Transcript Infra-special NH Kwartaal - Provincie Noord

Voorwoord
Dat de wereld om ons heen verandert is natuurlijk niets nieuws. Hoe wij als provincie inspelen op die
verandering, is iets waarmee wij elke dag bezig zijn. Als gedeputeerde ben ik heel trots op de manier
waarop wij in Noord-Holland werken aan onze infrastructuur. Goede bereikbaarheid is een vereiste voor
groei. Een vlotte doorstroming, leefbaarheid en veiligheid staan daarbij voorop. Daarom werken wij aan
de realisatie van nieuwe wegen en de verbetering van bestaande wegen, zoals bijvoorbeeld de N241 en de
N23 Westfrisiaweg. Maar ook aan de aanleg van snelfietspaden en de HOV-busverbindingen in de
IJmond, rondom Schiphol en in ‘t Gooi. Om de bereikbaarheid van de provincie ook in de toekomst te
borgen moeten we immers inzetten op een netwerk voor alle modaliteiten. Het is aan de reiziger om de
keuze te maken welk vervoermiddel hem daarbij het beste past.
De wereld van de mobiliteit staat bol van de innovatie; de ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op. Voor mij is het belangrijk dat
we investeren in innovatieve, slimme en schone oplossingen bij de aanleg en het onderhoud van onze infrastructuur. Pionieren is
hierbij belangrijk: juist daarom investeren we in pilots met innovatieve technieken op en langs de weg. Mooie voorbeelden daarvan
zijn SolaRoad, het bamboe geluidsscherm langs de N245 en het experiment met bermgrassap als gladheidbestrijdingsmiddel. Stuk
voor stuk prachtige initiatieven met de potentie om op termijn gemeengoed te worden.
Deze Infra-special van het NH-Kwartaalblad geeft u een beeld waar wij in Noord-Holland mee bezig zijn. Ik wens u bij het lezen net
zo veel plezier als wij hebben met onze dagelijkse praktijk!
Elisabeth Post, gedeputeerde provincie Noord-Holland
Infra in Noord-Holland
Goede bereikbaarheid is voor de inwoners van Noord-Holland belangrijk om deel te kunnen nemen
aan de arbeidsmarkt en het sociale leven. Daarnaast is het noodzakelijk voor de groei van de
economie in de provincie. De provincie Noord-Holland investeert daarom continu in een efficiënt en
INFRA
SPECIAL
samenhangend bereikbaarheidssysteem, dat is afgestemd op waar we wonen, werken en recreëren.
Kortom het complete netwerk van wegen, vaarwegen, busbanen, fiets- én voetpaden.
Om de provincie bereikbaar te houden, werken we
natuurverbindingen. De provincie heeft hierin een
hoog in als het gaat om beheer en onderhoud van onze
structuur. Zo breiden we de bestaande infrastructuur
ken wij afstemming met onze partners in de aan­
de markt over.
iedere dag weer aan de optimalisatie van onze infra­
waar nodig uit, leggen we nieuwe busbanen aan en
realiseren we nieuwe bruggen, fietstunnels en
coördinerende rol. Bij de invulling van onze rol zoe­
grenzende provincies, de vervoerregio Amsterdam en
de andere overheden. Daarbij zetten we structureel
Noord-Holland
in cijfers
De provincie Noord-Holland investeert jaarlijks
zo’n € 270 miljoen in haar infrastructuur.
• 613 km wegen
• 246 km vaarwegen
• 45 km vrij liggende openbaarvervoerbanen
• 387 km fietspaden
• 539 kunstwerken (bruggen, sluizen, ecoducten
en tunnels)
• 11.298 lichtmasten
bestaande infrastructuur. Dit laten we steeds meer aan
De toekomst zal heel andere eisen aan onze infra­structuur
stellen. Trends in mobiliteit, zelfrijdende auto’s en
elektrisch vervoer maken dat we ook op het gebied van
infra moeten innoveren. We stellen onze infrastructuur
waar mogelijk beschikbaar voor pilots die toepassing van
innovaties op brede schaal mogelijk maken. Samen met
anderen overheden, kennis­instellingen, marktpartijen én
gebruikers moeten we oplossingen vinden voor de grote
uitdagingen waar we voor staan. We hebben op veel
vlakken een gezamenlijk belang.
Samen bouwen we aan de bereikbaarheid, leefbaarheid
én verkeersveiligheid van Noord-Holland.
Betere kwaliteit door investeren in partnerschappen
De provincie besteedt op jaarbasis zo’n € 270 miljoen aan de realisatie, beheer en onderhoud van haar infrastructuur. Vele honderden professionals zijn hier
dagelijks mee bezig, binnen de provinciale organisatie én daarbuiten. De traditionele opdrachtgevers-opdrachtnemersrelatie maakt steeds vaker plaats
voor een relatie waarbij de provincie als regisseur sámen met de opdrachtnemer aan de slag gaat. Hierbij speelt de interactie met de omgeving een steeds
grotere rol.
Gebiedscontracten voor beheer en onderhoud
De provincie Noord-Holland zit
middenin de transitie van een
activiteitgestuurde organisatie,
combinatie van partijen) wordt
wederzijds begrip is voor elkaars
jaar. Door per gebied de werkzaamheden
belang dat zij de doelstellingen van de
afgesloten voor een periode van tien
voor een langere termijn integraal in de
naar een regie-organisatie.
markt te zetten ontstaat er ruimte om
De provincie is koploper op het gebied
en onderhoud is effectiever, efficiënter
van werken met gebiedscontracten voor
de programmering, planning én de
uitvoering van beheer, onderhoud en
vervanging van onder andere wegen,
synergievoordeel te behalen. Het beheer
en wordt uiteindelijk ook goedkoper
uitgevoerd.
Het succes van een
installaties. Maar ook zaken als
werking zit hem in
(december 2016 gegund)
3 Gooi en Vechtstreek
(gunning medio 2017)
4 Zuid Kennemerland - IJmond
(gunning medio 2017)
5 Zaanstreek Waterland (nog niet op
de markt, geplande gunning 2018)
6 Noord-Holland Zuid (nog niet op
de markt, geplande gunning 2018)
flexibel mee om te gaan bereik je zoveel
Gelder: “Er wordt
opgedeeld in zes gebieden waar een
afvinken van lijstjes met eisen. Door hier
combinatie Van
het areaal. De provincie is hiervoor
2Midden-Noord
van het werk en niet alleen maar om het
Aannemers­
lisatie en registratie van informatie over
(2015 gegund)
Brouwer. “Het gaat immers om het effect
Brouwer van
afhandeling bij calamiteiten en actua­
opdracht helder voor ogen hebben”, aldus
het doen. Henk
gladheids- en ijsbestrijding, incident­
1 Kop van Noord-Holland
bereikbaarheid in de regio.”
goede samen­
vaste kunstwerken en technische
Zes gebiedscontracten
meer! Met positieve gevolgen voor de
Aandacht voor de ‘zachte kant’
vaarwegen, groenzones, beweegbare en
contract met een marktpartij (of een
belangen. “Het is voor een team van
Henk Brouwer
veel gesproken over
samenwerken, maar
ik ben van mening dat je vanuit
samenwerking moet praten.” Het team
van Brouwer verzorgt al ruim vier jaar
het beheer en onder­houd in de regio
Zaanstreek/Waterland. In deze regio is
nog geen gebiedscontract van kracht,
maar er is flink geïnvesteerd in de
samenwerking tussen aannemer en
provincie. De ervaringen zijn positief.
Zijn team werkt samen met de
medewerkers van de provincie op een
gezamenlijke werk­plek.
Er is écht tijd geïnvesteerd in het vormen
van één team, waarin de teamleden meer
en meer elkaars taal spreken en er
Omgevingsmanagement
Onze projecten hebben direct effect
op de leefomgeving. Of het nu
gaat om de aanleg van een weg
of rotonde, het onder­houden van
asfalt of het aan­leggen van een
natuurgebied.
Voor veel stakeholders is het effect van
een project positief, voor anderen niet.
Aan die situatie kunnen wij niet veel
ver­anderen. Wat we wel kunnen doen
is de belangen van de omgeving serieus
nemen. De belanghebbenden zijn heel
verschillend: omwonenden,
overheden, weg­gebruikers, bedrijven,
beheerders van netwerken voor gas en
elektra, enzovoorts. Hun belangen zijn
minstens net zo verschillend. Dat ver­
klaart meteen waarom het belangrijk is
om nut en noodzaak van een project
2
duidelijk te maken. Tegelijkertijd moet
er bewust aandacht worden geschonken
aan de verschillende stakeholders.
Alleen zo ontstaat draagvlak voor een
project.
De praktijk laat zien dat onvoldoende
Holland op het vlak van omgevings­
fase van een project krijgt het een steeds
de opdrachtnemer. Onder­­delen in het
haken omgevings­managers, die gewend
management steeds vaker samen op met
omgevings­management die een directe
link hebben met de uit­voering, worden
steeds vaker bij de opdrachtnemer neer­
gelegd. Maar omgevings­management
begint al veel eerder. Al in de initiatief­
promi­nentere plaats. Om die reden
zijn tijdens de plan- en uitvoeringsfase
van een project te werken, al in de
studie­fase aan. Zo krijgt omgevings­
management al vroeg het karakter van
‘burgerparticipatie-light’.
draagvlak leidt tot een instabiele en
“Een goede samenwerking met het
belanghebbenden organiseren zich en
basis voor goede resultaten. Als
instabiele omgeving leidt bijna altijd tot
oog te hebben voor de relaties met
verstoring van het proces, met ver­
begin in te investeren begrijpen we
imagoschade tot gevolg. Niet voor niets
gezamenlijk tot betere oplossingen
top drie van projecten. Omgevings­
project altijd ten goede.”
onderdeel van project­beheersing.
Hetty Messchaert,
onrustige omgeving. Ontevreden
projectteam van de provincie is de
kunnen snel tot actie overgaan. Een
omgevings­manager is het mijn taak
een instabiel project. En dit leidt tot een
álle stakeholders. Door daar vanaf het
tragingen en meerkosten en vaak ook
elkaar beter en kunnen we ook
vormen omgevingsrisico’s vaak de risico
komen. Dit komt de bouw van een
management is daarmee een essentieel
In de projecten trekt de provincie Noord-
Omgevingsmanager BAM Infra
Raamovereenkomst maakt plaats
voor samenwerkingsovereenkomst
Sinds 2015 heeft de provincie Samenwerkingsovereenkomsten met negen
ingenieursbureaus (of combinaties).
scope-afbakening en de offerte­
procedure.
De samenwerkingsovereenkomst is de
waarop opdrachten worden gegund. Dit
Elke opdracht start met een PSU waarin
en is gebaseerd op een veel meer
inspanning die een bureau moet leveren
nicatielijnen rondom een project wor­
opvolger van de oude raamovereenkomst
gelijkwaardige relatie, waarin kwali­
teit, ruimte, vertrouwen en het opti­
maal benutten van aan­wezige kennis
centraal staat. Dat begint al bij de wijze
gebeurt steeds meer op maat, zodat de
in verhouding staan met de omvang van
de opdracht. Ook wordt aan de
ingenieursbureaus steeds vaker
gevraagd om mee te denken over de
wederzijdse verwachtingen en com­mu­
den vastgesteld. In het partnershipplan
omschrijft het bureau onder andere hoe
zij de samenwerking organiseert en
kwaliteit, integriteit en keten­
verantwoor­delijkheid borgt. Andere
bijzonderheden in de werkwijze zijn het
toepassen van SCB; wederzijdse
prestatiemetingen & past performance
en brede kennisdeling (o.a. stages en
toegang tot elkaars cursussen en op­
leidingen). Zo bouwen we aan een duur­
zame relatie waarin ingenieurs­bureaus
een waardevol verlengstuk van onze
organisatie worden.
Assetmanagement
Geen klachten? Dan gaat het goed!
Mensen verwachten dat alles het
gewoon altijd doet, dat de wegen
er netjes bij liggen. Ze staan zelden
stil bij het werk dat daarvoor
nodig is.
Als je tijdig en op de juiste plaatsen
onderhoud pleegt, lijkt dit ook
vanzelfsprekend. De basis hiervoor is
goed assetmanagement. Een integrale
en systematische benadering voor het
bouwen, verwerven, beheren en in
stand houden van de infrastructuur van
Eerste wegbeheerder met ISO 55001-certificaat
je met hetzelfde budget meer doen, óf
Als eerste wegbeheerder binnen de Nederlandse overheid heeft de provincie
de provincie. Doe je dat goed, dan kun
met minder budget hetzelfde.
Noord-Holland het certificaat ISO 55001 voor assetmanagement behaald. De kern
Transparantie over besluiten en
internationale normen. Het is ook een belangrijk middel om aan bestuurders
verantwoording staat hierbij centraal.
hiervan is: optimale waarde en prestatie uit een bepaald middel halen op basis van
inzichtelijk te maken waar zij prioriteiten moeten leggen.
Het is essentieel te weten hoe de
infranetwerken erbij liggen, dat ze
tijdig worden onderhouden en dat er
slimmer te organiseren met behulp van
ontwikkelingen. Door het wegbeheer
kwaliteit van onze infrastructuur
voldoende aandacht is voor toekomstige
assetmanagement, kunnen we de
efficiënter op het gewenste niveau
houden.
Twitterende weginspecteur is ambassadeur
van de provincie
Sinds ze twitteren over wat ze langs
de weg meemaken, genieten de
weginspecteurs van de provincie een
zekere faam onder de weggebruikers
die hen online volgen. “We zagen je
altijd wel rijden, nu weten we ook wat
afgesloten. Maar ja, dat is de héle N201.
raakt steeds meer bekend. Je krijgt
zakelijk op antwoorden door te
gesloten tussen het Spaarne Ziekenhuis
na een ongeval de opmerking ‘dat die
telefoonnummer voor vragen,
Wij melden dan dat de #N201 is af­
en de brandweerkazerne. Ideaal.”
Wie actief twittert, krijgt reacties
Arjen: “Wie we zijn en wat we doen
spontane berichtjes, maar ook reacties;
verkeerslichten van de provincie
verkeerd staan afgesteld’ met de vraag
‘wanneer wij daar eens wat aan gaan
doen’. Daar kunnen we online meteen
verwijzen naar 0800 0200 600, ons
opmerkingen of klachten.”
Volg Arjen Timmers (@Wis_Arjen) en Dirk Jaarsma (@Wis_Dirk) en hun collega’s op Twitter.
jullie doen.”
Bij de provincie zijn achttien weg-
inspecteurs actief, die samen 675 kilo­
meter weg beheren. Arjen Timmers
(1.200 + volgers op Twitter) kom je
tegen in rayon Haarlemmermeer; zijn
collega Dirk Jaarsma (2.000 + volgers)
in het rayon Alkmaar-Den Helder. Dirk:
“Je controleert vooral of aannemers bij
wegwerkzaamheden alle borden goed
hebben staan en of het veilig is. Bij
pech en ongevallen proberen we de
situatie zo snel mogelijk veilig te
stellen en alles weer rijdend te krijgen.
’s Winters komt de gladheidsbestrijding
er nog bij.”
Slimme tweets
De weginspecteurs kunnen met hun
tweets over actuele verkeerssituaties het
verschil maken. Arjen: “Via de auto­
radio hoor je bijvoorbeeld omroepen dat
de N201 tussen Haarlem en Hilversum is
Arjen Timmers (midden) in gesprek met een weggebruiker.
3
Energieneutraal in 2050
In Nederland willen we in 2050 een duurzame energievoorziening. Om dat te bereiken, moet er veel gebeuren, ook in Noord-Holland. En dus ook in de
infrastructuur. Bijvoorbeeld op het gebied van laadpalen, willen we straks allemaal elektrisch kunnen rijden. En hoe zit het met het energieverbruik van
de infrastructuur zelf? Daarvoor legt de provincie de lat nog wat hoger: in 2019 is de ambitie om 50% minder energie te verbruiken en in de provinciale
infrastructuur energieneutraal te zijn. Innovatie en flinke investeringen, samen met partners, zijn essentieel.
Solaroad fietspad: uitgebreid met 20 meter
Het SolaRoad-fietspad in Krommenie is
wereldwijd bekend. Dit proeftracé is onlangs
verlengd met 20 meter verbeterde elementen. Zo
Daarnaast werkt SolaRoad, voortbouwend op de pilot
TNO, Ooms Civiel en Dynniq. Van 2014 tot 2018 worden
toe naar pilots in wegen voor zwaarder verkeer.
uitgevoerd om SolaRoad in meerdere varianten verder
in het fietspad in de provincie Noord-Holland, nu ook
SolaRoad is een project van provincie Noord-Holland,
op het traject in Krommenie diverse metingen en tests
te ontwikkelen en te verbeteren.
zitten er zonnepanelen in die beter toegerust zijn
op het gebruik in een wegdek, ook voor instabiele
ondergrond. In de nieuwe panelen wordt geen
glas meer gebruikt.
Maar SolaRoad is meer dan alleen het fietspad.
SolaRoad kan zich sinds de lancering in 2014
verheugen op veel belangstelling. Uit binnen- en
buitenland komt de vraag of men SolaRoad kan
aanschaffen. Dat kan nu! Met de SolaRoad Kit.
Hiermee kunnen belangstellenden SolaRoad op kleine
oppervlaktes toepassen. De SolaRoad Kit bestaat uit
vier elementen van 2,5 x 3,5 meter en levert ongeveer
3.500 kWh per jaar op. Dat is genoeg voor een
gemiddeld huishouden voor 1 jaar. Voor een
bedrijventerrein, erf, plein, fietspad of wandelpad is
de SolaRoad Kit een innovatieve en duurzame
energieoplossing. De kit levert energie voor alles wat
energie nodig heeft. Bijvoorbeeld een laadpaal voor
auto of fiets, wegverlichting, verlichting van een
etalage, verwarming of een wifi punt. De provincie
Groningen heeft in december de eerste SolaRoad Kit
aangeschaft en gaat deze gebruiken in een mul­ti­
functionele bank met oplaadpunten voor elektrische
fietsen, een mobiele telefoon of een tablet. De bank
wordt dit voorjaar geplaatst in Blauwestad, een
waterrijk natuur- en woongebied ten oosten van de
stad Groningen.
1.000.000 elektrische voertuigen in 2025
MRA-Elektrisch is in 2012 gestart als project
om elektrisch vervoer in de gemeenten van
de Metropoolregio Amsterdam (MRA) te
stimuleren. Inmiddels is het projectgebied
uitgebreid naar heel Noord-Holland, Flevoland
en Utrecht.
MRA-E realiseert oplaadinfrastructuur, stimuleert
elektrisch rijden en zorgt voor kennisdeling in
duurzame energie.
De laatste aanbesteding, gewonnen door PitPoint,
voorziet in een verdubbeling van het aantal palen.
Zo wordt voldaan aan de toenemende vraag naar
laadpunten voor elektrische auto’s. Op dit moment
zijn in de regio circa 2.000 oplaadpunten operationeel.
Dit aantal kan afhankelijk van de vraag nu worden
uitgebreid met 2.400 laadpunten.
Nederland. Samenwerken tussen markt en overheid
Jan Theo Hoefakker van PitPoint onderstreept het
gezamenlijk aanbesteden, zijn de voorwaarden
werken met de gemeenten in de drie provincies zorgen
staat daarbij centraal. Doordat overheden via MRA-E
eenduidig en zorgen we voor volume.
Marktpartijen kunnen daardoor scherp op de
aanbesteding inschrijven, en dat maakt het laden
goedkoper voor de gebruiker. Zo kunnen we in de
regio een prijs garanderen, waardoor elektrisch
rijden goedkoper is dan rijden op benzine.
MRA-E zet zich in voor transparantie in de prijzen
voor de gebruiker en werkt aan het efficiënter en
4
slimmer maken van het laadnetwerk met gebruik van
belang van gezamenlijk aanbesteden: “Door samen te
we voor een uniforme standaard in de regio en
daarnaast voor een efficiënte uitrol. Er zijn nu
natuurlijk al 100.000 elektrische voertuigen op de
weg. Dat worden er alleen maar meer. De overheid
streeft naar 1.000.000 elektrische voertuigen in 2025.
Wij zien dit als een belangrijke ontwikkeling in de
transitie naar volledig schoon vervoer in 2030.”
Smart Mobility
De beste provincie zijn op het gebied van verkeersmanagement; dat is onze ambitie. In het project ‘Smart Mobility’ voeren we pilots uit om meer te
leren over een effectieve communicatie tussen slimme verkeerssystemen en autonome auto’s en bussen. We verbeteren hiermee de bereikbaarheid,
doorstroming, verkeersveiligheid en leefbaarheid van de regio. Op het gebied van slimme verkeerslichten werken we nauw samen met autofabrikanten
zoals Nissan en Daimler.
Leveranciers van verkeerslichten realiseren in
2017 op ongeveer 1.200 kruisingen in Nederland
een nieuwe generatie intelligente verkeerslichten.
Talking Traffic
In Noord-Holland gaat het om het slimmer
maken van 50 bestaande verkeerslichten in het
gebied rond Schiphol.
Als wegbeheerder kan de provincie straks nieuwe
slimme verkeersregelingen laten maken, die
wachttijden bij de ‘stoplichten’ verder naar beneden
brengen. Ook kunnen wegbeheerders met deze
ontwikkeling vrachtwagens informeren over de
snelheid die ze moeten aanhouden om niet te hoeven
stoppen bij de kruising. Dit scheelt extra wachttijd
voor het overige verkeer en vermindert ook het
brandstofgebruik van de vrachtauto.
Het slimmer maken van deze verkeerslichten past
binnen het beleid van de provincie om met slimme
De provincie werkt hiervoor samen met autofabrikanten
en de markt aan het verbeteren van de bereikbaarheid,
veiligheid op onze wegen te verbeteren. De provincie
zelfrijdende voertuigen en verkeerslichten.
real-time informatie-uitwisseling tussen weg­
technieken - smart mobility - de doorstroming en
Noord-Holland heeft namens alle wegbeheerders binnen
het landelijke Partnership Talking Traffic de
ontwikkeling begeleid van het intelligente verkeerslicht.
Nissan en Daimler aan de communicatie tussen
Binnen het Partnership Talking Traffic werkt de
provincie Noord-Holland samen met andere overheden
Praktijkproef Amsterdam
Noord
Najaar 2016 vond een innovatieve verkeersproef voor betere door­stroming
plaats op de Thorbeckeweg in Zaanstad (N516).
De proef met gekoppelde verkeer­
systemen duurde vier maanden en werd
uitgevoerd op een van de drukste
verkeersknelpunten in Noord-Holland.
gebruikt worden om de door­stroming bij
drukke verkeerssituaties te verbeteren
en de leefbaarheid te vergroten.
doorstroming verkeersveiligheid en leefbaarheid door
gebruikers en verkeerssystemen.
Voor meer informatie: www.beterbenutten.nl/vri.
Daimler AG presenteert
eerste zelfrijdende bus in
Noord-Holland
Op de vrij-liggende busbaan
tussen Schiphol en Haarlem heeft
het Duitse automotive concern
Daimler AG haar concept voor een
Wanneer de proef een succes is kan het
De proef in Zaanstad is onderdeel van
bare verkeerssituaties elders in
heeft tot doel stapsgewijs toe te werken
de internationale pers.
verkeerslichten en informatieborden
Onder de naam ‘project Independence’
samenwerken. Zo draagt PPA bij aan een
test met een (hoog)geautomatiseerde
systeem worden toegepast in vergelijk­
Nederland of daarbuiten.
Door verkeersdata uit de verkeers­lichten,
de toeritdoseerinstallaties bij de snel­
wegen, radarsensoren en de (verwachte)
brugopeningen te combineren stuurt
het verkeerssysteem op drukke momen­
ten de verkeerslichten geauto­matiseerd
aan en laat ze beter samen­werken
waardoor het verkeer beter doorstroomt.
Als de proef slaagt kan dit systeem in
vergelijkbare situaties in Nederland
Praktijkproef Amsterdam (PPA). PPA
naar een toekomst waarin auto’s,
met elkaar zijn verbonden en volledig
betere doorstroming van het verkeer,
minder files en goed gefaciliteerde
zelfrijdende bus gepresenteerd aan
gaat het hier om de eerste operationele
bus die rijdt tussen het overige verkeer.
weggebruikers. In het deelproject PPA
De provincie Noord-Holland is koploper
Holland, gemeente Zaanstad, Vervoer-
ling van intelligente verkeers­lichten.
Noord werken de provincie Noord-
regio Amsterdam, Rijkswaterstaat en de
gemeente Amsterdam samen aan deze
‘Smart Mobility’ technologieën.
Holland heeft gekozen als testgebied
voor haar bus en biedt, naast Daimler,
ook andere marktpartijen de mogelijk­
heid om hun zelfrijdende voertuigen te
testen in het gebied rond de luchthaven.
De test is mede mogelijk gemaakt door
de provincie Noord-Holland als weg­
beheerder en eigenaar van de busbaan,
het ministerie van Infrastructuur en
Milieu, de gemeenten Haarlem en
Haarlemmermeer en Vialis als
leverancier van verkeerstechnologie.
in Europa als het gaat om de ont­wikke­
Samen met Vialis heeft de provincie ook
de negentien verkeerslichten die op de
busbaan aanwezig zijn laten uitrusten
met de nieuwste communicatie­
technieken. Hiermee kan de bus
communiceren met de verkeerslichten.
Het is nu voor het eerst mogelijk om een
zelfrijdende bus over een lange afstand
door het gewone verkeer en over een
kruispunt met verkeerslichten te laten
rijden. De infrastructuur helpt hiermee
de zelfrijdende voertuigen om veilig en
efficiënt te kunnen rijden.
De provincie is blij dat Daimler Noord5
Datamanagement
De provincie Noord-Holland wil een toegankelijke, transparante en digitale overheid zijn en op meerdere domeinen een regierol nemen (beleid, beheer
en uitvoering). Data vormen daarvoor steeds meer de basis. Om regie te voeren is andere data nodig dan voorheen. Ook is een combinatie van data nodig
om betere monitoring en besluiten mogelijk te maken. Meer samenwerking met ketenpartners vraagt om een slimme manier van uitwisseling van data.
Het koppelen van data en het destilleren van relevante informatie daaruit is de grootste uitdaging. De provincie Noord-Holland is, in verschillende
programma’s, bezig met intelligent databeheer om de verschillende databronnen te beheersen en te koppelen.
Werken met Beheer Informatie Management
(BIM) is onontkoombaar
Beschikken over de juiste gegevens
in werkprocessen wordt steeds
belangrijker. Beheer Informatie
Toegankelijke data is straks veel
belangrijker dan de applicatie.
De provincie neemt samen met de
Management (het programma
provincie Gelderland het voortouw in
Pro-BIM) speelt daar een
voor een objecttypebibliotheek (OTL)
belangrijke rol in.
Bij Pro-BIM staat eenduidige opslag en
meervoudig gebruik van data centraal.
Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik
gemaakt van bronmateriaal.
Verkeersmanagement
vanuit Hoofddorp
De provincie heeft sinds 2012 een eigen verkeerscentrale in Hoofddorp.
het opzetten van kaders en richtlijnen
waarin gegevens worden vastgelegd over
‘de objecten die de provincie in beheer
heeft’. Ook worden stappen gezet met
BIM-standaarden als COINS 2.0, VISI en
een betere ILS. Bij Pro-BIM gaat het om
integraal gegevensmanagement en het
gebruik van intelligent databeheer.
Pro-BIM staat niet op zichzelf, maar past
in de ontwikkeling naar regievoeren op
de uitvoering door marktpartijen.
Gegevens krijgen hierin een steeds
centralere rol. Chris de Vries, directeur
Beheer & Uitvoering: “Onze regierol
vraagt flexibiliteit, maar ook dat we
goed nadenken over hoe we in de
toekomst ons werk organiseren. Met
Pro-BIM krijgen we in de toekomst meer
grip op gegevens zodat we beter regie
kunnen voeren.”
Mail: [email protected]
Strooit.nu voor actuele
gladheidsinformatie in
Noord-Holland
Deze houdt toezicht op de doorstroming van het verkeer op de provinciale
Weten of er al gestrooid is, waar de strooiers nu aan het werk zijn en of er op
wegen en in de Waterwolf- en Abdijtunnel.
een van de Noord-Hollandse provinciale wegen nog winterse neerslag ligt?
In de centrale komen continu gegevens binnen over:
• de verkeerssituatie op de belangrijkste provinciale wegen (onder andere via
camera’s, detectielussen en de 260 verkeerslichten van de provincie);
• het weer en de weersverwachting;
• wegwerkzaamheden op de provinciale wegen;
• verstoringen (van weggebruikers via 112 of het Servicepunt Noord-Holland,
politie en weginspecteurs).
Deze informatie wordt gecombineerd en in de verkeerscentrale geprojecteerd op
een groot scherm. Bij knelpunten of verstoringen kan de centrale op afstand
verkeerslichten bedienen en weginspecteurs naar de juiste locatie leiden. Met
regelscenario’s kan de provincie de verkeersmaatregelen die er al zijn, combineren
en op de specifieke situatie inzetten. Dit verbetert de aanpak van knelpunten en
onverwachte verstoringen. Weggebruikers merken dit doordat verstoringen
sneller worden verholpen.
Open data
De verkeerscentrale ontvangt tien keer per seconde de toestand (groen/rood) van
elk verkeerslicht en waar rond het kruispunt verkeer staat te wachten of komt
aanrijden. Deze open data worden ook direct gedeeld met externen, zodat
Deze informatie is te vinden op strooit.nu. Deze website geeft actuele gladheids­
verkeersinformatie, zoals in navigatiesystemen.
bovendien via de website zelf gladheid melden.
bijvoorbeeld marktpartijen dit kunnen gebruiken voor het verbeteren van hun
informatie over de provin­ciale wegen in Noord-Holland. Weggebruikers kunnen
De provincie Noord-Holland verzamelt de noodzakelijke gegevens voor actuele
gladheidsinformatie al langer. Dat gebeurt op 31 stations verspreid over de hele
provincie. Daar meten de sensoren van het gladheidsmeldsysteem onder meer de
temperatuur, vochtigheid van lucht en wegdek en eventuele neerslag. Ook
gegevens van de strooiwagens worden verzameld: hoeveel zout of pekel er aan boord
is, hoeveel er wordt gestrooid, in welk tempo de strooier rijdt en hoeveel kilometer
er waar is gereden. De website is vergelijkbaar met buienradar.nl.
Platform geschikt voor uitbreiding
De provincie is eigenaar van het platform waarop de gegevens worden verzameld.
De verwachting is dat andere overheden op dit initiatief aanhaken. Een website van
Rijkswaterstaat voor de rijkswegen is er al langer.
6
Innovatie
Stilstand is achteruitgang. Een oud spreekwoord, maar misschien wel actueler dan ooit. Regeren is immers vooruitzien. En innovatie is noodzakelijk om
straks de samenleving te bedienen met oplossingen die nodig zijn op het vlak van duurzaamheid, energieverbruik en mobiliteit. De provincie stimuleert
innovatie en stelt haar eigen infranetwerk ter beschikking voor pilots. Daarnaast is de provincie een van de initiatiefnemers van het Infra-Innovatie
Netwerk, een platform dat belemmeringen moet wegnemen en het daadwerkelijk toepassen van technische innovaties in de gww-sector bevordert.
Het netwerk richt zich op de dagelijkse praktijk van decentrale overheden vanwege hun specifieke vraag en dynamiek. Het netwerk verbindt mensen en
initiatieven, zorgt voor een gezamenlijke innovatieagenda, brengt vraag en aanbod van innovaties bij elkaar en brengt innovaties in beeld.
Strooien met sap uit
bermgras
Bamboe geluidsscherm
eerste jaar goed gegroeid
De wegen niet bestrooien met zout, maar met sap uit bermgras. Een
Langs de Schagerweg (N245) tussen Langedijk en Harenkarspel staat sinds
onwaarschijnlijk scenario?
een jaar een geluidsscherm van levend bamboe.
Over een aantal jaren is het misschien wel de gewoonste zaak van de wereld in
De haag is 150 meter lang en 6 meter breed. Het is een proeflocatie, waar de
Dat was voor mij de aanleiding om te kijken of we grassap niet kunnen gebruiken
bureau Amsterdam de komende jaren onderzoekt hoe het geluidsscherm
Noord-Holland. Projectleider Hillebrand Breuker: “Het sap van bermgras is zout!
voor gladheidbestrijding.”
Deze winter test de provincie wat de mogelijkheden zijn. Een aantal bushaltes
provincie Noord-Holland in samenwerking met Rijkswaterstaat en Ingenieurs­
functioneert en of een haag van levend bamboe een goed alternatief kan zijn voor
een traditioneel geluidsscherm.
wordt ‘gestrooid’ met grassap. Zo blijkt in de praktijk hoe goed de dooiwerking is
De relatief zachte winter en lange zomer hebben eraan bijgedragen dat het bamboe,
Het wegdek mag er tenslotte niet gladder van worden. Met het maaisel van
zorgen de jonge groeischeuten, met uitschieters tot wel drie meter, voor een verdere
ten opzichte van normaal strooizout. Verder wordt de gladheid van het sap getest.
bermgras hergebruikt de provincie reststromen en draagt daarmee bij aan de
circulaire economie én de natuur.
Voor dit project werkt de provincie Noord-Holland samen met aannemers Van Gelder
verdichting van de haag. Hoe dichter de haag, hoe minder geluid, is de verwachting.
Uiteindelijk moet de haag een hoogte bereiken van 4 á 5 meter.
De eerste geluidsmeting staat gepland voor het komende groeiseizoen, in het
voorjaar van 2017. Meer informatie op www.bamboegeluidsscherm.nl.
FOTO: DION VORRINK
FOTO: MARC MOUSSAULT
en Van Bodegom, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en de TU Delft.
sinds de aanplant in september 2015, ruim een halve meter is gegroeid. Daarnaast
Whisstone
Met olifantengras minder
cement nodig in beton
Geluidsreducerende
innovaties langs de weg
Olifantengras (Miscanthus giganteus) kent een aantal toepassingen en
De provincies Noord- en Zuid-Holland en RVO hebben in de zomer van
wordt op steeds grotere schaal geteeld.
2016 in een SBIR-programma het bedrijfsleven uitgedaagd innovaties te
Het gewas heeft een aantal belangrijke voordelen. De opbrengst van het gewas is
ontwikkelen met als doel geluid te verminderen langs de provinciale wegen.
hoger dan van stro. Doordat het snel groeit neemt het gras verhoudingsgewijs veel
CO2 op uit de lucht. Nu is er een nieuwe toepassing: verharding voor voet- en
fietspaden. Met olifantengras is het mogelijk een lichtgewicht constructie te
ontwikkelen, 40 à 45% gewichtsbesparing ten opzichte van traditioneel beton, met
een druksterkte van minimaal 10 KN aslast. Een voet- of fietspad is daarmee ook
geschikt voor (kleine) onderhouds- en strooiauto’s.
Dat maakt olifantengras een geschikte vervanger van primaire en secundaire
delfstoffen (geen zand en grind meer nodig). Dit kan leiden tot wel 40% minder
gebruik van bijvoorbeeld cement.
De ontwikkeling is een samenwerking van Biobound bv, Glasschuim Nederland bv,
Aqua Aurora bv, Miscanthusgroep Haarlemmermeer, Geo-Products bv,
Nicolai Prefabbeton en de provincie Noord-Holland.
De huidige maatregelen hebben beperkingen. Het SBIR-programma (Small
Business Innovation Research) daagt ondernemers uit oplossingen te bedenken
met een langere levensduur en minder impact op de omgeving. Er is een scala aan
voorstellen ingediend. Diverse ondernemingen zijn gekozen om hun voorstel
verder uit te werken. Hieruit zijn een aantal innovaties geselecteerd die
uitgewerkt worden tot een prototype, zoals het innovatieve lage diffractorscherm
van Altena, de Whisstone voor zwaar verkeer van 4Silence en de Geluidvangrail
van Movares.
Het is de bedoeling dat in het najaar van 2017 één innovatie in Zuid-Holland en één
in Noord-Holland als pilot langs de weg wordt getest. Meer informatie op de website
van het RVO: www.rvo.nl.
7
Oog voor de natuur
In een dichtbevolkt land als Nederland is ruimte schaars. De wens om de regio bereikbaar te houden gaat soms ten koste van natuur. Bij elk project wordt
daarom goed gekeken naar de impact op de natuur en welke maatregelen genomen moeten worden om flora en fauna zoveel mogelijk te behouden en zo
weinig mogelijk te hinderen. De provincie besteedt bij infrastructurele werken veel aandacht aan de inpassing van onder andere faunapassages en tunnels
voor amfibieën en andere kleine zoogdieren. Met de natuurbruggen herstellen we de versnippering van de natuur die wij als mensen hebben veroorzaakt
door de aanleg van wegen en spoorlijnen. Dieren krijgen hierdoor een groter aaneengesloten leefgebied en meer mogelijkheden om zich voort te planten en te
verspreiden. Dit verbetert de kwaliteit van natuurgebieden en draagt bij aan de aantrekkingskracht van de regio.
Natuurverbinding biedt dieren een
veilige oversteek
Bij Nigtevecht komt een fietsbrug
over het Amsterdam-Rijnkanaal. De
nieuwe fietsbrug koppelt bestaande
fietsroutes aan weerszijden van het
Amsterdam-Rijnkanaal.
Het landschap van het Gein en de Gooi
en Vechtstreek, met de forten van de
Hollandse Waterlinie en de Stelling van
Amsterdam, wordt daarmee beter
toegankelijk voor recreanten. De brug
maakt voor fietsende bewoners van
Nigtevecht daarnaast de werkgebieden
en scholen van de regio Amsterdam
beter bereikbaar.
Op dezelfde locatie worden ook de oevers
De natuurverbinding bij Nigtevecht
kunnen komen. De natuurverbinding is
weerszijden van het kanaal.
natuurverbinding. Deze maakt weer een
het Amsterdam-Rijnkanaal over
ringslang en de otter. Ook andere
Het project Fietsbrug en Natuur­
maken. De werking van de natuur­
werking van de provincies Utrecht en
aangepast als onderdeel van een
verbinding tussen de natuur van de
Vinkeveense en Loosdrechtse Plassen.
Hiermee wil Rijkswaterstaat het effect
van het kanaal als barrière voor de
natuur verminderen.
COLOFON
NH Infra Special is een extra
uitgave van de provincie NoordHolland. Alle foto’s ©provincie
Noord-Holland, tenzij anders
vermeld.
REDACTIE John Stroetenga,
maakt het straks mogelijk dat dieren
kunnen steken. Nu kunnen dieren wel
het kanaal in, maar ze kunnen er door
de hoge oevers niet meer uit en
verdrinken dan. De oevers worden
aangepast zodat dieren het kanaal uit
DRUK Xeroxmediaservices
SECRETARIAAT
Provincie Noord-Holland, t.a.v.
Redactie N-H, Postbus 3007
2001 DA HAARLEM
E-mail: [email protected]
Website: www.noord-holland.nl
ABONNEMENTEN OP
NH KWARTAAL
NH Kwartaal wordt kosteloos
toegezonden aan relaties van de
provincie Noord-Holland.
Wijzigingen:
[email protected]
OPLAGE
1.000 exemplaren
UITGAVE
januari 2017
8
soorten zullen er gebruik van gaan
verbinding wordt versterkt door de
gelijktijdige aanleg van natuur­
stapstenen in het landschap aan
verbinding Nigtevecht is een samen­
Noord-Holland, Rijks­waterstaat en de
gemeenten Stichtse Vecht, De Ronde
Venen en Amsterdam.
Wild spotten in Noord-Holland
De provincie heeft de afgelopen
jaren flink geïnvesteerd in de aanleg
van faunapassages.
Ellen Hinskens, Ellen Twickler en
Catelijne van Calsteren.
in ieder geval bedoeld voor de ree, de
Het doel van faunapassages is het
verhogen van de verkeersveiligheid, het
voorkomen van wildaanrijdingen en het
verbinden van natuurgebieden, zodat er
genetische uitwisseling tussen dier­
populaties kan plaatsvinden. De provincie
heeft amfibieëntunnels, kleine fauna­
passages, maar ook grote natuur­verbin­
dingen zoals ecoducten aangelegd.
volgen op de website www.wildspotter.nl.
iets te weten te komen over het gebruik
Overijssel waar Noord-Holland graag bij
Veel passages worden gemonitord om
ervan. Met ‘cameravallen’ - camera’s die
reageren op warmte en beweging -
worden passerende dieren gefilmd of
gefotografeerd. Zo werd in november
een otter gespot in de natuurverbinding
tussen het Naardermeer en de
Ankeveense Plassen.
Sinds september 2016 zijn de camera­
beelden van tien faunapassages live te
Een succesvol initiatief van de provincie
aansloot. Bezoekers van de website
wordt gevraagd aan te geven welke
dieren zij op de beelden zien. Zo worden
door middel van ‘crowd-sourcing’ de
dieren op de beelden gedetermineerd.
Het aantal deelnemers groeit en meer
dan 98% van de determinaties is correct.
Wildspotter weet een jong publiek te
trekken: ruim 60% van de bezoekers is
jonger dan 35 jaar.