigingenvan0,9mldeuroinde
ziekenhuiszorg,0,1mldeuroindegeestelijkegezondheidszorgen0,1mldeuroinde
wijkverpleging.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleidentotminderzorg
oflagerekwaliteitvanzorg.(SGP_139)
DeSGPneemtindecuratievezorgdiversemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophet
gebiedvangeneesmiddelen:herberekeningvanlimieten
geneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),uitbreidingcentraleinkoopgenees‐en
hulpmiddelendoordeRijksoverheid(ZiK_071),verplichtenuniformebarcodering
genees‐enhulpmiddelen(ZiK_073).Bijdeherberekeningvanlimieten
geneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeenverschuivingvancollectieve
naarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuigingvan0,4mldeuroin2021en
eenstructureleombuigingvan0,5mldeuro.(SGP_137_a,134_a,143)
DeSGPneemtindecuratievezorgdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart:
palliatievezorgvanziekenhuisnaarthuissetting(ZiK_055),belonenvan
infectiepreventieinziekenhuizen(ZiK_059),verminderenvermijdbareheropnames

(ZiK_060)eneenbestuurlijkakkoordmondzorg(ZiK_061).Tezamenisditeen
ombuigingvan0,1mldeuro.(SGP_136,140,141,142)
MedischspecialisteninloondienstkomenonderdeWetnormeringtopinkomens(WNT).
Hetmaximalesalarisdateenmedischspecialistinloondienstmagontvangenwordtzo
genormeerd.Ditbetrefteenstructureleombuigingvan0,1mldeuro.Ditiseenmaatregel
uitZorgkeuzesinKaart(ZiK_007).(SGP_138)
Sociale zekerheid









DeSGPintroduceerteeneenmaligeextrakinderbijslagvan1000eurovoordegeboorte
vanheteerstekind.De(maximale)kinderbijslagwordtverderverhoogdmetvijftigeuro
perkindperkwartaal.Ditiseenintensiveringvan0,6mldeuroin2021.(SGP_110)
DeSGPintroduceerteentoetsnaéénjaarziekteindeloondoorbetaling.Werknemers
zonderperspectiefopwerkhervattingbijdeeigenwerkgeverkrijgenrechtopeenWIA‐
uitkering.DewerknemerontvangtinheteerstejaarindeWIAinkomenscompensatie
indienhetniveauvandeuitkeringlagerligtdanhetdoorbetaaldeloon.Verderwordt
voorbedrijventotvijftigwerknemershettweedejaarloondoorbetalingbijziekte
collectiefverzekerd.DemaatregelzorgtvooreentoenamevandeWIA‐uitgavenmet0,6
mldeuro.Hierstaateenverhogingvandewerkgeverspremiestegenover(zie
SGP_111_b).(SGP_111_a)
DeSGPhalveertdealleenstaande‐ouderkopindeWKB.Ditiseenombuigingvan0,5mld
euro.(SGP_129)
DeSGPverlaagtdevergoedingspercentagesindetweedekindtabelvande
kinderopvangtoeslagnaardevergoedingspercentagesindeeerstekindtabel.Ditiseen
ombuigingvan0,4mldeuro.(SGP_127_b)
DeSGPkort0,4mldeuroopdekinderopvangtoeslagenbeoogtdaarmeeefficiëntiewinst
(lagerekosten)teboekenindekinderopvangsector.(SGP_128)
AlsgevolgvandeverlagingvanheteigenrisicodoordeSGPdaaltdezorgtoeslag.Ditis
eenombuigingvan0,3mldeuroin2021.(SGP_114_c)
DeSGPbiedtdemogelijkheidom,actuarieelneutraal,deAOWmaximaaldriejaarlaterte
lateningaan.Indejaren2019‐2021zijndeAOW‐uitgavenlageromdateendeelvande
‘nieuwe’AOW‐gerechtigdenopteertvoorlatereopname.In2021isditeffect0,3mld
euro.Omdatditvanwegedeactuariëleneutraliteitleidttothogereuitkeringenzijnde
AOW‐uitgavenoplangetermijnechter0,3mldeurohoger.Deactuariëleneutraliteitleidt
erbijlateropnemennamelijktoedatde(procentuele)stijgingvandeuitkeringengroter
isdande(procentuele)dalingvanhetaantaluitkeringsjaren.(SGP_133_a)
DeSGPverlaagtdeWW‐uitkeringinhettweedejaarintwaalfmaandelijksestappentot
hetniveauvandebijstand.Bijherhaalwerkloosheidwordteerdergebruikinmindering
gebrachtopdeWW‐rechten.Heteersteonderdeelvandemaatregelisnietgemakkelijk
inpasbaarinhethuidigestelsel(gebaseerdopeenpercentagevanhetlaatstverdiende
loon)enzalextrainvoeringskostenmetzichmeebrengen.Demaatregelenlevereneen
besparingopvan0,3mldeuroin2021endatlooptoptot0,6mldeurostructureel.
(SGP_132)
DeSGPlaatdekinderopvangtoeslagvervallenvoorinkomensbovende100.000euro.Dit
iseenombuigingvan0,2mldeuro.(SGP_127_c)
311
Overdrachten aan bedrijven






DeSGPintensiveert0,1mldeuroinNVWAtenbehoevevanlagerekeuringstarievenen
eenhogerecapaciteit.(SGP_106)
DeSGPintensiveert0,1mldeuroininnovatie.(SGP_108)
DeSGPintroduceerteenkortingopwerkgeverlastenvan2500eurovoordeeerste
werknemervanstartendebedrijvenomrisico’stecompenserenbijhetindienstnemen
vanpersoneel.Hiervooriseengelimiteerdbudgetbeschikbaar(opisop).Ditiseen
intensiveringvan0,1mldeuroin2021.(SGP_193)
DeSGPvergroothetbudgetvoorhetloonkostenvoordeel(LKV)voorwerkgeversdie
ouderewerknemersofmensenmeteenarbeidsbeperkingindienstnemen.Ditiseen
intensiveringvan0,1mldeuroin2021.(SGP_194)
DeSGPscherptdeeisenvandeafdrachtverminderingwerkgeversWBSOaanzodat0,3
mldeuroopderegelingwordtbezuinigd.(SGP_126)
DeSGPkort0,1mldeuroin2021en0,2mldeurostructureelopsubsidiesop
overdrachtenaanbedrijven.(SGP_145_e)
Internationale samenwerking

DeSGPintensiveertpersaldo0,2mldeuroin2021en0,1mldeurostructureelin
ontwikkelingssamenwerking.Tegenovereenintensiveringvan0,3mldeurostaateen
ombuigingopdevrijwilligebijdragenaanmindergoedfunctionerendemultilaterale
instellingenenaangroteinternationaleorganisaties.(SGP_117,144)
Overig




DeSGPtrekt0,1mldeurouitvoorinnovatieensaneringvandevisserijenhet
bevorderenvangroenonderwijs.(SGP_107)
DeSGPbesteedt0,1mldeuroaanrenovatieenmonumentenzorgvankerken.(SGP_116)
DeSGPverlaagtdesubsidiesaandepubliekeomroepmet0,5mldeuro.(SGP_121)
DeSGPkort0,2mldeuroopsubsidiesopdeVWS‐begroting.(SGP_145_g,145_f)
Tabel 14.15
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
Openbaar bestuur
Apparaatskorting lokale overheden (SGP_206)
Apparaatskorting Rijk: Openbaar bestuur (SGP_205_a, 205_b)
Veiligheid
2021
1,2
0,7
0,4
Intensivering veiligheid en justitie (SGP_102)
Verhoging griffierechten (SGP_118)
Apparaatskorting Rijk: Veiligheid (SGP_205_c)
-0,5
-0,9
0,3
0,2
Defensie
Verhoging defensie-uitgaven (SGP_101)
Apparaatskorting Rijk: Defensie (SGP_205_d)
-3,0
-3,0
0,0
Bereikbaarheid
0,0
-0,2
-0,2
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (exploitatiekosten) (SGP_151_b)
Invoeren spitsheffing (exploitatiekosten) (SGP_154_c)
312
Intensivering regionale aansluiting op openbaar vervoer (SGP_105)
Verlagen aanlegbudgetten Infrastructuurfonds met 10% (SGP_123)
Beperking nationale kop op het ERTMS (SGP_122)
Apparaatskorting Rijk: bereikbaarheid (SGP_205_e)
-0,1
0,2
0,1
0,1
Milieu
Intensivering energiebesparing en -innovatie (SGP_109)
-0,3
-0,3
Onderwijs
Verhoging lumpsum po, vo en mbo (SGP_103_d)
Verhogen lumpsum ho (SGP_103_c, 103_e)
-0,2
-0,2
-0,2
Overige intensiveringen (SGP_103_a, 103_b)
Ombuiging onderwijsachterstandenbeleid (SGP_120)
-0,1
0,2
Zorg
Verlagen van het verplicht eigen risico met 100 euro (SGP_114_a)
Meer persoonsvolgende bekostiging in de Wet langdurige zorg (SGP_113)
Intensivering Wlz (SGP_207_b)
Compensatie eigen bijdragen voor huishoudens in Wmo en Wlz met opgroeiende kinderen (SGP_115_a)
Intensivering subsidies VWS (SGP_207_a)
Verhoging Rijksbijdrage Wmo (SGP_207_c)
Hoofdlijnenakkoord i.c.m. MBI (SGP_139)
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (SGP_137_a, 134_a, 143)
Diverse maatregelen curatieve zorg (SGP_136, 140, 141, 142)
Medisch specialisten in loondienst onder wet normering topinkomens (SGP_138)
-0,2
-1,1
-0,3
-0,2
-0,1
-0,1
-0,1
1,2
0,4
0,1
0,0
Sociale zekerheid
Intensiveringen kinderbijslag (SGP_110)
Loondoorbetaling bij ziekte: collectief tweede jaar kleine werkgevers (SGP_111_a)
Halveren alleenstaande-ouderkop kindgebonden budget (WKB) (SGP_129)
Kinderopvangtoeslag: tweedekindtabel gelijk aan eerste kindtabel (SGP_127_b)
Ombuiging kinderopvangtoeslag (SGP_128)
Verlaging eigen risico 100 euro: effect zorgtoeslag (SGP_114_c)
Flexibele AOW-leeftijd: maximaal drie jaar later (SGP_133_a)
Afbouw WW-uitkering in tweede jaar en beperken herhaal-WW (SGP_132)
Kinderopvangtoeslag: vervalt voor huishoudens boven de 100.000 euro (SGP_127_c)
1,2
-0,6
-0,6
0,5
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,2
Overdrachten aan bedrijven
Intensivering NVWA (SGP_106)
Intensivering innovatie (SGP_108)
Introductie bonus eerste werknemer (SGP_193)
0,0
-0,1
-0,1
-0,1
Intensivering LKV (SGP_194)
Ombuiging afdrachtvermindering werkgevers WBSO (SGP_126)
Subsidietaakstelling: overdrachten aan bedrijven (SGP_145_e)
-0,1
0,3
0,1
Internationale samenwerking
Intensivering ontwikkelingssamenwerking (SGP_117, 144)
-0,2
-0,2
Overig
Innovatie en sanering visserij (SGP_107)
Renovatie en monumentenzorg kerken (SGP_116)
Verlagen subsidies publieke omroep (SGP_121)
Subsidietaakstelling: VWS-begroting (SGP_145_g, 145_f)
0,5
-0,1
-0,1
0,5
0,2
Totaal
-1,4
313
14.8.2
Lasten
DeSGPverlaagtdecollectievelastenmetpersaldo5,1mldeuroin2021.Eenopsomming
vandelastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverlagingvan5,1mldeuroisopgebouwduiteen
verlagingvan5,8mldeurovoorgezinnen,eenverhogingvan0,0mldeurovoorbedrijvenen
eenverhogingvan0,7mldeurovoorhetbuitenland.
Inkomen en arbeid










314
DeSGPintroduceerteendraagkrachtkortingvanongeveer4400eurovoorparenonder
deAOW‐leeftijdenongeveer2400eurovoorparenbovendeAOW‐leeftijd.
Alleenstaandenkrijgen70%vanditbedrag.Personeninalleenverdienershuishoudens
ontvangen500euroextrakorting.Dedraagkrachtkortingbouwtafbijeen
huishoudinkomentussen40.000en100.000eurometeenpercentagevan4,38%en
2,19%voorrespectievelijkpersonenonderenpersonenbovendeAOW‐gerechtigde
leeftijd.Ditiseenlastenverlichtingvan18,5mldeuro.(SGP_186,184)
DeSGPintroduceerteentweeschijvenstelselmeteenalgemeentariefvan36,5%eneen
topheffingvan49%voorgezinnenmeteenhuishoudinkomenvanmeerdan100.000
euro.Ditiseenlastenverlichtingvan7,7mldeuro.(SGP_188)
DeSGPverlaagtdeAof‐premievoorwerkgevers.Ditiseenlastenverlichtingvan4,0mld
euroin2021.(SGP_189)
DeSGPintroduceerteensplitsingsstelselwaarindebelastingheffingvoortaan
plaatsvindtopbasisvanhuishoudinkomen.Ditiseenlastenverlichtingvan4,0mldeuro.
(SGP_187)
DeSGPvoertdemogelijkheidinompensioenaansprakenvervroegdoptenemen.Deze
maatregellevert0,5mldeuroopin2021.Devervroegdebelastingheffingopdeze
opnamelevertnamelijk0,7mldeuroopbijvermogenenwinst.Daarnaaststijgtdooreen
selectie‐effectdepremie,wat0,2mldeurokostbijinkomenenarbeid.Oplangetermijn
zijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdoorvervroegdeopnamevan
pensioenaanspraken.(SGP_181_h,181_a,181_e)
DeSGPverhoogtdestartersaftrekmet2000euro.Ditleidttoteenlastenverlichtingvan
0,1mldeuroin2021.Omdatdestartersaftreknominaalisbevroren,ishetstructurele
effectkleiner.(SGP_163)
SGPschaftdedoorsneesystematiekaf.Dehogerepensioenpremieindetransitieperiode
leidttoteenlastenverlichtingvan0,1mldeuroin2021.Oplangetermijnzijn
pensioenpremieslagerdoordelangerebeleggingshorizon.(SGP_208)
DeSGPschaftdealgemeneheffingskortingaf,zonderdoorwerkingindeWWBenAOW.
Ditis(zonderdoorwerkinginWWBenAOW)eenlastenverzwaringvan15,1mldeuro.
(SGP_179)
DeSGPverlaagtdeaftoppingsgrensvoorpensioenpremiesnaaranderhalfkeermodaal.
Delagereaftrekvanpensioenpremiesleidttoteenlastenverzwaringvan1,7mldeuroin
2021.Oplangetermijnzijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdooreenlagere
premie‐inleg.(SGP_178)
DeSGPintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetaling
bijziektevoorbedrijventotvijftigwerknemers.Daarbijwordtnaéénjaarziektegetoetst







ofdewerknemerperspectiefopwerkhervattingheeftbijdeeigenwerkgever.De
toenamevanoverheidsuitgaven(SGP_111_a)wordtbetaalduiteenverhogingvan
werkgeverspremies.DitiseenEMU‐relevantelastenverzwaringvan0,6mldeuro.De
lastenverzwaringisgedeeltelijkeenschuifvanprivateloondoorbetalingnaarde
collectieveverzekering.(SGP_111_b)
DeSGPverlaagtdezelfstandigenaftrekmet2000euro.Ditleidttoteenlastenverzwaring
van0,4mldeuroin2021en0,2mldeurostructureel.(SGP_164)
Hettariefvandemkb‐winstvrijstellingwordtdoordeSGPverlaagdvan14%naar12%.
Ditleidttoteenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021.Ditbedragbevatookde
interactiemetdeverlagingvandezelfstandigenaftrek.(SGP_165)
DeSGPbeperktde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostentotdebalkenendenorm.Ditiseenlastenverzwaringvoor
gezinnenvan0,2mldeuro.(SGP_172)
DeSGPschaftderegelingFiscaleOudedagsreserve(FOR)voorIB‐ondernemersaf.Dit
betekenteenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021.Structureelisdit
lastenneutraal.(SGP_162)
DeSGPintroduceerteeneigenbijdragevanvijftigeuroperhuishoudenpermaandvoor
dekinderopvang.Ditiseenlastenverzwaringvan0,2mldeuro.(SGP_127_a)
DeSGPdefiscaliseertdepartneralimentatie,zowelaandebetalendealsontvangende
kant.Ditiseenlastenverzwaringvan(persaldo)0,1mldeuro.(SGP_180)
DeSGPfiscaliseertdeAOW‐premiein18jaar,tebeginnenin2021.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,2mldeuroin2021.Ditbedraglooptopnaar4,1mldeuro
structureel.AOW‐gerechtigdenmeteenaanvullendpensioentot10.000euroworden
gecompenseerdviaeeninkomensafhankelijkeouderenkorting.Ditiseen
lastenverlichtingvoorgezinnenvan0,2mldeuroin2021.Opdelangetermijnlooptdit
bedragoptot2,7mldeuro.(SGP_182)
Vermogen en winst





DeSGPverlaagttarievenindeeersteentweedeschijfvandevennootschapsbelasting
naar17%.Ditiseenlastenverlichtingvoorbedrijvenvan4,2mldeuro.(SGP_191)
DeSGPverhoogthetheffingsvrijevermogeninbox3naar50.000euro.Ditiseen
lastenverlichtingvan0,7mldeuroin2021.(SGP_199)
DeSGPpastdeverliesverrekeningindevennootschapsbelastingaannaardriejaarterug
enzesjaarvooruit.Doordeverruimingvandecarry‐backbetekentditeen
lastenverlichtingvan0,5mldeuroin2021.Nadatdieverliezenweggewerktzijn,begint
debeperkingnaarzesjaartewerken,waardoorersprakeisvaneenlastenverzwaring
vanstructureel0,3mldeuroomdathetaantaljarendaterverliesverrekendkanworden
kleineris.(SGP_192)
DeSGPintroduceertdeozbvoorgebruikersalsextrabelastinggebiedvoorgemeenten.
Ditiseenlastenverzwaringvan3mldeuro.DeSGProomtdezelastenverzwaringafvia
hetGemeentefonds,zodatdelastenopinkomenenarbeidlandelijkkunnenworden
verlaagd.(SGP_147)
DeSGPbeperktdeaftrekbaarheidvanderentevoorbedrijventot30%vandewinstvoor
belastingmeteendrempelvan1mlneurozondergroepsvrijstelling,conformde
315






bouwstenen0en1vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Dit
betekenteenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,2mldeuro.(SGP_171_g,171_b)
DeSGPvoertdemogelijkheidinompensioenaansprakenvervroegdoptenemen.Deze
maatregellevert0,5mldeuroopin2021.Devervroegdebelastingheffingopdeze
opnamelevertnamelijk0,7mldeuroopbijvermogenenwinst.Daarnaaststijgtdooreen
selectie‐effectdepremie,wat0,2mldeurokostbijinkomenenarbeid.Oplangetermijn
zijndebelastbarepensioenuitkeringenlagerdoorvervroegdeopnamevan
pensioenaanspraken.(SGP_181_g,181_b)
DeSGPschaftdeinnovatieboxaf,waardoordelastenvoorbedrijvenwordenverzwaard
met0,5mldeuro.(SGP_161,171_d)
DeSGPschaftdeaftrekoverdevergoedingopzogenoemdeadditioneleTier‐1
instrumenten(coco’s)voorbankenenvergelijkbareinstrumentenvoorverzekeraarsaf,
conformbouwsteen7vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.
Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.(SGP_171_f)
DeSGPschaftdekleinschaligheidsaftrek(KIA)af,watdelastenvoorbedrijvenverzwaart
met0,4mldeuro.(SGP_171_e)
DeSGPvoerteengeneriekeminimum‐kapitaalregel(thincaprule)inconform
bouwsteen8vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Dat
betekenteenbeperkingvanderenteaftrekovervreemdvermogenvanaf92%vanhet
commerciëlebalanstotaal.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,3mldeuro
dievooraleffectheeftopbanken.(SGP_171_c)
DeSGPschafthetkwarttariefvoorkampeerauto'sindemrbaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuro.(SGP_152)
Milieu








316
Tercompensatievandeintroductievanhettolvignet(SGP_150_a)wordtde
motorrijtuigenbelastingvoorpersonenauto'sverlaagdmet3,5mldeuro.(SGP_150_d,
150_e)
DeSGPschaftdemotorrijtuigenbelastingvoorbestelauto'saf.Ditiseenlastenverlichting
van0,5mldeuro.(SGP_151_d)
DeSGPvoerteenbelastingvoordeelinvoorrodediesel.Ditiseenlastenverlichtingvan
0,2mldeuro.(SGP_197)
DeSGPschaftheteurovignetaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mldeuro.
(SGP_151_c)
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)leidttotaccijnsderving.
Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,1mldeuro.(SGP_151_e)
Hetinvoerenvandespitsheffingleidttotaccijnsderving.Ditvermindertde
belastingontvangstenmet0,1mldeuro.(SGP_154_d)
DeSGPintroduceerteentolvignetnaarDuitsmodel,meteenopbrengstvan3,7mldeuro.
Deopbrengstvandezemaatregelwordtvoorgezinnenenbedrijventeruggesluisdviade
motorrijtuigenbelasting(SGP_150_d).Delastenverzwaringvoorhetbuitenlandwordt
nietteruggesluisdenbedraagt0,2mldeuro.(SGP_150_a,150_b,150_c)
DeSGPvoerteenverpakkingenbelastinginmeteenopbrengstvan1,8mldeuro.
(SGP_148)








DeSGPintroduceerteenkilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)meteenopbrengst
van1,1mldeuro.Dezeheffingverhoogtdelastenvoorbedrijvenenhetbuitenlanden
gaatgepaardmetexploitatiekosten(SGP_151_b)enaccijnsderving(SGP_151_e).
(SGP_151_a,151_f)
DeSGPvoerteenminimumprijsCO2invoorETS.Ditiseenlastenverzwaringvan1,0mld
euroin2021.(SGP_159)
DeSGPintroduceerteenbelastingoprestwarmte.Deopbrengstvandezebelastingis0,9
mldeuro.(SGP_156)
DeSGPvoerteenbelastinginopvliegticketsmeteenopbrengstvan0,5mldeuro.
(SGP_155)
DeSGPintroduceerteenspitsheffingmeteenopbrengstvan0,5mldeuro.Deze
lastenverzwaringgaatgepaardmetexploitatiekosten(SGP_154_c)enaccijnsderving
(SGP_154_d).(SGP_154_a,154_b)
DeSGPschaftdeelsdevrijstellingenergiebelastinggebruikgasinwarmte‐kracht‐
koppeling(wkk)‐installatiesaf.Hetgaatomeenlastenverzwaringvoorhetbedrijfsleven
van0,2mldeuro.(SGP_157)
DeSGPschaftdevrijstellingkolenbelastingenergiecentralesaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,2mldeuro.(SGP_158)
DeSGPintroduceerteenbelastingopvuurwerkmeteenopbrengstvan0,1mldeuro.
(SGP_149)
Overig





DeSGPschafthetverlaagdbtw‐tariefafopkunst‐enverzamelvoorwerpen,
voedingsmiddelenhoreca,kermissen,attractieparken,sportwedstrijdenen‐
accommodatie,circussen,bioscopen,theatersenconcerten.Ditbetekenteen
lastenverzwaringvoorgezinnenenbedrijvenvan2,8mldeuro.(SGP_166,167,168,169)
DeSGPverhoogthetlagebtw‐tariefvan6%naar7%enverzwaartzodelastenvoor
gezinnenenbedrijvenmet0,6mldeuro.(SGP_160)
DeSGPverhoogtdeopbrengstvandekansspelbelastingmet0,2mldeuro.(SGP_177)
DeSGPverhoogtdeaccijnsoptabakmetdertigeurocentperpakjesigaretten.Ditiseen
lastenverzwaringvoorgezinnenvan0,1mldeuro.(SGP_174)
DeSGPverhoogtdealcoholaccijnzenmet10%.Ditiseenlastenverzwaringvoor
gezinnenvan0,1mldeuro.(SGP_175)
Tabel 14.16 Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-15,9
Introductie draagkrachtkorting (SGP_186, 184)
-18,5
Tweeschijvenstelsel in box 1 (SGP_188)
-7,7
Verlaging werkgeverspremies (SGP_189)
-4,0
Introductie splitsingsstelsel (belastingheffing op huishoudinkomen) (SGP_187)
-4,0
Vervroegde opname pensioen (SGP_181_h, 181_a, 181_e)
-0,2
Startersaftrek verhogen met 2000 euro (SGP_163)
-0,1
Afschaffing doorsneesystematiek (SGP_208)
-0,1
317
Afschaffen algemene heffingskorting (zonder doorwerking WWB en AOW) (SGP_179)
15,1
Verlagen aftoppingsgrens pensioen naar anderhalf keer modaal (SGP_178)
1,7
Loondoorbetaling bij ziekte: premie tweede jaar kleine werkgevers (SGP_111_b)
0,6
Zelfstandigenaftrek verlagen met 2000 euro (SGP_164)
0,4
Mkb-winstvrijstelling verlagen naar 12% (SGP_165)
0,2
Beperken 30%-regeling (SGP_172)
0,2
Afschaffen fiscale oudedagsreserve (FOR) (SGP_162)
0,2
Introductie eigen bijdrage kinderopvang (SGP_127_a)
0,2
Defiscaliseren partneralimentatie (SGP_180)
0,1
Fiscaliseren AOW-premie met compensatie tot 10.000 euro pensioen (SGP_182)
0,1
Vermogen en winst
1,6
Verlagen eerste en tweede schijf vennootschapsbelasting (SGP_191)
-4,2
Heffingsvrij vermogen box 3 naar 50.000 euro (SGP_199)
-0,7
Aanpassen verliesverrekening vennootschapsbelasting (SGP_192)
-0,5
Invoeren ozb-gebruikersdeel (SGP_147)
3,0
Beperken renteaftrek bedrijven (SGP_171_g, 171_b)
1,2
Vervroegde opname pensioen (SGP_181_g, 181_b)
0,7
Afschaffen Innovatiebox (SGP_161, 171_d)
0,5
Afschaffen aftrek Tier-1 instrumenten banken/verzekeraars (SGP_171_f)
0,5
Afschaffen Kleinschaligheidsaftrek (KIA) (SGP_171_e)
0,4
Invoeren generieke minimum-kapitaalregel (thin cap rule) (SGP_171_c)
0,3
Afschaffen kwarttarief kampeerauto's mrb (SGP_152)
0,1
Milieu
5,3
Verlagen motorrijtuigenbelasting (SGP_150_d, 150_e)
-3,5
Afschaffen motorrijtuigenbelasting bestelauto's (SGP_151_d)
-0,5
Invoeren belastingvoordeel rode diesel (SGP_197)
-0,2
Afschaffen eurovignet (SGP_151_c)
-0,2
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (accijnsderving) (SGP_151_e)
-0,1
Invoeren spitsheffing (accijnsderving) (SGP_154_d)
-0,1
Invoeren tolvignet (SGP_150_a, 150_b, 150_c)
3,7
Invoeren verpakkingenbelasting (SGP_148)
1,8
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (SGP_151_a, 151_f)
1,1
Invoeren minimumprijs CO2 (SGP_159)
1,0
Invoeren heffing op lozen restwarmte (SGP_156)
0,9
Invoeren vliegbelasting (SGP_155)
0,5
Invoeren spitsheffing (SGP_154_a, 154_b)
0,5
Deels afschaffen vrijstelling energiebelasting gebruik gas in wkk-installaties (SGP_157)
0,2
Afschaffing vrijstelling kolenbelasting centrales (SGP_158)
0,2
Invoeren belasting op vuurwerk (SGP_149)
0,1
Overig
3,9
Beperken verlaagd btw-tarief (SGP_166, 167, 168, 169)
2,8
Verhogen lage btw-tarief (SGP_160)
0,6
Verhogen kansspelbelasting (SGP_177)
0,2
Verhogen tabaksaccijns (SGP_174)
0,1
Verhogen alcoholaccijns (SGP_175)
0,1
Totaal beleidsmatige lasten
-5,1
w.v. gezinnen
-5,8
bedrijven
0,0
buitenland
0,7
318
14.9
DENK
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoorDENKvoorgestelde
maatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen
2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoals
weergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.9.1
Uitgaven
DENKintensiveertpersaldo8,2mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.Naeen
opsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


DENKverlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefondstaakstellendviaeen
apparaatskorting.Departijwildezeombuigingonderanderebereikendoor
medebewindstakentebeperkenendewaterschappenondertebrengenbijde
provincies.Debesparingis0,7mldeuroin2021en0,9mldeurostructureel.
(DENK_138)
DENKbeperkttaakstellenddeuitgavenbijhetRijkenzbo'sviaeenapparaatskorting.Dit
betekenteentotaleombuigingvan0,7mldeuroin2021eneenstructureleombuiging
van0,9mldeuro.Dezebesparingslaatgrotendeelsneerbijhetopenbaarbestuur(0,4
mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel)endeelsbijdefensie,veiligheiden
bereikbaarheid.(DENK_140_a,140_b)
Veiligheid



DENKverlaagtdegriffierechtentaakstellendmet0,1mldeuro.(DENK_160)
DENKdraaitderecenteintensiveringvanveiligheidenjustitieterversterkingvande
NationalePolitie,derechtstaatenhetoplossenvanknelpuntenterugenvergroot
daarvoorindeplaatsalleenhetaantalwijkagenten.Ditbetekenteenombuigingvan0,4
mldeuro.(DENK_162,182)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,2mldeuroopveiligheid.
(DENK_140_d)
Defensie





DENKbeperktdemogelijkhedenvoordekrijgsmachttotinternationaleinterventies.Dit
leidttoteenombuigingvan0,8mldeuro.(DENK_154)
DENKstoptmethetJSF‐programmaenleastvervangendetoestellen.Ditbetrefteen
ombuigingvan0,5mldeuroin2021envan0,2mldeurostructureel.(DENK_151)
DENKverlaagtdenormvoorinzetbaarheidvandekrijgsmacht.Ditbetekenteen
ombuigingvan0,2mldeuro.(DENK_152)
DENKdraaitdeintensiveringopdefensieuitdeMiljoenennota2017zoveelmogelijk
terug.Ditbetekenteenombuigingvan0,2mldeuro.(DENK_153)
Deapparaatskortingleidttoteenbeperktebesparingopdefensie.(DENK_140_c)
319
Bereikbaarheid




DENKintroduceertgratisopenbaarvervoervoorAOW‐gerechtigdenmeteeninkomen
vanmaximaal120%vanhetwmlenvooriedereenmeteenbijstandsuitkering.Dit
betekenteenintensiveringvan2mldeuro.(DENK_156)
DENKverlaagtdeuitgavenaandeaanlegvanwegeninhetInfrastructuurfondsmet0,6
mldeuro.(DENK_157)
DENKverlengtdelooptijdvanhetInfrastructuurfondsmeteenjaarenverlaagtde
aanlegbudgettenmet5%.Ditleverteenombuigingopvan0,3mldeuro.(DENK_155)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(DENK_140_e)
Onderwijs




DENKverhoogtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet0,6mldeurometalsdoelhet
verlagenvandemaximumklassenomvangnaar25leerlingen.(DENK_166_a)
DENKverhoogtdelumpsumvanhetvoortgezetonderwijsmet0,3mldeuro,waarvan0,2
mldeurometalsdoelhetverlagenvandemaximumklassenomvangnaar25leerlingen
en0,1mldeurometalsdoelmeertalenonderwijs.(DENK_166_b,183)
DENKvoerteeninkomensafhankelijkebasisbeursvoorbachelorenmasterin,waarbij
alleenstudentenmeteenouderlijkbrutojaarlijkshuishoudinkomenvanminderdan
75.000euroeenbeurskrijgen.Ditbetekenteenintensiveringvan0,1mldeuroin2021
en0,8mldeurostructureel.(DENK_163)
DENKschaftderegelingvoorgratisschoolboekenaf,metcompensatievoorlage
inkomens.Ditbetekenteennettobesparingvan0,2mldeuro.(DENK_164)
Zorg




320
DENKschafthetverplichteigenrisicoaf.Ditiseenverhogingvandecollectieve
zorguitgavenvan4,5mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvanprivatenaar
collectievezorguitgaven.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_021d).
(DENK_146_a)
DENKvoerteenbezettingsnorminvoordeverpleeghuiszorg(zorgzwaartepakketten
verpleging&verzorging4enhoger)vantweegekwalificeerdezorgmedewerkersopeen
groepvanachtbewonersgedurendededag‐enavonduren(16vande24uur).Ditiseen
intensiveringvan1,9mldeuroin2021.Destructureleintensiveringis3,1mldeuro.Het
kostnamelijktijdomhetaantalzorgmedewerkersvoldoendetelatentoenemenomde
normtehalen.(DENK_149)
DENKwileengezamenlijkdoorgemeentenenverzekeraarstebeherenpreventiefonds
oprichten.Departijtrekthiervoorjaarlijkseenbedraguitvan0,5mldeuro.Ditiseen
maatregeluitZorgkeuzeinKaart(ZiK_036).(DENK_147)
DENKneemtindecuratievezorgtweemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophetgebied
vangeneesmiddelen:herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem
(ZiK_066)enuitbreidingcentraleinkoopgenees‐enhulpmiddelendoordeRijksoverheid
(ZiK_071).Bijdeherberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaat
hetdeelsomeenverschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreft
diteenombuigingvan0,4mldeuro.(DENK_142_a,143_a)

DENKvoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantoren(Wlz‐uitvoerders)om
meerjarigecontractenmetbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseen
maatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,2mldeuroin
2021.Destructureleombuigingis0,1mldeuro.Deconcurrentietussenaanbieders
neemtnamelijkopdenduuraf.(DENK_144)
Sociale zekerheid












DENKdraaitdeversnellingvandeAOW‐leeftijdsverhogingterug.Deleeftijdvan67
wordtdannietalin2021bereiktmaarpasin2023.Dekleinereleeftijdsverhogingleidt
indeperiodetot2021tothogereAOW‐uitgaven.In2021isdit1,1mldeuro.Na2023is
ergeeneffectmeeromdatdeAOW‐leeftijddanweergelijkisaandiebijhethuidige
beleid.(DENK_128_a)
DENKverhoogtdegrensvandevermogenstoetsindeAIOendebijstandnaar30.000
euro.Ditiseenintensiveringvan0,7mldeuroin2021en0,9mldeurostructureel.
(DENK_130)
DENKverhoogtdekinderopvangtoeslagdoordeeigenbijdragemetca.23%teverlagen,
waarbijvoordelaagsteinkomensheteerstekindgratisnaardeopvanggaat.Ditiseen
intensiveringvan0,5mldeuro.(DENK_133)
DENKbreidthetzorgverlofuitnaartwaalfwekentegen70%vanhetloon.Ditiseen
intensiveringvan0,4mldeuro.(DENK_136)
DENKintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetalingbij
ziektevoorbedrijventottienwerknemers.Deoverheidsuitgavennemen0,2mldeuro
toe.Hierstaateenverhogingvandewerkgeverspremiestegenover(zieDENK_131_b).
(DENK_131_a)
DENKbreidtdemogelijkheidtotverlofvoordepartneruitmetvijfdagen.Ditiseen
intensiveringvan0,1mldeuro.(DENK_137)
DENKstelt0,1mldeurobeschikbaarvoordebestrijdingvanarmoedeonderkinderen.
(DENK_180)
DENKstelteengeoormerktbudgetbeschikbaarvoormeerface‐to‐facegesprekkeninde
dienstverleningvanhetUWV.Ditiseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021.
(DENK_187)
DENKbreidthetaantalbeschuttewerkplekkenuitmet20.000plekken.Deingroeivan
dezeextrawerkplekkensluitaanbijhetingroeipadvandeoorspronkelijkeplekken.Dit
iseenintensiveringvan0,1mldeuroin2021eneenstructureleintensiveringvan0,5
mldeuro.(DENK_186)
DENKintroduceerteenverplichtearbeidsongeschiktheidsverzekeringvoor
zelfstandigen,meteenuitkeringvanmaximaal70%vanhetminimumloon.Depremies
zijnkostendekkendenwordenbetaalduithetwinstinkomen.Dezemaatregelgroeit
langzaaminvanaf2021,indatjaarzijnzowelpremielastenalsuitgavennog
verwaarloosbaar.Uiteindelijkleidendeuitkeringentoteenstructureleintensiveringvan
1,3mldeuro.(DENK_135_b)
AlsgevolgvandeafschaffingvanheteigenrisicodoorDENKdaaltdezorgtoeslag.Ditis
eenombuigingvan1,5mldeuroin2021.(DENK_146_c)
DENKvoerteenvermogenstoetsindeAOWin.Bijeenvermogenvan80.000euroinbox
3vervaltdeAOW‐uitkering.Ditiseenombuigingvan0,5mldeuroin2021en1,5mld
321



eurostructureel.Eriseenjuridischrisicodatdezemaatregelinstrijdismethet
internationaal(eigendoms‐)recht.(DENK_132)
AlsgevolgvandelangzamereverhogingvandeAOW‐leeftijdbijDENKdaalthetberoep
oparbeidsongeschiktheids‐,WW‐enbijstandsuitkeringen.Ditiseenbesparingvan0,4
mldeuroin2021.Oplangeretermijnisergeenverschilmetdehuidigesituatie.
(DENK_128_b)
DENKbiedtdemogelijkheidom,actuarieelneutraal,deAOWmaximaaldriejaarlaterte
lateningaan.Indejaren2019‐2021zijndeAOW‐uitgavenlageromdateendeelvande
‘nieuwe’AOW‐gerechtigdenopteertvoorlatereopname.In2021isditeffect0,3mld
euro.Omdatditvanwegedeactuariëleneutraliteitleidttothogereuitkeringenzijnde
AOW‐uitgavenoplangetermijnechterhoger(0,3mldeuro).Deactuariëleneutraliteit
leidterbijlateropnemennamelijktoedatde(procentuele)stijgingvandeuitkeringen
groterisdande(procentuele)dalingvanhetaantaluitkeringsjaren.(DENK_185)
DENKintroduceertinkomensafhankelijkheidindekinderbijslag,waarbijvoorhogere
inkomens(verzamelinkomenboven75.000euro)dekinderbijslagkomttevervallen.Dit
bedragwordtgebruiktvooreenalgemeneverhogingvandekinderbijslag.Persaldo
heeftdemaatregelgeenbudgettaireffect.(DENK_125,126)
Overdrachten aan bedrijven



DENKintensiveert0,4mldeuroinvouchersvan750eurovoorstart‐upbedrijven.
(DENK_172)
DENKbuigtmaximaalomopdeoormerkingvoortopsectorenaanTO2‐instituten,NWO
enKNAW.Ditbetekenteenbesparingvan0,3mldeuroin2021eneenstructurele
besparingvan0,5mldeuro.(DENK_176_b)
DENKbuigtmaximaalomoptopsectorenbeleid,wateenbesparingvan0,1mldeuro
oplevert.(DENK_176_a)
Internationale samenwerking

DENKverhoogtdeuitgavenaanontwikkelingssamenwerkingmet2,1mldeuro.
(DENK_167)
Overig



322
TercompensatievandeverhogingvandegaswinninginGroningenvoorzietDENKineen
fondsdatjaarlijksgevuldwordtmet0,5mldeuro.Structureelisergeeneffectopde
overheidsbegroting,omdatmethetoprakenvandeGroningsegasvoorraadookhetfonds
wordtafgebouwd.(DENK_175_b)
DENKtrekttaakstellendindeperiode2018‐2021intotaal1,0mldeuro(0,3mldeuro
perjaar)uitvoordeaanlegvantoegangspuntengerichtopgratiswifimetbuitenshuis
dekkingvoorongeveer80%vandebevolking.(DENK_173)
DENKtrekt0,1mldeurouitvoortegemoetkomingaan(nakomelingenvan)slachtoffers
vanNederlandsoorlogsgeweldenbenadeeldenvandeIndischeKwestie.(DENK_169)
Tabel 14.17
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
1,2
Apparaatskorting lokale overheden (DENK_138)
0,7
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur (DENK_140_a, 140_b)
0,4
Veiligheid
Verlaging griffierechten (DENK_160)
0,4
-0,1
Gedeeltelijk terugdraaien intensivering veiligheid en justitie (DENK_162, 182)
0,4
Apparaatskorting Rijk: veiligheid (DENK_140_d)
0,2
Defensie
1,7
Beperken internationale interventies (DENK_154)
0,8
Stoppen JSF programma (DENK_151)
0,5
Lagere norm inzetbaarheid krijgsmacht (DENK_152)
0,2
Terugdraaien intensivering defensie (DENK_153)
0,2
Apparaatskorting Rijk: defensie (DENK_140_c)
0,0
Bereikbaarheid
-1,0
Gratis openbaar vervoer voor ouderen met een laag inkomen en voor bijstandsgerechtigden (DENK_156)
-2,0
Verlaging aanlegbudget wegen (DENK_157)
0,6
Infrastructuurfonds verlengen met een jaar en verlagen met 5% (DENK_155)
0,3
Apparaatskorting Rijk: bereikbaarheid (DENK_140_e)
0,1
Onderwijs
-0,9
Verhogen lumpsum po (DENK_166_a)
-0,6
Verhogen lumpsum vo (DENK_166_b, 183)
-0,3
Invoering van een inkomensafhankelijke basisbeurs voor bachelor en master (DENK_163)
-0,1
Afschaffen gratis schoolboeken met compensatie voor lage inkomens (DENK_164)
0,2
Zorg
-6,3
Afschaffen van het verplicht eigen risico (DENK_146_a)
-4,5
Bezettingsnorm zorg per 2023 met twee gekwalificeerde zorgverleners per groep van acht (DENK_149)
-1,9
Oprichten preventiefonds (DENK_147)
-0,5
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (DENK_142_a, 143_a)
0,4
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (DENK_144)
0,2
Sociale zekerheid
-0,5
Terugdraaien versnelde verhoging AOW-leeftijd, deel AOW-uitkeringen (DENK_128_a)
-1,1
Verhoging grens vermogenstoets AIO en bijstand (DENK_130)
-0,7
Intensivering kinderopvangtoeslag (DENK_133)
-0,5
Uitbreiding betaald zorgverlof (DENK_136)
-0,4
Loondoorbetaling bij ziekte: collectief tweede jaar kleine werkgevers (DENK_131_a)
-0,2
Uitbreiding betaald geboorteverlof (DENK_137)
-0,1
Intensivering armoedebeleid (DENK_180)
-0,1
Meer face-to-face gesprekken in dienstverlening UWV (DENK_187)
-0,1
Uitbreiding beschutte werkplekken (DENK_186)
-0,1
Verplichte AOV voor zelfstandigen op WML-niveau (uitgaven) (DENK_135_b)
0,0
Afschaffen eigen risico: effect zorgtoeslag (DENK_146_c)
1,5
Invoeren vermogenstoets AOW (DENK_132)
0,5
323
Terugdraaien versnelde verhoging AOW-leeftijd, deel weglek uitkeringen (DENK_128_b)
0,4
Flexibele AOW-leeftijd: maximaal drie jaar later (DENK_185)
0,3
Inkomensafhankelijke kinderbijslag (DENK_125, 126)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
Intensivering innovatie: Start-up vouchers (DENK_172)
0,1
-0,4
Ombuiging oormerking voor topsectoren: TO2, NWO en KNAW (DENK_176_b)
0,3
Ombuiging topsectorenbeleid (DENK_176_a)
0,1
Internationale samenwerking
-2,1
Intensivering ontwikkelingssamenwerking (DENK_167)
-2,1
Overig
-0,9
Schadecompensatie gaswinning Groningen (DENK_175_b)
-0,5
Toegankelijkheid wifi (DENK_173)
-0,3
Tegemoetkoming oorlogsslachtoffers (DENK_169)
-0,1
Totaal
-8,2
14.9.2
Lasten
DENKverhoogtdecollectievelastenmetpersaldo9,3mldeuroin2021.Eenopsommingvan
delastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverhogingvan9,3mldeuroisopgebouwduiteen
verhogingvan5,0mldeurovoorgezinnen,eenverhogingvan3,8mldeurovoorbedrijvenen
eenverhogingvan0,5mldeurovoorhetbuitenland.
Inkomen en arbeid







324
DENKverhoogtdemaximalearbeidskortingmet560euroenstelthetafbouwpunt
daarvangelijkaanhetopbouwpunt.Ditiseenlastenverlichtingvan1,5mldeuroin2021.
(DENK_179)
DENKverhoogthetmaximalebedragindeinkomensafhankelijkecombinatiekortingmet
3050euroenverhoogthetopbouwpercentagenaar9,34%.Ditiseenlastenverlichting
van0,8mldeuroin2021.(DENK_178)
DetijdelijklagereAOW‐leeftijdbijDENKleidtertoedatmensenkorterAOW‐premie
betalen.Ditiseenlastenverlichtingvan0,3mldeuroin2021.Oplangeretermijniser
geeneffect.(DENK_128_c)
DENKvergrootdefiscalejaarruimtevoordeaftrekvandepensioenpremie.In2021zijn
dekostenvandehogerepensioenpremieaftrek0,2mldeurobijinkomenenarbeiden
nihilbijvermogenenwinst.Oplangetermijnzijndekostenlageromdathetbudgettaire
effectvandehogerebelastbarepensioenuitkeringensterkerisdandelagerebudgettaire
opbrengstinbox3.(DENK_134_f,134_d,134_e)
DENKverhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensmethonderdeuro.Ditkost0,2
mldeuroin2021.(DENK_114)
Hettariefvandemkb‐winstvrijstellingwordtdoorDENKverhoogdnaar14,8%.Ditleidt
toteenlastenverlichtingvan0,1mldeuroin2021.(DENK_181)
DENKdraaiteerdereverlengingenvandederdeschijfinbox1terug.Ditiseen
lastenverzwaringvan2,5mldeuroin2021en3,2mldeurostructureel.(DENK_117)








DENKdraaitdeverlagingvanhettariefvandederdeschijfterug,hierdoorwordthet
tariefvandederdeschijfverhoogdmet1,25%‐punt.Ditiseenlastenverzwaringvoor
gezinnenvan0,9mldeuroin2021.(DENK_118)
DENKschaftde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostenaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,8mldeuro.
(DENK_116)
DENKintroduceerteenwerkgeversheffingvan16%ophetgedeeltevansalarissenboven
150.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,6mldeuroin2021.
(DENK_112)
DENKtoptdehypotheekrenteaftrekaftotderenteovereeneigenwoningschuldvan
500.000euro.Ditiseenlastenverzwaringvan0,4mldeuroin2021en0,1mldeuro
structureel.(DENK_101)
DENKversneltdeafbouwvanhetmaximaleaftrekpercentagevande
hypotheekrenteaftreknaar2%perjaar.Ditiseenlastenverzwaringvan0,4mldeuroin
2021.Indestructurelesituatiebedraagthetaftrekpercentage40%.Ditiseen
lastenverlichting(0,1mldeuro).(DENK_102)
DENKintroduceerteencollectieveverzekeringvoorhettweedejaarloondoorbetalingbij
ziektevoorbedrijventottienwerknemers.Detoenamevanoverheidsuitgaven
(DENK_131_a)wordtbetaalduiteenverhogingvanwerkgeverspremies.DitiseenEMU‐
relevantelastenverzwaringvan0,2mldeuro.Delastenverzwaringisgedeeltelijkeen
schuifvanprivateloondoorbetalingnaardecollectieveverzekering.(DENK_131_b)
DENKschaftdeaftrekbaarheidvandeeigenbijdragevandewerknemervooreen
duurdereleaseautoaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mldeuro.(DENK_127)
DENKintroduceerteenverplichtearbeidsongeschiktheidsverzekeringvoor
zelfstandigen,meteenuitkeringvanmaximaal70%vanhetminimumloon.Depremies
zijnkostendekkendenwordenbetaalduithetwinstinkomen.Dezemaatregelgroeit
langzaaminvanaf2021,indatjaarzijnzowelpremielastenalsuitgavennog
verwaarloosbaar.Structureelleidtdepremieheffingtoteenlastenverzwaringvan0,7
mldeuro.(DENK_135_a,135_c)
Vermogen en winst



DENKschaftdeverhuurderheffingaf.Ditverlaagtdelastenvoorwoningcorporatiesmet
2mldeuro.(DENK_103)
DENKvergrootdefiscalejaarruimtevoordeaftrekvandepensioenpremie.In2021zijn
dekostenvandehogerepensioenpremieaftrek0,2mldeurobijinkomenenarbeiden
nihilbijvermogenenwinst.Oplangetermijnzijndekostenlageromdathetbudgettaire
effectvandehogerebelastbarepensioenuitkeringensterkerisdandelagerebudgettaire
opbrengstinbox3.(DENK_134_g,134_a)
DENKvervangtdehuidigevermogensrendementsheffinginbox3dooreen
vermogensaanwasbelastingmeteenprogressieftarief.DENKkiestvooreenheffingsvrije
voetvan500euro.Vooreenvermogensaanwasvan500totenmet1500eurogeldteen
tariefvan30%.Vooreenvermogensaanwasvan1500totenmet5000eurogeldteen
tariefvan40%.Vooreenvermogensaanwasvanmeerdan5000eurogeldteentariefvan
50%.Ditiseenlastenverzwaringvan1,9mldeuro.Structureelisersprakevaneen
lastenverzwaringvan2mldeuro.(DENK_104,105)
325






DENKbeperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal30%vande
winstvoorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)meteendrempel
van1mlneurozondergroepsvrijstelling,conformdebouwstenen0en1vande
werkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Ditbetekenteen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,2mldeuro.(DENK_113_a,113_b)
DENKverhoogtdebankenbelastingtaakstellendmet1mldeuro.(DENK_106)
DENKschaftdeinnovatieboxaf,waardoordelastenvoorbedrijvenwordenverzwaard
met0,5mldeuro.(DENK_177)
DENKvoertunilateraaleenfinanciëletransactiebelastinginmeteentariefvan0,1%‐
puntpertransactievooraandelenenschuldpapiereneentariefvan0,01%‐puntper
transactievoorderivaten.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.
(DENK_121)
DENKverhoogthettariefvandetweedeschijfvandevennootschapsbelastingmet1%‐
puntnaar26%enverzwaartzodelastenvoorbedrijvenmet0,4mldeuro.(DENK_184)
DENKschafthetkwarttariefvoorkampeerauto'sindemrbaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuro.(DENK_115)
Milieu





DENKvoerteenbelastinginopvliegticketsmeteenopbrengstvan1mldeuro.
(DENK_122)
DENKverhoogtdehogereschijvenindeenergiebelasting.Ditiseenlastenverzwaring
van0,5mldeuro.(DENK_120)
DENKverhoogtdeopbrengstvandeverbrandingsbelastingmet0,2mldeuro.
(DENK_124)
DENKschaftdevrijstellingkolenbelastingenergiecentralesaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,2mldeuro.(DENK_119)
DENKschaftdelandbouwvrijstellingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1mldeuroin
2021,oplopendtot0,5mldeurostructureel.(DENK_123)
Overig






DENKreguleerthettelen,verkopenengebruikenvansoftdrugs.Ditgenereerteen
opbrengstvoordeoverheidvan0,2mldeurodoorhetveilenvanvergunningen,een
nationaleverbruiksbelastingofdividenduitkeringendooreenstaatsbedrijf.(DENK_159)
DENKverhoogtdeopbrengstvandekansspelbelastingtaakstellendmet0,1mldeuro.
(DENK_107)
DENKverhoogtdeaccijnsopbier.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,1mld
euro.(DENK_109)
DENKverhoogtdeopbrengstvandewijnaccijnsmet0,1mldeuro.(DENK_110)
DENKverhoogtdeaccijnsopgedestilleerdedrank.Detaakstellendeopbrengstvandeze
lastenverzwaringis0,1mldeuro.(DENK_111)
DENKverhoogtdetabaksaccijns,meteenextraopbrengstvan0,1mldeuro.(DENK_108)
Gasbaten

326
DENKverhoogtdegaswinninginGroningenmet12mldNm3.Ditverhoogtde
opbrengstenvoordeoverheidmet1,7mldeuro.Oplangetermijnisergeeneffectopde
overheidsbegroting.Deverhogingvandegaswinninggaatgepaardmeteen
compensatiefonds(DENK_175_b).(DENK_175_a)
14.9.3
Maatregelen met een direct EMU-schuldeffect
DevolgendemaatregelenhebbengeeneffectophetEMU‐saldomaarweleendirecteffectop
deEMU‐schuld.
EMU-schuld direct

DENKsteltindejaren2018totenmet2021intotaal1mldeuroaankapitaal
beschikbaartenbehoevevaneenopterichtennationaleondernemingskredietbank.
(DENK_170)
Tabel 14.18 Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
Inkomen en arbeid
2021
2,9
Verhoging arbeidskorting (DENK_179)
-1,5
Intensivering inkomensafhankelijke combinatiekorting (DENK_178)
-0,8
Terugdraaien versnelde verhoging AOW-leeftijd, deel AOW-premies (DENK_128_c)
-0,3
Verhoging fiscale jaarruimte (DENK_134_f, 134_d, 134_e)
-0,2
Verhoging ouderenkorting onder de inkomensgrens (DENK_114)
-0,2
Verhoging mkb-winstvrijstelling naar 14,8% (DENK_181)
-0,1
Verkorten derde schijf box 1 (DENK_117)
2,5
Verhoging tarief derde schijf met 1,25%-punt (DENK_118)
0,9
Afschaffen 30%-regeling en regeling extraterritoriale kosten (DENK_116)
0,8
Werkgeversheffing topinkomens (DENK_112)
0,6
Aftoppen hypotheekrenteaftrek op een eigenwoningschuld van 500.000 euro (DENK_101)
0,4
Versnelde en kleinere afbouw maximale aftrekpercentage hypotheekrenteaftrek (DENK_102)
0,4
Loondoorbetaling bij ziekte: premie tweede jaar kleine werkgevers (DENK_131_b)
0,2
Afschaffen aftrekbaarheid eigen bijdrage werknemer voor een duurdere leaseauto (DENK_127)
0,1
Verplichte AOV voor zelfstandigen op WML-niveau (premies) (DENK_135_a, 135_c)
0,0
Vermogen en winst
Afschaffen verhuurderheffing (DENK_103)
3,8
-2,0
Verhoging fiscale jaarruimte (DENK_134_g, 134_a)
0,0
Vermogensaanwasbelasting met progressief tarief in box 3 (DENK_104, 105)
1,9
Beperken renteaftrek bedrijven (DENK_113_a, 113_b)
1,2
Verhogen bankenbelasting (DENK_106)
1,0
Afschaffen innovatiebox (DENK_177)
0,5
Invoeren financiële transactiebelasting (DENK_121)
0,5
Verhogen tarief tweede schijf vennootschapsbelasting (DENK_184)
0,4
Afschaffen kwarttarief kampeerauto's mrb (DENK_115)
0,1
Milieu
2,0
Invoeren vliegbelasting (DENK_122)
1,0
Verhogen hogere schijven energiebelasting (DENK_120)
0,5
Verhogen verbrandingsbelasting (DENK_124)
0,2
Afschaffen vrijstelling kolenbelasting centrales (DENK_119)
0,2
Afschaffen landbouwvrijstelling (DENK_123)
0,1
327
Overig
0,7
Reguleren softdrugs (DENK_159)
0,2
Verhogen kansspelbelasting (DENK_107)
0,1
Verhogen bieraccijns (DENK_109)
0,1
Verhogen wijnaccijns (DENK_110)
0,1
Verhogen accijns op gedestilleerd (DENK_111)
0,1
Verhogen tabaksaccijns (DENK_108)
0,1
Totaal beleidsmatige lasten
9,3
w.v. gezinnen
5,0
bedrijven
3,8
buitenland
0,5
Gasbaten
Verhogen gaswinning Groningen (DENK_175_a)
328
1,7
14.10 VNL
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoorVNLvoorgesteldemaatregelen
enhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnexante,inprijzen2017en
betreffenafwijkingentenopzichtevandemiddellangetermijnverkenningzoalsweergegeven
inhoofdstuk4vandeMacroEconomischeVerkenning2017.
14.10.1 Uitgaven
VNLbuigtpersaldo18,1mldeuroin2021omopdecollectieveuitgaven.Naeenopsomming
volgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


VNLverlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefondstaakstellendviaeen
apparaatskorting.Departijwildezeombuigingonderanderebereikendoor
overheidsdienstentebundelenenhetaantalbestuurslagentebeperken.Ditiseen
besparingvan0,7mldeuroin2021en0,9mldeurostructureel.(VNL_180)
VNLbeperkttaakstellenddeuitgavenbijhetRijkenzbo'sviaeenapparaatskorting.Dit
betekenteentotaleombuigingvan0,7mldeuroin2021eneenstructureleombuiging
van0,9mldeuro.Dezebesparingslaatgrotendeelsneerbijhetopenbaarbestuur(0,4
mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel)endeelsbijdefensie,veiligheiden
bereikbaarheid.Departijwildezeombuigingonderanderebereikendoorlagere
apparaatskostenbijdeBelastingdienst,alsgevolgvandeintroductievandevlaktaks.
(VNL_182_a,182_b)
Veiligheid



VNLverhoogtdeuitgavenaanveiligheidenjustitiemet1,2mldeuro.(VNL_142)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,2mldeuroopveiligheid.(VNL_182_d)
VNLkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopveiligheid.(VNL_188_a)
Defensie


VNLverhoogthetdefensiebudget,oplopendtot5mldeuroin2021.(VNL_141)
Deapparaatskortingleidttoteenbeperktebesparingopdefensie.(VNL_182_c)
Bereikbaarheid



VNLtrekt0,5mldeuroextrauitvoorinfrastructuurenwaterbeheer.(VNL_144)
VNLbeperktdenationaleambitiesvanhetEuropeanRailwayTrafficManagement
System(ERTMS)tothetstriktnoodzakelijke.Ditresulteertineenombuigingvan0,1mld
euro.(VNL_174)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(VNL_182_e)
329
Milieu



VNLintroduceerteeninvesteringsfondsvoorinnovatieenenergietransitieenvultdat
vijftienjaarlangmet1mldeuroperjaar.(VNL_143)
VNLschaftdeSDE+af.Ditisdoorjuridischeaangeganeverplichtingeneenombuiging
van0,3mldeuroin2021en3mldeurostructureel.(VNL_176_c)
VNLkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbeperkte
besparingopmilieusubsidies.(VNL_188_d)
Onderwijs








VNLtrekt0,5mldeuroextrauitvoorwetenschap.(VNL_145)
VNLverlaagtdelumpsumvanhethogeronderwijsmet1,2mldeuroin2021en1,7mld
eurostructureel.(VNL_171)
VNLverlaagtdelumpsumvanhetprimaironderwijsmet0,7mldeuro.(VNL_168)
VNLbuigt0,7mldeuroomoponderwijsenonderzoekoverallesectoren.(VNL_167)
VNLverlaagtdelumpsumvanhetvoortgezetonderwijsmet0,6mldeuro.(VNL_169)
VNLbuigtintotaal0,6mldeuroomoplerarenbeleidinpo,voenmbo.(VNL_170)
VNLbuigtgeneriektaakstellend0,4mldeuroin2021en0,5mldeurostructureelomop
subsidiesuitgegevendoorhetministerievanOCW.(VNL_188_b)
VNLbuigt0,4mldeuroomopstudiefinancieringin2021en1,0mldeurostructureel.
(VNL_166)
Zorg






330
VNLverlaagthetverplichteigenrisicometvijftigeuro.Ditiseenverhogingvande
collectievezorguitgavenvan0,5mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvan
privatenaarcollectievezorguitgaven.(VNL_148_a)
VNLdoeteentaakstellendeintensiveringvan0,5mldeuroin2021tenbehoevevande
verpleeghuiszorg.(VNL_240)
VNLverhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenin2021met0,2mldeuromethet
oogopinkomensondersteuningchronischziekenengehandicapten.(VNL_147,189_c)
VNLheeftdeintentieomeenhoofdlijnenakkoordaftesluitenincombinatiemethet
macrobeheersinstrument.In2021resulteertditinombuigingenvan0,9mldeuroinde
ziekenhuiszorg,0,1mldeuroindegeestelijkegezondheidszorgen0,1mldeuroinde
wijkverpleging.Voorombuigingengeldtdatlagerezorguitgavenleidentotminderzorg
oflagerekwaliteitvanzorg.(VNL_189_a)
VNLbeperkthetverzekerdepakketophetgebiedvangeneesmiddelenen
ouderdomsgerelateerdezorg.Ditiseenverlagingvandecollectievezorguitgavenmet0,5
mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.
DemaatregelouderdomsgerelateerdezorgisconformmaatregelZiK_015uitZorgkeuzes
inKaart.(VNL_210_a,212_a)
VNLneemtindecuratievezorgdiversemaatregelenuitZorgkeuzesinKaartophet
gebiedvangeneesmiddelen:aanpassingvanWetgeneesmiddelenprijzen(ZIK_065),
herberekeningvanlimietengeneesmiddelenvergoedingssysteem(ZiK_066),uitbreiding
centraleinkoopgenees‐enhulpmiddelendoordeRijksoverheid(ZiK_071),verplichten
uniformebarcoderinggenees‐enhulpmiddelen(ZiK_073).Bijdeherberekeningvan
limietengeneesmiddelenvergoedingssysteemgaathetdeelsomeenverschuivingvan






collectievenaarprivatezorguitgaven.Samenbetreftditeenombuigingvan0,4mldeuro
in2021eneenstructureleombuigingvan0,5mldeuro.(VNL_213_a,214_a,215_a,216)
VNLvoertindeWlzeenverplichtinginvoorzorgkantoren(Wlz‐uitvoerders)om
meerjarigecontractenmetbudgetafsprakenaftesluitenmetzorgaanbieders.Ditiseen
maatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_085).Hetiseenombuigingvan0,2mldeuroin
2021.Destructureleombuigingis0,1mldeuro.Deconcurrentietussenaanbieders
neemtnamelijkopdenduuraf.(VNL_219)
VNLkorthetbeschikbarebudgethuishoudelijkehulpvangemeentennettomet0,2mld
euroin2021.HiertoewordtbinnendeWmohuishoudelijkehulpalseenaparte
voorzieninggedefinieerd.Vervolgenswordthetgemeentelijkinstrumentarium
uitgebreid,zodatgemeentendetoegangtothuishoudelijkehulpkunneninperken.Ditis
eenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_096a).(VNL_224)
VNLintroduceerteeneigenbijdragevan20%voorlogopedie,ergotherapie,
oefentherapieMensendieckenCesar,dieetadviseringenfysiotherapie.Deeigenbijdrage
geldtookvoormensenjongerdan18jaar.Ditiseenombuigingvan0,2mldeuro.Het
gaatdeelsomeenverschuivingvancollectievenaarprivatezorguitgaven.(VNL_197_a)
VNLzetinopgepastgebruikvanzorg.DezemaatregeluitZorgkeuzesinKaart(ZiK_014)
betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(VNL_206)
VNLbeperktdevoorwaardelijketoelatingtoteensubsidieregeling.Dezemaatregeluit
ZorgkeuzesinKaart(ZiK_013a)betekenteenombuigingvan0,1mldeuro.(VNL_205)
VNLneemtindecuratievezorgdiversekleinemaatregelenuitZorgkeuzesinKaart:
palliatievezorgvanziekenhuisnaarthuissetting(ZiK_055)enverminderenvermijdbare
heropnames(ZiK_060).Tezamenisditeenbeperkteombuiging.(VNL_203,204)
Sociale zekerheid







VNLverhoogthetkindgebondenbudget.Dealleenstaande‐ouderkopwordtverhoogd
metcirca400euro.Daarnaastwordendebasisbedragen(bedragenvoorheteerstetot
derdekindendekopjesvoorkinderenouderdantwaalfjaar)verhoogd(ietsmeerdan
eenverdubbelingvandebedragen).Hetkindgebondenbudgetwordtdaarbijbeperkttot
driekinderen.Persaldoisdeintensivering2,2mldeuro.(VNL_146_c,146_a,146_b)
VNLschaftper2021dezorgtoeslagaf.Ditiseenombuigingvan5,5mldeuro.(VNL_149)
VNLschaftdekinderbijslagaf.Ditiseenombuigingvan3,2mldeuro.(VNL_150)
VNLschaftdeinkomensondersteuningAOWaf.Deombuigingbedraagt0,9mldeuro.
(VNL_159)
VNLverlaagtdehuurtoeslagdooraanpassingvandekwaliteitskortingendoorhet
verhogenvanhetkopjeopdenormhuur.Ditiseenombuigingvan0,9mldeuro.
(VNL_151)
VNLmaaktwerkgeversverantwoordelijkvoorheteerstehalfjaarWW.Demaatregel
leverteenstructurelebesparingopvan0,8mldeuro.Demaatregelimpliceerteenniet‐
EMUrelevantelastenverzwaringvoorbedrijven.(VNL_154_a)
VNLverlaagtdebijstandsuitkeringnaar64%minimumloonvooralleenstaandenen94%
minimumloonvoorparen.Debesparingis0,6mldeuroin2021en0,7mldeuro
structureel.(VNL_156)
331





VNLschaftdetegemoetkomingarbeidsongeschiktenaf.Debesparingis0,2mldeuro.
(VNL_160_a)
VNLschaftdekinderopvangtoeslagafvoordoelgroepouders.Dezogenoemde
doelgroepouderswerkenniet,maarhebbenbijuitzonderingtochrechtop
kinderopvangtoeslag.Ditiseenombuigingvan0,1mldeuro.(VNL_152)
VNLkorthetre‐integratiebudgetvangemeentenenUWV.Ditiseenombuigingvan0,1
mldeuroin2021.(VNL_161)
VNLvervangtdeloonkostensubsidieindeParticipatiewetdoorloondispensatie.Dit
leverteenbesparingvan0,1mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel.(VNL_157)
VNLpasthetSchattingsbesluitaanzodathetarbeidsongeschiktheidspercentage
voortaanwordtgebaseerdophetloondatmennogkanverdieneninminimaaltwee
functies.Ditleverteenbeperktebesparingin2021en0,2mldeurostructureeldoordat
mindermensenvolledigarbeidsongeschiktzullenwordenverklaard.(VNL_160_b)
Overdrachten aan bedrijven






VNLschaftdeafdrachtverminderingwerkgeversWBSOaf.Ditiseenombuigingvan1,2
mldeuro.(VNL_126_j)
VNLschafthetlage‐inkomensvoordeel(LIV)voorwerkgeversdiewerknemersindienst
nemenmeteensalaristot120%wmlaf.Ditiseenombuigingvan0,6mldeuroin2021.
(VNL_162_b)
VNLschafthetloonkostenvoordeel(LKV)voorwerkgeversdieouderewerknemersof
mensenmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenaf.Ditiseenombuigingvan0,3mld
euroin2021.(VNL_162_a)
VNLkortintotaal0,7mldeuroin2021en0,9mldeurostructureelopsubsidies.Deze
generiekesubsidietaakstellingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroin2021en0,2
mldeurostructureelopoverdrachtenaanbedrijven.(VNL_188_e)
VNLschraptdeafdrachtsverminderingwerkgeversindescheepvaart,eenombuiging
van0,1mldeuro.(VNL_126_i)
VNLbuigtmaximaalomoptopsectorenbeleid,wateenbesparingvan0,1mldeuro
oplevert.(VNL_177)
Internationale samenwerking


VNLbuigt3,7mldeuroopontwikkelingssamenwerkingomdoorODAtebeperkentot
noodhulp.(VNL_178)
VNLbuigt0,6mldeuroomopinternationalesamenwerking(HGISnon‐ODA).(VNL_179)
Overig



332
VNLvermindertdeuitgavenaancultuurenmediamet0,7mldeuro,doorbeperkentaak
publiekeomroep,taakstellingRijksmediabijdrage,verderebeperkingcultuursubsidies
enbeëindigenemancipatiebeleid.(VNL_172)
VNLbuigt0,3mldeuroomopdeuitgavenophetgebiedvanagro‐,visserijen
voedselketens.(VNL_175)
VNLkort0,1mldeuroopsubsidiesopdeVWS‐begroting.(VNL_188_g,188_f)
Tabel 14.19
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
1,2
Apparaatskorting lokale overheden (VNL_180)
0,7
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur (VNL_182_a, 182_b)
0,4
Veiligheid
-1,0
Intensivering veiligheid en justitie (VNL_142)
-1,2
Apparaatskorting Rijk: veiligheid (VNL_182_d)
0,2
Subsidietaakstelling: Veiligheid (VNL_188_a)
0,0
Defensie
-5,0
Verhoging defensie-uitgaven (VNL_141)
-5,0
Apparaatskorting Rijk: defensie (VNL_182_c)
0,0
Bereikbaarheid
-0,3
Intensivering infrastructuur en waterbeheer (VNL_144)
-0,5
Afschaffen nationale kop op het ERTMS (VNL_174)
0,1
Apparaatskorting Rijk: bereikbaarheid (VNL_182_e)
0,1
Milieu
-0,7
Investeringsfonds innovatie en energietransitie (VNL_143)
-1,0
Verlagen SDE+ (VNL_176_c)
0,3
Subsidietaakstelling: Milieu (VNL_188_d)
0,0
Onderwijs
Uitgaven Wetenschapsagenda (VNL_145)
4,1
-0,5
Verlagen lumpsum ho (VNL_171)
1,2
Verlagen lumpsum po (VNL_168)
0,7
Ombuiging onderwijs en onderzoek algemeen (VNL_167)
0,7
Verlagen lumpsum vo (VNL_169)
0,6
Ombuiging lerarenbeleid (VNL_170)
0,6
Subsidietaakstelling: Onderwijs (VNL_188_b)
0,4
Ombuigingen studiefinanciering (VNL_166)
0,4
Zorg
1,6
Verlagen van het verplicht eigen risico met 50 euro (VNL_148_a)
-0,5
Taakstellende intensivering verpleeghuiszorg (VNL_240)
-0,5
Taakstellende intensivering Gemeentefonds met oog op maatwerk inkomensondersteuning chronisch
zieken en gehandicapten (VNL_147, 189_c)
Hoofdlijnenakkoord i.c.m. MBI (VNL_189_a)
-0,2
1,2
Pakketmaatregel geneesmiddelen, ouderdomsgerelateerde zorg (VNL_210_a, 212_a)
0,5
Diverse maatregelen op het gebied van geneesmiddelen. (VNL_213_a, 214_a, 215_a, 216)
0,4
Verplichten meerjarige contracten in de Wet langdurige zorg (VNL_219)
0,2
Beperken budget huishoudelijke hulp (VNL_224)
0,2
Eigen bijdrage paramedische zorg en dieetadvisering (inclusief 18-) (VNL_197_a)
0,2
Gepast gebruik (VNL_206)
0,1
Aanpassen voorwaardelijke toelating (als subsidie) (VNL_205)
0,1
Diverse maatregelen curatieve zorg (VNL_203, 204)
0,0
Sociale zekerheid
10,3
Verhogen basisbedragen WKB (VNL_146_c, 146_a, 146_b)
-2,2
333
Afschaffen zorgtoeslag (VNL_149)
5,5
Afschaffen kinderbijslag (VNL_150)
3,2
Afschaffen AOW-tegemoetkoming (VNL_159)
0,9
Verlagen huurtoeslag (VNL_151)
0,9
Werkgevers eerste half jaar verantwoordelijk voor WW (VNL_154_a)
0,8
Verlaging bijstand met 6%-punt (VNL_156)
0,6
Afschaffen AO-tegemoetkoming (VNL_160_a)
0,2
Afschaffen kinderopvangtoeslag voor niet-werkende ouders (doelgroepouders) (VNL_152)
0,1
Ombuiging re-integratie gemeenten en UWV (VNL_161)
0,1
Loondispensatie Participatiewet (VNL_157)
0,1
Aanscherpen claimbeoordeling (VNL_160_b)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
2,5
Ombuiging afdrachtvermindering werkgevers WBSO (VNL_126_j)
1,2
Afschaffen LIV (VNL_162_b)
0,6
Afschaffen LKV (VNL_162_a)
0,3
Subsidietaakstelling: Overdrachten aan bedrijven (VNL_188_e)
0,1
Afschaffen afdrachtvermindering zeevaart (VNL_126_i)
0,1
Ombuiging Topsectorenbeleid (VNL_177)
0,1
Internationale samenwerking
4,2
Ombuiging ontwikkelingssamenwerking ODA (VNL_178)
3,7
Ombuiging HGIS non-ODA (VNL_179)
0,6
Overig
1,1
Ombuiging cultuur en media (VNL_172)
0,7
Ombuiging EZ (VNL_175)
0,3
Subsidietaakstelling: VWS-begroting (VNL_188_g, 188_f)
0,1
Totaal
18,1
14.10.2 Lasten
VNLverlaagtdecollectievelastenmetpersaldo26,5mldeuroin2021.Eenopsommingvan
delastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromdebeleidsmatige
lastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverlagingvan26,5mldeuroisopgebouwduiteen
verlagingvan23,5mldeurovoorgezinneneneenverlagingvan3,0mldeurovoorbedrijven.
Inkomen en arbeid




334
VNLintroduceerteenvlaktaksvan27%vooralleinkomensenalleleeftijdsgroepen.Dit
iseenlastenverlichtingvan62,3mldeuroin2021en55mldeurostructureel.(VNL_122)
VNLvoerteennieuwebelastingvrijevoetinterhoogtevan10.000euro.Dezevoettelt
nietmeeinhetverzamelinkomenbijdebepalingvantoeslagen.Ditiseen
lastenverlichtingvan30mldeuro.(VNL_123)
VNLverhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensnaar2900euroenintroduceert
eenafbouwtrajectvanaf15.000eurometeenafbouwpercentagevan10%.De
ouderenkortingvoorhogereinkomensvervalt.Devolledigeouderenkortingwordt
uitkeerbaar.Ditiseenlastenverlichtingvan2,0mldeuroin2021.(VNL_124)
VNLzetmeercollectievemiddeleninomdevereveningsbijdrageaanzorgverzekeraars
teverhogen.Zorgverzekeraarskunnendaardooropjaarbasiseen8,50eurolagere
















nominalepremievragenaanverzekerden.Ditleverteenlastenverlichtingopvan0,1mld
euro.(VNL_140_a)
VNLschaftdealgemeneheffingskortingaf(inclusiefdoorwerkingbijstandenAOW).Dit
brengt19,6mldeuroop.(VNL_101)
VNLschaftdefiscaleaftrekbaarheidvanpensioenpremiesafin2021envoegt
pensioenpremiestoeaanbrutolonen.Ditgeefteenlastenverzwaringvan17,5mldeuro
in2021.Daarnaastzijnoplangetermijndelasteninbox3hoger,doordat
pensioenbesparingennietlangervrijgesteldzijn.Delaterepensioenuitkeringenzijn
echteronbelast.Aangenomenisdatnettoevenveelpremiewordtingelegd.Afschaffing
vandeverplichtstellingblijftbuitendeanalyse.Erwasonvoldoendetijdomdeze
beleidswijzigingmeetenemen.(VNL_110_g,110_a,110_e,110_f)
VNLschaftdehypotheekrenteaftrekaf(heteigenwoningforfaitblijftbestaan).Ditiseen
lastenverzwaringvan10,6mldeuroin2021en7,2mldeurostructureel.(VNL_109_a)
VNLverlaagtdemaximalearbeidskortingnaar1898euroenverlaagthet
afbouwpercentagenaar2,05%.Deopbouwenafbouwpuntenblijvengelijk.Ditiseen
lastenverzwaringvan7,9mldeuroin2021.(VNL_102)
VNLfiscaliseertdeAOW‐premiein2021.Ditiseenlastenverzwaringvan7,5mldeuroin
2021.Ditbedraglooptterugnaar6,4mldeurostructureel.(VNL_111)
VNLschaftdemkb‐winstvrijstellingaf,enookallepostenvandeondernemersaftrek
(zelfstandigen‐,starters‐,meewerk‐,stakings‐enspeur‐&ontwikkelingsaftrek).
DaarnaastschaftVNLookderegelingFiscaleOudedagsreserve(FOR)af.Ditleverteen
lastenverzwaringopvanintotaal4,4mldeuroin2021.Omdatdemeestebedragenvan
deondernemersaftreknominaalzijnbevroren,isdestructureleopbrengstlager,
namelijk3,1mldeuro.(VNL_118)
VNLverhoogthetEWF.Ditiseenlastenverzwaringvan1,6mldeuro.(VNL_239)
VNLschaftdeaftrekwegensgeenofgeringeeigenwoningschuld('wetHillen')af.Ditis
eenlastenverzwaringvan0,9mldeuroin2021en1,4mldeurostructureel.(VNL_113)
VNLschaftde30%‐regelingvooringekomenwerknemersenderegeling
extraterritorialekostenaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,8mldeuro.
(VNL_119_a)
VNLschaftdealleenstaande‐ouderenkortingaf.Ditbrengt0,6mldeuroop.(VNL_105)
VNLschaftdeaftrekvanpremiesvoorinkomensvoorzieninginvaliditeit,ziekteof
ongevalaf.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,6mldeuroin2021.
(VNL_116)
VNLbeperktdewerkkostenregelingtothonderdeuroperwerknemer.Ditleidttoteen
verbeteringvanhetEMU‐saldomet0,5mldeuro.(VNL_119_c)
VNLschaftdeaftrekvoorlijfrentepolissene.d.af.Ditiseenlastenverzwaringvoor
gezinnenvan0,5mldeuroin2021.(VNL_115)
VNLschaftdeaftrekspecifiekezorgkostenaf(inclusiefdetegemoetkoming).Ditiseen
lastenverzwaringvan0,4mldeuro.(VNL_114)
VNLschaftdegiftenaftrekindeinkomstenbelastingenvennootschapsbelastingaf.Dat
betekenteenlastenverzwaringvan0,4mldeuro.(VNL_112)
VNLschaftdejonggehandicaptenkortingaf;eenlastenverzwaringvan0,2mldeuro.
(VNL_106)
335
Vermogen en winst













336
VNLverlaagthettariefindetweedeschijfvandevennootschapsbelastingvan25%naar
15%.Ditiseenlastenverlichtingvoorbedrijvenvan4,4mldeuro.(VNL_133)
VNLschaftdeerf‐enschenkbelastingaf,endaarmeeookdebedrijfsopvolgingsregeling
(BOR).Ditiseenlastenverlichtingvoorgezinnenvan1,8mldeuro.(VNL_135,126_m)
VNLverlaagthettariefindeeersteschijfvandevennootschapsbelastingvan20%naar
15%,waardoordelastenvoorbedrijvenmet1,1mldeurowordenverlicht.(VNL_132)
VNLvervangtdehuidigevermogensrendementsheffinginbox3(meteentariefvan
30%)dooreenvermogensaanwasbelastingmeteentariefvan27%.Ditiseen
lastenverlichtingvan0,4mldeuro.(VNL_236,131)
VNLschaftdeverhuurderheffingafvoorparticuliereverhuurders.Ditiseen
lastenverlichtingvan0,1mldeuro.(VNL_138)
VNLbeperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal30%vandewinst
voorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)meteendrempelvan1
mlneurozondergroepsvrijstelling,conformdebouwstenen0en1vandewerkgroep
fiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Ditbetekenteenlastenverzwaringvoor
bedrijvenvan1,2mldeuro.Daarnaastbeperktdepartijbelastingontwijkingdoor
bedrijvenviaNederlanddooreenbronbelastingintevoerenopuitgaanderenteen
royalty'snaarlandenmeteenvpb‐tarieflagerdan10%,conformdebouwstenen11en
12vaneerdergenoemdewerkgroep.(VNL_237_a,238)
VNLschaftdevolgendebelastinguitgaveninbox3af:vrijstellingenbos‐en
natuurterreinen,voorwerpenvankunstenwetenschap,groenbeleggen,rechtenop
kapitaalsuitkeringbijoverlijdenenrechtenopbepaaldekapitaalsuitkeringen.Ditiseen
lastenverzwaringvan1mldeuro.(VNL_125)
VNLschaftdekleinschaligheidsaftrek(KIA)af,watdelastenvoorbedrijvenverzwaart
met0,4mldeuro.(VNL_126_f)
VNLschaftdefaciliteitenindeoverdrachtsbelastingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan
0,1mldeuro.(VNL_126_e)
VNLschafthetkwarttariefvoorkampeerauto'sindemrbaf.Ditiseenlastenverzwaring
van0,1mldeuro.(VNL_127_b)
VNLschafthetkeuzeregimevoorwinstuitzeescheepvaart(tonnageregeling)af.Ditis
eenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,1mldeuro.(VNL_126_g)
VNLschaftdedoorschuiffaciliteiteninbox2af,waardoor'oneindig'uitstelvan
belastingheffinginbox2nietmeermogelijkis.Datverzwaartdelastenvoorbedrijven
met0,1mldeuro.(VNL_127_f)
VNLschaftdefiscaleaftrekbaarheidvanpensioenpremiesafin2021envoegt
pensioenpremiestoeaanbrutolonen.Ditgeefteenlastenverzwaringvan17,5mldeuro
in2021(zieinkomenenarbeid).Daarnaastzijnoplangetermijndelasteninbox3
hoger,doordatpensioenbesparingennietlangervrijgesteldzijn.Delatere
pensioenuitkeringenzijnechteronbelast.Aangenomenisdatnettoevenveelpremie
wordtingelegd.AfschaffingvandeverplichtstellingblijftbuitendeanalysevanhetCPB.
ErwasonvoldoendetijdomdezebeleidswijzigingmeetenemeninKiK.(VNL_110_h,
110_d)
Milieu










VNLverlaagtdeaccijnzenopdiesel,benzineenLPG.Ditiseenlastenverlichtingvan0,4
mldeuro.(VNL_136_a,136_b)
MetdeafschaffingvandeSDE+(VNL_176_c)schaftVNLookdeOpslagDuurzame
Energie(ODE)opdeenergierekeningaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,3mldeuroin
2021en3mldeurostructureel.(VNL_176_a,176_b)
VNLschaftdebelastingvrijereiskostenvergoedingafvoorzowelzakelijkalswoon‐
werkverkeerenvoorzowelov‐alsautokilometers.Ditiseenlastenverzwaringvan1,9
mldeuro.(VNL_119_b)
VNLschafthetverlaagdtariefvoorbestelauto'sindemrbaf.Ditiseenlastenverzwaring
voorbedrijvenvan0,8mldeuro.(VNL_126_a)
VNLschaftdesalderingsregelingindeenergiebelastingaf.Ditiseenlastenverzwaring
van0,5mldeuroaanheteindvandekabinetsperiode.Structureelishetbudgettaire
effect2mldeuro.(VNL_126_l)
VNLschaftdeEnergie‐Investeringsaftrek(EIA),Milieu‐investeringsaftrek(MIA)en
Willekeurigeafschrijvingmilieu‐investeringen(VAMIL)af,enverzwaartzodelasten
voorbedrijvenmet0,3mldeuro.(VNL_126_h)
VNLschaftdevrijstellingvoorhetgebruikvangasinwkk‐installatiesinde
energiebelastingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,2mldeuro.(VNL_127_d)
VNLschafthetverlaagdtariefvoordeglastuinbouwindeenergiebelastingaf.Ookwordt
deteruggaafkerkgebouwenennon‐profitinstellingenafgeschaft.Samenvormendeze
eenlastenverzwaringvan0,2mldeuro.(VNL_126_c)
VNLschaftdebelastingfaciliteitenvoortaxi'sindebpmendemrbaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,1mldeuro.(VNL_127_a)
VNLschaftdeverlaagdebijtellingzuinigeauto'saf.Ditiseenlastenverzwaringvan0,1
mldeuro.(VNL_119_d)
Overig





VNLharmoniseertdebtw‐tarievenop15%,waardoordelastenvoorgezinnenen
bedrijvenwordenverlichtmet5,1mldeuro.(VNL_129)
VNLverlaagtdeaccijnsoptabak.Ditiseenlastenverlichtingvan0,1mldeuro.
(VNL_136_d)
VNLverlaagtdeopbrengstvandeaccijnsopalcoholmet0,1mldeurodooraanpassing
vandetarieven.Ditiseenlastenverlichtingvoorgezinnen.(VNL_136_c)
VNLschaftdespecialeregelingenenvrijstellingenindebtwaf.Hetbetreftonderandere
devrijstellingenvoorsportclubs,post,vakbonden,werkgeversorganisaties,politieke
partijen,kerken,fondswervingendekleineondernemersregeling.Ditiseen
lastenverzwaringvoorgezinnenenbedrijvenvan0,4mldeuro.(VNL_128)
VNLreguleerthettelen,verkopenengebruikenvansoftdrugs.Ditgenereerteen
opbrengstvoordeoverheidvan0,2mldeurodoorhetveilenvanvergunningen,een
nationaleverbruiksbelastingofdividenduitkeringendooreenstaatsbedrijf.(VNL_139)
337
Tabel 14.20 Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
-20,6
Invoeren box 1 vlak tarief 27% (VNL_122)
-62,3
Invoeren nieuwe belastingvrije voet 10.000 euro, niet overdraagbaar (VNL_123)
-30,0
Verhogen en geleidelijke afbouw ouderenkorting (VNL_124)
-2,0
Verlaging nominale Zvw-premie (VNL_140_a)
-0,1
Afschaffen algemene heffingskorting (VNL_101)
19,6
Afschaffen aftrekbaarheid pensioenpremies (VNL_110_g, 110_a, 110_e, 110_f)
17,5
Afschaffen hypotheekrenteaftrek (VNL_109_a)
10,6
Verlaging arbeidskorting (VNL_102)
7,9
Fiscaliseren AOW-premie (VNL_111)
7,5
Afschaffen regelingen voor IB-ondernemers (VNL_118)
4,4
Verhoging eigenwoningforfait (VNL_239)
1,6
Afschaffen Wet Hillen (VNL_113)
0,9
Afschaffen 30%-regeling en de regeling extraterritoriale kosten (VNL_119_a)
0,8
Afschaffen alleenstaande-ouderenkorting (VNL_105)
0,6
Afschaffen aftrek premies inkomensvoorziening invaliditeit, ziekte of ongeval (VNL_116)
0,6
Beperken werkkostenregeling (VNL_119_c)
0,5
Afschaffen aftrek lijfrente (VNL_115)
0,5
Afschaffen aftrek zorgkosten (VNL_114)
0,4
Afschaffen giftenaftrek (VNL_112)
0,4
Afschaffen jonggehandicaptenkorting (VNL_106)
0,2
Vermogen en winst
-4,7
Verlagen tarief tweede schijf vennootschapsbelasting (VNL_133)
-4,4
Afschaffen erf- en schenkbelasting (VNL_135, 126_m)
-1,8
Verlagen tarief eerste schijf vennootschapsbelasting (VNL_132)
-1,1
Vermogensaanwasbelasting met een tarief van 27% in box 3 (VNL_236, 131)
-0,4
Afschaffen verhuurderheffing voor particuliere verhuurders (VNL_138)
-0,1
Beperken renteaftrek bedrijven (VNL_237_a, 238)
1,2
Afschaffen belastinguitgaven box 3 (VNL_125)
1,0
Afschaffen kleinschaligheidsaftrek (VNL_126_f)
0,4
Afschaffen belastinguitgaven overdrachtsbelasting (VNL_126_e)
0,1
Afschaffen kwarttarief kampeerauto's mrb (VNL_127_b)
0,1
Afschaffen keuzeregime winst uit zeescheepvaart (VNL_126_g)
0,1
Afschaffen doorschuiffaciliteiten in box 2 (VNL_127_f)
0,1
Afschaffen aftrekbaarheid pensioenpremies (VNL_110_h, 110_d)
0,0
Milieu
3,4
Verlagen accijns brandstof (VNL_136_a, 136_b)
-0,4
Verlagen ODE (VNL_176_a, 176_b)
-0,3
Afschaffen belastingvrije reiskostenvergoeding (VNL_119_b)
1,9
Afschaffen verlaagd tarief bestelauto's mrb (VNL_126_a)
0,8
Afschaffen salderingsregeling (VNL_126_l)
0,5
Afschaffen EIA/MIA/VAMIL (VNL_126_h)
0,3
Deels afschaffen vrijstelling energiebelasting gebruik gas in wkk-installaties (VNL_127_d)
0,2
Afschaffen verlaagd tarief energiebelasting glastuinbouw en teruggaaf kerkgebouwen en non-profit
(VNL_126_c)
Afschaffen belastingfaciliteiten taxi's (VNL_127_a)
0,2
Afschaffen verlaagde bijtelling zuinige auto's (VNL_119_d)
0,1
338
0,1
Overig
-4,7
Harmoniseren btw tarief (VNL_129)
-5,1
Verlagen tabaksaccijns (VNL_136_d)
-0,1
Verlagen alcoholaccijns (VNL_136_c)
-0,1
Afschaffen speciale regelingen en vrijstellingen omzetbelasting (VNL_128)
0,4
Reguleren softdrugs (VNL_139)
0,2
Totaal beleidsmatige lasten
-26,5
w.v. gezinnen
-23,5
bedrijven
-3,0
339
14.11 Vrijzinnige Partij
DezeparagraafgeefteengedetailleerdoverzichtvandedoordeVrijzinnigePartij
voorgesteldemaatregelenenhuneffectenopdeoverheidsfinanciën.Debedragenzijnex
ante,inprijzen2017enbetreffenafwijkingentenopzichtevande
middellangetermijnverkenningzoalsweergegeveninhoofdstuk4vandeMacroEconomische
Verkenning2017.
14.11.1 Uitgaven
DeVrijzinnigePartijintensiveertpersaldo83,7mldeuroin2021opdecollectieveuitgaven.
Naeenopsommingvolgteentabelmetdeuitgavenmaatregelen.
Openbaar bestuur


DeVrijzinnigePartijverlaagtdeuitgavenaanhetGemeente‐enProvinciefonds
taakstellendviaeenapparaatskorting.Departijwildezeombuigingonderandere
bereikendoorhetaantalbestuurlijkelagentebeperken.Ditiseenbesparingvan0,7mld
euroin2021en0,9mldeurostructureel.(VP_149)
DeVrijzinnigePartijbeperkttaakstellenddeuitgavenbijhetRijkenzbo'sviaeen
apparaatskorting.Departijwildezeombuigingonderanderebereikendoorlagere
apparaatskostenbijdeBelastingdienst,UWVenSVBalsgevolgvandeintroductievan
hetbasisinkomenin2021.Ditbetekenteentotaleombuigingvan0,7mldeuroin2021
eneenstructureleombuigingvan0,9mldeuro.Dezebesparingslaatgrotendeelsneerbij
hetopenbaarbestuur(0,4mldeuroin2021en0,5mldeurostructureel)endeelsbij
defensie,veiligheidenbereikbaarheid.(VP_146_a,146_b)
Veiligheid


DeVrijzinnigePartijverhoogtdeuitgavenaanveiligheidenjustitiemet0,1mldeuro.
(VP_177)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,2mldeuroopveiligheid.(VP_146_c)
Defensie



DeVrijzinnigePartijverlaagtdedefensie‐uitgavendoortestoppenmethetJSF‐
programma,verlagingvandenormvoorinzetbaarheidvandekrijgsmacht,meer
internationalesamenwerking,taakspecialisatieenefficiencyverbeteringvande
wapensystemen.Ditbetekenteenombuigingvan1,1mldeuroin2021envanstructureel
0,8mldeuro.(VP_142)
Deapparaatskortingleidttoteenbeperktebesparingopdefensie.(VP_146_d)
DeVrijzinnigePartijkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteen
beperktebesparingopdefensie.(VP_147_c)
Bereikbaarheid

340
Hetinvoerenvandekilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)leidttot
exploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(VP_173_k)



Hetinvoerenvandekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto'sleidttot
exploitatiekosten.Ditiseenintensiveringvan0,2mldeuro.(VP_173_g)
DeVrijzinnigePartijbeperktdenationaleambitiesvanhetEuropeanRailwayTraffic
ManagementSystem(ERTMS)tothetstriktnoodzakelijke.Ditresulteertineen
ombuigingvan0,1mldeuro.(VP_144)
Deapparaatskortingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroopbereikbaarheid.
(VP_146_e)
Milieu


BijdeVrijzinnigePartijnemendeSDE+uitgaventoemet0,2mldeuroin2021(geen
structureeleffect).Hetgaathierbijomhetnaarvorenhalenvanuitgavenaanzon‐pv.
(VP_200_a)
DeVrijzinnigePartijkortopsubsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteen
beperktebesparingopmilieusubsidies.(VP_147_d)
Onderwijs






DeVrijzinnigePartijbuigtgeneriektaakstellend0,2mldeuroin2021en0,3mldeuro
structureelomopsubsidiesuitgegevendoorhetministerievanOCW.(VP_147_b)
DeVrijzinnigePartijschafthetstudievoorschotendeaanvullendebeursafvoorhetmbo
enhogeronderwijsper2021.Dezemaatregelisgekoppeldaandeintroductievanhet
basisinkomenin2021waarookstudentenrechtophebben.Ditbetekenteenbesparing
van0,1mldeuroin2021eneenstructurelebesparingvan1,3mldeuro.(VP_198)
DeVrijzinnigePartijschaftdebasisbeursvoormbo‐leerlingenafper2021.Deze
maatregelisgekoppeldaandeintroductievanhetbasisinkomenin2021waarook
studentenrechtophebben.Ditheeftnoggeenbudgettaireffectin2021enleidt
structureeltoteenombuigingvan0,3mldeuro.(VP_107)
DeVrijzinnigePartijverlaagthetwettelijkcollegegeldenhetinstellingsgeldvoorhet
hogeronderwijsenhetlesgeldencursusgeldvoorhetmbonaar0eurotothet
basisinkomenisingevoerd,waarbijinstellingenvollediggecompenseerdwordenvoor
misgelopenontvangsten.Ditbetekenteenintensiveringvan2,1mldeuroin2020envan
0mldeuroin2021.(VP_162)
DeVrijzinnigePartijvoerteenprestatie‐onafhankelijkestudiebeursinvoorho‐studenten
van1000europerjaartot2020.Ditbetekenteenintensiveringvan0,7mldeuroin2020
envan0mldeuroin2021.(VP_163)
DeVrijzinnigePartijschaftdeov‐studentenkaartafvoorhetmboenhogeronderwijsper
2021.Dezemaatregelisgekoppeldaandeintroductievanhetbasisinkomenin2021
waarookstudentenrechtophebben.Ditbetekenteenstructurelebesparingvan0,8mld
euro.(VP_199)
Zorg

DeVrijzinnigePartijschafthetverplichteigenrisicoaf.Ditiseenverhogingvande
collectievezorguitgavenvan4,5mldeuro.Hetgaatdeelsomeenverschuivingvan
privatenaarcollectievezorguitgaven.DitiseenmaatregeluitZorgkeuzesinKaart
(ZiK_021d).(VP_180_a)
341


DeVrijzinnigePartijbreidthetverzekerdepakketuitmetalternatievezorg.Ditiseen
verhogingvandecollectievezorguitgavenmet0,7mldeuro.Hetgaatdeelsomeen
verschuivingvanprivatenaarcollectievezorguitgaven.Bijbepalingvanhetbudgettair
effectisuitgegaanvandezelfdegrondslagalsdebtw‐plichtopgeneeskundevan
aanbiederszonderBIG‐registratiein2012,zoalsacupunctuur,chiropraxieen
homeopathie.Hetbedragvandeintensiveringistaakstellendomdatdeafbakening
vooralsnogniethelderomschrevenis.Eenduidelijkeafbakeningvandeaansprakenis
vanbelangbijdeuitvoerbaarheidenbudgettairebeheersbaarheidvandezemaatregel.
(VP_168_a)
DeVrijzinnigePartijverhoogtdeRijksbijdrageWmoaangemeentenin2021met0,4mld
euromethetoogophuishoudelijkehulpenpersoonlijkeverzorging.(VP_170)
Sociale zekerheid








342
DeVrijzinnigePartijintroduceertin2021eenonvoorwaardelijkbasisinkomenvan
10.000europermeerderjarige.Overhetbasisinkomenhoeftgeenbelastingteworden
betaald.Ditiseenintensiveringvan134,5mldeuro.Ditbedragisgebaseerdophet
aantalmeerderjarigeninNederland.Erisdaarbijgeenrekeninggehoudenmetpersonen
diegrensoverschrijdendwerken(personendieinNederlandwerken,maarineenander
landwonen),ofeventuelegedragseffectenzoalsmensenuitandereEU‐lidstatendiein
Nederlandzoudenkunnenkomenwonenenwerkenomrechttekrijgenophet
basisinkomen.(VP_101)
DeVrijzinnigePartijintroduceertkopjesbovenophetbasisinkomenvooralleenstaanden.
Evenalsoverhetbasisinkomenhoefthierovergeenbelastingtewordenbetaald.Alle
personenbovendeAOW‐gerechtigdeleeftijd(inhethuidigestelsel)krijgeneenbedrag
van4500euro.PersonenonderdeAOW‐gerechtigdeleeftijdontvangeneenbedragvan
1950euro.Voor65‐minnersgeldtdatditkopjeverrekendwordtmeteventueelander
inkomen.Ditiseenintensiveringvan7,1mldeuro.(VP_103_b)
DeVrijzinnigePartijverhoogtdenominalepremieZvwterdekkingvanhetafteschaffen
eigenrisico.Dehogerenominalepremieleidttoteenhogerezorgtoeslag,datiseen
intensiveringvan1,0mldeuroin2021.(VP_193_b)
DeVrijzinnigePartijwilhetgeboorteverlofvoorpartnersuitbreidenmettwaalfweken,
waarbijhetbasisloonwordtaangevuldtothetverdiendeloon.Ditiseenintensivering
van0,3mldeuro.(VP_172_b)
DeVrijzinnigePartijbreidthetzwangerschapsverlofuitmetéénweek,waarbijhet
basisinkomenwordtaangevuldtothetverdiendeloon.Ditiseenintensiveringvan0,1
mldeuro.(VP_172_a)
DeVrijzinnigePartijvervangtdeAOWdoorhetbasisinkomen.Hetafschaffenvande
AOWendeinkomensondersteuningAOWiseenombuigingvan39,5mldeuro.
(VP_103_a,103_c)
DeVrijzinnigePartijvervangtdeAO‐enZW‐uitkeringengedeeltelijkdoorhet
basisinkomen.Deuitgavenaanuitkeringenverminderenmet7,6mldeuroin2021en7,0
mldeurostructureel.(VP_105)
DoordatdeVrijzinnigePartijeenbasisinkomeninvoert,komendebijstand,IOAW,
ToeslagenwetenAO‐tegemoetkomingtevervallen.Ditbetreft7,1mldeuroin2021en
8,7mldeurostructureel.(VP_102)








DeVrijzinnigePartijbrengthetbasisinkomeninminderingopdeWW‐uitkering.De
maatregelleverteenbesparingopvan2,5mldeuroin2021en2,1mldeurostructureel.
(VP_106)
DeVrijzinnigePartijgaatuitvandehuidigeinkomensgrenzenenparametersvoorde
verschillendetoeslagen.Hetbasisinkomenendekopjesvooralleenstaandentellenmee
bijdebepalingvandehoogtevandetoeslagen.Ditiseenombuigingvan2,0mldeuro.
(VP_192)
AlsgevolgvandeafschaffingvanheteigenrisicodoordeVrijzinnigePartijdaaltde
zorgtoeslag.Ditiseenombuigingvan1,5mldeuroin2021.(VP_180_c)
DeVrijzinnigePartijschaftdere‐integratiebijgemeentenenUWVaf.Ditiseen
ombuigingvan0,9mldeuroin2021eneenstructureleombuigingvan1,3mldeuro.
(VP_134)
DeVrijzinnigePartijvervangtdeANWgedeeltelijkdoorhetbasisinkomen.DeANW‐
uitgavenverminderenmet0,2mldeuro.(VP_104)
DeVrijzinnigePartijharmoniseertdevermogenstoetsenvooralletoeslagen.De
ombuigingis0,2mldeuroin2021.(VP_116)
DeVrijzinnigePartijhoudthetbasisinkomenvangedetineerdeninalseigenbijdrage.Dit
betekenteenuitgavenverminderingvan0,1mldeuro.(VP_108)
DeVrijzinnigePartijbiedtdemogelijkheidommaximaalvijfjaareerderoflater,
actuarieelneutraal,deAOW‐opnametelateningaan.Indejaren2019en2020zijnde
uitgavenrespectievelijk1,0en0,9mldeurohogerdoordateendeelvandeaanstaande
AOW‐gerechtigdenvervroegdpensioenzalopnemen.Vanaf2021isheteffectvande
flexibilisering0omdatindatjaardeAOWwordtvervangendoorhetbasisinkomen.
(VP_152_a)
Overdrachten aan bedrijven



DeVrijzinnigePartijschafthetloonkostenvoordeel(LKV)voorwerkgeversdieoudere
werknemersofmensenmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenaf.Ditiseen
ombuigingvan0,3mldeuroin2021.(VP_128)
DeVrijzinnigePartijbuigttaakstellendvooreenbedragvan0,2mldeuroomopde
afdrachtverminderingwerkgeversWBSO.(VP_126_b)
DeVrijzinnigePartijkortintotaal0,5mldeuroin2021en0,6mldeurostructureelop
subsidies.Dezegeneriekesubsidietaakstellingleidttoteenbesparingvan0,1mldeuroin
2021en0,2mldeurostructureelopoverdrachtenaanbedrijven.(VP_147_e)
Internationale samenwerking

DeVrijzinnigePartijbuigt0,2mldeuroomopontwikkelingssamenwerking.(VP_135)
Overig


DeVrijzinnigePartijkort0,1mldeuroopsubsidiesopdeVWS‐begroting.(VP_147_f,
147_g)
DeVrijzinnigePartijmaaktdetoegangtotmuseagratisvoorallepersonentot25jaaren
verstrekteengratismuseumjaarkaartaaniedereenvanaf25jaartotdatin2021het
onvoorwaardelijkbasisinkomenwordtingevoerd.Ditbetekenteenintensiveringvan0,3
mldeuroin2020.(VP_165)
343
Tabel 14.21
Netto ombuigingen in 2021, t.o.v. basispad ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Openbaar bestuur
1,2
Apparaatskorting lokale overheden (VP_149)
0,7
Apparaatskorting Rijk: openbaar bestuur (VP_146_a, 146_b)
0,4
Veiligheid
Intensivering veiligheid en justitie (VP_177)
0,1
-0,1
Apparaatskorting Rijk: Veiligheid (VP_146_c)
0,2
Defensie
1,2
Ombuiging defensie (VP_142)
1,1
Apparaatskorting Rijk: Defensie (VP_146_d)
0,0
Subsidietaakstelling: Defensie (VP_147_c)
0,0
Bereikbaarheid
-0,1
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (exploitatiekosten) (VP_173_k)
-0,2
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (exploitatiekosten) (VP_173_g)
-0,2
Afschaffen nationale kop op het ERTMS (VP_144)
0,1
Apparaatskorting Rijk: Bereikbaarheid (VP_146_e)
0,1
Milieu
-0,2
Verruimen SDE+ (zon-pv) (VP_200_a)
-0,2
Subsidietaakstelling: Milieu (VP_147_d)
0,0
Onderwijs
0,3
Subsidietaakstelling: Onderwijs (VP_147_b)
0,2
Afschaffen studievoorschot en aanvullende beurs (mbo + ho) (VP_198)
0,1
Afschaffen basisbeurs mbo-leerling (VP_107)
0,0
Verlagen wettelijk collegegeld en les/cursusgeld voor studenten naar 0 euro (VP_162)
0,0
Invoering prestatie-onafhankelijke studiebeurs van 1000 euro (VP_163)
0,0
Afschaffen ov-studentenkaart (mbo + ho) (VP_199)
0,0
Zorg
-5,5
Afschaffen van het verplicht eigen risico (VP_180_a)
-4,5
Pakketmaatregel alternatieve zorg (VP_168_a)
-0,7
Verhoging Rijksbijdrage Wmo (VP_170)
-0,4
Sociale zekerheid
Invoeren onvoorwaardelijk basisinkomen (VP_101)
-81,5
-134,5
Introductie kopje op basisinkomen voor alleenstaanden (VP_103_b)
-7,1
Verhogen zorgpremies ter dekking afschaffen eigen risico: effect zorgtoeslag (VP_193_b)
-1,0
Uitbreiding geboorteverlof (VP_172_b)
-0,3
Uitbreiding zwangerschapsverlof (VP_172_a)
-0,1
Afschaffen AOW (VP_103_a, 103_c)
39,5
AO gedeeltelijk vervangen door basisinkomen (VP_105)
7,6
Bijstand vervangen door basisinkomen (VP_102)
7,1
WW: besparing op WW uitgaven door basisinkomen (VP_106)
2,5
Bijtelling basisinkomen voor toeslagen (VP_192)
2,0
Afschaffen verplicht eigen risico: effect zorgtoeslag (VP_180_c)
1,5
Afschaffen re-integratie gemeenten en UWV (VP_134)
0,9
344
ANW gedeeltelijk vervangen door basisinkomen (VP_104)
0,2
Harmoniseren vermogenstoets toeslagen (VP_116)
0,2
Inhouden basisinkomen van gedetineerden als eigen bijdrage (VP_108)
0,1
Invoering flexibele AOW-leeftijd (VP_152_a)
0,0
Overdrachten aan bedrijven
0,6
Afschaffen loonkostenvoordeel LKV (VP_128)
0,3
Ombuiging afdrachtvermindering werkgevers WBSO (VP_126_b)
0,2
Subsidietaakstelling: Overdrachten aan bedrijven (VP_147_e)
0,1
Internationale samenwerking
0,2
Ombuiging ontwikkelingssamenwerking (VP_135)
0,2
Overig
0,1
Subsidietaakstelling: VWS-overig (VP_147_f, 147_g)
0,1
Museumtoegang (VP_165)
0,0
Totaal
-83,7
14.11.2 Lasten
DeVrijzinnigePartijverhoogtdecollectievelastenmetpersaldo58,4mldeuroin2021.Een
opsommingvandelastenmaatregelenwordtgevolgddooreentabel.Hetgaathieromde
beleidsmatigelastenontwikkelingopEMU‐basis(blo).Deverhogingvan58,4mldeurois
opgebouwduiteenverhogingvan51,4mldeurovoorgezinneneneenverhogingvan
7,0mldeurovoorbedrijven.
Inkomen en arbeid







DeVrijzinnigePartijverhoogtdeouderenkortingvoorlagereinkomensmet1764euro.
Ditiseenlastenverlichtingvan2,5mldeuroin2021.(VP_188)
DeVrijzinnigePartijschaftdealgemeneheffingskortingaf(naafschaffenbijstanden
AOW).Ditiseenlastenverzwaringvan18,0mldeuro.(VP_185)
DeVrijzinnigePartijintroduceerteenvijftarievenstelselinbox1.Ditiseen
lastenverzwaringvan13,4mldeuroin2021.(VP_109)
DeVrijzinnigePartijverhoogtdenominalepremieZvwterdekkingvanhetafteschaffen
eigenrisico.Ditiseenlastenverzwaringvoorgezinnenvan4,5mldeuroin2021.
(VP_193_a)
DeVrijzinnigePartijbeperktdehypotheekrenteaftrek.Derentekannogvoor65%
wordenafgetrokken.Ditiseenlastenverzwaringvan3,2mldeuroin2021en2,0mld
eurostructureel.(VP_115)
DeVrijzinnigePartijverlaagtdemaximalearbeidskortingtot2400euroenschraptde
inkomensafhankelijkeafbouw.Ditislastenverzwaringvan2,9mldeuro.(VP_191,186)
Devermogensrendementsheffinginbox3wordtin2021afgeschaftenvervangendoor
eenvermogensaanwasbelastinginbox1,waarbijdeheffingsvrijevoetgelijkisaan1067
euroin2021.Doordatdetarievenvanbox1nugehevenwordenoverde
vermogensaanwasleidtdeoverhevelingvandezeheffingnaarbox1toteen
lastenverzwaringvan2,7mldeuroin2021.(VP_154)
345









DeVrijzinnigePartijschaftdeinkomensafhankelijkecombinatiekortingaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan2,1mldeuro.(VP_187)
DeVrijzinnigePartijschaftdediversepostenvandeondernemersaftrekaf
(zelfstandigen‐,starters‐,meewerk‐enstakingsaftrek).Ditleverteenlastenverzwaring
opvanintotaal2,0mldeuroin2021.Omdatdemeestebedragenvande
ondernemersaftreknominaalzijnbevroren,isdestructureleopbrengstlager:0,9mld
euro.(VP_120)
DeVrijzinnigePartijvoerteenvasterekenrentevan3%in.Ditverhoogtde
dekkingsgraadwatresulteertineenhogereindexatie.Hierdoorisdebelastingop
pensioenuitkeringen1,1mldeurohogerin2021.Oplangetermijnzijnbelastbare
pensioenuitkeringenlager.Daarnaastschaftdepartijdedoorsneesystematiekafdoor
invoeringvaneenprogressievepensioenpremienaarleeftijd.(VP_153)
DeVrijzinnigePartijschaftdeaftrekspecifiekezorgkostenaf.Ditiseenlastenverzwaring
van0,4mldeuro.(VP_119)
DeVrijzinnigePartijschaftdegiftenaftrekindeinkomstenbelastingen
vennootschapsbelastingaf.Datbetekenteenlastenverzwaringvan0,4mldeuro.
(VP_117_a)
DeVrijzinnigePartijbeperktde30%‐regelingvooringekomenwerknemersende
regelingextraterritorialekostentotdebalkenendenorm.Ditiseenlastenverzwaring
voorgezinnenvan0,2mldeuro.(VP_122)
DeVrijzinnigePartijschaftdealleenstaande‐ouderenkortingaf.Ditiseen
lastenverzwaringvan0,2mldeuro.(VP_189)
DeVrijzinnigePartijschaftdejonggehandicaptenkortingaf.Ditiseenlastenverzwaring
van0,2mldeuro.(VP_190)
DeVrijzinnigePartijmaaktdehypotheekrenteaftrekvoornieuwegevallenenvoor
mensendieverhuizenafhankelijkvandewoon‐werkafstand.Derenteisnietmeer
aftrekbaarvaninkomendatisverdiendmetarbeidbuiteneenstraalvantienkilometer
vandewoning.Departijbeoogthiermeewoon‐werkverkeerteverminderen.Ditiseen
structurelelastenverzwaringvan0,5mldeuro.Hierbijisrekeninggehoudenmetde
maatregeldiedeaftrekbarerentebeperkttot65%(VP_115).Deuitvoeringvande
maatregeliscomplexdoordatdebelastingdienstperinkomensbrondewoon‐
werkafstandzalmoetenvaststellen.(VP_155,181)
Vermogen en winst



346
DeVrijzinnigePartijschaftdeverhuurderheffingaf.Ditiseenlastenverlichtingvoor
woningcorporatiesvan2mldeuro.(VP_176)
DeVrijzinnigePartijpastdeerf‐enschenkbelastingaanzodateerstelijnserfgenamen
volledigwordenvrijgesteldvanbelastingtot1mlneuro.Ditbetekenteen
lastenverlichtingvan0,6mldeuro.(VP_158)
DeVrijzinnigePartijbeperktdeaftrekbaarheidvanrentevoorbedrijventotmaximaal
30%vandewinstvoorrente,belastingen,afschrijvingenenamortisatie(EBITDA)met
eendrempelvan1mlneurozondergroepsvrijstelling,conformdebouwstenen0en1
vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.Naastdeze
zogenoemdeearnings‐strippingmaatregelvoertdepartijeengenerieke
renteaftrekbeperkingin,waardoorslechts75%vandenetto‐renteaftrekbaaris,








conformbouwsteen2vaneerdergenoemdewerkgroep.Aandachtspuntisdateen
samenloopregelingmoetwordengeïntroduceerdwaarbijdehoogste
renteaftrekbeperkinggeldt.Datverhoogtdecomplexiteit.Dezemaatregelenleidentot
eenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan1,4mldeuro.Daarnaastbeperktdepartij
belastingontwijkingdoorbedrijvenviaNederlanddooreenbronbelastingintevoeren
opuitgaanderenteenroyalty'snaarlandenmeteenvpb‐tarieflagerdan10%,conform
debouwstenen11en12vaneerdergenoemdewerkgroep.(VP_184,160,194)
DeVrijzinnigePartijverhoogtdetarievenindeeersteentweedeschijfvande
vennootschapsbelastingvan20%naar22%envan25%naar27%,waardoordelasten
voorbedrijvenmet1,3mldeurowordenverzwaard.(VP_131)
DeVrijzinnigePartijvoertunilateraaleenfinanciëletransactiebelastinginmeteen
taakstellendeopbrengstvan1,0mldeuro.(VP_124)
DeVrijzinnigePartijschaftdeaftrekoverdevergoedingopzogenoemdeadditionele
Tier‐1instrumenten(coco’s)voorbankenenvergelijkbareinstrumentenvoor
verzekeraarsaf,conformbouwsteen7vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroep
DuurzameGroei.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,5mldeuro.(VP_196)
DeVrijzinnigePartijvoerteenzogenoemde'automatiseringsbelasting'invoorbedrijven
meteentaakstellendeopbrengstvan0,5mldeuro.Deneerwaartsemutatievande
loonsomtenopzichtevanhetbasisjaar2015wordtbelast.Aandachtspuntzijn
ontwijkmogelijkhedenwaardoordemaatregelleidttotuitvoeringsproblematiekvoorde
Belastingdienst.(VP_132)
DeVrijzinnigePartijversobertdeverliesverrekeningindevennootschapsbelasting.door
decarry‐backafteschaffenendecarryforwardtebeperkentotzesjaar.Ditiseen
lastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,4mldeuroin2021en1,0mldeurostructureel.
(VP_195)
DeVrijzinnigePartijvoerteengeneriekeminimum‐kapitaalregel(thincaprule)in
conformbouwsteen8vandewerkgroepfiscaliteitvandeStudiegroepDuurzameGroei.
Datbetekenteenbeperkingvanderenteaftrekovervreemdvermogenvanaf92%van
hetcommerciëlebalanstotaal.Ditiseenlastenverzwaringvoorbedrijvenvan0,3mld
eurodievooraleffectheeftopbanken.(VP_197)
DeVrijzinnigePartijbeperktdeinnovatieboxtaakstellendmet0,3mldeuro.(VP_126_a)
DeVrijzinnigePartijdraaitdeverruimingvandeeenmaligeschenkingsvrijstellinginde
erf‐enschenkbelastinguithetBelastingplan2016terug.Datbetekentdatdeeenmalige
schenkingsvrijstellingwordtverlaagdnaarcirca50.000euro,degroepbegunstigden
wordtbeperkttotalleenkinderenendespreidingsmogelijkheidoverdrieaansluitende
kalenderjarenvervalt.Datbetekenteenlastenverzwaringvoorgezinnenvan0,1mld
euro.(VP_157)
Milieu

DeVrijzinnigePartijschaftdemotorrijtuigenbelastingafvoorbestel‐enpersonenauto's.
Ditiseenlastenverlichtingvan4,4mldeuro.Dezemaatregelisgekoppeldaande
introductievandekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto's(VP_173_e).Hetdeel
vandemotorrijtuigenbelastingdatwordtgehevendoorprovinciesblijftbestaan.
(VP_173_a,173_b)
347










DeVrijzinnigePartijschaftdebpmaf.Ditiseenlastenverlichtingvan1,4mldeuro.Deze
maatregelhangtsamenmetdeintroductievandekilometerheffingopbestel‐en
personenauto's(VP_173_e)endeheffingfossielebrandstoffen(VP_173_m).(VP_173_c,
173_d)
Hetinvoerenvandekilometerheffingopbestel‐enpersonenauto'sleidttot
accijnsderving.Ditvermindertdebelastingontvangstenmet0,7mldeuro.(VP_173_h)
DeVrijzinnigePartijschaftheteurovignetaf.Ditiseenlastenverlichtingvan0,2mld
euro.(VP_173_l)
DeVrijzinnigePartijintroduceerteenkilometerheffingvoorbestel‐enpersonenauto's
meteenopbrengstvan6,3mldeuro.Dezelastenverzwaringisgekoppeldaande
afschaffingvandemotorrijtuigenbelastingoppersonen‐enbestelauto's(VP_173_a)en
debpm(VP_173_c)engaatgepaardmetexploitatiekosten(VP_173_g)enaccijnsderving
(VP_173_h).(VP_173_e,173_f)
DeVrijzinnigePartijverhoogtdetarievenindeenergiebelasting.Ditiseen
lastenverzwaringvan1,2mldeuroin2021,dieverderoplooptnadekabinetsperiode.
Ondankseenafnemendegrondslagkomtdestructurelelastenverzwaringuitop3,4mld
euro.(VP_183)
DeVrijzinnigePartijintroduceerteenheffingbijaankoopvaneenautometeenmotor
diedraaitopfossielebrandstoffen.Deheffingwordtgebaseerdophetrijklaargewicht(1
europerkilogram).Ditiseenlastenverzwaringvan0,5mldeuroin2021.(VP_173_m,
173_n)
DeVrijzinnigePartijschaftdeelsdevrijstellingenergiebelastinggebruikgasinwkk‐
installatiesaf.Hetgaatomeenlastenverzwaringvoorhetbedrijfslevenvan0,2mldeuro.
(VP_125)
DeVrijzinnigePartijverhoogtdeOpslagDuurzameEnergie(ODE)opdeenergierekening
omdeSDE+(VP_200_a)tefinancieren.Ditiseenlastenverzwaringvan0,2mldeuroin
2021,diestructureelgelijkisaan0.(VP_200_b,200_c)
DeVrijzinnigePartijintroduceerteenkilometerheffingvoorvrachtwagens(Maut)met
eenopbrengstvan0,2mldeuro.Dezeheffingverhoogtdelastenvoorbedrijvenenhet
buitenlandengaatgepaardmetexploitatiekosten(VP_173_k).(VP_173_i,173_j)
DeVrijzinnigePartijschaftdelandbouwvrijstellingaf.Ditiseenlastenverzwaringvan
0,1mldeuroin2021,oplopendtot0,5mldeurostructureel.(VP_127)
Overig




348
DeVrijzinnigePartijverlaagtdetabaksaccijns,meteenlagereopbrengstvan0,2mld
euro.(VP_169_a)
DeopbrengstvandealcoholaccijnswordtdoordeVrijzinnigePartijtaakstellend
verlaagdmet0,1mldeuro.(VP_169_b)
DeVrijzinnigePartijverhoogthetalgemenebtw‐tariefvan21%naar23%enverzwaart
zodelastenvoorgezinnenenbedrijvenmet4,1mldeuro.(VP_111)
DeVrijzinnigePartijverhoogthetlagebtw‐tariefvan6%naar7%enverzwaartzode
lastenvoorgezinnenenbedrijvenmet0,8mldeuro.(VP_112)
Tabel 14.22 Lastenmutaties t.o.v. basispad in 2021, ex ante, mld euro
(-) betekent EMU-saldo verslechterend, (+) betekent EMU-saldo verbeterend.
2021
Inkomen en arbeid
Verhogen ouderenkorting onder de inkomensgrens (VP_188)
Afschaffen algemene heffingskorting (VP_185)
Verhogen belastingtarieven en introductie toptarief (VP_109)
Verhogen zorgpremies ter dekking afschaffen eigen risico (VP_193_a)
Beperking hypotheekrenteaftrek (VP_115)
Verlagen arbeidskorting (VP_191, 186)
Vermogensaanwasbelasting in box 1 (VP_154)
Afschaffen Inkomensafhankelijke Combinatiekorting (VP_187)
Afschaffen zelfstandigenaftrek en kleinere ondernemersaftrek (VP_120)
Vaste rekenrente van 3% en leeftijdsprogressieve pensioenpremie (VP_153)
Afschaffen aftrek specifieke zorgkosten (VP_119)
Afschaffen giftenaftrek (VP_117_a)
Beperken 30%-regeling en de regeling extraterritoriale kosten (VP_122)
Afschaffen alleenstaande-ouderenkorting (VP_189)
Afschaffen jonggehandicaptenkorting (VP_190)
Hypotheekrenteaftrek nieuwe gevallen afhankelijk van woon-werkafstand (VP_155, 181)
48,6
-2,5
18,0
13,4
4,5
3,2
2,9
2,7
2,1
2,0
1,1
0,4
0,4
0,2
0,2
0,2
0,0
Vermogen en winst
Afschaffen verhuurderheffing (VP_176)
Verlagen erf- en schenkbelasting: (VP_158)
Beperken renteaftrek bedrijven (VP_184, 160, 194)
Verhogen tarieven eerste en tweede schijf vennootschapsbelasting (VP_131)
Introductie financiële transactiebelasting (VP_124)
Afschaffen aftrek vergoeding over additioneel Tier-1 instrumenten (VP_196)
Invoeren automatiseringsbelasting (VP_132)
Versoberen verliesverrekening vennootschapsbelasting (VP_195)
Invoeren generieke minimum kapitaalregel (thin cap rule) (VP_197)
Beperken innovatiebox (VP_126_a)
Terugdraaien verruiming eenmalige schenkingsvrijstelling uit Belastingplan 2016 (VP_157)
3,1
-2,0
-0,6
1,4
1,3
1,0
0,5
0,5
0,4
0,3
0,3
0,1
Milieu
Afschaffen motorrijtuigenbelasting bestel- en personenauto's (VP_173_a, 173_b)
Afschaffen bpm (VP_173_c, 173_d)
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (accijnsderving) (VP_173_h)
Afschaffen eurovignet (VP_173_l)
Invoeren kilometerheffing bestel- en personenauto's (VP_173_e, 173_f)
Verhogen energiebelasting (VP_183)
Invoeren heffing fossiele brandstoffen (VP_173_m, 173_n)
Deels afschaffen vrijstelling energiebelasting gebruik gas in wkk-installaties (VP_125)
Verhogen ODE (gezinnen) (VP_200_b, 200_c)
Invoeren kilometerheffing vrachtwagens (bedrijven) (VP_173_i, 173_j)
Afschaffen landbouwvrijstelling (VP_127)
2,0
-4,4
-1,4
-0,7
-0,2
6,3
1,2
0,5
0,2
0,2
0,2
0,1
Overig
Verlagen tabaksaccijns (VP_169_a)
Verlagen alcoholaccijns (VP_169_b)
Verhogen algemene btw-tarief (VP_111)
Verhogen lage btw-tarief (VP_112)
Totaal beleidsmatige lasten
4,6
-0,2
-0,1
4,1
0,8
58,4
w.v. gezinnen
bedrijven
buitenland
51,4
7,0
0,0
349