Transcript brief - Den Haag FM

Typ tekstTyp
tekstTyp tekst
001
Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag
Ons kenmerk
Aan: de Gemeenteraad
rm-BSD/2016.693
RIS294656
Contactpersoon
Dienst
Bestuursdienst
Afdeling
Directie Veiligheid
Telefoonnummer
14070
Datum
E-mailadres
10 januari 2017
[email protected]
Onderwerp
Afdoening motie Pilot Stopformulieren
Tijdens de raadsvergadering van 30 juni 2016 heeft een meerderheid van de gemeenteraad
(GroenLinks, D66, HSP, PvdA, SP, Partij voor de Eenheid, Partij voor de Dieren en Groep Okcuoglu)
vóór een motie gestemd, om in overleg te treden met de politie-eenheid Haaglanden, het ministerie
van V&J en de Nationale Politie om in Den Haag (al dan niet tijdelijk) concrete aanvullende
maatregelen in te voeren om etnisch profileren tegen te gaan, bijvoorbeeld door middel van een
stopformulier.
Constaterende dat:
•
waardering en erkenning wordt uitgesproken voor de inzet van de eenheidsleiding en de
politiemannen en –vrouwen
•
het vertrouwen in de politie voor een belangrijk deel bepaald wordt door het contact dat
mensen met de politie hebben
•
het beeld dat de politie mogelijk etnisch profileert het vertrouwen in de politie schaadt en dit ten
koste gaat van de effectiviteit van de politie
•
er een strategisch plan is opgesteld en dat gedragsverandering een zaak van de lange adem is
Overwegende dat:
•
politieagenten vaak op gevoel handelen en in een split second lastige afwegingen moeten maken
•
het van het grootste belang is dat het generiek staande houden van mensen gebeurd op basis
van gedragingen en niet op basis van uiterlijke kenmerken
•
het mogelijk is om een staandehouding te motiveren en objectiveren door agenten een reden te
laten geven waarom ze iemand staande houden
•
het werken met stopformulieren in Spanje en het Verenigd Koninkrijk positief heeft uitgewerkt
•
nu waarschijnlijk ook in andere politiedistricten met (een vorm van) stopformulieren
geëxperimenteerd gaat worden we als Den Haag daar aansluiting bij kunnen zoeken
Van mening dat:
•
een aanvullende inspanning om de motieven van staandehoudingen te registeren inzicht kan
geven in de mate van voorkomen van etnisch profileren bij de Haagse politie-eenheid
Gemeente Den Haag
Spui 70
Den Haag
Postbus 12600
2500 DJ Den Haag
Telefoonnummer 14070
www.denhaag.nl
Gemeente Den Haag
Ons kenmerk
BSD/2016.693
•
zo'n aanvullende inspanning kan helpen in het verder verbeteren van de relatie tussen politie en
inwoners van Den Haag
Verzoekt het college:
in overleg te treden met de politie-eenheid Haaglanden, het ministerie van V&J en de Nationale
Politie om in Den Haag (al dan niet tijdelijk) concrete aanvullende maatregelen in te voeren om
etnisch profileren tegen te gaan, bijvoorbeeld door middel van een stopformulier.
De burgemeester heeft aangegeven dat de motie voor het college onaanvaardbaar is, omdat deze naar
de mening van het college ten onrechte uitgaat van de veronderstelling dat invoering van
stopformulieren kan bijdragen aan het tegengaan van etnisch profileren door de politie.
In dit kader is het relevant om vast te stellen dat het invoeren van aanvullende maatregelen om etnisch
profileren tegen te gaan zoals stopformulieren, valt onder de beheersverantwoordelijkheid van de
Nationale Politie in casu de Korpschef onder bestuurlijke verantwoordelijkheid van de minister van
Veiligheid en Justitie. Het college en de burgemeester hebben in deze geen formele bevoegdheden.
Uit landelijk onderzoek blijkt dat etniciteit een factor is die meeweegt bij het selecteren van verdachte
situaties door politiemensen. Volgens dit onderzoek is het aandeel burgers met een zichtbaar (andere)
etnische achtergrond in de staandehoudingen in relatieve zin oververtegenwoordigd. Niet in alle
gevallen bestaat daarvoor een objectieve verklaring. Profileren is tegelijkertijd een selectiepatroon dat
niet uitsluitend op etniciteit betrekking heeft. Binnen de groep burgers met een (andere) etnische
achtergrond wordt vooral geprofileerd op jonge mannen, kleding en voertuigkenmerken. Daarbij laten
agenten zich vooral leiden door hun professionele intuïtie op basis van hun praktijkervaring, er vindt
echter niet altijd voldoende reflectie plaats of dat ook terecht is. Politiemedewerkers blijken zich er
vaak niet van bewust te zijn wat een staandehouding (zonder opbrengst) voor mensen in het algemeen
en personen met een andere etnische achtergrond in het bijzonder betekent. Ook al verlopen
gesprekken tussen politieagenten en burgers op een rustige en wederzijds vriendelijke manier, toch
voelen agenten zich lang niet altijd verplicht tot toelichting van het optreden. Daardoor komt de
procedurele rechtvaardigheid en legitimiteit van de politie in het geding. Op basis van eerder
uitgevoerde onderzoeken heeft de Eenheid Den Haag op dit punt reeds actie ondernomen. Dat geldt
nadrukkelijk ook voor de aanbeveling meer te reflecteren op het eigen optreden, als het gaat om keuzes
en selectiemechanismes bij staandehoudingen. Net als de indieners van de motie ziet het college graag
dat op dit vlak extra stappen worden gezet, want zoals de burgemeester het heeft verwoord in het
raadsdebat van 30 juni : “Het vraagstuk waarover we het hebben gaat om het professioneel selecteren
bij proactieve controles. Dat kan dus nooit, ik herhaal nooit op grond van etnische achtergrond zijn,
maar alleen op basis van een objectieve redelijke rechtvaardigingsgrond “. En verder : “het gaat om
normbesef tegen de achtergrond van artikel 1 van de Nederlandse Grondwet en uiteraard om
vakmanschap, professionaliteit. En voorts : “Als je het hebt over de relatie tussen burger en politie en
de legitimiteit ervan, is het essentieel en noodzakelijk dat de politie diverser wordt, dat er meer
diversiteit bij de politie is”.
Invoering van stopformulieren al dan niet tijdelijk draagt in de huidige context niet wezenlijk bij aan
het voorkomen van etnisch profileren. Maar het college wil zeker tegemoet komen aan de gedachten
achter de motie. Daarover heeft tussen de raad en de burgemeester nooit verschil van inzicht bestaan.
In deze raadsmededeling zet het college nader uiteen welke overwegingen aan dit standpunt ten
grondslag liggen. Hierbij handelt het college zoveel mogelijk in de geest van de door de gemeenteraad
aangenomen motie. Deze raadsmededeling kan daarmee tevens worden gezien als afdoening van de
motie.
2/4
Gemeente Den Haag
Ons kenmerk
BSD/2016.693
Het college is, net als de korpschef Nationale Politie, de politiechef Eenheid Den Haag en de driehoek,
voorstander van een brede uitgebalanceerde benadering die aansluit bij de politie aanpak. Draagvlak
binnen de politie voor instrumenten om etnisch profileren tegen te gaan is essentieel. De sleutel van de
oplossing ligt naar de opvatting van het college in het vergroten van het bewustzijn en het
vakmanschap in alle aspecten van het politiewerk. Wij verwijzen hiervoor naar de landelijke
uitgangspunten van het politieprogramma ‘de Kracht van het Verschil’ en het nationaal
actieprogramma tegen Discriminatie:
-
Verbinding met de wijk en de burgers;
Permanente dialoog met stakeholders en maatschappelijke organisaties;
Vakmanschap in pluriforme samenleving;
Een meer divers en ‘inclusief’ politiekorps;
Een transparante klachtenprocedure.
Over de acties die in het verlengde hiervan specifiek in de stad bij de politie-eenheid Den Haag al in
gang zijn gezet, heeft het college uw raad bij verschillende gelegenheden uitvoerig geïnformeerd.
Het college en de driehoek zijn er voorstander van om vooral in te zetten op maatregelen die
aansluiten bij bestaande werkwijzen en systemen van de politie, zoals het slim toepassen van nieuwe
technologie. Wij zetten op dit punt graag extra stappen. Daarbij gaat het om een pakket extra
maatregelen volgens de “Haagse methode”, dat in lijn is met de aanvullende maatregelen die de
minister van Veiligheid en Justitie recent heeft aangekondigd. Dit betekent concreet dat we in Den
Haag het volgende gaan doen :




De politie heeft de bestaande politie.nl-app uitgebreid zodat burgers op laagdrempelige wijze een
melding kunnen maken van - dan wel een klacht kunnen indienen over - een in hun ogen
onterechte staandehouding. Daarbij kan tevens worden aangeven of sprake is van etnisch
profileren. De meldingen en klachten die via de app zijn gedaan worden door de politie in
behandeling genomen en zorgvuldig beoordeeld. Tevens zullen deze onderdeel worden van
managementgesprekken en periodieke (openbaar gemaakte) rapportages over de omvang en aard
van deze meldingen en klachten. Daarnaast is de politie aangehaakt op een particulier initiatief
van Controle Alt Delete. Dit is een app waarmee burgers politiecontroles kunnen registreren.
De politie heeft in 2016 een code vastgesteld voor bewuster en zorgvuldiger selecteren. Deze code
beschrijft de professionele norm die de politie hanteert en op welke wijze zij met burgers om
willen gaan bij een staandehouding. Een goede uitleg van de reden van de staandehouding
maakt daarvan deel uit.
De politie heeft in 2016 een inventarisatie opgeleverd van de benodigde technische aanpassingen
in de diverse systemen (o.a. in MEOS) voor het geautomatiseerd tonen van het aantal
geregistreerde bevragingen over een individu/kenteken op het moment dat een
politiefunctionaris een naam of kenteken invoert in het informatiesysteem vóór, tijdens of ná
een staandehouding. Daarnaast werkt de politie uit hoe deze applicatie geïmplementeerd en
organisatorisch ingebed wordt, zodat een leerproces ontstaat.
De politie zal meer aandacht geven aan kennis en vaardigheden, het juridisch kader en het
vormgeven van een staandehouding, aangevuld met trainingen voor het gericht aanleren van
vaardigheden voor bewuster en zorgvuldiger selecteren. Komende twee jaar werkt elk basisteam
aan de versterking van het eigen vakmanschap gericht op de uitvoering van proactieve controles.
Hierbij zijn leermodules beschikbaar die gerichte voorbeelden en dilemma’s uit de praktijk
bevatten. Agenten met een biculturele achtergrond komen aan het woord die eigen ervaringen
delen.
3/4
Gemeente Den Haag
Ons kenmerk
BSD/2016.693




De Eenheid intensiveert het inwerkprogramma voor nieuwe agenten. Het programma leert de
nieuwe instroom van agenten om de verbinding te leggen met de wijk. Het nieuwe leidinggevend
kader van deze politiebureaus in het centrumgebied is zorgvuldig geselecteerd en goed voorbereid
op zijn taak om de mensen op de juiste manier te instrueren en met de juiste instelling de straat
op te sturen.
In december 2016 is de Eenheid gestart met de leermodules “De kunst van het staande houden”
en “I explain”. Hiermee wil de Eenheid een kwaliteitsslag maken en beter borgen dat agenten zich
er steeds van bewust zijn dat het hun taak is om hun optreden toe te lichten en om altijd goed uit
te kunnen leggen waarom zij iemand staandehouden.
Ook het gebruik van bodycams draagt bij aan het tegengaan van etnisch profileren. Hieraan wordt
een bredere toepassing gegeven. Momenteel worden de bodycams al op projectbasis ingezet bij de
politiebureaus Hoefkade, Heemstraat en Jan Hendrikstraat.
Communicatie over de werkwijze is een belangrijk element van het Haagse pakket maatregelen om
etnisch profileren tegen te gaan. Het is van belang dat de burgers weten en vooral ook op straat
merken dat bij de politie veel in gang is gezet om de bejegening van burgers optimaal te laten
verlopen. Hierbij is een gerichte en zorgvuldig op de doelgroep afgestemde communicatie
onmisbaar. Een voorbeeld hiervan is breed te communiceren dat de politie tegenwoordig meer en
beter uitlegt wat men doet en dat burgers daar ook recht op hebben.
De resultaten van de maatregelen om etnisch profileren tegen te gaan, worden gemonitord.
De technische aanpassingen in de diverse politiesystemen voor het geautomatiseerd tonen van het
aantal geregistreerde bevragingen over een individu/kenteken kunnen eveneens nuttige informatie op
gaan leveren. Deze systeeminformatie zal worden gecombineerd met de signalen vanuit het fijnmazige
netwerk aan contacten, dat de afgelopen jaren binnen het veiligheidsdomein in delen van de stad en
vooral in Schilderswijk en Transvaal is opgebouwd. Zodoende ontstaat een scherp beeld van de
situatie in de stad. Dit maakt het mogelijk om de aanpak steeds goed af te stemmen op de actualiteit.
Bij de volgende werkbespreking van de commissie Bestuur zal het college de politiechef vragen
opnieuw een compleet actueel overzicht te schetsen van de voortgang op de hiervoor genoemde
actiepunten en de overige acties uit het actieprogramma ‘De kracht van het verschil’.
In de begroting 2017 van het ministerie van Veiligheid en Justitie is 10 miljoen structureel opgenomen
om de kwaliteit van het gebiedsgebonden politiewerk in de regionale eenheden (w.o. de Eenheid Den
Haag) te versterken. Mede op basis van de “wensenlijst “van de eenheid Den Haag zullen deze
middelen o.m. (kunnen) worden besteed aan specifieke opleidingen en trainingen op het vlak van
professioneel selecteren (staandehouding) en omgaan met diversiteit. Hiervoor komt specifiek
budget beschikbaar. Dat geldt ook voor de uitbreiding van de inzet van bodycams.
Het college stelt de raad voor de motie hiermee als afgedaan te beschouwen.
Het college van burgemeester en wethouders,
de secretaris
de burgemeester
mw. A.W.H. Bertram
J.J. van Aartsen
4/4