Transcript PowerPoint-presentatie

Beroerte en Zelfmanagement;
onmogelijke opgave of kansrijke realiteit?
Janneke de Man-van Ginkel RN PhD
Assistant Professor Verplegingswetenschap, Epidemioloog
Inhoud
• Zelfmanagement; achtergrond en definitie
• Zelfmanagement en beroerte; kan dat samen?
• Zelfmanagement na beroerte; maar wat moet ik nu
eigenlijk doen?
Zelfmanagement;
achtergrond en definitie
Zelfmanagement is hot !
Maar…
Waar hebben we het eigenlijk over?
Wat is ‘zelfmanagement’?
Hoeymans et al. RIVM Nationaal Kompas 2008
What’s in a name…
De chronische epidemie komt eraan,
we hebben meer zelfmanagement
nodig om de kosten te beheersen
beleid
zelfzorg
shared-care
paternalisme
Definitie zelfmanagement
als vaardigheid
“Self-management refers to the individual’s ability to
manage the symptoms, treatment, physical and
psychosocial consequences and life style changes inherent
in living with a chronic condition. Efficacious selfmanagement encompasses the ability to monitor one’s
condition and to effect the cognitive, behavioural and
emotional responses necessary to maintain a satisfactory
quality of life.”
Action-planning
Oplossen van problemen
Relatie patiënt-hulpverlener
Besluitvorming
Self-tailoring
Barlow et al. Patient Educ Couns 2002
Gebruik van hulpbronnen
Lorig. Ann Behav Med 2003
Zelfmanagement ….
als vaardigheid
Definitie zelfmanagement beschrijft het vermogen
vanuit een patiënt
– Zelfmanagement is niet statisch
– Zelfmanagement is niet vanzelfsprekend
– Verschillende perspectieven: coach, poortwachter, leraar,
behandelaar
– Zelfmanagement-ondersteuning is geen momentopname
Zelfmanagement interventie is niet slechts…
Educatie is:
•
•
het geven van informatie (materialen, instructies) aan
patiënten over hun ziekte/conditie.
vaak beperkt tot kennisoverdracht
Definitie zelfmanagement
Als interventie
Active stimulation of
symptom monitoring
or
Enhancing problem solving skills
(= anticipation)
or
“Een zelfmanagement interventie is gericht opGeneral
het patiënten
approach for each
Transfer of
information
Self-treatment
toerusten met competenties
om actief te participeren
in hetbe enhancing
component should
active
omgaan met hun
chronische aandoening metpatients’
als doel
zo role and
Resource
≥1
responsibility in plan of care
optimaal mogelijkutilization
te functioneren in het dagelijks
leven. Een
Stress / symptom
interventie
bestaat
tenminste uit kennisoverdracht en een
+≥2
management
combinatie van minimaal twee van de volgende componenten:
physical monitoring, medicatie
actief stimuleren vanEnhancing
symptoom
activity
or
management, besliskunde gericht op zelfbehandeling of
Enhancing dietary
additioneel contact met zorgverleners,
veranderen
or van fysieke
intake
activiteit of voedingsgewoonten of rookgedrag.”
Enhancing smoking
cessation
Trappenburg et al. Patient Educ Couns 2002
or
Enhancing medication
adherence
Zelfmanagement en beroerte….
…kan dat samen gaan?
Een eerste verkenning
Gepubliceerde reviews en RCT’s per jaar
10
9
8
7
6
RCT (n=20)
5
Review (n=25)
4
3
2
1
0
2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995
Aard van zelfmanagement
Reviews
RCT’s
4
8
8
17
8
zelfmanagement als interventie
Zelfmanagement als interventie
interventie die gerelateerd wordt aan zelfmanagement
zelfmanagement gericht op een specifiek probleem
anders
Bewijs voor zelfmanagement interventies?
Positieve trend na 3 maanden in:
sociale interactie, fysiek activiteit, gezonde
Positieve
trend
in kleine
groep
na 14 weken
keuzes
maken,
kwaliteit
van
leven
Positieve effect in kleine groep na 12 weken
in:
Maar tein:
weinig deelnemers voor statistisch
self-efficacy, mobiliteit, ADL, fysieke en
bewijs!
re-integratie
in normaal
Beschermend
effectleven,
na 12vertrouwen
maanden op:
sociale activiteit, angst en depressie
in activiteiten-specifieke
balans, deelname
functioneren in familierollen,
ADLaan fysieke
oefeningen
enen
bereiken
van in
activiteiten,
zelfzorg
productiviteit
doelen
werk
Wat zeggen de reviews…
Klein maar significant effect na 6 maanden op:
Positief effect op:
• Gezondheidsuitkomsten
• maat van beperkingen
• Gezondheidsgedrag
bewijs
voor zelfmanagement bij
• Weinig
vertrouwen
in revalidatie
• Self-efficacy
met kwaliteit
een beroerte
op de langer
• patiënten
stroke specifieke
van leven
• Zorggebruik
• termijn
fysiek functioneren
Zelfmagement bij beroerte vaststellen is
moeilijk; vragenlijsten zijn niet goed geschikt
voor patiënten met een beroerte!
Zelfmanagement na beroerte; maar wat
moet ik nu eigenlijk doen?
?
Zelfmanagement na beroerte in de praktijk
Zelfmanagement: we kunnen er niet
omheen
Hoe was het ook alweer:
Definitie zelfmanagement
als vaardigheid
“Self-management refers to the individual’s ability to
manage the symptoms, treatment, physical and
psychosocial consequences and life style changes inherent
in living with a chronic condition. Efficacious selfmanagement encompasses the ability to monitor one’s
condition and to effect the cognitive, behavioural and
emotional responses necessary to maintain a satisfactory
quality of life.”
Action-planning
Oplossen van problemen
Relatie patiënt-hulpverlener
Besluitvorming
Self-tailoring
Barlow et al. Patient Educ Couns 2002
Gebruik van hulpbronnen
Lorig. Ann Behav Med 2003
Self-efficacy als sleutel tot zelfmanagement
1. Self-efficacy als bron voor
zelfmanagement
– oefening
• succeservaringen bieden
• doelen opstellen
• gezamenlijke
besluitvorming
– observatie,
• modeling
• observatie van
anderen/lotgenoten
– overtuiging door anderen
• zorgen dat mensen
successen aan henzelf
toeschrijven en falen
buiten henzelf plaatsen
• positieve feedback
– fysiologisch informatie.
• reduceren angst en
spanning
• adequate interpretatie van
lichamelijke klachten >
geen falen.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81).
New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
Autonomie in relationele context
Patient-hulpverlener
relatie:
Gezamenlijk:
• passende keuzes
maken
• haalbare doelen en
uitvoerbare acties
plannen
• belemmeringen in
kaart brengen
• oplossingen zoeken
Maar ook..!!!
Je hebt de patiënt nooit alleen in zorg!
Betrek de naasten erbij!
Zelfmanagement en cognitieve
beperkingen
Beroerte en zelfmanagement; onmogelijke
opgave of kansrijke realiteit?