Transcript Klik hier om het volledige onderzoeksagenda

ONDERZOEKSAGENDA
ELEKTRISCH VERVOER
2016-2018
Versie 1
31 Oktober 2016
VERSNELLING VAN
SMART CHARGING
INHOUDS
OPGAVE
flexibiliteit
Onderzoeksgebieden
voorwoord
3
Uitgangspunten voor onderzoek
Onderzoeksgebieden
Onderzoeksmethodes
4
4
4
ev-landschap
5
duurzaamheid
6
Onderzoeksgebieden
Koppeling Zonne- & Windenergie aan EV
EV
Lokale opwekking & teruglevering
Infrastructuur
8
Vrije keuze van leveranciers
VehicleToEverything
Digitalisering
Sturing
Data
Interoperabiliteit
9
9
9
9
9
9
gezonde markt
10
Onderzoeksgebieden
Klant
Empowerment
Marktmodel & Regulering
Maatschappelijk belang
Vrije keuze van leveranciers
de onderzoeksagenda 12
SGAM : Smart Grid Architecture Model
Functionele & Marktrollen laag
Projecten
13
14
16
onderzoeks vragen
22
Onderzoeksvragen
23
bijlage
31
Overzicht Projecten
32
11
11
11
11
11
7
7
7
7
2
VOOR
WOORD
Leven van de wind,
rijden op de zon
We hebben steeds meer stroom uit zon en
wind, doordat er steeds meer zonnepanelen
en windmolens in ons land zijn. Die stroom
komt met pieken en dalen, zonder dat we
die makkelijk kunnen opslaan. Dit is waar de
elektrische auto in de toekomst een belangrijke
rol gaat spelen. Elektrische auto’s, waarvan er
steeds meer rondrijden, zijn eigenlijk heel grote
batterijen op wielen. Bovendien gebruiken ze
zelf veel stroom: de piekvraag van een Tesla is
net zo groot als die van tien huishoudens.
Elektrische auto’s, die veel duurzamer zijn dan gewone auto’s
maar wel veel stroom nodig hebben, kunnen die stroom halen
uit duurzame energiebronnen. Uit onderzoek blijkt dat auto’s
meer dan 90 procent van de tijd stilstaan. Dat betekent dat
je ook weer stroom uit de auto kunt trekken als deze het niet nodig heeft
en bijvoorbeeld een huishouden wel. De elektrische auto speelt zo een
belangrijke rol bij de verduurzaming van Nederland.
Met Smart Charging – oftewel slim laden – kan de auto opladen op
momenten dat er een overschot aan (duurzame) energie is, of stroom
teruggeven wanneer er juist een tekort is. Smart Charging is het systeem
van sturing, opslag, verbruik en distributie van energie via de elektrische
auto. ElaadNL gelooft dat Smart Charging cruciaal is voor een succesvolle
energietransitie: de elektrische auto en zon- en windenergie kunnen elkaar in
balans houden. Ook vanuit de gezamenlijke netbeheerders – de oprichters
van ElaadNL – is deze balans van groot belang. Daarmee voorkomen we
gebruikspieken in het elektriciteitsnet en onnodige investeringen in de
infrastructuur.
Marktvisie
De afgelopen zeven jaar werden de eerste stappen rond elektrisch vervoer
gemaakt: de eerste auto’s kwamen op de markt, een basis werd aangelegd
voor de infrastructuur van laadpalen. Ons onderzoek richtte zich in deze fase
dan ook vooral op hard- en software van de paal.
Nu is de markt in een volgende fase beland. In onze visie op de markt zal
elektrisch vervoer de komende vijf jaar een enorme vlucht nemen, met een
focus op smart charging. Deze verwachtingen worden bevestigd door andere
marktpartijen en de overheid: naar schatting groeit het aantal elektrische
auto’s naar 1 miljoen in 2025. Wij vinden het belangrijk dat de infrastructuur en
de EV’s voor deze toename gereed is, er goede afspraken in de markt zijn en
netbeheerders miljarden aan investeringen in het net kunnen voorkomen. Ons
onderzoeksportfolio richt zich daarom de komende vijf jaar op versnelling van
Smart Charging.
Rol ElaadNL
Het is onze missie dat iedereen
met een elektrische auto in de
toekomst slim kan laden.
Als kennis- en onderzoeksinstituut
zien wij het daarom als onze
rol om onderzoek te doen dat slim laden
mogelijk maakt. Wij zijn in ons onderzoek
praktijkgericht, pragmatisch, gericht op
samenwerking met andere marktpartijen en
we hebben een sterk internationale focus.
Uitgangspunten voor
3
onderzoek
Onderzoeksgebieden
Onderzoeksmethodes
Dit zijn de uitgangspunten die wij hanteren voor
ons onderzoek:
Ons onderzoek richt zich op drie doelen: duurzaamheid, flexibilisering en gezonde
markt. Alleen wanneer die doelen worden behaald, ontstaat er een volwassen,
goed functionerend landschap voor elektrisch vervoer.
Wij onderscheiden 3 onderzoeksmethodes. Dit is afhankelijk van
de mate van volwassenheid van de onderhavige technologie of
methodiek.
• Borging maatschappelijke belangen.
Wij hechten aan gezonde concurrentie,
betaalbaarheid, duurzaamheid, privacy,
empowerment, marktwerking, marktrollen,
transparantie.
• Streven naar technische efficiency. Wij
hechten aan technische betrouwbaarheid,
interoperabiliteit, een bestendige technische
oplossing, internationale standaard
1
Duurzaamheid
Elektrisch vervoer is in potentie al een stuk duurzamer dan regulier vervoer.
Maar ook bij de verdere ontwikkeling is steeds het doel om zo veel mogelijk
te verduurzamen. Dit gaat dan om materiaalkeuze in de infrastructuur, het
stimuleren van lokale opwek en duurzame energiebronnen.
2
Flexibiliteit
Smart Charging staat gelijk aan flexibiliteit. Alleen wanneer er volledige
flexibiliteit is, kan er een goede balans ontstaan tussen duurzame energiebronnen
en elektrisch vervoer. Onderzoeksdoelen zijn daarom digitalisering, IT/OT
integratie, sturing, interoperabiliteit, open standaarden, beïnvloeding van
laadgedrag en toepassing van data voor optimalisatie van flexibiliteit.
3
Gezonde markt
Wij willen dat klanten steeds de beste (meest duurzame en betaalbare)
opties krijgen. Daarvoor is een gezonde markt cruciaal. Dit gaat om de
betrokkenheid van de gebruiker (de EV-rijder, de klant), om vrije keuze
aan de paal, borging van het maatschappelijk belang, borging van
het netbeheerdersbelang zodat extra investeringen niet nodig zijn,
de juiste regulering en empowerment van EV-rijders: burgers,
communities en zakelijke klanten.
•
Fundamenteel onderzoek
•
Proof of Concept
Een praktijkimplementatie op kleine schaal van een
bepaalde technologie of methodiek.
•
Living Lab:
een landelijke
proeftuin van
laadinfrastructuur
om Smart Charging verder te
operationaliseren. Daarnaast is borging in
internationale protocollen en het delen van
kennis van groot belang voor schaalbaarheid.
In dit document vindt u een selectie uit de
projecten waaraan we nu werken en hoe zij
passen in een roadmap voor de komende vijf jaar.
Als u vragen heeft over dit document, neem dan
vooral contact met ons op.
ElaadNL
Arnhem
4
EV-LANDSCHAP
EV-LANDSCHAP
Leven van de wind, rijden op de zon
D
ID
E
H
M
AA
RZ
UU
DSO
Infr
g&
in
ekk g
w
p
o
rin
ale eve
Lok erugl
t
g
erin
Lev
?
ring
FL
ur
ctu
ru
ast
Dig
ital
Circulare economie
Stad
Parking
CO2
Smart City
n
ee
m
rza
u
Du
opl
ade
n
Lev
erin
erm
g/
Ter
u
?
Ro
llen
ver
Kla
Profiel
Business &
Productie EV
Doelen
ers
l
de
mo
rkt ring
a
M ule
g
Re
EM
&
T
Opwekking
Verbruik
Rollen
TSO
DSO
Slim laden
Da
ta
l
naa
Sig
Signaal
“
LP
Batterij
id
rhe
baa heid
l
a
ta
id
Be rzaam arhe
a
u
Du ouwb
tr
Be
Maatschappelijk belang
ARK
Opslag
Signaal
pel
OND
ring
Profiel
Regels
GEZ
ing
ekk
w
Op
Lev. Z
ing
nt
Productie, opwekking & handel
&S
ling
Stu
Lev. Y
gle
EIT
AGGREGATOR
Lev. X
ent
pow
Em
EV
g
a
psl
O
LIT
ppe
ruik
ze
keu er
e
j
Vri ranci
e
lev
X
Ko
Ve
rb
ie Sli
m
erg
ring
V2
?
IBI
ise
ve
gle
ru
/ Te
reductie
&
eonn EV
z
ling aan
ppe ergie
o
K en
d
win
EX
AGGREGATOR
Inte
rop
g&
Plu
y
Pla
era
bili
teit
Het is onze missie dat
iedereen met EV in de
toekomst slim kan
laden.
Wij onderzoeken,
initiëren en werken
samen aan deze
missie.
”
5
DUUR
ZAAM
HEID
Elektrisch vervoer met elektriciteit uit
kolencentrales: dat is niet duurzaam. Het is wel
duurzaam als we de elektriciteit uit wind en zon
halen. Daarom streven wij naar ‘leven van de
wind, rijden op de zon’.
Ons onderzoek richt zich daarom op lokale opwek
&
en de koppeling naar elektrisch vervoer.
eonn EV
z
Maar ons duurzaamheidsstreven
ling aan
ppe ie
gaat verder dan alleen de
Ko energ
d
energiebron. Wij zetten ook in
win
op duurzaam geproduceerde
infrastructuur. Bijvoorbeeld in het
hergebruik van materialen en in het
investeringsbeleid. Hiermee dragen
we bij aan de doelstellingen in het
Energieakkoord.
Impact & relevantie
EV-rijder
DSO
Infr
g&
in
ekk
pw ring
o
ale eve
Lok erugl
t
ing
ver
?
Le
g
erin
ur
ctu
ru
ast
Circulare economie
Gemeente & Provincies
Voor het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen is een koppeling EV van
duurzame energiebronnen zeer belangrijk. Schoon verkeer is een van de grootste
contributors aan duurzaamheid en het verbeteren van de luchtkwaliteit.
Overheden (NL, EU)
v
gle
ru
/ Te
Steeds meer huishoudens en bedrijven wekken zelf duurzame energie op. De
koppeling aan de eigen elektrische auto draagt niet alleen bij aan duurzaamheid
maar ook aan zelfstandigheid. Daarboven heeft de EV-rijder zo meer grip op de
energiekosten: zelf opwekken of inkopen.
Stad
Parking
CO2
reductie
Duurzaamheid op lokaal niveau draagt bij aan duurzaamheid op nationaal niveau.
Daarmee draagt het bij aan klimaatdoelstellingen en de doelstellingen van het
Energieakkoord.
Automotive
Versterking duurzaamheidspropositie naar klanten toe. Versterken van de
concurrentiepositie van de EV: EV en duurzame energie brengt potentieel nieuwe
verdienmodellen met zich mee, ook voor de automotive industrie.
Smart City
a
D
z
uur
gie Slim
ner
e
me
Dienstverleners
Versterking duurzaamheidspropositie naar overheden, commerciële partijen en
particuliere klanten.
EV
opl
ade
n
Lev
erin
g/
Ter
u
gle
ver
ing
Klimaatdoelstellingen
2020 / 2030
(Duurzame) energieopwekkers/ PV partijen
•
Reductie CO2 uitstoot: 20% in
2020, 40% in 2030
op de markt zetten.
•
Aandeel duurzame energie: 20%
in 2020, 27% in 2030, 40-60% in
2050
Laadpaalfabrikant
Productie van (duurzame energie) tegen een zo gunstig en stabiel mogelijke prijs
Versterking marktpositie dankzij producten die klaar zijn voor de toekomst;
duurzaamheid kunnen faciliteren en zelf ook duurzaam opgebouwd zijn.
Netbeheerder
Naast dat duurzaamheid in zichzelf een doelstelling is, is het van belang voor de
toekomstige business case: de kosten, de investeringen, de milieuheffing.
6
Onderzoeksgebieden duurzaamheid
Koppeling Zonne- & Windenergie
aan EV
Lokale opwekking &
teruglevering
Door zonne- en windenergie aan EV te koppelen
ontstaat de meest duurzame vorm van EV.
De ontsluiting van lokaal opgewekte duurzame
energie is een van de belangrijke aspecten van
smart charging.
In ons onderzoek doen wij daarom verschillende realtime pilots
in het Living Lab. Hierin onderzoeken wij hoe we zonne- en
windenergie op lokaal niveau effectief kunnen koppelen, en
wat incentives zijn voor overheden, klanten en bedrijven om te
participeren.
ElaadNL heeft een consulterende rol in hoe overheden lokale
opwek kunnen inzetten. Daarbij onderzoeken wij in ons Living
Lab hoe we de lokale opwek zo effectief mogelijk kunnen
inzetten ten behoeve van elektrisch vervoer en hoe we energie opgeslagen en opgewekt in de EV - kunnen terugleveren het net
in.
?
EV
Infrastructuur
Het elektrisch vervoer zelf – de auto – en hoe
die wordt geproduceerd is van grote impact op
duurzaamheid.
Het is van belang dat de EV-infrastructuur zo
duurzaam mogelijk wordt geproduceerd.
Wij monitoren en onderzoeken hoe de auto zelf duurzamer kan
worden ingezet. Bijvoorbeeld door slim gebruik van de batterij.
Waar mogelijk circulair. Infrastructuur is onder meer de paal,
maar ook het net en de koppeling tussen net en paal. Daarbij
is het belangrijk dat de hardware geschikt is voor alle EV’s en
zodoende breed inzetbaar. Hiermee raakt Infrastructuur ook
aan het thema ‘Flexibiliteit’.
DSO
7
FLEXI
BILI
TEIT
erin
Lev
AGGREGATOR
Dig
ital
Circulare economie
Keuzevrijheid als het gaat om aanbieders, moment van laden, prijs. Hoogste
gebruikersgemak. De EV-rijder kan aan elke paal opladen: of deze nu thuis, in het
stadscentrum of op werk staat.
ring
V2
X
?
Smart charging staat gelijk aan
flexibiliteit. Flexibiliteit als het gaat
om prijsincentives, aanbieders
van energie, tijdstip van laden,
enzovoort. Een verdere ontwikkeling
in flexibiliteit is daarom cruciaal om
echt grote stappen te maken in de
ontwikkeling van elektrisch vervoer.
EV-rijder
ise
v
gle
u
Ter
g/
g
erin
Infr
Impact & relevantie
ur
ctu
ru
ast
AGGREGATOR
Een toekomstvaste oplossing: dit betekent dat je als gemeente of provincie
gebruik maakt van industry-standards. Dit leidt tot een betere dienstverlening
richting de burgers en zorgt voor de vrijheid om andere leveranciers en technieken
in te zetten.
g
elin
pp
Ko
Ve
rb
ruik
g
a
psl
O
ng
kki
we
Op
Overheden (NL, EU)
Effectief gebruik van energie, energienet. Noodzakelijk om grote toename van EV
te faciliteren.
ze
keu er
e
j
Vri ranci
e
lev
Stu
ring
Lev. X
Profiel
Lev. Y
Om al dit soort keuzemogelijkheden te kunnen
faciliteren, is er vooral op het digitale vlak veel
onderzoek nodig. Onder meer naar data, sturing,
interoperabiliteit, Vehicle2X en vrije keuze van
energieleverancier. Uiteindelijk voorkomt flexibiliteit
ook dat netbeheerders teveel moeten investeren in
het energienet, doordat zij duurzame energie en EV in
balans kunnen brengen.
Gemeente & Provincies
Opslag
Opwekking
Verbruik
Lev. Z
Slim laden
Signaal
EV
LP
Batterij
Da
ta
l
naa
Sig
Automotive
Flexibiliteit betekent dat de EV “compatible” is met het hele eco-systeem. Dat
draagt bij aan de concurrentiepositie.
Dienstverleners
Makkelijkste werkwijzen, draagt bij aan eerlijke marktverhoudingen, eerlijkste voor
hun klanten.
(Duurzame) energieproducenten
Betere afzetmogelijkheden door flexibiliteit aan vraagkant waardoor verspilling
niet nodig is.
Laadpaal fabrikanten
Mogelijkheid tot smart charging draagt bij aan concurrentiepositie en maakt
Inte
laadpaal klaar voor de toekomst.
rop
g
Plu
y
la
&P
era
bili
teit
Netbeheerder
Betaalbaar en betrouwbaar energienet. Een goede flexibiliteit betekent dat pieken
voorkomen kunnen worden waardoor extra inversteringen niet nodig zijn.
8
Onderzoeksgebieden flexibiliteit
Vrije keuze
van leveranciers
Zodat de meest duurzame leverancier op alle
palen prijs-incentives kunnen inzetten.
Idealiter kan het laadgedrag van de EV-rijder beïnvloed
worden: dit om vraag en aanbod beter in evenwicht te brengen
en pieken op het energienet te voorkomen. Daarvoor is het
nodig dat de meest duurzame leveranciers rechtstreeks prijsincentives kunnen inzetten om de klant te bewegen de EV te
laden als er veel (lokale) duurzaam opgewekte energie is.
Digitalisering
Data
Op verschillende niveaus speelt het onderwerp
van digitalisering van het hele systeem.
We moeten data over een langere periode
analyseren en evalueren.
Hoe meer we kunnen digitaliseren, hoe flexibeler het net zal
zijn. Ons onderzoek richt zich op mogelijkheden van verdere
digitalisering, maar ook op cybersecurity, en op protocollen ten
behoeve van monitoring.
Dit om uit te vinden hoe smart charging het meest effectief
functioneert en of er verschillen zitten tussen regio’s, stad/
platteland etc.
Lev. X
Interoperabiliteit
Sturing
Lev. Y
VehicleToEverything
V2X
De techniek van Vehicle2X richt zich op het
gebruik van de elektrische auto als batterij en
als buffer.
Hierbij bepaalt de klant zelf wat er met de
energie gebeurt: ermee rijden, terugleveren, of
voor andere doeleinden gebruiken (bijvoorbeeld
huishoudens). Deze techniek en alle bijbehorende
afspraken staan nog in de kinderschoenen
en vraagt nog om veel additioneel onderzoek.
Verdere standaardisatie is noodzakelijk.
Lev. Z
De mate van beïnvloeding bepaalt in hoge mate
het succes van smart charging: het zorgt ervoor
dat netcapaciteit en flexibiliteit optimaal worden
benut.
Interoperabiliteit zorgt ervoor dat de
verschillende marktpartijen in staat zijn met
elkaar te communiceren en data uit te wisselen.
Ons onderzoek richt zich op onder meer de doorontwikkeling
van de huidige protocollen. Wij zien interoperabiliteit als een
cruciale factor voor het goed functioneren van de markt en van
flexibiliteit.
Het is daarbij een belangrijk onderzoeksonderwerp hoe de klant
reageert, wat die accepteert en wat effectieve (prijs)prikkels
zijn. Ook is het van belang te onderzoeken welke rollen welke
partijen in de markt innemen en welke protocollen het meest
functioneel zijn.
AGGREGATOR
9
GE
ZONDE
MARKT
Impact & relevantie
Stad
Parking
CO2
Keuzevrijheid, lage kosten, gebruiksvriendelijkheid. Zonder een gezonde
markt is elektrisch vervoer veel minder aantrekkelijk voor klanten.
Gemeente & Provincies
e
euz
je k cier
i
r
V ran
e
lev
Smart City
Marktwerking, de juiste
regelgeving, klanten die
empowered zijn. Dit zijn
allemaal ingrediënten om tot
een gezonde marktwerking te
komen. Op dit moment staat
de regelgeving rond EV nog
in de kinderschoenen. Ons
onderzoek draagt ertoe bij dat er
uiteindelijk een gezonde, volwassen
markt komt.
EV-rijder
reductie
Geen aanvullende kosten voor energienet, grotere kans om
duurzaamheidsdoelstellingen te behalen, minder rompslomp rond
aanbesteding en andere procedures.
Lev. X
erin
ent
rm
we
po
Em
Lev
g/
Ter
u
Ro
llen
Voor ElaadNL staat centraal dat de situatie voor de klant
betaalbaar, gebruiksvriendelijk en duurzaam is. Daarvoor is
het belangrijk dat de regelgeving meewerkt en dat er gezonde
concurrentie is. Maar ook dat het energienet niet overbelast
raakt; als dit wel gebeurt, zal dat extra investeringen in
verzwaringen vergen. Dit leidt tot kosten die uiteindelijk door
de maatschappij moeten worden betaald. Een situatie die niet
wenselijk is en door smart charging kan worden voorkomen.
&S
ver
Lev. Z
ing
Kla
nt
Productie, opwekking & handel
Geen aanvullende kosten voor energienet, florerende markt is positief voor
landelijke economie en de maatschappelijke belangen. Een goed werkende
economie op EV-vlak draagt bij aan behalen duurzaamheidsdoelstellingen.
Lev. Y
gle
?
Overheden (NL, EU)
Business &
Productie EV
Doelen
pel
ers
Regels
el
od
tm ng
k
r
i
Ma uler
g
Re
&
Automotive
Signaal
Profiel
DSO
Slim laden
Signaal
Dienstverleners
LP
Draagt bij aan goede concurrentiepositie en aan positieve kostenstructuur.
Batterij
Rollen
TSO
Draagt bij aan goede concurrentiepositie en aan positieve kostenstructuur.
id
rhe
baa heid
l
a
ta
id
Be rzaam arhe
a
u
Du ouwb
tr
Be
Maatschappelijk belang
(Duurzame) energieproducenten
Inte
Stimuleert innovatie en daarmee
concurrentiepositie ten opzichte van buitenlandse
rop
aanbieders.
era
g
Plu
lay
& PLaadpaal
bili
fabrikanten
teit
Stimuleert innovatie en daarmee concurrentiepositie ten opzichte van buitenlandse
aanbieders.
Netbeheerder
Een gezonde werking van de markt draagt bij aan de betaalbaarheid,
duurzaamheid en betrouwbaarheid van het net en van de diverse actoren op de
markt. Goede borging van de maatschappelijke belangen.
10
Onderzoeksgebieden gezonde markt
Klant
De klant is erbij gebaat dat de markt zo flexibel
en efficiënt mogelijk functioneert.
Dat betekent bijvoorbeeld ook laadsturing. Op dit moment
weten we nog weinig van wat de klanten beweegt en op
welke prikkels die reageert: prijs, duurzaamheid, vrijheid? Die
prikkelstructuren moeten nog veel intensiever onderzocht
worden, om te komen tot onder meer effectieve beïnvloeding
en bijpassende regelgeving.
Marktmodel &
Regulering
Vrije keuze
van leveranciers
Welke partij mag welke rol pakken in de markt?
En wat zijn de grenzen van zo’n rol?
Zodat de meest duurzame leverancier op alle
palen prijs-incentives kunnen inzetten.
Welke partij mag bijvoorbeeld aggregator zijn en wat valt dan
onder diens verantwoordelijkheden? Dit soort vragen is nog niet
beantwoord. Het betreft onderzoek op verschillende
Doelen
niveaus – van praktische pilots tot
protocollenontwerp – om tot het
Regels
Rollen
juiste marktmodel en regulering te
TSO
komen.
Idealiter kan het laadgedrag van de EV-rijder beïnvloed worden:
dit om pieken op het energienet te voorkomen. Daarvoor is het
nodig dat de meest duurzame leverancier rechtstreeks prijsincentives kunnen inzetten om de klant te bewegen de EV te
laden als er veel (lokale) duurzaam opgewekte energie is.
DSO
Lev. X
Lev. Y
Empowerment
Een gezonde markt betekent de juiste
verhoudingen.
Voor bedrijven heerst er een gezond business klimaat om te
ondernemen. Nutsbedrijven zijn in staat om kwaliteit tegen de
laagst mogelijke kosten te bieden. En bovenal is de klant in
staat gesteld om pro-sumer te zijn.
Maatschappelijk
belang
Lev. Z
Netbeheerders hebben er groot belang bij dat
EV en duurzame energiebronnen gekoppeld
worden.
Wanneer dit niet gebeurt, kunnen er hoge verbruikspieken op
het net komen, met flinke investeringen in verzwaringen als
gevolg. Smart charging lijkt de beste oplossing te zijn voor
efficiënt netbeheer. Dit geldt voor de huidige landelijke
netbeheerders, en voor de mogelijk toekomstige
DSO
lokale netbeheerders.
11
DE
ONDER
ZOEKS
AGENDA
EV-landschap
SGAM
Business
De industrie hanteert SGAM: smart grid
architecture model. Dit model heeft ElaadNL als
basis gehanteert voor een aangepast SGAMmodel voor EV (zie: aangepaste poster SGAM).
Klant
Functioneel / Marktrollen
ElaadNL onderzoekt en operationaliseert
door zaken in de praktijk te beproeven en te
implementeren.
Daar waar het EV-landschap de blik vanuit de mens en
maatschappij is, is SGAM dat vanuit de technische invalshoek.
Beide beschrijven hetzelfde maar dan vanuit een andere optiek.
Informatie / Communicatie
Componenten
Elektrisch Vervoer
Toekomstgericht aansluiten
Link naar de SGAM-poster van ElaadNL
12
Het EV landschap, gebaseerd op
SGAM : Smart Grid Architecture Model
HET
ELEKTRISCH VERVOER
LANDSCHAP
REGULERING
Doelstellingen
van de politiek
Wetgeving:
Stimulerings- &
Subsidiebeleid
Belasting, Regulering, Marktwerking
Experiementeerruimte
voor de diverse stakeholders
Sector afspraken
Focusgebieden
Type onderzoek
Onze projecten zijn primair gericht op één of twee van de lagen van SGAM.
Daarnaast raakt een onderzoek vaak ook aspecten in andere lagen.
ElaadNL voert verschillende type onderzoeken uit.
Voor elk vraagstuk bepaalt ElaadNL samen met haar partners welk type het
best past.
Marktmodel “2020”
IMPACT
BUSINESS
User Preference Service
Charge Execution Service
Charge Management Service
Procurement Service
Business
Modellen
EV flexibility Aggregation Service
Charge Allocation Service
Grid Management Service
Energy Retailer Service
Metering Service
B
Commerial Aggregation Service
IMPACT
STUUR
MECHANISMEN
Zender en ontvanger zijn
afhankelijk van de
uiteindelijke constellatie.
TIME OF USE TARIEF
VAST
CONTRACTEN MET
VARIABELE CAPACITEIT
DIRECTE PRIJSSIGNALEN
INRICHTEN
FLEXMARKTEN
Day ahead markt
USEF
MARKTMODEL
IV / PV » EMSP » EV RIJDER
DSO
Intraday
DYNAMISCH
Direct controle signaal:
HEMS / DSO » CPO
Onbalans
IMPACT
KLANTGEDRAG
EV RIJDER
HUIS NET
COMMUNITY
TRANSPORT
Straat / VVE
•
•
•
•
Gebruiksprofiel (datum,
tijd, locatie, context,
voorkeuren) van laden.
Flexibiliteit: opslag,
opwekking, teruglevering.
Effectiviteit van
mechanismen van
beïnvloeding
Gebruiksprofiel (datum,
tijd, context, voorkeuren)
van belasting van het
(huis, lokale, centrale)
net.
Flexibiliteit: opslag,
opwekking, teruglevering.
Capaciteit & Historie.
Afspraken met lokale
netten en DER.
Effectiviteit van
mechanismen van
beïnvloeding
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SMART CITY
•
•
Gebruiksprofiel (datum,
tijd, locatie, context,
voorkeuren) van laden.
Flexibiliteit: opslag,
teruglevering.
Effectiviteit van
mechanismen van
beïnvloeding
•
•
Stadsprofiel: voorkeuren en
gedrag bij scenarios.
Flexibiliteit: opslag,
opwekking, teruglevering.
Afspraken met lokale
netten en DER.
Effectiviteit van
mechanismen van
beïnvloeding
•
•
•
•
•
•
K
Gebruiksprofiel (datum,
tijd, locatie, context,
voorkeuren) van laden.
Flexibiliteit: opslag,
teruglevering.
Effectiviteit van
mechanismen van
beïnvloeding
FUNCTIONEEL /
MARKTROLLEN
De constellatie is nog niet
bepaald: de markt is nog in
wording.
AGGREGATOR
•
Internationale autoindustrie
•
Afspraken tussen autoindustrie
en CPO, MSP
•
Strategieontwikkeling flexibiliteit
Netbeheerders
•
Overheid
•
Europa / Brussel
OCHP
OCHP
OpenADR / IEC 61850 / OSCP
CONNECTED
CAR
1A
OpenADR / 61850 / OSCP
SC in OCPI
15118
OEM
EV
HEMS
EVSE
61851
CPO
OCPP
eMSP
OCPI
DSO
TSO
IV / PV
Signaal
Aanbod & Vraag
NATIONAAL LIVING LAB
Signaal
Flexibiliteit
2A
2B
M
Functioneel / Marktrollen laag
I/C
Informatie / Communicatie laag
C
Compontenten laag
SLIM NETBEHEER
Aansluiting Slim netbeheer.
IT / OT (netimpact)
End-to end interoperabiliteit en
smart charging (en security)
PROTOCOL
EV
OCPI
61851
CPO
OEM
OCPP
EVSE
Basis (veiligheid)
communicatie tussen
EV en EVSE
95%
/ IEC 61850 / OSCP
CPO
CP
CPO
Open communicatie
protocol tussen EVSE en
back-end
IEC 61850
Status
Open
Lopend
Onderzocht
Gestandaardiseerd
COMPONENT
15118
Bovenop 61851
CPO
OEM
EV
RIJDER
HEMS
V2X
eMSP
Open roaming protocol voor
peer-to-peer achitectuur (inclusief
smart charging berichtenverkeer)
EV
LP
PRIVE
LP SEMIPUBLIEK
Proof of Concept door
implementatie van IEC 61850
tussen EVSE / CPO back-end
and DSO
Vergelijken 61850 - ESCP/ADR
LP
PUBLIEK
FAST
CHARGING
Data-verrijking
TSO
Data-analyse
Bepalen en implementeren nodige
data uitwisseling voor smart
charging
Analyse Net-impact
Bespaarpotentieel DSO
OCHP
SECURITY
Clearing
SC IN OCPI
CPO
1B
Doorontwikkeling smart
charging berichten in OCPI
1B
CPO
DSO
DER
Clearing
CENTRAAL
NET
OPSLAG
SCENARIOS
2B
PV
Bepalen en implementeren nodige
data uitwisseling voor smart
charging
HOOGSPANNING
PRODUCTIE
TRADITIONEEL
Parking
STOPCONTACT
EVSE
Stad
TSO
Lokale
DSO
DSO
CONTROLLER
MET AANSTURING PER
STOPCONTACT
HEMS
Congestie centraal net.
Onbalans centraal net.
METER
AANSLUITING
WKO
NETBEHEERDER
CONGESTIE
HET
ELEKTRISCH
VERVOER
LANDSCHAP
PROCESSEN
LAADPALEN
•
•
•
Eén arbeidsgang: aansluitproces / realisatieproces
Asset registratie / informatiemanagement
Marktfaciliteringsprocessen
• Meetdata-keten / Meetdata-distributie
• Allocatie / Reconciliatie
Bekijk grote versie SGAM-poster
LS
MS
HS
CC
Connected Car Model
H
HEMS: Home Energy Management System
U
USEF Model (Kan als toevoeging dienen
boven op de drie andere scneario’s)
ONBALANS
Versie 1.3, 14 Juni 2016
ElaadNL, Arnhem.
Analyse & Realisatie:
Nahapiet.com
15118 Model
PRODUCTIE
DUURZAME ENERGIE
GEO
HEMS
15
Congestie lokaal net.
DSO
NETBEHEERDER
Nederlands Open Architectuur Model
Congestie thuis net.
SLIM NETBEHEER
SCHEMA
LAADPAAL / CP
CPO
NL
IEC 60068-2-75
OF
CPO
ISO / IEC 27000
IEC 62351
IEC 60870-5-7
PV
DATA-UITWISSELING
eMSP
Doorontwikkeling smart
charging berichten in OCHP
Communicatie protocol tussen DSO
of BRP: uitwisseling
flexibiliteitsbehoefte / smart charging
LOKAAL
NET
CPO
SC IN OCHP
/ 61850 / OSCP
2A
DATA-UITWISSELING
Bepalen en implementeren nodige
data uitwisseling voor smart
charging
+
OpenADR
eMSP
eMSP
Open roaming protocol
voor server client
achitectuur
eMSP
Standaard voor toekomstige
smart grid uitrol
OCPI
CPO
EVSE
Bidirectioneel ip-gebaseerde
communicatie tussen EV and EVSE
(autorisatie & smart charging)
of
Communicatie protocol tussen
DSO of BRP: uitwisseling
flexibiliteitsbehoefte.
Evalusatie OpenADR vs OSCP
CPO
Potenieel voor PV
DSO
Proof of Concept door
implementatie van OpenADR
(Automated Demand Response)
Clearing
Open roaming protocol
voor server client
achitectuur
1A
OpenADR
DATA
Data-extractie
DATA-UITWISSELING
OCHP
CPO
CPO
Home energy
management system
Living Lab: ElaadNL voert een proef uit op EVnetNL laadpalen in de
live-omgeving.
Er zijn momenteel vier scenario’s (modellen) die betrekking
hebben op de lagen Functioneel / Marktrollen, Informatie /
Communicatie en Component. Wij onderzoeken de implicaties
en toepassing van deze vier scenario’s:
LANDELIJK
REGIONAAL &
LOKAAL
HEMS
3
Klantgedrag laag
PROD
2B
Signaal
Flexibiliteit
INFORMATIE /
COMMUNICATIE
Proof of Concept: ElaadNL voert een proof of concept uit in een
gecontroleerde omgeving.
1B
1B
OEM
TECHNISCH LIVING LAB
CLEARING
HOUSE
Belangrijke beïnlvoeders bij de
totstand koming van de constellatie:
2
ZAKELIJKE KLANT
Stadsverkeer / Transportsector
Gebruiksprofiel (datum,
tijd, locatie, context,
voorkeuren) belasting van
het (huis, lokale, centrale)
net..
Flexibiliteit: opslag,
opwekking, teruglevering.
Capaciteit & Historie.
Afspraken met lokale
netten en DER.
Effectiviteit van
mechanismen van
beïnvloeding
Fundamenteel onderzoek: ElaadNL faciliteert, neemt deel in of is
opdrachtgever van fundamenteel onderzoek naar een bepaalde
technologie, toepassing of hypothese.
Termijn markt
STATISCH
IV / PV » CPO » EMSP » EV RIJDER
1
Energiemarkt
DSO » CPO » EMSP » EV RIJDER
VARIABEL
IV / PV
Business laag
A
Toekomstgericht aansluiten
13
Functionele &
Marktrollen laag
We onderzoeken
verschillende constellaties.
Daarbij gaat het om de haalbaarheid en
schaalbaarheid, de impact op het net en
maatschappelijke belangen,
en het gezond functioneren van de markt.
Het identificeren van de beste constellatie voor duurzaamheid,
flexibiliteit en een gezonde marktwerking.
CLEARING
HOUSE
OCHP
OCHP
CONNECTED
CAR
OpenADR / IEC 61850 / OSCP
1A
OpenADR / 61850 / OSCP
SC in OCPI
1B
1B
OEM
HEMS
OEM
EV
15118
61851
EVSE
OCPP
De uiteindelijke constellatie zal alles bepalend zijn
voor de effectiviteit van sturing en smart charging.
Daarnaast geldt dit ook voor de ondersteuning van
business models.
Het is met deze achtergrond waarmee we in een
internationale samenwerking oplossingen beproeven
en implementeren.
AGGREGATOR
CPO
eMSP
OCPI
DSO
TSO
IV / PV
PROD
2B
Signaal
Flexibiliteit
Signaal
Flexibiliteit
2A
Signaal
Aanbod & Vraag
2B
REGIONAAL &
LOKAAL
LANDELIJK
14
Vier modellen,
vier scenario’s.
15118
Alle modellen zijn nog in ontwikkeling, en hun onderdelen hebben allen een andere staat van volwassenheid.
Daarnaast kunnen nieuwe inzichten tot veranderingen binnen deze modellen zelf leiden, of tot geheel nieuwe
modellen.
We zien vier modellen zich uitkristalliseren. Allen met een andere impact op de technische oplossing,
maatschappelijke belangen en ondersteuning van business modellen.
NL
Clearing House (CH) &
Certificate Authority (CA)
model
CH
model
OCHP
OCHP
OCHP
OSCP
OCHP
OEM
HEMS
OEM
EV
EVSE
CPO
eMSP
DSO
TSO
IV / PV
PROD
OEM
HEMS
OEM
EVSE
EV
CPO
OCPI
eMSP
DSO
TSO
IV / PV
PROD
OCSP
15118
61851
OCPP
OCPP
61851
USEF
CONNECTED
CARmodel
USEF
HEMS
CH
laadsturing vanuit thuis
USEF
OCHP
CONNECTED
CAR
OSCP
OCHP
OEM
HEMS
OEM
EV
EVSE
CPO
EV
OCPI
eMSP
DSO
TSO
IV / PV
EVSE
HEMS
DSO
TSO
IV / PV
PROD
PROD
CPO
61851
USEF
eMSP
OCPP
15
Projecten
P1
Project
Onderzoeksvragen
Smart Chain fase 1
•
•
Demonstratieproject
waarbij via een
dashboard het begrip
smart charging uitgelegd
wordt.
Congestie
Laden op duurzame opwek
Focusgebieden
Type
I/C
M
2
Flexibiliteit: Sturing, Data
Duurzaamheid: Koppeling zonne- &
windenergie aan EV
1 Jan 2016
P2
P3
Smart Chain fase 2
Implementatie
methodiek: beschikbare
netcapaciteit 24 uur
vooruit communiceren
aan laadpaalexploitant.
Deze kan om meer
of minder capaciteit
verzoeken.
Smart site
uitbreiden
Ontwerpen en
implementeren
uitbreiding smart Chain
P4
•
•
•
•
•
Meetfuctionaliteit implementeren (Erado of
anders)
Voorspelling berekenen (ELMO)
Voorspelling van DSO naar CPO communiceren
(OSCP)
Bidirectionele communicatie inrichten (OSCP)
Welke uitbreding moet gedaan worden om
over voldoende testcapaciteit, -palen te kunnen
beschikken.
NL
2
P5
•
•
Demonstratieproject
waarbij via een
dashboard het begrip
smart charging uitgelegd
wordt op het terrein van
Cogas.
1 Apr 2017
C
2
Flexibiliteit: Sturing, Data
Markt: Belang netbeheer
31 Dec 2016
Assessment
laadstuurprotocollen
en architectuur
Een studie van de
verschillende bekende
laadstuurprotocollen
en de toepasbaarheid
daarvan bij bepaalde
architecturen
Type
1 Sept 2016
Smart Chain Cogas
Congestie
Laden op duurzame opwek
Focusgebieden
Type
I/C
M
P6
Toekomst Gericht
Aansluiten (TGA)
Identificatie van
verbeterpunten in
relevante processen en
aansluitvoorwaarden.
Doel: vergroten
efficiency van (de
installatie van)
laadinfrastructuur
C
2
Flexibiliteit: Sturing, Data
Duurzaamheid: Koppeling zonne- &
windenergie aan EV
1 Aug 2016
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer
1 Sept 2016
Onderzoeksvragen
1Jul 2016
Type
I/C
Project
Welk laadstuurprotocol is in welke situatie het best
toepasbaar
• OpenADR
• OSCP
Hoe ziet de alignment met OCPP eruit
•
Welke verbeteringen kunnen we binnen
de relevante processen aanbrengen om
de efficiency van (de installatie van)
laadinfrastructuur te vergroten
31 Dec 2016
Type
I/C
NL
1
Flexibiliteit: Sturing, Data
Markt: Belang netbeheer
1 Jul 2016
1 Nov 2016
Type
A
C
2
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Markt: Belang netbeheer
1 Jan 2016
31 Dec 2016
16
Projecten
P7
P8
P9
Project
Onderzoeksvragen
Flexpower Capacity
•
Ontwikkelen en valideren
van verschillende
vormen van laadsturing
•
waarbij netcapaciteit
en flexibiliteit optimaal
worden benut door alle
spelers.
•
Toepassen van een
statisch laadprofiel.
Flexpower Energy
Zie P7.
Delta geeft een
geagreggeerde wens
aan, waarna ElaadNL
die vertaalt in een smart
charging opdracht per
aansluiting.
Flexpower Simulatie
Zie P7.
Het simulatiemodel
is een “tool” om in de
toekomst te kunnen
voorspellen wat de
meest optimale mix kan
zijn bij verschillende
scenario’s.
•
•
•
•
•
Vormen van laadsturing waarbij flexibiliteit
optimaal wordt benut door netbeeheerders,
service provider, Charge Point Operators en EV
gebruikers.
De eerste systemen (processen, afspraken en
ondersteunende ICT systemen) ontwikkelen
om het laden van een EV te managen (OCPP,
OCPI, OSCP)
Gedrag- en ervaringsonderzoek rond het
daadwerkelijk laadgedrag van EV-rijders.
Vormen van laadsturing waarbij flexibiliteit
optimaal wordt benut door netbeeheerders,
service provider, Charge Point Operators en EV
gebruikers.
De eerste systemen (processen, afspraken en
ondersteunende ICT systemen) ontwikkelen om
het laden van een EV te managen (OCPP, OCPI,
OSCP)
Gedrag- en ervaringsonderzoek rond het
daadwerkelijk laadgedrag van berijders.
Ontwikkelen en valideren van ‘multi-actoroptimisation’ in een simulatie-omgeving.
Communicatie implementeren (OCPI).
Focusgebieden
Type
I/C
M
K
NL
3
P10
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer,
Marktmodel & regulering, Klant
1 Jan 2016
1 Dec 2016
Type
I/C
M
NL
3
P11
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer,
Marktmodel & regulering, Klant
1 Sept 2015
1 Dec 2016
Type
I/C
M
NL
3
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer,
Marktmodel & regulering, Klant
P12
Project
Onderzoeksvragen
Jedlix fase 1
•
Jedlix Ichargesmart is
een flexibiliteitsdienst
die ervoor zorgt dat
energievraag van een
EV-rijder en het aanbod
op de energie markt op
elkaar wordt afgestemd.
V2G Lomboxnet
Doel van het project
is om te onderzoeken
hoe V2X AC kan
bijdragen aan de
duurzame energie- en
mobiliteitsbehoefte.
Het ontladen moet
op meerdere locaties
onderzocht worden
Pilot primaire
reserve TSO
(proposal)
•
•
•
•
Smart charging fuctionaliteit implementeren
waarbij EV-rijder rechtstreeks met ‘solution
provider’ van de PV-partij communiceert over
smart charging
Communicatie implementeren (OCPI)
Ervaring EV-rijders onderzoeken
Onderzoek invloed op het net door laadsturing
door PV partij
Waardecreatie onderzoek
Op wijkniveau een duurzaam energie- en
mobiliteitsysteem creëren obv het laden en ontladen
van EV’s
• (verdere) standaardisatie van V2X
• (verdere) verdieping van de BC-mogelijkheden van
V2X
• Waardecreatie onderzoek
• Onderzoek naar veiligheid en risicobeperkende
maatregelen van V2X.
•
Welke waarde kan verkregen worden door de
flexibiliteit van EV’s te leveren voor de primaire
reserve-markt van TenneT. Welke technische
belemmeringen moeten overwonnen worden.
Focusgebieden
Type
I/C
M
3
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer,
Marktmodel & regulering, Klant
1 Mar 2016
1 Mar 2017
Type
I/C
M
NL
3
Flexibiliteit: V2X, Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Marktmodel, Belang
netbeheer, Klant
Duurzaamheid: Koppeling zonne- &
windenergie aan EV
1 Mar 2016
31 Dec 2017
Type
I/C
M
2
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer
1 Jan 2016
1 Sept 2016
K
NL
31 Dec 2016
1 Jul 2017
17
Projecten
P13
Project
Onderzoeksvragen
FCR pilot Tennet
met Senfal (proposal)
Senfal geeft een geagreggeerde wens aan,
waarna ElaadNL dit vertaalt in een smart charging
opdracht per aansluiting.
Senfal: platform voor
slimme aansturing van
flexibele aansluitingen.
Naast bestaande
flexibele loads wil
Senfal ook EV’s inzetten
voor flex. De EVnetNL
palen kunnen hiervoor
ingezet worden.
P14
Jedlix2 (proposal)
Jedlix als aggregator
vanuit meerdere
markten
Senfal als aggregator
• Primaire reserve TenneT (zie P12)
Focusgebieden
Type
I/C
M
1 Sept 2016
Doel van dit onderzoek is om naast passieve
onbalanssturing via Jedlix ook smart charging te
doen op basis van:
• Primaire reserve TenneT
• Actieve onbalanssturing BRP met OCPI
• Congestiesturing DSO vlgs USEF
P15
Doel van dit onderzoek
is om naast toepassing
van sonsoring ook
(closed loop) smart
charging te doen op
basis van netcapaciteit
•
•
Slimme zekeringen
Directe laadsturing vanuit de netbelasting
middels dali-boxen (uitlezen en communicatie
netbelasting)
3
P16
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer,
Marktmodel & regulering
K
Onderzoeksvragen
Social charging 1
•
Faciliteren van het
verhogen van de
doorloopsnelheid van
ladende EV’s door deze
app ook te koppelen aan
de EVnetNL palen.
Hoe en in welke mate zijn social media in te
zetten om de doorloopsnellheid van ladende
EV’s te verhogen. Ipv reserveren middels OCPI
NL
3
P17
Social charging 2
(proposal)
Laadsturing via het platform van social charging op
de palen van EvnetNL middels OCPI.
U
M
31 Dec 2017
2
Flexibiliteit: Sturing, Data, ,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer
1 Sept 2016
M
K
NL
3
Flexibiliteit: Sturing, Data,
interoperabiliteit
Markt: Empowerment, Klant
Nog te bepalen
Type
I/C
M
Nog te bepalen
Type
C
Type
I/C
K
NL
2
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Markt: Empowerment, Klant
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer,
Marktmodel & regulering,
I/C
Focusgebieden
1 Mar 2016
31 Dec 2017
Type
I/C
1 Sept 2016
Wildlands (smart
site 3)
NL
Project
31 Dec 2017
P18
Optimaliseren /
professionaliseren
testcentrum
Het doel van dit project
is om de testprotocollen
van het ElaadNL
testcentrum verder
uit te breiden en te
professionaliseren.
Hoe kunnen we de huidige testactiviteiten verder
uitbreiden en professionaliseren. Waarbij we een
focus willen aanbrengen op aspecten die relevant
zijn voor de netbeheerder (o.a. netvervuiling)
Nog te bepalen
Type
I/C
C
3
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer
1 Sept 2016
31 Dec 2017
18
Projecten
P19
Project
Onderzoeksvragen
Security
requirements
Welke security requirements moeten aan het EVdomein worden toegevoegd.
Het doel van dit project is
om samen met ENCS de
security risks in het EVdomein te inventariseren
en daarbij passende
security requirements
op te stellen, die ook
bij aanbestedingen
gehanteerd kunnen/
moeten worden.
P20
P21
Spectre
Implementatie in de
praktijk van aantal
geidentifceerde cybersecurity risico’s om
inzicht te krijgen
in de praktische
toepasbaarheid /
haalbaarheid.
Inductie-pilot
Rotterdam
Focusgebieden
Type
I/C
M
1
2
P22
B
Flexibiliteit: Sturing, Digitalisering,
Data, Interoperabiliteit
Markt: Belang netbeheer,
Marktmodel & regulering
1 Mar 2016
Welke (on)mogelijkheden worden ondervonden
bij een poC implementatie van encryptie, digitale
handtekening en het verhogen van de security/
encryptie op de laadpassen.
1 Dec 2016
Type
I/C
C
2
P23
Flexibiliteit: Digitalisering, Data,
Interoperabiliteit
1 Mar 2016
Welke (on)mogelijkheden worden ondervonden bij
een poc implementatie van een inductielader.
1 Okt 2016
Type
I/C
C
3
Flexibiliteit: Interoperabiliteit,
Infrastructuur
1 Jan 2016
1 Jul 2016
P24
Project
Onderzoeksvragen
Pilot ISO/IEC 15118
Welke (on)mogelijkheden worden ondervonden
bij een poc implementatie van ISO/IEC 115118.
Hierbij ook de alignment met OCPP meenemen en
de impact op het marktmodel
Bepalen toegevoegde
waarde is van ISO/IEC
in de smart charging
omgeving en wat de
gevolgen (voor het
marktmodel) van een
brede adoptie van deze
standaard is.
OCA
OCPP wordt verder
doorontwikkeld binnen
OASIS. Er is een
testtool ontwikkeld.
Er wordt een best
practise implementatie
ontwikkeld. Er wordt een
liaison agreement met
IEC opgesteld.
e-clearing.net
Platform voor
interoperabiliteit met
informatie omtrent
roaming autorisatie,
charge transaction
en charge point
information data.
ElaadNL is de medeoprichter van dit
platform, bemenst
de board, doet de
doorontwikkeling van
OCHP.
Focusgebieden
Type
I/C
M
2
B
Markt: Marktmodel & regulering
1 Jul 2016
Welke ontwikkelingen moeten worden gedaan binnen
OCPP (en andere protocollen onder beheervan OCA)
om interoperabiliteit en smart charging te verbeteren.
Daarnaast het bepalen van de juiste ‘standaardisatieroute’ van deze industrie-standaard.
31 Dec 2016
Type
I/C
M
1
2
Flexibiliteit: Sturing, Digitalisering,
Data, Interoperabiliteit
Doorlopend
Welke ontwikkelingen op het gebied van roaming
moeten gedaan worden om EU interoperabiliteit te
verbeteren.
Welke ontwikkelingen op e-clearing.net moeten
gedaan worden om smart charging te bevorderen.
Type
I/C
NL
1
2
M
Flexibiliteit: Sturing, Digitalisering,
Data, Interoperabiliteit
Doorlopend
19
Projecten
P25
Project
Onderzoeksvragen
Aanbestedingsondersteuning
Ondersteuning van met name gemeenten en
provincies bij aanbestedingen op het gebied van
smart charging
Focusgebieden
Type
I/C
C
3
P27
Markt: Empowerment, Klant
Doorlopend
P26
Basistraining smart
charging
Doel: verschillende
ketenpartners, zoals
netbeheerders,
kennisinstellingen,
overheid en bedrijven in
de duurzame sector te
informeren over smart
charging.
Welke informatie over smart charging moeten we
verzamelen, bundelen en actief verstrekken.
Type
I/C
NL
M
B
K
3
Markt: Empowerment, Klant
1 Mar 2016
1 Aug 2016
P28
Project
Onderzoeksvragen
Internationalisering
Hoe kunnen we het beste met internationale
partijen samenwerken om ‘onze’ methoden,
protocollen, technieken van smart chargen ook in
omringende landen te laten adopteren
Mondiale
standaardisatie van
protocollen omtrent
smart charging. De
primaire focus ligt op
Duitsland, Frankrijk en
Scandinavie. ElaadNL
zet in op samenwerking
met EU partijen in deze
landen.
eFlexibility als een
service
Het beoogde
eindresultaat is
een prototype
(inclusief initiële
gebruikservaringen)
van product/service
combinatie die EVrijders overtuigt,
en bijbehorend
systeemontwerp die
ingepast kan worden
in het bestaand
elektriciteitssysteem in
Nederland. Vanwege
het internationale
karakter van elektrische
mobiliteit en de
energiemarkt, zal ook
buiten Nederland
gekeken moeten
worden naar kansen en
beperkingen.
Focusgebieden
Type
I/C
NL
1
M
B
3
2
Flexibiliteit: Interoperabiliteit
Doorlopend
•
•
•
•
•
Wanneer worden de (verschillende groepen)
EV-rijders enthousiast om flexibiliteit te geven?
Wat zijn de juiste producten en of
servicecombinaties die ontwikkeld moeten
worden? Wie betrekt welke services van wie?
Hoe kan het gemak voor de EV-rijder voorop
staan?
Hoe moet de markt ingericht worden om te
zorgen dat de product/service kan worden
afgenomen door de netbeheerder, rekening
houdend met andere flexibiliteitsvragers?
Heeft een EV-rijder een incentive nodig om het
product te gaan gebruiken en zo ja, wat zou dit
moeten zijn?
Type
I/C
A
M
B
6
Flexibiliteit: Interoperabiliteit
14 Sept 2016
15 Sept 2018
20
Projecten
Project
P29
Focusgebieden
Interflex
Een systeem voor een lokale capaciteitsmarkt demonstreren. Dit systeem
stelt de DSO in staat om lokaal biedingen voor flexibiliteit te plaatsen, waar
marktpartijen (aggregators) op kunnen reageren. Zowel voor de aanbod-kant
als de vraag-kant. Het vaststellen van en inrichten van de ‘spelregels’ van deze
flexibiliteitshandel is onderdeel van het project.
Gebaseerd op de flex-bieding volgens de merit-rate toepassing (degene
die voor de laagste vergoeding flexibiliteit kan leveren) wordt flexibiliteit
afgeroepen en ‘uitgevoerd’ op de huidige capaciteitsmarkten van TenneT. Ook
het controle-(meet)systeem moet dan ingericht zijn/worden. In de NL case,
in het geval van EV, zijn de CPO’s de aggregator. Daarnaast wordt statische
storage ingericht, beheerd door een marktpartij die flex op de nationale
markten in kan zetten, maar ook voor de DSO.
Onderzoek regulatorische / markt structurering impact. Onderzoek naar
gebruikte protocollen.
Onderzoeksvragen
INTERFLEX is een “EU Demonstration project” met/van Europese
netbeheerders. ElaadNL en ENEXIS werken samen in het aantonen en
valideren van de voorgestelde smart charging- en opslagprocessen.
Type
I/C
NL
M
B
K
1
2
3
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Marktmodel & regulering
Duurzaamheid: koppeling zonne- &
windenergie aan EV
30 Sept 2016
1 Okt 2018
P30
Invade
Integratie in het smart grid van: flexibiliteit management systeem, ICT
systemen en andere componenten. Validatie van de geïntegreerde omgeving
in een large-scale-pilot. Deze pilot vindt plaats in ten minste drie pilot landen,
navenant en in overeenstemming met de nationale en Europese richtlijnen
en standaarden. Bij de pilot worden use cases gebruikt van doorlopende
internationale activiteiten voor communities en DSO’s.
In dit voorstel wordt de ‘Nederlandse peer-to-peer benadering’ ingezet bij
onze demonstration (dus werken met ‘bilaterale protocollen’; OCPI en OSCP/
OpenADR/ IEC 61850 tussen de individuele partijen).
Onderzoeksvragen
INVADE is een EU Demonstration project, een overwegend scandinavische
samenwerking, waarbij ElaadNL en GreenFlux invulling geven aan de
demonstrationsite, de bijdrage aan standardisatie leidt, en de bijdrage aan
business + regulatory framework leidt. Voro de demonstration site moet
Smartchain (wellicht meerdere en 200-300 palen worden ingezet.
past volledig binnen de focus van ‘internationalisering’. 1,2 mio
Type
I/C
NL
M
B
K
1
2
3
Flexibiliteit: Sturing, Data,
Interoperabiliteit
Markt: Marktmodel & regulering
Duurzaamheid: koppeling zonne- &
windenergie aan EV
1 Okt 2016
1 Okt 2019
21
ONDER
ZOEKS
VRAGEN
De volgende onderzoeksvragen zijn binnen ElaadNL geïdentificeerd. Dit
overzicht wordt aangevuld met nieuwe vraagstukken die zich opdoen en
toepassingen die zich voordoen.
Een aantal van deze onderzoeksvragen is reeds ondergebracht in de
verschillende projecten, een aantal niet. Voor de onderzoeksvragen die nog
geen bestemming in de huidige projecten hebben gevonden, moeten we
nog op zoek naar andere projecten.
Living Lab: gezamenlijk onderzoek
Living Lab biedt een platform voor onderzoek en implementatie op
verschillende vlakken. Het EV-vraagstuk is multidisciplinair van karakter en
daarom willen we graag dat verschillende stakeholders samen met elkaar
en samen met ons onderzoeken doen in Living Lab.
22
Onderzoeksvragen
Proces
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
PR.1 Een Arbeidsgang
PR.1.1
Onderzocht /
Lopend
Welke aanpassingen in het aanvraag- en installatieproces kunnen (nog) gedaan worden om de installatie nog
effeciënter te maken?
J
PR.1.2
Welke standaardisatie is nodig voor een efficient
aansluitproces?
N
PR.2 Assetregistratie
PR.2.1
Welke afspraken moeten gemaakt en geborgd worden
zodat (voor de toepassing van smart charging) alle
relevante zaken omtrent laadinfrastructuur goed vastgelegd worden?
J
PR.3 Montage RNB
PR.3.1
Welke aanpassingen in het productieproces en in het
proces van aanleveren van netbeheer-onderdelen
kunnen (nog) gedaan worden om de productie en
installatie van laadpalen nog effeciënter te maken?
N
PR.4 Toegangsbeheer tot
PR.4.1
Welke aanpassingen in afspraken omtrent het
toegangsbeheer kunnen (nog) gedaan worden om de
installatie en onderhoud (toegang) nog effecienter te
maken, zonder in te boeten op het aspect veiligheid?
J
PR.5 (Nieuwe) aansluit-
PR.5.1
Welke aanpassingen in aansluitspecificaties kunnen
(nog) gedaan worden om de productie en installatie
nog effeciënter te maken?
J
PR.6 Implementatie
PR.6.1
Welke aanpassingen in het proces van meetdatadistributie vanuit de oplaadpalen kunnen (nog) gedaan
worden om de juiste data, volgens het juiste format (op
de meest efficiente manier) bij de juiste stakeholders
te brengen?
N
onderdelen af
fabriek (bijv meter
en zekeringen)
openbare laadpaal
specificaties
meetdataketen
Onderzocht /
Lopend
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
PR.7 Allocatie obv
PR.7.1
Welke aanpassingen in het proces van meetdatadistributie en het achterliggende energiemarktsysteem
kunnen (nog) gedaan worden om de juiste data, volgens het juiste format (op de meest efficiente manier)
bij de juiste stakeholders te brengen?
J
PR.8 Vrije keuze
PR.8.1
Welke aanpassingen in het ‘basis-systeem’ zijn nodig
om dit te faciliteren? wat zijn de kosten hiervan? Welke
impact heeft dit op de flexontsluitingsmogelijkheden
(van PV-partijen)?
N
werkelijk
meetwaarden voor
kleinverbruik
energieleverancier
23
Componenten
Categorie
C.1
C.2
Veiligheid(snormen)
V2X
Hoofd onderzoeksvraag
Onderzocht /
Lopend
Op welke manier hebben de volgende veiligheidsnormen impact op de laadinfrastructuur (en ‘omliggende’
processen?) IEC 61439(-7), normen voor ‘control gear’
algemeen, service and construction. -7 is specifiek
voor EVSE’s en nog in ontwikkeling. IEC 61140, protection against electric chock. IEC 62040, maintenance
work and V2G (in ontwikkeling). IEC 60364-7-722, safety requirements voor EVSE’s + teruglevering.
N
C.1.2
Welke (aanpassingen in) procesafspraken, instructies
en bevoegdheden moeten worden vastgelegd en
geborgd? specifiek BEI en IV-schap?
N
C.1.3
Welke (aanpassingen in) gebruikte componenten
moeten worden vastgelegd en gebord? Specifiek;
aansluiting, handelingsruimte, meters, bedrading, aarding. Hierbij rekening houden met aspecten als: warmtehuishouding, isolatie, selectiviteit, productieproces
fabrikant.
N
C.2.1
Wat is de specifieke impact van V2X voor AC en DC
(in de protocollen en in de door ElaadNL uitgevoerde
testen)? Wat zijn de business case mogelijkheden van
V2X?
J
C.2.2
Welke business rules moeten voor de toepassing van
V2X worden afgesproken (islanding mode)?
J
C.1.1
C.3
Snel (DC) laden
(incl. Ultra Fast o.a.
voor elektrische
bussen)
C.3.1
Wat zijn de smart charging mogelijkheden met DC laden? Zowel in technische zin als onderzoek naar business case mogelijkheden.
N
C.4
Inductieladen
C.4.1
Wat zijn de smart charging interoperabiliteitsmogelijkheden mogelijkheden met inductieladen?
J
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
Onderzocht /
Lopend
C.5
Slimme zekeringen
C.5.1
Op welke manier kunnen slimme zekeringen ingezet
worden voor flexibiliteitsontsluiting en maximale facilitering van CPO’s?
N
C.6
Slimme selecitviteit
C.6.1
Op welke manier kan slimme selectiviteit ingezet
worden voor flexibiliteitsontsluiting en maximale facilitering van CPO’s?
N
C.7
EV tests
C.7.1
Laadpunt - EV interoperabiliteitstests uitvoeren (volgens IEC 61851). Welke uitbreidingen moeten we
toevoegen aan de huidige tests om ‘netvervuiling’
te toetsen? Welke testtools(uitbreiding) is daarvoor
nodig? Welke aanpassingen in huidige en/of uitbreiding van huidige standaarden / regelgeving is nodig?
J
C.8
Laadpleinen
C.8.1
Hoe kunnen laadpleinen het meest efficient ingericht
worden rekening houdenden met smart charging ‘binnen het plein’(local loadbalancing) en smart charging
vanuit actoren buiten de CPO?
N
C.9
Statische batterijen
C.9.1
Wat is de ontwikkeling van statische batterijen? Hoe
zullen deze ingezet worden? Inzet second life EV-batterijen?
N
C.10
Waterstof
C.10.1
Wat is de ontwikkeling van waterstof? Hoe kan / zal
deze ingezet worden? Wat is de impact voor netbeheerders
N
C.11
Andere energie
systemen
C.11.1
Wat zijn de mogelijkheden en impact van de koppeling
van andere (lokale) energie systemen aan EV (naast
zon- en wind), bijvoorbeeld: geo, warmte pompen.
N
24
Marktrollen
Onderzocht /
Lopend
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
MM.1 Risico’s
MM.1.1 Welke specifieke risico’s kleven aan dit model
N
MM.2 Netimpact
MM.2.1 Wat is de netimpact van EV (bij bepaalde groei-
J
MM.3 Marktmodel
MM.3.1 Welke marktmodel voor smart charging is het meest
N
MM.4 Roaming
MM.4.1 Hoe kunnen we internationale roaming via e-clearing.
J
MM.5 Modellering
MM.5.1 Scenario afspraken over rollen, acties en het stuur-
N
(separated infrastructure model)?
scenaio’s)? Wat is het potentieel van EV voor de netbeheerder? Hoe krijgen we een zo’n volledig mogelijk
beeld van de impact van EV? Hoe kunnen we de groei
van EV (impact) voorspellen?
passend? Dit moet Wetenschappelijk onderbouwd
onderzocht worden!
net verder ontwikkelen en verspreiden?
mechanisme (data en software) bij de events:
congestie op centraal net, onbalans centraal net, congestie lokaal net, congestie thuis net.
25
Marktrollen
Marktrollen
TSO
DSO
Categorie
DSO.1 Strategie
flexibiliteitsontsluiting
DSO.2 Sensoring netbel-
asting (naast congestie ook voltage
metingen / power
quality)
Hoofd onderzoeksvraag
DSO.1.1 Welke strategie voor flexontsluiting hebben / ontwik-
kelen de verschillende DSO’s? welke stuurmechanismes willen we inzetten (welke combinatie in welke situaties); prijs-signalen (ToU-, CPP-tarieven, direct-control
signalen, smart contract (variabele capaciteit)?
DSO.2.1 Welke sensoring wordt door de DSO’s nu toegepast om
de kabelbelasting te meten? welke ontwikkelingen zijn
hierin te verwachten?
Onderzocht /
Lopend
DSO.4 Communicatie
DSO.4.1 Welke systeem (platform) en welk protocol kan door
J
DSO.4.2 Welke andere aspecten van data gedreven netbeheer
N
DSO.5 Verspreiding hui-
DSO.5.1 Hoe kunnen we het huidige systeem (ELMO: ElaadNL
N
DSO.6 Onderzoek andere
DSO.6.1 Welke alternatieven voor OSCP zijn er? OpenADR, SEP
netbelasting
de netbeheerders het best gebruikt worden om de belasting of de beschikbare capaciteit te communiceren
aan de beheerders van de flexibele verbruiksbronnen
(waaronder laadpunten)?
moeten we onderzoeken?
dige oplossingen
communicatiestandaarden dan
OSCP
Load Management Optimizer) en het bijbehorende protocol (OSCP: Open smart Capacity Protocol) het best
verspreiden en verbeteren?
2.0, IEC 61850, EFI (Powermatcher), etc
TSO.1.1 Welke strategie voor flexontsluiting hebben / ontwik-
N
TSO.2 Ancillary markets
TSO.2.1 Wat is de impact van laadsturing vanuit de ancillary
N
TSO.2.2 Welke aanpassingen in componenten en protocol-
N
itsontsluiting
kelen de verschillende BRP’s en TSO? Via de huidige
capaciteitsmarkten of ook andere mechanismes?
markets? Zowel in technische zin als de business case
mogelijkheden. Wat is het verschil tussen passieve en
actieve handel op deze markten?
len zijn nodig om ancillary services mogelijk te maken bij particuliere EV (achter de meter), publieke en
semi-publieke laadpalen
N
in het net in te zetten?
TSO.1 Strategie flexibilite-
N
DSO.3.1 Wat zijn de mogelijkheden om de laadpaal als sensor
net-sensor
Hoofd onderzoeksvraag
N
DSO.3 Laadpaal als
Onderzocht /
Lopend
Categorie
Marktrollen
DATA
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
D.1
Security
D.1.1
Hoe kunnen we data security garanderen op alle assets / infra en over alle spelers en data-points?
D.2
Privacy
D.2.1
Hoe kunnen we de privacy waarborgen? Met welke
rollen, protocollen, scheidingen en welke inrichting van
het data-model
J
Onderzocht /
Lopend
26
Het 15118 model
Nederlands open architectuur model
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
NL.1 Doorontwikkeling
NL.1.1
NL.2 Doorontwikkeling
NL.2.1
Hoe moeten we IEC-61851 verder aanvullen om alle
wensen / behoeften met betrekking tot smart charging
(en overige aspecten) in te vullen?
N
Hoe moeten we OCPP verder aanvullen om alle
wensen / behoeften met betrekking tot smart charging
(en overige aspecten) in te vullen?
NL.2.2 Hoe kan de OCPP compliancy-tool het beste ingezet en
verder uitgebreid worden?
J
IEC-61851
OCPP
Onderzocht /
Lopend
N
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
15.1
ISO / IEC - 15118
Strategie
15.1.1
Wat is de (technologische) strategie van (met name)
de Duitse EV OEM’s?
N
15.2
Stuurmechanismes
15.2.1
Welke stuurmechanismes zijn mogelijk in dit model?
Welke zijn wenselijk om ervaring mee op te doen? Wat
is de impact op Ev rijders van deze mechanismes?
N
15.3
Impact
15.3.1
Welke impact heeft deze ontwikkeling op het ecosysteem? Met name de ‘certificate-handling’ kan een finke
impact hebben op het rolmodel.
N
Welke impact heeft deze ontwikkeling op de flexibiliteitsontsluiting door de DSO?
Welke technische en financiele impact heeft deze
ontwikkeling?
N
NL.2.3
Wat is de beste OCPP-implementatie (best practice
referentie implementatie + documentatie)
N
15.3.2
NL.3 Doorontwikkeling
NL.3.1
Hoe moeten we OCHP (en e-clearing.net) verder aanvullen?
J
15.3.3
NL.4 Doorontwikkeling
NL.4.1
Hoe kunnen we smart charging binnen OCPI (draft 4)
het beste inzetten, verspreiden en verder ontwikkelen?
J
OCHP (en e-clearing.net)
OCPI
Hoe kan smart charging het beste worden
geïmplementeerd in de OCPI versie 2.2 waaraan
gewerkt wordt.
NL.4.3 Hoe kunnen we OCPI het beste ‘alignen’ met OCHP?
NL.4.2
N
NL.5.1
Hoe kunnen we OSCP het beste inzetten, verspreiden
en verder ontwikkelen?
J
NL.6 Smart OCHP
NL.6.1
Welke toevoegingen zijn nodig aan OCHP om smart
charging berichten uit te wisselen?
N
NL.7 Security assesment
NL.7.1
en requirements
NL.8 (smart charging)
specificaties
Welke security requirements zijn van toepassing op
het EV ecosysteem zodat voldaan wordt aan geldende
security requirements?
NL.7.2 Welke PoC’s zijn hiervoor nodig?
NL.8.1
Hoe kunnen we de smart charging specificaties t.b.v.
openbare laadinfra verder ontwikkelen en (internationaal) verspreiden?
N
15.4
Inzet
15.4
Hoe kunnen we deze ontwikkling het beste inzetten?
N
15.5
Protocol alignment
15.5.1
Hoe kunnen we OCPP (en mogelijk andere protocollen)
het beste aanpassen op deze ontwikkeling?
Welke verdere standaardisatie is nodig en in hoeverre
kunnen wij hieraan bijdragen?
N
15.5.2
N
J
NL.5 Doorontwikkeling
OSCP
Onderzocht /
Lopend
J
N
N
27
Het connected car model
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
CC.1 CC - strategie
CC.1.1
CC.2 Stuurmechanismes
CC.3 Impact
Het USEF model
Onderzocht /
Lopend
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
Onderzocht /
Lopend
Wat is de (technologische) strategie van (met name)
de US EV OEM’s met betrekking tot deze technologie?
N
US.1 USEF - Strategie en
US.1.1
Hoe ontwikkelt dit model zich?
N
CC.2.1
Welke stuurmechanismes zijn mogelijk in dit model?
Hoe kunnen we de SoC ontsluiten/ Welke zijn wenselijk
om ervaring mee op te doen? Wat is de impact op Ev
rijders van deze mechanismes?
N
US.2 Stuurmechanismes
US.2.1
Welke stuurmechanismes zijn mogelijk in dit model
(zijn er hierdoor beperkingen)? Welke zijn wenselijk om
ervaring mee op te doen? Wat is de impact op Ev rijders van deze mechanismes?
N
CC.3.1
Welke impact heeft deze ontwikkeling op het
ecosysteem?
N
US.3 Impact
US.3.1
CC.3.1
Welke impact heeft deze ontwikkeling op de
flexibiliteitsontsluiting door de DSO?
N
CC.3.3
Welke technische en financiele impact heeft deze
ontwikkeling?
N
CC.4 Inzet
CC.6.1
Hoe kunnen we deze ontwikkling het beste inzetten?
N
CC.5 Protocol alignment
CC.7.1
N
Hoe kunnen we OCPP (en mogelijk andere protocollen)
het beste aanpassen op deze ontwikkeling?
CC.7.2 Welke verdere standaardisatie is nodig en in hoeverre
kunnen wij hieraan bijdragen?
ontwikkeling
Welke impact heeft dit model op het ecosysteem?
Welke impact heeft deze ontwikkeling op de
flexibiliteitsontsluiting door de DSO?
US.3.3 Welke technische en financiele impact heeft deze
ontwikkeling?
US.3.2
N
N
N
US.3.4
Wat moeten de business rules zijn binnen dit model?
Mulit-object optimisation DSO-TSO-BRP
N
US.4 Inzet
US.4.1
Hoe kan dit model verbeterd worden?
N
US.5 Protocol alignment
US.5.1
Welke protocollen kunnen het best toegepast worden
in dit systeem?
N
N
28
Klant
Categorie
KL.1
EV-rijder
Hoofd onderzoeksvraag
Wat zijn de verschillende (te clusteren) laadprofielen
van verschillende typen EV-rijders, op de verschillende
locaties?
Welke ruimte voor flexibiliteit is aanwezig bij verschillende typen EV-rijders? Hoe kunnen zij hun laadvoorkeuren aangeven?
J
Wat is de effectiviteit van beinvloeding van de verschillende mechansimes (prijs, belasting, ...) op deze (verschillende) klantengroepen? Dit moet wetenschappelijk
onderbouwd onderzocht worden!
J
KL.1.4
Welke (ogenschijnlijk) tegengestelde belangen tussen
gemeenten/grondeigenaren, CPO’s, TSO/BRP en DSO’s
zijn er voor smart charging / transactietijd vs. laadtijd
(multi interest optimisation)? Dit moet Wetenschappelijk onderbouwd onderzocht worden!
N
KL.2.1
Hoe is smart charging toe te passen (door de netbeheerder) op privaat terrein?
Op welke protocollen (en platformen/technieken) moet
worden aangesloten?
Wat is de impact van wet- en regelgeving op en/of
welke wijzigingen zijn nodig voor het toepassen van
sturing op een huisnet
N
Onderzoek laadlocatie. wat is de ruimtelijke voorkeur
voor communities (VVE’s, etc.) voor de laadpaal-locaties? Welk type laadstations/laadpleinen? Hoe raakt
dit de netbeheerder?
Wat is de impact van wet- en regelgeving op en/of welke wijzigingen zijn nodig voor het toepassen van sturing mbt een community
N
KL.1.1
KL.1.2
KL.1.3
KL.2
Huis Net
KL.2.2
KL.2.3
KL.3
Community
Onderzocht /
Lopend
KL.3.1
KL.3.2
Categorie
KL.4
Smart City
Hoofd onderzoeksvraag
Onderzocht /
Lopend
KL.4.1
Onderzoek laadlocatie. wat is de ruimtelijke voorkeur
voor gemeenten voor de laadpaal-locaties? Welk
type laadstations/laadpleinen? Hoe raakt dit de
netbeheerder?
N
KL.4.2
Wat is de impact van wet- en regelgeving op en/of
welke wijzigingen zijn nodig voor het toepassen van
sturing mbt een smart city
N
J
KL.5
(commercieel)
Transport
KL.5.1
Wat is de impact van elektrisch commercieel vervoer,
zoals elektrische bussen, op de netten?
N
KL.6
Adoptie
Energietransitie
KL.6.1
Onder welke condities staan EV-rijders, Communities,
Steden, Zakelijke klanten flexibiliteit toe voor: opslag
in EV, terugleveren van EV naar het net, toelaten van
ancillary services
N
N
29
Business
Categorie
Hoofd onderzoeksvraag
BU.1 Ontwikkeling
BU.1.1
(smart charging)
services
BU.2 Lokale duurzame
energie systemen
Onderzocht /
Lopend
Hoofd onderzoeksvraag
BU.8 Doelstellingen
BU.8.1
Welke bijdrage moeten we (naast bovenstaande) nog
leveren om smart charging services tot wasdom te
laten komen?
BU.1.2 Aan de ontwikkeling van welke andere (gerelateerde)
services, zoals ‘metering as a service’ willen we een
bijdrage leveren?
N
N
Politiek
BU.9 Wet- en
regelgeving
Op welke manier kan het beste een koppeling gemaakt
worden tussen lokale duurzame opwek en EV-laden?
BU.2.2 Wat zijn de technische netuitdagingen van lokale duurzame opwek en EV? Wat zijn de mogelijkheden van EV
om dit op te vangen?
N
BU.10 Gezonde markt
BU.2.1
N
BU.3 gecentraliseerde en
BU.3.1
Wat zijn de mogelijkheden en technische netuitdating
van lokale opslag en sturing, i.r.t. benutten voor EV?
N
BU.4 V2X
BU.4.1
Wat zijn de mogelijkheden en technische netuitdagingen voor sturing V2X: twee richtings verkeer. Wat zijn
de business case mogelijkheden van V2X?
N
BU.5 Verkenningen
BU.5.1
Wat is de kansrijkheid van ‘on board metering’? Wat is
de impact van deze ontwikkeling?
N
BU.5.2
Wat is de kansrijkheid van grootschalige toepassing
van ‘meter in de kabel (ubitricity)’? Wat is de impact
van deze ontwikkeling?
N
BU.5.3
Wat zijn de mogelijkheden van blockchain technologie?
Wat is de impact van deze ontwikkeling?
N
gedecentraliseerde
opslag
overige
ontwikkelingen met
mogelijke impact
Categorie
Onderzocht /
Lopend
Status van het behalen van de doelstellingen mbt EV,
rol DSO
BU.9.1 Wat zijn de belemmeringen in de de huidige wet-e
regegeving voor (de verschillende vormen van) smart
charging? Hoe kunnen deze bellemmeringen weggenomen worden?
N
BU.10.1 Welke kaders leiden tot een gezond economisch
N
speelveld: borging van de maatschappelijke belangen
en een gezond Nederland / Europees bedrijfsleven.
N
30
BIJ
LAGE
31
I/C
C
A
1
2
3
P1
Smart Chain fase 1
P16
Social charging 1
P2
Smart Chain fase 2
P17
Social charging 2
P3
Smart site uitbreiden
P18
Professionalisation of
ElaadNL's test centre
P4
Smart chain Cogas
P19
Security requirements
P5
Assessment laadstuurprotocollen
en architectuur
P20
Spectre
P6
Toekomstgericht aansluiten (TGA)
meerdere projecten
P21
Inductive charging pilot Rotterdam
P7
Flexpower Capacity
P22
Pilot ISO / IEC 15118
P8
Flexpower Energy
P23
OCA
P9
Flexpower Simulation
P24
e-clearing.net
P10
Jedlix phase 1
P25
Tender support
P11
V2G Lomboxnet
P26
Basic smart charging training
P12
Pilot primaire reserve FCR
P27
Internationalisation
P13
FCR pilot with Senfal
P28
eFlexibility as a service
P14
Jedlix phase 2
P29
Interflex
P15
Wildlands (smart site 3)
P30
Invade
la
ag
ed
Fu
r
nc ag l
aa
tio
g
ne
In
e
fo
rm l / M
at
ar
ie
Co
kt
ro
/C
m
po
om llen
n
l
m
te
To
nt
un a a g
ek
ic
om en
at
la
ie
st
ge a g
la
ag
ric
Du
ht
ur
aa
z
ns
Fl aam
lu
ex
ite
h
ib
ei
n
i
d
l
la
Ge ite
ag
zo it
nd
e
m
ar
kt
tg
Kl
M
si
K
Bu
B
an
ne
ss
la
ag
ed
Fu
r
nc ag l
aa
tio
g
ne
In
el
fo
/
rm
M
at
ar
ie
Co
kt
ro
/C
m
po
om llen
n
l
m
te
To
nt
un a a g
ek
ic
om en
at
la
ie
st
ge a g
la
ag
ric
Du
ht
ur
a
an
z
sl
Fl aam
ui
ex
h
te
ib
e
n
i
i
d
la
Ge lite
ag
i
zo
t
nd
e
m
ar
kt
tg
ne
ss
an
Kl
si
Bu
Overzicht
Projecten
B
K
M
I/C
C
A
1
2
3
32
Leven van de wind,
Rijden op de zon.
www.elaad.nl
026 31 20 223
Directeur
Onoph Caron
Hoofd R&D
Arjan Wargers
ElaadNL
Colofon
Content, Vision & Strategy
Arjan Wargers, Head R&D ElaadNL
Strategy, Business Analist &
Visualisation
Marcel Nahapiet, nahapiet.com
Strategic Editor
Hannah Jansen Morrison, hannahjansen.com
33